|
2000
|
|
|
Edo bestela zuzenki Joseba Egibarren aurka mintzatzen naiz, egia erran gaur egun modan dago
|
baina
ere jendea mintza litaike. Hor ere bost minutuz bilatuz aurki nezake zerbait zirikada berari oroitarazteko.
|
|
2002
|
|
|
Beno, bai. Filma asko gustatzen zait,
|
baina
ere berean jendeari espero duena ematen diozu eta zentzu horretan ez da oso berritzailea. Arrisku gutxiko filma da.
|
|
2003
|
|
|
Intelektualentzat, ETAren euskal mistika integristatik kanpo gogoetatzen hasteko ordua etorria da. Egia da ETA guretzat agian etsaientzat baino gehiago mehatxua dela,
|
baina
ere gutariko anitzentzat pentsatzeko sail erosoa. Geriza bat.
|
|
2004
|
|
|
Hola euskal historia ez da antolatzen ez zatitzen Frantziari lotutako Ipar Euskal Herri eta Espainiari lotutako Hegoalde baten artean, baizik Pirinioen alde biei eragiten dien europar marko global baten arabera. Abiapuntu hori landuz posible da diskurtso historiko propio bat garatzea, ez dena bere baitan hertsiko,
|
baina
ere ez dena estatuen marko soilera mugatuko, baizik guztiei eragiten dien europar dimentsio zabalagora hedatuko dena. Nolanahi ere, nik aukeran nahiago izango nukeen euskal historia, europar erreferenteak kontuan hartuz ardaztu arren, aurrenik ez ematea Europako historia guztiarekin batera.
|
|
|
Azkenik, bi hitz erran nahi nituzke Antso Handia pastoralaz, urtero bezala udan aurkeztua izan dena Zuberoako hiri nagusian, Maulen,
|
baina
ere Irunen eta Amurrion.
|
|
2005
|
|
|
Gosea zer den badaki, ez bakarrik barur egin duelarik
|
bainan
ere bide bazterreko gari landan buruxken moztera ekarri duelarik goseak apostoluekin, bihitu eta hala hala jateko (Lk 6,1). Egarria ere bai:
|
|
|
Espainiako neurri bera! Ez bakarrik alkoholika eta drogatuetan,
|
baina
ere familia" onetan": mediku, polizia, aktore, kantari....
|
|
|
325ean Nizeoko Kontzilioan apezpiku batzuk nahi izan zieten beren emaztearekin etzatea debekatu ezkonduak ziren apez eta apezpikuei. Bera ezkondua ez zen Egiptoko apezpiku xahar bat, Paphnuce, zutitu zen eta erran ez zitekeela zuhurtzia horrelako zamarik ematea, ez bakarrik Eliza gizonen
|
bainan
ere hauen emazteen bizkarrean, eta apezpiku xaharraren ikusmoldea onartu zuten.73
|
|
2006
|
|
|
Ikasle etorkinen lurraldekako banaketa ez da berdina. Datu orokorrek ikuspegi zabala
|
baina
ere berean urrutikoa ematen digute. Datu horiek hurbiltzea komeni da errealitatearen argazki zehatzagoa izateko.
|
|
2007
|
|
|
Hizkuntzaren desagerpen" programatuak" piztu etsipenaren aurrean, mintzairaren gozamena aldarrikatzen eta bizi dute. Solaskideekin erabiliz gozatzen dute
|
bainan
ere bertso saioetara joanez, Itxaro Bordaren eleberri bat irakurriz ala antzerkia euskaraz eginez. Bainan partikulazki mozkor bat biltzen dutelarik.
|
|
|
Nork ez du aditu edo ikusi komunikabideetan Batekmila Euskal munduak izeneko erakusketa bat bazebilela Baionatik Donostiara, gero bertze lurralde batzuetara, Euskal Herriko beste lurraldeetara,
|
baina
ere Euskal Herritik kanpo joateko xedearekin?
|
|
|
1980ko urte horiez geroztik, hainbat kultura elkartek lan egin dute sail horretan, baina gaur egun orokortasun batean ikusi behar da gai hori: eiki, bildu bai,
|
baina
ere ongi baloratu, bereziki haur eta gazteentzat hezkuntzaren bitartez, eta dudarik gabe, sorkuntza artistikoen hazkundez.
|
|
|
Ikusgarriaren kalitateaz gain, plazer egiten du ikustea 540 biztanle diren herri ttipi batean, gai direla urte batez 50 aktorez goiti, ttipi eta handi, elkarretaratzea egitasmo komun batean parte hartzeko. Eiki, zuberotarrek horrelakoen ohidura badute pastoralekin bereziki,
|
baina
ere bestelako ikusgarrietan, belaunaldien arteko harremanak bizi bizirik atxiki nahi dituzte, euskararen eta euskal kulturaren ohakoan.
|
|
|
Halere, irria beti ezpainetan zaukan, eta norbaitek, trufa edo imintzio maneran, galdetzen ziolarik zer zen mutiko ala neskatoa, ile luze eta atorraren gatik ez baitzen hanbat ageri, atorra gora altxatuz errantzuten zuen, harro: " mutikoa, to!" galdezkazalea ez baitzen guti harritzen, ikusiz, mutikoa zela bai,
|
bainan
ere ez zuela atorraz besterik deus soinean.
|
|
|
Maddik berak aitortu zuen, ederra eta dotorea zela, bere haurraren errezebitzeko arras egokia. Sekulan ez eta, bihotzeko bultza bat ezin gaindituz, potta eman zion Aitatxiri, hau ez baitzen guti harritu,
|
bainan
ere, harro senditu.
|
|
|
Ondoko igandean, jendea multzoan etorri zen elizarat, hain segur ere jakinik apez berria mutua zela eta hortaz segurtatzeko,
|
bainan
ere hartaz doi bat irri egiteko xedean, ez baitziren horretarako azkenak, eliztar zintzoak izana gatikan. Eta hau gertatu zen orduan:
|
|
|
Ene aitaren emazteak ere seme bat izan zuen eta bistan dena, aita beraren haurra izanagatik, ene anai bihurtu zen
|
baina
ere ene arraseme, ene alabaordearen semea zelako.
|
|
|
Ondorioz, ene emaztea ene amatxi da, ene alabaordearen ama delako eta ni ene emaztearen senarra naiz,
|
baina
ere bertan, haren arrasemea.
|
|
|
—... begozte, urrun dituk oraino. Kasu emak suari, ahultzen ari duk... eta so egiezak orain nola deitzen diren goi begiraleak... gure izpiritu sakratuak... hau, hixtu egiteko arnesa duk, Abak aurtiki arrano baten luma hezurrarekin egina duk, hautatua, leundua, zulatua eta ufatuz soinu bereziak ateratzen ikasi diat... xarmagarriko soinuak... hegaztien pareko histuak... beraz, honekin egiten ditiat ene eskariak,
|
baina
ere uros naizelarik Abaren oroitzapena jautsarazten diat suaren eta kearen eraginez, harpe zuloetan enetzat agertzen balitz bezala, histu soinu batez jauzten laguntzen diat, haren berotasunak hartzen nik, nik harena hartzen diat...
|
|
|
Kasu, haatik! Beharri hauskor edo maltzur irakurleari mentura naiteke erraitera, ezkil zeinu batetik bestera desberdintasun handia kausi daitekela, ez bakarrik jasotzen duenaren partetik,
|
bainan
ere entzuten dugun soinua gatik! Beraz, bizi diren jende batzuekin edozoin iduripen aurkitzea ez ditake bataratasun soila, nihaurek bizi izan baititut.
|
|
2008
|
|
|
• Hizkuntza egunoroko hizkuntza izan dadin herritar batzuentzat, familian,
|
baina
ere lanean, administrazioarekiko harremanetan, saltegietan. Eta orduan zenbat herritar:
|
|
|
Orotako dena jainko, guk aldiz hiru joko motetan ditugu hautatu gure herri huntako izarrak, apez pilotarietan: esku huskan bixtan dena,
|
bainan
ere xixteran eta palaz dauzkagu fama oneko pilotariak, aldiz pasakariek, sarelariek eta beste batzuek barka otoi aldi huntakotz.
|
|
|
Beste ainitzek bezala, 1939ko gerla luze eta latz haren gorabeherek traba tü bizi bat ereman du apez horrek ere: eta hori bere lan eta eginkizunetan alde batetik
|
bainan
ere pilotariaren segidan. Hogei urte zituelarik hain zuzen, Frantzia guzia urratu zuen iparretik eta Zuberoko lurreraino, alemanek ezarri muga tzar haren eraginez,, ligne de démarcation?
|
|
|
Huntarik Ahurti ez urrun, horra hor lehen xapelgoak Curutchet bat eta bere hainekoekin desafioan han gotarrak beti alde ez bazituen ere komentukoak. Soldadogoa Parisen, eta han ere pilotariak izaki, Lalanne hazpandarra, Guichanducq amikuztarra eta beste,
|
bainan
ere Olier, Bidegainberry eta holakoak han ditu ezagutuko.
|
|
|
Pilotari bikoteetan ez dute ez beren lekua ebatsia historiarako: Harriet Gozterratxu lehenago
|
bainan
ere Bidegain Hasperue, Etchegorry Erramouspe, Etche garay Salette, Beheran Ibarburu eta beste hanbatek.
|
|
|
Haizea berriz higitze eroaren irudia da,
|
baina
ere jende handiek itsaso uren gorabeheretan bezala jendea altxatzen, edo etsaiak hegoaren pare handi enak hausten, Haizea ere moda da jende haize buru edo haize orratzak higia razten dituena.
|
|
|
1872ko abuztuan, San Prudentzion arma konboi bat erasotu ondoren, harrapatu egin zuten Hernialdeko apaiza, baina hanka egitea lortu zuen, Aramaionako ihesaldi ospetsuan, eta Iparraldean babestea lortu. Erresistentzia umezurtz gelditu zen hilabete batzuetan, baina armada liberalaren gehiegikeriek biztanleriaren haserrea pizten zuten1109, eta 1872ko abenduan Santa Kruz apaiza itzuli zenean, han eta hemen sakabanatuta zebiltzan gudu taldeak bildu zitzaizkion1110 Diziplina militarrik ez eduki arren, oso zurruna zen bere gudu taldeko mutilen jokabidearekin, bere ustez eredugarria izan behar zena1111
|
Baina
ere berean maitagarria zen beraiekin1112, eta armada erregularreko tratu aseptiko eta anonimatoaren ordez, bere mutilak banan banan ezagutzen zituen, eta ez zituen inoiz alperrik arriskuan jartzen. Detaile txiki hauetan bilatu behar ditugu Santa Kruzen mutilek euren nagusiarekin zuten identifikazio maila altuaren arrazoiak1113 Eurak izan ziren, Gipuzkoan behintzat, liberalak hiriguneetan babestera behartu zituztenak, komunikabideak suntsituz, tren geltokiak errez, militar liberalen indarkeriari indarkeriaz erantzunez, azken finean.
|
|
|
Hain zuzen, Septentrio literaturaren antzezlan bat da, Mallarmé ren asmotik hurbil dezakeguna: harentzat, «Liburuak» ez zuen bakarrik Espirituaren dramaren leku metatestuala izan behar,
|
baina
ere zinez haren leku eszenikoa (drama hori delarik, Espirituarentzat, bere burua mugapenean eta hitz hesi etengabean mirestea). Antzerki ilusio bikoitz bat sumatzen baita Septentrio n:
|
|
|
Mikele laster oartu da Peio honek, jaun haundi baten antzea izan arren, diru gutti duela ostatuan xahutzen eta horko egonaldiak ez ditu bakarrik denbora pasa egiten
|
bainan
ere Marie Leona ederrarekin zenbait elebide idekitzea gatik. Aratsetan, Peio da azkena ostatua uzten duena.
|
|
|
Hona ene jujamendua eta dakartzan gaztiguak. Ez bakarrik lau zerrietarik biga ditugu bahituko, hil eta gazituko,
|
bainan
ere bi marro higuin horietarik bat. Orain berean obratuko dugu aferen xuritzea.
|
|
|
Luzaz txalotua izan da Helena. Ez bakarrik hitz eta bertsu moldakuntzaren gatik,
|
bainan
ere biziki botz ezti eta legunean egin baitu bere kantaldia. Ez da harritzeko, epai mahaikoak, eztabaidaldi beroetan ari badira ere.
|
|
|
Auzapeza tauletaratu denean, paper hori eskuan hartuz egin du hitzaldi ttipi hau: Entzule onak, ez dakit ene pentsamolde bereko zareten ordu honetan bainan aitortzen dut ez nukela epai mahaiko jujari izan nahi, gure bost kantarieri pundu kopuru berdinak eman bainezaizkiete. Hala ere, eskertu behar ditugu, bai gure kantariak,
|
bainan
ere epai mahaikoak, hauen ezagutza xorrotxek argitaratu baitituzte eta berexi puntu onetan hobeak. Irakurtzen dizuet beraz paper honek agertzen duen albistea:
|
|
|
— Bai zinez, gosari hoberena zen,
|
baina
ere laburrena. Ez ahal nezake gehiago ukan?
|
|
2009
|
|
|
Gero, esan behar dut eskola publikoan ibili naizela hamar urte artio. Gure maisua biziki ona zen matematika, frantsesa eta abar erakusteko,
|
baina
ere goiz guztiz egiten zigun" instruction civique". Ni egunetik egunera ari nintzen" gorritzen".
|
|
|
Ikerketak 2002 urtean hasi ziren, Poliziak argitaletxearen eta liburu dendaren artean loturak aurkitu zituenean. Argitaratuko material gehiena Europan banatzen zen,
|
baina
ere heldu egiten zen, batez ere Txilera.
|
|
|
• Iparraldeko ikusgarri gelak, hornituak direnak sorkuntza artistikoentzat,
|
baina
ere ikusgarriez bestalde, beste ekitaldi mota batzuk hartzen ahal dituztenak (dantzaldiak, bestak, mintzaldiak...).
|
|
|
Gutako bakoitza ere mundu unibertsal ez aldakor horren partaide baikara modu berean, zentzu berean, aukera berberekin. Eta arima hor dago geure bizitzak hor dirauen bitartean,
|
baina
ere bai, bizitzak geure gorputza uzten duenean ere.
|
|
2010
|
|
|
Ezin da larrialdi ekologikoa gainditu, gaineratekoak gainditzen ez badira. Aterabideak egon badaude,
|
baina
ere guztiak aldatzea dakar, arlo guztietan. Eredu guztien krisialdia da, eta gizartea inarrosten du, mundu zabalean eta maila guztietan.
|
|
|
Ikasleak lizentziako mailakoak dira eta sail anitzekoetarik bildurik: Atzerriko Hizkuntza Aplikatuetakoak, Letretakoak
|
baina
ere Zientzietako Fakultatekoak. Bi maila badaude:
|
|
|
alsaziera, bretoiera, frankosoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain provenzera, euskara, katalana, korsikera, oil hizkuntzak, okzitaniera. halere, kolonizazioaren ondorioz, frantses estatuak kontinente denetan lurralde kopuru handia kudeatzen du oraino. 1999an hezkuntza nazionala, ikerketa eta teknologiaren ministroak eta kultura eta komunikazioaren ministroak galdetua bernard Cerquiglini irakasleak oihartzun handia izan duen Les langues de France txostenean 75 hizkuntzak zerrendatu zituen2 noski aurkezpen honetan leku zabala emanen diogu hizkuntza legeriari,
|
baina
ere ideologia ofizialari, azken honek lehena baldintzatzen baitu. ordena kronologikoari jarraituko zaio, hau baita errazena garai bateko ekitaldiak aurkezteko, bereziki legeriaren kasuan legezko testuak emendatzen direlako azkena aitzinazkenari zerbait gehitzen edo kentzen diolarik, ordezkatzen ez badu. txosten ofizialen kasuan hautaketa bat eginen dugu, hautaketa era batez subjektiboa, gure uste...
|
|
|
1990 euskal Kultur erakundearen eta euskal kultura sustengatzen duen herrien arteko sindikata gobernu sozialistaren eta pizkunde euskal elkarteen federakuntzaren arteko negoziaketaren ondotik, bi erakunde horiek urte berean sortu dira, lehena 1990ko apirilaren 7an eta bigarrena ekainaren 30ean. euskal kultur erakundea (eke), izenak erraten duen bezala, euskal kulturaren garapenaz arduratzen zuen,
|
baina
ere euskararena. herrien arteko sindikatak, ipar euskal herriko udalerriak bilduz, ekintzak diruz laguntzen zituen euskalgintzan, hedabideetan, irakaskuntzan.
|
|
|
Ostraketako grafiari Lakarrak jarritako
|
bainak
ere ez zituen ontzat jo Elexpuruk. Katedradunak argudiatu zuen t hizkia, batzuetan, ts eta tz soinu afrikariak irudikatzeko erabili zela ostraketan, eta hori ezinezkoa zela garai hartan, soinu hori irudikatzeko, XVIII. mendera arte, s, ç edo z erabili zelako beti.
|
|
|
baten lan tresna, guztien ondarea! Gatazka asko sortzeko paradaematen du,
|
baina
ere, gauza hori ongi kudeatzen bada, gizarte kohesioa egitekoparada. Espazioari loturiko elementu guztiek zerikusia dute nekazaritza ereduarekin.
|
|
|
Añamari: Mmmrr... Agertuko dituztan datuak Paueko artxiboetan bilduak ditut gehienak, han denak baitira, gure herrietako artxibo guziak,
|
baina
ere notarioenak, anitz preziosak, leheneko denboretan, uste ez badugu ere, biziki akta egiten baitziren notarioz, eta funtsean kasik herri bakoitzean notario bat bazen... harritzekoa, hiriburuan bezala den herri ttipienean ere: Garruzen, Amenduzen, Ilarren, Behaskanen...
|
|
|
Iparragirre zait horretan etsenplu hoberena. Ez bakarrik kanpoko eraginen altximista gisa,
|
baina
ere politika alorrean ezkerretik eskuinerako sigi saga jokoan. Hemen karlista zen, beraz eskuindarra, kontserbadorea (ez bada mugimendua lotzen 1848ko populuen udaberriari, hortaz ezkerrekoa bailitzateke), Marseillaise a kantatzeagatik 1850 urte inguruko Parisko barrikadetan ezkertiar; orduan izan zen Ingalaterra eta Italiara fueratua.
|
|
|
Industriak (honen teoria egileen idazkietan da, Taylor eta Forden testuak lekuko) lanaren zatikatzea eskatzen du, klase ertainaren beharra du bai ekoizpenaren segurtatzeko, kapatazak eta teknikariak nonbaitik atzeman behar baitira,
|
baina
ere ekoizpenaren erosteko. Ford konturatu zen bere autoak saldu nahi bazituen norbaitek erosi behar zituela.
|
|
|
Hitz horiek Hannaren egun neketsuari doazkio,
|
baina
ere gure eguneroko biziari, sortzetik heriotzaraino.
|
|
|
Ekaiak Amakbabesten du,
|
baina
ere bereganatzen.
|
|
|
Sortzea ez dun soilik hastapena,
|
baina
ere amaiera.
|
|
2011
|
|
|
–Ez dago inolako aukerarik gure legedian?, eta presoek, espetxe legedia hartu dute, ezartzen duen ibilbidearekin bat egin eta zigorra bete ahala, onurak izango dituzte?,
|
baina
ere guztietan, bakarkako neurriekin, irteera kolektiborik ez da egongo?.
|
|
|
Gero, eman dezagun, zelai batean egonak gara, eta orai ieup!, goitik ari gara, bereziki gazteekin. Gero eta gehiago sartzen da euskara eskoletan, ez bakarrik ereduan,
|
baina
ere ereduan, hor baitira eskola publikoak eta eskola pribatuak, hau da, katolikoak. Horrek bultzada polita emaiten du gure hizkuntzari.
|
|
|
Ikusi dituzketenek erranik, berek eginikako berina batzuez begiak zorrozturik. Aipu ditugun ikertzaile horiek ez dute bakarrik atzeman badirela langile xehe horiek,
|
baina
ere zer ari diren, zer duten alde beren lanaren egiteko, eta zer ez. Hain ongi non, guhaurek ikusten ez ditugularik, laguntzen ahal baititugu beren lanean, bai eta ere trabatzen beren lanetik.
|
|
|
Gogo eman dezagun aberea hozten ahal dela ez bakarrik kanpotik,
|
baina
ere barnetik, hartzen ohi duen janari eta edariaren aldetik. Lehenik jakin behar dugun gauza bat da, behi xahaldunak behar duela anitz ur irentsi.
|
|
|
Lehenik jakin behar dugun gauza bat da, behi xahaldunak behar duela anitz ur irentsi. Bertze abere guztiek bezala, hazkurriaren laguntzeko eta izerditan joanaren ordain,
|
baina
ere, esnearen emateko. Esnearen ehunetarik lauetan hogeita bortzak ur dira:
|
|
2012
|
|
|
Joan diren urteetako idazlaneri begira halako sendipen bereziak jauntziak zituela ageri zen. Ezin jasan bati buruzko haserrea bazen,
|
baina
ere ahazdurak beztitu dituen hainbat lagunen orroitzapen goxoa, azken batean horiek oro egunen harian elgarrekin bizi izan ditugunak. Hitzak axal baizik ez direla, apaltasunak erakasten du eta gure ezintasuna munduaren erraiteko onartu behar da.
|
|
|
herriko ostatu nagusia, pilota plazaren sahetsean zen Xalia baino handiagoa. Norbait zen Markari gizon hori, gizoneri edatera emaiten zuena, mahainetan musean eta kalakan ari zirenekin luzaz eta mila gauzetaz mintzo zena,
|
bainan
ere epizeriaz arduratzen zena. Olioaren saltzeko, bazen halako dupa alimale bat dutxulu batetarik bere ixurkia emaiten zuena, bakotxak ekartzen zuen botoilaren betetzeko.
|
|
|
Hor zirela ere ene balkoiko goiz argiak, gaueko arramantzak, polizi autoen lerratze isilak, barrikada, erailketa eta manifen oihu garratzak. Ba
|
baina
ere Pontrique karrikako Ttantta Jeanne n kadira zaharkituak, bere inguruko atsoen kalakadi gaitzekin, Toutenuit ren xokolatina paregabeak eta lehengo Tonneliers ren ardo usaina. Baiona, Erroma ttipi bat, boterean dituela prokontsuloak, Zuhigaraitxipi itsasturia Coursic xume bilakaraziz eta Xaho profeta isilaraziz, bere apartamendu ttikian mututua garuneko ekaitzak ezin jabalduz.
|
|
|
Gauza bizi geldia harri bilakatzen balin bazautxun bezala. Ikusten eta bizitzen dituxunetaz orroitu behar xira
|
bainan
ere xureak izan ez dituxunetaz, horrekin hobeki mundua ezagutuko eta maitatuko baituxu. Hartako nahi nauntxun erran enetako zer orroitzapen pollita den Martoonia.
|
|
|
Ez bakarrik etxea, barneko paperrak eta moltsa!
|
bainan
ere aldeko aberetegian astoa bere karrosarekin, bi urde gizenduak beren taulazko tegian, oilarra eta hogoi ta hamar oilo, denak ilaunduak! Han ez da gelditzen errauts meta bat baizik!!!
|
|
|
edo bere biziko arranda bat, edo, zortean tiratzekoa, Kanada iparreko lur eremu bat. Lur eremua hautatu zuen eta zortean tiratu zenbakiak, ez zaukan bakarrik lur eremua
|
bainan
ere aintzira edo ugeldi eder bat erdi erdian.
|
|
|
Diametroz metra berrogoi badukete, eta zortzi parrean izigarriko indarrean itzultzen dira, truntxo osoa segatuz kolpe bakar, nahi duten izarietan. Berrogoi ta hamar bat langile da hemen ari denik, ez bakarrik segatzaileak
|
bainan
ere zur segatuen plegatzaileak idorrarazteko moldean, bai eta ere tren bagoin kargatzaileak. Mugimendu handiko lantegi bat dago hau eta iduriz kudeatzaile segurrarekin.
|
|
|
Zinez, beste mundu batean bizi garelako sentipen batean sarturik nago! Izan arren oihanen erdian, beha, emazteki honek nola erakasten dieten bere haurreri, ez bakarrik familiaren ixtoria
|
bainan
ere Herri ixtoria bera! Eta haur hauek ez dute bakarrik ingles mintzoa ikasten bainan ere Frantsesa.
|
|
|
Izan arren oihanen erdian, beha, emazteki honek nola erakasten dieten bere haurreri, ez bakarrik familiaren ixtoria bainan ere Herri ixtoria bera! Eta haur hauek ez dute bakarrik ingles mintzoa ikasten
|
bainan
ere Frantsesa. Behar da ikusi trebatuak direla, zoin bere ahaleko lanean eta polliki agintzen beren egitekoa.
|
|
|
Horra berriz ere, egun osoko ateraldiak, SaintSulpice, Girondako herritik Arroxelara 400 kilometroko bidaia harat hunat.
|
Bainan
ere Saintonge eko bazter ederren arraikustea, 37 urteren buruan. Zer kanbiamenduak hor ere!
|
|
|
Geroztik egin irakurtza batzuetan ikusia dut bi gizon zintzo horiek erran ixtorioa iturri xuxenetik zetorrela. Gentil eko eiheran iragan ordu gozoak, Saintonge tiarren arteko giroan, aingira apairu eta elkarretaratzeak ez ziren beti tripa jokoak,
|
bainan
ere kontaketa funtsezkoak.
|
|
|
Bi urte eta erdiz osebarekin lanean, ez bakarrik errodagintzan,
|
bainan
ere, orgagintza, etxe zutadura berri eta zahar berritzeak. Herritar eta auzo herritarrak hurbilagotik ezagutzeak indartzen zuen nolazbait ene kemen ahula.
|
|
|
Bainan bai gogo argituen leinuruan moldatu eder lan bat. Bertsuak ez luke bakarrik izan behar bi baso arno edan eta pikoka edo trufakerian botatzen den irudikapen barregarri bat,
|
bainan
ere hitz hautatuekin osatu behar lukeen sora eder bat. Bertsu kantatzen saiatuko naizenean, latzgarriki sendituko dut, lan hortan ere behar nukeela izan nahikunde handi batez, memorio edo oroimen arradoaz eta bereziki jakintza zabalagoaz duntua.
|
|
2013
|
|
|
Hau da, Robin Franklin biologoa eta Nick Jeffery albaitari klinikoa buru dituzten ikertzaileek hazi eta ugaritu egin zituzten txakurraren mutur zelulak ingurumen baldintza egokietan. Hala, zelulak hazi egin ziren,
|
baina
ere zatitu egin ziren beste zelula batzuk sortzeko (zelula amak bezala jardun zuten). Ehun kantitatea nahikoa izan zenean, kandelaren bizkarrezur muineko zati kaltetuetan injektatu zuten.
|
|
|
Begiapalek borobil bat egin zuen karnetean. Orain begiak jarriko ditugu, gauza biziki garrantzitsua dira begiak, ez bakarrik haien formak
|
baina
ere haien lekua begitartean. Gainera gizonaren arima islatzen da begietan eta bistan da bere eite, bertze zatiak ez dira gaineratikoak.
|
|
|
Begiztatu zuen inguruan ziren bertze kideak. Kanpotiarrak baziren
|
bainan
ere ohikoak, denak mintzatzen ziren ahapeka. Giro ona jateko.
|
|
2014
|
|
|
Ni bai, hala naiz, baina ez zerrenda osoa". Ezkerrekoak, Etxebesten parean,
|
baina
ere Labadoten zerrendaren parean. " Maulen ezkerreko zerrendak ez dira irekiak euskarari begira ala lurralde kolektibitateari begira", dio Elkegaraik.
|
|
|
Pistak badira mundu desberdinen biltzeko hor, euskara munduko jendea, ikusmen arteak lantzen dituzten sortzaileak,
|
baina
ere coworking eremu bat. " Interesatzen zaigu halako gune baten izatea ondoan, telebista gisa ere, uste baitugu gaur egun falta direla jendeak biltzen dituzten lekuak", dio Karrerek.
|
|
|
Testuingurua aberatsa
|
baina
ere zaila izanen da. Eskoziako kontsultak frantses nazionalisten beldurrak piztuko edo zirikatuko ditu, Kataluniakoak berdin.
|
|
|
Ukrainarra? Oso bigarren mailakotzat zuen arazo hori,
|
baina
ere berean oso beligerantea zen mota orotako inperialismoren eta txobinismoren kontra, baita sovietikoa zenean ere.
|
|
|
Irudipena edo, nahiago bada, profezia bat: nik ez dut uste 300 urte barru euskara biziko denik, ez zait iruditzen, eta bihozminez diot hau,
|
baina
ere berean uste dut gaztelania eta portugesa ere ezdirela biziko 300 urte barru. Sintoma guztiak daude adierazten digutenak ingelesagailenduko dela erabat (ia musika guztia, izenak, gauzenak eta pertsonenak, hezkuntza, errotulazioa...).
|
|
|
Antolakuntza horrekin, etxaldeek iraun dute, hori dakigu,
|
baina
ere: erabiltzaileek zuten jabetasuna, familiakaatxikitzen.
|
|
|
Gazteak. Bai,
|
baina
ere ezkondu ez diren guztiak ere, gazteriari hurbil egonak direnak, etxaldeko kaietak. Horietan dira bilatu behar dantzari hezleak eta herri bertsolariak.
|
|
|
Arras ongi pentsatu duzu medaila eskaintze hori. Medailak ez ditu bakarrik ohoratzen gure gizonak
|
bainan
ere ohorea zor zaiotela dio populuari erakusten.
|
|
|
Ez da xuriz baizik izaten ahal elausoen eta argiaren xuriz
|
baina
ere bolanten jantzitik behar baitu edan. Bolanta, hezia izan den zirtzila bada, Xaindia, bortuko bidea hartu duen neska da.
|
|
|
Lehen begi ukaldian, jantziek,
|
baina
ere dantzek bereizten dituzte. Zuberotarrek dantza hainbestetaraino maitatu eta landu dute, non leku zentrala hartu baitu honek, beharbada barneko kulturazale hoberenen indarra bereganatuz, beste funtzioak, etnologia edo mitologiaren aldetik hain interesgarriak, puska bat bazterrera utzirik.
|
|
|
Nostalgiarekin aipatzen dira, Donibaneko bestetan ateratzen ziren kabalkadak, zaldiak, bolantak
|
baina
ere gehigarriak, hara nola karroak: Garat trinketean argazki batzuetan agertzen da" Le char de la chasse" adibidez.
|
|
|
Herriko bozak ez erran zitekeena egia izanen zen honekin ere, errugbia bezainbat bertsolaritza zuen tema, hau baitzen orokorki taldearen bigarren pasioa, batzuena bederen. Hasteko leku handia zeukan Gillomen idazkeran herri ditxolaritzak
|
baina
ere bertsolarien erranek eta hauen artean Ezpondaren kontatzeko moldea komentatua zen anitz gure artean. Don Ibanena gai oso herrikoia izan zen, errugbi munduko jendea antzerkira jin zen baita gozatu ere, salako erreakzioek, ondotikako solas eta soek ez zuten dudarik uzten sortzen zuen inpaktoa, errugbiak leku handia hartzen zuen denbora hartan barne alde deitu eremu honetan, eta horretan sartzeak irakurketa berria proposatzen zuen, ahapaldi neurtuek ematen zioten indar guziarekin.
|
|
|
Bera ezkondua ez zen Egiptoko apezpiku xahar bat, Paphnuce, zutitu zen eta erran ez zitekeela zuhurtzia horrelako zamarik ematea ez bakarrik eliza gizonen
|
bainan
ere hauen emazteen bizkarrean. Eta apezpiku xaharraren ikusmoldea onartua izan zen.
|
|
|
Donibane Lohizunen, iragan asteburu hortan, Begiraleak elkarteak egin du bere biltzar nagusia, Dukontenea biltokian usaian bezala. Jendea bildu da polliki, giro sano batean, adin guzietako jendea, gazte parrasta bat partaide bixtan da
|
bainan
ere aspaldian kide diren asko, besteak beste, beti pixkor, Kattalin Ithurralde, aitzineko igandean bere ehun urteak beteak, joanden astean hemen berean kondatzen ginuen bezala.
|
|
|
Halaber larunbatean Pantzo Irigaray ren'' Lezafin'' antzerkiaren ikusteko. Hemen jendea goxatu da irriz antzerkia bera halakoa delako
|
bainan
ere Makeako'' Jostakin'' taldea hein bat ederki ari izan baita. Uzta Hitzan aratseko bertsu afariarekin bukatu da, gehixago entzule zukeena.
|
|
|
Bide hortan baitezpadakoa da Bibliaren eta liturgiaren pratika,
|
bainan
ere gizartea asmatzeko gai den biziaren baitako giza-fede xumea sustatzea eta indartzea. Bizia baitan eta maitasunean sinetsi!
|
|
|
Helduden urtean izanen dira departamendu bozak, kontseilu jeneral edo orokorren berritzeko, lehen bozaldia martxoaren 22 an, bigarrena ondoko igandean,
|
bainan
ere lurralde bozak, lurraldeak preseski arramoldatuak izanik arte hortan. Behin errana izan zen bi bozkatzeak betan eginen zirela bainan gero gobernuak erakusterat eman zuen lurralde bozak abendoan egiteko utziko zirela.
|
|
|
Pakistango haur hiltze ikaragarri horrek neurririk ez dela bortizkerian erakusten du. Jende batzuk, ikastetxe batean diren haurrak hiltzea deliberatzen dutelarik, ez dute bakarrik bizia hiltzen,
|
bainan
ere etorkizuna, bainan ere gizartea. Nola atxik fidantzia, holako gizadian?
|
|
|
Pakistango haur hiltze ikaragarri horrek neurririk ez dela bortizkerian erakusten du. Jende batzuk, ikastetxe batean diren haurrak hiltzea deliberatzen dutelarik, ez dute bakarrik bizia hiltzen, bainan ere etorkizuna,
|
bainan
ere gizartea. Nola atxik fidantzia, holako gizadian?
|
|
|
Izan diten lekukoa, herrialdekoa, kontinentekoa, mundukoa, zoingehiagoka hori nagusi nahiak, edo arrozoin nahiak, edo haundi nahiak, edo aberats nahiak, edo bertzen beldurrak, edo zuzentasuna ezarri beharrak, edo jendetasuna ezarri beharrak... sortzen dute. Armak, gerlako tresnak, armamenduak, zabalduak dira eta ez bakarrik erresumen mailan,
|
bainan
ere jendeen eskuetan. Ipar Ameriketan, edozoinek bere arma ukan dezake bere etxean.
|
|
|
Zernahi gisaz garaipena edo erreferendumaren galtzea elgarretarik aski hurbil izanen dela diote aditu gehienek. Alex Salmond, Scottish national party ko (alderdi eskoziar nazionalista) buruzagi deputatua pozik agertzen da bainan dio haitada ez dela irabazia eta bururaino jokatu dela kemenarekin
|
bainan
ere esperantza onarekin. Aldiz Inglaterran berean, dela Cameron lehen ministro inglesa dela Elisabet II erregina aski arranguratuak dira halere orain irailaren 18ko egun horri buruz, alabainan hauen nahia da Eskozia jarraiki dadin beti Inglaterraren barnean.
|
|
|
Hortarako egun hotan izen emaiteak egiten dira apezetxean. Nahiz katixima egileak preparatzen ari ziren horri buruz, egia da eskola tenoren erritmoen aldaketa horrek zonbait kezka sortarazten dituela, eta fedezko urratsak larunbat goizetan eginen direla gehienak,
|
bainan
ere hala beharrez burraso eta katixima egileak adostuz aste barneko arats zonbaitez. Pentsa ditake haur askok asteburuak kargatuak izanen dituztela.
|
|
|
Sail guziz baiosa eta goresgarria eremanez. Predikari bezala
|
bainan
ere erien artatzaile kondu bai eta jende behartsuen laguntzaile. Horiek hola, etziren ere denak sainduak izaiten.
|
|
|
Eihartzea arduradunek hautatu dute Arbolaren edo Zuhaitzaren inguruan antolatzea aste hortako animazioak. Hazparnen ere Arbola guziz baliosa da gaur,
|
bainan
ere denboran. Herriko oihanak ainitz ziren eta hautaz asko eztabadatua izan da juandiren mendeetan.
|
|
|
Zendako lur antolaketa behar da hola kanbiatu? Kondutan untsa hartzeko ingurumenaren sano begiratzeko gobernuak ez hain aspaldi hartu neurri batzu
|
bainan
ere hirigintzaren alorretan joanden martxoan agertu lege berria, Alur deitzen dena, Cécile Duflot" berdeak" bozkarazia oraino minixtro zelarik. Kontseilukoen artean, gehiengoan direnak denak ados ikerketa horiek egiteko, Chantal Kehrig hirigintzaz arduratzen den axudanta gisa hartarat mintzaturik.
|
|
|
tenoretan
|
bainan
ere erritmo berriek eskatzen duten jardunaldietan eskolako tenorez edo kanpo. Bainan Herriko Etxearen iritziz gela baliatzen da ere beste ekintza batzurentzat, kultura, dantza eta abar...
|
|
|
Intzaurra nagusiki inguru hurbiletik heldu zaio eiherazainari, hots Dordoñatik beretik (hornitzaile handienak 30 hektarako intzaurdia ukanki),
|
bainan
ere parteño bat inguruetako departamenduetatik (Corrèze, Lot, Haute Vienne...).
|
|
|
Zuria zen ni bezala, beraz familia berekoak ginen, anaiak. Han anaia hitzak ez du erran nahi aita edo ama beraren haurra,
|
bainan
ere kusi, ahaide edo berdin herritar. Jesusen mintzairan, aramearrean, gauza bera gertatzen da.
|
|
2015
|
|
|
AEK k ikusi du kemen kolektibo bat bazela martxan gain horietan, eremuaren erne atxikitzeko ekonomia mailan,
|
baina
ere kultur arloan. Talde itxura horren emateko asmoz, Korrikaren abiatze eguna nahi dute belaunaldi desberdinen artekoa izan dadin, haurrak, adinetakoak eta artekoak nahas daitezen besta egun horren karietara.
|
|
|
Lurralde kontratu berrian munta handikotzat jotzen dute garraioen antolakuntza, eta departamenduko zuzendariordeak dio egungo pario handia dela zerbitzuen arteko bateragarritasunaren antolatzea: txarteldegi bakarrarekin autobus batetik bestera, trenetik autobusera
|
baina
ere bizikleta autobusean sartzeko gisan izan dadin.
|