|
2000
|
|
|
Euskararen legean aipatzen da euskalkiaren garrantzia beti ere euskara batuaren kaltetan ez doanean, euskara batua delako Euskal Autonomi Erkidegoko hizkuntz ofizial amankomuna, eta hitz egiten den lekuetan zaindu egin behar direla. Lege batek hori baino askoz gehiago ezin du eman seguruenik,
|
baina
bidea ematen du legeak, adibidez mahai honetan aipatu ditugun guztiak aurrera eramateko eta gehiago ere bai. Euskara Biziberritzeko Plan Nagusian, alor estrategikoen artean badago Gorputz Plangintza deitzen den atal bat eta han, bai diagnostikoa bai neurriak lantzen direnean, aipatzen dira euskalkiak.
|
|
|
Maldak jaitsi eta bidea gure hankapean galdu arren berehala topatzen da marra hori zuriren bat. Honela, lehen atzean utzitako bidegurutzera helduko gara (7.5km)
|
baina
bide desberdinetik etorrita. Hemendik Leitzarako bidea jada badakigu eta ziurrenik gauza berrietaz ohartuko gara oraingoan.
|
|
|
IPARRETARRAK erakundeak" Ildo" barne aldizkari berri bat karrikaratu du, Iparraldeko borrokak bere berezitasuna baduela, eta hori gabe eraikuntzarik ez dela izaten ahal erran du. Bere azterketan IKk ez du berrikuntzarik ekarri,
|
baina
bidea egiteko hor dagoela agertu du. Oraindik eztabaidetan partaide bat izaten jarraitzen duela oroitaraziz, honela dio:" Ez dugu sekulan armen bidez estadoaren plegarazteko pretentzionerik ukan, ez eta protagonismo osoa hartzeko xederik ere.
|
|
|
Ameztoyk, bere barne ateismoarekin solasean, Erremelluriko Andre Mariaren ermitan sortutako sainduen irudi sorta eta paradisua.
|
Baina
bide batez, artistaren bizitzako xehetasun batzuez gainera, kristau, judutar eta mozarabiarren kultur aztarnak biltzen dituen toki horrek pintorearengan eragindako liluraz eta azken zazpi urtetan, bere pintore lana egin bitartean, bertan bizi izan duen esperientziaz Vicente Ameztoyk Bernardo Atxaga, Jaime Rodriguez Salis, Santi Eraso, Amaia Hernandorena eta Fernardo Golvanorekin izandako elkarriz...
|
|
|
Nik uste dut lau funtzio horiek ezin ditzazkeela poesiak bete, hizkuntzak bete, hizkuntzaren beraren kontrako borroka egin gabe. Hizkuntzak informazio mailan esan daitekeen guztia kodifikatuta dauka,
|
baina
bide kodifikatu horietatik ezin dugu esan lehendik esanda dagoena baino. Neurri horretan, hizkuntzari esanarazi behar zaio dezakeena eta ez dezakeena, eta nik hala ulertzen ditut Maria Zambranoren hitz horiek, eta horregatik gustatzen zaizkit hainbeste.
|
|
|
" Hizkuntzak informazio mailan esan daitekeen guztia kodifikatuta dauka,
|
baina
bide kodifikatu horietatik ezin dugu esan lehendik esanda dagoena baino. Hizkuntzari esanarazi behar zaio dezakeena eta ez dezakeena".
|
|
|
Edo Gernikako Arbola? Gipuzkoako armarritik kanoiakkentzea urratsa izan da norabide horretan,
|
baina
bide luzea dugu oraindik ibiltzeko.
|
|
|
Hemendik La Calerara kilometro erdi besterik ez da geratzen,
|
baina
bidean eten bat eginez gero eta errekara hurbilduz, Calera errekak eratzen dituen ur jauziak ikusteko aukera dago. Salduero eta Zalamako urez hornitutako erreka garbi honetan ibaiertzetako baso bikaina ikus daiteke.
|
|
|
Kaleak luzeak ziren, nahiz eta –hizkuntza ondo erabiltzekotan–, kaleak ez
|
baina
bideak esan litzatekeen. Arbolaz eta etxetxoz beteak zeuden, zerbaitek betetzen bazituen behintzat.
|
|
|
Batez ere autoa gidatzen joanez gero.
|
Baina
bide bazterrean nengoelarik, eta mapari begiratua eman ostean, txiza egitera irten nintzen, Pirinio aldeko zuhaitzak apur bat freskatzera, ezta?
|
|
|
" Eta, handik harat, doña Lidiaren babesean mila gauza ikasi nituen: ikasi nuen, konparazione, ezen desirak mugitzen duela mundua, baina ikasi nuen, halaber, ezen ez dela desiratzen dena lehenago konplitzeagatik bizitzaz gehiago gozatzen; eta ikasi nuen, finean, ezen gauzarik tipienetan gorde daitekeela bizitzaren handia, zeren zaldun handi batek noiznahi den huts egin baitziezazuke,
|
baina
bide bazterreko lorerik tipienak nekez. Eta, hala, doña Lidiarekin urtebete egin ondoren, jalgi nintzen handik, biziberriturik bezala... eta pena pixka batekin ere bai, zeren jende guti estimatu izan baitut bizitzan eta ezertan eduki, nola eduki izan bainuen andere jakintsu hura, eta zeren, ospitaletik kanporat nindoalarik, utzi beharra bainuen adiskide hura..."
|
|
|
—Izan ere —erraiten zidan—, mendia gaina da eta gailurra da,
|
baina
bide ertzeko harkaitza ere bada, eta zelai hori da, eta lats hura da; eta basoa da, eta basoko txoria, eta basoko animalia. Eta harkaitza eta zelaia eta latsa... eta basoa eta basoko txoria eta basoko animalia bezain eder izan daitezke eta bezain eder dira.
|
|
|
—Bai, Lopek huts egin zuen,
|
baina
bide bat ireki zuen, eta gaurko bide okerra biharko bide xuxena da batzuetan...
|
|
|
" Itxaroten duenari, oro datorkio ordutsu, eta bere borondatera". Nik itxaron nuen, jakin nuen itxaroten,
|
baina
bide okerrak zeuden idatziak neure oinentzat, patar malkartsu eta galmendirakoak; dena goitik emana datorkigunean, ez dago zeregin handirik. Borroka nahiak ez du arnas handirik, fruituak behar ditu, ahalik eta lasterren, indarrak baz  katuko baditu; gero noraeza dator, etsipena, gorrotoa; eta behin zirkuluaren baitan sartua, itxi egiten dira itzulbideak eta estutu sarezuloak.
|
|
|
Elkarrizketa herrena zen. Migelek zaldia astindu nahi zuen,
|
baina
bide ertzean geldi  tzen zitzaion asunak eta belar gaiztoak jaten.
|
|
|
Polita litzateke bidaia honetatik halako opari batekin itzultzea.
|
Baina
bidean aurrera, burutazio hori hausnartu, eta txorakeria galanta dela ondorioztatu dut (halaxe ohartarazi dit urrunetik etorri zaidan Teresaren ahotsak ere), eta aski noragabetua nagoela nire bidaia nahasi honetan halako erabaki bat hartzeko.
|
|
|
Ordiziako neska bat omen da. Antxon atxilotu zutenean, duela hemezortzi urte, umea izango zen artean neska ordiziar hori,
|
baina
bide luzea egina du geroztik. Ez zuten elkar ezagutzen lehendik, baina kartzelan egoteak, kolektiboko kide izateak loturak sortzen ditu, adiskidantzak eta harreman berriak, belaunaldi bitakoak izanik ere.
|
|
2001
|
|
|
Hortan dago, bada, gakoa.
|
Baina
bidea ezin daiteke bakarra izan. Orainartekoak bere mugak adierazi baditu, beste batzuk bilatu dira.
|
|
|
Adibidetxo bat jarriko dizuet, nahiko lokala bada ere, nire herrian gertatutakoa baita, uste dut orokorrean instituzioek antzerkiarekiko erakusten duten jarreraren seinale dela. Nire herriko Niessen fabrika zaharreko eraikinean hainbat kultur jardun egiten ziren, antzerkia horien artean, baldintza eskasetan baino okerrago,
|
baina
bide interesgarriak erakutsiz. Antzerki talde batzuk egoitza gisa erabiltzen zuten eraikin hori, euren lanak prestatzeko besteak beste.
|
|
|
Artearen gaitasunaz, eta beraz, erantzukizunaz hausnartzen duena. Irudimena anabasa ez dela ulertzen duena; eta sormen askatasuna osorik ikus daitekeen paisaia bezalakoa dela,
|
baina
aldioro bide bakar batetik soilik zeharka daitekeena (arau batzuetatik).
|
|
|
Pestiziden bidezko kutsadura Pestizida izenarekin, nekazaritzako eta abeltzaintzako ekoizpenean izurriteen edo parasitoen aurkako borrokan erabiltzen diren prestakin kimikoen multzoa izendatzen da. Horiek esnera hainbat bidetatik irits daitezke,
|
baina
biderik ohikoena da produktu horien hondarrak dituzten bazkak jatea edo ontzi poluituak erabiltzea. Bi talde nagusi eta garrantzi gutxiagoko hirugarren bat daude:
|
|
|
Pestiziden bidezko kutsadura Pestizida izenarekin, nekazaritzako eta abeltzaintzako ekoizpenean izurriteen edo parasitoen aurkako borrokan erabiltzen diren prestakin kimikoen multzoa izendatzen da. Esnera hainbat bidetatik irits daitezke,
|
baina
biderik ohikoena da produktu horien hondarrak dituzten bazkak jatea edo ontzi poluituak erabiltzea. Bi talde nagusi daude, eta garrantzi gutxiagoko hirugarren bat:
|
|
|
|
Bainan
bidean sorginak ikusi zituzten. Buruzagiak liburu zaharrean so egin zuen ikusteko nola hiltzen ahal ziren.
|
|
|
Eta zuhaitz bat bilatuko duzu begiradarekin, eta emakume bat, eta lehor bazterren bat,
|
baina
bide ia guztiak zabalik uztearekin aldiberean lehorra eragozten duen ura besterik ez duzu ikusiko.
|
|
|
Ikus, adibidez, P.B. Villarreal de Berrizen Maquinas hidraulicas de molinos y herrerias..., 1736 (1740an hilko zen egilea). Ez dago, esan beharrik ez, orduko fisika eta aldamenekoen gailurrean,
|
baina
bide onetik dabil, eta goiz gainera: bidea ona zela, diruaren eta indarraren aldetik (okerragoak orainago agertuko), geroak erakutsi du.
|
|
|
hor dugu lekuko, beste milaren artean, Doriot.
|
Baina
bideak bestetara narama: Pero Grullo eta La Palisse jaunaren gisako egiak behin eta berriro azaltzera behartzen gaituen alde horretara.
|
|
|
Gaur egun ikusi da, zorionez, baliabide berrien erabilpenak ez duela horrelako mugarik ezarri behar testuan, eta horren froga egile batzuen lana dugu, interneterakojauzia egin dutenean, ez baitute kontzesio estilistiko ezta linguistikorik egin. Koldo Izagirre (nor bestela?) dugu aitzindari,
|
baina
bide beretik badatoz etorri beste batzuk. Azken finean, mundu zabaleko erreakzio eta sentimendu guztiak, tamaina txikian, norberaren auzoan ere garatzen dira, Misses Marplek erakutsi zigun bezala.
|
|
2002
|
|
|
Eta festara elkarrekin joatea erabakitzen dute, bakoitzak bere oparia eramanaz, jakina.
|
Baina
bidean oztopo franko gainditu dute.
|
|
|
Areago, konbentzitua nago, hamar edo hamabost urteren buruan ezker abertzale demokratiko batek abertzaletasunaren eremuan hegemonia lortuko lukeela, zeren nonbait 350.000 botu erreal horrelako egoera bat itxaroten dago.
|
Baina
bidean, EAJ bere estrategiara eraman gura badu, eta era berean, hegemonia diskutitu, orduan ez da posible ez Lizarra ez Garazirik. Noski, etorkizuneko ezker abertzale horrek ezin du egungoarekin antza haundiegirik eduki, egungo doktrina abertzale orokorra ez bat euskal gizarteko nahiekin, eta inoiz «herri bat eraiki egin behar» bada «egungo gizarteari» so egitetik etorri du.
|
|
|
Irakurle esparru ezberdinak daude eta horiei ere erantzun behar zaie. Euskal munduan, goi mailako idazle horien lanak irakurtzeaz gain edo horien lanak irakurri gabe ere, beste liburuak irakurriko dituzten irakurleak badaude, hainbesteko kalitaterik ez dutenak,
|
baina
bidea eta formazioa egiteko balio dutenak, irakurlearen gozamenerako eta irakur zaletasuna piztu eta mantentzeko balio dutenak.
|
|
|
Gizonezkoak sustantzia basoaktiboak injektatzen ditu gorputz leizetsuetan, erekzioak sortzeko;
|
baina
bide hori ez da arriskurik gabea, konplikazioak sor baitaitezke, hala nola priapismoa (ordu luzetako erekzioa) eta gorputz leizetsuen fibrosia.
|
|
|
Gas jariakinaren masa igo egiten da,
|
baina
bidean aire fresko geruza batekin egiten du topo eta talka honen emaitza katastrofikoa izan daiteke.
|
|
|
Campusa, baina, unibertsitategintzarako baldintza zen; ez, ordea, edukia.Biderik gabe helbururik lortzen ez dela argi dago.
|
Baina
biderik egon arren, ez daedozein iristen jomugara. Joana zaigun XX. mendearen azken aldera campusezhornitu gara Euskal Herrian, baina ez dakit horrek aukerarik emango diguneuskaldunoi, mende berrian nahi genukeen goi mailako unibertsitategintzan.
|
|
|
NUPen, adibidez, ildo horretatik hartu diren lehen erabakiek oso harreratxarra izan dute irakasleen sindikatuen aldetik. Zaila da,
|
baina
bide horretatik ez bagara abiatzen, irakaskuntza hobetzeko ahaleginak ezerezean geratuko dira. Ikerkuntzarenebaluazioak ondorio onuragarriak ekarri baditu, zergatik ez dugu antzeko zerbait egiten irakaskuntzarekin?
|
|
|
Gutxi da,
|
baina
bide horrek estrategia posible bat erakusten du. Jaurlaritzak iragarritako Unibertsitateen Euskal Legea eta UPV/EHUren estatutu berrien egitea (bai etaUPNA renak ere, beste maila batean) bitartekoak ditugu Euskal Unibertsitatea ezagutzen dugun eredutik ezberdindu dadin.
|
|
|
Bertara ailegatzeko beste hamar minutu zituela kalkulatu zuen, eta bien bitarteko denbora gehiena eskumako zelai batean futbolean ari zen haur hamarkote bat behatzen igaro zuen. Arretaren haria baloiaren zertzeladei lotua zuen, hasiera batean begitandu baitzitzaion erdi hustutako baloi arrunta zela,
|
baina
bidean aurrera egin ahala zalantza sortu zitzaion, ez ote zen eskuz jokatzeko pilotekin egiten den legez sokaz estu estu eutsitako objektu esferikoa besterik. Plazara heldutakoan asebeteko ur saioa egin zuen iturrian, eta bertoko petrilean atseden hartuta errepasatu zituen eman beharreko hurrengo pausoak.
|
|
2003
|
|
|
Pauso horiek kontrolatuta ematen badira, gure onerako da, on egiten digu, osasuntsua da.
|
Baina
bide hori lehiaketa bihurtzen denean, gizarteak beregan uztartua daraman lehiakortasuna bihurtzen denean, orduan ez da osasuntsua. Asteburuetan zikloturistekin aritzeari utzi diot, ez baitute ulertzen badela jendea astean zehar entrenatzeko aukerarik ez duena eta asteburuan soilik aritzen dena.
|
|
|
M. GOIHENETXE. Deferre Barne ministroaren legeak sortu bai,
|
baina
bideak moztu ziren. Ados.
|
|
|
Egunen batean, lortzen badugu Parisek eta Madrilek mugaz bi aldeetan euskaldunak garela ulertzea, egun ditugun baliabideekin berebiziko urratsak emanen ditugu elkarrekin aurrera egiteko.
|
Baina
bide hori estaltzen da. Izugarrizko hipokresia dago.
|
|
|
Azken 20 urteotan ikusi eta ikusten doguna, noren gau ameseta gozoetan agertu zan urte ilun eta garratz hareetan? Horregaitik, ni ez naz egon sekulan euskera batu baten aurka,
|
baina
bidea astiro, patxadaz eta kontuz egin behar zala uste izan dot beti. Pierre Lafittek Arantzazuko batzar haretan esan eban legez:
|
|
|
Essai sur la noblesse des basques, pour servir d, introduction à l. Histoire générale de ces Peuples (1785ean argitaratua). Lan honek ere Iparraldeko nobleen estatusa euskal mitoen bidez defendatzen zuen,
|
baina
bide batez, tituluan esaten zen bezala, euskaldunen historia orokor baten sarrera izan nahi zuen (mugaren bi aldeak hartuz). Lan honek eta gisa honetako beste batzuk (Polvarel enak) euskal nobleziaren prerrogatibak defendatu nahi zituzten erregearen aurrean eta gora igotze bidean zegoen Hirugarren Estaturen aurrean.48 Historia hauek guztiak frantsesez idatzi ziren.
|
|
|
eta Estatu Batuek erantzuten diote. Dena liberalizatu, bainaarmekin?. Biek dauzkate helburu berdinak,
|
baina
bide edo tresna desberdinekin.Horregatik esaten dugu, gerra global iraunkorra?. Eta neoliberalagoa da Europa, zeren AEBek ez baitute behar ez MMErik, ez ezer ez, haien legea militarki ezartzendute.
|
|
|
Hasierako urteetan lan hori sailburuek edo, kasuren batean, kanpoko talde edo erakunderen batek egin bazuten ere, Argia-k adibidez, denborak aurrera egin ahala, Jose Ramon Etxebarriak hartu zuen bere gain ardura hori. Ez ziren liburuak bakarrik, izan ere, urte horretako maiatzean UEU bideo bat euskaratzen hasi zen, Eusko Jaurlaritzaren babesarekin,
|
baina
bide hori ez zen emankorra izan eta bertan behera utzi zen.
|
|
|
«maisu handienen klaseak baztertuz talde lanera makurtu da UEU. (?) Ni ez naiz nor bide egokia zein den esateko;
|
baina
bide biak elkarturik beste itzal bat izango zuen, behar bada».
|
|
|
Haren iritziz, hutsune hori proteina luzatuta duen konposatu medizinal batekin bete badaiteke, birusa ez litzateke gai izango zelula mintzarekin bat egiteko. Nolanahi ere, Harrisonek adierazi du aurkikuntza hori “bide okerra izan daitekeela,
|
baina
bide interesgarria proposatzen digu dengearen fusio prozesua inhibitzen duten konposatuak ikertzeko”.
|
|
|
Bideari jarraituta esan nahi dut. Hegan,
|
baina
bideari jarraituta. Eta biderik ez badago, trenbidetik joaten dira.
|
|
|
Berandu nenbilela esan nion eta autoaren bila laguntzeko eskatu nion. Desgogora onartu zuen
|
baina
bidean, nirea zegoen lekura ninderamalarik, eskuak bolantean eta begirada aurreko autoen atezuan, irribarre egiten zuela iruditu zitzaidan, nire aztoramendua, pentsamenduak edo barruko zernahi den gogo irakurtzen ari balitzait bezala.
|
|
|
Gizonak atseginez baina erreparo pixka batekin begiratzen omen zion gau ilunaren zati bat oraindik hanka artean gatibu zeraman emakumearen gorputz biluzi eta zuriari, eta haztamuka
|
baina
bide galtzerik gabe ibili omen zitzaion bular mardulen bolumena edo sabel ordekaren erliebea arakatzen, arrotz zaizkigun gorputzekin egiten dugun bezala, xehetasun txikienei arreta jarriz.
|
|
|
Euskarazko irrati zibernetikoak eskaintza handirik ez du,
|
baina
bideak urratzen hasita gaude: Euskadi Irratia, Irola Irratia, Tass tass irrati librea, Irratia.com...
|
|
|
Euskaltzaleen bultzada eta Administrazioaren (atal baten) disposizio eta mezuak (euskara, aukera ona), gehi kultur ekoizpenean eginiko lana, eraginkor izaten ari ziren: matrikulazioen gorantzakoa, hizkuntzaren prestigiatzea... Urrats txikiak
|
baina
bide onean. Prozesu eramanezina eta geldiarazi beharrekoa elite agintariaren ikuspuntutik.
|
|
2004
|
|
|
«Diario Madridek egin zuen bezala, epaiketa bat eraman behar genuke estatuaren eta justizi boterearen kontra. Hori hemendik urte askotara izanen da,
|
baina
bide bat da, irabaziz gero indemnizazioa kobratzeko, gutxienez. Diario Madriden kasuan, juezak erabaki zuen jabeek arrazoi zutela, eta mila milioi pezetako indemnizazioa jaso zuten»
|
|
|
" Bi aldiz aurkeztu genuen lana Jaurlaritzaren laguntzetara eta ez digute subentziorik eman. Madrilen modu komertzialagoan saltzeko aukerak ere aztertu genituen
|
baina
bide hori ere baztertu egin genuen. Azkenean era honetan muntatzea erabaki nuen, modu sinplean, alegia".
|
|
|
Ez behintzat behar adinako indarrez. Aurrera goaz urraska,
|
baina
bide luzea dago oraindik eta fronte asko dago zabalik".
|
|
|
Hasiera gogor samarra du, ordu erdiz aldapa gora egin behar delako.
|
Baina
bidearen eskumarantz ikusiko dugu Pico de la Cruz gailurra: mendi bitxi, zuri grisa.
|
|
|
Guk, hala ere, LOREG Hauteskunde Legearen 182 2 artikuluaren bidea onartu dugu. Legez kanpo gaudenok ez dugu asmatu lege hori,
|
baina
bide hori urratzea planteatu dugu. Lizartzako alkate Joseba Egibarrek bide horretatik aurrera egin nahi izan zuen, baina hegalak moztu zizkioten.
|
|
|
Ez zait iruditzen horrek paperaren eta liburuaren akabera ekarriko duenik.
|
Baina
bide berri horiek esploratu dira zer ematen duten ikusteko. Zorionez, hainbat esperientzia abian ditugu gure artean, direla aldizkari, boletin, foro, agenda, artxibo...
|
|
|
Hiru gurutze begiratokitik igaroko gara; azken zati hau aldapatsuagoa da eta bizikletan ibiltzea debekatua dago,
|
baina
bide nagusitik ihes egiteko aukera da.
|
|
|
Hortaz, Justizia Administrazio izendatu izan den horretan ohiko diren arazo zibilen aurrean gaude, eta, ondorenez, hasiera hasieratik, jurisdikzio arrunteko organoen ardurapean egon dira arazo horiek. ...rregistro Zibileko espedienteetan eskuministraziokoa den organo batek, Erre hartzen badu formaren ikuspuntutik Adgistroen eta Notariotzaren Zuzendaritza Nagusiaren eginkizunak, hurrenkera horretan eta haren eskumenekoak diren beste batzuetan, oinarrian ez dira desberdintzen beste mailetan organo judizialei eta euren ebazpenei dagozkien espedienteetatik; ebazpenon aurka ezin da errekurtsorik jarri,
|
baina
bide judizial arrunta beti irekita geratzen da.
|
|
|
Oraingoan, esatariaren uhinek zera diote: . Ofizialtasunak, legaltasunak ez du berez ezer konpontzen,
|
baina
bidea zabaltzen du, gero bide hori ibiliz gero. Bidea:
|
|
|
Konturatu naiz,
|
baina
bide erdia igarota, zera, askoz ere erosoago da
|
|
|
(Arizmendiarrietak moduhorretan ulertzen zuen sindikatu eta kooperatiben arteko harremana: elkartasuneanoinarritutako erlazioa, xede berberarekin,
|
baina
bide desberdinak erabiliz).
|
|
|
Burua galdu ez galdu egon nintzen –Arkonada; Zelaieta, Gorriz, Kortabarria, Olaizola; Diego, Alonso, Zamora; Idigoras, Satrustegi eta Lopez Ufarte; Arkonada; Zelaieta, Gorriz, Kortabarria, Olaizola... –, harik eta neure amorru hura kirol letania hartan urtzea eta estaltzea lortu nuen arte, aurrera egiten nuela, iraintzaileari kasurik egin gabe.
|
Baina
bidean pentsatzen egon nintzen nola erreakzionatu behar nuen hurrengoan, hurrengorik izatekotan. Adibidez, irri abegikor batekin hurbildu eta muturreko bat eman niezaiokeen, modurik zakarrenean.
|
|
|
Errotatik etxerakoan astoari buztanetik helduta joaten ginen gauez.
|
Baina
bide bazterretik mozolo batek ateratzen zuen astrapalada eta mutikoaren sustoa, ez astoaren gurutzeak eta ez gurasoen esplikazio guztiek dute kentzen.
|
|
|
Ezbairik gabe, telebistagintza lokalak aktore marjinala izateari utzi dio Euskal Herriko komunikazioaren eremuan.
|
Baina
bidean, tamalez, espazio lokalean jarduteagatik gertuko komunikazioaren eragile gisa zetxezkion zenbait ezaugarri ere galdu egin ditu. Izan ere, gertutasuna oinarri, esparru lokala, komunikazioaren ikuspegitik behintzat, aukera eremu bat bezala ikusi izan da betidanik, beste komunikazio mota bat eraikitzea posible egin zezakeena, estatu edo nazioarte mailako komunikabideek hedatzen duten komunikazio ereduaren aurrean.
|
|
2005
|
|
|
Galtzada 1855ekoa da,
|
baina
bidea zaharragoa ei da. Antza denez, guk egin dugun galtzada aurretik zegoen beste bat konpontzerakoan egin zuten.
|
|
|
Lizarra Garazirena ahalegin berriaren lehen saioa izan zen. Horrek ere eman zuen eman zuena,
|
baina
bidea hori zela ikusi zen. Eta ondoren sortu zen, Batasunarentzat erreferentziala den Nazio Garapenerako Biltzarra.
|
|
|
Gizabanakoak kontzientzia ekologikoa izugarri haztea lortu da azken bi hamarkadetan eta horren eraginez hurrengo hamarkadetan ekonomian eragina izango duelakoan gaude, hau da, gizakiaren ohitura aldaketek ekonomiaren aldaketa eragin dezakete eta berrogeita hamar ehun urtera egun baino kalte txikiagoa egingo diogu ingurumenari.
|
Baina
bidean hainbat espezie eta hainbat ekosistema galduko dira, itsasertz desagertuko dira eta sarraski naturalen ondorioz milioika pertsona hilko da.
|
|
|
Hegoaldeari doakionaz, erran daiteke gaina hartua dutela eta zilo beltzetik aterako direla. Iparraldean ez gara oraino horretan
|
baina
bide onean... Elizarik gabe.
|
|
|
(Has 4,15)" Zazpitan mugatze hori ezin onartua zitzaion Lameki: " Kainen hilketa zazpi aldiz mendekatu badute, hiruetan hogeita hamazazpi aldiz Lamekena." (Has 4,24)
|
Baina
bide onean ginen: zazpi ala hiruetan hogeita hamazazpi, muga bat bazen.
|
|
|
Gorago aipatu Bibliako erakaspen horietarik ez atera Liburu Sainduak enganatzen direnik,
|
baina
bide bat ideki dutela eta bide horretan gizonak aitzina joan behar duela. Eta aitzina doala.
|
|
|
Egia da, gurasoek, hoberena nahi izaki, gogor jardun zuten lanean
|
baina
bide hartan ezin eman izan zieten seme alabei garrantzitsuena: konpainia, heziketa, imitatzeko moduko eredua.
|
|
|
Zenbait laborategik erlojuaren kontra lan egiten dute H5N1 anduiaren aurkako txerto bat garatzeko. Txertoak ez luke balioko birus berria geldiarazteko, Ortínen ustez,
|
baina
bidea irekiko luke bere garaian immunizazio formula jakin bat aurkitzeko. Gripearen birusak Gripearen edo gripearen birusa gutxietsi egiten da maiz.
|
|
|
Ez du oso ondo ulertu, baina azkenean Madokak Ametsi zotzetan tokatu zaion tiradera txiki batetik papertxo bat atera eta irakurtzeko eman dio: " Bidaian lagun berriak egiten dira, lagun ederrak,
|
baina
bidean bihotz apurtuak uzteko arriskua ere badago. Begira zaitez begietatik sartzen diren gezurretatik".
|
|
2006
|
|
|
Herri hauetan hitzak duen balioa galdu da erabat. Alarde tradizionaleko kideekin eta bi alkateekin bildu izan naiz, eta mikrofono eta fokoak ez direnean, konponbiderako aukerak ikusi ditut, aukera xumeak,
|
baina
bidea elkarrekin egiten hasteko aukerak. Aukera hauek plazaratzeko orduan zapuzten dira ordea.
|
|
|
Herritik abiatuta, Argatako bidea jartzen duen errepidea hartuko dugu eta Orizki auzotik barna, Orizkiko lepora iritsiko gara. Hemendik ere joan daiteke Infernuko errotara, seinaleztatua dago,
|
baina
bidea luzeagoa da, pare bat ordukoa eta guk nahiago dugu aurrera jarraitu. Errepide hau, antzina, mendietan zehar gaulana edo kontrabandoa egiteko oso maiz erabili izan zen.
|
|
|
Espainiako aldetik igotzen diren mendizale gehienak Sallent de Gallegotik kilometro gutxira dagoen La Sarra urtegitik irteten dira. Egun batean tontorrera igo eta La Sarrara jaisterik badago,
|
baina
bide luze eta gogorra denez, askok joan etorria bi egunetan egitea erabakitzen dute. Bi aukera daude.
|
|
|
Badaezpada egurrezko txalaparta gurekin eraman genuen. Kasualitatea izan zen, zeharkaldi bat egin behar genuen eskiekin, eta egurrezko txalaparta kargoz bidali genuen,
|
baina
bidean galdu egin zen, eta lehen asterako genuen estudioa hartua, beraz izotzarekin egin behar zen, eta horretan Ice Man-ek lagundu zigun. Aurrez idatzitako epostetan esaten zigun oso zaila izango zela, izotzak sonoritate apal apala du eta oso mikrofono onak behar dira, edozein soinuk hori guztia zaputz dezake, kamerarenak adibidez.
|
|
|
Paradoxikoa da eskorpioi baten toxinekin minbizia sendatu ahal izatea, egungo teknika berritzaileekin,
|
baina
bide horretatik doa ikerkuntza. Nahi nuke ba, egunen batean eskorpioiei eskerrak eman behar izatea, euren klorotoxinarengatik, eta gaur egun hilgarria den gaixotasuna tratatzeko eta, nork daki, agian sendatzeko bidea emateagatik.
|
|
|
Bikote bat laguntza bidezko ugalketa zentrora iristen denean, normalean badarama nahiko denbora ugalketan emaitza positiborik lortu gabe. Askotan bikoteakpentsatzen du arazoak irtenbide erraza eta azkarra duela eta, zentroarekin kontaktuan jartzean, arazoa amaituko dela pentsa dezake,
|
baina
bidea hasi besterik ez daegiten.
|
|
|
Muntaner izan zen azkena, 87ko abenduan. Kasua beste hilabete batzuez ikertu genuen,
|
baina
bide guztiak itxita topatu genituen. Luze gabe, nagusiek interesa galdu zuten.
|
|
|
–Santiagorako bidean? Neroni ere hara nindoan, promesa handi bat betetzera,
|
baina
bidean atzera egin beharrean aurkitu naiz.
|
|
|
Gurdi bihurturiko tren bagoi hura Donner Party izenaz igaroko zen historiara. Abiatu zenean 16 arima ziren,
|
baina
bidean aurrera egin ahala beste gurdi txikiago batzuk bilduz joan zitzaizkien, azkenean, gizon, emakume eta haur, 90 izatera iritsi arte. Mira eginda joan ziren hasieran.
|
|
2007
|
|
|
Pentsatzen jartzen naiz euskaldunak handik ez ote ginen etorri izango beste punta batera. Tira, ez dakit,
|
baina
bideak bilatzen ditut, hizkuntzak berak erakusten dizkidan bideak.
|
|
|
Gurea, noski, egoera larrian dagoela esan dezakegu. Globalizazioaren garaian txikiak larri ibiliko dira,
|
baina
bidea antolatu eta baliabideak jartzen baditugu, urrats garrantzitsua emateko moduan egongo gara.
|
|
|
Frantzian 1951ean deixonne legeak eskola publikoan sartu zituen tokiko hizkuntzak eta kulturak eta hauen artean euskara. ondorioak ez ziren berehalakoak izan
|
baina
bide bat ireki zen euskalgintza bultzatzeko. ohargarri da elkarte bizitza biziki aberatsa dela Iparraldean. INSee erakundearen arabera 900 elkarte baino gehiago badira gaur egun. Nortasuna 2005 inkestaren arabera herritarren %33k parte hartzen dute elkarte batean edo beste. kirol taldeetan %17 gazte dabiltza eta kultura elkarteetan %10 herritar, %12 gazte.
|
|
|
Chalten ez dago asago, Andeetan bertan dago,
|
baina
bidea asfaltau barik dago. Txarrena, baina, ez da autobusa eta indargatzaile zaharrak izatea, eta kilometro gitxi ordu askotan egin beharra.
|
|
|
Bakterio onek atsegin dituzten janak hartuta, talde honetakoek 133 milioi bakterio gehiago daukate. Bakterioen mailan ez da asko,
|
baina
bidea argi erakusten du. Jogurtaren taldekoek ez dute aldaketa handirik izan astebetean; baina frogak egon badaude, epe luzeagoan aldaketak gertatzen direla.
|
|
|
Ikus daitekeenez, batez ere ondo pasatzeko jaia da;
|
baina
bide batez, zenbait aldarrikapen egiteko aprobetxatzen dugu. Ehiztarien eta arrantzaleen eskubideak eta aukerak defendatzen ditugu.
|
|
|
Printzipioz bederen, EAEn, beste edozein autonomia erkidegotan antzera, Legebiltzarrak zergak sortzeko ahalmena badu, baldintza batzuen pean; hauen artean, estatuak erabiltzen duen egitate zergagarririk Euskal Legebiltzarrak ezin dezake erabil zerga berri bat sortzeko.
|
Baina
bide hau oso testimoniala da, azken finean, presio fiskalaren gain eragina izango bailuke eta presio fiskala gehiago handitzea ez da batere komenigarria. Beraz, bide hau ezin erabili daiteke gehiegi, zergadunek ez luketelako behar den moduan ulertuko6 Nafarroaren kasuan Ekonomia Hitzarmenean egin diren aldaketen arabera, legebiltzarrak zerga berriak sortu ditzake eta hitzartutako zerga modura kontsideratu, baina hala ere, alde handirik ez dagoela deritzot EAEk 2002an eta Nafarroak 2003an eskuratu zuten zerga testuen artean.
|
|
|
Kontutan izan behar litzateke gastu horien balioa konputa daitekeela zuzen zuzenean; hau da, zehatz mehatz neurtu daitezke Madrilek Nafarroan egiten dituen gastuak.
|
Baina
bide hau, zailagoa denez, ez da erabiltzen, baizik zenbatespenaren bidez kalkulatzen da Ekarpen ekonomikoa. Eta honetarako, egozpen indizea finkatu behar da eta estatuak egingo dituen gastu orokorrak ezagutu.
|
|
|
Humboldt-ek oraindik ez ditu Jung en arketipo unibertsalak aipatzen,
|
baina
bide horretatik dabil askaera bila: bertsuak direla noiz eta nonahi parajeak, non ere bizi ohi den gizon emakumea, haren irudimen asmaketaria eta haren grinak483 Noiz eta nonahi gizakia beti bera dela, hots, haren irudimen kreatzailea.
|
|
|
Triatloia eta duatolia dira egun praktikatzen ditudan kirolak.2 Afizio bat. Profesionala izatea gustatuko litzaidake
|
baina
bidea zaila da. Momentuz aisaildian egiten dudan gauza bat da eta kirol honek gauza on asko ematen ditu.
|
|
|
Politika eginkor bat bear genuke eta orlakorik ez da ageri gure artean. [...] Egia esan, gure politikariek baditute [sic] euzko gogoa pizkortze beste bide aunitz ere,
|
bainan
bide oiek barna ibiltzerik ez dute nai.
|
|
|
Batu ginen, hitz egin genuen, eta berriz ere elkartuko gara.
|
Baina
bidea marraztea falta zaigulakoan nago. Borondatea, jende ona, prestutasuna, gaztetasuna, esperientzia... guztiak biltzen ditu euskarazko gure Interneteko komunitateak.
|
|
|
|
Baina
bide judiziala martxan ipintzearekin batera, arrantzaren inguruan dauden sare sozialak ere martxan jarri ziren.
|
|
|
Eta lantu jotzeon errazkeriaren azpian egon daitezkeen arrazoiez ere pentsatzen jardun dut. Bina ahala bina esparrutan errazago dirudi beti" errudun" bat bilatzea, edo dena txarra dela esatea,
|
baina
bideetan —ama izaki eta irakaskuntzan arituki— erabaki dut irtenbide salomondarrik ez dagoela auzi honetan, baizik eta bietan, sarri, ardura ez hartu nahi izateko joera gailentzen dela.
|
|
2008
|
|
|
7 maratoi bete dira eta hauen hasiera ordu finkoan eta oholtza gainean egingo da. Maratoi bakoitza talde batek egingo du
|
baina
bidean edonor gehitu daiteke martxara, hau da, bakoitzak nahi duen zatia egin dezake, nahi duenean sartu edo atera.Bi erronka hauetan parte hartzaileak taldeka antolatuko dira txanda ezberdinetan eta horretarako ordutegiak prestatu dira.Lehen deialdia egin zenetik talde eta herritar dezentek eman dute izena bi probatan. Hala ere, txanda batzuk geratzen dira libre.
|
|
|
Jaialdia liburuaren abiapuntua besterik ez da. Hasi Sparksen egiten da,
|
baina
bidean Rif-eko amazightarrek garai hartan jasan zuten errepresioa ikusiko du irakurleak, Omar Al Abdallaouj en larrutik; Txillardegiren Leturiaren egunkari ezkutua kari, artean Yakin izena zuen aldizkarian sortutako eztabaidaren nondik norakoak; Frantziako Tourrean Marcel Queheille zalgiztarrak (Zuberoa) 59an irabazitako etapa. Baita gaur arteko arrastoa utzi duten beste hainbat gertakari ere.
|
|
|
Ondorengo garaiak dira eskola txarrarenak, pultsurik gabeko monarkia dekadentearenak, Espainiaren jeinua kanpora islatu ordez, anti Espainia onartu eta goratzen duen monarkiarenak".
|
Baina
bide oker hura saihesteko fusilamenduak eta atxiloketak ez ziren nahikoak. Teknika errepresiboetatik ahalik eta etekin gehien lortu behar zen eta horretarako eskoletan eta egunkarietan sartu behar zuten.
|
|
|
Katalunian, adibidez, burmuineko ebakuntza baten ostean afasia izan duten pazienteei, hizkuntza galdu eta erdizka berreskuratu dutenei, galdetzen diete zer nahiago luketen: ebakuntza aurreko egoerara joan, alegia, hilko zituen gaixotasunarekin baina hizkuntzarekin; ala gaixotasuna garaitu
|
baina
bidean hizkuntza galduz. Eta guztiek erantzuten dute nahiago dutela hizkuntza mantendu eta hil.
|