|
2000
|
|
|
Munduan zehar gehien heltzen den fruta da sagarra,
|
baina
Euskal Herrian oso gurea dugu. Grezian, duela 5.000 urte, aski ezagunak ziren bere ezaugarriak.
|
|
|
Daxera eta Bordelera iritsita oparotasuna nagusi zela ohartu zen, ardoa eta ogia nahikoa zegoen.
|
Baina
Euskal Herrian sartu zenean ikusi zuenaren arabera, biztanleen ohitura basatien artean, beraien hizkuntza ulertezina omen zen garrantzitsuena. Herrialdea baso itxiz eta mendi altuz josita zegoen eta ez omen ziren existitzen ez ogi, ez ardo, ezta bestelako elikagaiak ere.
|
|
|
Zuzendariak berak apustu bat lez ikusi du" Ingura Mingura" ren sorrera,
|
baina
Euskal Herrian lan dezente egin beharra dagoela uste du: " Berrikuntzekin hasi baino lehen dantza tradizionalean ikasteko asko dago.
|
|
|
Botere autonomikoari dagokion gerrikoa da hori.
|
Baina
Euskal Herriak, herri bezala eraiki nahi badu, beste neurri batzuk behar ditu. Eta egiazko euskal irakaskuntza izan dezagun, nik ez dut ikusten beste formularik ez baldin bada Euskal Eskola Nazionala, XXI. mendeko Estatu soberano moderno bati dagokiona.
|
|
|
Zerikusi zuzena diogunean hauxe esan nahi dugu, alegia, artikuluak ez duela ezertarako aipatzenEuskal Herria, osorik zein bere zati bat?, eta soilik Espainiaz ari dela. Artikulu batek Estatu Espainiarosoan eragina duen gertaera bat aipatzen badu (esaterako, Madrilgo Gobernuaren Ministro kontseiluakhartutako erabaki bat)
|
baina
Euskal Herria era espezifikoan aipatzen ez badu, orduan. Espainiarekin soilikzerikusia duen artikulutzat, hartu dugu.
|
|
|
Horrela, badakigu ezen bizkaitarra Bizkaiko albisteak jasotzen ari den bitartean, arabarra Arabakoakjasotzen ari dela.
|
Baina
Euskal Herriaren irudia albistegi orokorrak eskainiko dio. Ezberdina izan daiteke, ordea, Iparraldeko albistegiaren kasua:
|
|
|
– Tira, ederto dago hori dana,
|
baina
Euskal Herriaren etorkizuna kalean jokatzen da, hirietan batez be, ez hemen. Hemen alferrik gagoz.
|
|
2001
|
|
|
Herriari, Euskal Herri osoa ez den
|
baina
Euskal Herriaren abangoardia den EAEko populuari, egindako inbertsio erraldoi horren emaitza sinatzea baizik ez zitzaion geratzen. Hori eskatzen zuen logikak, dena erabakia dela, dena manipulagarria dela, dena lotua dagoela dioen logikak.
|
|
2002
|
|
|
Subiranoa adjektiboarekin helburuak eta bitartekoak sartzen dira. Euskal Herriaren kasuan, subirano hitza aipatzen da, bertan dagoen gatazka nagusia dela-eta,
|
baina
Euskal Herrian gatazka asko dago. Europan, desobedientzia zibilaren ekimen aberasgarriak garatzen ari dira:
|
|
|
Eguralditik hasita, bai folklorez, izakeraz... desberdinak gara.
|
Baina
Euskal Herriak bere osotasunean dauzka oso ezaugarri ezberdinak eta pluralak. Hor dago gakoa.
|
|
|
Ilustrazio garaiko giro berriak eredu deskoordinatu batzuk eman zizkionEuskal Herriari (Bergarako Mintegia, Deustua, Real Colegio de Medicina delReino de Navarra),
|
baina
Euskal Herria eremu gisa hartu gabe eta euskarairakaskuntzako hizkuntza zela onartu gabe.
|
|
|
|
Baina
Euskal Herrian euskaraz egiten den kulturak, babesa eskain diezaiokeen lurralde administratibo komunik ez badu ere, fisikoki nazio muga ezaguturik ez badu ere, fikziozko eta sentipenen bidezko lurraldea eraikitzen du euskaldunen artean.
|
|
|
Berdin berdin, ikasliburuak behar badira, baina ez baldin bada inor ere prest ikasliburu horiek egiteko, administraziotik bultzatu behar da lan hori.
|
Baina
Euskal Herrian aspaldi hautsi ditugu muga horiek, eta orain dela urte asko hasi ginen azen azpitik zopak jaten. Ondorioz, jarduera honek oztopatu du anitzetan ekimen pribatua eta batzuetan enpresa osoak kolokan jarri ere.
|
|
2003
|
|
|
Azken urteetan zabaldu diren itxaropenak zapuztu nahi ditu, UMPk Euskal Herriarentzat garatu nahi duen politika arras indargea da. Baliteke deszentralizazio politika hori Frantziako beste eskualdeentzat nahikoa izatea,
|
baina
Euskal Herriarentzat ez da nahikoa izango.
|
|
|
Orain gure ekintza baketsu guztien atzetik, epaiketa eta isuna datozkigu beti. Urtegia Kordoban balego eta gu Greenpeacekoak bagina agian...
|
baina
Euskal Herrian gaude». Epaiketak eta isunak pilatzen zaizkie.
|
|
|
|
Baina
Euskal Herria, bere ñimiñoan, eratxikia izan denaz geroz, eta aspalditik, Frantziari, gure aberria hedatzen da Euskal Herriko zedarrietarik harat, hartzen duela Frantzia garaitikoaren eremua.
|
|
|
Arestian esan da kleroak Espainia osoan parte hartu zuela gerran, baita gerrillari gisa ere,
|
baina
Euskal Herrian partehartze hori bereziki aipagarria izan zen, eta hala adierazi ohi dute historialariek: " el acercamiento de la religión y el sacerdocio a la lucha polÃtica serà ¡ ya desde el inicio de la era contemporà ¡ nea una peculiaridad del PaÃs Vasco por la especial violencia que revestirÃa" (GarcÃa de Cortà ¡ zar, 1981: 132).
|
|
2004
|
|
|
X. USABIAGA.
|
Baina
Euskal Herrian bi talde daude, hainbeste ziklista profesional ez da inoiz egon, hainbestek ez du sekula irabazi…!
|
|
|
Gaur egun halakorik ez da. Izan ninteke venezuelarra, Caracasen bizi
|
baina
Euskal Herrian eman botoa, nahi dudanean joan eta nahi dudanean etorri, diru inbertsioak egin industrian edo etxebizitzan... Gureaz beste, diaspora asko daude munduan:
|
|
|
Bego.
|
Baina
Euskal Herria jo nahi izan dute inolaz ere, Euskal Herriaren ahala, euskaldunon bizi nahia, eta ahal eta bizi nahi horren erakusgarri gardena zen Euskaldunon Egunkaria?. 424
|
|
|
Material asko batu zuen horretarako eta nahi izan duenak museoa egin arte eman egin du materiala. Orain Euskal Museoan dago gordeta material hori, sailkaturik; baina bilketa jarraitu egin behar dugu, Yañizek Bilbo aldean egin duelako bilketa,
|
baina
Euskal Herria hartu behar dugulako kontuan, Elgetako museorako.
|
|
2005
|
|
|
Pobreziaren zergatiei buruzko eztabaida zabaltzea beharrezkoa ikusten dute erakundeetako kideek, Iparraldeko herritarron erantzukizuna zenbaterainokoa den ikusteko.
|
Baina
Euskal Herrian ez gara behar bezain solidarioak. Hori uste du behintzat Koordinakundeko lehendakariak.
|
|
|
Normalean ez,
|
baina
Euskal Herria eta mundua hain aldrebes dagoen sasoi honetan, igoal arduran hartzeko gauza izan daiteke. Euskaldunak satanizazio gai izan gara azkeneko urteetan, espainolen aldetik esan nahi dut.
|
|
|
Zenbat eta handiago aparatua zailagoa da zerbait kanbiatzea, humanoagoa egitea. Euskal Herriko sistemak, hipotesi batean egongo balitz, edukiko luke bere biolentzia, edukiko luke baita ere bere defentsa sistema norbaitek agreditzen banau, baina minimoa izango litzateke, ze zeini axola zaio Euskal Herria konkistatzea, Amerikari Irak interesatzen zaio
|
baina
Euskal Herria bakean utziko luke. Alde horretatik, biolentziaren problema Euskal Herrian kasik minimo batera erreduzitua egongo litzateke.
|
|
|
Konparazioekin kontuz ibili behar da,
|
baina
Euskal Herria arbola eder eta berezi bat dela esango nuke. Zer irabazten du munduak zuhaitz mota bat galduz?
|
|
2006
|
|
|
Bazkide horietako bat Carmen Aguado dugu. Carmen Bartzelonan jaio zen eta Katalunian senitarteko asko ditu,
|
baina
Euskal Herrian bizi da txikitatik. «Ez dut nire burua bereziki leku batekoa edo bestekoa sentitzen, egoeraren araberakoa dela uste dut», dio.
|
|
|
Dozenaka euskal dantzarik erbestean betetzen du lapikoa, bertoko aukera ezak behartuta. Nahiago zuten Euskal Herrian gelditu,
|
baina
Euskal Herriak ez zien, ez die, behar zutena eskaintzen. Hori hobeto azaltzeko, Iratxe de Arantzibia kazetari eta kritikariak dantzaren funtsezko hirukia aipatu digu:
|
|
|
Bake prozesua zalantzan jartzen da behin baino gehiagotan,
|
baina
Euskal Herrian eta estatuan bake prozesuaren aldekoak kontrakoak baino gehiago baldin badira, aurrera aterako da. Edozein eratan, bake prozesua bere sinplean aipatzea ez da nahikoa, aipatu da, halaber, zer motako bake prozesuaz ari garen.
|
|
|
|
Baina
Euskal Herriak funtzionatu egiten du, eta agian hori da miragarria. Izan ditugun arazoak izan ondoren, enpresek, zerbitzuek eta gizarte zibilak funtzionatzen jarraitzea.
|
|
|
Pribilegio hauek guztiak populatua izan zedin bultzatzeko ematen ziren. Hiribildu hauek Europa osoan XII. mendetik aurrera gertatzen den hirien berpizkunde aldiari lotuta daude,
|
baina
Euskal Herrian fundazio arrazoi desberdinak izan ziren. XI. mendearen bukaeran eta XII. mendearen hasieran fundatu zirenak musulmanei kendutako lurretan populazio kristaua bultzatzeko eta erakartzeko egin ziren(, birpopulazio?
|
|
|
Egia da, Ttipi ttapak Nafarroan hartzen duen eskualdean ikasle gehienak ereduan ari direla, eta, gainera, inguru euskaldun batean bizi direla.
|
Baina
Euskal Herriari osotasunean begiratuz gero, egoera ez da horrelakoa. Sinadura bilketa kanpainaren sustatzaileen erranetan, «ikasleen %21ek gaztelaniaz edo frantsesez hartzen ditu eskolak, euskarazko irakasgai bakar bat ere gabe.
|
|
|
|
Baina
Euskal Herria, oi Euskal Herria, hemendik zein urrun. Ziur naiz beste lagunari ere hara zaiola gogoa joaten baina, zer arraio, hemengo inguruen edertasuna ezin dugu horrekin hondatu.
|
|
2007
|
|
|
Gaur egun, Espainiako Estatuko konstituzioak gaztelania jakitera behartzen gaitu euskaldunak.
|
Baina
Euskal Herriak ezin du inor behartu bere eremuan euskara jakitera. Eta horrela gabiltza, bigunkeriaren gaitzak jota, euskararen ezagutzan eta erabileran aurrerapauso nabarmenik eman ezinik.Egia da euskarak aurrera egin duela irakaskuntzan, hizkuntzaren ezagutza maila apal bat ikasle askorengana iritsi dela, baina Atxagak zioen bezala oso euskara mehea entzuten da ikasle askoren ahotan, edozein gai sinpleri buruz hitz egiten hasi eta berehala" krak" egiten duena.
|
|
|
|
Baina
Euskal Herrian Gartxot dago.
|
|
|
Egia da,
|
baina
Euskal Herriak jarraitzen du gehienen adostasun nazionaleko markoa izaten, edo gutxienez beren erreferente sinbolikoak. Musika ikuspegi batetik, 80ko hamarkadak inflexio puntu garrantzitsua markatzen du gure bi herrialdeetan.
|
|
|
Jaimek azaldu duenez, hasieran ez zuen oso argi ikusten okupazio hura errebindikatzeko beharra.
|
Baina
Euskal Herrian etxebizitzaren egoera nola dagoen ikusita iritziz aldatu zuen. " Etxebizitzak gero eta garestiago daude, eta alokatzen diren logelak ere oso garestiak dira.
|
|
|
|
Baina
Euskal Herria ez zen bakarrik ekonomikoki galtzaile suertatu aipatu aldakuntzen ondorioz. Iraultzaren printzipioak, batasuna eta berdintasuna?
|
|
|
EITB Euskal Herri osora zabaltzen da eta hiru milioi pertsonengana iristengara. Gehiagora ere iristen gara
|
baina
Euskal Herria da, batez ere, gure erreferentea, guri nortasuna ematen diguna eta gure helburua.
|
|
|
XIX. mendean, lehen" herrien udaberriaren" kariaz Erdialdeko Europan dozenaka mugimendu nazional pizten ziren bitartean, bere erakundeak galdu zituen Hego Euskal Herriak (Ipar Euskal Herriak, XVIII. mendean), bi gerra zibiletan odolustu ondoren. XX. mendea beste" herrien udaberri" banarekin hasi eta bukatu zen Europan,
|
baina
Euskal Herria oso urrun zegoen turkiar, austro hungariar eta sovietar enperadoregoetatik. Eskozian eta Flandesen zer gertatuko zain, uste dut hau ez dela garaia Europar Batasunaren barruan estatu berriak sortzeko, orain dauden estatuak beste modu batean antolatu eta, zergatik ez, ahalik eta gehien dezentralizatzeko baizik.
|
|
2008
|
|
|
Bilintx bertsolaria karlisten aurkakoa zen, liberala, gerrara bolondres joana. Ematen du" nazionalistak direnak" eta" ez direnak" oraingo gauza dela,
|
baina
Euskal Herrian bi pentsaera izan dira beti. Garai batean karlista eta liberalak ziren, euskaldun fededun eta euskaldun errepublikarrak gero, gaur egun independentistak eta autonomistak...
|
|
|
Esate baterako, Woodwardia radicans iratzea batik bat Makaronesian (Kanariar uharteak, Madeira uharteak eta abar) bizi da gaur egun, hau da, klima subtropikal tropikalean.
|
Baina
Euskal Herrian (oro har, isurialde atlantiko osoan) espezie horren populazio batzuk badaude, zenbait errekasto itzaltsu eta babestuen ertzetan. Horrek pentsarazten du garai batean banaketa zabalagoa izan zuela espezieak, eta ordutik iraun dutela, neguan izozten ez diren leku hezeetan.
|
|
|
Woodwardia radicans, isurialde atlantikoko iratze erliktikoa. Ondoan, basoilarra (Tetrao urogallus), beste espezie erliktiko bat,
|
baina
Euskal Herria hotzagoa zen garaikoa. Gaur egun batez ere Eurasiako taigetan bizi da.
|
|
|
oihukatzea gaur egungo. Gora Euskadi? deiadarraren parekoa zela, eta Iztuetak berak, euskara goratu bai,
|
baina
Euskal Herriaren kontzeptu orokorra falta zitzaiola. Iztuetak anaiatzat zituen Gipuzkoaz gainerako euskaldunak, baina erakunde politiko desberdinekotzat (San Martin, 1987:
|
|
|
Ulertzen dut arrapaladan eta are ikusi gabe iragan nahi izatea Landak, Bordeletik Pariserainokoa, Gaztela...
|
baina
Euskal Herria?
|
|
|
|
Baina
Euskal Herrian ekoizten ez diren produktuak kafea, kakaoa eta txokolatea kasu, bidezko merkatutik erosi dituzte. Jakiek, esaterako, okelak eta barazkiek jatorri ekologikoa dute, eta baita produktu horiek erabilita prestatzen dituzten ogitarteko eta pintxoek ere.
|
|
|
Italian eta Suitzan ohikoagoak omen dira makina mota hauek,
|
baina
Euskal Herrian ez zegoen, orain arte, halakorik. Azkaratetarrek herri horietan ikusi zituzten makinak, eta halako bat Baztanen paratu behar zela pentsatu zuten.
|
|
|
6.000 bizi dira Nafarroan. Ez dago musulmanen erregistro ofizialik Administrazioan,
|
baina
Euskal Herrian 30.000 inguru dira, zenbait ikerketaren arabera.
|
|
|
Ez dakit kirola gustatzen zaizun,
|
baina
Euskal Herria ala Euskadi da gure herriaren izena?
|
|
|
Aspaldian hasiak dira erasoak. Beste kasu batzuetan laster aurkitu dituzte hobendunak,
|
baina
Euskal Herrian ez.
|
|
|
Orduan Parisera autoerbesteratu zen, protesta moduan, eta han hil zen, beti ere irabazteko zorian egon zen Nobel saria eskuratu gabe. Besteak beste, Bengoatarrak saga erraldoia utzi digu, hamazazpi liburukietan, non, Areria izeneko?
|
baina
Euskal Herria baino ez den, lurralde mitikoko familia baten eta haren ingurukoen istorio gorabeheratsua kontatzen baitu, Iraultzaren garaietatik Lehen Mundu Gerraren atariraino.
|
|
2009
|
|
|
Freedom for my land, Altxa gaitezen, Euskadi es una nacion eta beste. Berez, skinhead ildoan murgilduta, politikaz paso egiten saiatzen ginen,
|
baina
Euskal Herrian oso zaila da hori, guztioi eragiten digulako.
|
|
|
Horrela izan da azkeneko bostehun urtean. Kolore zuria eztainuak ematen dio,
|
baina
Euskal Herrian eztainurik ez eta Ingalaterratik ekartzen zen, eta Bilboko portutik barrena buztingileei, eta beste askori, heltzen zitzaien. Hori izan da tradizioaren bidea.
|
|
|
Zor diogulako gauzak diren bezala esan beharrean gaude. Jose Luis Alvarez Enparantza askok ezagutzen dute, milaka dira bere lana goresten dutenak,
|
baina
Euskal Herriaren berreuskalduntzeari17 egindako ekarpenaz18 gutxik hitz egin dute fundamentuz eta are gutxiago dira aintzat hartzen dutenak19 Intelektualki egiteke dugun bidea da gure auzietan pentsamendua garatzearena. Gehiegizko edo mingarri iritziko dio bakarren batek esandakoari, baina aski du soziolinguistika eta glotopolitika alorreko esperientzia eta pentsamendua biltzen duten argitalpenen bibliografiak arakatzea inor gutxik aipatzen duela ikusteko.
|
|
|
Jose Luis Alvarez Enparantza askok ezagutzen dute, milaka dira bere lana goresten dutenak,
|
baina
Euskal Herriaren berreuskalduntzeari egindako ekarpenaz gutxik hitz egin dute fundamentuz eta are gutxiago dira aintzat hartzen dutenak. gaindituta zeuden planteamenduak, eta auzitan jarri ustez sendoa zen kontsentsua EAE n. Nafarroa Garaian laburragoa izan zen" barealdia" eta erabat oldartuta dihardute eragile glotopolitiko nagusiek euskararen hedadura murrizteko.
|
|
|
Atzera begira jarrita, 50 urtean, besteak beste, Euskal Herria erregimen guztiei gailendu zaie, independentziaren alde borroka eginez herri hau bere askatasunera hurbiltzeko urrats sakonak eman ditugu eta herri hau eraikitzen, eta defendatzen jendarte sare zabala antolatua dago;
|
baina
Euskal Herria herri egiten duten zutabeak etengabe erasotuak dira Frantzia eta Espainiaren egiturengandik.
|
|
|
Dena dela, hori ez da datuak eta esanak edo usteak bat ez datozela erakusten duen adibide bakarra, energia berriztagarriekin beste horrenbeste gertatzen baita. Izan ere, gero eta hedatuago daudela entzuten dugu, eta egia da urtetik urtera areagotzen ari direla,
|
baina
Euskal Herrian sortzen eta kontsumitzen den elektrizitatearen iturri nagusiak erregai fosilak eta energia nuklearra dira oraindik.
|
|
|
Horrela, Aintzinakoek defendaturiko «Euskalherriaren alde» programak elebitasunaren bidezko euskararen ofizialtasuna eskatzen zuen, eta baita autonomia pixka bat ere Frantzia federal batean biziko zen Ipar Euskal Herriarentzat. Jeltzaleen programari zenbait eraldaketa eginda berau Iparraldera egokitzen saiatu ziren,
|
baina
Euskal Herriaren batasunaz eta burujabetasunaz inoiz ere ezertxo esan gabe. Ez zuten, azken beltzean, Frantziatik bereizi nahi, jakin bai baitzekiten jende ugari zela horren aurka.
|
|
|
Liburuaren atal baten irakurketa egin genuen New Yorken, eta, noski, New Yorken ez naiz inor, eta han jendearen arreta liburuak du soilik, eta liburuaren balio eta proposamen literarioek, eta horri buruz hitz egin genuen.
|
Baina
Euskal Herrian beste hainbat faktore sartzen dira.
|
|
|
Orain arte hainbat adostasun lortzeko gai izan gara, eta eremu edo sektore ezberdinetan indarren metaketan oinarrituriko dinamiketan elkarrekin jarraitzen dugu.
|
Baina
Euskal Herrian azken urteetan sortu ditugun aukerak aintzat harturik, adostasunean eta indarren metaketan jauzi kualitatibo bat eman behar dugu. Herri gisa pentsatu eta aritzera igaroz, herri honetan aldaketaren alde dagoen indar eta dinamika oro norabide berean bilduz.
|
|
|
Hemen, euskararen aldeko legerik ez izanki, anitzek barneratu dute euskara etxeko hizkuntza bat bezala.
|
Baina
Euskal Herrian euskaraz mintzatzea eskubidea dela iruditzen zait eni.
|
|
|
Menpeko politiken mugak eta tranpak nabarmenak dira: euskara normalizatzea Euskal Herrian inposatzea baldin bada, espainiera Madrilen eta frantsesa Parisen ere inposatzea da; bi Estatu horiek beren hizkuntzak jakitera legez behartzen gaituzte,
|
baina
Euskal Herriak ezin du behartu euskara jakitera; han, gurasoek eskolako hizkuntza aukeratzeko eskubiderik ez badute, hemen, zergatik dute. Asimetria eta gezur horien aurrean, argi izan dezagun, gaztelania eta frantsesa beren lurralde historikoetatik haratago Euskararen Herrian zabaltzea, hizkuntz kolonizatzea dela.
|
|
|
Esaldi horrek laburbiltzen du ondoen zale zuri gorrien atzoko sentimendua. Bilbon ere geratuko zen norbait, ziur,
|
baina
Euskal Herriaren zati txiki bat Valentzian zegoen atzo, goizean goizetik. Eta zati txiki horren zati handia bat Athletic hiria gunean.
|
|
|
Euskal Herrian ez zen gerrillari talderik antolatu, baina pasabide garrantzitsua gertatu zen Asturias, Kantabria edo Aragoira joan nahi zutenentzako. Makien artean euskal gerrillari gutxi izan zen horregatik,
|
baina
Euskal Herrian gertatu zen, esaterako, borrokalarien arteko ihesaldirik garrantzitsuena, Ezkaba mendiko San Kristobal gotorlekukoa. Eta Faustinoren Bordan esaterako, Ollate mendian, Nabaskozeko lehen etxeetatik kilometro gutxi batzuetara, han ziren dozena erdi bat borrokalari, Francoren armada osoaren aurka borrokatzeko prest, 1944an.
|
|
|
Geureari ederki eusten diogula demostratua diogu nazioarteari.
|
Baina
Euskal Herria behar lukeen lekuan Frantzia edo Espainia ikusarazteko ahalegina izugarria da. Euskal Herria desprogramatzeko lanean gogotik ari dira, eta gure etxean bertan ez dute laguntzaile gosetirik falta.
|
|
|
dituzten arraun munduko hainbat lagunek, lehengo ostegunean. Prentsaurrekoan argi utzi zuten arraunaren inguruan mugitzen diren herritarrak direla,
|
baina
Euskal Herrian gertatzen ari diren hainbat, injustiziak, kezkatu egiten dituztela.
|
|
|
|
Baina
Euskal Herrian ere ekoitzi dira auto horiek. 1968tik 1975era Nafarroako Landabengo fabrikatik irten ziren hainbat modelo:
|
|
|
Espainiaren batasunaren alde nagoela erran dut hainbatetan eta azaldu nahi dut batasun hori ez dela niretzat helburu bat, tresna hutsa baizik, zeren nik, egia erran, nahiago bainuke estatu nazioak oro desagertuko balira eta berorien ordez hiri estatuetara itzuliko bagina,
|
baina
Euskal Herrian anitzek indarrean paratu nahiko luketen Estatu independente eta sozialistaren aitzinean pentsatzen dut goian aipaturiko egile eta sortzaileen lanez gozatzen jarraitzeko aukera bakarra Espainiaren batasunak emanen lidakeela. Izan ere, harrigarria suertatzen ahal bazaizue ere (nahiz behin baino gehiagotan esplikatu dudan), ni XV. gizaldiko norbanakoa naiz mentalitatez, erlijioz eta ideologiaz (XVI.ekoa gehienez ere, baina Trentoko Kontzilioa baino lehenagokoa), eta nire garaiarekin lotzen nauten gauza bakarrak irakurketa eta artelan horiek dira.
|
|
|
–Bi haur ditugu Miarritzeko ikastolan. Nihaurek ez dakit euskaraz,
|
baina
Euskal Herrian bizi gara, bada orain zenbait urte. Euskal Herriaz maitemindu gara.
|
|
|
Bestea Maneiro jaunak euskararen eta hiritarren eskubideen arteko oreka bilatu behar dela, kontrajar ez daitezen.
|
Baina
Euskal Herria existitu daitekeela esan zuen; betiere, sorginetan sinistu ez baina amaierako haberlas haylas esaldiaren tonu eszeptikoan. Kuriosoa da maskara neutroduna darabilen politikari horrek, espresibitatea baduela, bereziki azpimarratu nahi dituen edota deskolokatuta uzten duten gaietan.
|
|
|
Gaur egun irratia etxetik egitea badago ordenadore batekin.
|
Baina
Euskal Herrian halako saio gutxi izan dira. Zergatik dela uste duzu?
|
|
2010
|
|
|
Beste kontu bat da zer bitarteko erabiltzen diren. Ni ETAren kontra nago,
|
baina
Euskal Herriak eskubide osoa du independente izateko. Baina independentzia hori nola lortzen den, zer lurraldetan, nolako Euskal Herria...
|
|
|
Eta horrexegatik determinazioz eta harrotasunez lotzen gara belaunaldiz belaunaldi independentziaren eta sozialismoaren aldeko borrokara.
|
Baina
Euskal Herrian gazte izatea ez da erraza, delitua baita! Estatu zapaltzaileek badakite gazteria dela herri guztietako borroken motore.
|
|
|
ETA dagoen bitartean ez dago bermerik. Estatua ere erdian egonda ez dago bermerik,
|
baina
Euskal Herria subiranotasunaren bidean jartzeko aukerak hortik etorriko dira, bidea gustatu edo ez, beste biderik ez dago.
|
|
|
Horregatik, sentsazioa daukagu beharbada gure mundutik hobeto ulertuko den pelikula izango dela. Film unibertsala egin nahi izan dugu, mundu guztiak ulertzeko modukoa,
|
baina
Euskal Herrian hobeto ulertuko den sentsazioa daukagu. Eta jendeak ikusten badu etxetik etxera egindako zerbait dela, hori ere positiboa izango da guretzat.
|
|
|
Neurri batean bai.
|
Baina
Euskal Herrian talde asko ateratzen dira hitzetan politikaz edo gai sozialez zuzenean egiten. Gure hitzak berriz, egia esan, fantasia dira.
|
|
|
Ezaguna da heriotzak zer nolako zauria egin diezaiokeen familiaren ekonomiari; ez da hainbeste aipatzen ingurumenari ere ordainarazten diogula heriotza hori. Sortu dira horren aurrean aukera ekologikoak,
|
baina
Euskal Herrian legedia eta tradizioa oztopo dira azken bidaia bide horretatik egin nahi dutenentzat.Norbait ehorztean, hilotzarekin batera hainbat elementu kutsatzaile txertatzen dira naturan. Ecosofia.org webgunean irakur dezakegu AEBetan, urtero, 3.130 milioi litro jariakin toxiko, 90.272 tona burdina, 2.700 tona brontze eta kobre eta 30 milioi tona zur lurperatzen direla, besteak beste.
|
|
|
Arte Ederrak ikasia. Politika posiblearen artea ei dela-eta, mundua ez,
|
baina
Euskal Herria eraldatzeko konpromisoa hartu zuen gaztetan. " Askok galdetzen didate:
|
|
|
LABen buruzagi nagusiak uste du pentsioak direla gizarte ereduaren zutabea. Etxaideren esanetan, eredu soziala hankaz gora jarri nahi dute,
|
baina
Euskal Herrian ez dute lortuko, greba orokorra egingo dugu eta ez da arduradun politikorik geratuko pentsioen erreforma babesteko zilegitasuna duena.
|
|
|
mila aldiz gehiago?; gertatzen dena da guk egin dezakegun edozein gauzak, erreibindikaziorik eta protestarik txikienak ere? bere oihartzuna duela, statu quo a, ezarri duzue ustezko demokrazia Espainian,
|
baina
Euskal Herrian espainiera da obligazioa eta euskara eskubidea, ez ahaztu?, onartzen ez dugun heinean; zuena, aldiz. Euskal Herriko hedabideen% 99 espainieraz jardutea, adibidez?
|
|
|
|
Baina
Euskal Herrian Erregimen Zaharraren nortasun agiri ekonomikorik eta ideologikorik badago, inondik ere, Foruak dira. XVIII. mendearen bigarren erditik aurrera, Foruen alde eta kontra dauden taldeek eztabaida eta desberdintasun geroz eta ozenagoak izango dituzte.
|
|
|
Ez zen
|
baina
Euskal Herrian amaitu ihesa eta, ekainean, Bilbo frankistekhartu zutenean Santander aldera egin zuten lau ugalde oradretarrek. Gaur egungoKantabrian sakabanatu ziren laurak, patuak edo galtzaileen zoriak bakoitza puntabatera bidaliz.
|
|
|
Hori Espainian eta Frantzian,
|
baina
Euskal Herrian. Bada, neuk esango nuke berdin antzera, alegia, gaur egun Espanian konstituzionalistak eta Frantzian errepublikanoak izenen bidez ezagunak direnak Euskal Herriko unibertsitate eta giro akademikoetan nagusi diren neurrian, euskal abertzaleak oso txarto ikusiak direla, hala nola, adibide erraz bat ipintzearren, musulmanak oso txarto ikusiak diren Estatu Batuetako unibertsitateetan.
|
|
|
...en aldeko mugimenduari sutsu eutsi nahi izateagatik!; min egin nahi bazenidan, ederki egin didazu!; izan ere, ni arriskutsua banaiz, zu —zu eta zure espainiarrak, alegia— mila aldiz gehiago...; gertatzen dena da guk egin dezakegun edozein gauzak —erreibindikaziorik eta protestarik txikienak ere— bere oihartzuna duela, statu quo a —ezarri duzue ustezko demokrazia Espainian,
|
baina
Euskal Herrian espainiera da obligazioa eta euskara eskubidea, ez ahaztu... — onartzen ez dugun heinean; zuena, aldiz —Euskal Herriko hedabideen% 99 espainieraz jardutea, adibidez— guztiz normala da, normaltasun horren mozorropean euskararen aurkako politika genozida bat ezkutatzen baduzue ere. Zuena bai zinismoa, ezta?
|
|
|
Gipuzkoako ekialdea erakusteaz gain (nik mendebaldea bakarrik ezagutzen bainuen), Lapurdin, Nafarroan eta Zuberoan ere ibili ginen autoa erosi zuenetik (AEK ko irakaslea zen eta dirua zeukan beste lagunok ez bezala). Lehenago esan bezala, Txillardegik beti esaten zigun benetako beharrizana dagoenean baizik ez dela hizkuntza bat ikasten,
|
baina
Euskal Herrian ez dagoela euskaraz ikasteko beharrik. Gure kasua (zenbait ikaslerena), ordea, oso bestelakoa izan zen.
|
|
|
|
Baina
Euskal Herria zatitzen duen muga ez da inoiz" neutroa" izan, eta hori ezin ageriagoa da, eta aho batez onartzen da.
|
|
|
Euskal eta espainiar nazionalismoen arteko talkan, hortaz, orduko etorkin horien jarrerak azken ondorio bat utziko liguke, alegia, badela Hego Euskal Herrian biztanle sektore garrantzitsu bat abertzaletasunean integratu ez dena eta espainiar sentitzen dena;
|
baina
Euskal Herriarekiko maitasuna erakusten duena eta Euskal Herrian bizitzen jarraitu nahi duena, ez baita Espainiara alde egiteko mehatxatua sentitzen. Euskal Herriaren etorkizuna erabakitzeko berarekin kontatu behar dela uste du, bera ere prest baitago etorkizun horretara beste herritarrekin bat eginda joateko.
|
|
|
Europarrek datozen estatuetako hizkuntza ofiziala ekartzen dute normalean, 24 estatutatik 29 hizkuntza. Ameriketan 1.000 hizkuntza amerindiar daude,
|
baina
Euskal Herrian dauden immigranteek gaztelera, portugesa, ingelesa eta frantsesaz aparteketxua, aimara, guarani edo maputxea hitz egiten dute. Afrikarrek hizkuntza gehiago ekartzen dituzte ingelesa, frantsesa, portugesa eta gazteleraz aparte, 20 estatutatik 50en bat hizkuntza, eta gehienak ez dira ofizialak.
|
|
|
Herrialde txikia izanik, esparru gutxitan egiten dugu lan.
|
Baina
Euskal Herrian ikertzaile talde handiak daude. Herrialdea aintzat hartuta, ezin esan genezake handia denik oinarrizko zientzia ikerkuntzan.
|
|
|
Ekintza garrantzitsuak burutu zituen eta entzute handia lortu. Gorabehera asko izan zituen, bai,
|
baina
Euskal Herria eraikitzen jarraitu zuen eta, itxura batean, eraginkortasun handiaz, zeren Espainiako demokraziak betiko mamuaz baliatuta (imajinazio gutxiko todo es ETA horretaz) handik gutxira ez bakarrik ilegal deklaratu, baizik eta epaiketara eraman baitzituen hainbat kide (ezin dugu ahaztu Francorena ere demokrazia izan zela demokrazia organikoa eta Hitler Alemaniako herriak aukeratu zuela dem...
|
|
|
Nafarroarentzat bereziki,
|
baina
Euskal Herriarentzat oro har, akordio zabal eta ez baztertzaileak aldarrikatu dituzte, eta alderdi politikoei egoeraren neurrira egoteko eskatu diete. Hala, helburu horrekin, dei egin diete ezkertiar orori, independentistei eta egoera ekonomikoaren pisu gehiena jasaten dutenei aldaketaren alde elkar hartuta lan egin dezaten.
|
|
2011
|
|
|
UPN aurreikusten ari da indar metaketa berri bat antolatzen ari dela, Nafarroan bere nagusitasuna auzitan jar dezakeena. Oraindik ez dago argi nola egituratuko den metaketa hori,
|
baina
Euskal Herrian azkenaldian gorpuzten ari den egoera berriaren araberakoa izango da. Beste oztopo lasterketa bat izango da, Auzitegi Gorenak atzo Sorturi buruz ebatzitakoa ikusita.
|
|
|
Ez da nire barruan egon hori.
|
Baina
Euskal Herrian bizi dugun egoera bereziaren ondorioz, beste herritar multzo handi bat laguntza eske edo bila etorri zitzaigun beste jende multzo bati, ni tartean. Eta jakina, ezin nuen ukatu laguntza.
|
|
|
Ez da nire barruan egon hori.
|
Baina
Euskal Herrian bizi dugun egoera bereziaren ondorioz, beste herritar multzo handi bat laguntza eske edo bila etorri zitzaigun beste jende multzo bati, ni tartean. Eta jakina, ezin nuen ukatu laguntza.
|
|
|
Baina gustatzen zait entzutea, eta oso pozik naiz hizkuntza horiek egon badirelako.
|
Baina
Euskal Herria ez da erraza; bazoaz Sevillara eta hiru orenean etxekoa bezala sentitu zaitezke, Euskal Herrian ez. Baina lagun euskaldun bat ukanez gero, lagun hori betirako da.
|
|
|
XX. mendea da bere lan iturria, eta XXI. mendeko erronkak ditu kezka nagusi. Zaragozako Unibertsitatean historia ikasketak amaitu eta berehala ikertzen hasi zenean, Nafarroako mugimendu sozialei begiratu zien, eta arlo horretan murgilduta ibili da bere bizitza osoan,
|
baina
Euskal Herria ez du behin ere begi bistatik galdu. Nekazarien, langileen, politikarien bizitzak jorratu ditu, nekaezin, eta hainbat tesi zuzendu ditu Nafarroako Unibertsitate Publikoan.
|
|
|
Aipatutako gainontzeko orri apurrak guztia ingelesez edo gaztelaniaz dira eta euskarazko musikak ez du inolako presentziarik beraietan. Esate baterako," 40 principales" edo" Ituns" bezalako orrietara jotzen dute gazteek eta horietan kanta zerrendak ematen dira
|
baina
Euskal Herria baino esparru askoz zabalagokoak, zeinetan euskal musika agertu ere ez den egiten. Ondorioz, azpimarra dezakegu gazteok ez dutela euskal musikaren gaineko web orrialderik ezagutzen eta internet bidez jasotzen duten informazioak ia ez diela horren berririk ematen.
|
|
|
Isolaturik, zer abstraktu bat izango litzateke.
|
Baina
Euskal Herriaren historia aldameneko herriena baino askoz luzeagoa da, eta hori ezin da ahaztu. Beste herriekin batera iritsiko zen Penintsula Iberikoko herri ezberdinen aniztasuna.
|
|
|
Sonatua izan zen Burgosko prozesua, 1970eko abenduan burutua; 16 militante epaitu zituzten, ETAko kide izateaz eta Meliton Manzanasen atentatua egiteaz akusatuta, eta guztira sei heriotza zigor eta kartzelan igaro beharreko 752 urte eskatzen ziren. Sei ez, azkenean bederatzi heriotza zigor ezarri zituzten,
|
baina
Euskal Herrian eta nazioartean epaiketaren aurka jaio zen protesta mugimendu entzutetsuak indultua ematera behartu zuen Francoren erregimena. Epaituek prozesuaren oihartzuna baliatu zuten frankismoaren opresioa salatzeko.
|
|
|
Jonen esanetan, oso inportantea da pelikula ikustean ikusleak sentitzea antzeko norbait ezagutzen duela: . Are gehiago, sentsazioa daukagu beharbada gure mundutik hobeto ulertuko den lana izango dela; film unibertsala egin nahi izan dugu, mundu guztiak ulertzeko modukoa,
|
baina
Euskal Herrian hobeto ulertuko den sentsazioa daukagu, eta nolabait, jendeak ikusten badu etxetik etxera egindako zerbait dela, hori ere positiboa da guretzat?. Adibidez, dialogoetan ez dituzte sentimendu asko plazaratzen, pisu gehiago dute esaten ez diren gauzek, esaten direnek baino, oso euskalduna iruditzen zaielako jarrera hori, batez ere adin batetik gora.
|
|
|
Artritisak jota zegoen eta laster utzi zuen zezen artean ibiltze hori, bestela zezen batek erretiratuko zuen lehenago.
|
Baina
Euskal Herrian aberasteko zegoen erraztasun horrek aspaldi entzundako kontuak ekartzen zizkion gogora, hogeita hamar urte lehenago ia, eta ez zion batere graziarik egiten hara itzultzeak. Bi gauza ez ziren aldatu harrezkero:
|