2000
|
|
Arartekotzan nengoenlarik, 1993ko urriaren 27tik 30era bitartean, Europako Ombudsmanen hitzaldiak antolatu genituen Gasteizen, eta une ona bezain egokia iruditu zitzaidan aldi berean Aita Frantzisko Vitoriakoa omentzeko, pertsonaia hau bertakoek zein erbestekoek hobeto ezagutu zezaten. Etorri ziren ombudsmanik gehienek bazekiten nor zen eta giza eskubideen alde
|
zer
lan burutu zuen; baina ordurarte gutxik zekiten jatorriz hemengoa zela eta guztiek oso pozik hartu zuten hainbesteko merezimenduz eskaini genion omenaldi hura.
|
|
Nire ustez, beharbada Larramendiren iritzien berri zerbait bazekien. Horregatik, hark bezala, bere azkenetariko bertso batean hara
|
zer
zioen:
|
|
T. Etxebarriak adiskide mina zuen Indalecio Prieto eta bere iritziak
|
zer
ikusirik izan zuen honek Errepublikaren garaian Euskal Herriarentzat autonomia defendatu eta bultzatze hartan.
|
|
Une hartan, berriak genituen abertzale taldeen aldetiko autodeterminazio edo burujabetza eskari deiak. Eta, behin eta berriz, berak galdetzen zidan
|
zer
uste nuen horretaz. Arartekoaren betebeharretan ez zegoela holakorik eta ez nintzela sartuko gai horretan, erantzun nion.
|
|
Baina, behin eta berriz hain arduratsu galdetzen zidanez, esan nion nire iritzi pertsonala 1948an ONUk Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsal hartan zehazten zela, Frantziak beste nazio demokratikoekin onartua, eta han zetorrela edozein pertsonak zein talde edo herrik, hauteskunde bidez, burujabetzarako eskubidea duela. Orduan ez zekien
|
zer
erantzun ere, eta eman zidan erantzun bakarra honako hau izan zen: Giza Eskubideen onarpena beste garai batekoa zela, haiek beste denbora batzuk zirenez gero.
|
|
Munduko gerrate izugarri baten ondotik onartua baliagarri ez bazen, ea beste gudu baten zain egon beharra ote dugun. Demokrazia herriaren burujabetza da eta horretarako ez dago grekeraz asko jakin beharrik, demokraziak
|
zer
esan nahi duen jakiteko. Adibide soil bat jartzekotan, ni konforme nengokeela gure hizkuntza, Europan diren hizkuntzetarik zaharrena, legez bizirik jarraitzeko neurriak hartuko balira, gainera gogoan izanik Frantzia eta Espainiako hizkuntzarik zaharrena dela euskara.
|
|
Gaineratu nion, itxuraz frantsesei Kanadako Quebec herrialderako on zaiena,
|
zergatik
ez beraien Estatu barnerako. Baina alferrik, ez zuen ulertu nahi.
|
|
Horrez gainera, Adierazpen horren 2 artikuluko lehen zatian ikus dezagu
|
zer
dioen: –... eta ez da inor bereziko arraza, larru kolorea, sexua, hizkuntza, erlijioa, politikako edo bestelako iritzia, sorterria edo gizarteko jatorria, ekonomi maila, jaiotza edo beste inolako gorabeheragatik?.
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoan bi hizkuntzak ofizial izanik, euskalduna euskaraz epaitzeko eragozpenak badira,
|
zer
ez da gertatuko Europako Kontseiluak prestaturiko Eurogutuna onartzerik nahi ez zuen Frantziapean dagoen Euskal Herrian. Orain Frantziak Eurogutunari sinadura eman nahi omen dio, baina bere Konstituzioaren 2 artikulua aldatu gabe.
|
|
Hainbeste urtetan lortu ezinez, azkenerako euskara legez onartua izan den Euskal Herriaren parte batean ere, oraindik euskalduna euskaraz epaitu ezinik gabiltza.
|
Zer
itxaron genezake bakoitza berari aukerakoen zaion hizkuntzan epaitu ezik?
|
|
Orain arteko gure politikariak gehiegi nahastu izan dira elkarren arteko taldekerietan, beharrezkoena geroko bazterturik. Izan ere, herri nortasunez,
|
zer
dugu gure hizkuntza gutxitua baino baliagarriagorik. Orokorki, denok gara Europaren osagarri, hemen ez da inor sobera eta arrazoia ez dago gehiengoen edo indarraren baitan, elkar errespetatzean eta errespetaraztean baizik.
|
|
Baina, hara hor, Frantziako Estatu Kontseiluak bere esku du hizkuntzei dagokien arazo hau eta bera da Europako Batasunean hizkuntza gutxituen aldeko gutunari betoa jarri diona, bere Konstituzioaren 2 artikuluaren kontrakoa omen dela eta. Orain onartu duelarik,
|
zer
gertatuko ote bere Estatu barnean?
|
|
Eurogutuna
|
zertan
den argitzeko, laburki eman ditzadan bertan jasotzen diren punturik aipagarrienak: hasteko, sarrerakoan, Europak bere jatorriz duen hizkuntz aberastasuna adierazten du, denak osagarritzat joaz eta gizarte oreka egokia lortzeko arau juridikoen beharra aipatuz.
|
|
Baina lehenago ere, maisu maistrei isilpean, era horretako aginduak emanak zituzten Espainiako erregeek, gaztelerari bakarrik bidea emanez. Adibidez, begira 1717an Felipe V.aren
|
zer
agindua, Soldevilaren Historia de España-ren bosgarren tomoak 333 orrialdean dakarrena?.
|
|
–Errege kontseju nagusiaren buruak agin dezan, ta hau are debeka dezan, Hiriak elkarganatzea ta behar zan bezala biltzea, ahalik balu ta iñoiz izandu baleu bezala, Fuero gureak ematen digun eskua kentzeko eta itxitzeko bidea? Baña
|
zergatik
horrela dabiltzan, berak dakite; baita beste guztiok ere badakigu! Alabaiñan agerian zebiltzan.
|
|
Eta hizkuntzarekikoan
|
zer
esan. Gure euskara hor zen oraingo talde politiko guztiak sortu baino lehenagotik.
|
|
Badira bestelako alderdi batzuk, pluralismoaz maiz mintzatzen direnak, eta aldi berean euskararen aurka ere bai. Beraz, hizkuntzari buruzkoan,
|
zer
da horientzat, pluralismoa?. Elebakarduna ala elebiduna?
|
|
Oroi bestela
|
zer
esan zigun euskaldunoi Ramón Menéndez Pidal jakitun hark, Eusko Ikaskuntzaren eskariz 1921 urtean Bilbon eman zuen hitzaldiaren bukaeran: –Antzinako Hispaniaren erlikiarik agurgarrienaren jabe zarete.
|
|
vardulli (Araba eta Gipuzkoa, dirudienez) herrialdeetan, ingurukoengandik bereizirik, ibaiek beraien izen jatorrak zituztela hizkuntza adierazi ezinezko batean.
|
Zer
uler dezakegu, euskarazkoak zirela ez bada. Zeren gure mintzairak baditu zenbait ahoskera haien latinak ez zituenak.
|
|
Alajaina! Hainbeste hizkuntza mintzo den Europan,
|
zer
nolako Europa Batua osatu dezakegu horiekin?
|
|
On zaigu agiriak lekuko jartzea. Hara hemen Iruñeko apezpiku zen Petrus II.ak 1167 urtean Beila kondearekin Aralarko San Migel santutegiaz egindako hitzarmeneko agiriak
|
zer
zioen:
|
|
Mintzatzaile gehiago dituelako? Iritzi horren arabera eta aurrera begira, zientzia eta tekniken etorkizunekoa den ingelesa
|
zergatik
ez. Baina hemen, gaur egun, gezurra badirudi ere, elebakardunen itsutasunak agertzen duenez,, pluralistak?
|
|
Era guztietako ipuinen jabe gara, eta bertan ditugu lehenagoko sinesmen, kondaira eta ohituren argitasunak... Norberaren herria ezagutu ahal izateko,
|
zer
hoberik ahoz aho etorri zaigun jatorrizko literatura baino?
|
|
Baina, Lingua Navarrorum
|
zer
zen jakiteko, inork zalantzarik izan ez dezan, on zaigu agiriak lekuko jartzea. Liburu honetan bertan (68 orrialdean) dugu Iruñeko apezpiku Petrus II.aren aipamen hura, unamaizter eta buruzagi hitzak erabiltzen dituena.
|
|
Jakin nahi duenarentzat, hor daude lekukoak. Beraz,
|
zergatik
ez kezkatu gaur egun gertatzen ari denaz. Non dira giza eskubideak?
|
|
Ondotik, uztailaren 4ko 135/ 1994 Foru Dekretua etorri zen, Nafarroako Administrazioan euskarari eman behar zitzaizkion tokiak
|
zertan
gauzatu behar ziren adieraziz. Baina ez zait aski iruditzen.
|
|
Eta horren ondorio ageriak ere hor ditugu. Lekukotzat, hara
|
zer
gertatu zen Nafarroako Epaitegi Nagusiak Barañaingo Udalaren kontra jarri zuen auziaz; horren adibiderik egokiena Euskaltzaindiaren salakuntza izan zen, Bilbon 1997ko apirilaren 25ean sinatua (ikus Euskera, XLII, 1997, 193 orr.).
|
|
Gertatuak gertatu, Nafarroako Gobernua entzungor egiten ari da eta orain ez dio baimenik eman nahi Iruñean aspalditik ari den euskarazko irratiari. Hortik ikus gaur egun nafar agintariek euskara den Lingua Navarrorum i
|
zer
opa dioten.
|
|
Euskararen etorkizunari begira, itxaropen zoriontsua ezbairik gabe.
|
Zer
asmo ederra, asmo hutsa erdi ustela ez balitz. Plangintza hor da.
|
|
Hor salatzen duen garai hartako pedagogia bihurria, bere muinean antipedagogia zen. Ikus dezagun
|
zer
zioen:
|
|
Jenteen artean beste Lenguajerik Euskera baino ditxa gabeagokorik ez da ikusi, eta gure jatorrizko, edo jaiotzako Hizkera ez balitz bezala eta Euskaraz hitz egitea pekaturik haundiena balitz bezala, giza artetik kendu, eta lurpean ondatu nahi dute, eta Eskoletan sortija edo siñalearekin, azote eta kastiguarekin eragotzi nahi dute.
|
Zer
erakeria itsuagorik hau baino. Euskaldun prestuak, ez arren horrelako ofentsarik zuen lehenengo eta beti behar duzuen Eus kerari egin.
|
|
Euskaltzaindiaren Arautegia ikustea aski zaigu, erakunde bezala duen ardura
|
zertan
den jakideko. Lehen artikuluaren zenbait zati begiratu besterik ez dugu:
|
|
Euskal herritarrok inora joan beharrik ez dugu giza eskubideak
|
zer
diren jakiteko. Historian zehar, bertako seme alabengandik adibide eredugarriak ez zaizkigu falta, eta horiek ikasi eta jarraitu beharrekoak iruditzen zaizkit.
|
|
Aurten bertan Espainiako Auzitegi Gorenak UEMA erakundeari euskararen alde zituen asmoak debekatzea ere ez da lotzen ONU eta Unesco ren arauekin.
|
Zertarako
dira orduan erakunde nagusi horiek bakebiderako onartu zituzten gomendioak. Jaramonik ezak nora garamatza?
|
|
Ondoren, historian zehar gure Lingua Navarrorum zeritzanak izan duen zoritxarra noiztik eta nola izan duen eta jarraian Araban euskara, zigorpeturik,
|
zerk
eta nola eraman zuen atzeraka. Guztion jakinerako, lekukoak hor daude.
|
|
Gero, Europako Kontseiluak prestaturiko Eurogutuna
|
zer
den, Frantziaren betoa zertan den, eta onartzeaz zer egingo duen.
|
|
Gero, Europako Kontseiluak prestaturiko Eurogutuna zer den, Frantziaren betoa zertan den, eta onartzeaz
|
zer
egingo duen.
|
|
Norbaitek esan dezake: errege Felipe II.ak
|
zer
du ikustekorik Treviñorekin. Espainiarentzat munduko inperiorik handiena eduki zuen errege hark berak zuzenean ez noski.
|
|
Espainiarentzat munduko inperiorik handiena eduki zuen errege hark berak zuzenean ez noski. Baina oroi errege Felipe II.aren historiagile bezala kronikari izan zen Esteban Garibai, eta mondragoar hark Treviñori buruz bildu zituenak, nortasunez eta garaiagatik badutelako bere garrantzia; baina egia da inori ez diodala irakurri kronikari hark
|
zer
zioen.
|
|
Gero, Europako Kontseiluak prestaturiko Eurogutuna zer den, Frantziaren betoa
|
zertan
den, eta onartzeaz zer egingo duen.
|
|
–unetxo batez Txemari bururatu zitzaion txiste txar bat egitea, alegia titiak ukitu zizkionean taloa egiteko orea sentitu zuela esku artean, baina laster jakin zuen Europako ekialdeko neska hark ez zuela txistea ulertuko. Taloak
|
zer
diren jakingo balu sikiera..., baina txekiar hauek txistorra zer den ere ez dakite. To!
|
|
–unetxo batez Txemari bururatu zitzaion txiste txar bat egitea, alegia titiak ukitu zizkionean taloa egiteko orea sentitu zuela esku artean, baina laster jakin zuen Europako ekialdeko neska hark ez zuela txistea ulertuko. Taloak zer diren jakingo balu sikiera..., baina txekiar hauek txistorra
|
zer
den ere ez dakite. To!
|
|
Beste txiste bat! Dudarik gabe, Txema alai zegoen–
|
Zer
zara. Txekiarra?
|
|
Txema isilik geratu zen,
|
zer
esan jakin gabe.
|
|
Esnatu da gure gizona! –entzun zion zuriz jantzitako emakume bati–
|
Zer
moduz sentitzen zara, txapeldun hori?
|
|
" Eta orain
|
zer
–", pentsatu zuen," zelan aterako da eguzkia nire kantuak iluntasuna urratzen ez badu. Gauza jakina da gaua amaitzean, eta eguzkirik irteten ez bada, amildegi handi bat agertzen dela muinoen atzetik, mundu guztia irentsiko duena gupidarik gabe!
|
|
Eta txarrena zera zen, oilarrak ez zekiela
|
zer
zen okerragoa: goizero lotsarik gabe muturren aurrean agertuko zitzaion dinosauruaren irudia jasatea, ala kanposantuko gurutze zorrotza bihotzean sartu ez izana.
|
|
Pena bakarra daukat, gutxi gorabehera hilabetea izango baita gaitzen batek zentzumenak ukitu zizkionetik, eta geroztik ez du gaixoak ezer entenditzen, eta alferrik da berarekin berba egitea, alferrik da... Eta pena dut, azken urte honetan ez dudalako adorerik izan sekretu txiki bat kontatzeko, eta oraintxe esango nioke, baina
|
zertarako
, ezin badu ulertu... Eta kontua da zuoi ere ez dizuedala inoiz esan.
|
|
Nik ere lasterka egin nuen alde, hondartzaren ertzean dauden harritzarretan ezkutatzera. Eta ez nion emazteari kontatu, epaiketetarako gogorik ez nuelako; eta orain, aldiz,
|
zertarako
esango diot..."
|
|
Lahincheko azken etapa hartan artxiboaren gakorik ez aurkitzeak eta, batez ere, hildako baten arrastoari segitzeak amildegitik behera serioski begiratzeko arrazoia ematen zion Txemari.
|
Zergatik
ezin zuen hildako normaltasunez maitatu. Oroitzapenetan finkaturik, alargun guztiek egiten duten bezala...
|
|
" Connemarara?
|
Zertara
baina?", itaundu zioten turistek. " Connemaran ez dago ezer!", bota zuen euretako batek, elkarrizketa apur bat urrunago eramanez.
|
|
Eta Txemari gogoak sartu zitzaizkion esateko bazekiela Connemaran ez zegoela ezer. Ezer ez zegoen bezala beste toki guztietan, eta bazekiela alferrik ari zela, koño, eta
|
zer
!! Baina Txemak, irribarre umil bat eskainiz, baietz egin zuen buruarekin.
|
|
Baina Txemari hamabi pertsonarentzako logela huts bat tokatu zitzaion, dena berarentzat, eta pozik sentitu zen, inork gaizki begiratuko zion beldurrik gabe egin baitzezakeen nahi zuen guztia han: ordenagailuarekin ibili, jan, lo egin eta,
|
zergatik
ez, mozkortu. Komunera joateko logelatik irten beharrak ematen zion nagia, eta zegoena baino pixkatxo bat eroago egonez gero logelako leihotik behera egingo zuen txiza.
|
|
Duncan ez zen hain konforme geratu, eta gaineratu zuen beraiek ere gurekin etorri nahi zutela. "
|
Zer
, Duncan. Orain hiru kilometroko bidaiak gustatzen zaizkik, mukitsuei moduan?", erantzun zuen barreka Ralphek," zoazte, zoazte zuek bostok aterpetxera, gu hamar minutu barru itzuliko gara eta".
|
|
Egia esateko, Ralphen barrea ez zen maltzurra edo intentzio txarrekoa izan, baizik eta lasaia, benetakoa. Eta" hamar minutu barru" horrek
|
zer
pentsa eman zidan arren, erabaki nuen sei mutil haiek guztiz normalak zirela eta nire pentsamendu negatiboek ez zidatela batere laguntzen, ez zidatela bidaiaz, paisaiaz, elkarrizketaz disfrutatzen uzten. Baziren zenbait egun mutil haiek ezagutzen nituela, eta hasieratik jo nuen posizio defentsibo batera.
|
|
Baziren zenbait egun mutil haiek ezagutzen nituela, eta hasieratik jo nuen posizio defentsibo batera. Eta
|
zertarako
–Adibidez, Dingletik Lahincheraino bikain portatu ziren nirekin:
|
|
Bera ikusteko gogoak, desertuan bezala oasiak. "
|
Zergatik
egin dute argiekin?", galdetu nion Ralphi. " Lainoen kontrako argiak piztuta neramatzan.
|
|
Gaur Jabirekin gogoratu naiz. Eta hori gertatu denean ez dut jakin
|
zerk
bultzatu nauen oroipen hori izatera, baina geroago konturatu naiz Ralph izan dela gogoratzearen bidea ireki didana.
|
|
Clifdeneko taberna batean hiru zahar zeuden musika jotzen: garagardoz mozkortzen ari zen andre bat pianoan, osaba Pedroren antz ikaragarria zuen biolinjolea, eta serioagoa zen beste gizon bat azkenik, whistleak eta bohdram izeneko pandero eta danborraren arteko
|
zer
hori joaz. Itzel pasatu dugu.
|
|
" hala uste dut behintzat". "
|
Zer
da gure antzekoa dena?", galdetu diot nik, oraindik ere elkarrizketaren haria galduta, Ralphen laztanekin urtuta. " Liburuaren izena", erantzun dit," Connemara gure bihotzean.
|
|
Batzuetan Ralph izaten dut aurrean (edo gainean, edo...), baina besteetan Jabi ikusten dut nirekin. Ez dakit
|
zer
gertatuko den amets hau egun gutxi barru amaitu eta Euskal Herrira bueltatu dudanean. Zer edukiko dut orduan buruan?
|
|
Ez dakit zer gertatuko den amets hau egun gutxi barru amaitu eta Euskal Herrira bueltatu dudanean.
|
Zer
edukiko dut orduan buruan. Non izango dut babesa nire inguruko guztia aldatuta aurkitzen dudanean?
|
|
Badakit lehenago, askoz ere lehenago konturatu behar nuela horretaz. Baina
|
zer
egingo diogu, orain dela hain denbora gutxi jakin badut loturek min egiten didatela eta neure buruaren alde ezezagun bat ere deskubritu badut?
|
|
Izan ere, lurra amaitzen den honetan, aurrerago joan ezin daitekeen toki honetan,
|
zer
ez da amaitzen edo hiltzen Connemara honetan. Gauza asko ari zaizkit hiltzen barruan, bai.
|
|
gaur, berbarako, amildegi baten ertzetik paseatzen genbiltzan, eta bat batean txilio deigarri batzuk entzun ditugu. Malkarrera hurbildu eta,
|
zer
izango, lanperna musu deitzen diren txori berezi horien kolonia bat aurkitu dugu. Badakizu zein den, Bitakora, nahiz eta izen horrekin beharbada ez ezagutu:
|
|
Eta pinguinoez ari garela,
|
zertan
ari ote da Txema ni hemen nagoen bitartean. Akaso beste neskaren batekin larrua jotzen?
|
|
Txemak ezin zuen sinetsi.
|
Zer
dela-eta, orain, konparazio hura. Txemari, bere partetik, sei edo zazpi animalia bururatu zitzaizkion Eiderri deitzeko.
|
|
Bistan zen istripua izan zela. Inguruan zebilen norbaiti (Rocío García de Mainueta, akaso?)
|
zer
gertatu zen galdetu zion. Pertsona hark, Rocío izan zitekeen hark, erantzun zion zaurituetako bat Eider izan zela.
|
|
Esnatzean, berriz, erru sentsazio handi batek hartu zuen Txema. Izan ere, ametseko desilusio hura supituan desegin baitzitzaion, esnatu eta konturatu zenean Eider hilda zegoela, ez zuela
|
zertan
kezkatu. Ametsean ez bezala, bazuela pozteko motiborik.
|
|
Eta pozten zen,
|
zergatik
ez aitortu, inoiz ez bezala bere neskalagunaren gainetik sentitzen zelako. Poz txiki horren ondoan ez zuten lekurik irainek, adarrek, gezurrek eta Eiderren" ni neu izan nahi dut" haiek.
|
|
Askoz ere gauza gehiago ziren. Eta egunerokotik ateratako beste esaldi batek eman zion atentzioa, alegia,
|
zer
ez den hiltzen edo amaitzen Connemara higuingarri hartan. Txemari zerrenda luzea bururatu zitzaion:
|
|
–Jabi, kauendios!
|
Zergatik
ez zenidan ezer esan?
|
|
Hobe duzu ni ez" etortzea", bestela...
|
Zergatik
ezkutatu zenidaten zuen artekoa?
|
|
–Ez zen berarentzat aukerarik errazena izango,
|
zer
uste duzu ba. Urte pilo bat elkarrekin, eta zer uste duzu, guztia balkoitik behera botatzeko arrazoiren bat ez zuela izango ala?
|
|
–Ez zen berarentzat aukerarik errazena izango, zer uste duzu ba? Urte pilo bat elkarrekin, eta
|
zer
uste duzu, guztia balkoitik behera botatzeko arrazoiren bat ez zuela izango ala?
|
|
Eta azkenik etorkizuna, edozein pauso, edozein ñabardura irrigarri Eiderren gezurrekin (edo egia ezarekin) erlazionatuko zuen etorkizuna. Herrira joan eta betiko lagunekin aurkitzea("
|
zer
, Txema. Eiderren oroitzapena piztu al dizu Irlandako bidaiak?"), pisua, argazkiak, liburuak, kaleak, musuak, laztanak.
|
|
Eider Bengoa Erzilla, 1965eko otsailak 8 1994ko apirilak 21", eta sentitzen zuen guztia esatea, hala nola ez zuela eskubiderik berari horrelakorik egiteko, eta ea nork maite zuen gehien mundu honetan, eta gezurretan ibiltzea baino nahiago zuela dena bertan behera utzi izan balute, eta ea ez zen ulerkorra izan udalekuko kontua aitortu zionean, bai ezta? Ba
|
zergatik
ez zenidan hau ere esan. Nik barkatuko nizun Rocío horrekin izandako afera.
|
|
Batzuetan, bere gurasoak lo zeudenean eta beraz inork berbarik egiten ez zionean, kanpoko mundua imajinatzen saiatzen zen.
|
Zer
ote zen hura. Berak egunero ikusten zituen horma gorriztak, heste bihurriak, zain odoltsuak, kanpoan ere aurkituko ote zituen?
|
|
Berak egunero ikusten zituen horma gorriztak, heste bihurriak, zain odoltsuak, kanpoan ere aurkituko ote zituen? Bai,
|
zergatik
ez ba. Bestela, mundu hori desberdina balitz, aitatxok eta amatxok esango zidaten, pentsatzen zuen umeak bere baitarako, posizio fetalean etzanik.
|
|
Begiak ireki zituen eta errealitatea sartu zitzaion gerlariek gazteluaren atea botatzen duten bezalaxe. Eta errealitate hark min ematen zion noski, eta ezin da jakin
|
zergatik
: begiak goizegi ireki zituelako, edo beranduegi, edo ireki egin zituelako.
|
|
Gehienek baietz esan zuten, eta momentu batez ezezkoa eman zutenei begira geratu naiz, euren taldean sartzeko tentazioarekin, hain nekatuta bainengoen. Baina beno, argi zegoen azkenean
|
zer
gertatuko zen, ezta. Parrandazaleen taldean sartu eta goizeko ordu bietan heldu gara gure logeletara.
|
|
Baina berba gutxi egin zuen, eta bazirudien bere lana gehiago zela gure arteko hizketaldia kontrolatzea. Lehendik ere, mutil hauek ikusi nituen unetik, ez nituen oso gogoko izan; eta,
|
zer
esanik ez, Ralph haren portaera gorrotagarria egin zitzaidan.
|
|
Gu geunden lekutik besoak, hankak eta buruak ikusten ziren mugimenduan, zirimola itzela sortuz. Segundo batzuk behar izan nituen erreakzionatzeko, ez bainuen ulertzen
|
zer
gertatzen zen (beharbada, eta ez da broma, edan nuen guztiagatik), eta zurrunbilo hartara hurbildu nintzenerako denboratxoa zeraman bertan Duncanek, borrokan zebiltzanak banatzeko ahaleginetan. Borroka bat zen, bai, Duncanen lagunetako baten eta nireetako baten artekoa.
|
|
Borroka bat zen, bai, Duncanen lagunetako baten eta nireetako baten artekoa. Ez dakit
|
zer
gertatu zen, ezta jakin nahi ere, baina gehienon mozkorraldia une horretan eten zen. Batzuk haserre, besteak lotsatuta, eta gutxi batzuk (Duncan eta ni, zehazki esateko) gertatutakoagatik elkarri barkamena eskatzen, denak bueltatu ginen aterpetxera.
|
|
Egia esan behar badut, horrek ez zidan kilika berezirik sortzen, batez ere gaueko liskarra gogoratuta. Eta gainera, ezin jakin tipo horiek errepublikarrak ziren, edo unionista protestanteak, edo
|
zer
. Momentu batez bururatu zait eurak izan zitezkeela hitzaldiko, baina Duncanek aitortutakoaren arabera euren lanak ez zuen zerikusirik politikarekin, beraz...
|
|
Eta beno, kontua da galdetu didala ea
|
zer
egingo nuen arrastian, askotan azpimarratuz berarekin joateko paseatzera, eta orain nahi ez banuen ere, ba behintzat geroxeago, eta horrela. Eta ikusita ze txapa ari zitzaidan ematen, kakatara bidali dut birritan pentsatu gabe.
|
|
Eta ikusita ze txapa ari zitzaidan ematen, kakatara bidali dut birritan pentsatu gabe.
|
Zer
dela-eta etorri zait bestela aurreko gauean berbarik ere egin ez zidan hau. Eta gainera, akordatu naiz ez nagoela etxean, eta oraindik ez zaidala ezer txarrik gertatu, baina dena da posible, ezta?
|
|
Batzuetan galdetzen zion bere buruari
|
zer
ote zegoen motxilaren hondo hondoan, arropazko sakontasun hartan. Memoriari gogor eraginda ere ez zuen oroitzen zer izan zen hara barrura lehenen amildu zena:
|
|
Batzuetan galdetzen zion bere buruari zer ote zegoen motxilaren hondo hondoan, arropazko sakontasun hartan. Memoriari gogor eraginda ere ez zuen oroitzen
|
zer
izan zen hara barrura lehenen amildu zena: kamixeta, edo alkandora, edo batek daki zer.
|
|
Memoriari gogor eraginda ere ez zuen oroitzen zer izan zen hara barrura lehenen amildu zena: kamixeta, edo alkandora, edo batek daki
|
zer
.
|
|
Berak ere ez zekien
|
zergatik
sartu zuen hainbeste arropa, sukaldeko tresna, eta, batez ere, ze imajinaziok bultzatuta sartu zituen argazki kamera eta bost karrete hogeita hamaseiko. Onartu beharra zuen:
|
|
Norbaiten heriotzaz urtebeteko atzerapenaz jabetu denak" sentitzen dut" esatearen balioaz deliberatzen duen bezala, neuk ere ez dakit orain
|
zer
pentsatu. Eta ez da adibide txarra izan, ez jauna.
|
|
Bila esan dut, baina esan nezakeen baita ere esperoan, berreskuratu nahian, gogoratzen, hautatzen... Badakizue
|
zertaz
ari naizen. Edozelan ere, izango du garai honek, aurrekoak bezala, azalpen psikologikorik.
|
|
Baina ez dezagun haria gal. Lehenbiziko garai horri buruz hitz egin nahi nizueke orain. Beno, ez dakit
|
zertarako
ari naizen hain publiko zabalari zuzentzen, jakinda liburu bakoitzaren aurrean pertsona bakarra baino ez dagoela. Beraz, irakurle laguna, lehenengo garaian oinarrituko naiz istoriotxo hau kontatzeko.
|
|
Kaiolan sartu genuelarik, orduak ematen nituen bere portaera aztertzen, esaterako
|
zerk
pozten zuen jakin nahian, edo bere umore aldaketak zenbatekoak ziren irratia ondoan jartzen banion, edo alpistea hiru egunez kentzen banion.
|
|
Beraz, pantailak dir dir egin zuen une batez, memoriaren argitxo berdeak keinu egin zuen eta barruko makinek kurrinka egin zuten. Txema pantailari begira geratu zen, eta ez zuen jakin
|
zer
sentitu" Archivo protegido con contraseña" irakurri zuenean berriz ere.
|
|
Sukaldera jo zuen garagardo bat lapurtzeko asmoz, baina ez zuen batere aurkitu. Beste norbait sartu zen sukaldera eta galdetu zion ea
|
zertan
zebilen bereak ez ziren poltsetan bilatzen. Txemak erantzun zion barkatzeko, ez zela konturatu plastikozko poltsa hura berea ez zenik, eta gainera bazihoala kalera eta agur.
|
|
Baina inoiz ez aurreko ispilurako hegaldian. Bestela ere nahiko garesti irten zitzaion Dingleko zerbeza hura,
|
zer
eta oraingoan ere erromantiko jarri eta beste ispilu bat hausteko.
|
|
Nik neuk, esaterako, jokoan galdu nuen emaztea. Eta
|
zer
–Hementxe nago, poz pozik!
|
|
Ergela izan behar du kristauak andrea pokerrean jokatzeko.
|
Zer
uste zenuen, Legg, karabanako puten antzera makurtuko zela Mary zure esanetara. Ba ez, eta maletak egin zituen, eta burua ondo altxatuta egin zuen alde, eta arrazoiz gainera.
|