|
2000
|
|
|
Zu gairik gabe hasi eta jaialdietan kantatzera ere igaro zara.
|
Zer
duzu nahiago, tabernetako saioa edo oholtzakoa?
|
|
|
Orain, aldiz, sozialistak bidegurutze larrian dira. PPren ildoari jarraituz gero, badakite
|
zer
duten. Edozein kasutan ez litzateke txarra izango gure jarreretara hurbiltzen hastea, gure jarrerak guztiz demokratikoak dira eta.
|
|
|
Ipuin hauek nahiko tristeak izanik,
|
zergatik
dute hainbesteko arrakasta?
|
|
|
Zuen 22 obren artean, euskal kondairak, ipuin unibertsalak eta zeuek asmatutakoak daude. Anitzak izanda ere,
|
zer
dute amankomunean?
|
|
|
Hutsarte bat eginda,
|
zertan
zaitugu lizentziatua?
|
|
|
Aizkora zorrotik atera eta enbor gainean jarrita,
|
zer
duzu buruan?
|
|
|
|
Zer
du Ortzaikak arraunaren kabi izateko. Hortik datorkizu zaletasuna?
|
|
|
Azaroaren 25ean hasi eta abenduaren 3an amaituko da XVIII. ekitaldia.
|
Zer
du berezi aurtengoak?
|
|
|
Ipuin sortari buruzko kazetari oharrei begiratuz, aldiz, Joxean Muñoz(" Ifar aldeko orduak", Habe, 1990, 177 alea, 29 or.) bere erreseinan, hamar ipuinok euren dibertsitatearen azpitik
|
zer
duten komunik bilatzen saiatzen da, eta bere ustez, batasun hori euren mamian, giro minberaz," lekuz beste egin beharra" z mintzatzen da egilea: " Norberaren sorterritik, etxetik eta haurtzarotik, senide, adiskide eta burkideengandik edo norberaren baitatik lekuz beste egin beharra edo egin behar izana darabilte airean ipar aldeko ipuin hauek.
|
|
|
Orain arteko gure politikariak gehiegi nahastu izan dira elkarren arteko taldekerietan, beharrezkoena geroko bazterturik. Izan ere, herri nortasunez,
|
zer
dugu gure hizkuntza gutxitua baino baliagarriagorik. Orokorki, denok gara Europaren osagarri, hemen ez da inor sobera eta arrazoia ez dago gehiengoen edo indarraren baitan, elkar errespetatzean eta errespetaraztean baizik.
|
|
|
Norbaitek esan dezake: errege Felipe II.ak
|
zer
du ikustekorik Treviñorekin. Espainiarentzat munduko inperiorik handiena eduki zuen errege hark berak zuzenean ez noski.
|
|
|
Eta horrekbetidanik erakarri nau.
|
Zer
du barnean gizon honek, beti ere botere pixka bat izandutenek eztabaidatua eta baztertua izateko. Alderdi eta erakunde politikoetatik hasi etaEuskaltzaindira iritsiz, sekula ez du guztien adostasuna lortu; edo, hobeto esanda, betieztabaida iturri izan da.
|
|
|
Kojeve k une historiko baten adibide, Rubikon ibaiaren inguruko Zesar gaztearentxangoa jartzen du.
|
Zer
dugu orainaldi hutsean. Gizon bat gauez txango, ibai ttikibaten ertzetik:
|
|
|
–
|
Zer
duk hik hemen? –bota zidan atea ireki bezain laster.
|
|
|
–
|
Zer
du ba?
|
|
|
Eta egun batean gaztigatu ere ninduen, baina alferrik behin berriz. Eta, latina emaiten ari zitzaidala, konparazione, buruz aspaldi ikasi nituen gauzak galdetzen zizkidan —deklinazioneak eta—, eta nik batzuetan ez nion ihardesten,
|
zeren buruan
bainituen Elbiraren arrosak eta eguzkiak, eta ez zegoen arrosa eta eguzki haiek gramatika liburuetan deklinatzerik...
|
|
|
Eta nik gogo ezin gaixtoagoz ikusten nuen hura, zeren ez bainuen atsegin, eta zeren ezin bainuen deus ere egin... eta
|
zeren buruan
bainuen Antonio Ibarbia... eta buruan nuen, halaber, Joxe Aberasturi, eta buruan nerabilen orduko nola laxa nitzakeen neure bi lagunak eta nola egin genezakeen hirurok ihes.
|
|
|
Edo ez al da egia, halaber, ezen Historia, eta gure egunorozko historiak, berdin faltsu daitezkeela nola alferrik erantsiarekin hala ahantziarekin, edo berariaz isilduarekin ere? Eta
|
zertarako
dugu, bada, imajinazinoa, hutsune horien betetzeko ez bada?
|
|
|
Zeren egia bada ere, alde batetik, ezen amorosia erotasuna dela, ez ote dit amorosiak ere erakutsi bihotzaren egia, numeroetarik harat eta froga orotarik harat, eta ez ote du, halatan, bihotzaren egiak bere lengoaia propiala, eta ez ote da poesia lengoaia hori...? Zeren, zer sentitzen dut nik, eta norat eta noraino zabaltzen da ene mundua, Maddalenek amoriozko koplak kantatzen dizkidanean, eta
|
zer
dute haren hitzek, lurrean egonik izarretaraino bainaramate. Eta ez, ez uste ezen burua galdurik dudala eta neure buru galdutik ari natzaiala, zeren baitakit zer ari naizen erraiten eta nola, eta zeren, buru bihotzek ez baitute, benturaz, elkarren etsai izan behar, erremediorik gabe, nola uste izan baita komunzki... eta zeren, nagoen estatuan nagoela, buruak baitiotso bihotzari:
|
|
|
—Eduardo,
|
zer
duzu orain bisaian?
|
|
|
—Redio, Edu...
|
Zer
dugu?
|
|
|
Ez nian inoiz amestuko horren bihozberak zinetenik!
|
Zer
duzue gogoan niretako: artxibora bidali, paper eta argazki zaharren hautsa harrotzera, edo, bertzerik gabe, ostiko bat potroetan eta karrikara, egindako zerbitzuen esker onez?
|
|
|
—Etorri. Ikusi
|
zer
dudan.
|
|
|
—Eta
|
zer
du hire bulegariak. Ez ditu nire kronikak maite edo fraideenetik aterata gonak goititzen genizkionetarikoa da?
|
|
|
Bada, ordaina salgai mota berean nahi diat, berria berri truk.
|
Zer
duk gaur nire tripontziarendako? —ordenagailuaren pantailaren ipurdia ferekatu zuen berriz, ia ia likitsa gertatu zitzaidan keinu batean.
|
|
|
Serio habil gero!
|
Zer
duk sudurrean. Piper gorri bat bezala daukak.
|
|
|
Bi oreneko solasaldia generaman jada, urte aunitzetan luzeena, eta ez hain juxtu ere toki eta kinka horretara ekarri gintuen aferaren aitzin gibelez. Horiek lehen hitzekin batean baztertu genituen, saltsa horretan bakoitzak
|
zer
zuen agertzeko eta zer altxatzeko, norberaren baitan utziz. Hasi berritako gure goiti beheitiak eta hondar urteetako desenkontruak.
|
|
|
—Hara,
|
zer
duk sudurrean. Enkontru gaiztoren bat bart ni" Lisboan" utzita, ala Eskalatzailearekin mutur joka aritu haiz, s
|
|
|
—Bai, Eduardo,
|
zer
duzu?
|
|
|
Han nengoela, Gasteizko katedralean ikusi nituen zikoinez oroitu naiz. Baina batez ere han nengoelako, eta nengoen gisan nengoelako, apaiz bat hurbildu zait eta, ez bat eta ez bi, galdegin dit ea
|
zer
dudan hain burumakur egoteko, ea aitortza edo bestelako laguntzarik behar dudan. Nik, inortxori ere esplikazioak emateko gogorik izan ez, eta, irriño bat egiteko indarrak nolabait bildurik, ezezkoa egin diot buruaz (hain zuzen ere bakarrik, isilik eta ilunpetan egon nahi nuen):
|
|
|
|
Zer
duzu. Ongi al zaude?
|
|
|
" Euskal idazleak gaur". 3 zk. (1977), 98 Azurmendi, J.: "
|
Zer
dugu Orixeren kontra. Zer dugu Orixeren alde".
|
|
|
" Zer dugu Orixeren kontra.
|
Zer
dugu Orixeren alde".
|
|
|
" Euskal idazleak gaur". 3 zk. (1977), 98 Azurmendi, J.: "
|
Zer
dugu Orixeren kontra. Zer dugu Orixeren alde".
|
|
|
" Zer dugu Orixeren kontra.
|
Zer
dugu Orixeren alde".
|
|
|
Masa eta pareta seinalatuz: "
|
Zer
duzu, honako?", galdetu zion Xanek. " Horrako eta, honako ere bai", esan zuen aitatxik;" baina, zer ari zara?"; Xanek pareta brotxagaz bustitzeari ekin zion-eta;" laga, laga", esan zuen aitatxik.
|
|
|
" Ene", esan zuen, ikaratuxe; aitatxi, kartsuki, muebleak lekuz aldatzen ari zen; arras makurturik, eten beharrean lurretik igeltsu pella gogor bat askatzen ari zela: " erotu zara?", galdetu zion errukiturik amatxik; Ivanek ere jiratu zuen burua; galdera hura aditu eta aitatxi lurrera bere betean jaustea, biak bat izandu ziren; bizkor salto eginagatik Xanek ezin zuen ebitatu zaharraren buruak lurraren kontra kanka egin zezan; amatxi ere heldu zen fite, gizonaren burua bere magalera ekarriz; aitatxi dardarka ari zen;"
|
zer
duzu, zer duzu?", galdetzen zion amatxik, haren masailetan zaflaxkoak emanez; eta negar egiten zuen: negar mantso bat, etsipenezkoa, dagoeneko aitatxi hilda balego bezala; damuturik, agian, une fatal hartan ero deitu ziolako.
|
|
|
" Ene", esan zuen, ikaratuxe; aitatxi, kartsuki, muebleak lekuz aldatzen ari zen; arras makurturik, eten beharrean lurretik igeltsu pella gogor bat askatzen ari zela: " erotu zara?", galdetu zion errukiturik amatxik; Ivanek ere jiratu zuen burua; galdera hura aditu eta aitatxi lurrera bere betean jaustea, biak bat izandu ziren; bizkor salto eginagatik Xanek ezin zuen ebitatu zaharraren buruak lurraren kontra kanka egin zezan; amatxi ere heldu zen fite, gizonaren burua bere magalera ekarriz; aitatxi dardarka ari zen;" zer duzu,
|
zer
duzu?", galdetzen zion amatxik, haren masailetan zaflaxkoak emanez; eta negar egiten zuen: negar mantso bat, etsipenezkoa, dagoeneko aitatxi hilda balego bezala; damuturik, agian, une fatal hartan ero deitu ziolako.
|
|
|
" Ari da, ari da", esan zuen. " Ene, ene", esan zuen amatxik; geroxeago aitatxik begiak ireki zituen; egin zuen irribarre drole bat;"
|
zer
duzu, Simon?", galdetu zion amatxik sinkulinka. Aitatxik, begirada harengana zorroztuz:
|
|
|
Aitatxik, begirada harengana zorroztuz: " Badakizu", esan zuen," badakizu
|
zer
dudan". Ivan atzera sofara zihoan; ez zen aitatxiren lehenbiziko atakea izan behar hura, ez ziren amatxiren lehenbiziko lamentoak izan behar haiek.
|
|
|
labadoran momentu batean... ene!
|
zer
duzu hori? ’; Henrik gerrian pipa zekarrean eta, amak hura ikusi zuenean hitza galdu zian; ito larrian jarri zuan; osasunez makal samar zebilean eta, susto hark ez zioan on handirik egingo; boz apal apalarekin: ‘zertarako daramazu hori? ’, galdetu zioan; Henrik hari buruan maite maite eginez, nola hala kontsolatu zian; ‘ze, orain ere joango zara ala? ’, galdetu zioan amak, esperantza poxi batekin.
|
|
2001
|
|
|
Esaiguzu,
|
zertan
duzu orain literatur gogoa?
|
|
|
Ez dago zertan kezkaturik". Betiko legez, biek egiatik zer edo
|
zer
dute, baita beste horrenbeste ere gezurretik.
|
|
|
Literatur lehiaketak sarri kritikatzen dira.
|
Zer
du esateko epaileak?
|
|
|
Euskal Herriko literaturaz
|
zer
duzu esateko?
|
|
|
Guk ere elkarrizketa arrunt bat espero dugu. Baina Xanti sartu atera egiten da gelatik, guri bat batean metxeroa falta zaigu, eta galdera egin aurretik igartzen digu
|
zer
dugun buruan... Dena arraroegia da.
|
|
|
Baina Atxagak beste joera bat hartu du tratamenduan. Orain arte poesia honek zinematik
|
zer
duen kanpo aldetik aztertu dugu. Bada garaia literaturaren eta zinemaren artean gertatzen den besarkadaren bihotzeraino jaisteko.
|
|
|
Zure ustez,
|
zergatik
dute hainbesterainoko arrakasta horoskopoek, tarotak edo igarleek?
|
|
|
Ikus dezagun, biztanleriaren batez bestekoa estandartzat jota, horietako bakoitzak
|
zer
duen bereizgarriena, oraingoan eginiko galderetan.
|
|
|
|
Zer
dugu gaurko?
|
|
|
|
Zer
duzu nire izenaren kontra?
|
|
|
Esaidazue, lagunok,
|
zer
du txarra komunen iragarkiak?
|
|
|
(Irakurtzen) Ea ba, bidean goazelarik behia marrazturik duen arrisku seinale bat ikusten badugu,
|
zer
dugu aurrean?
|
|
|
Aizu Angela, Miren oso ondo ezagutzen duzu, ezta? (Pausa)
|
Zer
du gustukoen, zein dira bere gutiziak...
|
|
|
|
Zer
duzu, Ana. Beldurra ematen al dizu Antonen habian sartzeak?
|
|
|
–
|
Zer
duk to.
|
|
|
Gaur egun oraindik euskararen normalkuntzari eta normalizazioari buruzkozenbait eztabaida faltsu mantentzen dira, adibidez: euskararen ezagutzaren etaerabileraren artean lehentasuna
|
zerk
duen. Egungo egoeran oso beharrezkoa daeuskararen ezagutzaz eta jabetzaz edo ikaskuntzaz jardutea eta aztertzea, horiekgabe ezinezkoa delako euskararen erabilera; baina premiazkoa dena, edo lortubehar den azken helburua?
|
|
|
–Baita zuri ere.
|
Zer
duzu?
|
|
|
Zergatik berezia?
|
Zer
du diferentea. Ez al da beste edozein bezalako liburu bat, prezio jakin bat ordainduta edo liburutegian eskatuta eskuratu duzuna?
|
|
|
Eta klasearen amaieran 67 orrialde hori errebisatzen zuen, ea 67 orrialdeko froga gainditu genuen, era horretan egiten baikenituen zoriontsu bera eta Jainkoa. Eta gero hasten ginen deklinazioen eskailera zailetan gora, nominatiboa qui genitiboa cuius, datiboa cui, akusatiboa quem, edo aditz irregularretan behera, volo, nolo, malo, eta consecutio temporum edo denboraren konkordantziaren arabera antolatu behar ziren esaldi subordinatuetan zehar, scio quid feceris, badakit zer egin zenuen, sciebam quid fecisses, banekien
|
zer
zenuen egina, scio quid facias, badakit zer egiten ari zaren, sciebam quid faceres, banekien zer egiten zenuen, scio quid facturus sis, badakit zer egingo duzun, sciebam quid facturus esses, banekien zer egingo zenuen.
|
|
|
Lagunduko dizut ene ahalean bada.
|
Zer
duzu? ’
|
|
|
U (beste bi kopatxo eskatuz): Eta
|
zer
dugu Amableren graziaz, e. Ba al duk hik graziarik?
|
|
|
(Keinu pikaroz):
|
Zer
duk, hitzordu sekreturen bat?
|
|
|
Halako zer edo zer, bai. Eta
|
zer
duzu zuk, gazte, Presidentearen kontra?
|
|
|
Joera obsesiboa esan dut, ongi esan dudan ez dakidan arren. Zeren, nire
|
zer
hau joera bat al da. Gaixotasun bat, akaso?
|
|
|
M (irribarretsu):
|
Zer
duk, ba. Orain ere aerofagia?
|
|
|
|
Zertarako
du gizakiak
|
|
|
Ricardo Barojak, beste erdal idazle honek, badu liburu bat Pasan y se van izena duena eta euskal literaturan ere hori bera egin duten gauzak gehiegi izan dira; esate baterako, Erdi Aroko epika. Hortik
|
zer
dugu. Ez dut uste guztira ehun bertso gorde direnik (eta bertso esatean lerro esan nahi dut) edo gehienez berrehun, eta horiek ere zatika eta bakanka heldu zaizkigu.
|
|
|
|
Zer
du bada film honek. Ezer ez.
|
|
|
ez da, hasi berrian behintzat,  inoren" amaren hizkuntza" izango, esperanto usaina itsatsiko zaio noraezean, ñabardura aberatsik gabe agertu du jendartean.
|
Zer
dugu, halaz ere, hobe. Horrelako euskara eskasa ala inolako ez dena, hilik datzalako?
|
|
|
Bere gisa hitz neurtuz (gogoan dut oraindik Bladi Oteroren itzulpenak irakurri nituenean hartu nuen zirrara), eta hizkeraz ari naiz bestetaz baino areago, eta are nabarmenago prosaz. Galda daiteke, besteren hitzez balia nadin,
|
zer
zuen hor Orixeren kontra: bertsoetakoei buruz zenbait gauza entzunak dizkiot berari.
|
|
|
|
Zer
du maite gizakiak. Haurragan, lehenbizi, zentzumenen eklosioa azaltzen da.
|
|
|
–Ez daut meiku pixtolet horrek ene arno ttilikanoa ezeztatuko arauz? Bena bena bena
|
zer
duzue errepettitta mehakoil hori. Nondik jalgi datazue apo zahar kuskuilatu hau?
|
|
|
Matematikak?
|
Zertarako
ditugu matematikak sei, zazpi, hiru, lau, bat edo zero gauden finka ezin baldin badugu. Bat gehi bat bi dela diote, baina ez da deus segururik alor horretan.
|
|
|
Amaren sabeletik artzainaren olako aixolberako bidean, euskaldunak zinezko kanibalak ginela errepikatzen nuen:
|
zer
genuen guhauren ninien horrela ahoa beteka klikatzeko. Denbora kontatua zitzaiguna?
|
|
|
Lehenbiziko gauean ikasi genuen
|
zer
zuen osaba Gontxalok maleta pisuenean, Joakinek erdi herrestaka ekarri zuen hartan. Denak lo ginela, soinu idor bat aditzen hasi ginen.
|
|
|
–
|
Zer
dun Maria. Ez hago ongi?
|
|
|
Jakina, Arantzazutik abiatu nintzenetik kendu ez, eta soinean neukala jada gogoratzen ez nuen apostoluen postalaz ari ziren.
|
Zer
zuten apostoluen kontra, fedegabe zantarrok. Gero beste pentsamendu batek asaldatu ninduen; agian, horregatik ezagutu ninduten?
|
|
2002
|
|
|
" Maitasun askea" behar omen da," taldeko maitasuna". Honelako maitasunak maitasunetik
|
zer
duen eta askatasunetik zer gelditzen zaion galdetu litzake. (...) Bai pozik ikusiko nituzkeela honelako gaiak Zeruko Argian.
|
|
|
Euskal Herriaren aitortza, Euskal Herriko herrialde desberdinen harremanen sendotzea, autodeterminazio eskubidea... Ez dakit Ibarretxe lehendakariak buruan
|
zer
duen, baina nik esango nuke Legebiltzarraren aginduari jarraituz araudi juridiko berriaren bidetik jo daitekeela, maiatzaren 13an lortutakoaz gain beste pauso bat emanez.
|
|
|
Eurak kontziente baldin badira, hor egongo da lagun taldea, baina taldeak ez dio hainbesterako eraginik egingo, eta gai izango dira taldearen aurrean justifikatzeko. Oso memento aproposa da hau, (nabarmena delako), haurrarekin hedabideak lantzeko, agertzen diren iragarkiek
|
zer
duten errealitate eta zer fikzio ikusteko, engainua igartzeko… Baina horretarako gurasook seme alabekin egon behar dugu, eta komunikazioak existitu behar du, eta etengabeko hezkuntzaren txipa behar dugu izan, memento bakoitzak seme alaben garapenerako eman dezakeena aprobetxatzeko. Hedabiderik gabe biziko ez garenez, irizpide kritikoa landu dugu, hedabideak nola erabili jakin dezaten, eragin kaltegarriak saihesteko.
|
|
|
Eta zu eta ni... mundukuak gara. Bakotxak norbere
|
zerak
ditugu. Ez al da egia?
|
|
|
Estoria ta Estoril gogoan izateko
|
zerak
ditugu, nunbait be, ganeko urteetan. Orraitio, Estoril eta Montejurra esangura bardiñeko ez direana, begien bistako zera da.
|
|
|
|
Zer
duk, ba?
|
|
|
Nik inoiz ez ikusi?
|
Zer
duzue, ba?
|
|
|
Eragin kaltegarriei dagokiela, hiru multzotan bil ditzakegu nabarmenenak, eragina
|
zertan
duten kontuan izan: gizakiaren osasunean, ingurumenean edo ekonomian.
|
|
|
46
|
Zer
duzu, Nuria. Glò ria Llobet
|
|
|
46
|
Zer
duzu, Nuria. Glò ria Llobet
|
|
|
|
Zer
dugu, baina, masa komunikazioa, gizarte komunikazioa?
|
|
|
Poliziak, esate baterako, norbaiten hiltzailea aurkitu gura duenean, ezezagunaren nortasuna argi dezaketen arrastoak bilatzen ditu; arrasto horiek ditugu indizioak. Eta komunikazioan,
|
zer
dugu indizioa. Berez argitara ateratzeko ez zena agirian uzten duena; esate baterako:
|
|
|
|
Zer
duk gurekin eskola maisu alu horrek,
|
|
|
|
Zer
duzu, maitea. Erraidazu niri, zure laguntzeko prest naiz...
|
|
|
Imanol. Eta,
|
zer
du horrek orain?
|
|
|
–galdetu zion Mirarik. Azkar antzeman zuen
|
zer
zuen Julenek– Afari bat baizik ez da izango. Zuk zeuk esan zenuen.
|
|
|
Txorradarik ez.
|
Zer
duk?
|
|
|
Begira. Nik bazekiat
|
zer
duan hik. Hik behar duana sexu saio on bat duk –bota zion– Horrek akaso begiak irekiko lizkiake.
|
|
|
–Ulertzen didan.
|
Zer
dun nirekin?
|
|
|
Eta jelosiaren harrak, malguki batek bezala erreakzionaturik, berehala jartzen zizkion hitzak ezpainetan: "
|
Zer
du, bada, Tatianak, nik eman ezin dizudana?", azkeneko momentuan isilik geratuko bazen ere: ezer esan baino lehen pentsa ezazu bi aldiz esan beharrekoa.
|
|
|
" Gure nexkak ez du hiesa! Norbaitek jakin nahi badu
|
zer
duen, hemen ditu analisiak!". Ez zizkidan inork eskatu.
|
|
|
Ibaiaz beste aldean berriz, bertako tren geltokiaren atalburuan hizki handiz idatzita," Santurce San Julián de Músquiz" zioen errotulua, guri ulergaitz zitzaiguna eta gure arreta merezi izan ohi zuena. " Ez al zuan, bada, Santurce azken herria itsasoa baino lehen?", galdetuko genion geure buruari,"
|
Zer
duk orduan San Julián... hori, auzoa?
|