|
2001
|
|
|
Askotan esan dugu komunikazio gaitasuna faktore motibatzailea dela; beraz, helburu erabilgarriena hasiera hasieratik eskaintzeak eragingo du ikasten irauteko. Hala ere, arazo handi bat sortzen duhorrek, oso garbi ikusten baita zer den erabilgarriena eta
|
zer
gutxitan erabiltzendena, baina erdiko guztia egituratzeko ideia argi nahikorik ez baitu eskaintzen.Irizpide garrantzitsua bada ere, garbi dago beste irizpide batzuk behar direla.
|
|
2002
|
|
|
Mundu txikia eta estua zen, beraz, harena, bi oinarri nagusi zituena: elizaren irakaspenak alde batetik eta, bestetik, ipuinez eta Donibaneko arrantzaleen balentria historikoez osatutako herri ondarea; eta estropadak,
|
zer
gutxiago!; sanjuandarra sentizen baitzen goitik behera: sanjuandarren aldeko bezain oriotarren aurkako.
|
|
|
Pentsatuko du badakizkidala kontu horiek guztiak. Prentsako lehen orrian agertu den batek,
|
zer
gutxiago. Baina nik ez dakit ezer, nola diren ere gauzak!
|
|
2003
|
|
|
Konparazioaren
|
zeraz
gutxi batzuk baino jabetu ez ginen arren, inork ez zuen zalan  tzan jarri emakume leunaren ondoez efimeroa. Nik, anima zedin, errezitatu egin nion:
|
|
2004
|
|
|
Ikasiaren eta erabileraren arteko loturarik ezak euskalgintzaren asmoak etengabe zapuztu izan ditu: . Ikasten duten milaka heldu horietatik, galdera Teo Etxabururena dugu?,
|
zergatik
gutxi batzuek baino ez dute euskara hartzen beren eguneroko bizimoduko komunikazio hizkuntza tresnatzat??. 501
|
|
|
Haren iritziz, elikagai funtzionalak arduraz erabili behar dira, eta horrek dietan eta elikaduran hezkuntza eta prestakuntza handiagoa eskatzen du. Erosle konpultsiboa edo hipokondriako bat ez bada, kontsumitzaileak jakin luke
|
zer
gutxi kontsumitzen duen bere dietan, eta, behar izanez gero, ekarpen gehigarria egin luke.
|
|
2005
|
|
|
–Hik piztu dun sua, eta berak itzal dezala,
|
zer
gutxiago? –berriro Pilik.
|
|
|
Porlanaren hedatzea ekidin ezineko etorkizuna ez dela ikusi eta erakutsi behar diogu jendeari. Hemen eta han zenbat galtzen ari garen eta
|
zer
gutxi irabazi. Beste mundu bat posible eta beharrezkoa dela eta beste mundua hemen bertan gurean egiten hasi behar garela.
|
|
|
Ez da ez aitortzearren Eusko Jaurlaritzak bere aldetik egiten duen ahalegina, baina zer gutxiago euskaragatik, ezta? Euskararen normalizaziorako,
|
zer
gutxiago, ezta? (K.
|
|
2006
|
|
|
Asko gustatu zitzaidan Andoni Egañak esan zuenean" Nik Lujanbiorekin, Iturriagarekin eta Colinarekin asko ikasi dut".
|
Zer
gutxi entzuten zaion beterano bati horrelako egi handia. Horregatik da txapeldun.
|
|
|
Azkenean, teilatuemateaerabakitzendute(
|
zer
gutxiago!) etahonela, Patxi, astebatosozGoiko baserrian bizitukoda, berriro indarberritu eta bideari ekiteko behar bestekemen bereganatu arte.Pasadubadahorrelaastebat, isilik, etxetik ateraereegingabeetaetxekoak, berriz, ahaliketa normaleninorkezernabariezdezan.Zeinenzintzoa, burutsuaetaprintzipiodunaPatxi! Etxekoek maitedute, batezere, haurreketaJuanak, azken honekgaldutako semeabezalahartubaitu...
|
|
|
42 Menéndez Pelayo ren arraza kontzeptua ez dela biologikoa, esaten da beti (berdin Ortega-rena, etab.), ez dakit zergatik, edo behintzat
|
zergatik
gutxiago Arana Goiri-rena baino, esaterako. Arrazismoa aitortzeko Espainian lotsa gutxiago zegoenean (1944), Laín Entralgo k deblauki adierazten zuen:
|
|
|
|
Zer
gutxi aldatu zen mundua 1912tik 1961era!
|
|
2007
|
|
|
Edalontzia, malkoz. Orduan ikasi nuen, baina,
|
zer
gutxi balio duen edalontzia goraino betetzeak. Behar den esfortzuarekin.
|
|
|
Politikari batek, esaterako, badaki kazetariaren esku dagoela.
|
Zer
gutxiago elkarren artean halakokonplizitate bat lortzea baino?
|
|
2008
|
|
|
Zenbait herritarrek ez dute
|
zertan
gutxiago kontsumitu gaurtik aurrera, lan finkoa badute, arrazoizko soldata, bikotekideak eta berak lan egiten badute...
|
|
|
Zenbait herritarrek ez dute
|
zertan
gutxiago kontsumitu gaurtik aurrera, lan finkoa badute, arrazoizko soldata, bikotekideak eta berak lan egiten badute...
|
|
|
–
|
Zer
gutxiago! –erantzun zion fraideak?.
|
|
|
Jarraian, hantxe bazkaldu zuten?
|
zer
gutxiago!?, lehen solairuan zegoèn jatetxeetako batean.
|
|
|
Reginak, beraz, Villalbakoei buruz zuèn irudi idealizatuari eutsi nahi zion kosta ahala kosta, baita bizitzaren zentzuari ere, bide batez, hain lotuak zeuden bata eta bestea bere kasuan, gizon aberats batekin ezkondu eta harekin zoriontsu bizi nahi zuen berak ere ahal izanez gero,
|
zer
gutxiago!?, baina Fausti egunerokotasun gordinaren etengabeko eskarmentuan bizi zen, eta eskarmentuaren talaiatik, gaztetan mutil batekin izan zuèn esperientzia gaiztotik?, mintzatu zitzaion:
|
|
|
Laminak opari eder bat jaso zuen, bai, eta laminak bazekien, gainera, zertara zihoan, baina, hala ere, ikara batean zegoen,
|
zer
gutxiago!, hain zen ikazkin hura itsusia eta hain zen agertokia beldurgarria, hezurrez eta haragi puskaz betea. Eta orduan, ikazkinak esan zion:
|
|
|
Gehitu kezka bikoitz horri nire lagunen jokabidea biltzen zuen misterioa, oholesitik alde egite esplikatu gabea, maparen uzte esplikaezina, edo, are eta ulertezinagoa, sendagileak Silverri emandako azken abisua: . Erne ibili erauntsiekin, aurkitzen duzuenean?; eta erraz konprenituko duzue
|
zer
gutxi gozatu nuen gosaria, eta zelako ezinegonaz abiatu nintzen nire atzemaileen atzetik altxorraren bila.
|
|
|
KOLDO.
|
Zer
gutxiago! Oso ondo portatu zara beti.
|
|
|
Jakina.
|
Zer
gutxiago. Nire iloba da.
|
|
|
KOLDO. Bueno,
|
zer
gutxiago! Pozik orduan?
|
|
|
ITXASO. (pozik)
|
Zer
gutxi falta den, ezta. Laster beteko ditut 18 urte!
|
|
|
UNAI. Tira,
|
zer
gutxiago!
|
|
|
Norbaitek agian pentsatuko du, arrazoiz, gainera, Euskal Herrian eta batez ere Donostian,
|
zer
gutxiago eska dezakegun. Baina ohituta eta, aldi berean, aspertuta gaude euskara eta euskaldunok baztertuak eta gutxietsiak izatera, non Musika Hamabostaldiak arlo horretan urtez urte azaltzen duen begirunea eta arreta eskertzeko eta zoriontzeko gogoa ematen duen.
|
|
|
«Guztiok estimatzen ditugu arratsalde luze argitsuak. Guztiok penatzen gaitu, egunak laburtu ahala, haiek galtzeak, eta ia guztiok aipatu dugu penaz
|
zer
gutxi ikusi edo aprobetxatzen dugun egunaren lehen orduetako argia, udaberriko eta udako hilabeteetan». Atsekabez bizi zuen egunak argitu eta hainbat orduz jendeak lo segitzea, eta gero, eguneko zereginak amaituta, aisiaz gozatzeko unea iritsitakoan ilunak harrapatzea.
|
|
|
Reginak, beraz, Villalbakoei buruz zuèn irudi idealizatuari eutsi nahi zion kosta ahala kosta, baita bizitzaren zentzuari ere, bide batez, hain lotuak zeuden bata eta bestea bere kasuan –gizon aberats batekin ezkondu eta harekin zoriontsu bizi nahi zuen berak ere ahal izanez gero,
|
zer
gutxiago! –, baina Fausti egunerokotasun gordinaren etengabeko eskarmentuan bizi zen, eta eskarmentuaren talaiatik –gaztetan mutil batekin izan zuèn esperientzia gaiztotik? – mintzatu zitzaion:
|
|
|
Laminak opari eder bat jaso zuen, bai, eta laminak bazekien, gainera, zertara zihoan, baina, hala ere, ikara batean zegoen,
|
zer
gutxiago!, hain zen ikazkin hura itsusia eta hain zen agertokia beldurgarria, hezurrez eta haragi puskaz betea. Eta orduan, ikazkinak esan zion:
|
|
|
Azkeneko arnasaldian ere minbizia duela jabetzen ez den gaixo baten aurrean bezala sentitzen zen Rosa. Halako egoera batean,
|
zer
gutxiago hil hurren den bati bihotz beratasuna erakustea baino. Atzera egin zezakeela bere asmoan?
|
|
2009
|
|
|
produkzio kostua estaltzea, ez gehiago ez gutxiago.
|
Zer
gutxiago, errespetatzen ari ez diren minimo hori eskatzea baino. Adibidez, Hego Euskal Herrian esnearen produkzio kostuak 40 zentimo ingurukoak dira eta ekoizleei ordaintzen zaien prezioak ez ditu 26 zentimoak gainditzen.
|
|
|
Harrigarriena da
|
zer
gutxi den gauza hurbilenez dakiguna.
|
|
|
apatikoagoa, nolabait esatearren: ...ekiko ardura gehiegizkoak buruko astuntasunaren astunagotze bat balekarkio bezala; esan nahi baita muinoian sentitzen zuèn mina minagotu egin zitzaiola Domingori, mina gainditzeko moduan zegoen arren, gainditu!; orbetarrak, izan ere, bere lekuan egon ziren, istripua gertatu zenetik Domingori eta Domingoren osasunari begira gau eta egun, eta bera ere bere lekuan egongo zen, etxekoei hura zor zien,
|
zer
gutxiago!; Domingok, beraz, ez zuen hitz egiteko gogorik, lasaigarriek ere sorgortasunaren eremura zeramaten?, eta irriak banatzen zituen batez ere, bere minaren gaineko irriak, orbetarren berbaroa entzuten zuen bitartean, amaren ahotsa erdigune eta ardatz: iruditu zitzaidan, bai, trena eliza bihurtu eta arrosarioa errezatu genuèn hartan mirariaren atarian geundela, eta horratx, azkenean sendatu egin zaigu Domingo!, zeren Reginak ez baitzuen zalantzarik egiten mirari bat izan zela, Jainkoak egina eta zeruko Ama Birjinaren bidez lortua?
|
|
|
–Gurasook eskubide osoa dugu jakiteko norekin zabiltzan,
|
zer
gutxiago!, lehentxeago ere esan dizut, zugandik aldendu baitu zure laguntxo horrek, zuzendu ezean, ezta?
|
|
|
Don Anizetok ere zerbait esan zuen, bada,
|
zer
gutxiago, orbetarren lepotik jan eta edan ondoren!
|
|
|
baita aita ere, jakina, bolada batean seme zaharrarengana irauli zena, etxera etortzen zenetan; izan ere, militarra izatea zen Teofilo Mariaren bokazioa, honek aitortu zionez, baina mutila sakrifikatu egin zen fabrikaren izenean: orbetarren izenean, alegia, orbetartasunak fabrika baitzuen oinarri, fabrika ikur nagusi; berak ere. Nazariok?, ordainean, semeari bere esker ona azalduko zion,
|
zer
gutxiago!, halako moldez, non, periodikoa irakurrita gero, aita noiznahi joaten baitzitzaion, biak milixakean aritzeko, hiru, infanteria aurrera!, lau, kaballeria aurrera!, eta sei, puuuuun!?, kanoikada!
|
|
|
izebak, izan ere, ez zuen onartzen nola egin zuten haurraren ehorzketa, ez prozedura eta ez moduak; onartzen zuen haurraren istripua, onartzen zuen haurraren heriotza, baina ez ezkutuan bizi izan zena etxetik ezkutuan eramateko erabakia, hagitzez ere gehiago merezi baitzuen zoritxarreko haurrak: hilkutxa zuri bat, eta behar bezalako hiletak, anai arrebak ere presente,
|
zer
gutxiago! –Ernestinak apaingarriak nahi zituen behingoz, ezerezaren gorputzaren edo gorputzaren ezerezaren erakusgarri!?, eta horregatik egin zion Ernestinak aurre Reginari, honek Nazariok hartutako erabakien berri jakinarazi zionean:
|
|
|
hankaz gora jartzen zuena! Eta, piztia zaurituaren antzera, oihu egiteko gogoa piztu zitzaion?
|
zer
gutxiago!?, erraietatik eztarriraino haziz eta haziz joan zitzaiona, neurrigabeki: bere aitaren kontrako eta bere buruaren kontrako oihua zen, hain izan ziren tentelak, hain izan ziren ergelak?
|
|
|
KANDIDO.
|
Zer
gutxiago! Zu bakarrik utzi eta gero?
|
|
|
LEO. Itxaso ausartu ez?
|
Zer
gutxi ezagutze duzun!
|
|
|
KANDIDO. Anaia haut.
|
Zer
gutxiago!
|
|
|
JOXEAN. Ez da ezer.
|
Zer
gutxiago dama batengatik!
|
|
|
ANDONI.
|
Zer
gitxiago. Milena alaba modukoa duk Nekanerentzat be.
|
|
|
Bi: sektorean ageri den joera orokor bat errepikatzen da hemen, alegia, kasu nabarmen batzuetan izan ezik,
|
zer
gutxi sinesten den sinergian eta espazio komunetan.
|
|
|
Hori da, agian, atera dezakegun lehenengo ondorioa. Ikusita gaur egun ere
|
zer
gutxi idazten den Matematikari buruz euskaraz (testuliburuetatik haraindi), meritu handia izan zuten autore haiek.
|
|
|
Ai amatxo maitea, UPN, PP zertan ari dira, zertan bereizi, eliza, euskara, Nafarroa, futbol selekzioarena, emakumeen duintasunaren aurkako eraso bortitza den egutegi patetikoaren telebista lehiaketa, zenbat aldatu den dena, ez,
|
zer
gutxi aldatu den... Zein beldur handia duten CDN alderdiko politikariek, goi mailakoek, Hezkuntza Sailan agintzen dutenek, hezkuntzaz eta hizkuntzez ari direnean, ez ote dira europarrak, ez ote dira nafarrak?
|
|
|
Bitxia izan da bikotearen ondorengo elkarrizketa aitortzen dut bakarrik bidaiatzen dudanean ingurukoen elkarrizketak entzuten egoten naizela. Neska aurpegiratzen hasi zaio zenbat gauza eman utzi edo oparitu dizkion eta
|
zer
gutxi jaso duen trukean. Mutilak, ordea, ez du ezer esan.
|
|
|
Joan Mari Irigoieni egokitu zitzaion lagun minari buruz hitz egitea, eta duela lau urte Euskal PEN Klubak ere Torrealdai omendu zuenean eskatu zioten hitzaldia ekarri zuen gogora.
|
Zer
gutxi aldatu diren gauzak lau urteotan, zoritxarrez, Foruko seme kuttun hori, euskara gero eta zapalduagoa, euskal herritarrak halatsu, hik zer esanik ez... Baina zer gutxi aldatu diren gauzak, zorionez, euskaldun askoren estimua eta maitasunak hirekin dauzkak eta.
|
|
|
Zer gutxi aldatu diren gauzak lau urteotan, zoritxarrez, Foruko seme kuttun hori, euskara gero eta zapalduagoa, euskal herritarrak halatsu, hik zer esanik ez... Baina
|
zer
gutxi aldatu diren gauzak, zorionez, euskaldun askoren estimua eta maitasunak hirekin dauzkak eta.
|
|
|
Biramonean izan zan bere animaren aldeko eleizkizuna, Azpeitiko San Sebatian parrokia jendez gaiñezka zala; apirillaren 2an, Euskadi guztiko jendea ikusten zan Azpeitin eta
|
zer
gutxiago. Nolako gizona, alako oore!
|
|
|
–Gurasook eskubide osoa dugu jakiteko norekin zabiltzan,
|
zer
gutxiago!, lehentxeago ere esan dizut... zugandik aldendu baitu zure laguntxo horrek, zuzendu ezean, ezta?
|
|
|
Don Anizetok ere zerbait esan zuen, bada,
|
zer
gutxiago, orbetarren lepotik jan eta edan ondoren!
|
|
|
Hamaiketan orbetar guztiak igo ziren gelara, zer moduz eta zer moduz, musuak eta esku estutzeak; aurretik hainbeste emozio bizi izan zituelako edo, beste bat zen Domingoren egoera, eta beste bat haren jarrera... apatikoagoa, nolabait esatearren: ...ekiko ardura gehiegizkoak buruko astuntasunaren astunagotze bat balekarkio bezala; esan nahi baita muinoian sentitzen zuèn mina minagotu egin zitzaiola Domingori, mina gainditzeko moduan zegoen arren, gainditu!; orbetarrak, izan ere, bere lekuan egon ziren, istripua gertatu zenetik Domingori eta Domingoren osasunari begira gau eta egun, eta bera ere bere lekuan egongo zen, etxekoei hura zor zien,
|
zer
gutxiago!; Domingok, beraz, ez zuen hitz egiteko gogorik –lasaigarriek ere sorgortasunaren eremura zeramaten–, eta irriak banatzen zituen batez ere, bere minaren gaineko irriak, orbetarren berbaroa entzuten zuen bitartean, amaren ahotsa erdigune eta ardatz: iruditu zitzaidan, bai, trena eliza bihurtu eta arrosarioa errezatu genuèn hartan mirariaren atarian geundela, eta horratx, azkenean sendatu egin zaigu Domingo!, zeren Reginak ez baitzuen zalantzarik egiten mirari bat izan zela, Jainkoak egina eta zeruko Ama Birjinaren bidez lortua... esan, hura esaten zuen behinik behin, sabelak buruak baino gehiago erabakitako hitzetan:
|
|
|
izebak, izan ere, ez zuen onartzen nola egin zuten haurraren ehorzketa, ez prozedura eta ez moduak; onartzen zuen haurraren istripua, onartzen zuen haurraren heriotza, baina ez ezkutuan bizi izan zena etxetik ezkutuan eramateko erabakia, hagitzez ere gehiago merezi baitzuen zoritxarreko haurrak: hilkutxa zuri bat, eta behar bezalako hiletak, anai arrebak ere presente,
|
zer
gutxiago! –Ernestinak apaingarriak nahi zituen behingoz, ezerezaren gorputzaren edo gorputzaren ezerezaren erakusgarri! –, eta horregatik egin zion Ernestinak aurre Reginari, honek Nazariok hartutako erabakien berri jakinarazi zionean:
|
|
|
Teofilo Mariak, beraz, Domingo eta Gabino galdu zituen, baina bere alde zuen Damaso... baita aita ere, jakina, bolada batean seme zaharrarengana irauli zena, etxera etortzen zenetan; izan ere, militarra izatea zen Teofilo Mariaren bokazioa, honek aitortu zionez, baina mutila sakrifikatu egin zen fabrikaren izenean: orbetarren izenean, alegia, orbetartasunak fabrika baitzuen oinarri, fabrika ikur nagusi; berak ere –Nazariok–, ordainean, semeari bere esker ona azalduko zion,
|
zer
gutxiago!, halako moldez, non, periodikoa irakurrita gero, aita noiznahi joaten baitzitzaion, biak milixakean aritzeko, hiru, infanteria aurrera!, lau, kaballeria aurrera!, eta sei –puuuuun! –, kanoikada!
|
|
|
Arrakasta! Elinorrek bazekien zer esan nahi zuen horrek,
|
zer
gutxi axola zuen zorteak, zenbat ahalegin egin behar ziren, zenbat borroka, zenbat malko Dariok, edo berak egindako karrera egiteko...
|
|
2010
|
|
|
IBEX zundarekin hobeki ezagutu nahi dute heliosfera, hau da, eguzki sistema izarrarteko izpi kosmikoetatik babesten duen burbuila (eguzki haizearen eraginpean dagoen espazio eremua). McComasek adierazi du aurkikuntza horrek agerian utzi duela
|
zer
gutxi dakigun hari buruz. Izan ere, zer forma duen ere ez dute argi adituek.
|
|
|
bizi senak Bécquerren ahotsa jarri zidan belarrian, nire bizitzak agur poema bat merezi zuen eta? beste atzerapentxo bat ere bai,
|
zer
gutxiago!; azkenik, belauna jada leiho koskan nuenean, txistu hotsak entzun nituen, Jainkoagana eraman nindutenak: bizi senak eraman ninduen, alegia, Helenaganako maitasunak porrot egin ondoren beste maitasun gai bat behar bainuen, beste amorante bat, huts egin ez zezakeena sekula santan, bizi sena aitzakia gehiago asmatzeko beharrean egon ez zedin, biziak biziari eusteko ahaleginean.
|
|
|
Denborarekin, baina, bilakaera bat izan nuen, pentsamendu askatasuna eta errepublikaren moldeak hobestera eraman nindutenak? ni bezalako ateo batek
|
zer
gutxiago!, ateo berezia banintzen ere, hori bai, bere ateismoa buru barneko esparru mugatuan bizi nahiago zuena plaza betean baino, non matxinadarako eta erreboltarako akuilagarri bihur baitzitekeen. Zeren, monarkia sistema atzerakoitzat nuen arren, are txarragotzat jotzen bainituen bat bateko aldaketa traumatikoak, halakoetan beti irudikatzen nuen jendaila Regina enean sartzen, nork bere eskuan makila, sardea edo fusila zeramala?, beste sistema zuzenago bat bilatzen zutenak, sozialismoa, komunismoa, edo anarkismoaren sistemarik gabeko sistema, denak ere bortxaz lortuak?, baina praktikan mila eta mila gorpu uzten zituztenak gudu zelaietan?
|
|
|
nola esango nion, baina, ezetz, garagardoa (pitxer bati beste bat zerraion) bihotz altxagarri banuen une hartan! Eta orduan, nonbaitetik atera behar eta, behin erakutsi zion gonbidatuak gonbidatzaileari bere esker ona keinu ezdeus batekin, eta
|
zer
gutxiago berriro erakustea baino, modu ganorazkoago batean baina, keinutik hitzetara jauzi eginda?!?, halaxe esan nion: –Bada, zure begiak ere??, hura esan ahala hanka sartu nuela ohartzen nintzela.
|
|
|
non agertu zen Ama Birjina? Esan diezadakezu, errepikatu nuen,
|
zer
gutxiago, bada!, non aurkitu?
|
|
|
hitzek esaten ninduten ni?, ni neu ere neure buruarekin harrituta geratzeko moduan;. Amaren semea zara, ez dago dudarik. Hura zain dago, Ama Birjina noiz agertuko zaion, eta zuri Jainkoa agertu zaizu,
|
zer
gutxiago?! Jainkoa, ordea, gauza txikietan dago?
|
|
|
eta argaldu eta ahuldu? eta tuberkulosia harrapatu nuen,
|
zer
gutxiago?!; eta gaitzari gailendu eta berriro marrazten hasi nintzenean, Euzkadiko mapa egiteko izan zen, behin eta berriz, disimuluan betiere?, aitaren aurkako mendekuan, Euzkadi Regina enean hitz debekatu bat zen garaian?
|
|
|
baita jarraian zapuztu ere, zorionez, hain zen barregarria, izan ere, nire argudioa, zientzia itxurapeko hizkuntza batean emana, hori bai. Lotsatu ere egin nintzen orduan,
|
zer
gutxiago! Nire zientzia hura sasi zientzia baitzen, azken batean.
|
|
|
Karta honetan guztian esan dizut ez dudala neure burua heroien arrazakotzat, nire ekintza heroiko guztiak Frantzian noizean behin egiten ditudan erosketetara mugatzen dira, Espainian debekatutako libururen bat edo beste tartean?? baina sinadura eskatu zidatenean,
|
zer
gutxiago egin nezakeen, heriotza zigorraren aurkakoa naizenez gero! Sinadura hark bazuen, gainera, Meyer jaunaren aldeko testigantzatik zerbait, ezin ahaztu bainuen naziek garbitu zutela hura, judu odola edukitzeagatik, eta Hitler eta Franco biki politikoak baitziren/ baitira, azken batean.
|
|
|
Baina ikusi
|
zer
gutxi irauten duen B barrutian beregain edo autonomo izate horrek:
|
|
|
ABEL.
|
Zer
gutxiago! Merezi zenuten.
|
|
|
ITXASO.
|
Zer
gutxiago! Aii pichoncitos...!
|
|
|
NAROA. Nire nagusia zara,
|
zer
gutxiago!
|
|
|
Aurrekoari emandako hamar milei gehitxo iritzita esku erakutsiaren zenbatekoa apaltzea erabaki zuela Jaimek, besterik gabe?
|
Zer
gutxi dakigun, gehien dakigula uste dugun haiei buruz ere.
|
|
|
gizon inportantea sentitu nintzen!;" Arratsalde on, emakumea" esan nion, haren atzetik hiruzpalau urrats eginda; eta atsoari masailak gorritu, eta irritxo bat egiten saiatu zen;" Esan diezadakezu —ederki oroitzen dut nola esan nion ‘esan diezadakezu’ hura, ikastea ederki kostatu zitzaidan-eta! — non agertu zen Ama Birjina? Esan diezadakezu —errepikatu nuen,
|
zer
gutxiago, bada! — non aurkitu... —aditz laguntzailearen bila urratutako bidean, baina, gogoa txoritara joan zitzaidan— ume bidenteak?", bukatu nuen, nola edo hala;" Bai bai", esan zidan atsoak, atzetik hitzak parrastan atera eta batean toki bat seinalatzen zidala, eta bestean bestea, hatza ederki luzatuta; hain euskara azkar itxian mintzatu zitzaidan, non in albis geratu bainintzen;" Bai bai":
|
|
|
Burgosko prozesua... orduantxe sinatu bainuen, institutuko beste irakasle batzuekin batera, idazki bat kondenatuen alde. Karta honetan guztian esan dizut ez dudala neure burua heroien arrazakotzat —nire ekintza heroiko guztiak Frantzian noizean behin egiten ditudan erosketetara mugatzen dira, Espainian debekatutako libururen bat edo beste tartean—.. baina sinadura eskatu zidatenean,
|
zer
gutxiago egin nezakeen, heriotza zigorraren aurkakoa naizenez gero! Sinadura hark bazuen, gainera, Meyer jaunaren aldeko testigantzatik zerbait, ezin ahaztu bainuen naziek garbitu zutela hura, judu odola edukitzeagatik, eta Hitler eta Franco biki politikoak baitziren/ baitira, azken batean.
|
|
|
Denborarekin, baina, bilakaera bat izan nuen, pentsamendu askatasuna eta errepublikaren moldeak hobestera eraman nindutenak... ni bezalako ateo batek
|
zer
gutxiago!, ateo berezia banintzen ere, hori bai, bere ateismoa buru barneko esparru mugatuan bizi nahiago zuena plaza betean baino, non matxinadarako eta erreboltarako akuilagarri bihur baitzitekeen. Zeren, monarkia sistema atzerakoitzat nuen arren, are txarragotzat jotzen bainituen bat bateko aldaketa traumatikoak —halakoetan beti irudikatzen nuen jendaila Regina enean sartzen, nork bere eskuan makila, sardea edo fusila zeramala—, beste sistema zuzenago bat bilatzen zutenak —sozialismoa, komunismoa, edo anarkismoaren sistemarik gabeko sistema, denak ere bortxaz lortuak—, baina praktikan mila eta mila gorpu uzten zituztenak gudu zelaietan... gauza jakina baita ideiarik gorenen izenean egin izan direla sarraskirik handienak, Meyer jauna ere kategorikoa zen iritzi hartan:
|
|
|
nola esango nion, baina, ezetz, garagardoa (pitxer bati beste bat zerraion) bihotz altxagarri banuen une hartan! Eta orduan, nonbaitetik atera behar eta —behin erakutsi zion gonbidatuak gonbidatzaileari bere esker ona keinu ezdeus batekin, eta
|
zer
gutxiago berriro erakustea baino, modu ganorazkoago batean baina, keinutik hitzetara jauzi eginda...! —, halaxe esan nion: ‘Bada, zure begiak ere... ’, hura esan ahala hanka sartu nuela ohartzen nintzela.
|
|
|
Poztu ere, poztu nintzen hasieran, gogoratzen naiz, psikearen munduari lotutako harri filosofalaren formula aurkitu banu bezala —unibertsitateko kimika katedradun izendatuko ote ninduten aurkikuntzagatik, karrera bukatu baino lehen? —.. baita jarraian zapuztu ere, zorionez, hain zen barregarria, izan ere, nire argudioa, zientzia itxurapeko hizkuntza batean emana, hori bai. Lotsatu ere egin nintzen orduan,
|
zer
gutxiago! Nire zientzia hura sasi zientzia baitzen, azken batean.
|
|
|
Hantxe joan zitzaidan marrazteko gogoa... baita bizigogoa ere, aitaren aurkako amorrua nagusitzen zitzaidala, baina ez amorru bizigarri bat, baizik eta amorru sorgor bat, halako etsipen batera ninderamana; ez nengoen neure onean, ez, eta ez nuen behar bezala jaten... eta argaldu eta ahuldu... eta tuberkulosia harrapatu nuen,
|
zer
gutxiago...!; eta gaitzari gailendu eta berriro marrazten hasi nintzenean, Euzkadiko mapa egiteko izan zen, behin eta berriz —disimuluan betiere—, aitaren aurkako mendekuan, Euzkadi Regina enean hitz debekatu bat zen garaian...
|
|
|
hasieran, soka bat ikusi nuen, baina orduan anai arreben ahotsak eta begiradak itzarri zitzaizkidan: bizi senak iratzarri zizkidan, alegia; ondoren, leihoa ireki nuen, neure burua handik botatzeko asmotan, baina orduan —orduantxe, hain zuzen ere— bizi senak Bécquerren ahotsa jarri zidan belarrian, nire bizitzak agur poema bat merezi zuen eta... beste atzerapentxo bat ere bai,
|
zer
gutxiago!; azkenik, belauna jada leiho koskan nuenean, txistu hotsak entzun nituen, Jainkoagana eraman nindutenak: bizi senak eraman ninduen, alegia, Helenaganako maitasunak porrot egin ondoren beste maitasun gai bat behar bainuen, beste amorante bat, huts egin ez zezakeena sekula santan, bizi sena aitzakia gehiago asmatzeko beharrean egon ez zedin, biziak biziari eusteko ahaleginean.
|
|
|
hitzek esaten ninduten ni—, ni neu ere neure buruarekin harrituta geratzeko moduan;" Amaren semea zara, ez dago dudarik. Hura zain dago, Ama Birjina noiz agertuko zaion, eta zuri Jainkoa agertu zaizu,
|
zer
gutxiago...! Jainkoa, ordea, gauza txikietan dago" esan zidan, ni nengoèn lainotik jaitsi nahian edo; eta, barrutik arnasa hartzen zuela, gehitu zuen:
|
|
2011
|
|
|
Teknikariei eta bertako populazioari zuzendutako dibulgazioan zentratu gara ia denbora guztian. ...aldu behar da, ez baita hemen gertatzen denaren inguruko berri handirik. eta horrek euskararen aurkako diskurtsoa elikatzen du. kanpoan sarri topatzen dugu jendea hemen euskara inposatu egiten dela pentsatzen duena, euskara nagusi dela, gaztelania marjinatuta dagoela, eta abar. horrelako ideiak The Wall Street Journal edo New York Times bezalako egunkari indartsuetan ageri dira. eta harrigarria da
|
zer
gutxi ezagutzen den hemen gertatzen ari denaz eta euskararen alde benetan egiten ari eta egin behar denaz. Beraz, dibulgazioa ez da soilik formazio kontu bat, baizik eta errealitatea ezagutzera emateko saiakera bat. gainera, kontuan hartuta azken boladan nazioartean hedatzen ari diren kultura aniztasunaren aurkako mezuak erraz hedatzen direla, inoiz baino beharrezkoagoa da benetako dibulgazio eraginkorra egitea. l
|
|
|
Gauza guztiekin gertatzen den bezala, probatzera eman behar zaie, haiek erabaki dezaten zer gustatzen zaien gehiago eta
|
zer
gutxiago, harik eta beren irizpidea lantzen duten arte.
|
|
|
Alditxartuta maiz, gertatutakoak utzitako gazi geza berritzen zitzaidanan ikusten hindudan bakoitzean; baina okerrago zunan, ez dezanala pentsa, hi ikusi gabe egun batzuk joaten zirenean. Jakingo bahu
|
zer
gutxirekin etsitzen nuen: irribarre bat, edozein galdera, denik eta txoroena ere; zerbaitetan laguntzeko eskatuz gero, berriz, hura zerua zunan niretzat, hirekin egoteko aukera zen neurrian.
|
|
|
Sinestezina. Egunen batean, zerrenda kutsatuei buruzko komedia surrealista bat egin genuke; edo Steven Spielbergi eskatu; Juduei La lista de Schindler egin bazien...
|
zer
gutxiago!
|
|
|
GERMAN.
|
Zer
gutxiago, motel. Eta beste ezer behar baduk, eskatu, mesedez.
|
|
|
KOLDO. Mesedez, Leo!
|
Zer
gitxiago! Eta ezer behar baduzu... deitu, lasai, aitu?
|
|
|
MALEN.
|
Zer
gutxiago. Denok ondo pasatzea nahi dut.
|
|
|
UXUE.
|
Zer
gutxiago! Zure neska da eta gainera, zoragarria!
|
|
|
ERNESTO. Ala, ala,
|
zer
gutxiago.
|
|
|
ERNESTO.
|
Zer
gutxiago! Gehiago ere lagundu behar nion, baina?
|
|
|
A, nire alaba gajoa...
|
Zer
gutxi dakizun zuk oraindik bizitzaz... Ikusiko duzu denborarekin...
|
|
|
–
|
Zer
gutxiago, laguntza beharra daukazu bronkitis pixka bat, hori da dena... Baina noiz harrapatu duzu hau?
|
|
|
Deseroso nengoen. Laguntzeko itxurak egin nahi nituen, kortesia erakutsi, garai zaharrak gogoratu,
|
zer
gutxiago?, baina, bestalde, barrua esaten ari zitzaidan hobe nuela aparte, ez nuela etekin onik aterako hartatik.
|
|
|
Zenbat denbora pasa den, eta
|
zer
gutxi entzuten diren horrelakoak. Lizarra Garaziko garaiak ziren, bertsolariek akordio hura posible egin zuten alderdien alde ahotsa altxatu zutenekoa —" haiek asko arriskatzen ari dira eta gu ere prest gaude pauso bat emateko" —; idazle talde esanguratsu batek publikoki eman zuen bere iritzia —" Espero dugu, desio dugu zuek ere, euskal herritar batzuena bakarrik den Euskal Herritarrok, ondare unibertsala bihurtuko zaretela, gai izanen zaretela, zuen politikari esker, euskal herritar guztien zerbait izatea.
|
|
2012
|
|
|
–Asteburua?
|
Zer
gutxiago! Gogorra izan behar du!
|
|
|
Bournisienek moztu egin zuen, tonu zakarrez ihardetsiz, horregatik ez zegoela
|
zertan
gutxiago otoitz eginik.
|
|
|
IGONE.
|
Zer
gutxiago! Ume gaixoa.
|
|
|
MALEN: (goxo begiratu eta)
|
Zer
gutxi ezagutzen nauzun. Nire ama biologikoa ezagututa ere.. zer uste zenuen?
|
|
|
ITXASO: Eta zuk
|
zer
gutxi!!! Beti berdekeriak buruan!
|
|
|
Gure datuetan ikusi dugunez, adinekoek baino gehiago erabili dute gazteek ikan eta, era berean, erdialdeko euskaradun hiztunarekin herrikoarekin baino gutxixeago. Hortik ateratzen dugun ondorioa da gazteek ikan erabiltzen dutenean ez direla ari pentsatzen erdialdeko ezaugarria dela, bestela, erdialdeko hiztunarekin
|
zergatik
gutxiago erabili. Nolabait, ikan erabiltzean, badakite euskara batukoa ez den ezaugarria erabiltzen ari direla, ezaugarri markatua dela.
|