|
2000
|
|
|
Hainbat urtetan bizirik eta osasuntsu darrai bere 82 urterekin bizi eta nozitu dituen abenturek, ezustekoek, etsipenek eta desgraziek oro ez dute batere kikildu eta azkenaldi honetan egindako adierazpen batzuetan inoiz baino baikorrago zegoela adierazi zigun Euskal Herriaren egoerari buruzko galdera bati erantzunez, nahiz eta ikusitakoak eta ikasitakoak ziniko samar bilakatu omen duten bere burua. Liburua aho zabalik irakurtzen den horietakoa da, erabat harrituta uzten baikaitu lehen orrietatik, ikusirik
|
zer
nolako bizimodu barojianoa eraman behar izan duen patuak hala nahita noski. Izatez errebeldea eta outsider bat izan da:
|
|
|
Begira 5 mailako delegatua zuzendariaren arropekin... A
|
zer
nolako algarak. Ez dira antzezle on onak baina bai adarjoleak.
|
|
|
Aurretik ipuin labur batzuk idatzita, ez nekien
|
zer
nolako harrera izango zuen nobelak. Ipuinekin sariak irabazi nituen, baina gainerako lehiakideak ezagutu barik, horrek ez zidan esaten ipuin ona zenik.
|
|
|
HONDARRIBIKO Borja Jauregi alkateak galdaketa egitea proposatu du alardearen auzia behin betiko ebasteko. Herriak
|
zer
nolako alardea nahi duen argitua geldituko litzateke hartara. Juana Mugarrietakoa eta Jaizkibel Konpainiako kideek, berriz, ez dute erreferenduma bidezko jotzen, emakumeak alardean berezko eskubidea baita beren ustez.
|
|
|
Batasun europarra, batez ere, ekonomikoa eta monetarioa da. Ordea, hauek inportante izanik ere,
|
zer
nolako batasun politiko egin nahi dugun zehaztea falta da. Batasun politikoa oso ahula da oraindik.
|
|
|
Orain arte ez genuen Euskal Herri osoan aztarnategi bat ere Paleolitokoa, aztarna batzuk bakarrik. Orain arte Euskal Herrian tresnei bakarrik galdetzen genien garai haiei buruzko informazioa biltzeko, orain aztarnategiari ere galdetuko diogu eta aztarnategi horrek eman dezake
|
zer
nolako landaredia zegoen orduan. Orain arte hezurrik ez da azaldu, terrenoak azidoak direnean hezurrak galdu egiten direlako, baina sua aurkitzen baldin bada orduan datazioa egin dezakegu termoluminiszentzia metodo horren bidez. Badakigu Irikaitzeko aztarnategiak 200.000 urtetik gora daukala, baina 300.000, 400.000 edo 500.000 urte duen jakingo dugu.
|
|
|
Gaurko mendietan lan handiak egiten dira, makina zahar asko dabil hor bueltaka, pista asko irekitzen dira. Orain udalek badakite zer daukaten eta
|
zer
nolako babesa eman behar zaien. Hori dela-eta lehendabizi Diputazioaren bitartez, basozainekin egin dugu programa bat, ondare horretatik hurbilen beraiek daudelako.
|
|
|
Izan ere, gizartearen eraketak hainbat kezka pizten du herri honetan:
|
zer
nolako oinarriak lituzkeen, beharrezkoa ote den, egiteke dagoen, nola, zein aktorek hartuko luketen parte,... Ikastaro hau galdera horiei erantzuna ematen saiatuko da, beti ere gaiaren zabaltasunak eskatzen dituen zehaztasunak emanez.
|
|
|
" Maddalen Jauregiberri" ondu duzue.
|
Zer
nolako esperientzia bizitzen ari zara?
|
|
|
Bada, herri hartako inguruan euskara nagusi zen Nafarroa independentea zenean". Hortaz, Iruñeko historia herrikoiari eutsi diola gaineratzen badugu, a
|
zer
nolako interesa pizten zaigun!
|
|
|
Orain arte, ofizialki eta publikoki, bat egite hori negoziatzen ari direla besterik ez dute onartu bi enpresek. Ikusteko dago kontzentrazio enpresarial eta elektriko honek Espainiako Estatuan, Europan edota mundu osoan
|
zer
nolako ondorioak izango dituen, baina argi dago euskaldunontzat beste ikuspegi bat ere izango duela. Euskal Ogasunak, bere lurraldean aritzen diren eta egoitza bertan kokatutarik duten enpresen zergak jasotzen dituen neurrian, galera garrantzitsua izango luke Iberdrola desagertu eta elkarte berriaren egoitza Madrilen ezarriko balitz, eta hala izango dela dirudi.
|
|
|
Lehen herri aldizkariak aipatu dituzu aurrekontuez ari ginela.
|
Zer
nolako harremana duzue herri aldizkari eta euskara elkarteekin?
|
|
|
Erreflexio bat dago ez egoera politikoari buruz, baizik egoera politiko honetan poesiak bete dezakeen funtzioa
|
zer
nolakoa litzakeen. Metaliteraturatik dagoena ez da nik metaliteratura egiteagatik, eta politikatik dagoena, ez da politika egiteagatik.
|
|
|
Alajaina! Hainbeste hizkuntza mintzo den Europan,
|
zer
nolako Europa Batua osatu dezakegu horiekin?
|
|
|
Nork agintzen du eta non?
|
Zer
nolako arauak ari diraezartzen. Zer nolako irrati eta telebista sistemak ari dira eratzen?
|
|
|
Zer nolako arauak ari diraezartzen?
|
Zer
nolako irrati eta telebista sistemak ari dira eratzen. Nola ari da bideratzen ikus entzunezko sistemaren bilakaera?
|
|
|
Zeinen eskuetan daude Euskal Herrian irakurtzen denprentsa, entzuten den irratia edo ikusten den telebista?
|
Zer
nolako itxura erakustendute bertako komunikabideek enpresa ikuspegitik aztertuta?
|
|
|
Zer isla du partiketa administratibo horrek masa hedabideetan?
|
Zer
nolako nazio edo lurraldea marrazten dute hedabideek beren orrialdeetan?
|
|
|
Alegia, Bordeletik Santander rainoko kostaldea eta gure itsaso hurbila irudikatzendituen mapa bat erakusten da, putzuan
|
zer
nolako eguraldia izango den adierazteko: haizeak, olatuak eta abar.
|
|
|
1976an, orduko Frantziar errepublikako presidenteak, Valery Giscard d. Estaing ek, finantza saileko goi funtzionari bati, Simon Nora ri hain zuzen ere, gizarteareninformatizazioari buruzko txosten bat egiteko agindu zion. Helburua, informazio teknologiak Frantziako estatu nazionalaren burujabetzan
|
zer
nolako eragina zeukanaztertzea zen. Simon Nora k, Alan Minc ek lagunduta, 1978an bukatu zuen txostena eta frantsesez argitaratu zuen11 Txosten horretan funtsezko gaiak mahaigaineratu ziren.
|
|
|
Era berean, politika teknozientifiko orokorraren barruan kokatutako estrategia diseinatu behar da, topikoetatik eta propagandatik urrunduta. Ezinbestekoa da erabakitzea,
|
zer
nolako hedapena den posibleeta desiragarria, eta zer nolako babesa eman diezaiokeen herritarrari, gizarteari etainguruneari. Eztabaida horren ondorioz, eta ez lehenago?
|
|
|
Era berean, politika teknozientifiko orokorraren barruan kokatutako estrategia diseinatu behar da, topikoetatik eta propagandatik urrunduta. Ezinbestekoa da erabakitzea, zer nolako hedapena den posibleeta desiragarria, eta
|
zer
nolako babesa eman diezaiokeen herritarrari, gizarteari etainguruneari. Eztabaida horren ondorioz, eta ez lehenago?
|
|
|
Gaur egun, eta era adierazgarrian, nazionalitatearen gaiarekin lotutako eztabaidarik entzutetsuenak migrazioen ingurukoakdira: nazioa osatzeko irizpide desberdinak daudela kontuan izanik, bertaratzen direnetorkinen eskakizunei nola erantzuten dioten estatuek, eta horrek nazioaren irudikatzean
|
zer
nolako ondorioak izan ditzakeen; hots, zein eragina izan dezakeennaziotasunean bertan, etorkinei ez bakarrik hiritartasuna, baizik eta nazionalitateaere emateak8 (Stolcke, 1996; Brubaker, 1992). Ez dira, baina, eztabaida mamitsuakbakarrik.
|
|
|
P Sartre-k askatasunaz uste zuena hartu dut hizpide. Ondoren, berriz, herri askatasuna erdiesteko politikagintzan
|
zer
nolako aldaketak gauzatu liratekeenazaltzen saiatu naiz. Hori guztia, jakina, gai hauen inguruan funtsezkoak direnezbaien bila aritzen joateko.
|
|
|
Askatasunari buruzko pentsamendu filosofikoak, ordea, norbanakoaren etagiza taldearen arteko ustezko kontraesanak aztertzeko balio du; eta, era berean, baita autodeterminazioan oinarrituko den askatasun politikoa garatzeko ere. Beraz, ikuspegi horretatik herri askatasuna erdiesteko politikagintzan
|
zer
nolako aldaketakgauzatu liratekeen azaltzen saiatu naiz hurrengo lerroetan.
|
|
|
|
Zer
nolako eragina izango du horrek gugan?
|
|
|
|
Zer
nolako urratsak eman lirateke euskal herritarren autodeterminatzeko eskubidea bermatzeko?
|
|
|
Honela ulertuko da
|
zer
nolako emozioa sentitu nuen, berak gogoratu ere ez dugogoratuko seguruen, urte asko beranduago (86 edo 87an), eta manifestazio batenondoren (edo aurretik, nola gogoratu?) Donostiako Barandiaran tabernako terrazanzenbait pertsonarekin batera geundela, idazten ari zen nobelari buruz nire iritzia eskatuzidanean, profesio kide bati galdera luzatzen zaion naturaltasun berberaz:
|
|
|
|
Zer
nolako kultura dago antolatuta Euskal Herrian, gaiari nola heldu, ez zenerraza izan.
|
|
|
Testu horretaraino iristeko Ministeritzan
|
zer
nolako lanketa egin zen ez daki gu, eta, geure artean, hiri eta herrietan agindua nola hartu eta bete zen ere ez. Parroko, apaiz eta fraideek nola saihestu ote zuten arriskua?
|
|
|
Pentsamenduaren iturrian bertan daukagu, beraz, hizkuntzaren eragina. Hizkuntzaren barne egiturak moldatuko digu geure ikuspegiaren
|
zer
nolakoa: nolako hizkuntza, halako mundu ikuskera.
|
|
|
hizkuntza nagusia euskara izanagatik (euskaldun peto petoa edo euskaldunelebiduna, adibidez) nazio kidetasunaz espainol edo frantses sentitzea, alegia.Zoritxarreko, kari? horiek arautzen baitute azken buruan giza bizitzaren
|
zer
nolakoa; funtsean, komunitate bakoitzaren oinarrian dauden gizarte indarren botereharremanek.
|
|
|
Elebitasunaren auziaridagokio. Hitzez hitz aipatzen ez bada ere, dagoeneko (1966) argi baino argiago zedarrituta dauka Txillardegik elebitasun sozialaren
|
zer
nolakoa. Lurralde bat, mintzairabat.
|
|
|
argumentu tematikorik ez duten galdera laburretan oinarritzen den itaunketa da, test psikoanalitikoekin gertatzen den antzera. Batzuetan hizketatuak ganoragabeko galderen aurrean
|
zer
nolako erreakzioak dituen ikustea garrantzitsuagoa da, erantzunetatik sortzen diren datuak entzutea baino. Elkarrizketa mota hau puri purian egon zen EEBBetan berrogeiko hamarkadan, geroago Europara pasatzeko.
|
|
|
Iturrietatik beraietatik garatzen dira bi alor hauek, eta bitartekoak zenbat eta gehiago izan, hainbat eta fidagarritasun txikiagoa eman behar diegu informazioei. Kazetariek ongisko dakite zeinen garrantzitsua den hori, eta horregatik eduki behar dute hasieratik argi
|
zer
nolako iturriak nahi eta behar dituzten.
|
|
|
Irratilari gazteak aproba egin dezake, prentsa idatziko albistearen eta irratitik emititzen den albiste berberaren artean
|
zer
nolako aldea dagoen ikusteko, biak ahots goraz irakurriz. Ozenki irakurtzeak agerian jartzen dizkigu bi testu horien estilo ezaugarriak, belarrirako idaztea zer den jabetuz.
|
|
|
Ondoren Holanda edo Herbeheretako kasua aztertuko dugu apur bat, alde batetik, Europako estatu batean irrati lokalen programazioan
|
zer
nolako ereduak diren nagusi ikusteko, eta bestetik, estazio hauek irratigintza osoan zer pisu duten ikusi eta telebista lokalekiko lehia zertan den jabe gaitezen. Datuak Internetetik hartu ditugu.
|
|
|
Cebrián irakasleak programazio zikloak ditu aipagai. Testua irakurritakoan, ideia nagusiak hartu eta zuregandik hurbil dagoen tokian tokiko irrati batera edo dena delako estaziora joan eta arduradunei
|
zer
nolako programazio zikloak egiten dituzten galdetu. Gero ikaskideekin informazioa trukatu.
|
|
|
Irrati mota berri honen eta irrati konbentzional edo hertziarraren artean
|
zer
nolako aldea dagoen argi ikusteko, pentsa dezagun Interneten jartzen den estazio edo guneak hiru datu zirkulazio egitea posibilitatzen duela, dela soinu, dela irudi, dela testu soilaren zirkulazioa egiten dugunean, irrati hertziarrean kasuan lor ezin daitekeena. Lehenbiziko zirkulazioak unicast izena dauka.
|
|
|
Ondoren, Torcuato Luca de Tena kazetari espainiarrak ABC egunkarian (XII) idatzitako testua duzu. Luca de Tena k ederto asko kontatzen digu
|
zer
nolako hasiera eduki zuen irratifoniak; giroan jartzen gaitu, asmakariaren garrantziaz jabearaziz.
|
|
|
Itsaspeko kable bat bota, hark izan ditzakeen trabatzeko arriskuak kontuan hartzeke? Eta
|
zer
nolako tamaina eduki zuen kableak, itsaso zabalean erabilia izateko. Ideiak ez zuen, ez bururik, ez hankarik:
|
|
|
Irratibidearen elementu nagusia denez, mintzoaz gehiago idatzi beharra dago, baita atal oso bat eskaini ere. Hortaz, hirugarren kapituluan zehaztuko dugu zelako elementua den ahotsa eta
|
zer
nolako ezaugarriak dituen irratibidean.
|
|
|
Sarerako sarrerak kontrolatzeko sistemari dagokionez ere, ziber irratilariek aukera asko eta handiak dituzte estatistikak lortzeko,
|
zer
nolako ikustaldiak egiten diren, nondik egiten diren eta zenbat artxibo jaisten diren jakiteko. Mundu analogikoan soziologoek egiten ohi dituzten azterketak eta zundaketak ez daude faltan Interneten software edo programeriari esker.
|
|
|
Irrati hertziar zaharrak hartuko dituen norabideak ezagutu ondoren, hedabide honetan interesaturik dauden pertsona eta adituek beren buruari egiten dizkioten galderak mota honetakoak dira:
|
zer
nolako joerak egongo dira programazioan, edukietan irrati digitala irrati analogikoaren kopia petoa izango ote da?
|
|
|
Batetik,, nork? aditzen duen eta?
|
zer
nolako, irratsaioa aditzen duen jakiteko.
|
|
|
Aurreko galderari erantzuteko baietzak zein ezetzak duten garrantzi nabarmena azpimarratuz, hurbil gaitezen orain Estaturik ez duten nazioetara, eta ikus dezagun
|
zer
nolako errealitatea aurki daitekeen eta zein den kulturari dagokion gai honi buruz Estatu nazioarekin bat egiten ez duten beste era honetako nazionalismoek erakutsitako jarrera, eta oraintxe bertan airean utzitako galderak berebiziko pisua hartuko duela konturatuko gara. Hasteko, diogun ezen mugimendu nazionalistak izugarrizko kapital politikoa izango duela eskuartean, baldin eta berak ordezkatuko lukeen kultur taldearen errealitateaz nolabaiteko gizarte mailako sinestea edota uste osoa zabaltzen badu.
|
|
|
Lo egin zuen ohe berean etzan beharra zegoen. Ez hainbeste azpian izan zuen koltxoiak
|
zer
nolako fereka egin zion jakiteko, lo hartu baino lehen Eiderrek ikusi zuen sabaia ezagutzeko baizik.
|
|
|
NOLA iritsi naiz honat, Mattini buruz kasik deus erran gabe...? Zeren, gutienean, zerbait errana behar bainuen honezkero, gure harremanak
|
zer
nolakoak izan ziren lehen urte haietan, konparazione, edo, hobeki, gaur nagoen talaiatik nola ikusten ditudan harreman haiek, haiei buruzko ideia xume bat izan dezazun oraingoz, geroko bertze anitz kontu geroko uzten ditudala.
|
|
|
Eta, kontatu berri dizkizudan bi kontu horiek buruan nituelako edo, hara
|
zer
nolakoa izan zen hereneguneko ametsa: lehenbizikotz, Piarres Oihartzabal kapitaina ikusi nuen, gure aitarentzat aldi batez lan egin zuen gizona, baina batik bat osaba Joanikoten lagun mamia izan zena eta jauregirat noizik behin etortzen zena, osabarentzat libururen bat zekarrela edo bertze zernahi.
|
|
|
Eta are nigar handiagoa egin nuen. Arestian mintzatu natzaizu nigarraz, baina nola adieraziko nizuke
|
zer
nolakoa izan zen nigarraren gaineko bertze nigar hura. Nik baino hobeki dakizu ezen gorputzean mila zain ditugula, odolaren irioiteko eta bideratzeko, geure organoak eta bertze gorputz zati guztiak behar bezala trabaila daitezen eta berrizta; eta berdin eta orobat dakizu ezen bertze hainbertze gertatzen dela arimaren lurretan, nondik joaiten baitira hemendik harat eta handik honat mila erreka eta errekasto, adimenduaren pentsuak eta bihotzaren sentimenduak iturburu dituztenak:
|
|
|
Baina erran beharra dut ezen, hatsarrean bederen, haserre ediren nuela osaba Joanikot... hain haserre, non ez baitzion kasurik ere egin eskuan nekarkion presentari: ...imedesenak, osabak Akilesen ondotik izan zuen orarenak; eta Arkimedesenganat hurbiltzean, oharturik ezen sugegorri batekin ari zela, lurrean bizpahiru urratserat zegoen makila bat jaso, txakurra baztertu, eta lauzpabortz kolpez akabatu nuen narrastia; eta eskuan hartu, eta osabarenganat egin nuen, disekzioren bat edo egiteko asmotan, zeren osabak atsegin izaiten baitzuen jakitea eta guri erakustea
|
zer
nolakoak ziren animaliak barrendik eta zer organo zeuzkaten —hemen bihotza, hor gibela, han giltzurrunak—, lupa bat eskuan.
|
|
|
Izan ere, zentzuak eta ebidentziak erraiten didate ezen ez dagoela meza itemisaest etik hasterik, zeren nihaur ere izana bainaiz nehoiz, mezazale ez ezik, mezajale ere, eta zeren baitakit, halatan, zertaz ari natzaizun: bada baldinba, nola liburuaren anitz orritan jauregiko jendeaz ariko bainatzaizu, eta nola batzuk eta bertzeak hemendik harat eta handik honat ikusteko parada izanen baitugu, jauregia eta jauregi ingurua
|
zer
nolakoa zen adieraziko dizut berant baino lehen.
|
|
|
Kontatu dizut
|
zer
nolakoak eta zein gisakoak izan ziren jaun Marcelek jauregian iragan azken egunak, eta ohartuko zinen, haren erranetarik, ezen bazuela bere buruari irri egiteko ahalik eta gaitasunik aski; aita Bartolomerentzat, aldiz, guztiak zuen harriaren zurruntasuna eta txantxak nekez edirenen zuen haren mihian mintzabiderik.
|
|
|
Edo,(...)", eta, handik aitzina, bertze autore batzuen aipuak egiten zenizkidan: Mateo Alemánenak, Lope de Vegarenak, Rabelaisenak eta bertze batzuenak, bazterrerat utziko ditudanak, zeren uste baitut ezen Graciánenak ongi baino hobeki adierazten duela
|
zer
nolakoak diren bere kastako jende tailuak.
|
|
|
Hura erran zidan, bai, jaun André!, eta deusek baino hobeki adieraz diezazuke hark erranak
|
zer
nolakoa zen haren sinestea —fina eta fintkoa—, eta zer nolakoa, halaber, haren itsutasuna. Zeren uler baitezaket gizon batek otsoa anaiatzat hartzea, baita azeria lehengusutzat ere... baina nehola ere ez eltxoa!
|
|
|
Hura erran zidan, bai, jaun André!, eta deusek baino hobeki adieraz diezazuke hark erranak zer nolakoa zen haren sinestea —fina eta fintkoa—, eta
|
zer
nolakoa, halaber, haren itsutasuna. Zeren uler baitezaket gizon batek otsoa anaiatzat hartzea, baita azeria lehengusutzat ere... baina nehola ere ez eltxoa!
|
|
|
Eta oroitu nuen nola Gorukik erran zidan, noiz eta galdetu bainion
|
zer
nolakoak ziren indiarren arteko harremanak, ezen beti izan zirela disputak eta borrokak indiar horien eta gorrien artean, baina ez hain handiak nola baitziren azken aldi hartakoak, zeren, gizon zuriak haien lagun egin zirenetik, berretu, emendatu eta areagotu egin baitziren borroka haiek, gizon zuriek bulkaturik.
|
|
|
Hortik aitzina, pentsa
|
zer
nolakoa izan zen ene gartzelaldia, jaun André...!
|
|
|
Baina haien mundua eta mundu haren mugak ere perilean eta etengabeko mehatxupean zeuden, zeren, galdegin nionean Gorukiri
|
zer
nolakoak ziren indiarren arteko harremanak, ihardetsi baitzidan ezen beti izan zirela disputak eta borrokak indiar horien eta gorrien artean, baina ez hain handiak nola baitziren azken aldi hartakoak, zeren, gizon zuriak indiar horien lagun egin zirenetik, berretu, emendatu eta areagotu egin baitziren borroka haiek, gizon zuriek bulkaturik, eta hargatik jartzen zituztela zentinelak eta begiraleak...
|
|
|
Baina zer nabilkizu hemen, jaun André, seigarren argumentuaren xerka, tigrea teologiarekin nahasten, piztiak jauregi inguruan
|
zer
nolako ehizak egin zituen oraino kontatu ez dizudanean. Mintza gaitezen, bada, tigre ehiztariaz.
|
|
|
" Iduria ongi zaintzen dut nik, Graziana, sehiek eta menekoek didaten errespetua eta begirunea lekuko; eta bertze zer horiek, berriz... horiek jendearen asmakizunak dira eta atso zaharren erran merranak..." Ez dakit zergatik, baina ez nizkion aitari hitz haiek sinetsi... zeren eta bertze fabore haiek bainituen buruan, eta hiru hitz haiek arras betetzen zuten ene buru barrena, kontsolamenduzko hitz bakar batendako ere tokirik uzten ez zutela... Eta bai, banekien
|
zer
nolakoak izan zitezkeen bertze fabore haiek, kontu haiek ordu arte kezkatu eta antsiatu ez ninduten arren, osaba Joanikoten munduarekin eta jaun Marcelenarekin aski eta sobera nuelako artean, bertze nonbait erran dizudan bezala... Eta nola ulertu nituen, mementu hartan, amaren hoztasuna eta haren urruntasuna!
|
|
|
HANDIK harat, ez dizut erran beharrik
|
zer
nolakoak izan ziren sententzia eman bitarteko egun izugarri haiek. Izan ere, denbora hura desertu bat bezalakoa izan zen, edo desertua baino okerragoa, zeren eta desertuan dabilenak oasiren batekin egin baitezake amets, eta desertu hark ez zuen harearen gaineko harea kiskalgarria baizen, eta gehiago zirudien, ondorez, infernu bat, oasi guztiak erre eta sutan jarri zituena.
|
|
|
Pentsa dezakezu
|
zer
nolakoa zen ene arimaren orduko estatua, jaun André: osaba Joanikoten ausentzia ordegabea nuen, alde batetik, eta, bertzetik, amarekin eta jauregiarekin guztiz hautsi beharreko sentimendu hura, bertze lur baterat jaiotzeko grina eta nahikundea pizten zidana.
|
|
|
Eta beheiti jaitsi, eta lagunak berehala hasi zitzaizkidan galdezka, nola joan zaik, zer moduz... Eta, ihardesterakoan Mignon bera aitzinatzen zitzaidala, imajinaturik
|
zer
nolakoak izan zitezkeen lagunek egiten zizkidaten galderak, erran zien: " Il a été magnifique!", eta nik, gibela ez geratzeko, berdin erran nien, ezin magnifiqueago joan zitzaidala guztia, eta hain asebeterik geratu nintzela eta hain goserik, aldi berean, non indarberritu bezain fite ekin behar bainion bigarren ahaleginari.
|
|
|
Hila eta infernuratua. Nire mina, ordea, nire egarria, bizi markak ziren,
|
zer
nolako purgatoriotan nintzen batere garbi ez izan arren. Ez jakin eta, ondotik mintzo zitzaidan boza egiazkoa ala ametsezkoa zen ere ez nekien oraindik.
|
|
|
Ozta ozta ihardetsi zion nire agurrari eta nik, mendekuz, zigarro bat piztu nuen, erretzaile ohia izan eta keak traba eginen zion esperantzan. Morroi izerditsua Ttipirenera
|
zer
nolako aferak ekar zezakeen imajinatzen jostatu nintzen, nikotinak neure buru hanpatuari ausiki egiten zion bizkitartean. Ez zirudien kontseilu eske; honezkero aspaldi jakin behar zuen, negozio hau edo hura aise abiarazteko, alderdi nagusiko nahiz oposizio leialeko zein leihatilatan egin behar zuen kax kax.
|
|
|
Ez duk harritzekoa, bertzalde, opari pozoitsua baitzen. Lapurketaren salaketa bera ere egin gabe zuelarik, pentsa
|
zer
nolako argibideak eman zizkigun, atsoa erreklamatzera etorriz gero!
|
|
|
Gelako ikaskide batzuei zegozkien. Bakoitzaren jaioteguna, helbidea, aita amen izenak, horien lanbidea, haurrideak, espediente akademikoa, zaletasunen eta izaeraren gaineko iruzkinak, adiskidantzak, amodio fustratu nahiz arrakastatsuak, oporretako lekuak... haien
|
zer
nolako guztiak, finean, kaligrafia xehe ponpoxoaz laburtuak eta zihoakionaren argazki batek —Ttipiren bertze grinetariko bat— edertuak. Hotzikarak neurria hartu zion nire bizkarrezurrari.
|
|
|
Ba orain dela gutxi arte ezin izan dute harrapatu, hain zuzen ere Central Park en ezkutatua... Hori argitu didanean, Rubeni musu emateko gogoa etorri zait; baleki
|
zer
nolako lasaitua eman didan (ez, Mary Landford ez dago berak uste bezain gaizki); baina Karmelorekikoa hain gertu sentiturik, badaezpada ere musua biltegian utzi dut.
|
|
|
Bekadunaren (A) lekukotasuna argi baino argiagoa izan da eta xehetasunik lizunena ere zehaztasunez azaldu du, begirada Danengandik bereizi ere egin gabe (argi dago orain arteko haren estrategiak huts besterik ez duela egin eta epaiketan ere ez duela ahantzi): noiz eta nola ezagutu zuten elkar,
|
zer
nolako klabeak zituzten elkarri mezuak igortzeko, zer eta nola egiten zuten (egunean zehar Tomekin batera gehiegi ez ikusi arren, Adelak ongi baino hobeki prestatua zuen bere jarduna). Baina azalpen horretan, eskolan hitz bat ehun bider kopiatzera zigortzen gintuztenean bezala, amodioa izan da Lewinskyk (A) behin eta berriro errepikatu duen hitza.
|
|
|
Bitxia da, bitxia denez, aldian aldiko telefono kabinaren ilaran Karmelo deika ikustea, eta hura ahoskatzen ari den hitzak laster zureak izango direla jakitea, eta norbera izatea hitz horien sujeta. Bitxia da, bitxia denez, haren deietan nirekiko erakusten duen berri ezaren aldean, ni urbizien pareko bilakaera azkar batean sentitzea, eta hark kanpotik ezin ikustea neure baitan
|
zer
nolako aldaketak gertatzen ari diren. Eta bitxiagoa da, bitxiagoa denez, niregan gero eta handiagoa piztea Dabid berarekiko Karmelok dioenarekiko baino:
|
|
|
Eta bidailagunek kasinoak eta hotel ikusgarriak hizpidean zituzten bitartean, ni gelako komunarekin amestuz nindoan, komuneko ispiluarekin bereziki. Hainbeste egun kanpinetan ibili ondoren, irrikaz nentorren nire itxura piura arretaz eta denboraz aztertzeko, irrikaz nentorren Rubenek
|
zer
nolako Rakel ikusten zuen aztertzeko (bibotea nabarmenegi ote dudan, ilea asko hazi ote zaidan...)
|
|
|
Halako sentimendu onbera eta aratzen bestaldean, abokatuak (I) bere zalantza agertu du Lewinskyren (Adela) asmoa zela eta. Hillaryren (O) sentimendua argi geratu da, baina zeintzuk ote ziren Lewinskyrenak (A),
|
zer
nolako interesak ezkutatzen zituen bekadunak?
|
|
|
Hala ere, eta honekin batera esan behar da," betiko izenek" ere erronkari eutsi diotela (Izagirre, Urretabizkaia, Lertxundi, Irigoien, Txiliku, Igerabide). Pozgarria da ikustea orain 20, 25 eta 30 urte hasi ziren haiek
|
zer
nolako lan interesgarriak ari diren argitaratzen.
|
|
|
Hortxe ditugu, alde batetik, Galileoren astronomi aurkikuntzen eliz kondena biribila —oraintsu, laurehun urte geroago, Vatikanoak, eskuzabaltasun handia erakutsiz, hura amnistiatu digun arren— edo Darwinen eboluzio teoriaren gaitzespena, arrazoi bertsuengatik gertatua. Ezagunak dira, halaber,
|
zer
nolako hondamen kalteak ekarri zizkioten SESBaren ekonomiari Trofim D. Lysenkok nekazaritzan eta abel hazkuntzan eskala handitan eginiko esperimentuek, mitxurinismoaren urratsei jarraikiz, marxismoaren postulatuak biologiari aplikatuz hobekuntza genetikoak erdietsi nahi izan zituenean. Eta ez dira ahanztekoak, halaber, gure egunotan emakumeek herri askotan fundamentalismo erlijiosoaren ideologiagatik oraindik pairatzen dituzten legezko bereizkeria lotsagarriak.
|
|
|
Gertakari hauek gogoeta eragin eta geure izpiritu kritikoa zorroztu ligukete, ongi baino hobeki salatzen baitute
|
zer
nolako harreman arriskugarria ezar daitekeen zientzien —batez ere giza zientzien— eta talde nagusien interes ekonomiko politikoen artean, zientzi ikerketen objektibotasunaren eta legeen berdintasunaren kaltean.
|
|
|
8 Galegoaren kasua oso argigarria da. Berez, portugalera eta galiziera hizkuntza beraren bi dialekto hurbil izan arren, —elkarrengandik hagitzez hurbilagoak, esaterako, bizkaiera eta gipuzkera baino—, bistan da lehenengoari aspaldiko ofizialtasunak
|
zer
nolako prestigio eta garapen kulturala ekarri dion, bigarrenak oraintsu arteko lege babesik ezagatik, bazterkeria nabarmena pairatu behar izan duen bitartean.
|
|
|
• Nola gauzatu daiteke defentsa hori?;
|
zer
nolako tresnak erabil daitezke defentsa hori praktikara eramateko?
|
|
|
Aurkeztutako eskema eta beraren hamar adierazleak irakurketa bikoitz baten bidez aplikatzen dira: ...ehen irakurketa sinkronikoa da, adierazle guzti guztiak fase kronologiko bakoitzean metatzen baititu; horren bidez, kanpo politikaren unez uneko egoera ezagut daiteke (eragiketa horretatik datoz kapitulu bakoitzeko ondorioak); 2) bigarren irakurketa diakronikoa da, adierazleak bereizi eta fase kronologiko bakoitzari banan banan aplikatzen baitizkio; horren bidez, adierazle bakoitzak denboran zehar
|
zer
nolako garapena izan zuen ikus daiteke (bigarren irakurketa horren emaitzak tesiaren amaierako ondorioen zati dira).
|
|
|
|
Zer
nolako Euskal Liburutegi Nazionala, iburutegiak, informazio eta zerbitzugune gune gisa, gero eta garrantzi handiagoa du egungo gizartearen baitan," informazioaren gizartea" deitzen den honetan hain zuzen ere.
|
|
|
Premiek gerturatzen dituzte; kontratuak biderkatu egiten dira, euren premiak beste. Ez dago munduan legerik giza kontuetan zenbat eta
|
zer
nolako itunak egin behar diren zehazteko. Hortik datoz, etorri ere, Erromako legeetan diren izenik gabeko kontratu anitzak.
|
|
|
Atarikoan, horratio, legea zein eta
|
zer
nolakoa izan eta horien ondorioak araugai. Portalis, beti legez, ideia horien mintzatzaile:
|
|
|
Ez dago munduan legerik giza kontuetan zenbat eta
|
zer
nolako itunak egin behar diren zehazteko. Hortik datoz, etorri ere, Erromako legeetan diren izenik gabeko kontratu anitzak.
|
|
|
Hori horrela delarik, onargarri al da ondorengotzaren alderako testamentua? Hala bada ere,
|
zer
nolakoa?
|
|
|
Alabaina,
|
zer
nolako lana legeria zibila idaztea herri handi batentzat! Egiteko hori giza indarretatik gaindi legoke, herri horri erakunde berri berriak eman eta bazter eta ahazturik utziko balitz, besteak beste, herri hori, herri zibilizatuen artean, lehendabizikoa dela.
|
|
|
2) Bestaldetik, hizkuntzari eta bere esanahiari begiratzen dien behatzaile kritiko eta fina munduaren ikusmolde zientifikoaren partaidea da ia definizioz. Fina eta kritikoa bada, nola ez, enuntziatu eta hitzen esanahia eta ezagutzazko edukia identifika ditzake, emozio osagaiak beste horietatik bereiziz eta diskurtso batekin
|
zer
nolako animo egoerak sortu nahi diren ikuskatuz. Hortaz, behatzaile fina eta kritikoa ez zen erraz eroriko diskurtso hutsal batean, are gutxiago nazien hitz handinahi, absurdu eta faltsuetan, behatzaile horren jarrera kutsadura semantikoaren aurkako hesia bailitzateke, gezurraren errefusapenaren bermea, azken buruan.
|
|
|
Dena den, auzi hauei buruzko Schlicken azterketa 1918 aurretik hasi zen. Jada" Die philosophische Bedeutung des Relativitatsprinzips" [Erlatibitate printzipioaren esanahi filosofikoa] (1915) 113 idazkian, erlatibitatearen teoriak garaiko bi sistema filosofiko nagusien gain —Cassirer, Natorp eta Marburgoko eskolaren neokantianismoan, batetik, eta Machen positibismoan (enpiriokritizismoan), bestetik—
|
zer
nolako inpaktua eduki zuen aztertzeari ekin zion. Beraz, Schlickek oraindik ez zuen positibismoarekin guztiz bat egin.
|
|
|
Hortaz,
|
zer
nolako eginkizuna uzten zen filosofiaren esku. Zer geratzen zitzaion egiteko?
|
|
|
Lewisek hipotesi azpiatomikoak esanahitasun maila bat gutxienez bazuela defendatu zuen; edota, hura ezean, beste esanahitasun motaren bat bazuela. Baina Schlick izan zen ideia horren aurka sutsuen jarri zena, berarentzat enuntziatu edo perpaus bat ulertzea hura
|
zer
nolako baldintzetara egokitzen den ezagutzea baita. Hortaz, sentimendu lausoak —definitu gabekoak—, intuizio bat edo azaletik ezagututako zerbait, ez ziren arrazoi nahikoa zer edo zer ulertzeko.
|
|
|
Tractatus eko Wittgensteinen aburuz, proposizioak erabiltzeko modua eta
|
zer
nolako egoeratan egiazko enuntziatuak edo enuntziatu faltsuak osatzen dituzten erakustea, gauza bera dira. Proposizioak egiazkoak badira, orduan beren esanahia gauza designatua da.
|
|
|
Beraz:
|
zer
nolako ezgaitasuna bere garaiko ingeles batena ez den bizitza pensatzeko!
|
|
|
Beraz:
|
zer
nolako ezgaitasuna bere garaiko ingeles batena ez den bizitza pensatzeko!
|
|
|
Modulu arruntetara goaz, Jokin bigarrenera eta seigarrenera ni. Ez dakigu
|
zer
nolako egoeratan izango garen aurrerantzean, elkar noiz ikusiko dugun hurrengo.
|
|
2001
|
|
|
Produktibitateak 1995etik 1998ra bitartean izan duen gorakadaren erdia baino gehiago aldakuntza teknologikoak hartutako abiadura biziaren ondorio izan da. Mandelek dioenez, zaila da arrisku kapitalari horko
|
zer
nolako zatia dagokion jakitea. Baina oso esanguratsua da, arrakasta izan duten teknologiako konpainia berri guztiek arrisku kapitalaren bidez edo burtsan lortu izana beren finantzaketa.
|
|
|
Gero eta jende nagusi gehiago izateak
|
zer
nolako eragina izan du medikuntzan, geriatrian eta abar?
|
|
|
Zure aitaren 25 urteurrena dela kari hainbat ekitaldi burutu zen Bilbon iaz.
|
Zer
nolako urtea izan da zure familiarentzat. Nola bizi izan zenituzten Gabriel Aresti poeta eta idazleaz buruturiko ekitaldiak?
|
|
|
Nire ustez demokrazia ezkerrari itsatsia dago itzala eguzkiari bezala; areago, demokraziarik gabe ezkerrak du inoiz gizarte berri bat eraiki. Baina
|
zer
nolako demokrazia. Ur sakonetan sartuko ginateke horri ekinez gero, baina oinarrizko arau bat bakarrik aipatuko dut, gizarte berria eraikitze lanean ari diren erakundeek demokratikoak izan behar dute.
|
|
|
HORI GUTXI BALITZ, zera gaineratu behar zaio; Artium a zabaltzeko urte bete falta denean, oraindik zinegotzi, irakasle, akademiko eta arte kritiko denak horrela definitzen du bere burua ez du definitu, barkatu erredundantzia,
|
zer
nolako Museoa izango dugun. Eta Sancristobalekin amaitzeko, berari buruz idazten amaitzeko esan nahi dut, Artium eko zuzendari izateko berak zuzenean hautatu duenaz hitz egin genezake, Maria Martin madrildarraz, galerista eta PPko goi kargu baten koinata ohiaz, zeinak duela oso gutxi, buru-argitasun une batean postu eder hori utzi baitu bere aitabitxiaren zorionerako.
|
|
|
Denok ditugu geure boladak. Batzuetan, bost axola zaigu
|
zer
nolako eguraldia egiten duen: ona, txarra ala nahasia, pozik gabiltza geure horretan, elkar ulertzeari berebiziko garrantzia emanaz.
|
|
|
Dena den, berak aitortzen du, oraindik gauza asko egiteke dagoela: " Euskal Eskola Publikoaren legea beharrezkoa zen eta ateratzea garrantzitsua izan zen, baina oraindik gauza garrantzitsuak geratu dira bidean, hala nola, gure hezkuntza sistemarekin egin nahi duguna; koska zera da,
|
zer
nolako hezkuntza sistema nahi dugu. Horri heltzeko, legean gauza dezente aldatu lirateke, eta egiten ditugun kanpainak hortik joaten dira, eztabaida hori sortu asmoz".
|