|
2000
|
|
|
herri txiki bat gara, ezin da, gureak egin du. Agian, Katolizismoak
|
zer
ikusia izan dezake ezkortasun horretan, Hego Europako joera dirudi. Gu, berriz, umeagoak gara, baina beti baikor:
|
|
|
Nesketan ibiltzeak
|
zer
ikusi du bada?
|
|
|
Eta alternatibak dira, hain zuzen, gidoilariek eskaini dituztenak, ikusleak berak erabaki dezan istorioak nondik nora jo behar duen eta
|
zer
ikusi nahi duen.
|
|
|
Unzuetak aitortzen digunez, ez dute testuok
|
zer
ikusirik adimenarekin, bihotzarekin baizik, ideien interpretazioarekin ez, bai sentimenduenarekin.
|
|
|
T. Etxebarriak adiskide mina zuen Indalecio Prieto eta bere iritziak
|
zer
ikusirik izan zuen honek Errepublikaren garaian Euskal Herriarentzat autonomia defendatu eta bultzatze hartan.
|
|
|
Politiko batzuk oportunismo hutsean mugitzen direla garbi dago, eta gehiengoalortuta egiteko prest dauden horrek ez du
|
zer
ikusirik gutxiengoan izan zirelarikbotatako diskurtsoekin. Trebiñoko ordezkari demokratikoek ez dute hautuaren eskubiderik.
|
|
|
Ea ba, hemen naukazu, erruki zaitez nitaz. Azal iezadazu
|
zer
ikusten den hortik goitik; esaidazu egia: inmentsitatearena elizak asmatu du, ezta?
|
|
|
Bertzenaz, guztien ahotan zebilen ezen jesuita misionestak jendearen baitarat iristeko —jendea beldurtzeko, jaun André? — dohain berezia zuela, eta bazirudiela ezen spirituak —beldurraren spirituak, jaun André? — ukitua zela, zeren joaiten zen herri guztietan uzten baitzuen jendea hunkiturik eta gogo aldaturik, halako suertez, non, misioneak akabatu bezain fite, ezin konta ahalekoak izaiten baitziren konfesionea solizitatzen zioten herritarrak, beren egunorozko desbidetik bidezko biderat egiteko asmotan. Nik ez dakit ba ote zuen hartan
|
zer
ikusirik pulpiturat eramaiten zuen burezurrak, huraxe zelako, hain zuzen ere, haren ohitura, baina baietz erranen nuke, zeren eta batzuetan burezurra bi eskuz hartu eta oihuka erraiten baitzuen: " Hona hemen, hona hemen bai, zuen etorkizuna, eta damu zaitezte, bada...!", erakusten zuelarik modu hartan ezen ezin hobeki mugitzen zituela teatroaren hariak, nola baitzegokion, hezkuntzaz eta ikaskuntzaz, jesuita bati.
|
|
|
—Bai, seme, gu zaldunak gaituk, nobleak, eta ez didak halakorik oroitarazi behar; izan ere, alde batetik, handitasunaren mendi gaina galdu duenak, nola galdu baitzuen gure familiak eta gure leinuak, Gaztelaren aurkako gerla maradikatu haien ondotik, ez dik mendi gaina baizik oroitzen; eta, bertzetik, umetarik ez diat bertzerik erakutsi... Baina ez diat uste horrek
|
zer
ikusirik duenik herriko apeza honat ekartzeko eta gure mutilei eskola batzuen emaiteko deliberamenduarekin... Eta zaldi eta astoen kontu horretan, seme, alde batetik arrazoin emaiten badiat ere, zalduna, deus ere bada, zaldi duna delako, eta bistan delako ezen zaldia astoa baino abere ederragoa eta airosagoa dela, eta, halatan, jende printzipalarendako egokiagoa, jakin ezak, bertzalde, zaldiak irrintzi egiten duela, eta astoak arrantza, eta ez dagoela alde handirik irrintzitik arrantzarat.
|
|
|
Aitortu nion Elbirarena, Elbira aipatu gabe; aitortu nizkion neure zalantza intelektualak, osaba Joanikoten izenik aipatu gabe: imajinazino handiko mutila nintzela, alegia, eta batzuetan heresiarekin
|
zer
ikusirik izan zezaketen pentsuak iragan zitzaizkidala burutik, guztiz nahasten nindutenak... eta aski nuela batzuetan norbaitek erraitea" Hau sinetsi behar duzu!", justuki kontrakoa pentsatzen hasteko, eta aita jesuitarekin berarekin ere halatsu gertatu izan zitzaidala behin baino gehiagotan... baina gauzak guztiz aldatu zirela ene erabaki haren ondoren, zeren eta, ene amaren otoitzen b...
|
|
|
Eta Antoniok hura ikusi, eta desgustu ikaragarria hartu zuen, zeren ikusten ari zenak ez baitzuen
|
zer
ikusirik Tomas Mororen liburuak erakutsi zionarekin. Eta, orduan, zigorra zerabilten gizon zuri haiei ibaiertzetik xuxentzen zitzaiela, erran zien:
|
|
|
Eta ni, azkenean, haserretu egiten nintzaion, ulertzen ez nuenez gero nola na has zitezkeen
|
zer
ikusirik ez zuten bi mundu haiek —indiarrena, alde batetik; eta giristinoena, bertzetik— hain bidegabeki eta hain modu arbitrarioan.
|
|
|
Erran dizut ezen bakearen eta soseguaren xerka ibili nintzela, noiz eta indiarren lurraldetik etorri bainintzen, eta bakea eta sosegua ediren nuela, bai trabailuaren aldetik, don Venancioren etxean; bai neure adimenduaren aldetik ere, jende ikasi hartaz inguratzen nintzela eta liburuaren mundua berreskuratzen nuela; eta baita, finean, neure sentimenduen aldetik ere, Rosa de Osoriorekin ezkonduz gero. Eta hargatik guztiagatik sentitu izan nituen ordu arte hain urrun, benturaz, plantazioneko indiarren eta beltzen kantak eta dantzak, noiz eta haiek gauez itzartzen baininduten aldian behin, haien munduarekin
|
zer
ikusirik ez banu bezala... haien alde egon nintekeen arren, bertzalde.
|
|
|
—Hara
|
zer
ikusi dudan komunean —erran nuen, sugegorria poltsikotik atera eta mahai gainerat jaurtikitzen nuela, mugimendu zalu batean.
|
|
|
Marrazkia egina zuen orduko, trazu bizi bezain kementsuz, eta pintura ere aski aitzinatua zuen, marrazkiaren bide beretik, bere pintzel urduria baterat eta bertzerat mugitzen zuela, baina ez nahas mahasean eta anabasa hutsean, zeren han lerro bakoitzak eta pintzelada bakoitzak intentzione jakin bat baitzuen, koadroa aitzina zihoan heinean aiseago eta nabariago hautemaiten zitzaiona. Ez, koadro hark ez zuen
|
zer
ikusirik bere anarterainoko koadroekin, guztiak hain neurtuak eta hain bide beretik eramanak; hain bizirik gabeak eta hain arimarik gabeak; hain bigunak eta hain indarrik gabeak; hain kalkulatuak eta hain studiatuak, baina hain urrunak eta hain zurrunak; pintzeladak hain elkarri josiak, eta koloreak eta formak hain arau hertsietarat makurtuak, non forma bakoitzaren harat honatak eta koloreen kein... Guztiz bertzelakoa zen, zinez, koadro hura:
|
|
|
Hain segur ere, zakur zorrizu bati bezala eginen genion ihes, Charly hartaz gustatu ez balitz. Merkatu plazako arrain saltzaile larriagoarekin bere lehen esperientzia homerikoaren ondotik, ezin konpreniturik geunden
|
zer
ikus zezakeen Charlyk saindu jale motz estu horrengan. Hemezortzi urtetan adiskide baten alde zernahi egiteko gauza zarela frogatzen dute guk aldi hartan entzundako meza kantuz ederki luzaturiko guztiek.
|
|
|
—Eta
|
zer
ikusteko du horrek guztiak Ttipiren hilketarekin. Igandean berean hiltzaile profesional bat aipatu hidan.
|
|
|
Bere onetik irtenda zegoen, pozez zoratzen, eta nire geroko bizitza igaro zitzaion begien aurretik, latina asko ikasiko nuen, eta gero sotana beltzez jantziko ninduten. Herrira azaltzen nintzenean, ni noren semea nintzen galdetuko zioten, eta berarekin
|
zer
ikusirik banuela adieraziko zuen. Harrokeriaz erantzungo zuen.
|
|
|
Gela euliz beteta zegoela konturatzea bakarrik falta zitzaidan! Nire usainak ba ote zuen
|
zer
ikusirik?
|
|
|
Nolako ote?
|
Zer
ikusten da ba. Hain kontu gutxi, Gerhard Bahr, Legazpiko semea, uniforme nazia jantzita duela, Hitlerren erretratu ofiziala atzean duelarik...
|
|
|
Behin etxera helduz gero salbu nintzen, etxekoen abaroan. Eta etxera iritsi orduko... balkoira,
|
zer
ikusiko.
|
|
|
Tiro egiteko prest egon izan balira, egingo zuten, ziur, eta auskalo nolako kalapita sor nezakeen. Inguruetako mendixketan bazterrik bazter eta
|
zer
ikusiko ibiltzen ginenean, egundoko munizio mordoa aurkitzen nuen. Kalibre handiko balak, txikikoak... orotarik bide bazterretan, sasipeetan, nonahi.
|
|
|
Baina kontuz ibili behar izaten nuen azokan, Patxi Handi aguazila han ibiltzen baitzen bazterrik bazter,
|
zer
ikusiko. Hark ondo ezagutzen ninduen, lehenago egina bainion egitekoren bat.
|
|
|
–
|
Zer
ikusi dok hor hain harrigarria? –galdetu zidan Lauaxetak, ni aerosorgailuaren aurrean paralizatuta ikusirik.
|
|
2001
|
|
|
IKUSKIZUNEN kulturan oso zaila da bereiztea benetan
|
zer
ikusi, jakin eta sakondu nahi dugun edo gizartean norbait izateko zer ikusi, jakin eta gainetik pasa behar dugun. " Port Aventura" ra edo Pariseko" Eurodisney" parkera joan behar den bezala, Guggenheim museora joan behar da, nahiz eta artea ez gustatu edo ez interesatu.
|
|
|
IKUSKIZUNEN kulturan oso zaila da bereiztea benetan zer ikusi, jakin eta sakondu nahi dugun edo gizartean norbait izateko
|
zer
ikusi, jakin eta gainetik pasa behar dugun. " Port Aventura" ra edo Pariseko" Eurodisney" parkera joan behar den bezala, Guggenheim museora joan behar da, nahiz eta artea ez gustatu edo ez interesatu.
|
|
|
Teknika aldetik asko aurreratu du, ez dauka
|
zer
ikusirik orain 15 urtekoak eta gaur egungoak. Digitalizazioa eta abar.
|
|
|
1981ean Txillida eskultoreak eta Gantxegi arkitektoak egina, granitozko monumentu multzoa da, harmailezko plaza ikusgarriaren barnean. Hartu dugun kalearekiko paralelo dauden Alava Jenerala, San Prudentzio eta Floridak badute
|
zer
ikusirik, baina gu laugarrenetik itzuliko gara, hots, Manuel Iradier kaletik.
|
|
|
Gure errebindikazioak ez du kutsu politikorik. Berez, liburutegi nazional bat egiteak ez du
|
zer
ikusirik proiektu independentista batekin. Nafarroako proiektua, adibidez, UPNren gobernuarekin onartu zen eta EAEn 20 urtetan alderdi nazionalista bat egon da gobernuan eta ez da horrelakorik egin.
|
|
|
Ez zaio batere interesatzen. Beti esaten diet irakasleei," zuek asko esan,
|
zer
ikusi hura ikasi, eta ez da egia." Etxe hau liburuz josia dago! Hori bai, pozik dagoenean eta nirekin gogoratzen dela adierazi nahi didanean aipatzen ditu liburuak:
|
|
|
Itsasoaren inguruko kulturaren zabalkunde asmo horretan, batez ere barnekaldeko biztanleak, gazteak, gutxitu fisikoak, adinduak eta errekurtso ekonomiko urriko pertsonak planteatu dituzte beraien egitasmoaren hartzailetzat. Bestalde, nautika, itsas ingeniaritza, itsas biologia eta oro har, itsasoarekin
|
zer
ikusia duten ikasketak burutzen ari diren ikasleengana iritsi nahi dute, praktikak egiteko aukera eskaini, alegia. Ildo horretan, akordioak adostu nahi dituzte zentru akademikoekin, irakasten duten materiarekin erlazioa duten gaietan sakontzeko aukera izan dezaten.
|
|
|
Aipaturiko helburu horiek guztiek betetzeko, Aula del Mar elkartearen proiektu nagusia Gure Zita transformazioa da eta horretan dihardute Bermeoko Astilleros de Bermeo ontzi oletan. " Sinplea da, itsasorekin
|
zer
ikusia duen oro jendeari helarazi nahi baldin badiogu, egokiena jendea bertara eramatea da", dio Prietok. Itsaso zabalera gerturatze hori Gure Zitaren bitartez egingo dutela gauza nabaria den arren, oraindik ez dute ordea zehaztu zenbatekoa izango den era horretako bidaia edo txango baten prezioa.
|
|
|
Alderdi denok berezitu behar ditugu plano horiek. Baina bereiztuta ere, bi plano horiek badute elkarrekin
|
zer
ikusia. Ukaezina da.
|
|
|
Gorliz Plentziako jarraipen naturala da, herri bakarra bailiran, eta batak bestea jotzen daudenez, ez dakigu non amaitzen den bat eta hasten den bestea (hondartzan berdin gertatzen da). Herri batik bat turistikoa, jende gehien erakartzen duena bertako hondartza luze eta atsegina da, baina herriaren barnean ere badago
|
zer
ikusi: Sorkundeko Andra Mari eliza (X XI.ean eraikia eta XVIIIan berritua, dorre barrokoa nabarmentzen da), udaletxe gorrixka, Elurretako Andra Mari edo Andra Mari Agirre ermita (bista politak dituen atsedenleku batean), edota Guruztokia (1776).
|
|
|
Eta mezu hori zabaltzeko, nik uste pertsona erreal bat nahi zutela, gertukoa eta arrunta dirudiena. Bestela ez dakit
|
zer
ikusi zuten nigan!
|
|
|
Irakurtzen dudana barneratzea zaila egiten zait. Baina zer edo
|
zer
ikusten badut eta gustatzen bazait, gai naiz momentuan gauza bera errepikatzeko. Niretzako hori da autodidakta izatea.
|
|
|
Fruta lehortuek (aran eta mahats pasak, piku melatuak, melokotoi zein abrikotaren orejoiak) ez dute ia
|
zer
ikusirik fruitu sikuekin; hauek bezala, kaloria mordo handia daukaten arren, nutrizio alorreko osaketa (gantza, azukreak, proteinak, zuntza, etab.) arras bestelakoa dute.
|
|
|
|
Zer
ikusten eta zer sentitzen du etorkin batek Europa zapaltzen duen unean?
|
|
|
Ikusi?
|
zer
ikusi behar nuen?
|
|
|
Era berean, geure buruari galdetu genion, GC/ MS kromatrografoan perfumea sartuz gero
|
zer
ikusiko ote genukeen, eta erantzuna bilatzeko asmoz, bi kolonia desberdin aukeratu genituen, horien arteko erkaketak egin ahal izateko: batetik Eau de Cologne 4711 ospetsua aukeratu genuen, perfume erabat klasikoa eta sarri Eau freskagarri guztien aintzindaritzat hartu izan dena, betidanik hesperidedunen artean kokatua, hau da, freskagarria eta berdea; bestetik, gure herrian sortu den perfume berria, Navarra:
|
|
|
Gaur egun perfume hitzari ematen zaion esanahiak, ziur aski, ez dauka
|
zer
ikusi handirik etimologikoki dagokion esangurarekin, hots, latinezko per fumum hitzaren esangurarekin,, kearen bidez datorrena, adierazi nahi baitu azken honek.
|
|
|
Arrillaga bakarrik hurbildu zaio hizpidea ematera. Hi, Tasio, badakik
|
zer
ikusi dugun, galdetu dio alaitu nahian, kristoren mobida txikito. Tasiok isilik iraun du.
|
|
|
" esploradore nekatu batek
|
zer
ikus lezake tristeziaren metro kuadratu baten mugetan limoiondoz inguraturiko kaminoak ezpadira; zer ikus lezake ardo usaineko muinoak eta eskifaia eroek gidatu ontzi gorriak salbu. ikus lezazke apika kristalezko irla batzuk, urre edo zilarrezko ziutate bat goizaldean, ikus lezazke suge erraldoiak, tigreak eta bale urdinak ozeano epel batean murgiltzen; ikus lezazke bi emakume soineko laranjatsua...
|
|
|
" esploradore nekatu batek zer ikus lezake tristeziaren metro kuadratu baten mugetan limoiondoz inguraturiko kaminoak ezpadira;
|
zer
ikus lezake ardo usaineko muinoak eta eskifaia eroek gidatu ontzi gorriak salbu. ikus lezazke apika kristalezko irla batzuk, urre edo zilarrezko ziutate bat goizaldean, ikus lezazke suge erraldoiak, tigreak eta bale urdinak ozeano epel batean murgiltzen; ikus lezazke bi emakume soineko laranjatsuaz eguzkiak sututako horma baten ondoan eserita. ikus lezazke egun berreskura ezin guzti horiek txori ...
|
|
|
‘Begira
|
zer
ikusten den, hor barruan jendea dago.’
|
|
|
" Jaio denak hiltzea du zor" aita joan berriaren hitzak gogoratu zituen bat batean. Ba ote zuten
|
zer
ikusirik eskuetan zeukan liburukoekin. Haur txikiaren negarrak atera zuen bere baitatik:
|
|
|
Egia esan, badute gaurko askatasun atseginean
|
zer
ikusirik aditz sailean lokarriak hausten hasi ziren gorengo idazle eta hizkuntzalari jakintsu batek edo bestek: nori berea emateko, Azkue gogoangarriak eta Orixe euskal letren aitagoiak.
|
|
|
Gainerakoen ama eta iturburu omen dira. Ez du arrazoi honek ere, ikusiko dugunez, inolako
|
zer
ikusirik darabilgun auziarekin, baina azter dezagun bidenabar, halaz guztiz ere.
|
|
|
Aski duzue euskal  literaturaren kondairaren bat, esan nahi dut mardul eta lodi horietakoren bat, hartzea, eta orain baditugu bizpahiru, eta hor aurkituko dituzue urteak eta tituluak eta gainerakoak. Euskal literatura nik ezagutzen dudan edozein erdal literatura baino nahasiago agertzen da berez literaturarekin
|
zer
ikusirik ez duten gauzekin. Esate baterako bibliografia.
|
|
|
Gernikako arbola ez zen gurea, biz  kaitarrena zen, eta ez ere bizkaitar guztiena. Enkartazioetakoek
|
zer
ikusi [gutxi] zuten Gernikako arbolarekin. Garai luze batean Durango aldekoek ere ez, beren biltzarrak Gerediagan egiten baitzituzten eta han bazuten beren artea edo pagoa.
|
|
|
Horiek baitira euskararen eta euskal literaturaren aldetik besteekin harremanik gutxienak zituztenak. Horretarako aski duzue Nafarroa Garaiko edozein idazle, hamazortzigarren mendeko Lizarraga, esate baterako, hartzea; hor ikusiko duzue idazle horrek
|
zer
ikusi gutxi duela bestetan ordurako landua zegoen hizkuntzarekin. Eta Lizarraga bezalako nafarrik, alegia Larramendi, eta Larramendiren ingurukoen lanak ongi ezagutzen eta imitatzen zituenik ez da erraz aurkitzen.
|
|
|
Ez nuke inoren ametsik birrindu nahi (badakit, haatik, ezin birrinduzkoak direla Txillardegirenak), baina Eganen ahuleriak badu zapalkuntzarekin
|
zer
ikusirik ez duen arrazoirik: buruz eta zentzuz ari bagara, Â gainera, zapalduago ote zegoen gure hizkuntza 1966an 1956an baino?
|
|
|
Eta" amets fabrika" horietara joatea bere diruz irabazi behar du, ez baita noranahiko sarrera duten kritiko garai horietakoa. Baina, noizean behin bada ere, zer edo
|
zer
ikusten du eta atsegin izaten zaio lagun artean ikusi duenaz mintzatzea. Hemen bezalako lagun artea, berriz, gutxitan topatuko du, ezin baitiezaioke hitza inork uka.
|
|
|
Gaizkile ustekoa batek atzi, besteak gorde giltzapean, besteak kondena, besteak urka... eta besteak, guk alegia, egunkarietan irakur. Badugu denok, esa  ten digu Cayattek, bai gerok ere,
|
zer
ikusirik auzi horretan. Ez geuri âgogorragoak ikusi izan diraâ gerta dakigukeelako bakarrik.
|
|
|
Zeruko isiltasuna jabetu da gazteluko gelaz. Zain daude eta zain gaude atea noiz irekiko, atean
|
zer
ikusiko... Eta ezin burutuzko isiltasun luzean entzuten dira azkeneko aldiz zaldunaren dei larria eta ezkutariaren erantzun hotza.
|
|
|
Bada, nire ustez, irakurleak, gehiago ez badaki, ez du hortik argibide zuzenik aterako.
|
Zer
ikusirik duten puntuak hauexek dira, deritzadanez: 1) hitzalditxo bat egin nuen behin, gero argitara emana, Oihenarten olerkiei buruz2; 2) hitzalditxo horretan, bizpahiru hitz sartu nituen bidenabar" axulartar" zirelakoen kontra, Aita Villasanteren kontra batik bat; 3) hori zela eta aipatzen nuen Altube jaunaren Erderismos ez berak finkatutako legeak mugatzen saiatzeko, baizik nire ustez gutxi edo gehiago mugatu beharrak zirela adierazteko.
|
|
|
–Hizkuntzarekiko eztabaida gogorrak omen dabiltza. Ba al duzue
|
zer
ikusirik horretan?
|
|
|
Lehen baino lehen has zedila eskatu nion, eta ahalik lasterren buka zezala. Ez dut horrekin esan nahi liburu honen sorreran
|
zer
ikusirik izan dudanik. Eman nizkion hitzak merkeak dira eta ez nuen uste, ezta alderatzeko ere, gogoan zeukan liburu hura eskuetan daukazun liburu hau izan zitekeenik.
|
|
|
Neurtitz gai hutsa ote zen, bada, Oihenartek beti ahotan daukan maitasun hori? Edo gehienez ere gorputzarekin
|
zer
ikusirik ez duen harako Platonen izenarekin batean ibili ohi den mamirik gabeko irudipen hura. Ez, horratik.
|
|
|
Har ezazue linguistika, berez politika edo erlijioarekin
|
zer
ikusi gutxi duen gai elkorra. Halarik ere, gauza jakina da.
|
|
|
Han bertan, bestaldean, hirugarren, deuseztaturik ikusten dugula gure egunotan  gehientasun hori. Izenak izen, baduela
|
zer
ikusirik, laugarren, indargabetze horrek Baxenabarrek edo Nafarroa Behereak Lapurdiren aldean, jendez eta eremuz, orain duen nagusitasunarekin. Euskal Herriaren bihotza, bosgarren, Hegoaldean zegoela 1800 inguruan, Humboldt guregana zenean.
|
|
|
Ez da galdetu ere behar zein dagoen zabalduago, zeinek egon behar lukeen baizik. Hondar hondarreraino bagatoz, ez du hemen
|
zer
ikusirik ez gramatikak ez estetikak. Etika auzia dugu.
|
|
|
desegite lanetan baizik. Egin eta eraiki, nork berea egin eta eraiki nahi du eta, Larramendirenak aho batez arbuiatzen dituztelarik, ez du batarenak
|
zer
ikusi handirik bestearenarekin: honentzat maitagarri, harentzat higuingarri.
|
|
|
dakigun eta inork nahi ez dugun aldera, bederen, ez dadila makur! Oraintsu arteko euskal idazle eta euskalariak erdi aldera hurbildu dira beregainki, eta joera horrek ez zuen
|
zer
ikusirik ez politikarekin ez hizkuntzaz kanpoko beste deusekin. Ez dezagun pentsa, gazteago garelako (zahartuko baitira gazteagoak ere), zaharragoak oker bidetik zebil  tzanik beti.
|
|
|
Hizkuntzalaria naizelarik, eta hizkuntzalari naizen aldetik Jung  grammatiker maite haien ondorengoa, ez dut
|
zer
ikusi gehiegirik ez literaturarekin, ez literaturaren kondairarekin. Filologoa ere banaiz, ordea, Â behiala eman zidaten tituluak adierazten duenez.
|
|
|
Hango ontzigintza, urrutietako arrantza eta merkataritza, Pirinioez honaindikoek XVI. mende azkenean indargabetu zirenez gerozkoek9, badute
|
zer
ikusirik eskuartean darabiltzagun liburuekin. Izan ere, ez da inon, dakidanez, maizegi aurkitzen Eliza marinelen itsasketen bitartez azaldua, Manualean bezala (I, 30s.; bakoitzaren eginbideez, ik. II, 131 eta hurrengoak):
|
|
|
Forma diogunean, badirudi hots joko eta hitz jolasez bakarrik ari garela, hala nola Jakobsonek zeruraino jaso duen I like Ike hartaz edo Axularren zinak eta minak, zintki eta fintki, eta antzekoez. Baina esanaren muinak ere badu
|
zer
ikusia honekin: gure arteko lekukorik zaharrenetakoak dituzue Oñetako lurrau jabilt ikara, gorputzeko lau aragiok eta gainerako inoizko poemetarik guregana diren beste kondarrak.
|
|
|
iraunkortasuna eta ondoko bizkortzea aztertzeko ere. Esan dezagun, ordea, kazetarien artean abiarazi zen prozesu itxaropentsu haren higadurak
|
zer
ikusi handia izan zuela ezker sozialak oro har bizi izan zuen higadurarekin. PSOE Gobernura iritsi zenean, gizarte mugimenduek hats egin eta atzerakada geldiezinari eutsiko ziotela zirudien arren, PSOE alderdiak ez zuen bere boterea eta bere legitimazioa erabili mugimendu haiek berrindartzeko baizik eta lurperatu eta, haien ordez, instituzioetatik bultzatuko zen aldaketa zioen gezur handia hedatzeko.
|
|
|
" Esan Europako jendeari
|
zer
ikusi duzuen Quebecen!"
|
|
|
Esan Europako jendeari
|
zer
ikusi duzuen Quebecen!", eskatu zigun John Pashagameskum ek 1999ko irailaren 8an elkarri agur esan genionean, eta horixe da artikulu honen helburua. Quebec hainbat tokitako mugimendu abertzaleen eta hizkuntza biziberritzeko ahaleginen eredu moduan agertu ohi da.
|
|
|
Izan, ordea, uste baino eskasagoak dira, tamalez, gaur egun. Lanerako kemena nortasun kontua ere izan liteke, baina gaia zinez maitea behar du izan, hainbeste urtetan etengabe haren jiran jarduteko.
|
Zer
ikusten ote du, bada, aita Zavalak herri literaturan, hartaz horrela maite etalanmintzeko?
|
|
|
"
|
Zer
ikusi, hura ikasi", dio esaera zaharrak. Zavalaren kasuan, ordea, ez dirudi, orain arte kontatu digunetik behintzat, txikitan etxean bizi izandako giroak kutsatuta hartu zuenik hartu zuen bidea.
|
|
|
Neu bezalako gizagaixo bat azken finean. Nire sentimenak ez zuen
|
zer
ikusirik arerioari zor omen zaio begirunearekin, baita zera ere! Agian gertuago zatekeen elkartasunetik edo, zergatik ez, ispilu soila izatetik.
|
|
|
– Eta... Horrek
|
zer
ikusirik du nirekin?
|
|
|
Kamareroak eskalea askatu eta hau, patata zaku baten gisara, amildu zen. Ni kamareroaren eta gizontzarraren tartean nengoen, neskatila gaztea bere onetik irtenda zegoen eta barran
|
zer
ikusi hura botatzen zidan amorruz. Julia zutik zegoen, goibel eta xarmant, Jainkosa baten pare.
|
|
2002
|
|
|
" Euskalki guzien muna, odola eta giharra biltzeko, euskalkion ikertze sakon eta zuhur bat egin da. Nork daki,
|
zer
ikusteko eta zer ikasteko gauden oraindik. Ezagutzen ote dugu gure euskera hizkuntza bezala?
|
|
|
Necochea 80.000 biztanleko Argentinako hiri txikia da. Bertako egoera sozialak ez du
|
zer
ikusirik Buenos Aires erraldoiarekin, baina duela gutxi, hiriaren kanpoaldean lehen txabolak agertzen hasi dira. Intendente peronista du udalerriak.
|
|
|
Nola eta
|
zertan
ikusten duzue Erriberaren ezberdintasuna gainerako Nafarroarekiko eta Euskal Herriarekiko?
|
|
|
Beno, argi daukat jende askok esango duela liburu honek nire narratibarekin ez daukala
|
zer
ikusi handirik. Baina nire barruan jende asko bizi gara, hiru edo lau ni bai, behintzat:
|
|
|
Etxean
|
zer
ikusi zenuten?
|
|
|
Basapiztiak autopistako bidesaririk ordaindu gabe pasa ez daitezen jartzen dira. Izango da orduan
|
zer
ikusi eta zer somaturik baso honetan!
|
|
|
Eta ezustea bikoitza izan da gainera: batetik, Eusko Jaurlaritza azken urteetan ez delako euskal zinemagintzaren ekoizpenaz gehiegi arduratu; izan ere, filmazioak ia desagertu egin dira Euskal Herrian (azkena orain 10 urte eta sei hilabete egin zen); eta bestetik, orain 20 urte transferitu behar zenak eta orain transferitzear dagoenak ez dutelako
|
zer
ikusirik.
|
|
|
Bada, horrelako galderei erantzun zaie liburuan, 800 argazki, grafiko eta bestelako irudien laguntzaz. Honekin, kontua ez da liburua sakon leitzea, egunero zer edo
|
zer
ikusi, bihar arte utzi, beste batean ireki eta horrela ibiltzea baizik, eta bitarte horretan guztian euskal gastronomiaren kulturan pixka bat janztea, geu garelako etxekoak eta jakin behar dugunak zer izan garen globalizazioaren eskutik etorri diren gauza nazkarri horien inbasioa gertatu aurretik. Eta ez bakarrik jateari dagokionez, baita hura zaintzerakoan, hari buruzko legeak egitean eta ekoiztean ere.
|
|
|
Biaramonean, domekea, eta eguerdi inguruan, kalean naikoa lagun ebillenean, mutiko batzuk, atetako atea edegita egon be ta, goruntz joan zirean, an goian
|
zer
ikusiko. Mutikook, zirti zarta eta triski traska, teillatu zulatuaren ganean agertu zirean.
|
|
|
Gerogarrenean Untzorritxuk atearen kirrinkadea aditu eta norbait barrura sartu zala susmau eban. Atea itxi ebenean, belarriak zuhur, adi adi lotu zan, barruan
|
zer
ikusiko edo zer entzungo.
|
|
|
Orren beste, igaziriko urtietan ixan da. Eta aurten
|
zer
ikusteko ete gagoz, basurde ta barrabas, urtzinge ta eskertarrak mundubak betian ei dabiltz eta. Zer entzun eta zer ikusi biarko ete dogu aurtengo uda onetan orreik dirala ta eztirala?...
|
|
|
Eta aurten zer ikusteko ete gagoz, basurde ta barrabas, urtzinge ta eskertarrak mundubak betian ei dabiltz eta? Zer entzun eta
|
zer
ikusi biarko ete dogu aurtengo uda onetan orreik dirala ta eztirala?...
|
|
|
Beraz,
|
zer
ikusten da pasarela edo ibiltokietan eta zer onura aterako ote die kontsumitzaileak glamour ez beteriko eszenifikazio horiei?
|
|
|
Etorkizuneko bere seme alabei txirrindularitzarekiko grina transmititu nahi die gure aitak lasterketak txirrindulariarentzat hain arriskutsu ez ziren garaietan lau alabokin egin zuen bezala; hala ere, hemengoak ez du
|
zer
ikusirik Italiako segurtasunik ezarekin.
|
|
|
Horixe bera esan daiteke aniztasun geografikoari buruz. Asiako mugimenduantikolonialista baten barruan agertzen den nazionalismo batek
|
zer
ikusirik otedauka faxismoaren ideologia nazionalista zanpatzaile eta totalitarioarekin. Ezergutxi; eta, halere, literaturan bata zein bestea sarritan, nazionalismo?
|
|
|
|
Zer
ikusi, hura ikasi. Zentzumenen aurrean jartzen zaigunak bideratu ohi du gure pentsamendua, erabat.
|
|
|
Jakin bear dozu, garagarrillaren 31 garrenean,
|
zer
ikusiko gogoetan alderdi galdu ta betiko urrundutako onetara etorria naz. Iru egunez Laodikea, n gelditu, beste iru Apamea, n eta beste orrenbeste Sinade, n.
|
|
|
Gazte gara (eta profita dezagun!) baina badugu bururik! Baita utopia, hemuga eta
|
zer
ikusi nahirik. Bakoitzak atera ditzala kontuak, eta hausnar, baina orain edo inoiz ez!
|
|
|
Alexek gora begiratu zuen, han, harrizko sabaian, zerbait aurkitu nahiko balu bezala. Mirarik, Alex imitatuz, gurutzeria ganga miatu zuen,
|
zer
ikusiko. Ez zion harrizko zer hark, ordea, ezer askorik esan.
|
|
|
–Alex? –deitu zion Julenek, paseo aldera begiratuz hura ere, lagunak
|
zer
ikusi ote zuen jakiteko.
|
|
|
–Eta
|
zer
ikusteko dauka gurekin? –galdetu zuen Mirarik, zentzu bila.
|
|
|
Denok, batzuk gehiago, beste batzuk guttiago, ziminoak bezala gara. "
|
Zer
ikusi, hura ikasi".
|
|
|
|
Zer
ikusi behar diagu, JR, galdetu zion Txantoi nagusiak.
|
|
|
Lehengo arkupe zutabe aldera bueltaturik, Txantoi anaiak ikusi zituen etortzen. Txantoi anaiak irribarretsu zetozen, eta horrek zer pentsatu ona eman zion Josu R ri, haien pozaldiak Manuelen ihesaren albistearekin
|
zer
ikusirik izango zuelakoa, alegia. Elkartu ziren bezain agudo, ea Manuelen azken berriak ezagutzen zituen, galdetu zion anaia nagusiak.
|
|
|
Anaia Tomas zen gure irtenaldietako buru, gidari eta arduradun bakar. Berak aukeratzen zuen egun bakoitzeko nora joan eta
|
zer
ikusia, eta markesak bezala ibiltzen gintuen batera eta bestera.
|