|
2003
|
|
|
“Haurrak beti geratzen dira ikusten dutenarekin, esaten zaienarekin baino lehenago”, gogoratzen du Madrilgo Pediatria Elkarteko María Luisa Arrobak. Ez du ezertarako balioko, etxean ikusten ez badute
|
zer
jan behar duten eta ez zer jan behar duten azpimarratzeak. La Broche jatetxeko Sergi Arola sukaldariak haurrak mahaian heldu gisa tratatzea gomendatzen du, “muga logikoak alde batera utzita”, adieraztea jatea ez dela hutsala, eta elikagaiekin jolastea, pixkanaka gustuetara eta elikagai berriak zabaltzeko.
|
|
|
“Haurrak beti geratzen dira ikusten dutenarekin, esaten zaienarekin baino lehenago”, gogoratzen du Madrilgo Pediatria Elkarteko María Luisa Arrobak. Ez du ezertarako balioko, etxean ikusten ez badute zer jan behar duten eta ez
|
zer
jan behar duten azpimarratzeak. La Broche jatetxeko Sergi Arola sukaldariak haurrak mahaian heldu gisa tratatzea gomendatzen du, “muga logikoak alde batera utzita”, adieraztea jatea ez dela hutsala, eta elikagaiekin jolastea, pixkanaka gustuetara eta elikagai berriak zabaltzeko.
|
|
|
Elikadura nahasteek haurrei jolasean
|
zer
jan behar duten aholkatzera eramaten dituzte ikastetxeak.
|
|
|
Gero eta gehiago arduratzen dira ikastetxeak ikasleen elikaduraz. Haur eta gazteen artean maiz gertatzen diren elikadura nahasteak kontuan hartuta, ikastetxe askok adierazten diete gurasoei
|
zer
jan behar duten haurrek jolasaldian. Espainiako Pediatria Elkarteak (AEP), Nutrizio Komunitarioko Espainiako Elkarteak (SENC) eta Obesitatea Aztertzeko Espainiako Elkarteak (SEEDO) aurkeztutako azken ikerketen arabera, obesitatearen ehunekoa bikoiztu egin da azken 16 urteetan 2 eta 25 urte bitarteko mutiletan.
|
|
2004
|
|
|
dieta orekatua egiteko gomendio batzuk ematea da, jan beharreko elikagairik interesgarrienak eta zein kopurutan jaso behar diren adierazita. Marcosek ohartarazi duenez, “gero eta kezka handiagoa dago elikadurari dagokionez eta
|
zer
jan behar den, baina, egia esan, ez dugu behar bezala aztertzen dieta, eta, hori egiteko gai izango bagina, ziur gaude gaitz asko saihestuko liratekeela”. Adituaren aburuz, “proteina eta koipe gehiegi hartzen dira, eta karbohidratoak ahaztu egiten ditugu”.
|
|
2005
|
|
|
Piramide berria kolorezko sei zerrenda bertikalek osatzen dute, eta bost elikagai multzoetako bakoitza eta olioak adierazten dituzte. Zerrenda bakoitzaren zabalera aldeak proportzionaltasuna adierazten du, edo pertsona bakoitzak elikagai talde bakoitzetik besteekiko
|
zer
jan behar lukeen. Ikur berri honetan, kolore hauek aukeratu dira:
|
|
2007
|
|
|
Alde guztietatik eta etengabe zirikatzen gaituzte gai honi buruzko mezuekin.
|
Zer
jan behar dugun... edo zer ez.
|
|
|
Alde guztietatik eta etengabe zirikatzen gaituzte gai honi buruzko mezuekin.
|
Zer
jan behar dugun... edo zer ez.
|
|
|
Alde guztietatik eta etengabe zirikatzen gaituzte gai honi buruzko mezuekin.
|
Zer
jan behar dugun... edo zer ez.
|
|
2008
|
|
|
Kanguruak, printzipioz, umeak hartu behar dituen zaintzari dagokionez, amak emaniko aginduak(
|
zer
jan behar duen, zenbat ordu lo egin, errutinak, etab.) jasoko ditu.
|
|
2009
|
|
|
Bestalde, ez da ahaztu behar egosketak badituela kultura, elikadura eta higiene merezimenduak. Beraz, oso interesgarria da gordinik zer jan daitekeen jakitea, eta, aldiz,
|
zer
jan behar den modu egokian elikatzeko, osasunerako arriskurik gabe. Elikagai gordinek nutrizio, zapore eta plazer gastronomiko originalak dituzte Oraingoz ez dago ebidentzia zientifikorik frogatzen duenik osasungarriagoa dela beti barazkiak eta barazki gordinak eta ez egosiak hartzea.
|
|
|
Zalantza asko ikusten ditu gizartean. ?
|
Zer
jan behar dugu. Zenbat?
|
|
2011
|
|
|
Ilupak, maske ilupak! Orain
|
zer
jan behar diagu astian?
|
|
2012
|
|
|
Horregatik, beharrezkoa da familiatik jokabide osasungarrietan heztea, haiekin hitz egitea eta janariak prestatzen parte hartzea”, esan du Jordi Salas Salvadó FESNADeko lehendakariak. Hitz horiek berretsi zituen Russolillok, eta, gainera, ziurtatu zuen ohitura horiek gaixotasunak prebenitzen laguntzen dutela, haurra osasuntsuago baitago eta
|
zer
jan behar duen badakielako. Esan zuen seme alabak erosketak egitera eramaten dituzten gurasoek produktu osasungarriagoak erosten dituztela.
|
|
|
Jarduera aerobikoa nahiz anaerobikoa izan, elikagai horiek ezinbestekoak dira. Hala ere, jarduera mota lagungarria da
|
zer
jan behar dugun orientatzeko. Ariketa aerobikoak muskulu glukogenoa kontsumitzen du.
|
|
2013
|
|
|
|
Zer
jan behar da?
|
|
|
Jamie McCaffrey Katua elikatzea funtsezkoa da osasunerako. Hori dela eta, komeni da informazio fidagarria erabiltzea felidoak
|
zer
jan behar duen jakiteko, hala nola hestearen inflamazioa, pankreatitisa edo giltzurruneko kalkuluak egitea. Albaitaria da katuen jabeek elikatzeko informazio fidagarriena.
|
|
2014
|
|
|
Janaria elikagai gisa hartu behar da, ez goseak kentzen duen bezala. Horregatik jaten da hobeto konpainiarekin, une bat ematen baitzaio elikatzeko egintzari, eta lehenago aukeratzen bada
|
zer
jan behar den, edozer ez irensteko. Ondo jaten amaitzen da, modu kontzientean egiteari uzten diogunean, eta apur bat beteta egon baino lehen.
|
|
|
Horregatik, gizarteak jarrera paternalistak erabiliz jokatzen du gurekin,
|
zer
jan behar dugun esanaz, horrela ez janzteko, haurdunaldia etetea ez dela emakumezko jarrera, auto familiarra dela guretzako egokiena, haserretuz gero ximurrak aterako zaizkigula… Honen ondoriozkoak dira gaztetxoenen arteko jarrera oldarkorrak, arrakasta handiena duten telebista saioak, oztopoz betetako bilerak, esaldiak (lasai, ze zaude hilerokoarekin?), hankaz gorako legeak… ...
|
|
2015
|
|
|
Han utzi zuen eremutarrak. Baina bai maitasun gartsua zuela, ez baitzituen gogoan ez
|
zer
jan behar zuen, ez izan zitzakeen arriskuak, ez agertzen ez zenean izan zitezkeen gezur beltzak! Bai mozkorturik egon behar zuela arima santu honek, inork enbarazu egin gabe bere Senarraz gozatzea baino besterik gogoan ez zuela!
|
|
|
Ama, begira hona
|
Zergatik
jan behar dut ilarra?
|
|
2016
|
|
|
Eta berdura ere, esaten dute baratzeak denak kontaminatuta uzten dituela, eta gero belar erradiaktibo hori jaten duten behiak ere kutsatuta geratzen direla, eta oiloak ere bai, eta oiloek errundako arrautzak... Eta orduan
|
zer
jan behar dugu, e, zer jan behar dugu??.
|
|
|
Eta berdura ere, esaten dute baratzeak denak kontaminatuta uzten dituela, eta gero belar erradiaktibo hori jaten duten behiak ere kutsatuta geratzen direla, eta oiloak ere bai, eta oiloek errundako arrautzak... Eta orduan zer jan behar dugu, e,
|
zer
jan behar dugu??.
|
|
|
Gehiago? «Nutrizioaren aldeko kit bat zure DNA ezagutzeko eta, ondorioz,
|
zer
jan behar zenukeen jakiteko. Hau da, herritar baten esku jartzen dugu autodiagnostikorako eta autotratamendurako kita; bi gauzak legez kanpokoak dira».
|
|
|
Ez da ahaztu behar dieta aldez aurretik ikasi behar dela. Dadoak norberak maneiatu eta zer jan erabaki gabe
|
zer
jan behar den erabaki gabe eta behar adinako prestakuntzarik gabe, mikronutriente gakoen gabezia gerta daiteke, adibidez, burdina, iodoa edo bitamina, edo ez da elikagaien arteko elkarreragina sustatzen. Adibidez:
|
|
2017
|
|
|
|
Zergatik
jan behar dugu 3 anoa berdura egunean?
|
|
2018
|
|
|
Entrenamenduaren arabera
|
zer
jan behar den eta zer ez ere kontuan dauka: " Jendeak uste du azukrea ez janda dena eginda dagoela, baina karbohidratoak dira kontrolatu beharrekoak.
|
|
2019
|
|
|
Leihoaren tapak erneguz zarratu eta urdaila orroka duela irten da koinatuaren gelatik: jan, Sabina, zer edo
|
zer
jan behar duzu behea jo baino lehen! Irratia ezkaratzeko mahai gainean utzi eta armairura jiratu da, zorion agurren ondorengo akordeoi doinuak telebistako marrazki bizidunen bozekin nahasten zaizkiola:
|
|
|
|
Zergatik
jan behar zenuke pepinoa ozpinik eta gatzik gabe?
|
|
|
Enekok zer edo
|
zer
jan beharra dauka; zuk ez daukazu goserik batere. Atzoko kondarrak atera dituzu hozkailutik, eta barazki pixka bat jarri duzu berotzen.
|
|
2020
|
|
|
Dieta osasuntsu batek hainbat elikagaitatik lortutako energia, proteina, bitamina eta mineralen kantitate egokia du.
|
Zer
jan behar duzun eta zer ez esango dizugu
|
|
|
|
Zer
jan behar duzu haurdunaldian?
|
|
|
|
Zer
jan behar du kirolariak. Lekaleak (hidrato eta proteinak), hidratoak (pasta, arroza, kuskusa edo kinoa bezalako zerealak...), koipe osasuntsuak (aguakatea, fruitu lehorrak, haziak, oliba olioa...), haragi edo arraina (edo barazkijaleen kasuan alternatibak). Ez da denetarik jan behar, baina anitza izan behar da elikadura; eta batez ere, kirolariaren edo pertsonaren beharretara egokitua.
|
|
2021
|
|
|
Nutriz Scorek urrundu egiten gaitu dieta mediterraneotik? Nutriz Scorek ez du esan
|
zer
jan behar den.' Elikagaien arloko gomendioek indarrean jarraitzen dute: dieta mediterraneoa, produktu freskoak, frutak, barazkiak… Dieta mediterraneoaren piramideak gure elikadurari eutsi behar dioten elikagaiak ditu oinarrian, eta neurriz eta noizbehinka jan behar ditugun produktuak baino maila handiagoetara bideratzen ditu.Adituek gomendatzen duten elikatze eredu osasungarria da, eta Igne Score koherentea da harekin.
|
|
|
Osasunarentzat kaltegarrienak diren produktuen gaineko zerga handitzeaz gain, proposatzen al da murrizketa fiskalik edo elikagai osasungarriak kontsumitzea sustatzen duen laguntzarik? Jendeari ez diogu esaten
|
zer
jan behar duen: nahi duena jan dezake.
|
|
|
Alabak produktu jakin batean gogokoen dituen marrazki bizidunak ikusten dituenean, hartzeko joera du. Ez dugu hitz egiten 30, 40 edo 50 urteko pertsona bati ez diogula esango
|
zer
jan behar duen, baizik eta babestu beharreko kolektibo bereziki ahul bati buruz: adingabeak.
|
|
|
Arrain urdin gutxi, sardina edo amuarrain motakoa.
|
Zer
jan behar litzateke eskolan eta zer maiztasunekin Kataluniako Osasun Publikoaren Agentziaren “Elikadura osasungarria eskola etapan” dokumentuan dago ikastetxeetako janariaren nutrizio kalitatea balioesteko jarraibidea. Gida honetan, eskolako menuak programatzeko elikagaien maiztasunari eta sukaldaritzako teknikei buruzko gomendioak biltzen dira.
|
|
|
pistoa, arroza, letxuga, patata edo barazkiak labean edo plantxan, patata purea… 9 Begiraleak, funtsezko pieza Haurrak janaririk bota ez dezaten eta lan hori egiteko behar diren baliabideak izan ditzaten hezteko orduan begiraleak beren funtsezko zereginaz kontzientziatzea. 10 Jaten dugunaz ohartzea Janaria zerbitzatzean, komeni da adingabeei gogoraraztea
|
zer
jan behar duten, ez gehiago. Eta gosez gelditzen badira, errepikatu ahal izango dute.
|
|
|
Ez, zer edo
|
zer
jan behar duzu. egoera desberdina: autoak eta kontainerrak sutan daude, eta harriak eta suziriak jaurtitzen dizkiete poliziari.
|
|
2022
|
|
|
Hasteko, bota dezagun mito bat, eta, haren ordez, argi izan ideia hori: norbaitek —osasun arloko profesional batek edo familiako kide batek— esaten dizu
|
zer
jan behar duzun eguneko une bakoitzean, denbora jakin batean (egunak, asteak edo hilabeteak) ohar zehatzekin (gramajea barne), kontzeptu anakronikoa dela, eta, okerragoa, alferrikakoa edo are kaltegarria dena kasu batzuetan. Kaltegarria, bai; izan ere, gaur egun, zientzia eskuan dugula, esan dezakegu dieta egiteak pisua galtzen eta epe ertain eta luzera mantentzen laguntzen duela.
|
|
|
–Ez dakit nola moldatu behar dugun, esan zuen Madeleinek?.
|
Zer
jan behar dugu aurtengo neguan?
|
|
|
Haurra jaio eta ia berehala osasun zentrora eraman behar da, eta bertatik, nahasitako burua gehiago nahastuko dizuten orri eta argibidez beteta aterako zara.
|
Zer
jan behar duen, nola, zenbatean behin, nola etzan, zer ez egin, zer eman diezaiokezun eta abar luze bat. Irteerako atea gurutzatu orduko erdiak ahaztuta.
|
|
2023
|
|
|
Nahi duana baina nik zer edo
|
zer
jan behar diat.
|
|
|
Horrek guztiak nahaste eta mesfidantza egoera sortzen du, eta esaldi honekin laburbiltzen da: “Nola jakin
|
zer
jan behar dugun, nutrizionistek ere argitzen ez badute? ”. Egia esan, elikaduraren mundua ez da kontraesan horien aurrean pentsa zitekeen bezain “kaotikoa”.
|
|
|
Kontua da bakoitzak bere beharren arabera ezartzea zenbat hartualditan banatu nahi dituen kaloriak egunean zehar. Badakit goiz osoa ezer hartu gabe ez dudala aguantatzen, aldez aurretik pentsatu behar dut
|
zer
jan behar dudan: fruta, jogurta, fruitu lehorrak… Ezer prestatuta ez dudanean sortzen da arazoa, eta kafetegian, makina batean edo hozkailuan harrapatzen dudan lehenengo gauza erabiltzen dut.
|
|
|
Irtenbidea ez da elikagai bati osagarri bat edo beste gehitzea. Jendeak badaki zer den dieta osasungarria eta badaki
|
zer
jan behar duen, baina baliabiderik ez badu, nekez egingo du. Gero eta proteina gutxiago kontsumitzen dira garestiagoak direlako, baina ezinbestekoak dira osasunerako.
|
|
|
Haurretan, proteina ekarpenik ezak jaitsi egiten du errendimendu intelektuala, eta hori ere oso kontuan hartu behar da. Jendeak
|
zer
jan behar duen badakiela esaten zuen, baina jakizu zer pisu duen dietak osasunean. Badaki teoria.
|
|
|
Inor ez du
|
zertan
jan behar hondartzako zakil guztiak eta zertan inor hil behar.
|
|
|
|
Zer
jan behar duzu gaur?
|