|
2002
|
|
|
Titir ek.
|
Zer
besterik egin ote nezakean. Bestela ezin nindekean ioputzatik irten, ezta iainko laguntzaille auek ezagutu ere, nonbait.
|
|
2003
|
|
|
|
Zer
besterik egin eban Jesusek, herririk herri ebilela, pekatariekin mahaian jarri eta eurakaz jaten ebanean?
|
|
|
gizon guztien zerbitzurako dago, guztiei Kristoren maitasun bake egilea ekarteko beharturik aurkitzen da. c) Kontzilioak mundu osoa jarri dau Eleizearen begien aurrean.
|
Zer
besterik egingo dau Eleizeak, zer besterik egingo dogu guk, mundu honi begitu eta mundu hau maitatu baino. Orain, eta beste edozeren ganetik, maitetasuna:
|
|
|
gizon guztien zerbitzurako dago, guztiei Kristoren maitasun bake egilea ekarteko beharturik aurkitzen da. c) Kontzilioak mundu osoa jarri dau Eleizearen begien aurrean. Zer besterik egingo dau Eleizeak,
|
zer
besterik egingo dogu guk, mundu honi begitu eta mundu hau maitatu baino. Orain, eta beste edozeren ganetik, maitetasuna:
|
|
2005
|
|
|
–
|
Zer
besterik egin nezakeen nik, eta zer besterik hik, senarra mehatxatu baizik?
|
|
2007
|
|
|
– Nik ez dakit
|
zer
besterik egin gizon horrekin –esan omen dio–, eta zuen ardura ere bada gaur arratseko ikuskizuna behar bezala irtetea.
|
|
2008
|
|
|
Berak, ingelesen gobernuaren aholkulariak: "
|
Zer
besterik egin dezake Gerry Adamsek, ez bada hilkutxa eramatea" esan zidan. Noski, bestela legitimitatea galduko zukeen bere taldean.
|
|
|
gaizki dagoela esaten didazu.
|
Zer
besterik egin dezaket nik hemendik, baina, errezatu eta errezatu baizik, ea exorzitatu gabe osatzen den? (?)?.
|
|
|
(...) Bukatzeko, bikietako bat –Natalia– gaizki dagoela esaten didazu.
|
Zer
besterik egin dezaket nik hemendik, baina, errezatu eta errezatu baizik, ea exorzitatu gabe osatzen den? (...)".
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, ama batek bezala gorrotatzen zuen Ernestinak Nazario une hartan, ama iraindu eta bortxatu batek bezala:
|
zer
besterik egin zuen, bada, koinatuak, amatasunaren lurrak. Ernestinarenak, zapaldu eta oinkatu baizik, hondatu eta ohondikatu, mutilari emandako kolpearekin?
|
|
|
ezen gaizkitik ez zitekeela zoritxarra baizik etorri, eta onetik zoriona?; zein zen, hortaz, bere egintzaren esanahia: ongi jokatzen ari zela gaizki jokatzen ari zen arren??!; baina, guztiaz ere, ez al zen itota sentitzen zenaren lehen betebeharra eta lehen obligazioa arnasa hartzea?;
|
zer
besterik egin zuen berak, bada!; eta, halere, arratsaldeak aurrera egin arau, kezkatzen hasi zen, ez galdera berriak etorri zitzaizkiolako, ziurki, baizik eta aurreko eta betiko galderak trinkotuz joan zitzaizkiolako, Adaren inguruabarrak nolako, galderak ere halako; Adari, izan ere, gero eta gutxiago falta zitzaion billeteak markatzen ziòn helmugako hiriburura heltzeko, gero eta gutxiago falta ... espazioak eta denborak estutzen zuten, beraz, eta espazioak eta denborak ematen zieten arestian gorputzik ez zutèn galderei gorputza, espazioak eta denborak ematen trinkotasuna; horregatik, beharbada, galderen erasoa ahazteko?
|
|
|
Izan ere, ama batek bezala gorrotatzen zuen Ernestinak Nazario une hartan, ama iraindu eta bortxatu batek bezala:
|
zer
besterik egin zuen, bada, koinatuak, amatasunaren lurrak –Ernestinarenak– zapaldu eta oinkatu baizik, hondatu eta ohondikatu, mutilari emandako kolpearekin?
|
|
|
aupa, aupa eta aupa... aurrera, aurrera eta aurrera!; huraxe baitzen kontua, aurrera eta aurrera egin behar zuela, nora ez bazekien ere, zeren bera Jainkoaren eskuetan jarri baitzen, azken batean, eta Jainkoak erabakiko baitzuen erabaki beharrekoa; eta, aurrera eta aurrera zihoala, trenak atzean uzten zituen trenbideko zutoinak eta kableak, baserriak eta basoak, artzainak eta artaldeak... guztiak uzten zituen atzean, berak –Adak– gero eta aurrerago egin ahal izateko, aurrerakako ihesaldi etengabean edo aurrerakako mozkorraldian, auskalo; bizpahiru orduko goraldiari, baina, normaltasun nolabaiteko bat jarraitu zitzaion; galdera batzuk ere –gogoak baztertutakoak, baina gogoan behar zituenak, nola edo hala– etorri zitzaizkion orduan –gorputz sendorik gabeko galderak, halere, lurrunaren arintasuna zutenak, Adaren aurpegieran ez zen kezka handirik islatzen behintzat–, ongi ari ote zen, gaizki ari ote zen, trenaren abiadurak are zoriontsuago egiten zuela ohartzen zen bitartean; ordea, ez al zuen beti entzun –aitari, amari, izebari, don Anizetori, apaizei eta mojei, eta mundu guztiari– ezen gaizkitik ez zitekeela zoritxarra baizik etorri, eta onetik zoriona?; zein zen, hortaz, bere egintzaren esanahia: ongi jokatzen ari zela gaizki jokatzen ari zen arren...?!; baina, guztiaz ere, ez al zen itota sentitzen zenaren lehen betebeharra eta lehen obligazioa arnasa hartzea?;
|
zer
besterik egin zuen berak, bada!; eta, halere, arratsaldeak aurrera egin arau, kezkatzen hasi zen, ez galdera berriak etorri zitzaizkiolako, ziurki, baizik eta aurreko eta betiko galderak trinkotuz joan zitzaizkiolako, Adaren inguruabarrak nolako, galderak ere halako; Adari, izan ere, gero eta gutxiago falta zitzaion billeteak markatzen ziòn helmugako hiriburura heltzeko, gero eta gutxiago falta ... espazioak eta denborak estutzen zuten, beraz, eta espazioak eta denborak ematen zieten arestian gorputzik ez zutèn galderei gorputza, espazioak eta denborak ematen trinkotasuna; horregatik, beharbada, galderen erasoa ahazteko... edo erasoari eusteko, hobeto esanda –galdera haiek ere erantzunen bat baitzuten noizbait–, hizketan hasi zen alboan zituèn ama alabekin, beste geltoki batean igotakoekin; Adak historia sinesgarri bat asmatu zuen –gurasoek osaba izeben etxera bidali zutela, zeren hauen alaba bakarra bizpahiru hilabete lehenago hil baitzen, eta zeren, nola beraiek sei ahizpa baitziren, hau, hori eta hura... –, ama alabek biziki jarraitu zutena.
|
|
|
Bat batean Wardesek atea bultzatu eta atera egin zen.
|
Zer
besterik egin zezakeen. Kasino familiar miserable hura besterik ez zuen, eta hantxe zegoen bakarrik, croupierrekin, joko aretoan.
|
|
2010
|
|
|
Eta don Bernardinok berdin: Espainiako lautadetan eta hango zeru urdinetan aurkitu baitzuen, antza. Unamunok berdin!?, haurtzaroak ukatutako paradisua; nik ere, baina,
|
zer
besterik egin nuen, tuberkulosiaren mundu zikinetik maitasun erromantikoaren mundu ustez garbira jotzen nuela, baita mundu erromantiko hartatik, edo haren porrotetik, mundu are erromantikoago batera, nazionalisten Euzkadira, alegia, non Arkadia berri bat kausitu bainuen?; pertsonak halakoak baikara, funtsean: puntu bat planoan, nondik sortzen eta hedatzen diren zirkunferentzia gero eta handiagoak, bizi dugun errealitatearen araberakoak batzuk, eta gure ametsen neurrikoak beste batzuk:
|
|
|
Batzuetan, hala ere, gehiegizkoa naizela iruditzen zait; izan ere, ez ote dugu orbetarrok ez zegokigùn zama hartu lepo gainean?;
|
zer
besterik egin zezaketen, bada, gurasoek, muga guztiak hausten zituèn mugako egoera hartan?; gure besoetan utziko al zuten, bada, munstroa, anai arrebok harekin, kilo pare bateko haragi txuleta kopeta handi batekin, mintza nadin argi behingoz!, xalo xalo jolas gintezen?; gutxienez etxean gorde zuten, etxeko, beste etxean?
|
|
|
eta baikorrago nintzelako, haserretu ere, haserretzen nintzen gizakion jokabide ergelarekin. Aitor dut, haatik, arrazoiaren aldeko jokabidean tematzeak arrazoia galtzera ere eraman gaitzakeela?
|
zer
besterik egin zuten Dantonek, Maratek eta Robespierrek??: halakoetan, baina, arazoa ez da arrazoia, arrazoikeria eta dogma baizik; sinesmen itsua?
|
|
|
eta batean erantzun ironiko bat bururatu zitzaidan: . Baldintza haietan,
|
zer
besterik egingo zuten, bada, arrebatxo??. Eta bestean zigarroa irudikatu nuen, orain Domingoren ezpain hezeetan eta orain Adarenetan, bi irudi batuen emaitzak erakusten baitzuen, zigarroa ez ezik, listu molekula batzuk ere konpartitu zituztela:
|
|
|
Batzuetan, hala ere, gehiegizkoa naizela iruditzen zait; izan ere, ez ote dugu orbetarrok ez zegokigùn zama hartu lepo gainean?;
|
zer
besterik egin zezaketen, bada, gurasoek, muga guztiak hausten zituèn mugako egoera hartan?; gure besoetan utziko al zuten, bada, munstroa, anai arrebok harekin —kilo pare bateko haragi txuleta kopeta handi batekin, mintza nadin argi behingoz! — xalo xalo jolas gintezen?; gutxienez etxean gorde zuten, etxeko" beste etxean" izan bazen ere, eta ez tornuko umeen etxera eraman, ed...
|
|
|
Eta don Bernardinok berdin: Espainiako lautadetan eta hango zeru urdinetan aurkitu baitzuen, antza —Unamunok berdin! —, haurtzaroak ukatutako paradisua; nik ere, baina,
|
zer
besterik egin nuen, tuberkulosiaren mundu zikinetik maitasun erromantikoaren mundu ustez garbira jotzen nuela, baita mundu erromantiko hartatik, edo haren porrotetik, mundu are erromantikoago batera, nazionalisten Euzkadira, alegia, non Arkadia berri bat kausitu bainuen?; pertsonak halakoak baikara, funtsean: puntu bat planoan, nondik sortzen eta hedatzen diren zirkunferentzia gero eta handiagoak, bizi dugun errealitatearen araberakoak batzuk, eta gure ametsen neurrikoak beste batzuk:
|
|
|
Baina ni zeloen mende nengoen, neure burmuinak ere bai... eta batean erantzun ironiko bat bururatu zitzaidan: " Baldintza haietan,
|
zer
besterik egingo zuten, bada, arrebatxo?". Eta bestean zigarroa irudikatu nuen, orain Domingoren ezpain hezeetan eta orain Adarenetan, bi irudi batuen emaitzak erakusten baitzuen, zigarroa ez ezik, listu molekula batzuk ere konpartitu zituztela:
|
|
|
Etxetik irten aurretik Irantzuk musu epela eman zidan. Agindu nion berehala informatuko nuela bileran gertatu behar zenaz,
|
zer
besterik egin nezakeen.
|
|
|
Lana bilatu, herrian edo kanpoan,
|
zer
besterik egin dezaket?
|
|
|
Barretxo konplizea bueltatuz erantzun genion bere menpeko hipokritok ere,
|
zer
besterik egin genezakeen.
|
|
|
Autobusa martxan zihoan jada, autobus zahartxo maitagarria, gure herrian pop estiloa gorde duen pasa den mendeko tramankulu bakarrenetarikoa. Eskatu nion izendapenarena kontatzeko,
|
zer
besterik egin nezakeen.
|
|
|
Beste zigarro bat kendu nion barra gainean zegoen Marlboro pakete politari,
|
zer
besterik egin nezakeen. Irantzuk alde egin zidan goizean eta harrezkero antsietateak jota nengoen.
|
|
2012
|
|
|
|
Zer
besterik egin nezakeen. Ez naiz ez haren aita eta ez senarra.
|
|
2013
|
|
|
Garibaldiren heriotza gertatu eta biharamunean kazetari batek elkarteari buruz elkarrizketa egin nahi zidala esateko deitu zidanean, baietz erantzun behar izan nion,
|
zer
besterik egin nezakeen?, eta elkar nola ezagutuko genuen galdetu zidanean Fred McMurrayren aire bat nuela erantzun nion, aspaldiko aktoreren bat aipatu ohi nuen betiere, adarra jotze aldera, neska gazteren batekin hizketan ari nintzenean, neure ikasleekin bereziki, broma merkeak egiteko joera baitut, oso merkeak ez esatearren. Hala esan ohi dit behintzat emazteak ikasleren batekin telefonoz hizketan sumatzen nauenean eta, umore txarrez baldin badabil, ahotsa ere aldatu egiten zaidala erantsi ohi du,, melenga jartzen zaizu, eztia, okagarria??, esan ohi du nazka imintzioak egiten dituen bitartean.
|
|
2014
|
|
|
ez zegoela harreman harekin ados.
|
Zer
besterik egin zezakeen. Norbaitek sabela eskuekin erauzi izan balio bezala sentitzen zen, gorputzeko odol guztia galduta.
|
|
2015
|
|
|
Baina Europan inork gutxi dauka autoritate morala aurpegiratzeko Syrizako agintariei B plana antolatu ez izana, hirugarren erreskate leunago bat lortzeko apustua jokatu izana Europako aginte faktikoak hain urrun iritsiko ez ziren itxaropenean. Hamarkada luzeotako ortodoxia neoliberalaren ostean
|
zer
besterik egiten du, alternatiba teorikoak aipatzez gain, Europako ezker politiko eta sindikalak?
|
|
|
–Eta ez al gabiltza ba horretan hona iritsi ginenez geroztik, Karl?
|
Zer
besterik egin dugu ba. Ostiarena jo, beste ezer ez!?.
|
|
|
Nik ezetz esango nuke?. . Eta
|
zer
besterik egin dezakegu, Oto. Ezustean harrapatu gaitu kaka honek guztiak, eta nik uste dut irautearekin nahikoa egiten dugula, ez duzu uste??.
|
|
|
Baietz erantzun nion alkateari.
|
Zer
besterik egin nezakeen. Orain, poeta furtibo izatetik poeta funtzionario izatera pasatuko nintzen.
|
|
|
Eta Jainkoak nahi dezala emakumeak soilik izatea horretaz konturatu gabe ari direnak; geure barruan halako ostalaria dugula gogoratzeko ardura bagenu, ezinezkoa iruditzen zait munduko gauzetan hainbesteraino murgiltzea, zein behe mailakoak diren ikusiko genukeelako barruan ditugunen ondoan. Bada,
|
zer
besterik egiten du piztiak, bistarako atsegin zaiona ikustean, bere gosea harrapakinean ase baino. Bai, haien eta gure artean nahitaez egon behar aldea.
|
|
|
Eta Jainkoak nahi dezala emakumeak soilik izatea horretaz konturatu gabe ari direnak; geure barruan halako ostalaria dugula gogoratzeko ardura bagenu, ezinezkoa iruditzen zait munduko gauzetan hainbesteraino murgiltzea, zein behe mailakoak diren ikusiko genukeelako barruan ditugunen ondoan. Bada,
|
zer
besterik egiten du piztiak, bistarako atsegin zaiona ikustean, bere gosea harrapakinean ase baino. Bai, haien eta gure artean nahitaez egon behar aldea.
|
|
|
|
Zer
besterik egin eraginlezake idazleak. Liburuan badaude meditazio etsiaren estoikoarentonuak, bizitzaren ezteustasunaren gogoetak gomutarazten dituztenak.
|
|
|
Nire hobe beharrez eroaten ninduten Mengeleren dizipulu haiengana. Aitak, nirekin
|
zer
besterik egin ez zekielako. Semea sendatu zezakeen mirarizko botika Lourdesen edo Alaskan aurkituko zuela esan baliote, harantz eramango ninduke birritan pentsatu barik.
|
|
2017
|
|
|
ikatza atera, gazteluak asaltuan hartu, Jainkoarekin mintzatu...
|
Zer
besterik egingo dik holakoetan gizonak asper gaizto ez egiteko. Ardoa edan, dadotan jokatu, emakumeak besarkatu.
|
|
2018
|
|
|
Moscomben ez dugu maiz izaten zu bezalako jendea hartzeko zorterik. Eta, egia esatea nahi baduzu, jauna, ez dakit
|
zer
besterik egin zenezakeen ordu honetan. Emazteak ez lidake sekula barkatuko gaur gauean hemendik alde egiten utziko banizu.
|
|
|
–
|
Zer
besterik egingo dudala uste duzu?
|
|
2020
|
|
|
Bazekien, baita ere, beraiek alderantziz, ibaiez jaitsi eta Rewa herrixka suntsi zezaketela. Baina
|
zer
besterik egin zezakeen. John Starhurst irteten tematzen bazen, eta bere burua jaten utzi, ehunka giza bizitza kostako zen gerra bat sortuko zen.
|
|
|
Mikelek sorbaldak makurtu zituen, amore emanez.
|
Zer
besterik egingo zuen, jakin zutena jakin ondoren. Atzera itzuli ziren beraz, isil isilik, autoan sartu arte.
|
|
|
Hasperenka, Marianek Aitziberren eskua estutu zuen, horrekin beraren mina arintzeko modua izango balu bezala. Ez zekien
|
zer
besterik egin, eta bere buruari galdetu zion ea zer egingo ote zuen berak ere txuteak ordaintzeko lain dirurik ez zeukan egunean. Laster, alegia.
|
|
2021
|
|
|
(Leizarraga); Zer bertzerik mundu honetan desira genezake? (Leizarraga);[...] baina
|
zer
besterik egin nezakeen (J. A. Arrieta); Zer beste asmo izango du...?
|
|
2022
|
|
|
Han
|
zer
besterik egin genuen ez dut esango.
|
|
|
Miguel Armadaren deiari kasu egin zion Mattinek.
|
Zer
besterik egin zezakeen. Belaunak dardaran zeramatzan.
|
|
|
Mattinek oraina eta etorkizuna oparitu zizkion osabari.
|
Zer
besterik egin zezakeen. Ez zuen beste sorbaldarik negar egiteko.
|
|
|
–Eta
|
zer
besterik egin dezakegu. Zuek ez daukazue bihotzik, eta gainera zekenak zarete!
|
|
|
Zuek ez daukazue bihotzik, eta gainera zekenak zarete!
|
Zer
besterik egin dezakegu? –galdetu zuen berriro amorruz?.
|
|
|
|
Zer
besterik egin dezaket, ba, errepikatzea baino. Lehenaldia berritu beharra dago, nire lehenaldia...
|
|
|
Hogeita zazpi urterekin nireak egin du.
|
Zer
besterik egin. Lapurretan jarraitu.
|
|
|
|
Zer
besterik egin dezake. Zuk ez duzu inoiz horretaz hitz egiten.
|
|
2023
|
|
|
Beti ibilbide bera.
|
Zer
besterik egin behar du. Bertatik bertara begiratzera joaten dira.
|
|
|
Nik hirekin egin nahi ditiat, ordea.
|
Zer
besterik egin behar nuke haren inguruko guztiak hondatzeko eta kale bazterreko emakumeekin nahasteko beste ezertarako fundamenturik ez duen alproja axolagabe batekin. Baina horrekin aski ez, eta, gehien behar hindudanean, ospa egin eta bakar bakarrik utzi ninduan.
|