Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 4.451

2000
‎Bat etorri behar dugu herriek euren artean lotura txikiak zituztela esatean ; Estatuen artean harremanik ez. Gerla zen herriok gerturatzeko bide bakarra, elkar hiltzeko tenorean zirenean.
‎Aldi horretara darama Legeen izpiritua ren egileak aubane eta ontzi hondoraketa eskubide burugabekoen jatorria. Gizakiek, hala dio berak, zera uste zuten: atzerritarrak, zuzenbide zibileko loturarik gabekoak izan eta ez zitzaiela inolako justizia edo erruki mailarik ere zor.
‎ Esan daiteke gauzak ere norbanakoen antzera sailkatu egiten direla. Ondasunak feudalak eta ez feudalak, menpekoak eta askeak ziren.
‎Kode Zibila eta Zuzenbide idatzia, horra hor legelariok azken berrehun urteotan Europan zehar (Britainiako uharteak salbu) izan dugun lelo ezin baztertuzkoa. Lelo ezaguna, errepikatua, geureganatua, eta, zer esanik ez, Europatik kanpora ere zabaldua eta barreiatua.
‎Besteak beste, Kode Zibilean ditugu garai honetako lege euskarri nagusiak eta oinarri gorenak, segurtasun juridiko delakoaren adierazmolderik bikainenak. Hitz batez esateko , antolamendu juridikoaren bizkarrezurrik osoenak.
‎Bolada berri horri, arrazoi osoaz gainera, Kode Zibilaren kulturarena esan ohi zaio, batez ere, herri latindarretan. Frantzia, Belgika, Italia, Portugal, Espainia... guztiak dira tradizio horren katebegiak.
‎Hari luze horren matazak korapilatu egiten dira, behin eta berriro, XIX. eta XX. mendeetan, lekukotza nabarmenak baititugu aurretiaz esandako horien inguruan12.
‎Zio desberdinekorik ere ekarri da puntu honetara, alegia, senar emazteen arteko ezkon bizimodua jasanezina izan daitekeela bizitza garratz, destaina gogor, eguneroko mesprezu, kontraesan jarraiko, zorrotz eta doilorrak tartean badira. Berba batez esateko , egintza mingarri askorengatik. Horietako bat ere ez da larria; horien metaketak, berriz, beroriek pairatu behar dituen ezkontidearentzat, nahigabe eta sufrikario izugarriak.
‎Premiazkoa da, hala esan ohi da behinik behin, ondo konpontzen ez diren senar emazteei laguntza ematea. Gure ohitura eta usadioei egotzi zaie ezkontza makurrak sustatzea.
‎Ezkontzak inoizkorik askeenean direnean; berdintasun politikoak baldintzen desberdintasun muturrekoena desagerrarazi duenean, hau da, ezkontideek izadiaren goi arnas gozoei men egin eta harrokeriazko aurreiritzien aurka borrokatu behar ez duten une horretan bertan. Gizarte deusezkeria horiek, hain zuzen ere, sortzen zituzten, ezkon hitzetan eta ezkontzetan, deserosotasuna, premia larriak eta zergatik ez esan , patuaren ezinbestekotasuna ere.
‎Bide bertsutik ere, esan ohi da izate eta aiurriaren bateraezintasunaren alegazioa dela eta, dibortzioaren abantaila guztiak ezabatu egiten direla. Aitzitik, guk diogunaren arabera, dibortzioaren abusuak biderkatu eta astundu egiten dira, izate eta aiurriaren bidezko bateraezintasuna gordetzen bada.
‎Bide bertsutik ere, esan ohi da izate eta aiurriaren bateraezintasunaren alegazioa dela eta, dibortzioaren abantaila guztiak ezabatu egiten direla. Aitzitik, guk diogunaren arabera , dibortzioaren abusuak biderkatu eta astundu egiten dira, izate eta aiurriaren bidezko bateraezintasuna gordetzen bada.
‎Dibortzioa ere elkarrekiko adostasunak ekar dezake, ezkontza bera elkartea delako kari hori oinarri hartuta. Elkarte hori, esan gabe doa, ez litzateke betierekoa izango.
‎Auzitan dago ezkontzak aurreko seme alabak legeztatu behar dituen. Ingalaterrako legeek ez dute, osteko ezkontza dela eta, legeztatze hori onartzen; egia esan , legeztatze horri mesfidantzaz begiratzen diote, ohituretan askakeria zabaldu eta familietan ordena ezabatzeko modukoa bailitzan. Frantzian, bestela ere, ekitate naturalari egin zaio so, seme alaben mesederako.
‎Bigarrenik ere, esan behar da krimen baten ikerketan badugula aspaldikoa ez den egitatea, berba batez esateko, gure begipean dagoena. Egitate eginberrien froga naturala lekukoena da.
‎Bigarrenik ere, esan behar da krimen baten ikerketan badugula aspaldikoa ez den egitatea, berba batez esateko , gure begipean dagoena. Egitate eginberrien froga naturala lekukoena da.
‎Goiburutzat jarri dugu, beraz, egoera zibil autuetan, honako hau: lekukoen bitarteko froga ez da onargarri, horri pisu gehiagoko frogak eusten ez dion bitartean; hau da, etxeko agiriak, hildako ez susmagarrienak, aldi egokian igorri eta jasotako gutunak; hitz batez esateko , egitate multzoa, hortik antzematen bada egia zein den argitzeko erabilgarri izan daitekeen behar beste aztarna.
‎Gizartean negozioak aurrera daitezen diruak salneurria behar du; bestela, ez dira mailegu emaileak izango edo, hobeto esanda , halakoak badira ere, legeen egonkorkeriari mendekua hartuko diote horiek itxurazko itunen bidez, urraketaren arriskua garesti ordainduta. Lukurreriarik itzelenak gertatu dira, korritua debekatu denean.
‎Halakoetan eskubide horien kobraketa uztarturik dago zuzenbidearen arazorik latzenekin eta zerga biltzaileak edo zerga errentariak eskura du, itun misteriotsu hori dela bide, botererik arriskutsuena. Erregistroaz esan dugun gauza bera esan daiteke hipoteka kodeaz. Erakunde horietan, ñabardurak baztertu eta ez ditzagun ugaritu aurreko arreta pisuegiak; batera ditzagun ogasunaren eta legeriaren asmoak.
‎Halakoetan eskubide horien kobraketa uztarturik dago zuzenbidearen arazorik latzenekin eta zerga biltzaileak edo zerga errentariak eskura du, itun misteriotsu hori dela bide, botererik arriskutsuena. Erregistroaz esan dugun gauza bera esan daiteke hipoteka kodeaz. Erakunde horietan, ñabardurak baztertu eta ez ditzagun ugaritu aurreko arreta pisuegiak; batera ditzagun ogasunaren eta legeriaren asmoak.
‎Portalis, Tronchet, Maleville eta Bigot Preameneu, horiexek dira taldekide haien izenak. Agerian esan dugun arren, bada bazterretan osterantzeko partaiderik sumatu duenik6.
‎Aurreko horiek ditugu, esan legez, ageriko egileak. Alabaina eta jada irakurria denez, baziren bestelako egileak.
‎Legegileak jurisprudentziaren kezka behar du izan; hortaz, jurisprudentziak harena ongi dezake eta, zer esanik ez, legegileak berak ere jurisprudentzia zuzendu.
‎Erakundeak bala bala doaz, bata bestearen atzetik, eurotariko ezein ere finkatu gabe, eta iraultzaren izpiritua eurotan guztiotan jartzen da. Iraultzaren izpiritu esaten diogu guk xede politiko baten pentzudan eskubide guztiak gogorki ezerezteko gogo nabarmenari. Gogo horrek, argi dago, ez du onartzen besterik Estatuaren interes misteriotsu eta aldakorra baino.
‎Portalisen esanak, edonola ere, ez datoz politikaren esparrutik, berak ondotxo bereizten baititu politika eta harreman zibilak. Berba batez esateko , eskubide politikoak eta eskubide zibilak. Ezin argiago nabari daiteke puntu hori, berak dioena hona eraldatuz gero:
‎Berba batez esateko, eskubide politikoak eta eskubide zibilak. Ezin argiago nabari daiteke puntu hori, berak dioena hona eraldatuz gero:
‎Aitzitik, bizi eta egokitua nahi du Portalisek lege zibila, eragingarritasun osokoa izan dadin: " Herrien kodeak denboraren arioz egiten dira; zehatz esateko , behin ere ez dira oso osorik egiten".
‎Asmo horretara ekartzen gaitu, behin eta berriz, Portalis horrek. Argi dio berak ezkontza ez dela egoera zibil soila, bizi egoera baizik:
‎Portalisek, esan gabe doa, badaki Erromako Zuzenbidearen iturrietan edaten. Zuzenbide horretatik bereganatzen du ezkontzaren izatea, ezkontza zer den taxuz azaltzeko:
‎Horren hurrengo, lehen esan legez, Frantziar Iraultzak zibilaren arloan agindutako legeak. Azken azkenean, 1804 urteko Kode Zibilaren aldarrikatzearen ondorioz, XII. urteko ventdse hileko legearen 7 zenbakia:
‎Bi hitzetan esanda , ezabatze prozesu baten pauso laburrak. Urte gutxiren buruan, euskal zuzenbide zibila noraezean jarria, lur azpiko kobazuloetan ehortzia.
‎Adin aitzinatuago batean, izpirituak kultura behar du. Bihotzaren lehen garatze horiek ere jagon behar dira, grinaren hasierako kimuak zuzendu eta zigortu, arrazoimenaren egoki zertu, sedukzio mota guztien aurrean babes egokia emanda; berba batez esateko , izadiaren zelatan egon, haren eraginak ez saihesteko eta harekin batera osatzeko beraren obra nagusia, horri lotuta, kide legez, onartzen baikaitu hark.
‎Zahartzaroa, begokigu hala esatea , ez da egundo ere iristen senar emazte fidel eta bertutetsuentzat. Aro horretako ajeak direla eta, bizitza iraungiz doa.
‎ Esandakotik dator, etorri ere, ezkontza betiereko kontratua dela, helburuz eta xedez. Arestiko legeek dibortzioa onesten dute.
‎ Esan ohi da, dibortzioaren alde, ezkontzan gozorik ezabatzen dela, horren hautsezintasuna adierazten denean; ezkon lotura gehiegi estutzen bada, argaldu egiten dela; etxeko neke eta lorrak lazgarriak direla, begi bistan osterantzekorik ez denean betierekotasuna baino; elkar ulertzen ez duten senar emazteen bizimodua, modu hautsezinean loturik badaude, galdua dela ondorengotzarako; ohitura onak kolokan...
‎Bat gatoz ondoko honetan, alegia, inork ez du eskubide natural eta berezko baten bidez, hil osteko halako aginpiderik; modu batean esateko , testamentu baten bidez, heriotzaren ondoan bere burua biziarazteko. Ados gaude, berebat, legeek oinordeko izateko aukera edo modua ezar dezaketen horretan.
‎Edonola ere, gorde beharrekoa eta askatasun esparruan uzteko modukoa: legeak, jakina, giza gogoari hurbiletik dagokion horretan askatasunik ez badio ematen norbanakoari, norbanakook eurok, besterik gabe, legea saihesteko ahalak eta leherrak egiten dituzte. Eskuzabaltasun estaliek eta itxurakeriek izango dute han habiatoki, testamentu egiteko ahalmena debekatuta edo murriztuta badago; eta iruzur arbuiagarrienak suertatuko dira familietan, horiek zintzoenak izanda ere.
‎Hauexek dira Kode Zibilaren proiektua idazteko erabili ditugun oinarri nagusiak. Gure helburua ohiturak legeei lotzea izan da; orobat, familia izpiritua zabaltzea, hori ere, esanak esan , herriaren izpirituaren aldaera baita. Sentimenduak ahuldu egiten dira hedatzen direnean; berezko euskarria behar da, komenigarritasun uztardurak egin ahal izateko.
‎Harrigarria da, zinez, erresuma berberean diren ohitura ugariak: hartara, esan daiteke Frantzia ez dela besterik gizarte batzuen gizartea baino. Aberria komuna da; Estatuak, bereiziak eta bestelakoak; lurraldea, bata; nazioak, ostera, anitzak.
‎Erakundeak bala bala doaz, bata bestearen atzetik, eurotariko ezein ere finkatu gabe, eta iraultzaren izpiritua eurotan guztiotan jartzen da. Iraultzaren izpiritu esaten diogu guk xede politiko baten pentzudan eskubide guztiak gogorki ezerezteko gogo nabarmenari. Gogo horrek, argi dago, ez du onartzen besterik Estatuaren interes misteriotsu eta aldakorra baino.
‎Gure bileretako hasieran iritzi batek harritu gaitu, hain zuzen ere, Kode Zibil baten idazkeran arlo bakoitzeko testu oso zehatz batzuk nahikoak direla, testu osoa egiteko. Bide bertsutik ere, esan ohi da trebeziarik nabarmenena dela oro laburtzea oro aurreikusi eta gero.
‎Egiatan, aldera al daitezke herri hasiberri bateko erakundeak, aberastasun eta zibilizazio mailarik gorena bere barnean jaso duen herri batekoekin? Erroma bera ere, handia izateko jaioa eta zelanbait esateko , betiereko hiria izateko xedatua, ez al zen berehalakoan konturatu lege horien askiezaz. Haren ohituretan oharkabe gertatutako aldaketok, ez al zituen legerian arin arin ezagutarazi?
‎Orobat, magistratuek eta juriskontsultoek ebatzi behar dituzten gaien bilakaerari so egiten bazaio. Zer esanik ez, gertaeren nondik norakoak eta gizarte harremanak sarritan aldatzen dituzten inguruabarrei jaramonik eginez gero. Azkenean ere, ikusgarri suertatzen da arestiko hori, grina eta interes guztien aldeko eta kontrakarreko bolada jarraituak begi bistan badira.
‎Herriak, hala esan ohi da, ezin du korapilo horretan askatu zer saihestu behar den edo zer egin behar duen, bere eduki eta eskubideetan ziurtasunik indartsuena izateko.
‎Zernahi gisaz ere, esan al daiteke edozein kode, errazena ere barne, gizartearen maila guztien eskura egongo litzatekeela. Grinak ez al lirateke ibiliko, atsedenik gabe, horren benazko esanahia desbideratzeko kezkatan?
‎Nondik nahi begiratuta ere, ohitura egiaztatu eta norbanakoen arteko liskarrari aplikatzea epailearen ekintza da, eta ez legearena. Ekitate edo justizia banatzaile horren aplikazioak jarraitu behar dio , kasu bakoitzean, alderdi baten eta bestearen arteko hari meheari. Ezin legegilearena izan, legegilea baita justizia edo ekitate orokor horren ministraria.
‎Legegileak jurisprudentziaren kezka behar du izan; hortaz, jurisprudentziak harena ongi dezake eta, zer esanik ez, legegileak berak ere jurisprudentzia zuzendu. Beharrezkoa da horretarako jurisprudentzia bat izatea.
‎Esperientziari dagokio guk uzten ditugun hutsuneak betetzea. Herrien kodeak denboraren arioz egiten dira; zehatz esateko , behin ere ez dira oso osorik egiten.
‎Lege guztiak norbanakoei edo ondasunei dagozkie. Ondasunekoak, esan gabe doa, norbanakoen onuragarritasunak dakartza.
‎Hutsean esanda , legeek ez dituzte arautzen gizakien arteko harremanak, ezpada gizaki bakoitzarenak gu guztiok babesten gaituzten legeekin izan ditzakeenak.
‎Publizitate mugatu batekin bete behar dugu horien zeregina. Egia esan , publizitateak ezin du sortu herritar bakoitzarengan eta une berean, herritar horrek bete behar duen lege horren ezagutza. Hala ere, nahikoa izan luke aurreko publizitate mugatu horrek legea noiz betearazi behar den horretan edozein nahikeria saihesteko.
‎legeek usadioak jagon behar dituzte, usadio horiek gaitzesteko modukoak ez direnean. Arrazoiz esan ohi da, maiz sarri, giza izaera unean unean agortu eta sortzen dela, belaunaldi batetik besterako loturarik gabe. Belaunaldiak bata bestearen ondoan doaz, eta elkarrekin dira nahasten, estekatzen eta bateratzen.
‎Bedeinka dezagun, beraz, izadia, berorrek eman baitizkigu lerrakera jazarrezinak eta gure bihotza jarri lerrakera horien erregela eta balazta. Esan ohi da klima jakin eta inguruabar zehatzen azpian, poligamia ere onargarriagoa izan daitekeela, beste inguruabar eta klima batzuetan baino. Edonondik begira dakiola ere, herri guztietan suertatzen da hori bateraezina konpromiso baten oinarriekin, konpromiso horretan ematen direlako zer guztiak, gorputz eta arima.
‎Jakin badakigu pertsona batek, egintza baten bidez emaitzak lor ditzan, egintza horren posibilitate desberdinak behintzat kontuan hartu dituela. Alabaina, horietako bat aukeratzen badu abian jartzeko, eta egiterakoan mota orokorragoko printzipio bat erabiltzen badu, horrela sorturiko zioari, helburu zehatzekin zerikusirik ez duenari, zio laguntzailea nahi diogu deitu, laguntza bat baita zalantzati dagoenarentzat, nolabait esatearren.127
‎Baina denboraren premia badu, nahiago du ziur asko lehenengo aukera. Jakina, dio Neurathek, zioa aplika dezan, lehenengo eta behin bitartekari eta helburu guztiak aztertu behar ditu, hau da, ikerketaren aukera substantibo guztiak ase eta gero pasa behar da zioa aintzat hartzera. Hipotesi anitz izan daitezke, baina ez da hain zaila honelako egoera bat imajinatzea:
‎Hipotesi anitz izan daitezke, baina ez da hain zaila honelako egoera bat imajinatzea: norbaiti, hausnarketa egoeran izanik, gogoeta teorikoak ez dio ezertarako balio, norbait hori zientzialari, filosofo, pertsona arrunt edota Napoleon estratega izanagatik ere.
‎Parabola hau uste finkaketaren bere lau metodo edo aldiak ezartzeko baliatu zuen Neurathek: esan bezala, senarena, agintearena (mitoa, erlijioa), sasirrazionalista (metafisika) eta zio laguntzailearena (zientzia razionala), hurrenez hurren. Batzuek, inozoki hirugarrenari hoberena irizten dioten arren —razionalismorik antimetafisikoena defendatzen dutelakoan—, ikuspegi zabalago batetik gauzak horrela ez direla ikus dezakegu.
‎3) Azkenik, aipaturiko behatzaileak entrenamendu logikoa ere balu, orduan ez litzaioke gehiegi kostako mundu ikuskera nazionalsozialistaren usteltze logikoa nabaritzea: sofismak, kontraesanak, lizunkeria politikoak agerian uztea, bestela esanda . Ikusmolde zientifikoak logika eta kontsistentziaren zentzua darama bere baitan; nazien ideologiak, aldiz, horixe nahi du hain zuzen ere bere baitatik at eduki.
‎Badakigu, gainera, naziek beren jite antilogikoa diskurtso ugaritan zabaldu zutela. Behin, 1935ean, L.G. Tirala izeneko nazi batek Vienako Zirkuluari buruz esan lez," berezkoa duten modu formalistan gogoeta egiten ahalegintzen dira gizon hauek eta, intuiziotik erabat independentea den doktrina matematiko esoteriko baten laguntzaz, jakitun ez arioei espezifikoa zaien mundu zientifikoaren logika berri bat nahi dute agerian utzi" 135 Horrela, juduak arraza lez arioak baino gutxiago direla zioten baieztapenak edo juduen konspirazioei buruzko asertz...
‎Badakigu, gainera, naziek beren jite antilogikoa diskurtso ugaritan zabaldu zutela. ...L.G. Tirala izeneko nazi batek Vienako Zirkuluari buruz esan lez," berezkoa duten modu formalistan gogoeta egiten ahalegintzen dira gizon hauek eta, intuiziotik erabat independentea den doktrina matematiko esoteriko baten laguntzaz, jakitun ez arioei espezifikoa zaien mundu zientifikoaren logika berri bat nahi dute agerian utzi" 135 Horrela, juduak arraza lez arioak baino gutxiago direla zioten baieztapenak edo juduen konspirazioei buruzko asertzioak hutsalkeriez beterik zeuden.
‎Harrezkeroko historiak ez die azken hauei arrazoirik kendu. Beren galdera gakoa," zer nahi duzu esan horrekin?", ez zen batere tribiala: ikusmolde askok —totalitaristek lehenik— ezin diote beren buruari hori galdetu, beren partaideek ezin dute ezta planteatu ere egin.
‎Beren galdera gakoa," zer nahi duzu esan horrekin?", ez zen batere tribiala: ikusmolde askok —totalitaristek lehenik— ezin diote beren buruari hori galdetu, beren partaideek ezin dute ezta planteatu ere egin. " Zer nahi duzu esan ‘garbiketa etnikoa’ eta ‘argitze kontzeptuala’ gauza bera direla adierazterakoan?", galdetuko genioke Horkheimerri, 1937an Vienako Zirkuluaren kontrako halako analogia ilunak ezarri zituenean.
‎ikusmolde askok —totalitaristek lehenik— ezin diote beren buruari hori galdetu, beren partaideek ezin dute ezta planteatu ere egin. " Zer nahi duzu esan ‘garbiketa etnikoa’ eta ‘argitze kontzeptuala’ gauza bera direla adierazterakoan?", galdetuko genioke Horkheimerri, 1937an Vienako Zirkuluaren kontrako halako analogia ilunak ezarri zituenean. Dakigunez, Vienako Zirkuluaren partaide gehienak, denak ez esatearren, hil edo erbesteratu egin zituzten naziek.
‎" Zer nahi duzu esan ‘garbiketa etnikoa’ eta ‘argitze kontzeptuala’ gauza bera direla adierazterakoan?", galdetuko genioke Horkheimerri, 1937an Vienako Zirkuluaren kontrako halako analogia ilunak ezarri zituenean. Dakigunez, Vienako Zirkuluaren partaide gehienak, denak ez esatearren , hil edo erbesteratu egin zituzten naziek.
‎25. " Eseri, luma eta abakoa eskuan hartu, eta batak besteari esan : kalkula dezagun!" (LEIBNIZ, G.W.:
‎1928, op., Hitzaurrearen 10 orr. Orrialde berean, gainera, Carnapek honako hau dio : " Oinarrizko kontzeptu sinple batzuk aukeratu nituen hortaz, adibidez, sentimen kualitateak eta beren erlazioak" (etzanak jatorrizkoan).
‎94 Dena den, honi buruzko Carnapen ikuspegia konplexua izan zen, oinarri edo hizkuntza horren aukeraketa konbentziozko gauza zela uste zuelako. 1934an (op., 76 orr.), esan bezala, hizkuntza fisikalista aukeratzera aldatu zen, hau subjektuartekoa baitzen eta, beraz, subjektuen arteko komunikaziorako hobea.
‎110 Honekin ez da esan nahi Schlick neokantiarra izan zenik, ikusmolde horren eraginaren ildo batzuk kontuan izan zituela baizik. Schlickek beti errefusatu zituen a priori sintetikoa eta Kanten espazio eta denboraren teoria, baina, bestalde, bere ezagutzaren teoria —holista eta formalista— kantiarra eta antienpirista bilakatu zen.
‎121 Orain dela bederatzi urte horrela ez izan arren. T. Uebelek esan bezala," ingeles hizkuntzako filosofia analitikoan izandako Vienako Zirkuluaren berrazterketak batez ere Rudolf Carnap izan du kontuan, gutxiago Moritz Schlick, eta ozta ozta Otto Neurath, bere gaizkile nabarmenena" (Studies in History and Philosophy of Science 22 (4): 623, 623 orr.).
‎Gauza bera gertatzen da haluzinatzerakoan, ikus dezakegun objektua benetan ikusten dugun tokian ez dagoelako. Ikusten duguna, esango lukete fenomenalistek, gure sentimen daturen bat da. Eta ilusioak eta haluzinazioak gure benetako hautemateetatik bereizten ez direnez, hautemate kasu batean ikusten duguna gure sentimen datuak besterik ez direla esan behar da.
‎Ikusten duguna, esango lukete fenomenalistek, gure sentimen daturen bat da. Eta ilusioak eta haluzinazioak gure benetako hautemateetatik bereizten ez direnez, hautemate kasu batean ikusten duguna gure sentimen datuak besterik ez direla esan behar da.
‎Eta preseski ezagutza zen fenomenalistek, sentimen datuez baliatuz, oinarritu nahi zutena. Gogoeta edo enuntziatu baten eduki kualitatiboa ezin bada komunikatu, ezin izango da jakin zer nahi den esan termino bat erabiltzerakoan. Beraz, horrela solipsismoa agertzen da:
‎ustearen kasuan, iritzian, ez dago arazorik; ilusioekin gertatu bezala, ez da ez faltsua ezta egiazkoa ere. Aldiz, zerbait baieztatzen denean, asertzio bat egiten dugunean, esaten duguna soilik faltsua edo egiazkoa izan daiteke. Hau da, hizkuntza fisikalistan enuntziatuak zuzengarriak dira.
‎Hizkuntza fisikalista onartu bazuten, eta hau hutseginkorra bazen, orduan garbi dago ez zeukatela inolako oinarri finkorik ezagutza haren gain eraikitzeko. Eta, esan bezala, oinarriztapenaren ikuspegia funtsezkoa zirudien Zirkuluarentzat, partaide askoren aburuz ezagutzak oinarri sendoa, harri ama behar baitzuen. Asmo hauek, beraz, kinka larrian zeuden.
‎Ez zegoen ezagutza eta errealitatearen arteko loturaren nozioarekin apurtu beharrik. Schlickek egia egokitzapen gisa teoria klasikoari jarraitzen zion — Veritas est adequatio rei et intellectus, eskolastikoek esan bezala—, Aristotelesen garaitik oraindik zutik zegoena eta Russell eta Mooreren oinarria zena beren idealismoari aurre egin guran101 Schlickek Neurath zeukan aurrez aurre egiari buruzko gogoeta hauetan. Neurathen ustez, zientziaren enuntziatuek ez zeukaten errealitatearekin lotutako oinarrizko enuntziatuen multzotik eratorriak izan beharrik, beren elkarren arteko adostasuna mantentzeko beharra baizik.
‎Vienako Zirkuluaren etapako bere azken urteetan, Carnap ere erabat ados agertu zen egia enuntziatuaren eta ‘errealitate’ edo ‘emandakoaren’ arteko egokitzapenean ez datzala dioen ikuspegiarekin. 1934an, aipaturiko Logische Syntax ean, bere errealismoaren aurkako joera ezarri zuen berak Tolerantzia Printzipio deiturikoaren gerizpean.
‎Printzipio honen arabera, hizkuntza desberdinak —ala marko linguistikoak, kontzeptualizazioak, teoriak— izatea posible da, eta denek balio diezagukete berdin ezagutzaren arazoei erantzunak ematerakoan. Gehien komeni zaigun hizkuntzaren aukeraketa, zioen Carnapek, dagoeneko ez da errealitatearekin izan dezakeen egokitzapenean oinamtzen, erabilgarritasuna bezalako balio pragmatikoetan baizik. Teoriaren ikusmolde honek indartsu jo zituen Vienako Zirkuluaren funtsezko postulatuak; hots, finkaturiko ikusmolde zientifikoaren aurkako azken sastada izan zen.
‎Berreraikuntza logiko bat beste pertsonei gogoeta prozesuak komunikatzeko formarekin bat dator, eta ez subjektiboki osatzeko formarekin. Zientzia aztertzen duen filosofoak edo, bestela esanda , zientziak sortzen dituen interes filosofikoko arazoak analizatzen duen filosofoak, ez du zientzi aurkikuntza baten sortze prozesuaz arduratu behar. Ez zaio ardura zientzialariak zer egiten duen aurkikuntza egin baino lehenago, baizik eta bere jardueraren azken emaitzak soilik.
‎Zientzialariaren ideologia, beraz, ez zen ez Reichenbachen ez vienarren agendaren osagaia108 Eta, beren ustez, ez zuen inolako epistemologoren agendan parte hartu behar. Zientzialariak nahi badu, erlijio sinesmenek esango diote nondik jo, edota interes politikoek, fabore ekonomikoek edo hipotesi metafisiko tradizional ahulenek, baina horietako ezerk ez du garrantzirik epistemologoarentzat, honek aztertzen duen gauza bakarra emaitza teorikoak baitira. Teoria egokia bada, hau da, epistemologoak ontzat jotzen dituen irizpideetara egokitzen bada —eta egiaztagarritasunaren kasuan bezala, hemen hasten da askotan eztabaida—, orduan bost axola teoria hori goi isurizko jakituriaren bidez lortu den, legez kontrako dirulaguntzei esker edo zientzialariaren bertuteak direla medio:
‎Izan ere, Vienako Zirkuluaren ideia asko egungo filosofiaren baitan ikus ditzakegu eta, orobat, Zirkuluaren ekarpenak neurri juxtuagoan kokatzea lortzen ari diren hainbat berrirakurketa zabaltzen ari dira. Honek guztiak beharbada balioko du, termino kontraesankorretan esanda , Zirkulu irekiaz mintzatzeko.
‎Lehendabiziko ezaugarri berri bat —lehenago Zirkuluaren lanen exegetek sekula begiztatu ez zutena—, Schlicken ideien aurrekarien inguruan koka dezakegu. Egun arte askok esan bezala, onartua zegoen Schlicken egiaztagarritasunaren defentsak Hume eta Machen kutsua zeramala, Russellen enpirismoa eta Wittgensteinen ideia terapeutikoak —filosofiak garbiketa lanak egin behar ditu— zirela medio. Haatik, irudi hau ez da egokia, bilakaera nabarmena eman zelako Schlicken hasiera neokantiarretik110 Hilberten eta Einsteinen ideiak onartu zituen arte.
‎Beti egongo dira kontzeptuak beren bitartez abstrakziorantz eta ezagutzarantz hurbilduz joateko, nahiz eta horretarako ezagutzaren eta ‘ezagutza zuzenaren’ arteko bereizketaren beharra, irudien (Vorstellungen) eta kontzeptuen (Begriffe) arteko desberdintasunaren beharra eduki. Zientzi entitate behagaitzak —atomoak, elektroiak, eremu elektromagnetikoak, etab.— intuigarri eta hautemangarri ez izateak ez du esan nahi kontzeptualizagarri eta ezagugarri ez direnik. Izan ere, ezagutzak eta kontzeptualizazioak ez dute ez esperientzia ezta errepresentazio intuitiboa ere behar, kontzeptu eta objektuen arteko koordinazio erlazio bat (Zuordnung) baizik.
‎Epistemologiaren ikuspegitik, aldiz, Aufbau ari egin diezaiokegun berrinterpretazio finago batentzat gako garrantzitsuenetakoren bat izan daitekeena ezkutatzen du: hots, liburu honen jite ez itxia edo, beste era batera esanda , bertsio enpirista eta fenomenologistekiko atxikimendu itsuaren eza. Ikus dezagun atzartasun gehiagoz azken puntu hau116.
‎1) Aufbau ean garatzen den eraikuntza logikoaren zati handi bat sentimen esperientzia pribatuaren esparruan kokatzen zen — autopsikologikoaren eremua, zioen Carnapek— Eta eginkizun horretan, enpirismo tradizionalak ez bezala, Carnapek ez zituen sentsazioak edota sentimen datuak hartu ezagutzaren oinarri sendoa bailiran; horien ordez, berriz, berak ‘esperientzia elemental’ deiturikoak, bere esanahi holistan ulertuak117, aukeratu zituen, beren artean ‘antzekotasun erlazioen’ bidez lotzen zirelarik. Beraz, eta Gestalttheorie aren118 eraginpe garbian, Carnapek enpirista tradizionalarentzat ‘sentimen atomo’ primitiboak zirenak errefusatzen zituen eta, alderantziz, oinarri gisa hartu beharrean, bere teoriaren xede bat zirela erakutsi nahi izan zuen, hau da, eraikuntza logikoaren emaitza bat —’quasi analisiari’ esker lortutakoa—, eta ez premisa.
‎aniztasuna. Esan beharra dago, lehenengo eta behin, Aufbau ak berez jite fenomenalista nabarmena erakusten zuela, baina esan behar da baita ere liburuan erakutsitako sistemaren jite hori beste askoren arteko bat zela, Carnapek argi eta garbi utzi lez. Bere hautaketak oinarri autopsikologikoa aukeratu zuen; haatik, beste abagune asko zeuden, fisikarena esate baterako.
‎Sasiproposizio bat baieztatzea edo ukatzea zentzugabekeria hutsa litzateke. Carnapek esan bezala, strictu sensu hitz segida batek ez du zentzurik hizkuntza zehatz baten barruan proposizio bat ez duenean osatzen. Eman dezake itxuraz hitz segida hau proposizio bat dela; kasu honetan sasiproposizioa deituko diogu.57
‎Eta antzeko zerbait gerta daiteke esanahia duten gutxieneko zatiekin, hau da, kontzeptuekin: hitz batek esanahi bat duenean, eskuarki kontzeptu bat designatzen duela esaten da; esanahitasun hau soilik itxurazkoa bada eta, berez, ez badauka, sasikontzeptuez ari gara.58
‎Heideggerren diskurtsoak —’deusak deusten du’ [Das Nichts selbst nichtet/ The nothing nothings/ La nada nadea] eta antzeko adierazpenez betea—, deskalifikazio gogorrak jaso zituen bere jite guztiz absurdua zela eta60 Carnap eta Heideggerren arteko eztabaidak, 1929ko martxoaren 6an Davosen (Suitza) lehenengo aldiz elkarrekin topo egin eta gero, denborarekin, anglosaxoniar filosofia analitiko eta zientziazalearen eta kontinenteko filosofia antizientifikoaren arteko muga ia gaindiezin bihurtu zuen. Izan ere, Carnap, Vienan egon arren, filosofia analitikoaren lehenengoetako zutabea izan zen61 Heideggerren eta heideggertarren aldetik emandako erantzunak aintzat hartu gabe, Vienako Zirkuluaren partaideek, Neurathek eta Carnapek, batik bat, beren erasoa metafisikoei zuzenduriko galdera probokatzaile batean laburbiltzen zutela esan genezake, alegia: ‘Zer nahi duzue esan horrekin? ’ Esan beharrik ez dago ikuspegi honetatik heideggertarrak ezin duela ez bere terminoen erreferenteak seinalatu ezta bere adierazpenak egiazta edo errefusa ditzakeen modua zehaztu ere.
‎Izan ere, Carnap, Vienan egon arren, filosofia analitikoaren lehenengoetako zutabea izan zen61 Heideggerren eta heideggertarren aldetik emandako erantzunak aintzat hartu gabe, Vienako Zirkuluaren partaideek, Neurathek eta Carnapek, batik bat, beren erasoa metafisikoei zuzenduriko galdera probokatzaile batean laburbiltzen zutela esan genezake, alegia: ‘Zer nahi duzue esan horrekin? ’ Esan beharrik ez dago ikuspegi honetatik heideggertarrak ezin duela ez bere terminoen erreferenteak seinalatu ezta bere adierazpenak egiazta edo errefusa ditzakeen modua zehaztu ere. Reichenbachen hitzetan:
‎Filosofoak, zientzialariak legez, errealitateari buruz mintzatu nahi izatean oinarritzen zuten Zirkulukideek filosofiari halako hertsitasuna eskatzea. Einsteinek esan legez, Hume eta Machen printzipioak nahitaezkoak izan baziren fisikan, hau da, filosofiak fisikaren gain eragina izan bazuen, eta honek egiaztagarritasun printzipioa onartzen badu, orduan, filosofiak zergatik ez du hura onartu behar, errealitateari buruz mintzatzen omen bada. Zergatik izan behar du filosofoak apriorizko ezagutzaren abantaila?
‎Egiaztagarritasun printzipioaren sintetizatzaile fidelena Alfred J. Ayer izan zen, batez ere 1936ko Language, Truth and Logic [Hizkuntza, egia eta logika] kontuan izaten badugu. Berak dioenez , lehendabiziko bertsioak, hertsienak, bete zuen enpirismo logikoaren etapa hau, Vienako Zirkuluarena, hain zuzen. Jo dezagun, bada, Ayerrengana.
‎Izan ere, gure ardura (bakarra) analisi logikoan datza. Eginahal horri oraindik filosofia deitu behar badiote , izan bedi horrela; baina filosofiaren arazo tradizional guztiak kontuan ez hartzea aurresuposatzen du.63
‎Baina erantzun horien artean ismo onartezin gehiegi agertzen dira, adibidez: errealismoa, idealismoa, solipsismoa, etab. Egia esanda , epistemologia eta metafisika antzekoak ziren Zirkulukoen begi aurrean eta, zentzu horretan, hura ere errefusatu behar izan zuten. Ametafisiko gisa ulertzen bada bakarrik onar daiteke epistemologia ezagutza lez, hau da, soilik ezagutzaren analisi logiko hutsa denean.
‎Zer geratzen zitzaion egiteko? Erraz esanda , analisi logikoaren betebeharra:
‎Hortaz, Zirkuluak Watsonen jatorrizko konduktismoa onartu eta jaso zuen, eta behavioristika edo, geroago, neokonduktismo izenaz berrizendatu zuen, nahasketarik egon ez zedin. Alabaina, bazegoen beste modurik psikologia positibizatzeko, esaterako ezagutza psikologikoaren kontzeptualizazioaren bitartez —edo portaerarena, nahi baldin bada—, enuntziatu psikologikoak gizakien egoera neurologikoei buruzko enuntziatuetara murrizteko prozedura erabiliz. Hala eta guztiz ere, murriztapen kasu orotan enuntziatu psikologiko oro hizkuntza fisikora itzul daiteke.
‎Hau enuntziatu singularrei zein orokorrei (‘lege psikologikoei’) aplikatzen zaie. Bestela esanda , edozein termino psikologikoren definizioak hura termino fisikoetara murrizten du.67
‎Ez dute ezer ere baieztatzen, soilik emozioak edota sentimenak jartzen dituzte agerian, Ayerrek aipatu moduan. Zerbait ona dela esaten denean, barre egite edo gorritze ekintzen antzeko zer edo zer egiten da; edo Aupa! adierazteko egitearen antzeko zerbait.
‎Baina bigarren kasu honetan bakarrik dauka judizioak asertzio perpaus baten forma gramatikala, soilik desira baten adierazpena izan arren. Carnapek esan bezala69, badaude filosofoak balio enuntziatuak enuntziatu deklaratibo edo baiezkoekin nahastatu dituztenak, egiazkoak edo faltsuak izan zitezkeela uste izanez. Ondorioz, balio enuntziatuen aldeko zioak ematen saiatu dira, arerioena ezeztatzeko.
‎Ez dago balio sistemarik beste bat baino hobea denik: izan ere, esaten badugu bat bestea baino hobea dela, orduan oraindik aurkeztu gabeko balio sistemaren bat aurresuposatzen ari gara jada. Eta hori ez da zilegi, enuntziatu etikoei aplikatuz gero analisi logikoak erakusten duen moduan.
‎Etorkizuneko enuntziatuen inguruan sorturiko oztopoak konpon zitezen, Vienako Zirkuluak egiaztagarritasun printzipioari aldaketa bat egin zion. Hau justifikatzeko, hipotesi batek zentzurik ez izateko egiaztagarritasunaren ezinezkotasun logikoaren kasua eman behar dela esan zuten. Hau da, ezinezkotasuna edozein une eta egoeratan.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Taula kopiatu
esan 4.451 (29,30)
Lehen forma
Taula kopiatu
esan 1.546 (10,18)
esaten 616 (4,06)
dio 368 (2,42)
esanda 239 (1,57)
esango 193 (1,27)
esateko 175 (1,15)
esatea 132 (0,87)
Esan 118 (0,78)
dioenez 63 (0,41)
dioen 59 (0,39)
esanez 50 (0,33)
diote 49 (0,32)
diogu 47 (0,31)
diozu 43 (0,28)
zioen 43 (0,28)
esandako 41 (0,27)
esandakoa 39 (0,26)
diot 38 (0,25)
esanik 31 (0,20)
dioen bezala 30 (0,20)
esatearren 27 (0,18)
esatean 26 (0,17)
diogunean 25 (0,16)
diosku 22 (0,14)
dion 21 (0,14)
dioena 19 (0,13)
badio 16 (0,11)
esatera 16 (0,11)
esandakoak 15 (0,10)
esaterako 13 (0,09)
dioenean 11 (0,07)
esandakoari 11 (0,07)
diotenez 10 (0,07)
Esaten 9 (0,06)
esateak 9 (0,06)
diogun 8 (0,05)
diotena 8 (0,05)
esateagatik 8 (0,05)
zioenez 8 (0,05)
Esandako 7 (0,05)
esaidazu 7 (0,05)
esaterakoan 7 (0,05)
zioen bezala 7 (0,05)
Esango 6 (0,04)
badiogu 6 (0,04)
baitio 6 (0,04)
dioenak 6 (0,04)
dioten 6 (0,04)
esandakoarekin 6 (0,04)
esandakoaren 6 (0,04)
dioguna 5 (0,03)
Esandakoaren 4 (0,03)
badiot 4 (0,03)
dioenaren 4 (0,03)
esatearekin 4 (0,03)
nioen 4 (0,03)
Dioguna 3 (0,02)
Esandakoa 3 (0,02)
badiote 3 (0,02)
diodala 3 (0,02)
diodan 3 (0,02)
diodanean 3 (0,02)
dioskuna 3 (0,02)
diotsa 3 (0,02)
diozun 3 (0,02)
esan ondoren 3 (0,02)
genioen 3 (0,02)
zioena 3 (0,02)
zioten bezala 3 (0,02)
Diogunarekin 2 (0,01)
Diogunaren 2 (0,01)
Diozuna 2 (0,01)
Esatea 2 (0,01)
badiozu 2 (0,01)
baitiot 2 (0,01)
diodalako 2 (0,01)
diodanak 2 (0,01)
dioenaren arabera 2 (0,01)
dioenari 2 (0,01)
dioskun 2 (0,01)
dioskunez 2 (0,01)
diotelako 2 (0,01)
diotenak 2 (0,01)
diotsuet 2 (0,01)
diozue 2 (0,01)
diozuna 2 (0,01)
esan arren 2 (0,01)
esandakoagatik 2 (0,01)
esandakoari buruz 2 (0,01)
esandakoaz 2 (0,01)
esandakotik 2 (0,01)
esanez gero 2 (0,01)
nioen bezala 2 (0,01)
nioena 2 (0,01)
zioenean 2 (0,01)
zioten 2 (0,01)
Dioenean 1 (0,01)
Diogun 1 (0,01)
Diogunaz 1 (0,01)
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Taula kopiatu
esan nahi 351 (2,31)
esan ezan 228 (1,50)
esan bezala 90 (0,59)
esan behar 89 (0,59)
esan ohi 53 (0,35)
esan ez 45 (0,30)
esan omen 33 (0,22)
esan bera 28 (0,18)
esan hori 20 (0,13)
esan guzti 19 (0,13)
esan gura 18 (0,12)
esan ere 17 (0,11)
esan ahal 16 (0,11)
esan lege 16 (0,11)
esan gabe 14 (0,09)
esan modu 12 (0,08)
esan al 11 (0,07)
esan ari 11 (0,07)
esan den 11 (0,07)
esan moduan 11 (0,07)
esan ukan 11 (0,07)
esan Wittgenstein 10 (0,07)
esan Kant 9 (0,06)
esan beste 9 (0,06)
esan gizaki 9 (0,06)
esan ni 9 (0,06)
esan zer 9 (0,06)
esan ala 8 (0,05)
esan ezin 8 (0,05)
esan gauza 8 (0,05)
esan komeni izan 8 (0,05)
esan gu 7 (0,05)
esan Foucault 6 (0,04)
esan beldur 6 (0,04)
esan egia 6 (0,04)
esan eran 6 (0,04)
esan gogo 6 (0,04)
esan hura 6 (0,04)
esan jainko 6 (0,04)
esan mundu 6 (0,04)
esan zerbait 6 (0,04)
esan Descartes 5 (0,03)
esan Marx 5 (0,03)
esan arrazoimen 5 (0,03)
esan berri 5 (0,03)
esan bi 5 (0,03)
esan egon 5 (0,03)
esan esan 5 (0,03)
esan hitz 5 (0,03)
esan hizkuntza 5 (0,03)
esan inor 5 (0,03)
esan jarraitu 5 (0,03)
esan agian 4 (0,03)
esan antzera 4 (0,03)
esan arrazoi 4 (0,03)
esan baino 4 (0,03)
esan baldin 4 (0,03)
esan balio 4 (0,03)
esan bederen 4 (0,03)
esan beharrean 4 (0,03)
esan beharreko 4 (0,03)
esan bezalaxe 4 (0,03)
esan ezer 4 (0,03)
esan ikuspegi 4 (0,03)
esan irakatsi 4 (0,03)
esan legez 4 (0,03)
esan maitasun 4 (0,03)
esan osatu 4 (0,03)
esan tesi 4 (0,03)
esan utzi 4 (0,03)
esan zientzia 4 (0,03)
esan Aristoteles 3 (0,02)
esan Darwin 3 (0,02)
esan Heidegger 3 (0,02)
esan Platon 3 (0,02)
esan San 3 (0,02)
esan Wagner 3 (0,02)
esan adierazi 3 (0,02)
esan agertu 3 (0,02)
esan antropologia 3 (0,02)
esan aurre 3 (0,02)
esan baizik 3 (0,02)
esan berak 3 (0,02)
esan berdin 3 (0,02)
esan egin 3 (0,02)
Konbinazioak (3 lema)
Taula kopiatu
esan nahi ukan 204 (1,34)
esan behar egon 19 (0,13)
esan behar ukan 13 (0,09)
esan gura ukan 13 (0,09)
esan gabe joan 9 (0,06)
esan ezan etika 8 (0,05)
esan nahi baita 7 (0,05)
esan ohi ukan 7 (0,05)
esan bera buru 5 (0,03)
esan ezan bera 5 (0,03)
esan ezan ere 5 (0,03)
esan behar ez 4 (0,03)
esan ez ukan 4 (0,03)
esan nahi ote 4 (0,03)
esan ezan gauza 3 (0,02)
esan gogo ekarri 3 (0,02)
esan hori atera 3 (0,02)
esan nahi al 3 (0,02)
esan nahi ezan 3 (0,02)
esan ala ez 2 (0,01)
esan behar ere 2 (0,01)
esan bera gogoeta 2 (0,01)
esan beste bat 2 (0,01)
esan egon liburu 2 (0,01)
esan ez den 2 (0,01)
esan ez jakin 2 (0,01)
esan ezan guzti 2 (0,01)
esan ezan hizkuntza 2 (0,01)
esan ezan soilik 2 (0,01)
esan ezan zer 2 (0,01)
esan ezin den 2 (0,01)
esan ezin ukan 2 (0,01)
esan gauza asko 2 (0,01)
esan gauza ulertu 2 (0,01)
esan gu buru 2 (0,01)
esan guzti ondorio 2 (0,01)
esan hori ez 2 (0,01)
esan hura edertasun 2 (0,01)
esan jainko esku 2 (0,01)
esan jainko ez 2 (0,01)
esan jarraitu ekintza 2 (0,01)
esan mundu existentzia 2 (0,01)
esan nahi animalia 2 (0,01)
esan nahi bera 2 (0,01)
esan nahi den 2 (0,01)
esan nahi ez 2 (0,01)
esan nahi faltsu 2 (0,01)
esan nahi filosofia 2 (0,01)
esan nahi gizaki 2 (0,01)
esan nahi gu 2 (0,01)
esan nahi inoiz 2 (0,01)
esan nahi norbera 2 (0,01)
esan nahi subjektu 2 (0,01)
esan San Tomas 2 (0,01)
esan zientzia frogagarri 2 (0,01)
esan agertu zorian 1 (0,01)
esan al ezan 1 (0,01)
esan ala abestu 1 (0,01)
esan ala egin 1 (0,01)
esan ala gene 1 (0,01)
esan ala Hesiodo 1 (0,01)
esan ala jakin 1 (0,01)
esan ala maitatu 1 (0,01)
esan antropologia bat 1 (0,01)
esan antropologia sozial 1 (0,01)
esan antropologia ulertu 1 (0,01)
esan ari Bizet 1 (0,01)
esan ari ote 1 (0,01)
esan Aristoteles ere 1 (0,01)
esan Aristoteles jarrera 1 (0,01)
esan arrazoi bitariko 1 (0,01)
esan arrazoi eman 1 (0,01)
esan arrazoi hauxe 1 (0,01)
esan arrazoi hori 1 (0,01)
esan arrazoimen jarraitzaile 1 (0,01)
esan arrazoimen zuzen 1 (0,01)
esan aurre egin 1 (0,01)
esan aurre etorkizun 1 (0,01)
esan aurre mito 1 (0,01)
esan baino ez 1 (0,01)
esan baino gehiago 1 (0,01)
esan balio etiko 1 (0,01)
esan balio harridura 1 (0,01)
esan bederen editore 1 (0,01)
esan bederen Gadamer 1 (0,01)
esan behar al 1 (0,01)
esan behar baita 1 (0,01)
esan behar bat 1 (0,01)
esan behar duda 1 (0,01)
esan behar egokitu 1 (0,01)
esan behar esan 1 (0,01)
esan beharreko argi 1 (0,01)
esan beharreko guzti 1 (0,01)
esan beharreko une 1 (0,01)
esan beldur aurre 1 (0,01)
esan beldur azken 1 (0,01)
esan beldur gauza 1 (0,01)
esan beldur sorrarazi 1 (0,01)
esan bera arrazoinamendu 1 (0,01)
esan bera bizi 1 (0,01)
esan bera dekretal 1 (0,01)
esan bera erabilgarritasun 1 (0,01)
esan bera erabili 1 (0,01)
esan bera ere 1 (0,01)
esan bera ezkontza 1 (0,01)
esan bera garapen 1 (0,01)
esan bera gizarte 1 (0,01)
esan bera gorputz 1 (0,01)
esan bera handitasun 1 (0,01)
esan bera kausa 1 (0,01)
esan bera klase 1 (0,01)
esan bera leku 1 (0,01)
esan bera lurralde 1 (0,01)
esan bera moral 1 (0,01)
esan bera pentsatu 1 (0,01)
esan bera testu 1 (0,01)
esan berak buru 1 (0,01)
esan berak esan 1 (0,01)
esan berdin den 1 (0,01)
esan berri ere 1 (0,01)
esan beste egin 1 (0,01)
esan beste ezer 1 (0,01)
esan beste hau 1 (0,01)
esan beste inor 1 (0,01)
esan beste objektu 1 (0,01)
esan beste on 1 (0,01)
esan beste zientzia 1 (0,01)
esan bezala honela 1 (0,01)
esan bezala jokatu 1 (0,01)
esan bi agindu 1 (0,01)
esan bi dialektika 1 (0,01)
esan bi ezagutza 1 (0,01)
esan bi ezaugarri 1 (0,01)
esan bi ondorio 1 (0,01)
esan Darwin teoria 1 (0,01)
esan den ez 1 (0,01)
esan den identitate 1 (0,01)
esan den ulertu 1 (0,01)
esan Descartes berak 1 (0,01)
esan Descartes eredu 1 (0,01)
esan Descartes ez 1 (0,01)
esan Descartes jabetu 1 (0,01)
esan Descartes kontsideratu 1 (0,01)
esan egia baldin 1 (0,01)
esan egia esan 1 (0,01)
esan egia ez 1 (0,01)
esan egon bezala 1 (0,01)
esan ere behar 1 (0,01)
esan ere egin 1 (0,01)
esan ere erlijio 1 (0,01)
esan ere hizkuntza 1 (0,01)
esan esan ahal 1 (0,01)
esan esan ere 1 (0,01)
esan esan nahi 1 (0,01)
esan ez arerio 1 (0,01)
esan ez bera 1 (0,01)
esan ez diol 1 (0,01)
esan ez egon 1 (0,01)
esan ez esan 1 (0,01)
esan ez Foucault 1 (0,01)
esan ez ordain 1 (0,01)
esan ezan apal 1 (0,01)
esan ezan argi 1 (0,01)
esan ezan argudio 1 (0,01)
esan ezan autore 1 (0,01)
esan ezan azaldu 1 (0,01)
esan ezan baino 1 (0,01)
esan ezan baldintza 1 (0,01)
esan ezan benetako 1 (0,01)
esan ezan berori 1 (0,01)
esan ezan berriz 1 (0,01)
esan ezan bi 1 (0,01)
esan ezan edozein 1 (0,01)
esan ezan edozer 1 (0,01)
esan ezan egia 1 (0,01)
esan ezan emakume 1 (0,01)
esan ezan estatu 1 (0,01)
esan ezan ez 1 (0,01)
esan ezan ezer 1 (0,01)
esan ezan filosofia 1 (0,01)
esan ezan garbi 1 (0,01)
esan ezan giza 1 (0,01)
esan ezan gogamen 1 (0,01)
esan ezan gramatika 1 (0,01)
esan ezan haiek 1 (0,01)
esan ezan hain 1 (0,01)
esan ezan halaber 1 (0,01)
esan ezan hau 1 (0,01)
esan ezan hezkuntza 1 (0,01)
esan ezan hipotesi 1 (0,01)
esan ezan honako 1 (0,01)
esan ezan Humboldt 1 (0,01)
esan ezan hura 1 (0,01)
esan ezan hurrengo 1 (0,01)
esan ezan ia 1 (0,01)
esan ezan iruditu 1 (0,01)
esan ezan isla 1 (0,01)
esan ezan Kant 1 (0,01)
esan ezan landare 1 (0,01)
esan ezan lehenik 1 (0,01)
esan ezan metodo 1 (0,01)
esan ezan Mikel 1 (0,01)
esan ezan nahiko 1 (0,01)
esan ezan orain 1 (0,01)
esan ezan oraindik 1 (0,01)
esan ezan osatu 1 (0,01)
esan ezan poeta 1 (0,01)
esan ezan puntu 1 (0,01)
esan ezan Sartre 1 (0,01)
esan ezan Venus 1 (0,01)
esan ezan zeratu 1 (0,01)
esan ezan zerbait 1 (0,01)
esan ezer balio 1 (0,01)
esan ezer gehitu 1 (0,01)
esan ezer kalte 1 (0,01)
esan ezer lagundu 1 (0,01)
esan gabe hura 1 (0,01)
esan gabe ni 1 (0,01)
esan gabe utzi 1 (0,01)
esan gauza aitzin 1 (0,01)
esan gauza azalpen 1 (0,01)
esan gauza ere 1 (0,01)
esan gauza on 1 (0,01)
esan gizaki akastun 1 (0,01)
esan gizaki berezko 1 (0,01)
esan gizaki bizi 1 (0,01)
esan gizaki hilkortasun 1 (0,01)
esan gizaki libre 1 (0,01)
esan gizaki natura 1 (0,01)
esan gizaki oro 1 (0,01)
esan gizaki zentzu 1 (0,01)
esan gogo hartu 1 (0,01)
esan gu filosofo 1 (0,01)
esan gu huts 1 (0,01)
esan gu ohiko 1 (0,01)
esan gu susmo 1 (0,01)
esan gura behar 1 (0,01)
esan gura erlijio 1 (0,01)
esan guzti ahaztu 1 (0,01)
esan guzti eragozpen 1 (0,01)
esan guzti eraman 1 (0,01)
esan guzti eratu 1 (0,01)
esan guzti faltsu 1 (0,01)
esan guzti funtsezko 1 (0,01)
esan guzti honako 1 (0,01)
esan guzti horrela 1 (0,01)
esan guzti irudikatu 1 (0,01)
esan guzti isla 1 (0,01)
esan guzti jakituria 1 (0,01)
esan guzti ondorioz 1 (0,01)
esan hitz egin 1 (0,01)
esan hitz guzti 1 (0,01)
esan hitz hitz 1 (0,01)
esan hitz inflazio 1 (0,01)
esan hitz nahiz 1 (0,01)
esan hizkuntza gizaki 1 (0,01)
esan hizkuntza komunitate 1 (0,01)
esan hizkuntza muga 1 (0,01)
esan hizkuntza orokor 1 (0,01)
esan hori antzeko 1 (0,01)
esan hori azaldu 1 (0,01)
esan hori baino 1 (0,01)
esan hori egia 1 (0,01)
esan hori gertatu 1 (0,01)
esan hori gezur 1 (0,01)
esan hori ondorio 1 (0,01)
esan hori uko 1 (0,01)
esan hura berriro 1 (0,01)
esan hura egoki 1 (0,01)
esan ikuspegi eguneratu 1 (0,01)
esan ikuspegi hobeto 1 (0,01)
esan inor balio 1 (0,01)
esan inor esan 1 (0,01)
esan inor eskatu 1 (0,01)
esan inor kendu 1 (0,01)
esan inor nolako 1 (0,01)
esan jainko andere 1 (0,01)
esan jainko guzti 1 (0,01)
esan Kant askeki 1 (0,01)
esan Kant hitz 1 (0,01)
esan lege arrazoi 1 (0,01)
esan lege bidegabe 1 (0,01)
esan lege egin 1 (0,01)
esan lege herri 1 (0,01)
esan lege natural 1 (0,01)
esan maitasun gogo 1 (0,01)
esan Marx egun 1 (0,01)
esan Marx ez 1 (0,01)
esan Marx historia 1 (0,01)
esan Marx obra 1 (0,01)
esan modu bat 1 (0,01)
esan modu berri 1 (0,01)
esan modu egon 1 (0,01)
esan modu eratorri 1 (0,01)
esan modu zahar 1 (0,01)
esan modu zehatz 1 (0,01)
esan mundu askatasun 1 (0,01)
esan mundu maila 1 (0,01)
esan mundu mugatu 1 (0,01)
esan mundu oinarrizko 1 (0,01)
esan nahi a 1 (0,01)
esan nahi agerpen 1 (0,01)
esan nahi arbitrarietate 1 (0,01)
esan nahi arima 1 (0,01)
esan nahi atal 1 (0,01)
esan nahi ate 1 (0,01)
esan nahi bada 1 (0,01)
esan nahi bakoitz 1 (0,01)
esan nahi baldintza 1 (0,01)
esan nahi balio 1 (0,01)
esan nahi berdin 1 (0,01)
esan nahi beste 1 (0,01)
esan nahi beti 1 (0,01)
esan nahi bigarren 1 (0,01)
esan nahi despatriarkalizazio 1 (0,01)
esan nahi dualismo 1 (0,01)
esan nahi eginkizun 1 (0,01)
esan nahi eguzki 1 (0,01)
esan nahi ekintza 1 (0,01)
esan nahi elkarrizketa 1 (0,01)
esan nahi emantzipazio 1 (0,01)
esan nahi erantzukizun 1 (0,01)
esan nahi erlijio 1 (0,01)
esan nahi errealitate 1 (0,01)
esan nahi esan 1 (0,01)
esan nahi etxe 1 (0,01)
esan nahi ezaugarri 1 (0,01)
esan nahi fede 1 (0,01)
esan nahi fenomeno 1 (0,01)
esan nahi funtzionalismo 1 (0,01)
esan nahi gorputz 1 (0,01)
esan nahi halabehar 1 (0,01)
esan nahi harreman 1 (0,01)
esan nahi hauek 1 (0,01)
esan nahi haur 1 (0,01)
esan nahi hirugarren 1 (0,01)
esan nahi idatzi 1 (0,01)
esan nahi ideal 1 (0,01)
esan nahi ideia 1 (0,01)
esan nahi inongo 1 (0,01)
esan nahi izatasun 1 (0,01)
esan nahi kategoria 1 (0,01)
esan nahi kontzeptualizagarri 1 (0,01)
esan nahi lege 1 (0,01)
esan nahi manu 1 (0,01)
esan nahi nahiera 1 (0,01)
esan nahi nolabaiteko 1 (0,01)
esan nahi ondorio 1 (0,01)
esan nahi Parmenides 1 (0,01)
esan nahi Parsifal 1 (0,01)
esan nahi pertsona 1 (0,01)
esan nahi porrot 1 (0,01)
esan nahi printzipio 1 (0,01)
esan nahi sexu 1 (0,01)
esan nahi su 1 (0,01)
esan nahi sugegorri 1 (0,01)
esan nahi talde 1 (0,01)
esan nahi trama 1 (0,01)
esan nahi triangelu 1 (0,01)
esan nahi zakil 1 (0,01)
esan ni aurpegi 1 (0,01)
esan ni bederen 1 (0,01)
esan ni buru 1 (0,01)
esan ni esan 1 (0,01)
esan ni esparru 1 (0,01)
esan ni gizon 1 (0,01)
esan ni Maitasuna 1 (0,01)
esan ni ni 1 (0,01)
esan ohi bezala 1 (0,01)
esan ohi den 1 (0,01)
esan osatu erantsi 1 (0,01)
esan osatu nahi 1 (0,01)
esan Platon berak 1 (0,01)
esan Platon formulazio 1 (0,01)
esan Platon Sokrates 1 (0,01)
esan San Basilio 1 (0,01)
esan tesi enpirista 1 (0,01)
esan tesi eztabaidagarri 1 (0,01)
esan ukan une 1 (0,01)
esan utzi arazo 1 (0,01)
esan Wagner ezin 1 (0,01)
esan Wagner musika 1 (0,01)
esan Wagner tonu 1 (0,01)
esan Wittgenstein etika 1 (0,01)
esan zer ari 1 (0,01)
esan zer aukeratu 1 (0,01)
esan zer egin 1 (0,01)
esan zer eman 1 (0,01)
esan zer esan 1 (0,01)
esan zer irakurri 1 (0,01)
esan zerbait egin 1 (0,01)
esan zerbait eman 1 (0,01)
esan zerbait galdetu 1 (0,01)
esan zerbait hizkuntza 1 (0,01)
esan zerbait norbait 1 (0,01)
esan zientzia aurrerapen 1 (0,01)
esan zientzia dogma 1 (0,01)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia