|
2000
|
|
|
Eman den aldaketa da inongo zalantzarik gabe.
|
Bainan
aldaketa honen benetako arrazoiak aurkitzen saiatu genuke. Zeren gatazkaren irakurketa eta diagnostikoaren inguruko aldaketa ETAri leporatu nahi izatea lotsagarria baita.
|
|
2001
|
|
|
|
Bainan
egun batez, gatuak beste egunetan baino goseago zirelarik, Pantxoren inguruan miauka eta miauka ari ziren, gero eta finkiago. Gizonak espres egin gabe, abere baten pata lehertu zuen.
|
|
|
|
Bainan
bidean sorginak ikusi zituzten. Buruzagiak liburu zaharrean so egin zuen ikusteko nola hiltzen ahal ziren.
|
|
|
Azkena ezkapi zen.
|
Bainan
ez zen problema handi bat, ez beitzen aldizkatzen ahal.
|
|
|
Ene jakinean Petain-ek ez du Jainkoaren izena behin ere aiphatu.
|
Bainan
beren erakaspenak girichtinotasunez betheak eta haziak bezala dire. Zerk, Petainen arabera, galdu du gure herri maitea?
|
|
|
Zafraldi on bat harturik, halere Frantzia atera zen irabazdunen lerroan.
|
Bainan
Frantzia bat kraskatua, duda mudetan sartua. Frantziaren peko ziren koloniak, mugitzen hasi ziren Berengaintasuna eskatuz.
|
|
|
|
Bainan
gauza bat badakit: behar dugula ororen aintzinean eskualdun gelditu, eta ez dugula nehoren aintzinean amor eman behar(...).
|
|
|
(...) Jesu Kristoren denboran ere, ez zen arameano mintzaira biziki hedatua.
|
Bainan
, halere, mintzaira hortan eman ditu Jesusek bere erakaspenak(...). Jesusek bere gisa utzi zituen greka eta latina, memento hetan gehienik hedatuak ziren mintzairak(...).
|
|
2002
|
|
|
" Hitz hok, gizon batek idatzi ditu, asteroko hontantxe, sakon eta zorrotz idazten dakian idazle batek.
|
Bainan
enetzat, izan diren euskaltzale guziek lurpetik jaiki eta dehadar ikaragarri bat egin izan balute bezala izan da. Oihanetako abots batek, herri baten kontzientziara jaurtzen duan zentzuzko dei bat bezala".
|
|
|
Zahar askok, harako jentillen garaietako' kixmi' ari buztana ikusi bide diote.
|
Bainan
ni ez nau gehiegi larritzen zurrunbillo honek; dan txarrean ere, bigunkeriazko olerkiz estalduriko hutsa baino hobe dugu. Hala ere, giza-zentzuak eskatzen dualako arean, eta gure herri izatearen une garrantzitsu honek eskatzen digulako areago, bide erakor bat billatu behar dugu.
|
|
|
Beste batzuk ordea, lau eta lau berrogetalau direlakoaren iragarle ditugu.
|
Bainan
gehiegikeria hok, bihotzaren eragiñak ditugu gehienak; eta bihotza, zentzuak eta denborak baretzen dute".
|
|
|
Par.
|
Bainan
, bertze gauza hoiek ere, ahantzegabe eta ahantzeko ez othe iduritzen?
|
|
|
Bai, eta hura bera, Antiphon.4
|
Bainan
, zertara dathor hori orain.
|
|
|
" Artha tipiko lana ezta", erran zuen.
|
Bainan
, halarik ere, hitzaren iabe egin zan, buruenik.
|
|
|
Izakiak anhitz baldin ba dira noraezeko da ahantzekoak eta ahantzegabeak batetan izaitea.
|
Bainan
hori ezina baita, ahantzegabea ahantzeko ezin izan ditekelako, eta ezta ahantzekoa ahantzegabe ere. Ez ahal diozu hunela?
|
|
|
Lakoniako zakhurren antzera, urhatsetatik larregian iarraikitzen zatzaizkio diskursuari.
|
Bainan
, guztiaz ere, behinen den zerbaitek ihes egin derautzu: nire mintzoaldiak horrelako xede gorarik eztuela zinez, eta nik idatzi nuenean nire izpirituan iragana zela ustu duzuna, gizonen begi aitzinean estal iduriz eman asmorik eznuen, lan handi bat egiten nuela sinhisten ezpaitnuen.
|
|
|
nire mintzoaldiak horrelako xede gorarik eztuela zinez, eta nik idatzi nuenean nire izpirituan iragana zela ustu duzuna, gizonen begi aitzinean estal iduriz eman asmorik eznuen, lan handi bat egiten nuela sinhisten ezpaitnuen.
|
Bainan
, bada punktu bat igarri duzuna. Zinetan egia da lan hori Parmenideri laguntzeko egin dudana, hari iñaka egiten bermatzen direnen kaltez, guztia bat dela azalduaz geroz, ondorio barregarri eta zeiherrak athera ahal ditezkela baiterrate.
|
|
|
Alkhi gagoz, erran zuen Sokratek; zuk diozunez uste dut.
|
Bainan
, erran iezadazu, ¿ ahantzekoaren eidea, batetik eta bertze eidea zehierra bertzetik, biok batetan izan litekezela ez ahal duzu uste. Eta eidea biok izanik, haien aldedun edo zathi garela ni, zu eta anhitzkhoi derizkiegun bertze gauza guztiak?
|
|
|
|
Bainan
eidea bion zathi dukenek, heien kharakter iabe izaitea, hori, ene Zenon maite, nehola ere burulariatzat ezin etsi dezaket, batasun kutsudunak oro, bat direla ager ba diezadate, eta halaber anhitz pluralitatearen zathi izanik.
|
|
|
Buruleria lar lizatekela, derizkiot nik, gauza bakhoitza haukiei idea berezien ezagutzea.
|
Bainan
halarik ere, gogoeta hunek kezkatzen du ene izpiritua: gauza bateri buruz segur den azalpena, orori buruz ere, segur ez othe lizateken.
|
|
|
gauza bateri buruz segur den azalpena, orori buruz ere, segur ez othe lizateken.
|
Bainan
buruketa huntaz topo egitean, ihes egiten dut bertatik, alpherreko eta funtsik gabeko ikherketen osinera erorita itho ez nadin beldurrez. Eta eideak ditutela erran dugun gauza hekietara heltzean, hekietan gelditu egiten naiz eta nire lakhet osoz behatzen ditut.
|
|
|
egungo egunean, eta zure adina delakotz, gizonen aburuak haintzat hartzen dituzu.
|
Bainan
erran dezadazu eideen zathi edo muinkide diren gauzei eideasunaren muinkide direnak gauza ahantzeko direla; eta handitasunaren tarteko direnak handi direla; eta zuzen eta eder, zuzentasunaren eta edertasunaren kutsu dutenak?
|
|
|
|
Bainan
, lehenttoago nik erran bezala, eideak hekien baithan banatzen ariko ba gina, erraiterako, ahantzetasuna eta ahantzegabetasuna, batasun eta anhitzkhotasuna, egona eta higidura eta abar; eta hunen iarraian eidea hauk ondozka nahastu eta bana ditekezela erakhuts ahal ba geneza, horreek bai tutuluturik iarriko nindukela, ene Zenon maite. Argumendu zalhua duzula diot, egitan ere.
|
|
|
Argumendu zalhua duzula diot, egitan ere.
|
Bainan
nik harrigarritzat etsiko nukeiena, diot berriz ere, eideen baithako kontradizioa edo zeiherdura hori agertuko balerautate, horixe izanen lizateke; eta zuk ikhusgai diren gauzetaz egina, pentsamenduaz soilik atxiki ditezken gauzetaz ere egin ahal izaitea.
|
|
|
Sokrates horrela ari zelarik, Pythodor beldur zen erran zerautanez hitz bakhoitzean, Parmenides eta Zenoni hasarratuko ez othe zitzaien.
|
Bainan
hauk adi adi zegozen, elkharri maiz behatuz eta irrigozo eginaz, Sokratek zoratuak baileduzkan. Eta hunelatan, berhunek mintzoa atertu zuenean, Parmenidek hots egin zuen:
|
|
|
Philosophi eztabaidei buruzko zure lehiadura ezta nehoiz aski goraiphatua izanen, Sokrates.
|
Bainan
, erran iezadazu, nabaritzen eta bereizten dituzu zuk, benetan ere, erran berri duzunez, alde batetik eideak, eta bertzetik, eidea hauetaz zathi ukhan ohi duten gauzak. Guk dugun ahantzekotasunaz landazko ahantzekotasun berezia badela uste duzua, eta batasun eta anhitzkhoiztasunaz, eta oraintxe berton Zenonek erran dituen izaki guztietaz ere berdin dela?
|
|
|
|
Bainan
zure buruan handitasuna eta gauza handiak batean gogar baldin baditzazu, bertze handitasun berri bat ez ahal zaitzu irudituko, eta hori ere bat izanen dena, eta horregaitik bertze oro ere handi izanen dena?
|
|
|
|
Bainan
, Parmenides, erran zuen Sokratek, ez ahal da behar bada, gogo edo izpirituan soilik izaera duen bururakizun edo kontzeptu bat izanen eidea bakhoitza. Hunela idea bakhoitza, bata lizateke, neholako buruleriarik sorthu bage.
|
|
|
|
Bainan
horrek, Parmenides, zentzurik eztaduka. Eideak, nire ustez, eredu bezala dira, bertzerik gabe, izadiaren erabateko ondozketa eta ordenan:
|
|
|
|
Bainan
, ahantzekoa bere ahantzeko eidearen muinkide izaitea ez da agitz noraezeko?
|
|
|
Bertzenaz, iauntasuna berenez ioputasunari buruz ari da; eta, halatsu, ioputasuna iaungotasunari.
|
Bainan
gugan diren gauzek eztute eideekin uztardurarik, eta ez ideek ere gurekin. Ideek ideekin dute bakharrik hartu emana, eta inguratzen gaituten zerok ere elkharrekin dute soilik har emana.
|
|
|
|
Bainan
, ideak gure mende eztitugula erran duzu nirekin, eta gure artean egon ere, ez ditezkela.
|
|
|
|
Bainan
leinuak (generuak) 11 berenez, ezagun ba ditzakegu, iakintzaren idea baitharen indarrez izanen da.
|
|
|
|
Bainan
ohar ezazu bertze korapilo berri ta izugarri bat.
|
|
|
|
Bainan
, erran zuen Sokratek, elhe hori ez othe da burugabekeria larriren bat, iainkoei ezagumena khentzen bait deraukote?
|
|
|
Iakin ezazu eder eta iankotiar dela philosophi hautemanketarako duzun lehia.
|
Bainan
zure izpiritua frogapean iartzea beharreko duzu, orain gazte zareno, jendeak alphertzat eta erausi hutsekotzat dadukanean ari izaitea. Bertzelarik, zail izanen zaitzu egiaren ardiestea.
|
|
|
Par.
|
Bainan
, eta osoa bera. Osoa, zathirik peitu edo falta eztuena ez othe dugu?
|
|
|
Par.
|
Bainan
bata hori bat izaitea beharreko dugu, eta ez anhitz.
|
|
|
Par.
|
Bainan
, azkena eta hastapena gauza baten mugak dira.
|
|
|
Par.
|
Bainan
hori, zathidun dan zerbaitez soilik gerta diteke, bertzela ezin batiteke zerbairen barne eta landa egon. Aitzitik, zathidun eztena, ezin diteke neholaz ere, bertze zerbaiten barne ala kanpoan izan osoko.
|
|
|
Par.
|
Bainan
bat den bitartean, ezta bertzearen bertze izanen; batari ezpaitagoko zerbaitetaz bertze izaiterik, bertzeari baizik, eta huneri soilik, arean.14
|
|
|
Par.
|
Bainan
, ikhusi genuanez, berdina bataren naturaleza berezikoa da.
|
|
|
Differente zen zeraz diferentzatu egin da.
|
Bainan
bilha bidean, alda hurran deno, ezta eta izanen ere ezta differente bertze gauzarekiko. Bera da differente bilhakatzen dena, bainan bertzerik ez.
|
|
|
Par.
|
Bainan
, ba dateke batari buruz horrelakorik gertatzerik?
|
|
|
18 Elkharrizketak une huntan ondorio baikorrez dihardu. erraitea ere.
|
Bainan
guk iakin gogo ditugun ondorioen hipothesisa ezta bata bata dela, bai ordea bata badela baizik. Horixe ez othe?
|
|
|
Par.
|
Bainan
bitzuok erraitean, ba da bitzu izaiten ahal, bi izaiteke?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, gauza bi diren lekhuan, ba othe da possible batbera bata ez izatea?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, numerua existitzen ba da, anhitz izaki izanen da, asko, azkenik gabe. Bertzenaz, izanaren zathidun den numeru azkengabea denik ba dugu ukhatzen ahal?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, neholaz ere, atalak osoaren atal baitira bethiere, bata osoa denez, mugatua izanen da. Edo, atalak osoaren baithan ez othe dira, agian?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, mugatu baldin bada, ertzadun dateke.
|
|
|
Par.
|
Bainan
erdia muthurretaz bideberdin izanen da; bertzenaz, erdirik ez lizateke.
|
|
|
Par.
|
Bainan
, hunela ba da, ez othe bata bere baithan eta bertze gauzegan izanen?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, osoak edo guztiak, bereketz, bata ez ahal du eratzen. Aris. Bertzerik iduri othe daiteke?
|
|
|
Par. Lekhurik betetzen ezpa du lehen erran bezala, utopiko ba da, izanen ezta.
|
Bainan
nehola ere oso bat baita, eta beregan eztenez geroz, bertze gauza baithan izaitea beharreko da.
|
|
|
Par.
|
Bainan
, bata bertze othe da, batari buruz?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, bertze ezbaldin bada, ez zathi eta ez oso, berberari buruz oharturik. Ez othe ezin bertzeko indarrez berberaz berdina izaitea?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, nola. Gauza bat bertzeaz berdinga edo differente baldin ba da, hau ere lehenaz differente ez othe?
|
|
|
Par.
|
Bainan
ez berenez ez bertzearen zathidun direnez, bertze ez baldin ba dira ekien arteko differentza ez othe suntsituko?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, izan ere eztena, bataren zathi izanen othe, ausaz. Edota, aieru hortaz, bata eztena, bataren zathi othe?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, bertze ere, gai othe da zerbaiten izen ledintzat. Aris. Berdinki.
|
|
|
Par.
|
Bainan
, bata, garaitikoez berdin ageri izan zaiku.
|
|
|
Par.
|
Bainan
, gauza zeina bateri ukhika nehor dena, ukhigaiaren ondoan egoitea beharreko ez othe, ukhi gauza horren ondoko lekhua betheaz?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, hori gertatzekotz, bata bia ixaitea nahi ta nahiezko lizateke, eta aldi batetan bi lekhu differente harturik. Bainan, beraren naturaren ukhapena ez othe, bat baita?
|
|
|
Par. Bainan, hori gertatzekotz, bata bia ixaitea nahi ta nahiezko lizateke, eta aldi batetan bi lekhu differente harturik.
|
Bainan
, beraren naturaren ukhapena ez othe, bat baita?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, hortaz, bertze gauzetaz ukhitzerik ere izanen eztu.
|
|
|
Par.
|
Bainan
tipitasuna bateren osotasunean heda ba dadi, hunen puntu guztietaz banaturik, bataren berdin dateke; eta bildu ba deza, hura baino handiago dateke.
|
|
|
Par.
|
Bainan
, zathi osoan ere, edirenen ezta, hunela izaitez geroz, zathiari buruz osoa bailitzan ari izango lizatekelako, legokean zathia bezain ala handiago izanik.
|
|
|
Par.
|
Bainan
ezta handitasunak ere ezertan egoitzik izanen eztu, handitasunaz: lekhore eta berezi, zerbait handiago bat izaitea beharreko baitlizateke; alegia, handitasuna barne har lezaken zerbait.
|
|
|
Par.
|
Bainan
gainditzen ez pa ditu, nahiz eta gainditua ezpa da ere, premina herstuz beharreko da heietaz izari berdineko izaitea, eta handitasun bereko izanik, berdina izaitea.
|
|
|
Par.
|
Bainan
den izakia hura, punturen batean izaitea da beharreko.
|
|
|
Par.
|
Bainan
bertzelakotzen den oro, ¿ lehen zenaz bertze bilhakatzen othe da noraezean, eta hil egiten othe, bere lehengo izakerari buruz; eta, alderantzira, bertzelakotzen eztena, ez othe da bertzelakotzen ez eta hiltzen?
|
|
|
Par.
|
Bainan
zer dira iaio eta hil, izaitea hartzea eta galtzea baizik?
|
|
|
Par.
|
Bainan
oraiko aldia, bataz berezi ezina da hunek diraueno, batak izan ere oraikoan baitirau, denez hola baita.
|
|
|
Par. Hortaz, tipiagoa dateke lehenik.
|
Bainan
tipiena bat da, ¿ ez othe. Aris. Bai.
|
|
|
Par.
|
Bainan
lehenik bilhakatu dena, aintzinago bilhakatu izan dela uste dut, eta bertze gauzak, harrezkero. Handik hunat bilhakatu diran gauzak, aintzinago eginak baino gazteago dira.
|
|
|
Par.
|
Bainan
hastapenik azkenerarte, guztiaren eta bataren zathiak iarraiki egiten dute; hunelatan, bata eta guztia eztira azkeneraino osoro bilhakatu izanen.
|
|
|
Par.
|
Bainan
amaia azkenen bilhakatzen dena da, eta une hartatik bertatik, bata bilhakatzen da berez. Huneltan, bere naturaren aitziko eraz bilhakatzea ezineko ba zaio, amaiaz bilhakatzean, bilhakatzen diren gauza orotaz azkena izanen da, naturalki edo berez.
|
|
|
Par. Horixe da bataren hein, estatu edo egoera, bilhakatuz izan delarik.
|
Bainan
bertze gauzak baino zaharrago eta gazteago bilhaka dadinean, zer pentsa dezakegu bata huntaz, gauza hauk bata baino zaharrago eta gazteago bilhakatzen diren artean, berbera ordean, zaharrago ez gazteago bilhakatzen eztelakotz. Izateaz gerthatzen dena, izanen othe bilhakatzeaz ere, edota bertze arauz gerthatuko othe?
|
|
|
Par.
|
Bainan
nik behintzat, hauxe erran dezaket: gauza bat bertzea baino zaharrago denean, sortzapenetik den baino zaharrago ezin bilhakatu diteke, eta kantitaez aldatu ere ez.
|
|
|
Ioera zeiherrez ari baitira, alkharren aitziko bilhakatzen; gazteena gazteena baino zaharrago; zaharrena, gazteena baino gazteago.
|
Bainan
nehoiz ere eztira eien bilhakatzean lothuko; bertzenaz, heien bilhakatzea lipar batez ere gel ba dadi, ezlirake bilhakatuko, izan eginen lirake. Orain erragun:
|
|
|
Par. Hortaz, edozein bia terminen arteko aldea numeru tinkhor bai izanik, termina hoitarik batere ezin bilhaka diteke bertzea baino ez gazteago ez zaharrago ere.
|
Bainan
bertzalde, lehengo iaio gauzak nahi eta nahi ez atal batean alde baitute, differente bethiere, harrezkero iaio diren gauzer buruz, halaber bata noraezean bertze gauzak baino zaharrago eta gazteago bilhakatuko, eta hauk bata baino zaharrago eta gazteago.
|
|
|
Par.
|
Bainan
, bata, bakhar eta anhitz ba da, eta, gainera, iaiotzen eta hiltzen, ez ahal diteke erran: bata bilhakaturik, anhitz bezala hiltzen dela, eta anhitz bilhakaturik, bata bezala hiltzen?
|
|
|
Par.
|
Bainan
, bat eta anhitz bilhakatzen ba da, ez othe beharreko zathitua edo bildua izaitea?
|
|
|
Par.
|
Bainan
ezer ere bertzelakotzen ezta aldakuntzaren bat pairatu gabe.
|
|
|
egona, egon den bizkitartean, aldakuntzraik eztu; higidura higidura deno, aldakuntzarik eztugu.
|
Bainan
liparra deitzen dugun gauza arrotz hori, egonaren eta higiaren erdian da, aldian izaiteke, eta hortixek abiatzen eta hortze bukatzen da higiatik egonerako aldaketa eta egonetik higiarakoa.
|
|
|
Par.
|
Bainan
osoa, gauza bertzelakoek eratzen duten batasuna da, noraezean. Batasun horren zathi, atalak dira; atal hauietarik batbedera ezpaititeke gauza anhitzen atal izan, osoa baizik.
|
|
|
Par.
|
Bainan
, atal bakhoitzak bataz kutsatzen ba da, bataz bertzerik dena agirian dago. Hunela ezpalitz, atala bataz kutsatua ezlizateke, bata berbera lizatekelakotz.
|
|
|
Par.
|
Bainan
athal bakhoitza, hunelako atal bezala izendatua geldi denez, bertze gauzeri eta osoari buruz mugatua da, eta hau, zathieri buruz mugatua.
|
|
|
Par.
|
Bainan
" handitasuna existitzen ezpa da" eta" tipitasuna izan ere ezpa da" eta horrelakoak erraiten ditugunean, ¿ ez othe dugu guk erran gauza bakhoitza differente dela erabakitzen?
|
|
|
Bata ez baldin ba da, eztena haur ezpa da, eta halako gauza hura bertze ba da, hortaz tutik ere mintzatzeko biderik ezpaitukegu.
|
Bainan
, ezten hori bata ba da, hauxe da eta ez bertze ezer, eta orduan behar beharreko izanen da bata hori huntaz kutsatua izaitea eta bertze beredin gauzez.
|
|
|
Par.
|
Bainan
bertze gauzeri buruz, bata ahantzegabe baldin ba da, ¿ bere buruaz ahantzekotasuna ez othe dute izan behar?
|
|
|
Par.
|
Bainan
bata, bertze gauzetaz berdin ezpa da, hauk noraezean, haren berdin ez lirake.
|
|
|
Par.
|
Bainan
handitasuna eta tipitasuna bardingatasunari buruzkoak dira.
|
|
|
Par. Guk batari buruz erran bezala izaitea beharreko da; bertzenaz, hunela ezpa litz, bata eztela erraitean egiarik erranen ez genuke.
|
Bainan
egia erran ba dezagu, bera ba dena erraiten duguno, egiazko zera duzu. Hunela uste eztuzua?
|
|
|
Par.
|
Bainan
aldakuntza ¿ higidura othe da, ala bertze gauzen bat?
|
|
|
Par.
|
Bainan
bertzelakotzen ezpa da, bere lekhuan bertan biraegiten ezpa du, bertzegiten ezpa da, higitzerik possible othe da?
|
|
|
Par.
|
Bainan
aldatzen eztena, nahi eta nahi ez, higika datza; eta higika dena, egonen da.
|
|
|
Par.
|
Bainan
alda badadi, behar beharreko du bertzelakotzea. Gauza bat higitzen den neurri berean, higitu ala bere lehengo egokera edo estaturik urruntzen den neurri berean, higitu ala bere lehengo egokera edo estaturik urruntzen baita, eta halatan bere buruaz differente da.
|
|
|
|
Bainan
... eta ximino dexentearen izter saguetan ganibeta sartzea, hori doilorkeria garbia, sarraskia besterik ez zen. Eta bizia zuzenean kendu ezik ere, sorkunde eta bizia emateko soinaldea alfer uztea, izenondo gabeko itsuskeria izango zen.
|
|
|
|
Bainan
bestalde, gizona biesku zen, soilik. Ximin oro, ordea, lauresku.
|