|
2000
|
|
|
Eguraldi bikaina egiten duela eta hondartzan ere irakur dezakeela ohartu arte, ordea.
|
Baina
hara iristen denean, alabatxoa agertzen zaio negarrez, galdu egin delako eta ez dakielako non dagoen ama. Alabaren nahigabea uxatzeko zerbait egin behar duela erabakiko du aitatxok.
|
|
|
Inperio hark hizkuntzarik gehienak suntsitu zituen. Gureak ere bide hori eraman zezakeen,
|
baina
hara hor suspertu eta indarberrituz gure herriak nola berreskuratu zuen.
|
|
|
Urduri egon nintzen, lehendabiziko aldiz ikusten bainuen nire harridurako, eta beste zerbait ekarri zidaten. Ez dago burgoi eta harro egotekorik,
|
baina
hara geldituzaidan oroitzapena, beste guztiak itzaltzen dituela zoritxarrez, ahalkearen ondoriozduda barik! Otoi barka, Jose Luis eta Jone adiskideak...
|
|
|
—Jakintasunaz ari zara zu,
|
baina
hara zer dioen Jakintasunaren liburuak: Vani sunt omnes homines in quibus non subest scientia Dei, 14 eta zure zientzia gizonen zientzia da, ez Jainkoarena!
|
|
|
—Aita, berori nitaz kexu zegoen, erreumaren sendatzeko deus ere ekartzen ez niolako,
|
baina
hara zer ekarri diodan: Kristoren gurutzearen zur puska bat gordetzen duen erlikia.
|
|
|
Eta garagarnoan itorik uste nuen harra berriro hasi zitzaidan hizketan kontzientziaren bazter batetik: " Merezia, merezia... zeren eta lohian sartua dabilenak ez baitu lohia baizik merezi!" Eta, harrari kontra egiteko, Mignonekin amestu nuen berriro, baina ez haren gorputza besarkatzeko asmoz,
|
baina
hari uzkitik ilentiaz emaiteko... Eta, neure aitzinean ez nuèn arren, haren iduria etorri zitzaidan bururat, erraiten niola:
|
|
|
Ama: ez dakit zergatik, baina harengandik asko urruntzen naizenean, lehenago edo geroago behin egin genuen erridikuluaz sentiarazi ziguten lotsaz oroitzen naiz; ezkontza bat zela eta, bera eta biok Dato kaleko arropa denda dotore dotore eta esklusiboegi, nonbait batera sartu ginen;
|
baina
hara sartu, eta, gu ikustearekin batera, saltzaileak zer nahi genuen galdegin beharrean, irribarretsu esan zigun: " Sentitzen dut, baina hemen ez daukagu zuentzako moduko arroparik".
|
|
|
Eta behingoz bakarrik, Ba  ttery Park inguruan zerbait jan, eta belarretan etzan naiz. Gero, handik ez oso urrun ikusten zen Askatasunaren Estatuak erakarri nau, neure egoeran, besterik ez bada ere, sinbolikoki laguntzen zidalako;
|
baina
hara joateko gogoa uxatu dit itsasontzietarako zegoen ilara luzeak. Horren ordez, gidaliburuari kasu egin, eta Staten Island erako ferrya hartu dut, ez dakit zein izeneko filmean Melanie Griffith ek egiten zuen bezala.
|
|
|
Jitoan nenbilen, galduta, eta Egunkaria ko kontratua sinatu nuenean izar gidari bat atxiki nuela uste izan nuen, kontratu hartan bat egiten baitzuten hileroko soldatak eta militantziak, eguneroko lan arautuak eta euskararen eta aberriaren aldeko borrokak. Egunkaria ko erredakzio nagusia ez zegoen artean ere, urte batzuk geroago egongo zen bezala, Andoaingo Gudarien etorbidean, Lasarte Orian baizik,
|
baina
hara lan egitera joaten ginenok gudaritik zertxobait behintzat bagenuela sinetsirik nengoen hasierako garai hartan. Koldo Izagirre idazlea erredakzio nagusira etorri zen aurreneko zenbakia plazaratu zen egunean, guri zorionak ematera.
|
|
2001
|
|
|
Obe da egia esatea eta droga bakoitzaren kalteak bereiztea", zioen gure Olaldek. Inoiz ez omen berandu, bide onera itzultzeko…
|
Baina
hara nola egiten zuen kalte horien bereizketak!
|
|
|
|
Baina
hara non, hainbat ikerketaren arabera, pizza, noizbehinkako janari bezala, eta osagaien kalitatea bermatua dagoenean, nahiko jaki osatua da. Guk Julian Bereziartua medikuari gai honen inguruan duen iritzia galdetu diogu eta bere erantzuna erabatekoa izan da:
|
|
|
Bere motxila beltza bizkarrean, pauso astunez egiten ditu etxetik posturaino dauden hamar minutuak. Presaka alde batetik,
|
baina
hara sekula ez iristeko gogoz bezala baita ere, goiz guztia bidean pasatzeko amets irrazionala mantenduz inkontzienteki.
|
|
|
Europan sortu zen jakintza. Dirua ez da zoriona,
|
baina
haren atzetik gabiltza gehienok, baita euskaldunok ere. Jakintza ez da salbabidea, baina eskaintzen dizkigun dohainak tentagarriegiak dira haien ihesi ibiltzeko.
|
|
2002
|
|
|
Hemendik badirudi sekulakoa dela, agian aspaldiko amets bat delako, edo ezinezkoa dirudielako.
|
Baina
hara joan, eta gailurrera egun berean hainbeste jende iristen denean, lehen zuen balorea galtzen du. Everest curriculumean daukat, igo nahi nuen mendi bat da, baina beste mendi batzuek askoz gehiago bete naute, Makaluk, esaterako.
|
|
|
Nire arerioa zan, ugazabaren aurka baino setatsuago neure kontra egiten, Bezeria kentzen ahalegin egin eban, aldi batean.
|
Baina
ha be, joan zan; edo eroan eben. Dana dala, ez zan hona sartu, inoiz hortxe ateaurrean, zeu zagozan lekuan kurika ibili arren.
|
|
|
|
Baina
hara sorpresa: eskriturak irakurtzean hipoteka bertan behera uztearen gastuak neure kontu zirela ikusi nuen, hitzartutako kontratu pribatuan horrelakorik jasotzen ez zen arren.
|
|
|
Ez dago, inolako kasuetan, ezer pururik hizpide hartzerik.
|
Baina
hara non, horregatik, muturreko ondorioak ematen diren, ondoan dagoen pertsona, arrazoi, esentzialistengatik?, auzokidetzat nahi ez izatea kasu. Fisikoki gertu dago (batzuk fisikoki ere urrundu egiten dira).
|
|
|
Baina hori nire arazoa denez, ez nintzen harritu Rubio irakaslearen liburuan pasarte hau aurkitu nuenean, jende askok, nik ez bezala, ingelesa oso ongi menderatzen baitu: " Ingelesa nola hala ezagutzen nuen,
|
baina
hara non tesiaren ingelesezko bertsioa gorpuzterakoan, ez gutxitan, erraztasun handiagoz aurkitzen nuen ingelesez neure gustuko adierazpide egokia ezi ez ongi menperatzen ei nuen neure klaseetako euskaraz. Paradoxa horrek aski tribulatu ninduen aldi luzexka batez" (76.orr.).
|
|
|
– Pikutara... zure kontu guztiak, Mentxu! Aita preso eroan zutenetik astebete pasatu da, eta zu hortxe zagoz, tenteletan –belar ilun batzuen arrastoak besterik ez ziren mahai gainean gelditzen
|
baina
harantz seinalatzen zuen Joseluk; Mentxuk erlaxatzeko ariketa moldean eusten zion atzamar arteko tabakorriaz zigarroa osatzeari– Eta. Ez didazu ezer esan behar?
|
|
2003
|
|
|
Denean bat ez etorri arren, txintxo txintxo astero bere lanean jarraitzen zutenen artean, berriz, «Basarri» zegoen.
|
Baina
hara zer zioen, «Bere Bordatxotik», 1973ko urtarrilaren 21eko zenbakian.
|
|
|
Material arriskutsua zen, faxistentzat, eta Aranzadikoak dagoeneko norbaitek espediente horiek erreta izango zituelakoan zeuden, Martin Villaren garaian txosten asko erre zirelako.
|
Baina
hara non jakin duten Euskal Herrian epai modukoa izandakoen espedienteak A Coruñako artxibategian daudela. Esate baterako, Gipuzkoako 1.100 fusilatuetatik 600 baten espedienteak han omen daude.
|
|
|
Horrek esan gura dau sendo idatzi dauela.
|
Baina
ha ta guzti be, gure idazlea ez genduke sortzailetzat joko. Sorkuntza era askotakoa izan daiteke eta gai baten ganeko gogoeta be hatakotzat hartu daiteke, baina beraren idatziak, sorkuntza asmoz baino gehiago, osterantzeko zereginetarako pentsatuta idatzi ditu.
|
|
|
Bai, halan da. " Kanonisten" artean, banaka bat baino ez; teologo ta filosofoen artean, gehiago,
|
baina
ha ta guzti be, askotzarik ez. Hango giroa erdaldun erdalduna zan, bai berbetaz, bai gogoz eta bihotzez.
|
|
|
Bihotzak txokorik urrunenean ezkutatu nahi izan zion, uzkur. Zerbaitek itzuli eta arineketan alde egiteko eskatzen zion, aldarrika,
|
baina
hara joan behar zuen, logelara, non Unaxek itxarongo ziola esana baitzion. Buruak gero eta ozenkiago zulatzen zion arima, kantuaren beste bertsoez, ahots hura isildu, ukatu nahi bazuen ere, indar osoz.
|
|
|
–Bai, aitak zerbait esan zidan horri buruz,
|
baina
hara: Lauairetik aurrera egiteko, udaletxeko lurrak daude.
|
|
|
So egizu, Sokrates, Nizias nolako lasterrean dabilen kaiertze honetarik, Alkibiadaren ondotik, eskuan nabala airean daukala! Gerla handiak eta gure gerla txikiak aipatzen genituen eta bakera deitu nauzue,
|
baina
hara zein den gerlarik ekidinezinena: jende kolpatuen artekoa.
|
|
|
Baina ez nadin despistatu, new york alde batera utziz. Nik ez dakit Carlos Catalan Parisen Concorda hartuz joaten den bertara, edo faxa eta posta elektronikoak nahikoak izaten dituen New Yorkekin harremanetan izateko,
|
baina
hara begira da Catalan ere. Catalan eta Oteiza.
|
|
|
Herrikorik ez zuten ontzietan hil,
|
baina
haren ostean Alejandro Mallona gerra beste modu batera ikusten hasi zelakoan nago. Gerra aurreko urteetan Cabo Quilates ontzia Ybarra konpainiakoa izan zen eta, hara, adurrak nahi izan zuen Ybarra familiako batzuk hantxe preso egon izana.
|
|
2004
|
|
|
Gehien ezagutu den Che Kubatik aurrerakoa izan da,
|
baina
hara iritsi zenerako 28 urte bazituen, eta urte horiek nolakoak izan ziren azaltzen ahalegindu naiz. Haurtzarotik asmatikoa zen, eta badirudi asma gainditu beharrak bere izaera sendotzen asko lagundu ziola.
|
|
|
Ahurtiko udal barrutian Belokeko beneditarren abadia dago,
|
baina
hara iritsi aurretik Bardozera joko dugu, bertako behatoki paregabetik ikuspegi ederraz gozatzera. Aran ibaiaren eskuin ibaiertzeko bidetik burutu ditugu lehen kilometroak eta Aranek bihurgunea hartu duenean asfaltatutako errepide meharra hartu dugu, aurrerantzean bertatik jarraitu eta ibaitik aldentzeko.
|
|
|
–Hori bakarrik fata zitzaidan, loteri zozketa egin aurretik zenbaki sariduna ematen ibiltzea,
|
baina
hara: Bartzelonan ere sorgin asko dago, eta zenbakia asmatzen duen sorginari sari nagusia emateko prest nago, je je je...
|
|
|
Zera... hik ba al dakik batzuek duda egiten dutela Jesukristo existitu ote zen?
|
Baina
hara noraino iristen den nire erotasuna, non neure neureak egiten baititut Blondel izeneko gizon jakintsuaren hitzak, ni ere sinetsita bainago Jesukristo asmatu egin genukeela, baita existitu izan ez balitz ere, lurreko miserableen, ezergabeen eta baztertuen bizitzak zentzurik izan dezan. Eta guztiok gaituk maila batean zein bestean miserable, ezergabe eta baztertu.
|
|
|
|
Baina
hara zer zioen auzoko korrespontsalak biharamuneko egunkarian, Izar distiratsu bat auzoko ilunean titulupean:
|
|
|
Duela hogei urte, batzuek hizkuntzaren ezaguerari begiratzen zioten bitartean beste batzuek esaten genuen erabilerari begiratu behar zitzaiola, ezagutza erabileraren aldagaietako bat baino ez zela, erabilera mailan ezagueraz gain beste hainbat aldagaik ere eragiten zuela, eta erabilera zela, beraz, aztertu beharreko aldagai nagusia. Bazirudien iritzi zuzen hau erabat nagusitzeraino zabaldu zela,
|
baina
hara ezustea! Hor dabilzkigu berriro iraganeko okerren mamuak bizi bizirik.
|
|
2005
|
|
|
1994\. urtea zen. Ramon Saizarbitoria Donostiako udaletxean ezagutu nuen 1978an,
|
baina
hari eta beste hainbat idazle euskalduni PSEren aro euskaldunago batean dei egin nien, EErekin bat egiteko aldi hartan(). Orduan Mario Onaindiak eta biok benetako izatezko bikotea ematen genuen.
|
|
|
Naroak jeurt egin du ohean, ahoz gora geratzeko, eskuak garondoan, Mafalda bere bular artean datzala. Sabaian ez dago zer ikusi,
|
baina
hara begira geratu da, pantaila hartan pelikula bat ikusten bezala. Belarriek Ametsen mugimenduei antzeman nahi diete, baina ez zaie ia ezer iristen.
|
|
|
Eto rri bezala egin zuen alde estralurtarrak,
|
baina
ha rrez geroztik dakigu orduko umeok, unibertsoan bideak ugari direla, eta izaerak ere pertsonak bezainbeste, gutxienez. Ha lako izaki arrarorik sekula ezagutu gabekoak ginen, eta eus kalduna zen, gainera.
|
|
|
Hamabost kilometro zeuzkaten egiteko armadaren kanpamendura heltzeko.
|
Baina
hara non bortu gain zehargi batetik, nehork ezin zehazki iragar nork eta nondik, tiro batek erdiz erdi urratu zuen Beinaten lagun mina bilakatzen ari zen Georges apez gaztea. Euskaldunak, kidea aldamenean erortzen ikustean, urkatzen zen kabala orro latza bota zuen.
|
|
|
Lan hartan zeramatzan hogeita bost urteetan ez zuen komisarioak halakorik egundo ezagutu. Bruno ziminoaren hatz markak harrarazi behar izan zituen orduan,
|
baina
hara zer ustekabea: animaliaren aztarnekin ere ez zetozen bat armaren katuan aurkitutakoak.
|
|
2006
|
|
|
|
Baina
hara ailegatzean, Suleimanek ez omen zizkion ateak ireki. Horretaz gain, saxoiekin. Inperioaren iparraldean, 772an gerran zapaldu zituzten frankoek, baina oraingoan berriz altxatzen ari ziren frankoen kontra?
|
|
|
Amonak Alpeak ezagutu nahi ditu, aitaren familiako adar bat hangoa baitu,
|
baina
haraino joateko laguna behar...
|
|
|
Gutxitan agertzen zen Öchler Caffarelli kaleko sotora,
|
baina
hari eta honi entzundakoekin pixkana pixkana deskubritzen hasi nintzenaren arabera, nire laguna aldizkariarena baino aktibitate arriskutsuagoen sustatzaile ere bazen. Gau batez gizon txiki batekin sartu zen sotoan.
|
|
|
Entzuna nuen, noski," anju" hitza, beti helduen ezpainetan. Topiko bat zela uste nuen, beraz,
|
baina
hara non ohartu naizen umeek zehaztasun eta prezisio osoz," a n j u" garbi garbia, ahoskatzen dutela. Batzuek behintzat.
|
|
|
|
Baina
hara zergatik hobesten duen Kojevek Hegelen ikuspuntua: Hegelentzat, pentsamendu kontzeptuzkoaren denbora bitarteko hori, gauzatua dago.
|
|
2007
|
|
|
Ohidura hau dela kausa, kausakoekin baliatu hiztegi propioa dute eta bilerez kanpo gertatzen zaielarik euskaraz aritzea, hiztegi bertsua daramate aho mihitan.
|
Bainan
hara, haien adixkideekin frantsesez mintzo dira, normal den bezala, gozamen hizkuntza Molieren hizkuntza baitute.
|
|
|
|
Baina
hara non Gerra Hotza amaitu egin zen, eta harrezkeroztik bloke garaileak etsai berrien bila abiatu behar izan duen. Asmatuz, hartarako beharra egon denean.
|
|
|
" Antzerkian gabiltzanok nomadak gara", dio. Gaur egun, Bartzelonan ditu" liburuak eta galtzerdiak",
|
baina
hara eta hona ibiltzen da etengabe, gustura, aireportuak eta hotelak maite dituela aldarrikatzen baitu. Azken urte eta erdian, Bilbo izan du hegaldi askoren helmuga nahiz abiapuntu, denbora hori baita Pasqual Arriaga Antzokiko arte aholkularia dela.
|
|
|
Latinak eta erromantzeek euskaran izan duten eragina ageria da eta ukatzerik ez dago,
|
baina
ha ta guzti ere hizkuntzaren funtsezko egiturek bere hartan diraute: adjektiboa izenaren ondoren doa (etxe zuri); mugatzaileak atzizki bidez markatzen dira (etxe zuri a); erlazio markak orobat (etxe an).
|
|
|
–galdetu zuen Elisa izuberak.
|
Baina
haraino ekarri gintuen emakume pastelak ez zigun argibiderik eman, ez zigun mapatxo bat eskaini non geunden jakiteko, gal ez gintezen.
|
|
|
«Über den Dualis»en Humboldt-ek hi eta haren arteko diferentzia lantzen du: biak dira ez niak, baina ni eta hak ni eta ez ni osoa biltzen dute (ni eta hik ez bezala); nia barne sentsuan eta ha kanpoko sentsuan oinarritzen da, hia norbere gogozko aukera batean339; hia ere ez ni bat da,
|
baina
ha izaki ororen izatearen esferan kokatzen den bitartean, hia ekintza komun baten eraginezko esferan kokatzen da, horrela, ni eta hi baino beste esfera batean kokatua, ha ez ni eta ez hi da340 Hizkuntza batzuetan hirugarren pertsona ezin da abstraktuki espresatu ere:
|
|
|
Lisak eskua tabako kutxatilara luzatu zuen, Demetrioren bala horrek Dionirekiko guztien bukaera ere adierazten zuelakoan,
|
baina
hara non agurearen azken hitzak bere jakin mina puztera etorri ziren:
|
|
|
|
Baina
hara nola, konturatu gabe, Fantasia entzuten ari nintzen, Carl Maria von Weberren Kintetoaren 2 mugimenduan.
|
|
|
Bazakiat influentziarik gabe gelditu zaretela banku horretan. Martinez Etxeberria ez duk handienetako bat,
|
baina
hari presioa eginez agian lortuko duk zer edo zer. Eta horrekin aski ez bada, hire alderdiko zenbait konturen berri ere jaso diat.
|
|
|
Eta etzi, erranen dugu, egun herenegun zela. Ondoko eguna, haurra, beti bihar da,
|
baina
hara eta, egun da.
|
|
2008
|
|
|
Bertan ostatua izan ezean, bisita programatu bat izan ezean, ez ardo ondurik ez pattar indarberritzailerik. Eta are gehiago goibelduko zen,
|
baina
hara non une hartantxe auto ofizial bat irten zen, eta handik gutxira, oinez, orduko diputatu Rabanera, EArekin zein PPrekin kulturan lardaxkan betikotu den funtzionario batekin eta, azkenik, Ken Follet musugorriarekin! Funtzionarioak P. Z. ri ezikusia egingo ziokeen, baina hain zegoen hurbil, eta Rabanera beti izan da hain jendearekikoa, azkenean elkarren aurkezpenak egin behar izan zituzten.
|
|
|
Olinpiar Jokoetan hamahiru lagun izan dira zortzi modalitate ezberdinetan, baita Joko Paralinpikoetan beste bost ere, arrakasta handiz. Kontua ez da soilik futbol taldea,
|
baina
hara, Reala lehen mailan balego askoz hobe" adierazi digu Gipuzkoako Foru Aldundiko kirol diputatuak. Kirola politika gaia izanda ere, geure politikaren goi mailako gaiez jardun dugu Gipuzkoako EAko lehendakari Iñaki Galdosekin.Eusko Alkartasuneko Iñaki Galdosek politikaren gaineko gogoeta hau eskaini digu abiaburuan:
|
|
|
Hilkutxa bizkarrean lauren artean, aurretik abadea akolitoagaz eta atzetik etxeko eta auzoko, kandela eta guzti, harestian zehar. Gerora kaminoz eroaten zituen hildakoak,
|
baina
ha ilara baltza ezin dot begietatik kendu.
|
|
|
Baina gaur amets bat izan dut, eta zera? Ez da amets berezi bat izan, egunsenti bat ikusi baitut, besterik ez,
|
baina
hara: berezia ez zen arren, era berezian sentitu dut ametsa, eta zerbait eskatu nahi nizuke?
|
|
|
–Aita Rafael, berorrek esango du zertara gatozen hain ezorduan, baina Nataliak oso gau txarra pasatu du; hain txarra, non hiltzera zihoakigula ere iruditu baitzaigu memento batean, exajeratu zuen markesa andereak?. Eta guk, jakina, medikuari deitu,
|
baina
hara zer esan digun mediku jaunak?
|
|
|
Eta bazuen bere arrazoia, izebak buru buruan sartua baitzuen bere aitonari aspaldi batean gertatua: joan zen feriara bero sapa egiten zuèn egun batean, edan zuen nahi adina bazkarian?. Hura ardozalea zen, badakizue, eta bi pinta ardo edan zituen, hortxe hortxe?, tabernariaren lekukotza?, ekin zion itzulerari arratsaldean,
|
baina
hara: lehertu zen orduan ekaitza, bulartu ziren errekak, eta uholdeak eraman zituen bera eta astoa; horregatik aritzen zen izeba, halaber, bere erretolika harekin, erabaki ere, erabaki zuen geroztik ardo tantarik ez probatzea, aurrerago argibideak?:
|
|
|
Beste mila lehen amodio ere izan direla eta badirela, norberak bizi izan duen lehen amodioaren aurretik, baina ez dugula ikasten. Nik ere bizi izan nuen neurea,
|
baina
hara non gauden aita eta biok, zuk ere jakin baituzu noizbait aita eta biok ez garela ongi konpontzen azken bolada honetan, hiru mailako eskailera erabili zuen azkenean, esan nahi zuena esateko.
|
|
|
Ordura arteko solasetan, izan ere, kontsulak markes jauna zirikatzen zuen, erotismoarekin lotutako kontzeptu labainkorrak erabiliz, edo kontatzen zizkion aldian behin berdekeria gordinak, gatz eta piper, zeinei markes jaunak erantzuten baitzien edo karkaila batekin edo beste berdekeria batekin, hura ere ez baitzen kontu haietan herrena; kontsulak eta markes jaunak bideratutako solas haiek, baina, gehiago zuten jolasetik, txantxatik? eta desio erreprimitu onartutik beste zerbaitetik baino; horregatik, markes jaunak, kontu hari buruzkoan egin zezakeèn irakurketa ia bakarraren arabera, konbentzitua behar zuen kontsul jauna orduan ere txantxetan ari zitzaiola, kontsul jaunaren berrogei urteko ezkontza ustez sendoak ez zion markes jaunari, beharbada, beste modu batean pentsatzeko tarterik uzten?,
|
baina
hara: gauzak ez ziren ziruditena. Oscar Wildek zioen bezala, ez den munduan sartu berri ote zen, bada, markes jauna, eta ez zirèn gauzak ikusten hasia ote zen??, kontsul jaunaren urteetako ezkontza ez baitzen berak, markes jaunak?
|
|
|
hiru muxu jostalari, markes jauna, Alexander Handiaren armada osoa ere etzanarazteko modukoak!
|
Baina
hara zer diren gauzak: basatia zen arren, oso neska ona zen, xaloa, Rousseauren le bon sauvage kontzeptuak mitotik bezainbeste baitu errealitatetik, ausaz, nik hala sentitu nuen behintzat neska mulato hura, baita beste mulato, beltz eta aborijen asko ere.
|
|
|
Eta Nazarioren denborak oinaze hura baitzuen iturburu, hortzetako edo haginetako min bat nagusitzen zitzaion bakoitzean, beste egoera zail askotan ez bezala, urduri jartzen zen?
|
baina
hara: hogeita hamabi urte bete bitartean haginetako minei lotutako krisialdi guztiak gainditu zituen, minak gora egin ahala egin izan baitzion behera, berezko prozesu batean, medikuek aholkatu edo agindutako edabeen zein lasaigarrien laguntzarekin betiere; hogeita hamabi urte zituela, ordea, minak gora eta gora egin zion egun batean; eta Nazariok Mateo Sukunzari bere beldurra jakinarazi, eta Mateok berehala lasaitu zuen:
|
|
|
Eta gauzak ez du jada erremediorik.
|
Baina
hara zer diren gauzak, markes jauna, ziur bainago, zu hemen egon izan bazina, ez zela gertatua gertatuko, baina ongi ulertzen dut, bestalde, zergatik zauden han, zure emazte histeriko hori jasateko Joben leinukoa izan behar baita, benetan(?)?.
|
|
|
Horretan, baina, badugu hurbileko norbait, asko laguntzen ari zaiguna: Honorato, zer zail egiten zaidan don Honorato esatea, apaiztu zenetik beste tratamendurik merezi ez badu ere!?, hain errotu zaio gizonari heraldikarako zaletasuna,
|
baina
hara: niri ere ilusioa handia egiten dit.
|
|
|
udaberria, uda, udazkena eta negua; kanpoan uda da, badakizue, eta udari udazkena jarraituko zaio, udazkenari negua? eta urtaro bati beste bat;
|
baina
hara: badirudi etxe barruan gauzak guztiz beste modu batean direla, lau urtaroek bat egin ez ote duten?
|
|
|
–Berorren eskolatik eskola hobe batera nindoala, Jainkoaren eskolara, eta irabaziak ez nituela nolanahikoak izango, ondorioz.
|
Baina
hara: orain Jainkoaren eskolatik berorren eskolara etorri naiz?
|
|
|
–Norbaitek kendu du san Mamertoren irudia zegoèn tokitik, eta, ama nagusiak lehentxeago esan didanez, kezkatuta eta aztoratuta zaudete guztiak;
|
baina
hara: uler dezaket lapurra kaperan sartzeagatik aztoratuta egotea, lapurra hiltzailea ere izan baitaiteke, baina ulergaitz egiten zait bere burua kristautzat duen edonor kezkatzea, zergatik?
|
|
|
emango baliote bezala, bekatu ustez sakrilegoa are sakrilegoago bihurtuz.
|
Baina
hara: herriko apaizaren errieta gogoratuz aita karmeldarraren errieta espero zuenean, baldintza haietan nekez espero zezakeen beste ezer?, aldiz, barre txiki batzuk entzun zituen, aitorleku barrutik zetozenak.
|
|
|
Hortxe duzue Loudungo mojen kasua, XVII. mendean Frantziako giroa goitik behera inarrosi zuena. Ez dizuet kasua xeheki jakinaraziko,
|
baina
hara zer esaten zuen garaiko idazle batek haiei buruz, paper honetan daukat idatzia: –Mojek bular bizkarrak astintzen zituzten azkar baino azkarrago, lepoa hautsi balute bezala.
|
|
|
Eta berdin egitera zihoanan arrebarekin? goratu ere, goratu zinan labana,
|
baina
hara: neskaren edertasunak liluratuta, nora ezean gelditu zunan, non zegoen ere ez zekiela.
|
|
|
Errealitate hura, hasteko. Errusia Txina zen, Txina Japonia zen, eta Japonia Madril, agidanean?, gazteleraz mintzo zen. Bai, egia zen berak, doña Engracia maistrari esker, ulertzen zuela eta hitz gutxi batzuk ere egiten zituela erdara hartan, beste herritar askok ez bezala,
|
baina
hara: aitak urte bakarrean izan zuen eskolan, zer egingo zuen Reginak, bada, mutil jaio ez bazen, ezta Ernestina bezalako emakume adimenduna ere!?, eta han lortu zuèn gaztelera maila ez zuen aski egoerari aurre egiteko.
|
|
|
Markatutako bideetara ohituta daudenentzat eskema guztiak hautsiko dizkie mila gurpil arrastoko eremu zabalak, erabateko askatasuna ere izan daiteke hala ere. Mapan puntu bat den herrixka urrunean ageri da,
|
baina
haraino joateko marrarik ez. Ibili eta ibili, harearekin kontuz eta segi aurrerantz.
|
|
|
Garai haietan (OFF) gizonek bakarrik egiten zuten gerra.
|
Baina
hara non euren artean aurkitzen dugun emakumezko dotore eta sentsual hori, irribarrea aterako dizuten arropa txiki laburretan jantzita.
|
|
|
KOLDO. Jakina!
|
Baina
hara, ondo egin dut Nekaneri egia esanda. Ez naiz damutzen.
|
|
|
LUKAS. Badakit.
|
Baina
hara, ez dizu dirutza eskatuko. Behetik has daiteke.
|
|
|
Zenbait ekintzetarako jende gehiago behar izaten zuten, eta horretariko batean Larrañaga bergararrarekin bildu ziren.
|
Baina
hara non, Larrañaga delakoa bere kontura lapurtzen hasi zela Trabakua aldean. Hau da,. Tropela?
|
|
|
Baina Getariako Diputazioaren aldetik ez zuten erantzun egokirik jaso? «no le dieron más respuesta, por más que instó, sino la misma cubierta de la carta que llevo»? 188, nahiz eta oraindik ez zeuden frantziarren eskuetan. Colomera jenerala Tolosan babestu zen bere atzera egitean, eta hara bidalitako mezularia Pedro Azpiri izan zen;
|
baina
hara ailegatu orduko Colomera atzerantz zihoan, hain zuzen ere Nafarroako lurretarantz ihesi, eta bidean aurkitutako soldaduek gehiago ez aurreratzea aholkatu zioten Azpiriri, frantziarren esku erori nahi ez bazuen.
|
|
|
Remedios Cantanero bilbotarrak, esaterako, aita gaixotu zenean eraman zuen Margari ahizpa Olara lehen aldiz. Alde batetik, amak ezin zituen biak behar bezala zaindu, eta neba arrebek ere ezin zuten ardura hori bere gain hartu; Margarik tailer batzuetan egiten zuen lan,
|
baina
hara ere ezin zuten eraman. Bestetik, ingurukoak sufritzen ari zirela ikusteak Margari goibeldu zuen.
|
|
|
Inork baino Oscar izendapen gehiago, inork baino film gehiago, inork baino laudorio gehiago. Meryl Streep handia,
|
baina
harekin batera, Meryl Streep hurbila etorri zen Donostiara. Bere lanarekiko pasioz beteta, tolesik gabea.
|
|
|
Osama. Ez dut gustuko, eta musulman askok ere ez,
|
baina
hara hor, zulotik ateratzeko proposamen teokratiko eta bortitza, totalitarioa: munduko musulmanen defentsan Kalifato arabiar historikoa berreskuratzea.
|
|
|
Obama aukeratu dutelakoan daude. Ez dut bereziki gustuko, eta mendebaldar batzuek ere ez,
|
baina
hara hor zulotik ateratzeko proposamena, ustezko aldagarria, itxurosoa, «demokratikoa»: giza aurpegizko kapitalismoa birsortzea.
|
|
|
Azpimarratzekoa da hilketa ikaragarri hura gertatu eta egun batzuetara, kameraren irudi eskandalagarriak agertu zirenean, Zapateroren gobernuak halako gertakizunei zegokienez agindutakoa. Zero tolerantzia esamoldea hitzetik hortzera erabili zuten orduan, eta geroztik ederki saiatu dira ustezko jarrera berri hori saltzen bai espainiar estatuan bai nazioartean,
|
baina
hara errealitate gordina: kuartel batera laguntza eske joana zen nekazari bat zortzi guardia zibilen artean hiltzeraino era basatian jipoitzeagatik, espetxe zigor bakarra:
|
|
|
Beijingeko jokoek halako homolagazio politikoa ekarri behar zioten Herri Errepublikari.
|
Baina
hara non goiko mendian elurrik ez eta Tibeteko afera gori gorian bai, eta errekaldean urak nahiko uher. Ondorioz, zuzi olinpikoaren Korrika mundiala uste baino mikatzagoa gertatu da eta agenda politikoaren lehen orrira ekarri du Tibet.Historian zehar konkistak eta okupazio militarrak halako gizalegezko motibazio batez ederturik egiten ziren:
|
|
|
–Berorren eskolatik eskola hobe batera nindoala, Jainkoaren eskolara, eta irabaziak ez nituela nolanahikoak izango, ondorioz.
|
Baina
hara: orain Jainkoaren eskolatik berorren eskolara etorri naiz... eta ez nuke esango galtzen atera naizenik.
|
|
|
Beste mila lehen amodio ere izan direla eta badirela, norberak bizi izan duen lehen amodioaren aurretik, baina ez dugula ikasten. Nik ere bizi izan nuen neurea,
|
baina
hara non gauden aita eta biok... zuk ere jakin baituzu noizbait aita eta biok ez garela ongi konpontzen azken bolada honetan –hiru mailako eskailera erabili zuen azkenean, esan nahi zuena esateko.
|
|
|
–Norbaitek kendu du san Mamertoren irudia zegoèn tokitik, eta, ama nagusiak lehentxeago esan didanez, kezkatuta eta aztoratuta zaudete guztiak;
|
baina
hara: uler dezaket lapurra kaperan sartzeagatik aztoratuta egotea, lapurra hiltzailea ere izan baitaiteke, baina ulergaitz egiten zait bere burua kristautzat duen edonor kezkatzea, zergatik... eta irudia bere tokitik falta delako!
|
|
|
Ez zen hura gizon emakumeen arteko harremanez mintzatzen zirèn lehen aldia; bai, ordea, halako seriotasun eta halako egiazkotasun batekin mintzatzen zirèn lehen aldia. ...–txantxatik– eta desio erreprimitu onartutik beste zerbaitetik baino; horregatik, markes jaunak, kontu hari buruzkoan egin zezakeèn irakurketa ia bakarraren arabera, konbentzitua behar zuen kontsul jauna orduan ere txantxetan ari zitzaiola –kontsul jaunaren berrogei urteko ezkontza ustez sendoak ez zion markes jaunari, beharbada, beste modu batean pentsatzeko tarterik uzten–,
|
baina
hara: gauzak ez ziren ziruditena –Oscar Wildek zioen bezala, ez den munduan sartu berri ote zen, bada, markes jauna, eta ez zirèn gauzak ikusten hasia ote zen? –, kontsul jaunaren urteetako ezkontza ez baitzen berak –markes jaunak– pentsatu izan zuen bezalakoa izan, ausaz, harreman sendo baten zigilu, guztiz beste gauza bat baizik...
|
|
|
hiru muxu jostalari, markes jauna, Alexander Handiaren armada osoa ere etzanarazteko modukoak!
|
Baina
hara zer diren gauzak: basatia zen arren, oso neska ona zen, xaloa, Rousseauren le bon sauvage kontzeptuak mitotik bezainbeste baitu errealitatetik, ausaz, nik hala sentitu nuen behintzat neska mulato hura, baita beste mulato, beltz eta aborijen asko ere.
|
|
|
Baina gaur amets bat izan dut, eta zera... Ez da amets berezi bat izan, egunsenti bat ikusi baitut, besterik ez,
|
baina
hara: berezia ez zen arren, era berezian sentitu dut ametsa, eta zerbait eskatu nahi nizuke...
|
|
|
bere ahots dardaratia entzuten zuen bitartean, gainera, are larriagotu zen, kontatzen ari zèn errealitate sinestezinari ahotsak eta dardarak beste gorputz bat –sinesgarritasunaren gorputza– emango baliote bezala, bekatu ustez sakrilegoa are sakrilegoago bihurtuz.
|
Baina
hara: herriko apaizaren errieta gogoratuz aita karmeldarraren errieta espero zuenean –baldintza haietan nekez espero zezakeen beste ezer–, aldiz, barre txiki batzuk entzun zituen, aitorleku barrutik zetozenak.
|
|
|
Hortxe duzue Loudungo mojen kasua, XVII. mendean Frantziako giroa goitik behera inarrosi zuena. Ez dizuet kasua xeheki jakinaraziko,
|
baina
hara zer esaten zuen garaiko idazle batek haiei buruz, paper honetan daukat idatzia: " Mojek bular bizkarrak astintzen zituzten azkar baino azkarrago, lepoa hautsi balute bezala.
|
|
|
Eta gauzak ez du jada erremediorik.
|
Baina
hara zer diren gauzak, markes jauna, ziur bainago, zu hemen egon izan bazina, ez zela gertatua gertatuko, baina ongi ulertzen dut, bestalde, zergatik zauden han, zure emazte histeriko hori jasateko Joben leinukoa izan behar baita, benetan(...)".
|
|
|
Horretan, baina, badugu hurbileko norbait, asko laguntzen ari zaiguna: Honorato –zer zail egiten zaidan don Honorato esatea, apaiztu zenetik beste tratamendurik merezi ez badu ere! –, hain errotu zaio gizonari heraldikarako zaletasuna,
|
baina
hara: niri ere ilusioa handia egiten dit.
|
|
|
–Aita Rafael, berorrek esango du zertara gatozen hain ezorduan, baina Nataliak oso gau txarra pasatu du; hain txarra, non hiltzera zihoakigula ere iruditu baitzaigu memento batean –exajeratu zuen markesa andereak– Eta guk, jakina, medikuari deitu,
|
baina
hara zer esan digun mediku jaunak...
|
|
|
Izan ere, guztiok jakingo duzue honezkero, lau direla urtaroak: udaberria, uda, udazkena eta negua; kanpoan uda da, badakizue, eta udari udazkena jarraituko zaio, udazkenari negua... eta urtaro bati beste bat;
|
baina
hara: badirudi etxe barruan gauzak guztiz beste modu batean direla, lau urtaroek bat egin ez ote duten... hor ikusten baititut bi uso loretan, hegal bakoitzean udaberri bat daramatenak.
|
|
|
Eta orduan, mutilak eraztuna utzi, formula sekretua eman, ikazkinak eraztuna bereganatu, eta, bereganatu ahala, printzea akabatu zinan, gerritik labana atera eta lepoa moztuta. Eta berdin egitera zihoanan arrebarekin... goratu ere, goratu zinan labana,
|
baina
hara: neskaren edertasunak liluratuta, nora ezean gelditu zunan, non zegoen ere ez zekiela.
|
|
|
Errealitate hura, hasteko –Errusia Txina zen, Txina Japonia zen, eta Japonia Madril, agidanean–, gazteleraz mintzo zen. Bai, egia zen berak, doña Engracia maistrari esker, ulertzen zuela eta hitz gutxi batzuk ere egiten zituela erdara hartan, beste herritar askok ez bezala,
|
baina
hara: aitak urte bakarrean izan zuen eskolan –zer egingo zuen Reginak, bada, mutil jaio ez bazen, ezta Ernestina bezalako emakume adimenduna ere! –, eta han lortu zuèn gaztelera maila ez zuen aski egoerari aurre egiteko.
|
|
|
Eta bazuen bere arrazoia, izebak buru buruan sartua baitzuen bere aitonari aspaldi batean gertatua: joan zen feriara bero sapa egiten zuèn egun batean, edan zuen nahi adina bazkarian –" Hura ardozalea zen, badakizue, eta bi pinta ardo edan zituen, hortxe hortxe", tabernariaren lekukotza–, ekin zion itzulerari arratsaldean,
|
baina
hara: lehertu zen orduan ekaitza, bulartu ziren errekak, eta uholdeak eraman zituen bera eta astoa; horregatik aritzen zen izeba, halaber, bere erretolika harekin –erabaki ere, erabaki zuen geroztik ardo tantarik ez probatzea, aurrerago argibideak–:
|