|
2000
|
|
|
Gu, arraun munduan, ur gainean egoteko gara, erabili eta botatzen diren horietakoak gara, gehiago ez. Federazioan agintzen dutenak klubetako botoekin aukeratzen dira, eta arraunlariok ez dugu
|
hitzik
.
|
|
|
Errealitateari lotutakoak gehienak, Euskal Herrian kokatuak, Urolan bereziki, paisaia identifigarria baita oso. Errealitate horretan politikak (badakit esateko modu bat dela, baina ez zait bestelako
|
hitzik
ateratzen) toki aparta du. Kezka, samina, itxaropena ere bai.
|
|
|
Irakurleari aditzera eman beharrekoa dut, A. Kardaberazen testu hau,
|
hitzik
aldatu gabe, irakurketa errazteko, gaur egungo grafiaz jarri dudala. Bere grafiaren era jatorrean irakurri nahi duenak 1761 ean inprimatu zen liburu hartara jo du, edo nik neuk Euskararen ostarteak liburuko 53 orrialdeetan azaldu nuen jatorrizko erara.
|
|
|
Estrukturalistek dena sinbolizatzeko joera lantzen dute: Lacanbera, bere azken urteetako mintegietan jo eta ke aritu zen arbelean,
|
hitzik
esan gabe, topologia borromearrak behin eta berriz tortsionatuz, ea inkontzientearen errealaguztiz sinbolizatzeko formularik aurkitzen zuen, saiatu eta saiatu.
|
|
|
Ezin izan nion beste
|
hitzik
atera gai horretaz, eta jakin minez segitzen nuen nik.Istorio hark zulo asko zeuzkan, gehiegi, eta haiek betetzeko bide bakarra neukan: AitaMorlans bera.
|
|
|
Bere begi beltzak niregana zuzendu zituen, bizi bizi. Gero,
|
hitzik
egin gabe, altxatu eta joan egin zen, bere adinean harrigarria egin zitzaidan zalutasun batekin. Atehura ere ixten ari zitzaidala sumatu nuen.
|
|
|
–Ezta
|
hitzik
ere Aita Itxasori buruz.
|
|
|
Alde egiteko garaia zen, baina lehengo galderen ordez zalantza izugarriagoakneuzkan orain, buru bihotzen barruan. Aitari
|
hitzik
ez esatea erabaki nuen,.
|
|
|
Lerro baten amaieran ez dugu
|
hitzik
ebaki behar; amaierako hitza osorik egon behar da, horrela irakurketa errazten baita. Esaldiak ere ezin dira moztu orrialdearen behealdean hurrengo orrira pasatzeko.
|
|
|
Lehenbiziko bi elementuak arlo linguistikoari dagozkio. Artikulatu gabeko soinuarekin
|
hitzik
sortzen ez duten ahots soinuez ari gara. Hiztegian agertzen denez, artikulazioa hauxe da:
|
|
|
Bokal edo kontsonanteak ebakitzeko ahots organuen jarrera eta higidura?. Hau da, alde batetik,
|
hitzik
sortzen ez duen soinua litzateke zarata: karruskatze edo murtxikapen, zistu, ibili, kirrizkatze (hortzez eginiko soinua) eta beste egintza batzuetatik sortzen diren soinu edo oihuak.
|
|
|
Ninfomaniatik beherako ezer ez zaie kabitzen astazakil horiei, baina hala ere lasaitzeko esan dit, oso gutxitan gertatzen dela. Holakoetan serio mantentzea izan da berak erabili duen teknika,
|
hitzik
ez egitea eta begirada errepidean galtzea. Azkenean gidariak aspertu egiten omen dira.
|
|
|
Inoiz ez dut izan hain korapilo ikaragarria saman. Ezin nuen
|
hitzik
egin, ezin nuen negarrik egin, joder, ezin nuen ezer egin. Berari begira egon naiz orduan, baina ezin nuen gehiago eta estu besarkatu dut nire gorputzaren kontra, musuz betetzen nuela.
|
|
|
Bere ohean etzanik, Txemaren logelako neskak nabarmen entzun zituen komuneko kexu haiek. Erabaki zuen ez ziola tipo zikin hari aurpegira begiratuko, ezta berarekin
|
hitzik
gurutzatuko ere.
|
|
|
–Ulertzen dut. Guri ere arraroa egiten zaigu, ez dakit hori den
|
hitzik
egokiena baina. Ez hainbeste hasierako kolpean, baina orain badirudi entzuten dudan guztiak Eiderrekin duela zerikusia.
|
|
|
Nik ez nuen, jakina, osabaren
|
hitzik
galtzen, hain bainengoen harriturik. Eta osabak ez zuen, bertzalde, isiltzeko asmorik:
|
|
|
‘Aski duk, Joanikot! Zeren, bide horretarik aitzina egiten baduk, guztiz alda baitezaket testamenta Martinen alde... ’, eta ez nioan bertze
|
hitzik
atera".
|
|
|
Eta, batzuetan, aitari beha geratzen nintzen, ea enetzat
|
hitzik
ba ote zuen, eta, nola ez baitzuen, nihaurk galdetzen nion hondarrean:
|
|
|
—Gauza bat ez dut ulertzen, aita Bartolome: zergatik egin duzun mezako sermoian bi hitz euskaraz, eta bertze guztia gaztelaniaz, urbiaindar gehienek gaztelaniaz
|
hitzik
ere ez dakitenean...
|
|
|
Horra bai bertze hitz biribil bat, itzal tipienik onartzen ez duena...!, edo hala lirudike bederen, noiz eta nornahiren ahotik adituko bagenu, ahoa bete hitz eta ahoa bete hots. Aldiz, gero eta sinetsiago nago, zu bezalaxe, ezen
|
hitzik
biribilenak ere bere itzala duela, eta hargatik direla biribiltasun guztiak —edo gehienak bederen— ustezko eta balizko, haiek guztiak itzalaren baitan urturik eta ezabaturik akaba dezaketenez gero. Izan ere, zenbat gezur hitz horren ifrentzuan ere, jaun André!
|
|
|
Vanitas vanitatum et omnia vanitas. Zeren, nola denboraren seme alabak garen, eta hitzak, orobat, gure seme alabak diren, hala, denboraren bilobak dira haiek —eta denboraren menekoak, beraz, gu bezalaxe—, baita
|
hitzik
handiusteenak eta ustez handienak ere; eta nola, bertzalde, gorputz orok bere baitan duen ereinik denboraren harra, denborarekin indartzen eta bortizten dena, kementzen eta adoretzen, halako suertez, non, lehenago edo berantago, gorputza bera ere guztiz jaten duen eta itxura kanpo ederra ezabatzen, hala, berdin gerta liteke hitzekin. Zeren eta hitz bakoitzak ere bere gorputza baitu, bere baitan eta bere gerizpean har ttipi ikustezin bat aterbetzen duena, eta handituz eta handituz joan daitekeena, baldin hitzak, hanpatzearen hanpatzeaz eta erabiltzearen erabiltzeaz, higatzerat eta galtzerat egiten badu.
|
|
|
Eta nik, esku keinu batez, aldamenean jartzeko erran, eta nuena eskaini nion, bion artean bana genezan amoreakatik. Ez zidan
|
hitzik
erraiten, eta nik hari ere ez. Tarteka irri egiten zidan eta nik ere irri egiten nion.
|
|
|
Eta, horrela, egunetan egon nintzen anaiarekin
|
hitzik
egin gabe, haserre, zeren ez baitzegoen haserre hura gozatzerik ez ematzerik... eta zeren senda baitai tezke zauri ezpatazkoak, baina nekez mihizkoak, nola izan baitziren anaiak neuri eraginak. Eta, ahal nuenean, aita Bartolomeren eta osaba Joanikoten eskolen ondotik, Pedro Huizirenganat joaiten nintzen, zeina, santa Klararen koadroa pintatu ondoren, kaperako freskoa pintatzen ari baitzen; edo, noizik behin, bakarrik joaiten nintzen paseatzerat, jaun Marcelekin ikasi nituen Virgilioren edo bertze poeta handien hitzetarik Elbiraren edertasunarekin amets egiterat.
|
|
|
Zeren gero eta sinetsiago bainago, zu bezala, jaun André, ezen
|
hitzik
eta erranik biribilenak ere bere itzala izan dezakeela eta bere itzala duela, hitzari zein erranari bere biribiltasuna jan diezaiokeena!
|
|
|
‘Neska gaizki ikasia zara eta andere doña Lidiarenganat igorri zaitut denbora baterako, ea haren irakaspenetarik zentzatzen zaren’ Hatsarrean amaren deliberamenduaren kontra agertu nintzen —ohi bezala, alferrik, nahiz eta onartu behar dudan ezen, deliberamendu hartaz denaz bezainbatean, guztiz asmatu zuela gure amak—, zeren doña Lidia emazteki alargun bihozbera bat baitzen, buruz ongi jantzia eta bere buruaren jabea, eraman handikoa eta moja batzuekin lan egiten zuena ospitale batean, norat eramaiten baitzituen aurkientza haietariko jende printzipalak bere gaixoak eta eriak, gorputzezkoak nahiz arimazkoak. Eta ospitale hartan doña Lidia arduratzen zen batik bat arimaz eri geundenez —jendearen ustetan burutik gaizki geundenez, alegia— eta, nola bainindoan harenganat beharturik, hala, lehen egunetan, mendeku gisa, hari
|
hitzik
ez egitea pentsatu nuen... alferrik, zeren eta doña Lidiak irabazi baininduen apur bana. Eta irabazi ninduen, gainerat, lehen egunetik beretik.
|
|
|
..., baina egia da, halaber, ezen, halarik ere, urrezko aro batean bezala bizi zirela, zeren deus guti behar baitzuten bizitzeko eta zeren haietarik nornahi baitzegoen prest, baita bere buruaren ukatzeko ere, baldin hura guztien onerako bazen, nola manatzen baitu ebanjelioak, nahiz eta haiek ez zuten artean Kristoren hitzaren berri... eta, aitzitik, guk gizon zuriok bai, nahiz eta gero ez dugun haren
|
hitzik
betetzen, zeren ipintzen baitugu bat bedera eta bat bederaren probetxua bertzeenaren gainetik.
|
|
|
Baina osabak ez zidan
|
hitzik
ere erran, munduko zientzia guztia ezpainetan mututu eta hitz gabetu balitzaio bezala; ordea, aitona hil zelarik, hala erran zidan:
|
|
|
Aitarentzat ez nuen
|
hitzik
.
|
|
|
Mattinek, ordea, don Frantziskoren ezpainetarik ikasi zuen erran zahar batez ihardetsi zion, justu eta doi,
|
hitzik
eratxiki gabe:
|
|
|
Zeren eta Madrildik aldizka itzultzen zitzaigùn Mattin hura, berez aski urguilutsua zena, gero eta presumituago eta handinahiago egin baitzitzaigun, Madrilekin eta Madrilgo gortearekin zoraturik. Eta, Urbiainerat itzuli orduko, bertze
|
hitzik
ez zuen izaiten ezpainetan: Madril, Madril eta Madril.
|
|
|
Baina munduan ez dago bigarrenik hirugarrenik gabe... eta zer idurituko litzaizuke, baldin hurrengoan goiti beheiti biluztuko banintzaizu, eta bertze egiteko batzuk eginen banizkizu, guztiz ez-ohikoak...? Zeren eta zuk oraino ez baitakizu zer den atseginezko atsegina..." Eta, noraezean uzten ninduela,
|
hitzik
eta elerik gabe, halaxe jarraitu zitzaidan: " Hala nahiko bazenu, bertze etxe lasaiago baterat joan gintezke orain berean, gibeleko atetik jalgirik...
|
|
|
—Arestiko gorabehera zoritxarrekoaz
|
hitzik
ere ez, ezta? —ahapetik.
|
|
|
Konplizitate kutsu bat antzeman nion luzatu zidan irriñoari. Nik, bizkitartean, oharrak hartu eta hartu,
|
hitzik
galtzen ez niola.
|
|
|
Ez nuen halakorik aurkitu. Larunbat goizaldean Ximurraren berragerpenak burutu gabe utzi zigun jardunaz
|
hitzik
egin gabea nintzen larunbatean komisaldegian. Kristina berdin gobernatuko zen agian.
|
|
|
Ez naiz hainbertze eskuzabaltasun erakutsiren lekuko gertatu, nola izeba Milagrosek gure adiskidearekin —eta bidenabarrean, gurekin— Orobat, gutitan sumatu dut hain ageriko ordain eskasik. Gaztetan behinik behin, inoiz ez nion esker
|
hitzik
aditu edo estimaziorik den mendrena ere ikusi izebarekin. Eta ez naiz omenka ari.
|
|
|
Gauzak mintzatzen zireneko betaurreko gotorrak, batetik, eta aurpegi ubelduraz apaindua, bertzetik, ez nengoen inolako emakumerik liluratzeko, are gutiago ni baino hamabortz urte gazteagorik. Nire azalpen alegiazkoak
|
hitzik
galdu gabe aditu —etxeko eskailera argi gabeetatik beheiti eroria nintzela eman nion aditzera—, masailak ferekatu eta, sukaldean sarturik, ongi etorri egin zion nik merkatuan erositako janari pilari. Hori, berez, bazkari ezti baterako ataria izan zitekeen, nire kezka eta pena anitz eta ugarien ahanzgarri.
|
|
|
Fontaineri guztiz ezezaguna zaio gizon hura, baina erakutsi zioten argazkiko bera da dudarik gabe. Gizon etorri berriak eta Fontainek
|
hitzik
esan gabe trukatzen dituzte maleta eta karpeta: batean dirua dago; bestean, marrazki eder batzuk, aerolitoak izenburupean, eta, hauen tartean, aspaldi desagertu ziren plano haiek.
|
|
|
...ti bezala esnatu zen Brown jauna goiz euritsu hartan, zortziak aldera, eta ezkongabea zenez eta bakarrik bizi zenez, inork ez zion esan azazkal haiek oso aldatuta zeuzkala, oso handituta, ez ziruditela, ez tamainaz ez formaz ez kolorez, bere eskuko azazkal berezkoak, azaz  kalordeak baizik; Brown jauna ere ez zen, noski, txikikeria hartaz jabetu, eta bulegoan ere, astelehena izaki, inork ez zion
|
hitzik
ere aipatu aldaketaz. Era berean, ez genuke ziurtasun osoz esaten jakingo baina badakizu baietz zenbat denbora igaro zen azazkalen aldaketatik azken eta erabateko itxuraldaketaraino; eman dezagun, hortaz, hilabete.
|
|
|
Egun hartan ez ote nuen nik inoren
|
hitzik
ulertuko?
|
|
|
Anton izeneko kankailutako batek goazen esan, eta moila aldera abiatu ginen. Ez genuen
|
hitzik
esan Kandidoren etxe aurrera iritsi ginen arte.
|
|
|
Hirugarrenak ez zuen
|
hitzik
esaten.
|
|
|
Argi zegoen maisuak ere bazekiela gertatutakoaren berri, baina ez zuen
|
hitzik
esaten. Egoerak ihes egin zion, eta errudun aurki  tzen zuen bere burua.
|
|
|
Jendea guri begira genuen, Edurnek jo ninduela ikusi ondoren. Baina nekez entzungo zuketen gure
|
hitzik
. Pa!
|
|
|
Ez zen
|
hitzik
Migelek bereganatu ezin zezakeenik. Migel guztiahalduna zen.
|
|
|
Nik
|
hitzik
ez.
|
|
|
Beste
|
hitzik
ez. Banekien zein izango zen ordutik aurrera nire jolasa.
|
|
|
Nola esango nuke. Une honetan, ez daukat
|
hitzik
Chicagok sortarazi dizkidan sentsazio eta sentimenduak azaltzeko, sentsazio eta sentimendu horiek hitzetan itzulezinak balira bezala. Eta behin hitz egokiaren bila hasirik, bozkarioa ateratzen zait, edo ongizatea, edo atsegina...
|
|
|
Zorigaitzez, Teresari gaur ere ezin izan diot hitz erditxorik ere esan, zeren
|
hitzik
ahoskatu ezinik geratu bainaiz haren eran  tzungailuko mezua entzundakoan.
|
|
|
Baina fiskalak (T) amaitu duela esan eta, arren, bere ondorioa agertzen uzteko eskatu du. Epaileak (L) begiak zerurantza goratu, eta baiezkoa egin dio
|
hitzik
ahoskatu gabe.
|
|
|
Abokatu defendatzaileak (I) eta fiskalak (T) elkarri begiratu, eta, bat ere
|
hitzik
trukatu gabe, ondorioak azaltzen lehena fiskala bera izatea erabaki dute.
|
|
|
Bestalde, gaur taupada bortitzak nabaritu ditut azkenean etxera deitzera ausartu, eta Dabiden ahotsaren zain egon naizen bitartean, nahiz eta gero erantzungailuaren mezua besterik entzun ez (gai izango al nintzateke Dabidi
|
hitzik
zuzentzeko?). Eta bihotza are bortitzago azkartu zait, kasik zentrifugatzen ari den garbigailu baten pare, aukera batez ohartu naizenean:
|
|
|
kontzeptu behaezinekiko mesfidantza errepresentatzen zuen —’espazio absolutu’, ‘aldiberekotasun absolutu’ eta beste hainbat nozio metafisiko—, eta programa ezin hobea zen zientzian ‘gertakari enuntziatuen’ eta ‘konbentzio’ edo ‘hautazko definizioen’ artean bereizteko. Haatik, erlatibitatearen teoriak ez zien azken
|
hitzik
eman Zirkuluko tesiei, batez ere eragina elkarrenganakoa izan zelako eta batak bestearen beharra zuelako. Erlazio honetaz adituek diotenez," ez dago itxaropen posiblerik ez erlatibitatearen teoriaren garapena ezta XX. mendeko positibismoa ere ulertzeko, beren arteko eraginaren deskribapen zehatza emanez ez bada" 15 Horregatik da garrantzitsua Zirkuluko ideiak bere garaiko zientziarekin nola lotzen ziren ikustea.
|
|
|
Egundo ez diot entzun gazteekiko destainazko
|
hitzik
, inoiz ez" gazte txoro horiek"," oraingo gazte ergelak" eta hain arruntak diren esaldi horietarik. Alderantziz, gaztetasunak bere baitan esperientzia eza eta horren ondorioak izan arren, esango nuke miretsi egiten dituela gazteak, errespetuz begiratzen diela euren ausardiari eta kemenari.
|
|
|
Ez zen, agian, neska guztiz inozentea; bazuen, agian, posizio bat sasipeko borrokan. Ez zuten beste
|
hitzik
esan. Bigarrenez burua aklaratu ziolarik, Elik ileak pixka bat lehortu, salara eraman zuen; korridorean zebilen mutikoari:
|
|
|
Belek kaset bat jarri zuen. Rock musika zen, Xanek ez zuen
|
hitzik
ere aditzen. Isilik joan ziren, autobian sartu ziren arte.
|
|
|
Gero Pititak Xanek entenditu ez zuen beste zerbait esan zuen. Handik goiti ez zuen beste
|
hitzik
esan: arin arin, ordoki txiki batera heldu zirenean, gero malda behera gozoan, Xanek, mainguka bada ere, lortu zuen hari pixka bat hurbiltzea, Pititak ordea, erritmoa moteldu, edo zeramanari eutsi gabe, biziago ekin ote zion.
|
|
|
Hark pixka bat kontsolatu zuen Xan. Ez zuten
|
hitzik
esan. Dena esanda zegoen.
|
|
2001
|
|
|
Betetasun sekretoa da gainera. Idatzi ondoren beste gauzak egitera noanean,
|
hitzik
esan gabe nik barruan altxor bat daramat, eta da lortu dudan esaldi edo gauza polit bat.
|
|
|
" Niretzat pertsonaiek aurpegi zehatz bat dute. Aurpegi ezagun bat izan ezean ezin baitut idatzi, ezin dut
|
hitzik
jarri haien ahotan."
|
|
|
noblea, indartsua, dinamikoa, erasokorra. Sarrera oso gogorrak egiten dituzte, eta bi jokalarietako inor ez da kexatzen, arbitroari ez diote
|
hitzik
egiten... Nik uste euskal jokalariak ere halakoxeak garela:
|
|
|
Ingelesez ez nuen
|
hitzik
ere egiten. Askotan gurutzatzen nituen unaiak, behiekin.
|
|
|
Makina bat zalantzei aurre egin beharrean izan ohi gara euskaldunok, gure hizkuntzan idazteko orduan. Zein ote esan nahi duguna zehazki adieraziko duen
|
hitzik
aproposena, edota perpaus nagusiak eta mendekoak jatorren lotzeko era. Are okerrago oraindik, nola antzeman benetan euskaraz pentsatzen ari garen ala inguratzen gaituen erdara horren menpe jarraitzen duen gure burmuinak?
|
|
|
Gehienetan, espazioa orriz orri miatzen dute, gurasoek aurretiaz mugatu duten hiztegiko
|
hitzik
ba ote dagoen egiaztatzeko.
|
|
|
Oso txikia da, hainbeste jertsea baino eskularrua dirudiela. JOXEPAk eta LEIREk txundituta begiratzen dute, ez dute
|
hitzik
.
|
|
|
Horrekin... (Ez du
|
hitzik
aurkitzen) Horrekin ezkonduko zara?
|
|
|
Pantxo ez en sekula herrira joaiten, salbu bere gatu bat eri zelarik edo janaria erosi behar zuelarik. Hala ere, norbaitek zerbait erraiten ziolarik ez zuen
|
hitzik
ateratzen: egiten zuen munduan bere gatuekin bakarrik bizi balitz bezala.
|
|
|
Baina ez zen mugitu ere egin. Ez zuen
|
hitzik
esan. Bortitzago bultzatu nuen, ohetik bota arte.
|
|
|
Zerbait esateko tentazioa izaten nuen orduan, gure artean eratu genuen isiltasunezko lokarri hura behingoz etetekoa, baina
|
hitzik
egin ahal izan aurretik burua berriz makurtu eta egunkariaren itxurazko irakurketan murgiltzen zen atzera.
|
|
|
Ordu bat pasa denerako, hitzak arrastaka esaten ditu. Elkarrizketa guztiak dolby stereoan aditzen ditu, nahiz eta
|
hitzik
ulertu ez. Eta irribarre inozo bat finkatu zaio aurpegian.
|
|
|
Une hartan, baina, ez zitzaidan
|
hitzik
atera. Ez maldizio, ez orro, ez ezer.
|
|
|
Baita benetan haserretzeko ere. Motxila kendu eta Aitzolen aldameneko harri batean eseri nintzen
|
hitzik
esan gabe. Kakahuete batzuk atera nituen indarrak berritzeko.
|
|
|
Jende guztiarekin petralduta. Ez du ia
|
hitzik
egin hurrengo ordu erdian. Besteen aldamenean geratu da soilik, dantzan jo eta ke ari direla axola gabe.
|
|
|
Hi maiteminduta hago, tematu da Unai albotik, jendearen jakin mina piztuz. Baina Tasiok ez du
|
hitzik
gaineratu eta nork bere eskutitz zatitxoa idazten bukatu bezain laster presaka alde egin dute denek.
|
|
|
Itzulerako bidean ez dugu ia
|
hitzik
egin. Zertarako.
|
|
|
Berehala, hala ere, hobeto pentsatuta edo, zerbait esan dio Arrillagari. Mingaina ebakia zuela, baina, ezin ia
|
hitzik
egin. Bere hitzak ezin ziren ondo ulertu.
|
|
|
Adi zegoen Lucas haiei begira Matias heldu zenean. Bizikleta zuhaitz batean bermatu eta irribarre exageratua egin zion Lucasi, baina ez zuen
|
hitzik
esan bankuan eseri arte:
|
|
|
Nebak, ordea, burdin haria lepoan kiribilkatu zion eta indar handiz estutu. Haria eztarri eztarriraino sartu zitzaion eta Punjabi zerraldo hila erori zen, beste
|
hitzik
erran gabe.
|
|
|
Bata bestearen alboan joan ginen, elkarri
|
hitzik
egin gabe.
|
|
|
Don Patriciok gure borrokari erreparatu zion eta, geodinamika hitza ahoan zintzilik utzirik, bota egin gintuen klasetik. Elkarri
|
hitzik
esan gabe irten eta bakoitza bere aldetik joan ginen, ni internoen logeletara eta Goio kanpora.
|
|
|
Hortxe egonen zarete hirurok apur batean
|
hitzik
asmatu ezinik.
|
|
|
Jendeak alferrik erregutuko zion, pelikula ematen jarraitzeko, gutxi falta zela eta amaiera ikusten uzteko, berak ez zuen kasurik egingo. Filmaren erroiloak latazko kaxa borobiletan sartu, latok besapean hartu eta alde egiten zuen, inori
|
hitzik
ez kasurik egin gabe, klaustroan barrura.
|
|
|
Orduan beltzak eskutik oratu eta,
|
hitzik
egin gabe, eskaileretan gora eraman zuen. Goiok hamaika mailen luzea egin zuen, beltzaren atzetik gelara atoian sartu orduko.
|
|
|
F: Guregatik lasai ibil zaitezke, inork ez du-eta
|
hitzik
jakingo gertakizun honetaz.
|
|
|
Lau ertzetan, sabaian, amaraun erraldoiak ageri dira, lauak berdin berdinak. Hiru gizonek lanean dihardute, guztiz bere zereginera,
|
hitzik
esan gabe, atean jubilatua azaltzen denean.
|
|
|
 Noraezekoa izan zen haize aldaketa hori, noraezeko bultzadek eragina.  Gurean, ordea, ez dira berez hazi, normaltasun batean behar zuketenez, Euskal Herri osoari begira, jendeak âjende arruntak eta ez hain arruntakâ ez baitu
|
hitzik
atera, mintzatzea ukatu zaiolako, bai zuzenean eta bai  zehar bidez ere. Madril aldekoen gogo gaiztoa aski ez genuelarik, etxekoek  sortu digute nahikoa traba, eragozpen eta nahaspila.
|
|
|
eta ez da seigarren neurtitza baino lehen(" en torno a mi cerebro") bikoiztasuna deusezta dezakeen
|
hitzik
. Inor ez da, haatik, kexu hori eta horren gisako beste milaka eta milaka bertso eta esaldi ilun daudekeelako21.
|
|
|
" Nik neure barruan ez dut
|
hitzik
entzuten; gauzak ikusi egiten ditut" ubatzuk: " Bedeinkatua izan dedilla/ sagardoaren graziya...".
|
|
|
Hizketarako abildade gutxi daukat nik, bai euskaraz eta bai erdaraz. Nik nire barruan ez dut
|
hitzik
entzuten; gauzak ikusi egiten ditut. Horregatik, hizketan hasterakoan, nik nire barruan ikusi egin ditudanentzat hitzak bilatu behar ditut, eta lan horrek denbora eskatzen du; hizketak ez dit horretarako astirik ematen.
|
|
|
Guztiek jokoaren arauak eta erritualak ezagutzen zituzten eta eztabaidetan berotzen ziren, ni lekuaren gainean baino seguruago. Tratuaren bakardadearen bihotzean urturik bailitzan, ekintzak zirauen ordu luzeetan aitak ez zidan
|
hitzik
ere erraten.
|
|
|
Hezurrak kliski klaska, hortzak banbaka, esku ahurrak heze eta haragiak daldarez zebilzkigun, atzealdeko jargietako emazteei halaber, amironatu berri zituzten mantelina brodatu beltzen gerizan. " Ni naiz artzain ona" orroatzen zuen baina ez genion
|
hitzik
ere sinesten. Gure bihotzetakoak ez ziren, alabaina, hain basak.
|
|
|
Eta ohetik altxatzen naiz, makina herdoildu baten gisa. Egoera horretan, errabiak eta animaleko antsiak bihotza hantzen didala, egunak pasa ditzaket lan edo" borroka" kideekin
|
hitzik
trukatu gabe. Gohaina hazterainoko paranoia.
|
|
|
Askatu zuten goizean, han nengoen ni, komisaldegiaren aitzineko ostatuan haren aiduru. Militante bilduen artera atera zenean,
|
hitzik
ez sorik ez zuen neureganako.
|
|
|
" ¿ Qué hace usté ahí?". Hankak daldaraka,
|
hitzik
erran gabe, galtza bustiak erakutsi zizkien. Irri ero bat atera zitzaien, baina segituan berriz ere serio jarri ziren.
|
|
|
Aita ikusi nuen ondotik karrotik jausten. Ikusi ez banindu bezala,
|
hitzik
erran gabe hurbildu zen ibaira. Pixa egin zuen patxadan, zerura begira, eta aurpegia eta eskuak ur hotzez busti gero.
|
|
|
Ez zegoen
|
hitzik
soberan
|
|
|
Beste
|
hitzik
egin gabe alde egin nuen. Nire burua hor ikusten nuen, zuriegiak ziren maindireen pean halabeharrari desafiozko erretolika botaz.
|
|
|
Eguzkitarako betaurrekoak jantzita zerura begira zegoen, niri bizkarra emanez. Atzetik inguratu nintzaiolarik,
|
hitzik
esan gabe, besoa luzatu zuen bere aldamenean esertzeko adieraziz.
|
|
|
Musu eman nion, ez nuen erantzunik jaso. Ez
|
hitzik
ezta zirkinik ere. Puska batez isilik joan ginen; gero, kamioaren ezkerraldetik ateratzen zen bidezidor bat seinalatu nion eta mendixka baterantz desbideratu ginen.
|
|
|
Juliak ziurtasunez hartu eta zerbait idatzi zuen paper batean. Ez zuen
|
hitzik
esan. Komunikazioa eten zutenean, libretatik idatzitako papera moztu, tolestu eta poltsan sartu zuen.
|
|
|
Jokin nekez ahalegintzen zen urdindutako bere ilajeari eusten eta ondo ulertu ez zitzaion hitz zakarren bat ere bota zuen. Gisa honetara etxeari bira eman genion,
|
hitzik
egin gabe. Atzealdean pinuz egindako eserleku trauskil luzexka zegoen hormari itsatsia.
|