|
2000
|
|
|
MINTZATU natzaizu apur bat aitona Nikolasez, mintzatu natzaizu apez don Frantziskoz, eta orain bi
|
hitz
erran nahi nizkizuke geure aitari buruz.
|
|
|
Zezena geldi zegoen, hilik; toreatzailea, berriz, jaiki egin zen eta, jaikitzean, ohartu nintzen ezen beso bular ingurua odoletan zuela. Hurbildu zitzaizkion peoiak; jaitsi zen Villagrandeko dukearen medikua tribunatik; jaitsi zen, harekin batean, kalonje jaun don Claudio... baina toreatzaileak ezetz erraiten zien guztiei, ez zuela deus ere, eta dukeari bi
|
hitz
erran nahi zizkiola. Eta, ongi zuèn besoa morroi baten lepo inguruan ipintzen zuela, tribunarantz abiatu zen, haren laguntzarekin.
|
|
|
Jauregia, finean, talaia ezin hobea zen, nondik begizta baitzitekeen, han urrunean, urroztarren dorretxea, baita, legoa laurdenerat edo, Urbiaingo herria ere, zeinaz bi
|
hitzen
erraiterat obligaturik bainago, gure jauregiaren historia Urbiani guztiz loturik egon izan denez: " guztiz loturik" erran dizut, eta ez" guztiz nahasirik", zeren eta, liburuan barrena ikusiko duzun bezala, umetarik irakatsi baitziguten nor zen nor inguru haietan, jaunak beti jaun eta menekoak meneko.
|
|
|
Eta nik, esku keinu batez, aldamenean jartzeko erran, eta nuena eskaini nion, bion artean bana genezan amoreakatik. Ez zidan
|
hitzik
erraiten, eta nik hari ere ez. Tarteka irri egiten zidan eta nik ere irri egiten nion.
|
|
|
Nola
|
hitzez
erran behako triste bezain eder hura, eder bezain triste, eta nola hitzez erran hark barrenean eragin zidan sentimendua?
|
|
|
Ordea, mila xehetasunetan galdu gabe, bi
|
hitz
erran nahi nizkizuke, libertateari buruz biak, zeren mementu haietan huraxe izan baitzen enetzat gauzarik inportantena: gizon librea nintzela!
|
|
|
Nola hitzez erran behako triste bezain eder hura, eder bezain triste, eta nola
|
hitzez
erran hark barrenean eragin zidan sentimendua?
|
|
|
Eta, Maddalenen zaintze lanei esker, osabaren zauriek hoberat eta hoberat egin zuten, halako moldez, non hamar egun gabe hasi baitzen ohetik jaikitzen. Eta osabak esker oneko
|
hitzak
erraiten zizkion Maddaleni, eta Maddalenek berdintsu eta orobatsu ihardesten zion osabari, zorionaren irria ezpainetan.
|
|
|
Handik atera ginenean, ordea, gizon bat atera zitzaigun biderat, eta, so ere egiten ez zidala, Mignon besarkatu eta zaflako amoltsu bat eman zion ipur-masailean. Eta, bat batean, ene anaiarekin gertatu zitzaidan bezala Elbira zela kausa, jeloskor sentitu eta besoa tinkatu nion, frantsesez erraiten niola, haserre, ezen utz zezala Mignon bakean; gizonak ez zuen nik hitzez adierazia ulertu —zeren eta holandarra baitzen, berehala jakinen nuen bezala—, baina bai keinuz adierazia, eta, hala, hark ni paparretik atxiki, eta ulertzen ez nizkion
|
hitzak
erran zizkidan. Eta, noiz eta baitzirudien ezen muturka hastera gindoazela, Mignon tartean sartu eta ene alde atera zen, erraiten ziola gizonari ozentki nik ez dakit zer, holandesez segur, zeren eta Mignonek holandesez eta frantsesez baitzekien eta nik ez nion ulertu.
|
|
|
Izan ere, ba ote zen munduan gauza faunagorik eta are ergelagorik ere, hutsik uzten ninduen hartaz banaloriatzen eta sendagaila egiten ibiltzea baino, nola ibiltzen baikinen marinelak geure artean, bakoitzak bere balentriatxoak kontatzen zituela? Haatik, ahantzia ote nuen neure begiek ikusi zuten amoriozko eszena hura, noiz eta agertu baitzitzaizkidan Maddalen eta osaba Joanikot, osabak bere burua Ma dda lenen bularren artean pausaturik zuela, eta elkarri amoriozko
|
hitzak
erraiten zizkiotela, bertzerik gabe.... Edo, ahantzia ote nuen, halaber, osaba Joanikot eta Maddalenen arteko bertze eszena hura, nik hainbatetan idurikatu izan nuena, noiz eta hil aitzin elkarri eskua eman baitzioten, esku emaite soil hartan eta ez ber tze deusetan guztia errana balego bezala...?
|
|
|
Beraz, egun seinalatu horretarako jantzi aproposa nahi omen zuen. Haren
|
hitzetan
erratera, dotorea, baina ez karioa; ikusgarria, baina ez deigarriegia; modernoa, baina ez nabarmenegia. Kristina, eraman handiz, hain baldintza estuetako jantzia aurkitzera ahalegintzen ari zen, hurbiletik barrandatua zela jakin gabe.
|
|
2001
|
|
|
Nebak, ordea, burdin haria lepoan kiribilkatu zion eta indar handiz estutu. Haria eztarri eztarriraino sartu zitzaion eta Punjabi zerraldo hila erori zen, beste
|
hitzik
erran gabe.
|
|
|
Gero, bi gizonak elkarri begira gelditu ziren, bat barrenetik eta bertzea kanpotik.
|
Hitzik
erran gabe, guardia zibilak joan egin ziren.
|
|
|
Gaueko azkeneko kopla Sadabak berak bota zuen, Kasino barrenean, zorroan ardo karga dexentea eta Luisek belarrira hitzez
|
hitz
erraten ziona errepikatuz, etxekoandrea pare parean zuela" Gabon itxeko andre txarmanta!, gabon bihotzeko Mines! Guttixko maite gaituzulakoz, gaude bihotzeko minez!".
|
|
|
" ¿ Qué hace usté ahí?". Hankak daldaraka,
|
hitzik
erran gabe, galtza bustiak erakutsi zizkien. Irri ero bat atera zitzaien, baina segituan berriz ere serio jarri ziren.
|
|
|
Aita ikusi nuen ondotik karrotik jausten. Ikusi ez banindu bezala,
|
hitzik
erran gabe hurbildu zen ibaira. Pixa egin zuen patxadan, zerura begira, eta aurpegia eta eskuak ur hotzez busti gero.
|
|
2003
|
|
|
Ez dut erraite beharrik, nik ere ene
|
hitza
erran nuela eskubide horren alde agertuz, aspalditik agertu ohi naizen bezala. Ohartarazi nuen bizkitartean dei egiten niela, aldi berean, ene euskaldun herritarrei haiek ere begira zitzaten giza eskubide horiek guztiak eta bahiturik zeukaten presoa lehenbailehen aska zezaten.
|
|
|
Hori jakinik, Osman-ek Oya eta Derya Istanbuleko karrika zahar batetako neska eskola batetan sartu zituen, pentsatu gabe ere sobera zaila izanen zela bere alabentzat, oraindik tutik menperatzen ez zuten hizkuntza batetan ikastea. Aldi horretan ere ez gaixoek ez zuten
|
hitzik
erran ahal izan.
|
|
|
Halako beldur bat hedatzen da, solaskideak zer pentsatuko duen, nola hartuko duen atentatu bati buruzko haren gaitzespena, eta azkenean, dena higatuz hizkuntza mututasunera bideratzearen lotsaz borrokatzen direnak beren anaiek nahiz semeek eragin izugarrikeriekiko isil isil daude. Bake xederik gabe garatzen den borroka nazional batean, gainera, barreiatzen dugun herioak hazten digun kontzientzia txarraren balakatzeko,
|
hitzak
erran nahi orokorretik aldenduz, aldatzen dira: atentatua ekintza bilakatzen da, gure nahikundeak bertan errespetatzen ez dituena kalitzekoa den etsaia, errepresiboa delako.
|
|
|
Anitzetan galdetzen diogu geure buruari, ea geure lanpostutik edo erantzukizun kargutik ematen ari garenerantzuna behar bezalakoa ote den. Bertze
|
hitzetan
erranda, euskalgintza euskararendako lan egiteko aukeratzat ala bizibidetzat bakarrik hartzen dugun.
|
|
2004
|
|
|
55.orrialdean.Ikastola eta batzokia errekisatuak izan ziren, hango liburuak leihotik behera botaz, eta kalean liburu batzuei su emanaz. Hura aski ez nonbait, eta Arrezibita tenienteak Borbondarren bandera paratzeko agindu zien, balkoitik ohiko
|
hitzak
erraten zituen bitartean. Antzeko zerbait gertatu zen Erratzun ere, herritar gehienak nazionalistak zirelako edo.
|
|
|
Izan ere, indar hutsa zen Lantza, indar itzela, ongirako zein gaizkirako erabil zitekeen energia. Eta Lantzaren Ahotsak ez zuen
|
hitzik
erraten, ez behintzat Munduak ezaguturiko ezein hizkuntzatakorik, baina hitz egin zidanean, nire ama hizkuntzaz mintzatu balitzait bezain ongi ulertu nuen.
|
|
|
Azkenik, bi
|
hitz
erran nahi nituzke Antso Handia pastoralaz, urtero bezala udan aurkeztua izan dena Zuberoako hiri nagusian, Maulen, baina ere Irunen eta Amurrion.
|
|
2005
|
|
|
Errutinaren gainean indar bat egin dezan, klitxeen gainean. Nehoiz erraten ez diren
|
hitzak
erran nahi ditut, tabuak direnak, gizarteak edo familia batek isilean pasatzen duen guztia. Beraz, horretarako erremintak izanen diren esaldien beharra dut, erreminta ahalik eta berrienak.
|
|
|
Gurutze harek zuen 1 Kurutze hark baitzuen eta nola osoki aldatu duen azkena. Nork daki nola eta nondik Baigorriko zapatainak eta elizako xantreak ikasi zuen latinezko Romatarrek idazten du neurtitzaren neurriaren zaintzeko eta hori euskal fonetikaren kontra labarum
|
hitzaren
erran nahia edo, orduko ideien arabera, kontsonanteak berdinak izanez, lokarri bat sortu zen lauburu eta labarum en artean latinek kantabro zaharrei harturik hitza.
|
|
|
Itzultzen zirenean, amak egin zuen filma kritikatzen edo laudatzen zuen, irabazi zuen diruaz mintzatzen zen eta abar... Aitak noizbehinka opari txiki bat ekartzen zion alabari, baina gehienetan bere ganbarara igaiten zen
|
hitzik
erran gabe. Peter entseatzen zen zuzena izaitera Carolinarekin, baina etxean guti izanez...
|
|
|
Gizonak begiek gatibatu ziotena azpimarkatu zuen, kartierreko bizpahiru gauza lekuko suertatu zirela erantsiz. Ez zuen ordea
|
hitzik
erran Pierra laguntzen zuen emazteki punpulinaz. Erranak erranik lekutu zen auzoa, tarrapataka, bat batean gaizki obratu zuela konbentziturik.
|
|
2006
|
|
|
Erdaldunek gauza bera egin dute. Liburuko pertsonaiakhitzez
|
hitz
erraten duenez: «Nafarregia euskaldunendako eta euskaldunegianafarrendako».
|
|
|
Ane beldur izan zen agurea ez ote zen itoko. Baina Malenferrek berehala berrekin zion dantza eroari, noizbehinka ushebti txikiari ahapeko
|
hitzak
erraten zizkiolarik. Frantses poliziak besoak antxumaturik itxaron zuen agurearen jauzi eta dantzak apaldu arte.
|
|
|
San Agustinek zioen kastitatearen gerlak direla kristauen arteko gerlarik handienak eta gogorrenak. Edo, haren
|
hitzetan
errateko: Inter omnia christianorum certamina sola duriora sunt proelia castitatis, ubi quotidiana est pugna et rara victoria.
|
|
2007
|
|
|
Bazkarirako 170 lagun bildu dira, alde batetik, mahai nagusian Herriko Alkatea Juan Fermin Mitxelena eta bere andrea Victoria Gortari, lesakako apeza Ander Gillegi eta eskualdeko eta Lesakako Nafarroako Aurrezki Kutxako arduradunak, bestaldetik 6 omenduak eta haien familiak hiru mahaitan banatuta, eta azkenik, gainerako elkarteko kideak, zuzendaritza batzordekoek haien mahaia zutelarik. Jaten hasi aitzin Nafarroako Kortesen Himnoa entzun dute eta ondotik, herriko alkateak bi
|
hitz
erran ditu, eta Ander Gillerik otordua benedikatu. Ekitaldi ofizial guziak bukatuak zirela, lasai ederrean bazkaldu ahal izan dute eta ondotik dantzatu.
|
|
|
Liburua ikusi zuelarik zurbil egon zen. Bortizki liburua eskuetatik hartu zion eta
|
hitzik
erran gabe atera zen. Geroztik, gerlari eta juduei buruzko azalpenak galdetzen zituelarik, bere burasoek aurpegi iluna jartzen zuten.
|
|
|
Denak handik lekutu ziren, tarrapataka,
|
hitzik
erran gabe, kairako bidean lerrokatuak zituzten hiruzpalau pick up deritzaten kamionetetan sartuz. Emazteek, haurrak ondoan, martxan ezarri bezain laster motorrak, brustaka gibelarazi zituzten kamionetak bide hertsi  hartarik ateratzeko gisan, eta eskuinera buruz urrundu ziren...
|
|
|
– Begiak badituzte, eta ez dute ikusten, belarriak badituzte eta ez dute aditzen, oinak badituzte eta ez dira aitzinatzen, mihiak badituzte eta ez dute
|
hitzik
erratekorik. Madarikatuak bitez.
|
|
|
Oinak lurrean paratzeko indarrak hartu arte nor bere buruarekin lasai ederrean,
|
hitzik
erran gabe egon ziren aireztailuari begira. Izerditan trenpaturik zeuden, eta porrokaturik zeuzkaten maindireak.
|
|
|
Aitzinera egin ezinik,
|
hitza
erraten amaitu gabe mutu geratu ote zen egin zitzaion Migeli. Ez zekien tutik ere japonieraz, baina paper mutur batean idatzi zion irakasleak aipatutako hitzari zegokion karakterea.
|
|
|
— Beraz, lehen manamendua duk, hik, hihaurek ez hitza ahozkatzea: hortarako dituk eginen otoitz edo murmurika zonbait, aintzinean dukan aita edo ama geiak" seme" edo" alaba"
|
hitza
erran arte. Bat edo bestea erraiten dutelarik, beren bihotz xokoan duten desira zonbaiten azalpena baita hori, ez duk dudan ezarri behar.
|
|
|
" Aitaren, semiaren, izpiritu saindiaren izenian... ", jan aintzineko otoitza hasi zuen Kaietek, denak xutik zaudela eta azken
|
hitza
erran orduko, guziek" halabiz" erran eta jarri ziren mahainean. Maixanek salda bero beroa ekarri zuen, pausatu eta gizkeia hartuz eman zion lehen partea Kaieti.
|
|
2008
|
|
|
Txupinazoa botatzerakoan, tradizioari eutsi, eta ohiko
|
hitzak
erranen dituzu santuaren alde?
|
|
|
Bi
|
hitz
erranen ditut ere haur antzerkiaz, urte honetan preziatu ahal ukan baititugu besteak beste bi obra eder, non antzerkiak, olerkiak, dantzak eta musikak bat egiten duten: alde batetik, Lodikroko, Amaia Hennebutte Millard idazleak ondu obra; eta, bestetik, Zoaz egan errari, Le Theatre du Rivage antzerki taldearen eskutik.
|
|
|
Peiok, gaitzitua, ez delakotz aipatua izan, mozten dio
|
hitza
erranez: Bono, erradazu nola zure gorputz txarrak jasan dion lepoko girgil eta eraztuneria hori. Gaztek xixtukatzen dute Peio, oihukatuz: Piarre Beltxa tauletan!.
|
|
2009
|
|
|
4x4ak hasieran haien atzean jarraitu bazuen ere, biribilgune batean beste norabide batean urrundu zen. Oskar eserlekuan hondoratu zen,
|
hitzik
erran gabe. Zabalguneko karrikak jendegabe ageri ziren.
|
|
|
Anak ez zuen
|
hitzik
erran. Jauzi batez zutitu eta praketako atzealdea garbitu zuen.
|
|
|
–Laguntza ematen saiatuko direla erraten dute beti, baina erasoen bitartez
|
hitzez
erraten dutena ez dela betetzen erakusten da, ekintzetan ez da babesa ikusten?, esan du Euskara Mankomunitateko lehendakariak, sinadurak kontseilariari eman ondoren. Arazorik gabe aurkeztu dituzte sinadurak egin beharreko erregistroa bete ondoren.
|
|
|
Nik badut modu bat aurkitu, eta musika berezi berezi baten bitartez, blues musikaren bitartez hain zuzen, blues kantaririk zaharrenen musikaren bitartez. Azkenean, musika zoragarri hori, zeren blues
|
hitzak
erran nahi badu ere aienea, entzuten entzuten, eta aditzean, bata poztu egiten da, hain baita harrigarria musika horren apartekotasuna.
|
|
|
Ofizialtasuna
|
hitzaren bidez
erran nahi duzunaren araberakoa da hori. Legearen aldekoa naiz, hizkuntza politika garatzeko koadroa zehazki finkatuko duen lege baten aldekoa.
|
|
2010
|
|
|
...istro berriak (Frédéric Mitterand, eskuina) erantzun du" eskualdetako hizkuntzak Frantziako ondare" direla hitzartzen duen konstituzioaren artikuluak balizko lege horrek" Nazioaren ondare linguistikoari forma instituzionala" emanen ziola ekarten zuela. gehitu du ere" oraiko legezko eta arauzko tresnak eskaintzen dituen posibilitateak ez [zirela] beti baliatu". beste
|
hitzetan
errana, lege berri baten beharrik ez zela. azken finean gobernuak bere hitza jan zuen. baina lege horren foiletoia ez da bukatu. 2010ko azaroan berriz bi diputatuk, bata eskuinekoa, bestea eskerrekoa, lege berri proiektu bat aurkeztu dute. eztabaidatu izan baino lehen batzar nazionalaren legeen batzordearen oztopoa gainditu du eta ezaguna da lege proiektu askok etapa hori ez dutela gainditzen, gobernuak hor geldiarazten baititu.
|
|
|
Horra nola laburtzen ahal den nire bizia. Etxeratzean, gelara joaten naiz amari
|
hitzik
erran gabe. Ama medikua da eta ondoko astean Afrikara joan beharra da, hango behartsuak artatzera.
|
|
|
Ez dakit euskaradun hitz horrekin baino gehiago estigmatizatzen ahal denetz Larzabalen ordenua, baina ez da hori inportanteena: arazoa da euskarazko
|
hitzen
erran nahia aldatzen dela," euskal antzerkia" esapidea Euskal Herriko frantses antzerkiarentzat libratzeko euskal antzerkiari aldatzen baitzaio izena.
|
|
|
Non ikusten dituzte tziganak maskaradan? Buhame
|
hitzak
erran nahi du ijito. Noizdanik?
|
|
|
" Axularrek manatu zion bere bereterrari hil zezan, Meza ematen ari zelarik, kontsekrazioneko
|
hitzak
erraten zituen denboran.
|
|
|
*" Egyhat"
|
hitzak
erran nahi du" beste etxea"; adierazten du ere Eliza, erakunde gisa.
|
|
|
" Hastapenetik, ene baitan, erraten hintuen hitz guziak entzun nitinan. Entzuten nintinanak, hitzez hitz hireak zitunan, bat ezik." Delako
|
hitza
erraten dio eta Hannak ihardesten dio: " Hik dun ongi entzun.
|
|
|
** Hungarieraz" templom"
|
hitzak
erran nahi du" tenplu" edo" eliza".
|
|
|
‘HURA’
|
hitza
erraten duelarik, ahotsean aintza sakona sentitzen dugu. Hanna sobera akitua da segitzeko.
|
|
|
Baina, Hannari begiratzen diodalarik, sentipen horiek desagertzen zaizkit. ‘Erre’
|
hitza
erran ondotik, Hanna erabat leher egina da; dardaran, hotzikaran, doi doia erraten ahal dit: " Alkohol hutsa ekar ezan!" Egun, ustekabean erosi nuen.
|
|
|
Sentitzen dut ‘Familia’
|
hitzak
erran nahi duela ‘gizaki guziak’.
|
|
|
Liluraturik, hitzen indarra agertzen zait. Lilik ‘Jainkoa’
|
hitza
erran duelarik, bere Maisua berehala aintza sakonez betetzen da. Berez, Lilik harekin bat egiten du.
|
|
|
‘Nihaur’
|
hitza
erratean, bat batean ohartzen naiz huts ikaragarria egin dudala, ez bainaiz sekula ‘nihaur’ eta ahalgez urtzen naiz.
|
|
|
Lehen aldikotz, ‘Jainkoa’ hitzaren indar sakratua gure bizian sentitzen dugu. Lilik ‘Jainkoa’
|
hitza
erraten duelarik, segidan giroa aldatzen da.
|
|
2011
|
|
|
Zure pena hura arindu nahian, zenbat
|
hitz
erran nizkizun eta zenbat istorio asmatu, guztiak alferrik, zeren zure sufrimendu hark ez baitzuen aringarririk ez kontsolagarririk?!
|
|
|
Tenienteak azken
|
hitza
erran zuen, ustez, baina bazuen bertze zerbait, orduantxe jakinarazi ziona:
|
|
|
Leonen aitak, anitzetan ohi bezala, ez zuen
|
hitzik
erran, baina bai hasperen egin, ezinezko baten aitzinean balego bezala, erpurua eta hatz erakuslea elkar igurzten zituen bitartean.
|
|
2012
|
|
|
Norbaiten istoria txipia kontatü behar dü, historia handiari lotürik (h horrek handia txipitik bereizten düalarik). Eta istoria bat ez daite konta
|
hitzik
erran gabe. Marrazki bizidünetan ere, hitz eta erranaldi elibat agertzen dira burbuiletan, zer agitzen den aski klarki erakusteko.
|
|
|
Ez nezakeen, egoera hau, hobeki konpara hantxet, Quebec-eko Sept Iles herriko aireportu izkinan, Ciryl Mignault, Quebec ear adixkide arraroa utzi nuen ordu mingarriarekin. Ciryl ekin ez ginituen azken
|
hitzak
erran ahal ukan elgarri. Bainan, Elie, Saintonge tiarrak, ene auzo on eta gerlari zaharrak bazuen jadanik holako bat jasanik eta bere eskua ene sorbalda hegian zapatzen zuela albiste hau eman zaukun: Galerna aro txarren ondotik egun hobeak ezagutuko dituzue, hortaz segur nauk, egia azalduko den eguna etorriko delakotz.
|
|
2013
|
|
|
Osaba Omar, berriz, gizonak, AEBetarik Balad al Xamsera itzuli zenetik, non gobernuak erantzukizun handiko kargu baten ardura eman baitzion, ez zuen etxekoekin egoteko betarik ateratzen, hain bizi zen karguari emana eta iraulia??, etxekoak jada afaltzen ari zirela iritsi zen? eta hura ere ezin bere
|
hitzak
erran gabe egon:
|
|
|
min tipiagotze infinitesimal hark eman ote zion Abdul Alimi, semearen maitasunezko eleek, bertzela erranda? auzi hura goitik beheiti erabakitzen zuèn
|
hitza
errateko indarra?
|
|
|
Haserre zegoen Hamza? nahiz eta, bertze ikuspuntu batetik, sekulako lasaitua hartu zuen, amarendako buruan aspaldidanik zituèn
|
hitzak
errateko gai izan zelako.
|
|
|
Hasieratik abiatu zen, berriz, gutun irakurlea. Lehen
|
hitzak
erran orduko hasi nintzen ni:
|
|
|
Anarteraino
|
hitzik
erran gabea zen Ollakarizketa. Liburu dendan sartuak ginenez geroztik, haren begiak are sukartuagoak ziren eta are izerdituagoa haren kopeta.
|
|
|
Begiak atera beharrean so egin dio aitzinean duen gazte moko guriari. Keinuz nahi dio jakinarazi
|
hitzez
erran ez dezakeena:
|
|
|
Osaba Omar, berriz –gizonak, AEBetarik Balad al Xamsera itzuli zenetik, non gobernuak erantzukizun handiko kargu baten ardura eman baitzion, ez zuen etxekoekin egoteko betarik ateratzen, hain bizi zen karguari emana eta iraulia... –, etxekoak jada afaltzen ari zirela iritsi zen... eta hura ere ezin bere
|
hitzak
erran gabe egon:
|
|
|
Haserre zegoen Hamza... nahiz eta, bertze ikuspuntu batetik, sekulako lasaitua hartu zuen, amarendako buruan aspaldidanik zituèn
|
hitzak
errateko gai izan zelako.
|
|
|
Eta, galderari galdera erantsiz: min tipiagotze infinitesimal hark eman ote zion Abdul Alimi –semearen maitasunezko eleek, bertzela erranda– auzi hura goitik beheiti erabakitzen zuèn
|
hitza
errateko indarra?
|
|
|
Hilobiaren ondoan osaba Rufino harro harro plantatu zen azkeneko
|
hitzak
errateko prest. Ustekabean, Arraitz ziplo erori zen lurrera.
|
|
|
Fuerte besarkatu nion, gorputza niregana are gehiago ekarriz. Daldara batean jarri nintzen, eta bioi hatsa handitu zitzaigun,
|
hitzik
erran gabe. Sugeak txoria preso zuen, eta azken kolpea emateko denbora luzatuz disfrutatzen ari zen.
|
|
|
Hugo zen, Berako kuarteleko guardia zibil ezaguna. Laguna aitzintxeago zuen, fusila gure aldera,
|
hitzik
erran beharrik ez guk entenditzeko. Hura ere ezaguna zen, Berako ekipoan gure kontra aritu zen mutiko baten aita.
|
|
|
Aitzineko astean San Pedro auzoko elizan aditu omen zion, protesta egiteko bertan gaua pasatu behar zuten langileei kantatzen. Koldok zeharka begiratu zion gure lagunari,
|
hitzik
erran gabe. Troskoa edo anarkoa zen tipo bat ekarri genuela deduzitu zuen.
|
|
|
Badakizu Etxehori, ez naiz ero. Badakit ez zarela ero. Zertako erraten didazu hori. Ez dakit, hola, azken
|
hitzak
errateko.
|
|
2014
|
|
|
Ainhoaren andereñoa ere lur jota dago. Ezin du bi
|
hitz
erran negarrez hasi gabe. Galdeketetatik ez dugu deus lortu.
|
|
|
Muinoaren gailurrera iritsi ziren. Inork
|
hitzik
erran gabe, gelditu egin ziren denak. Asiainek besteen arnasa larriak entzun zituen.
|
|
|
Europako ihauteri guzien tematika neolitikoa dela dio Juan Antonio Urbeltzek. Bi
|
hitzez
errateko, laburtzen delarik gaizki errateko arriskua bada, baina tira: Moors liskak dira, lur apalak, aintzirak.
|
|
|
Ohar bat: hau guzia ez da
|
hitzez
errana baina dantzaz.
|
|
|
Eredu ospetsua desagertuz geroz, tobera
|
hitzak
erran nahi bikoitza atxiki du: alde batetik nahasten da satirarekin eta bestetik mustrarekin.
|
|
|
zirtzila da. Gregorio urdea da, oso zaila baita horren definitzea edo beste
|
hitzez
erratea, eta urdekeria erlijio. Otheloko Iago deabrua den bezala.
|
|
|
Baina dantzatik abiatzen bada gure lan hau berehala egiten du bertsoekin topo. Eta dantzatik ikusiz beti, oraingo bertsolaritzari ditu bi
|
hitz
erran.
|
|
|
Maskarada horrek, badu zinez, Baxenabarren, ezagutzen ditugun toberen antza, antzerki, dantza, kantu, bertso eta beltzek ekartzen duten trufa alderdiarekin. Toberen funtzioa ontsa ulertzeko, maskaradez bi
|
hitzen
erraitera ekartzen gaitu.
|
|
|
Ihauteria edo xaribaria ez baitira hemengoak bakarrik, gauza beraren errateko, nola erraten den antzerki lengoaiez hemen eta nola han. Eugenio Barba, bi
|
hitzez
errateko, inmigratu italiarra zen Suedian hizkuntza batere ez zekielarik. Saiatu zen gorputz keinuen irakurtzen ea ulertzen zuenetz zer zioten jendeek.
|
|
|
Bihotzik ez zuela? dira ere hortaz bi
|
hitz
erran, delako xaribarien basakeriaz. Zer basakeriari ematen zioten erantzun.
|
|
|
Santibatekaria buhamea da, eskarniatua, egiazkoak ere izan dira urtatsez pasatzen zirenak, kantu berarekin. dira bi
|
hitz
erran pertsonaia horiez, zirtzil edo beltz, gure arte dramako pertsonai nagusiak baitira Arlequino Commedia dell’Arte ko ezaugarria den bezala. (Urbeltzen arabera pertsonaia beraren interpretapena dira Pitxu eta Arlekino.) Galarrotsak toberen itzala diren bezala Santibatek bere egunezkoa badu.
|
|
|
altxamenduaren buruzagi guziak preso atxiki eta epaitu dituztela, eta hiru bederen hiltzera kondenatu. Nork edo nork Craonneko kantua izeneko bat ere sortu duela, Adieu la vie, adieu l' amour, adieu toutes les femmes, c' est pas fini, c' est pour toujours de cette guerre infâme dioen bat, aitzindariek kantatzea ere debekatu dutena hiltzeko mehatxu eginez, eta soldaduak izutuak direla, nehork ez duela
|
hitzik
erran nahi, zurrumurruak baizik ez direla heltzen. Errusian ere tsarrak abdikatu ote duen, bazter nahastaile batzuek hango gobernamendua uzkailiko ote duten, sozialisten jukutria bat ote den guzia, Frantzia Alemaniaren meneko ezartzeko eta Errepublikak gerla galtzeko, bi aldeak hitzartuak ote diren nehoiz gerlarik ez bururatzeko...
|
|
|
Haur deabruak. Beharrik garaiz manatu dien isiltzeko, deabruaren mihitik ez gehiago
|
hitzik
errateko. Beharrik, garaiz tinkatu dion belarria Jauregiberriren semeari, hura izan baita sua piztu duena," Mila deabruen urde hori!".
|
|
|
1996an eman zuen Ekuadorreko gobernuak baimena petrolio miaketak egiteko Amazoniako kitxua partean, 200.000 hektareko eremuan, horren erdian bederen bizi ziren Indiano Kitxuei
|
hitzik
erran gabe. Laster eztabadak eta borrokak sortu ziren, Kitxuek giza eskubideen inter Amerikako auzitegiaren sustengua kausitu zuten.
|
|
|
Izan ziren 52 hil eta 217 intsumitu eta desertur 1914tik 1918a arte. Liburuaren aurkezpenean, Janbattitt Laborde auzapezak deneri ongi etorria egin du eta bizpahiru
|
hitz
erran elkarteari buruz: " zuek erleak bezala eztiketa, lorez lore ibiltzen zarezte berriketa" eta egia baita.
|
|
2015
|
|
|
Esku bat sentitu nuen sorbaldan. Ezin nuen Maisua ikusi eta berak ere ez zuen
|
hitzik
erran.
|
|
|
Aurpegia estaltzen zuen kapusai batekin.
|
Hitzik
erran gabe, martziarrak sasien artean gidatu gintuen. Toki hezea zen, lokatzez betea.
|
|
|
Herri guztietatik etorri ziren hura ikustera. Aurrekoan bezala, Bidaztiak itxaropen
|
hitzak
erran zizkigun.
|
|
|
Enperadoreak denbora bezain zaharrak ziren
|
hitzak
erraten zituen:
|
|
|
Dorreko eskailerak jaisten lagundu nion Maisuari. Tráes eta soldaduek ez zuten
|
hitzik
erran bide osoan.
|
|
|
Isiltasuna erabatekoa zen. Inork ez zuen
|
hitzik
erraten, eta hura beldurgarria zen. Baina are asaldagarriagoak ziren soldadu haien aurpegiak.
|