|
2000
|
|
|
Hiru urte lehenago egin nion nik, bertzalde, egin beharreko galdera Felisari, ezin xuxenago eta ezin inozentago, aitari
|
hitz
hura entzun nion egun batean:
|
|
|
Izan ere, gertatua gertatu ondoren, osaba Joanikotekin egon nahi nuen, laguntza eske... zeren, neure buruari erraiten nion arren ezen lasai egon behar nuela, ez bainengoen lasai... kontzientzian har bat piztu balitzait bezala, horzkaka eta ausikika ari zitzaidana eta erraiten zidana ezen neure burua engainatzen ari nintzela, zeren estali nahi bainuen anaiaren aurkako mendekua eginbehar eta obligazino moral iduriko baten desenkusarekin... Eta, neure engainamenduaren baliatzeko, behar nuen, guztiz ere, osabaren hitza,
|
hitz
hark erran ziezadan ezen zuzen jokatu nuela; eta behar nuen haren boza, harraren mututzeko eta isilarazteko; eta behar nuen, finean, haren aprobazionea, eta, beraz, haren iritzia ene aldekoa izaitea, edo, aldekoa ez bazen ere, nik neure alde ipintzea eta makurraraztea, nola pisuak balantza. Baina osaba konbentzitzeko gai ote nintzen eta ene argumentuak hain pisuak ote ziren?
|
|
|
Atzokoa balitz bezala oroitzen dut Pedro Huiziren
|
hitz
hura —.. deusez... — eta haren irri etsia. Zeren haren hitza eta haren keinua heriotzaren hitza eta heriotzaren keinua ziren, eta bi itzal beltz ziren...
|
|
|
Zeren eta haragian ere ez baita gozorik, haragiaz ase denean. Eta hala ohartu nintzen egun batean ezen ene ihesaldi haiek bakardade batetik bertze bakardade handiago baterat ninderamatela, eta hala iragan nintzen arestian aipatu dizkizudan Senekaren
|
hitzetarik
haren bertze hitz haietarat: Voluptati indulgere initium omnium malorum est, 24 zeren plazer hura desplazer iturri gertatzen ari baitzitzaidan, haragizko atseginaren janari haiek guztiak denborarekin urdinduz joan izan balitzaizkit bezala, edariak zurminduz, eta zeren libertatea ez baitago diruz erosterik, finean.
|
|
2001
|
|
|
Arraroa zen
|
hitz
hura, larrua, larrutaldia, larrua jo, danborrak ahuntz larruz egiten zirela eta makilaz jotzen zirela aintzat hartuz gero. Hiztegien esploradore bihurtu ginen, euskarazko hiztegirik ez zegoen arren eta erdarazkoetan ere berba berdeen azalpenak minimoak ziren arren.
|
|
2002
|
|
|
Iñakik labean sartzerakoan papera sakelean lerratu eta azieta itzuli zion. Urriak 5
|
Hitz
hark zioenez, astebete barru. Eguna finkatua zen.
|
|
2003
|
|
|
Duela pare bat mende arte, sorbete hitza erabiltzen zen edozein izozki aipatzeko, gaur egun, sorbetea ur izozkiak definitzeko erabiltzen dugun arren. Sorbete
|
hitz
haren jatorria arabea da, scharbat, eta hitzaren esanahia, edaria, da.
|
|
|
Konfiantza gehiago komunikazioan. Sekulako indarra du
|
hitzak
harengan konfiantzarik bada.
|
|
|
Niri barruan eztanda egiten zidan
|
hitz
hark:
|
|
|
Non ikasi ote zuen aitona Anbrosiok
|
hitz
hura?
|
|
2004
|
|
|
Orixerentzat kontua ez da meritua ematea ala ez ematea, dago kionean dagokiona ematea baizik. Horregatik, «Euskaldun barrí zar bat» ezi zenekoari ematen dion erantzunean irakur daitekeen bezala, ez du onartuko euskalaritzan azken
|
hitza
harena izatea:
|
|
|
" Antiguallen" kontu hura, batez ere. Ezetz, ez nuela
|
hitz
hura esan nahi, nik ere banuela izugarri maite nuen amona bat, eta ez nintzela amonaren teilatuaren kontra harrika ibiliko; eta ezetz, hirugarren adinekoak ez zirela aprobetxategi batzuk, hura ere gaizki esan nuela, eta barkatzeko, ongitxo mereziak zituzten-eta bidaiatxo haiek, bizitza osoan lan egin ondoren eta segurtasun sozialari urte luzeetan zergak ordaindu ondoren. Entrenatzaileari buruzkoan, berriz, hura gu bion arteko afera zela esan nuen, eta kito.
|
|
2005
|
|
|
Kristoren ondoko izanki eta gure apezpikuek uste ote lukete, Jainkoaren gisa hitz bat erratea aski litzaiekela,
|
hitz
hura errealitate izateko? " Apezak izan ditela" erratea, apezak sortzeko?
|
|
|
xia zela, oso hitz gogorra iruditzen zitzaidalako, bihotzez.
|
Hitz
hura entzutean, neska tamalgarriak irudikatzen nituen, zutik mantentzeko indarrik ez zutenak, eta... ni ez nintzen horrelakoa! Gauza zai lenetarikoa ere, ispiluan begiratzean nintzena baino lodiago ikusten nuela neure burua onartzea izan zen.
|
|
|
Petrikilo hitzak oihartzun beldurgarria egin zidan belarrian.
|
Hitz
hura lehenbizikoz entzun nuenean, oso txikia nintzen; ez nituen hiru urte baino gehiago izango. Igandea zen; beheko auzora jaitsi ohi nintzen gurasoekin giro oneko igandeetan, gurea baino auzo handiagoa eta garrantzitsuagoa baitzen hura, taberna askorekin, dendekin, gozotegi eder batekin...; huraxe zen, izan ere, inguruetako herrixka eta auzo apalagoen" hiriburu" koxkorra.
|
|
|
OICko idiskoa eraman zutela esan zuten egunean, batzarra amaitzean, neska bati entzun nion Ixkok yoga egiten omen zuela eta horregatik eutsi omen ziola oinazeari txintik atera gabe. Aurreneko aldia zen
|
hitz
hura entzuten nuela, yoga, eta jakin
|
|
|
Niri. Sei urte bai medizina karrera ikasten, gero
|
hitz
hura erabili behar izateko: asuntoa.
|
|
|
Ikasia zion ederrik, hilabetean. Bazekien zer esan nahi zuen
|
hitz
hark," kamarada", bazekien komunismorako ari zirela lanean lanari utzi ziotenean.
|
|
2006
|
|
|
–Suerte –esan dio. Eta, emakume hark hitz egiten duen bakoitzean gertatzen zaion bezala, iruditu zaio
|
hitz
hark harri baten pisua eduki behar duela. Suerte.
|
|
|
Behin, nork bere aitaren deskribapena egiteko eskatu zigun. Aitaren izaera ondoen laburbil zezakeen hitz baten bila ibili nin  tzen lehendabiziko minutuetan, gero esan beharrekoak
|
hitz
haren jirabiran josteko. Dudan egon nintzen koldarra eta uzkurra adjek  tiboen artean.
|
|
2007
|
|
|
Horizontalean, o? letrarekin hasten zen
|
hitz
hura errepasatzea erabaki zuen orduan, baina berak jarritako hitza ondo zegoela iruditzen zitzaion agureari adierazpena behin eta berriz irakurri arren. –Eusten duena eror ez dadin beharrezkoa?
|
|
2008
|
|
|
Eta orduan bai,
|
hitz
hark, aho zorrotzeko sega balitz bezala, barreak eta barre gogoak ebaki zituen, errotik ebaki ere. Ernestina, arima biluzte haiek agintzen zutèn erritualaren arabera, belauniko zegoen komentuko areto kapitularrean, ama nagusiaren aurrean?
|
|
|
Handik aurrera, Beñardo Orbek ez zuen besterik izan bolada batean, nornahiri zerbait entzun eta azken hitza iltzatzen baitzitzaion buruan, baita
|
hitz
harekin errimatzen zuèn hitz sorta bururatzen ere jarraian, jolasari ekiteko gertu. Eta aitak oihu egiten zuen:
|
|
|
ez al zitzaion, bada, markesa anderea esaldi harekin babesa eskatzen ari?; nola, baina, egingo zuen berak jauzi bere eremutik markesa anderearen eremura? Markesa andereak alabatxo deitu zion, ordea, eta
|
hitz
hark jauzi egiteko baimena ematen zion, beharbada: bai, jauzi egingo zuen, baina ez alaba batek bezala, ama batek bezala baizik, hain sentitu behar zuen Reginak markesa anderea une hartan behartsu, markesa andereak esan berri zuèn esaldiaren tonuan bazegoen, izan ere, autoerrukizko kutsurik?, hain sentitu behar zuen babesgabe.
|
|
|
Entzuna nuen
|
hitz
hura, eta banekien bukaneroen artean aski arrunta zen zigor latz bat adierazten zuela: erruduna lehorrera eramaten zuten bolbora pixka bat eta perdigoi batzuekin, eta hantxe abandonatzen zuten uharte desolatu eta urrunen batean.
|
|
|
Eta orduan bai,
|
hitz
hark, aho zorrotzeko sega balitz bezala, barreak eta barre gogoak ebaki zituen, errotik ebaki ere. Ernestina, arima biluzte haiek agintzen zutèn erritualaren arabera, belauniko zegoen komentuko areto kapitularrean, ama nagusiaren aurrean... edo arestian baino belaunikoago sentitzen zen, apika, bakarrago ere bai, beharbada –bakarrago ere bai, ziurki, lagunen barreak, Ernestinarentzat solidaritate zeinu inkontzienteak izan zitezkeenak, eszenatokitik desagertu ez beste–, halako moldez, non, kontrastean, ama nagusiak nagusi sentitu behar baitzuen berriro, inoiz baino nagusiago... horregatik ekin zion seguruenik, ekin zion bezala, zakar bezain ozen, hatz erakuslea Ernestinari behin eta berriro jaurtitzen zion bitartean, dardo nekagaitz bat iduri, hitzaren eta keinuaren koordinazio akasgabean:
|
|
|
ez al zitzaion, bada, markesa anderea esaldi harekin babesa eskatzen ari?; nola, baina, egingo zuen berak jauzi bere eremutik markesa anderearen eremura? Markesa andereak alabatxo deitu zion, ordea, eta
|
hitz
hark jauzi egiteko baimena ematen zion, beharbada: bai, jauzi egingo zuen, baina ez alaba batek bezala, ama batek bezala baizik, hain sentitu behar zuen Reginak markesa anderea une hartan behartsu –markesa andereak esan berri zuèn esaldiaren tonuan bazegoen, izan ere, autoerrukizko kutsurik–, hain sentitu behar zuen babesgabe.
|
|
|
Handik aurrera, Beñardo Orbek ez zuen besterik izan bolada batean, nornahiri zerbait entzun eta azken hitza iltzatzen baitzitzaion buruan, baita
|
hitz
harekin errimatzen zuèn hitz sorta bururatzen ere jarraian, jolasari ekiteko gertu. Eta aitak oihu egiten zuen:
|
|
2009
|
|
|
Seguri aski, elizkizuna astelehenean egingo dute, diplomaziari batek jakinarazi duenez. Dena dela, Espainiaren Enbaxadak gaineratu du azken
|
hitzak
haren senideek dutela, kontu pribatua baita.
|
|
|
Beste guztiok nazkagarrikeriatan ibili esaten genuen garaian, etxea, mendia edo txalupa esaten den baretasun berberarekin esan zuen sexua Teresak, bere bost letrekin. Ez dut sekula ahaztuko
|
hitz
hura entzunda sentitu nuen zirrara, hitzak berak lizunki ukitu izan banindu bezala. Azkar igarri zion Teresak nire urduritasun lotsatiari, eta barre egin zuen begiekin.
|
|
|
Ez zekien Virginiak
|
hitz
hura ahotik irtenaraztea lortu zuen ala ez. Ez zuen aditzen.
|
|
|
Eta entzun duzu behin ere Elektra? Bada, Elektra printzesa bat izan zen, bere aitaz maitemindu zena, esan zuen don Juliok, Adak begiak are zabaltzenago zituela, medikuaren
|
hitzek
haren arreta piztu balute bezala, modu berezian piztu ere?. Baina irudimenak burura ekartzen dizkigun eta geure buruaren kontra zapaldu behar izaten ditugun sentimendu horiek batzuetan beren bidea egiten dute, errealitatean ez bada, ametsetan?
|
|
|
Reginak hainbestetan eta hainbestetan entzun zuen
|
hitz
hura, ama?, non ohiko bihurtu baitzitzaion, hitz hura bere eguneroko paisaia pertsonalaren osagai edo objektu arrunt bat balitz bezala, beste izen bat, azken batean, egunerokotasunak eta inertziak higatua; orain, aldiz, hitz hura entzun zuenean, lehen aldiz entzun balu bezala sentitu zen; maila batean, halaxe zen, gainera. Reginaren begiak, argitan blai?!?, seme edo alaba batek izen hartaz lehen aldiz deitu zion bakoitzean antzeko sentimenduak bereganatu baitzituen, zirrara atsegin batek sabelaren oinaze guztiak ezabatzen zizkiola eta urtzen, eta Domingo orduantxe jaio baitzen mundura bigarren aldiz, egun batzuetan hil edo bizi egon ondoren, heriotzatik hurbilago bizitzatik baino, itxuraz; horregatik, semearen ahotsak hartua eta onartua sentitu zenean, eskaini zizkion besoak bere gorputzaren gorputz izandakoari, eskaini zizkion musuak eta eskaini zizkion hitzak:
|
|
|
Reginak hainbestetan eta hainbestetan entzun zuen hitz hura, ama?, non ohiko bihurtu baitzitzaion,
|
hitz
hura bere eguneroko paisaia pertsonalaren osagai edo objektu arrunt bat balitz bezala, beste izen bat, azken batean, egunerokotasunak eta inertziak higatua; orain, aldiz, hitz hura entzun zuenean, lehen aldiz entzun balu bezala sentitu zen; maila batean, halaxe zen, gainera. Reginaren begiak, argitan blai?!?, seme edo alaba batek izen hartaz lehen aldiz deitu zion bakoitzean antzeko sentimenduak bereganatu baitzituen, zirrara atsegin batek sabelaren oinaze guztiak ezabatzen zizkiola eta urtzen, eta Domingo orduantxe jaio baitzen mundura bigarren aldiz, egun batzuetan hil edo bizi egon ondoren, heriotzatik hurbilago bizitzatik baino, itxuraz; horregatik, semearen ahotsak hartua eta onartua sentitu zenean, eskaini zizkion besoak bere gorputzaren gorputz izandakoari, eskaini zizkion musuak eta eskaini zizkion hitzak:
|
|
|
Reginak hainbestetan eta hainbestetan entzun zuen hitz hura, ama?, non ohiko bihurtu baitzitzaion, hitz hura bere eguneroko paisaia pertsonalaren osagai edo objektu arrunt bat balitz bezala? beste izen bat, azken batean, egunerokotasunak eta inertziak higatua; orain, aldiz,
|
hitz
hura entzun zuenean, lehen aldiz entzun balu bezala sentitu zen; maila batean, halaxe zen, gainera. Reginaren begiak, argitan blai?!?, seme edo alaba batek izen hartaz lehen aldiz deitu zion bakoitzean antzeko sentimenduak bereganatu baitzituen, zirrara atsegin batek sabelaren oinaze guztiak ezabatzen zizkiola eta urtzen, eta Domingo orduantxe jaio baitzen mundura bigarren aldiz, egun batzuetan h... –Seme, seme, seme??, ez zion besterik esaten, izen soil hura, apaingarririk eta adjektiborik gabekoa?
|
|
|
eta geroago etxeko saguak gelan sartuko zaizkidan beldurrez ibili gabe. Produktibitate kontua da, aitak ere esan zizun. Nazariok noiznahi erabiltzen zuen
|
hitz
hura, bai fabrikako langileen lanari begira eta bai seme alabek beren egitekoetan zutèn jarrerari begira ere.
|
|
|
Arrazoi zuen arren, Regina Aldasorori beldurgarri egin zitzaion, aurpegia zurbila bezain zurruna zuen behinik behin, odola ere orduantxe izoztu balitzaio bezala?
|
hitz
hura senarraren ahotik entzutea, huraxe zelako, beharbada, hari sekula entzun nahi izango ez ziona. Egia da senarrak eten puntu batzuk erantsi zizkiola esaldiari, ondorio huts biribiltzat har zitekeenak zalantzatik edo galderatik ere zerbait balu bezala, baina egia da, halaber, senarraren jarrera hura lotuagoa zegoela gizonak ezerezetik esperantzak eraikitzeko izan ohi duen joerarekin, bihotzaren arrazoiekin, beraz?
|
|
|
izaterainoko handitasuna?, hartarako iraganarekin. Reginari txiki gertatzen zitzaiòn munduarekin? hautsi behar izan bazuen ere; semearen ezpainetatik
|
hitz
hura entzun zuenean, berriz. Euzkadi?, barrua irauli zitzaion, ikusi besterik ez zegoen zer aurpegi jarri zuen, erabateko aztoramendu batek hartu balu bezala; Reginak, izan ere, Espainia maite zuen, Espainia Handi bat, berak, hain zuzen ere, Madrilen ezagutu zuena, markes jaun andereen eta Espainiako beste handiki batzuen bidez: hainbeste maite zuen, non, hitza entzun ahala, halako lurrin on bat usaintzen baitzuen, ausaz, hitzari berari zeriona eta markesa andereak erabiltzen zuèn kolonia frantses zerutiarrari lotua egon zitekeena, aurrean ez markesa andererik ez haren koloniarik ez zuen arren, Euzkadi hitzari lurrin ito bat zerion bitartean, simaurrarena izan zitekeena (zer besterik eskain ziezaiokeen, bada, mundu txikiak mundu zabalari?), kontrastez 7; esan nahi baita auzi hari buruz Reginak izan zezakeèn iritzia haragian errotutako iritzi bat zela, aberetasunetik gizatasunetik baino hurbilago behar zuena, zer besterik da usaimena, bada, arnasaren erdiguneraino eta haragiaren muineraino sartzen den zentzumena baizik??, eta logikan oinarritutako edozein pentsamenduk baino indar handiago zuena, ondorioz; hala, bada, Gabinok muga haiek hautsi zituen, Reginaren usaimenak egituratutako orbetarren espazioarenak, eta garaia zen Gabino orbetarren espaziora itzularazteko; buruak zuhurtasunera bultza zezakeen Regina, baina hura ez zen buruak agindutako hoztasunean hartu beharreko erabakia, ausaz, aberetasunaren beroan baizik, haragiaren arnasan eta arnasaren haragian, erabakiak ere hala behar baitzuen, beroa eta koplarik gabekoa, zirt eta zart, Reginak buruan zuèn buruhauskarriaren piezak. Reginak bazuen egiteko bat eta bazuen susmagarria?
|
|
|
Atea ireki ez beste, zur eta lur gelditu zen izeba Ernestina, hitzik gabe: nora ezean zegoen, bai, baina defentsa sistemak, izebak bizitza osoan garatutakoa behar zuenak, mila estimuluri mila bider erantzun izanaren poderioz, hitz bat ekarri zion ezpainetara automatikoki,
|
hitz
hartan norabide bat eskuratzeko ahaleginean:
|
|
|
–sartu?, eta hura, halaber, izebak ahoskatu ziona, unerik egokienean! Bai baitira hitzak, bonbilla distiratsuak bezalakoak; haiek pizteko, baina, denboraren etengailuari eragin behar, bere mementoan doi,
|
hitz
harekin gertatu zen bezala; eta hitzak, espazio denboren konjuntzio akasgabea zuenak, argi argitsua eman zuen ondotik, jakina, abagunean ahoskatua izan zelako egin baitzuen hitzak izebaren ahotik Domingoren belarrirako bidea, gauetik egunerako tartea zabalduz honen baitan; hitzak argitu zion, bada, Domingori arimaren gaua, buruko zalantzak eta barne borrokak?; baina gorputzaren gauak, hanketako a... beste behar bat eragiten zion, ausaz, beste gorputz batekin baino ase ezin zezakeena, eta hala, izebaren magala besarkatu eta burua bularren artean ipintzen ziola, bi aldiz esan zion:
|
|
|
alde batetik, bere beldurra zuen, bizi senak eragindakoa, ez baitzekien, emaitzak jakin artean, kutsatua zegoen ala ez; ez zuen, bestetik, kontsolagarririk aurkitzen: izan ere, etxeko guztiek zeruan sinesten zuten, hala esaten zuten behinik behin?, baina Damasori betiko
|
hitz
hura etortzen zitzaion burura, trukua, trukua eta trukua; Maria Bibianak eta Adak elkarrizketa delikatuetan itotzen zituzten beren penak?. Ez dakizu zenbat gustatuko litzaidakeen guztiok batera hilko bagina??. –!?.
|
|
|
Adak bazekien, bai, aitak etxekoen hiztegitik baztertu zuela
|
hitz
hura, debekatzeraino baztertu ere, baina halaxe atera zitzaion: Domingorekin zorretan sentitzen zelako. Domingok babesten eta dibertiarazten zuen?
|
|
|
Domingorekin zorretan sentitzen zelako. Domingok babesten eta dibertiarazten zuen? atera zitzaion
|
hitz
hura, menturaz, Adari, edo anai arrebetan hura zuelako maiteena; Adak bazekien Teofilo Mariak halako ezinikusia ziola Domingori, muturreko izaerak zituztelako, Teofilo Maria arauzalea baitzen, zintzoa eta esanekoa, eta Domingo araugabea, bihurria eta igarriezina; Damasok, berriz, gainetik begiratzen zion sarritan Domingori, bere buru burutsutik buru arintzat zuelako:
|
|
|
eta Domingo araugabea, bihurria eta igarriezina; Damasok, berriz, gainetik begiratzen zion sarritan Domingori, bere buru burutsutik buru arintzat zuelako: horregatik egin zion ihes, ausaz, Adari
|
hitz
hark, Domingoren izena beste bi anaien aurrean erreibindikatzeko, hitz harekin esan nahi balie bezala: –Teofilo Maria eta Damaso:
|
|
|
eta Domingo araugabea, bihurria eta igarriezina; Damasok, berriz, gainetik begiratzen zion sarritan Domingori, bere buru burutsutik buru arintzat zuelako: horregatik egin zion ihes, ausaz, Adari hitz hark, Domingoren izena beste bi anaien aurrean erreibindikatzeko,
|
hitz
harekin esan nahi balie bezala: –Teofilo Maria eta Damaso:
|
|
|
Hiru kasualitate gehiegi dira, ordea, Jainkoaren eskuan ez pentsatzeko, eta horrek aditzera ematen digu Jainkoak arindu egin nahi izan dituela Benjamin Maria gaixoaren sufrimenduak eta penak. Jainkoaren probidentzia ez baita zerbait abstraktua. Reginak atsegin zuen
|
hitz
hura, Villalbako markes jaunari ikasi ziona, beste hitz hanpatu batzuk ere, goi jatorrikotzat edo zituenak, atsegin zituen bezala?, zerbait konkretua baizik. Aita kalonjea hemen dago, eta berak esango digu zuzen nabilen ala ez, eta nola on Anizetok buruaz esan baitzion baietz, eta eskuaz aurrera jarraitzeko, keinu bikoitz batean, Reginak aurrera ekin zion?:
|
|
|
Lurrikara batek nekez izan zezakeen Gabinok esan zuèn hitzaren eraginik, hain gelditu ziren espezialista eta Regina. Regina ere bai une hartan,
|
hitz
hura semearen ahotik entzuteak sabelean beste lurrikara bat eragin balio bezala, noragabeturik; aldi berean, baina, espezialistak sekulako lasaitua hartua behar zuen, handik hiruzpalau segundora igarri zitzaiona, arestian hitzik gabe gelditu zena hitz egiten hasi baitzen, bat batean:
|
|
|
Ezustean, gainera, ama Damasoren alde atera zen,
|
hitz
hura?, miraria?, arinki erabiltzen zelako ustea nagusitu zitzaiolako, beharbada, edo sabelaren mende ari ote zen orduan ere, zeren balizko mirariaren miraritasunak are gehiago bultza baitzezakeen Domingo erabaki ezin zoroago bat hartzera??, eta pentsatu zuelako ezen hitzari ospea eta tronua itzuli behar zitzaizkiola, birdefinizio zehatz baten bidez, ausaz:
|
|
|
Reginak ere ezin serioago kontatu zion kontatzekoa Nazariori, jakina, baina hiztegitik at zegoèn
|
hitz
hartara iritsi zenean, honela esan zion senarrak, barreari eutsi ezinik:
|
|
|
Aitak jakin behar zuen, ongi jakin ere, barre eginez gero min egin ziezaiokeela Adari, baina hara:
|
hitz
hura entzuten zuen bakoitzean, ezin ekidin izaten zuen barregura neurri gabeko bat, ahoan zaratatsu lehertu eta egoeraren parametroak ahantzarazten zizkiona, baita orduan ere, bere saio hartan Teofilo Maria ere arrastatzen zuela.
|
|
|
izan du Goenagak (soinu txikia, panderoa eta teklatua). Konposizioak eta
|
hitzak
hark ondu arren, idazle baten gisan bakardadean sortuz sufritu egiten dut?, taldekideekin eginiko entseguetan osatu eta borobildu ditu kantuak. Dena dela, disko honetan Goenaga bera aritu da ekoizle lanean, eta hark erabaki du zein protagonismo eman taldekideen musika instrumentuei eta, ondorioz, zein estilo eman diskoari.
|
|
|
Ongi lan egiteko bakarrik egon behar izaten dut, orain Noemi, gero Rakel... eta geroago etxeko saguak gelan sartuko zaizkidan beldurrez ibili gabe. Produktibitate kontua da, aitak ere esan zizun –Nazariok noiznahi erabiltzen zuen
|
hitz
hura, bai fabrikako langileen lanari begira eta bai seme alabek beren egitekoetan zutèn jarrerari begira ere.
|
|
|
Arrazoi zuen arren, Regina Aldasorori beldurgarri egin zitzaion –aurpegia zurbila bezain zurruna zuen behinik behin, odola ere orduantxe izoztu balitzaio bezala–
|
hitz
hura senarraren ahotik entzutea, huraxe zelako, beharbada, hari sekula entzun nahi izango ez ziona. Egia da senarrak eten puntu batzuk erantsi zizkiola esaldiari, ondorio huts biribiltzat har zitekeenak zalantzatik edo galderatik ere zerbait balu bezala, baina egia da, halaber, senarraren jarrera hura lotuagoa zegoela gizonak ezerezetik esperantzak eraikitzeko izan ohi duen joerarekin –bihotzaren arrazoiekin, beraz– buruaren benetako arrazoiekin baino; gauzak zeudèn puntuan, ordea, hura ez zen engainuetarako eta iruzurretarako ordua; esan nahi baita Reginak garbi ikusi zuela une hartan senarrak irekitako bidean barrena egin behar zuela, halako eran, non esan nahi ez zituenak ere esan baitzizkion, harengandik entzun nahi ez zituenak entzunda gero:
|
|
|
Atea ireki ez beste, zur eta lur gelditu zen izeba Ernestina, hitzik gabe: nora ezean zegoen, bai, baina defentsa sistemak, izebak bizitza osoan garatutakoa behar zuenak, mila estimuluri mila bider erantzun izanaren poderioz, hitz bat ekarri zion ezpainetara automatikoki,
|
hitz
hartan norabide bat eskuratzeko ahaleginean:
|
|
|
" sartu", eta hura, halaber, izebak ahoskatu ziona, unerik egokienean! Bai baitira hitzak, bonbilla distiratsuak bezalakoak; haiek pizteko, baina, denboraren etengailuari eragin behar, bere mementoan doi,
|
hitz
harekin gertatu zen bezala; eta hitzak, espazio denboren konjuntzio akasgabea zuenak, argi argitsua eman zuen ondotik, jakina, abagunean ahoskatua izan zelako egin baitzuen hitzak izebaren ahotik Domingoren belarrirako bidea, gauetik egunerako tartea zabalduz honen baitan; hitzak argitu zion, bada, Domingori arimaren gaua –buruko zalantzak eta barne borrokak–; baina gorputzaren gauak \u...
|
|
|
Reginak ere ezin serioago kontatu zion kontatzekoa Nazariori, jakina, baina hiztegitik at zegoèn
|
hitz
hartara iritsi zenean, honela esan zion senarrak, barreari eutsi ezinik:
|
|
|
Aitak jakin behar zuen, ongi jakin ere, barre eginez gero min egin ziezaiokeela Adari, baina hara:
|
hitz
hura entzuten zuen bakoitzean, ezin ekidin izaten zuen barregura neurri gabeko bat, ahoan zaratatsu lehertu eta egoeraren parametroak ahantzarazten zizkiona... baita orduan ere, bere saio hartan Teofilo Maria ere arrastatzen zuela.
|
|
|
–Adak ez zuen hitzik ez keinurik egiten; elkarrizketa jarraitzen zuèn balizko lekuko batek, baina, galdetu orduko aitortu zuen ezen Adaren begiei distira ia ezin hautemanezko bat zeriela, haiek apur bat zabaldu izanaren ondorioz– Eta entzun duzu behin ere Elektra? Bada, Elektra printzesa bat izan zen, bere aitaz maitemindu zena –esan zuen don Juliok, Adak begiak are zabaltzenago zituela, medikuaren
|
hitzek
haren arreta piztu balute bezala, modu berezian piztu ere– Baina irudimenak burura ekartzen dizkigun eta geure buruaren kontra zapaldu behar izaten ditugun sentimendu horiek batzuetan beren bidea egiten dute, errealitatean ez bada, ametsetan... gure kontzientziaren azpian bai baitago beste kontzientzia maila bat, kontzientziarik gabeko kontzientzia, nolabait esatearren, sekula geldi ez dagoe... –antzeko zerbait entzuna zion Adak Damasori, eta hura, beraz, bera eskolarik gabeko ergel ezjakin bat ez zela erakusteko abagunea izan zitekeen(" Kontzientziaren azpiko kontzientzia subkontzientea da" esan ziezaiokeen, adibidez), baina Adak ergel ezjakin bat bezala segitu zuen, mutu, Txopitea jaunari adi– Bada, horretaz hitz egin dugu, barrutik hitz egin ere, egiaz:
|
|
|
Lurrikara batek nekez izan zezakeen Gabinok esan zuèn hitzaren eraginik, hain gelditu ziren espezialista eta Regina –Regina ere bai une hartan,
|
hitz
hura semearen ahotik entzuteak sabelean beste lurrikara bat eragin balio bezala– noragabeturik; aldi berean, baina, espezialistak sekulako lasaitua hartua behar zuen, handik hiruzpalau segundora igarri zitzaiona, arestian hitzik gabe gelditu zena hitz egiten hasi baitzen, bat batean:
|
|
|
alde batetik, bere beldurra zuen, bizi senak eragindakoa, ez baitzekien, emaitzak jakin artean, kutsatua zegoen ala ez; ez zuen, bestetik, kontsolagarririk aurkitzen: izan ere, etxeko guztiek zeruan sinesten zuten –hala esaten zuten behinik behin–, baina Damasori betiko
|
hitz
hura etortzen zitzaion burura, trukua, trukua eta trukua; Maria Bibianak eta Adak elkarrizketa delikatuetan itotzen zituzten beren penak –" Ez dakizu zenbat gustatuko litzaidakeen guztiok batera hilko bagina...". "...?!".
|
|
|
Reginak hainbestetan eta hainbestetan entzun zuen
|
hitz
hura –ama–, non ohiko bihurtu baitzitzaion, hitz hura bere eguneroko paisaia pertsonalaren osagai edo objektu arrunt bat balitz bezala... beste izen bat, azken batean, egunerokotasunak eta inertziak higatua; orain, aldiz, hitz hura entzun zuenean, lehen aldiz entzun balu bezala sentitu zen; maila batean, halaxe zen, gainera –Reginaren begiak, argitan blai...! –, seme edo alaba... " Seme, seme, seme...", ez zion besterik esaten, izen soil hura –apaingarririk eta adjektiborik gabekoa– seme galdua irabazi zuelako bermea balitz bezala.
|
|
|
Reginak hainbestetan eta hainbestetan entzun zuen hitz hura –ama–, non ohiko bihurtu baitzitzaion,
|
hitz
hura bere eguneroko paisaia pertsonalaren osagai edo objektu arrunt bat balitz bezala... beste izen bat, azken batean, egunerokotasunak eta inertziak higatua; orain, aldiz, hitz hura entzun zuenean, lehen aldiz entzun balu bezala sentitu zen; maila batean, halaxe zen, gainera –Reginaren begiak, argitan blai...! –, seme edo alaba batek izen hartaz lehen aldiz deitu zion bakoitzean antzek... " Seme, seme, seme...", ez zion besterik esaten, izen soil hura –apaingarririk eta adjektiborik gabekoa– seme galdua irabazi zuelako bermea balitz bezala.
|
|
|
Reginak hainbestetan eta hainbestetan entzun zuen hitz hura –ama–, non ohiko bihurtu baitzitzaion, hitz hura bere eguneroko paisaia pertsonalaren osagai edo objektu arrunt bat balitz bezala... beste izen bat, azken batean, egunerokotasunak eta inertziak higatua; orain, aldiz,
|
hitz
hura entzun zuenean, lehen aldiz entzun balu bezala sentitu zen; maila batean, halaxe zen, gainera –Reginaren begiak, argitan blai...! –, seme edo alaba batek izen hartaz lehen aldiz deitu zion bakoitzean antzeko sentimenduak bereganatu baitzituen, zirrara atsegin batek sabelaren oinaze guztiak ezabatzen zizkiola eta urtzen, eta Domingo orduantxe jaio baitzen mundura bigarren aldiz, egu... " Seme, seme, seme...", ez zion besterik esaten, izen soil hura –apaingarririk eta adjektiborik gabekoa– seme galdua irabazi zuelako bermea balitz bezala.
|
|
|
Hiru kasualitate gehiegi dira, ordea, Jainkoaren eskuan ez pentsatzeko, eta horrek aditzera ematen digu Jainkoak arindu egin nahi izan dituela Benjamin Maria gaixoaren sufrimenduak eta penak. Jainkoaren probidentzia ez baita zerbait abstraktua –Reginak atsegin zuen
|
hitz
hura, Villalbako markes jaunari ikasi ziona, beste hitz hanpatu batzuk ere, goi jatorrikotzat edo zituenak, atsegin zituen bezala–, zerbait konkretua baizik. Aita kalonjea hemen dago, eta berak esango digu zuzen nabilen ala ez –eta nola on Anizetok buruaz esan baitzion baietz, eta eskuaz aurrera jarraitzeko, keinu bikoitz batean, Reginak aurrera ekin zion–:
|
|
|
Ezustean, gainera, ama Damasoren alde atera zen,
|
hitz
hura –" miraria" – arinki erabiltzen zelako ustea nagusitu zitzaiolako, beharbada –edo sabelaren mende ari ote zen orduan ere, zeren balizko mirariaren miraritasunak are gehiago bultza baitzezakeen Domingo erabaki ezin zoroago bat hartzera? –, eta pentsatu zuelako ezen hitzari ospea eta tronua itzuli behar zitzaizkiola, birdefinizio zehatz baten bidez, ausaz:...
|
|
|
Adak bazekien, bai, aitak etxekoen hiztegitik baztertu zuela
|
hitz
hura, debekatzeraino baztertu ere, baina halaxe atera zitzaion: Domingorekin zorretan sentitzen zelako –Domingok babesten eta dibertiarazten zuen– atera zitzaion hitz hura, menturaz, Adari, edo anai arrebetan hura zuelako maiteena; Adak bazekien Teofilo Mariak halako ezinikusia ziola Domingori, muturreko izaerak zituztelako, Teofilo Maria arauzalea baitzen –zintzoa eta esanekoa– eta Domingo araugabea, bihurria eta igarriezina; Damasok, berriz, gainetik begiratzen zion sarritan Domingori, bere buru burutsutik buru arintzat zuelako:
|
|
|
Adak bazekien, bai, aitak etxekoen hiztegitik baztertu zuela hitz hura, debekatzeraino baztertu ere, baina halaxe atera zitzaion: Domingorekin zorretan sentitzen zelako –Domingok babesten eta dibertiarazten zuen– atera zitzaion
|
hitz
hura, menturaz, Adari, edo anai arrebetan hura zuelako maiteena; Adak bazekien Teofilo Mariak halako ezinikusia ziola Domingori, muturreko izaerak zituztelako, Teofilo Maria arauzalea baitzen –zintzoa eta esanekoa– eta Domingo araugabea, bihurria eta igarriezina; Damasok, berriz, gainetik begiratzen zion sarritan Domingori, bere buru burutsutik buru arintzat zuelako: horregatik egin zion ihes, ausaz, Adari hitz hark, Domingoren izena beste bi anaien aurrean erreibindikatzeko, hitz harekin esan nahi balie bezala:
|
|
|
Domingorekin zorretan sentitzen zelako –Domingok babesten eta dibertiarazten zuen– atera zitzaion hitz hura, menturaz, Adari, edo anai arrebetan hura zuelako maiteena; Adak bazekien Teofilo Mariak halako ezinikusia ziola Domingori, muturreko izaerak zituztelako, Teofilo Maria arauzalea baitzen –zintzoa eta esanekoa– eta Domingo araugabea, bihurria eta igarriezina; Damasok, berriz, gainetik begiratzen zion sarritan Domingori, bere buru burutsutik buru arintzat zuelako: horregatik egin zion ihes, ausaz, Adari
|
hitz
hark, Domingoren izena beste bi anaien aurrean erreibindikatzeko, hitz harekin esan nahi balie bezala: " Teofilo Maria eta Damaso:
|
|
|
Domingorekin zorretan sentitzen zelako –Domingok babesten eta dibertiarazten zuen– atera zitzaion hitz hura, menturaz, Adari, edo anai arrebetan hura zuelako maiteena; Adak bazekien Teofilo Mariak halako ezinikusia ziola Domingori, muturreko izaerak zituztelako, Teofilo Maria arauzalea baitzen –zintzoa eta esanekoa– eta Domingo araugabea, bihurria eta igarriezina; Damasok, berriz, gainetik begiratzen zion sarritan Domingori, bere buru burutsutik buru arintzat zuelako: horregatik egin zion ihes, ausaz, Adari hitz hark, Domingoren izena beste bi anaien aurrean erreibindikatzeko,
|
hitz
harekin esan nahi balie bezala: " Teofilo Maria eta Damaso:
|
|
|
Reginak, izan ere, bere jarrera adoretsutik jaso zituen gehien estimatzen zituèn dohainak: aberastasuna eta handitasuna –hiriburuan" norbait" izaterainoko handitasuna–, hartarako iraganarekin –Reginari txiki gertatzen zitzaiòn munduarekin– hautsi behar izan bazuen ere; semearen ezpainetatik
|
hitz
hura entzun zuenean, berriz –Euzkadi–, barrua irauli zitzaion, ikusi besterik ez zegoen zer aurpegi jarri zuen, erabateko aztoramendu batek hartu balu bezala; Reginak, izan ere, Espainia maite zuen, Espainia Handi bat, berak, hain zuzen ere, Madrilen ezagutu zuena, markes jaun andereen eta Espainiako beste handiki batzuen bidez: hainbeste maite zuen, non, hitza entzun ahala, halako lurrin on bat usaintzen baitzuen, ausaz, hitzari berari zeriona eta markesa andereak erabiltzen zuèn kolonia frantses zerutiarrari lotua egon zitekeena, aurrean ez markesa andererik ez haren koloniarik ez zuen arren, Euzkadi hitzari lurrin ito bat zerion bitartean, simaurrarena izan zitekeena (zer besterik eskain ziezaiokeen, bada, mundu txikiak mundu zabalari?), kontrastez7; esan nahi baita auzi hari buruz Reginak izan zezakeèn iritzia haragian errotutako iritzi bat zela, aberetasunetik gizatasunetik baino hurbilago behar zuena –zer besterik da usaimena, bada, arnasaren erdiguneraino eta haragiaren muineraino sartzen den zentzumena baizik? –, eta logikan oinarritutako edozein pentsamenduk baino indar handiago zuena, ondorioz; hala, bada, Gabinok muga haiek hautsi zituen, Reginaren usaimenak egituratutako orbetarren espazioarenak, eta garaia zen Gabino orbetarren espaziora itzularazteko; buruak zuhurtasunera bultza zezakeen Regina, baina hura ez zen buruak agindutako hoztasunean hartu beharreko erabakia, ausaz, aberetasunaren beroan baizik, haragiaren arnasan eta arnasaren haragian, erabakiak ere hala behar baitzuen, beroa eta koplarik gabekoa, zirt eta zart, Reginak buruan zuèn buruhauskarriaren piezak –Reginak bazuen egiteko bat eta bazuen susmagarria– berriro ahoka zitezen; horregatik, beharbada, kontua ezin serioagoa zelako, Regina zelatan egon zen egun haietan, Felipe noiz etorriko
|
|
|
Hizketan hasi zait. Kanila ireki berri batetik bezala ateratzen dira
|
hitzak
haren ahotik. Olibondoa oso egur gogorra omen da.
|
|
|
Pariskoa; ez Donostiakoa. Esanahi berria eman zion Emilek
|
hitz
hari. Ramiroren tabernako lauzaren kontra zartatutako pitxerraren hotsa gogora ekartzen zidan Komuna, Pariskoa, ez gure zulo beltz hura.
|
|
2010
|
|
|
berea esan zuen arte: . Mutila da, baina??; ai, azken
|
hitz
hura, borreroaren antz handiagoa zuena, eta eten puntu haiek, hiru puntuz osatuak baina hiru mila izan zitezkeenak, soka edo kate luze baten osagai, non laster batean urkatuko baikenituen gure ilusio guztiak?!; haurra, izan ere, zen bezalakoa zen, ez behar bezalakoa, eta hilzorian zegoen, gainera; gero, baina, urte erdia egin zuen, eta auskalo noiz arte egingo zuen, Adari egun batean eskuetatik erori izan ez balitzaio; izebak zaintzen zuen haurra ganbaran, etxekoengandik bakartuta; guztiek genekien hura, baina han ez zuen ez aitak, ez amak, ez medikuak eta ez inork haurraz hitz erdirik ere egiten, gure aurrean ez bederen, hura isilpeko gai bihurtu balitz bezala?
|
|
|
trukua, trukua eta trukua?! Nire barruko beharren bat ere izango zen, baita neure burua berresteko modua ere, artean gaua bainuen gogoan nagusi, eta
|
hitz
hura etengailu bat bezalakoa gertatzen baitzitzaidan, burura etorri orduko izar bat pizten zidana: bat, bi eta hiru izar, alegia, trukua, tukua eta trukua!, harik eta, denborarekin, neure izaera eta nortasuna osatuz joan nintzen arte, ipuin gozoak ere, oro har, gero eta gazi gozoagoak egiten zitzaizkidala, Pinotxori sudurra luzatzen ikusi orduko, berunezko soldaduak desfilatzen usaindu orduko eta animaliak pertsonak bezala hitz egiten sumatu orduko, halako urruntasun bat nabaritzen bainuen, Pinotxo, berunezko soldaduak eta fabuletan mintzo zirèn animaliak ametsaren baitakoak bihurtu balitzaizkit bezala gauetik egunera:
|
|
|
Gerhardek berriro erabili zuen pluraleko lehen pertsona, eta berriro sentitu nuen
|
hitz
hura labana bat balitz bezala, harengandik guztiz bereizten ninduena, ez infernuan sinesten ez nuelako, haginetako mina, belarriko mina eta minezko min guztiak dira infernu?, baizik eta zeruan sinesten ez nuelako, ez bederen Gerhardek aditzera ematen zidàn modu inozo hartan, klaserik gabeko gizarteak gizonaren barru barruko gose egarriak aseko zituelako ustean. Izan ere, nola eraiki zitekeen Paradisu bat?
|
|
|
Orduan?? Zer harrokeria zen hura, jendea bultzatzen zuena
|
hitz
hura, iraultza, beste hitz guztien gainetik jartzera, baldin eta lehenengo oinaze oinazetsuarekin topo egiten zuenean, oinaze horrek ezabatu eta oinazearen itzalean gelditzen bazen!
|
|
|
Poliomielitisarena ere ederra izan zen, gure ama saiatu ez zen, bada, amonari hitza behar bezala irakasten, goiz oso batean: poliomielitisa eta poliomielitisa!; eta amonak, eskailera bat mailaz maila igotzen den bezala, mailaz mailaka ikasi zuen
|
hitz
hura: –pollitisa?,, pollomitisa?,, pollomilitisa??
|
|
|
–Ez naiz tontoa??.
|
Hitz
hura esan ahala ohartu nintzen izeba iraindu nuela, zeharka bazen ere. Izebak, baina, iraina aintzakotzat hartu ez eta honela esan zidan:
|
|
|
Hura zen, beraz. Uda guztian ahoak beterik
|
hitz
harekin. Biek bakarrik eta betirako ihesaldia.
|
|
|
Hitza esan zuen senarrak.
|
Hitz
haren argitan inor ez zen harritu. Hamabost urteko neskatoa puta bat.
|
|
|
" Ez naiz tontoa...".
|
Hitz
hura esan ahala ohartu nintzen izeba iraindu nuela, zeharka bazen ere. Izebak, baina, iraina aintzakotzat hartu ez eta honela esan zidan:
|
|
|
Ongi gogoratzen naiz zeinen irrikatsu eta jorantsu geunden anai arrebok, ama gure beste anaia hartaz erditzear zegoenean, haurra noiz etorriko zain, harik eta etxeko medikuak —don Zoilok— berea esan zuen arte: " Mutila da, baina..."; ai, azken
|
hitz
hura, borreroaren antz handiagoa zuena, eta eten puntu haiek, hiru puntuz osatuak baina hiru mila izan zitezkeenak, soka edo kate luze baten osagai, non laster batean urkatuko baikenituen gure ilusio guztiak...!; haurra, izan ere, zen bezalakoa zen, ez behar bezalakoa... eta hilzorian zegoen, gainera; gero, baina, urte erdia egin zuen, eta auskalo noiz arte egingo zuen, Adari egun batean eskuetat... aitak eta amak horrela jokatzen bazuten, beren arrazoiak zituztelako zen, eta niri haien mende egotea zegokidan, Jainkoaren laugarren manamenduaren arabera, betiko aitzakia...
|
|
|
Orduan...? Zer harrokeria zen hura, jendea bultzatzen zuena
|
hitz
hura —iraultza— beste hitz guztien gainetik jartzera, baldin eta lehenengo oinaze oinazetsuarekin topo egiten zuenean, oinaze horrek ezabatu eta oinazearen itzalean gelditzen bazen! Eta oinazearen parean heriotza.
|
|
|
Gerhardek berriro erabili zuen pluraleko lehen pertsona, eta berriro sentitu nuen
|
hitz
hura labana bat balitz bezala, harengandik guztiz bereizten ninduena, ez infernuan sinesten ez nuelako —haginetako mina, belarriko mina eta minezko min guztiak dira infernu—, baizik eta zeruan sinesten ez nuelako, ez bederen Gerhardek aditzera ematen zidàn modu inozo hartan, klaserik gabeko gizarteak gizonaren barru barruko gose egarriak aseko zituelako ustean. Izan ere, nola eraiki zitekeen Paradisu bat... istripu baten posibilitatearen gainean, adibidez, aerolito batek gure planetarekin noiznahi egin zezakeenean talka?
|
|
|
trukua, trukua eta trukua...! Nire barruko beharren bat ere izango zen, baita neure burua berresteko modua ere, artean gaua bainuen gogoan nagusi, eta
|
hitz
hura etengailu bat bezalakoa gertatzen baitzitzaidan, burura etorri orduko izar bat pizten zidana: bat, bi eta hiru izar, alegia, trukua, tukua eta trukua!, harik eta, denborarekin, neure izaera eta nortasuna osatuz joan nintzen arte, ipuin gozoak ere, oro har, gero eta gazi gozoagoak egiten zitzaizkidala, Pinotxori sudurra luzatzen ikusi orduko, berunezko soldaduak desfilatzen usaindu orduko eta animaliak pertsonak bezala hitz egiten sumatu orduko, halako urruntasun bat nabaritzen bainuen, Pinotxo, berunezko soldaduak eta fabuletan mintzo zirèn animaliak ametsaren baitakoak bihurtu balitzaizkit bezala gauetik egunera:
|
|
|
Poliomielitisarena ere ederra izan zen, gure ama saiatu ez zen, bada, amonari hitza behar bezala irakasten, goiz oso batean: poliomielitisa eta poliomielitisa!; eta amonak, eskailera bat mailaz maila igotzen den bezala, mailaz mailaka ikasi zuen
|
hitz
hura: " pollitisa"," pollomitisa"," pollomilitisa"... harik eta" pollomielitisa" esaten ikasi zuen arte; eta amak:
|
|
|
" Basque", esan nion. Segundo batzuk behar izan zituen
|
hitz
hura zerbaitekin lotzeko. " Shepherds!"" Artzainak!", egin zuen oihu azkenean, saria daraman zenbakia asmatu duenaren furfuriarekin.
|
|
2011
|
|
|
Leonek Justinori eman dio arrazoi: Honoriori entzun ziola, ongi entzun ere,
|
hitz
hura lehen aldiz, lagunen arteko txolarte batean, 1936ko udaberrian hortxe hortxe, gerra hasi baino lehentxeago, Jonas irentsi zuèn baleari buruz ari zirelarik.
|
|
|
Bitxia zen arren, aski normala ere bazen
|
hitz
hura, trikinosia, gure artean, egia erran; are gehiago:
|
|
|
Nik behin baino gehiagotan entzun nuen
|
hitz
hura gurean bederen, eta zuk berdin: antzeko hitzekin ez bezala, ahoskatzen ez zenuen, bada, hitz hura, letrak edo silabak jan edo erantsi gabe!
|
|
|
Nik behin baino gehiagotan entzun nuen hitz hura gurean bederen, eta zuk berdin: antzeko hitzekin ez bezala, ahoskatzen ez zenuen, bada,
|
hitz
hura, letrak edo silabak jan edo erantsi gabe!
|
|
|
Anastasiak ulertzen zuen, baina ez zuen ulertzen, zer zen aho korapilo bat zirudièn
|
hitz
hura,, troglodita, edo???, Palomari baietz erran zion arren.
|
|
|
Eta berak trantzetik edo, onera etorri zenean, ez zeukala ideiarik ere erantzun zidan. Ez zuela sekula
|
hitz
hura aditu. Berak ez zekiela ezertxo ere sendagileok erabiltzen ditugun hitz arraroez, baina burmuinaren erdi erditik hitz hura etorri zitzaiola, eta baita mezu garbi bat ere:
|
|
|
Ez zuela sekula hitz hura aditu. Berak ez zekiela ezertxo ere sendagileok erabiltzen ditugun hitz arraroez, baina burmuinaren erdi erditik
|
hitz
hura etorri zitzaiola, eta baita mezu garbi bat ere: hura aztertzen arituko nintzela etorkizunean.
|
|
|
Likidoa! Alicek,
|
hitz
haren aurrean, katuak bezala atzera egin eta berriro hurbildu zen, usnaka eta susmati.
|
|
|
Ezkontzeko hitza! Jendea nahikoa harritu zen ezkontzeko
|
hitz
harekin. Zientziako mais trak hasieran ez zuen sinetsi.
|
|
|
Berriz atera nintzen etxetik lorategira aitona Raymondi esatera bere sonbreirua ez zegoela bainuan, baina orduan Jeanne etxekoandreak, lehen pisuko balkoitik, oharturik zer ari zen gertatzen (hau da, nik ez nuela ondo ulertu aitonak esandako
|
hitz
hura) esan zidan garajera joateko eta han, autoan, zegoela aitonaren sonbreirua. Orduan ikasi nuen beste hitz berri bat frantsesez:
|
|
|
Eta Lazkanoren bizkar fartsa hura. Bietako batek
|
hitz
hura bez idazten zela uste ote zuen benetan. Ez zen ezinezkoa ere, nahiz eta une hartan pairamen hura guztia bere garuna birrintzeko estrategia neurtua begitandu zitzaion, hainbestetan errepikatua eta funtzionatzen zuena, bai funtzionatu ere, Fabian eta Fabian tatuatzen ari zitzaizkion hitz hura zein zen ezin atzemateak eragiten zion sufrikarioa ez baitzen oinen pean eta azazkalen pean zituen ebakiena baino txikiago," zertan ari dituk, zein hitz idazten duk bada uverekin eta ez berekin?".
|
|
|
Bietako batek hitz hura bez idazten zela uste ote zuen benetan? Ez zen ezinezkoa ere, nahiz eta une hartan pairamen hura guztia bere garuna birrintzeko estrategia neurtua begitandu zitzaion, hainbestetan errepikatua eta funtzionatzen zuena, bai funtzionatu ere, Fabian eta Fabian tatuatzen ari zitzaizkion
|
hitz
hura zein zen ezin atzemateak eragiten zion sufrikarioa ez baitzen oinen pean eta azazkalen pean zituen ebakiena baino txikiago," zertan ari dituk, zein hitz idazten duk bada uverekin eta ez berekin?".
|
|
|
|
Hitz
hura. Chibato.
|