|
2001
|
|
|
Hori bai, labur beharrez, ikaragarri murriztu behar izan ditu azalpenok Ibon Sarasolak. Beraz,
|
hitz
jakin bateko argibide gehiago nahi izatera, egile beraren" Euskara Batuaren Ajeak" liburura edota" Orotariko Euskal Hiztegia" ra jo duzue
|
|
|
F: Guregatik lasai ibil zaitezke, inork ez du-eta
|
hitzik
jakingo gertakizun honetaz.
|
|
2003
|
|
|
baño. Hasierako lanetan ekialdeko joerari men eginez darabil maizago, eta
|
hitz
jakinetan. Denboran aurrera egin ahala, ostera, ugariago idatziko du, nahiz itxura baten lehenengo" euskara osotu" ereduan ez izan grafema horren aldekoegi.
|
|
|
|
Hitzek
badakite
|
|
2004
|
|
|
Erdaldun hutsak singularrak dira alde horretatik, tolerantziaren hondatzaileak eta beren hizkuntzaren inposatzaileak. Pluraltasunaren sasidiskurtso horrek baditu beste adar arriskutsu batzuk ere; abertzale omen den politiko baten
|
hitzetatik
jakin dugu, okerragoa dela egungo statu quo juridikoa zalantzan jartzea, herritar asko gustura dagoenez gero hori elkarbizitzaren eta gizarte kohesioaren kontrakoa bailitzateke. Izorrai!?. 45
|
|
|
Hala ere, nondik datorkigu kultura hitza? Gure inguruan begiratuz gero, hurrengozerrenda eman dezakegu kultura adierazteko erabiltzen diren
|
hitzak
jakin ditzagun:
|
|
2005
|
|
|
Hauguztiaukontuanhartuz, hurrengohipotesia plazaratudezakegu: mendebaldeko erdialdeko azentu sistemetan azentuera markatua daukaten hitzguztiakmaileguakedokonposatu/ eratorriakdira (edoizandira). Argi dagohipotesihoneklaguntza garrantzitsua emandiezagukeela
|
hitz
jakin batenetimologíaerabakitzekoorduan.Ikustenbaduguetimologíaezezagunekohitzbatekazentueramarkatuaduela, horrekzerbaitesatendigubereetimologiaz; hots, maileguaedomorfemaaniztunadela.Adibidebatzukemateko, leku hitzarenazentueramarkatuaketimologíabereziaduelaerakusten digu, beresorburualueco erromantzeanikustenduenetimologíabaieztatuz. Eraberean, aizkoraasceola tik hitzadatorrelaproposatuda.Azentuzko gertakariakbatdatozhipostesihonekin, Bizkaikolekuaskotanhitzhonekazentueramarkatuabaitu.
|
|
|
Beldur naiz, ordea: salatzen duzu
|
hitz
jakin baten erabilera kaskarren bat, eta hainbatek, erabilera baztertu ordez, hitza bera baztertuko dizu, etxeko eskaileren mailak edo lepoko katearen mailak desagertzeraino baztertu ere. Gizarte mailak desagerrarazteko balioko balu sikiera? 6.
|
|
2006
|
|
|
Google bilatzaile ia adimenduna izan daiteke gako hitz egokiak ezagutzen badira Google semantikoa Google bilatzaile ia adimenduna izan daiteke (iradokitako hitzen esanahia ulertzen duena), trebetasunez erabiltzen jakinez gero eta gako hitz egokiak ezagutuz gero. Adibidez,
|
hitz
jakin baten definizioa ezagutzean ordenagailutik alde egin nahi ez duten internautentzako berehalako hiztegi bilatzaile gisa lan egin dezake. ‘Definitu’ hitz giltzarriak eta jarraian bilatzen dugunak definizioen arragoa sortuko du (adibidez:
|
|
|
Uztailaren azken egunean itxi zuten enpresa. Urola Kostako
|
Hitzak
jakin duenez uztailaren 28an oporrak hartu behar zituztela uste zuten FAESAko langileek, baina egun bat lehenago, uztailaren 27an, enpresa itxi egin behar zutela jakin zuten.
|
|
2007
|
|
|
Modu bitara kutsatu zen: bide zuzenez eta zehar bidez, erromantze bidez. Lexiko mailara mugatu zen eragin hori, maileguzko
|
hitz
jakin batzuetara.
|
|
|
talde erradikalen edo separatisten atariak zentsuratzen dira. Zentsura mota ohikoena
|
hitz
jakin batzuk erabiltzea debekatzen duten legeak aldarrikatzea da. ISPen zerbitzarietan ere iragazkiak erabiltzen dira.
|
|
|
Errelebu konbinatuak Horrek ez du esan nahi Google hona joango denik: bilaketa bakoitzean bideo guztiak bat batean eskaintzea, web orriak, batekin lotutako albisteak edo irudiak Sarean dagoen
|
hitz
jakin bat, haren makinek dutena baizik garrantzitsua dena bereizten jakin behar dute, eta, beraz, erabiltzailearentzako erabilgarria, kasu bakoitzean. Aldaketak egiteko, Googleren bilaketa motor guztiak behar dira emaitzak ahalik eta modurik perfektuenean eskaintzeko.
|
|
2008
|
|
|
Anbiguotasunak dira arazo garrantzitsuenak. Batetik, lexikozko anbiguotasunak daude,
|
hitz
jakinei eragiten dietenak: " nadie conoc� a el destino del avión secuestrado" gaztelaniazko esaldian ez dakigu nola itzuli behar den destino:
|
|
|
Anbiguotasunak dira arazo garrantzitsuenak. Batetik, lexikozko anbiguotasunak daude,
|
hitz
jakinei eragiten dietenak. Badaude anbiguotasun sintaktikoak edo egiturazkoak ere.
|
|
|
–Saiatzen da. Gauzak zailduz gero, baso sakratura joaten da hausnartzera arbasoen
|
hitza
jakitera. Eta larria bada konponbidea, erregearengana jotzen dugu.
|
|
|
Uste dut hemen gauden guztiok ohartzen garela zenbaterainoko aldaketa ekarri duen informatizazioak. Besteak beste, zenbaterainoko ziurtasuna izan dezakegun gaur
|
hitz
jakin baten hedaduraz, euskalkietan izan dituen aldaerez, adierez... Gaurko ikuspegiarekin esango nuke nahitaezko baldintza zela hori Mitxelenak
|
|
|
Hitzaren lema edo erroa aurkitzeari esaten zaio lematizazioa: prozedura informatikoen bidez
|
hitz
jakin baten erroa zein den aurkitzea. Ezagutza gramatikala funtsezkoa da zeregin horretan, noski.
|
|
|
Jakin badaki gu batzuek arrakasta izaten dutela, lehenik euskara idatzian betiere; baina beste bat zuek ez, orain arte ez behintzat, eta aspaldi eginak dira. Hala ere, ikuspegi deskribatzailearen eta arautzailearen artean harrapaturik, lexikografoak bere buruari galdetzen dio konfiantza hori' noiz artekoa' izan daitekeen, zenbat denbora' itxoin' dezakegun
|
hitz
jakin bat erabileran txertatu arte (edo noiz arte saia gaitezkeen hitz jakin bat
|
|
|
Jakin badaki gu batzuek arrakasta izaten dutela, lehenik euskara idatzian betiere; baina beste bat zuek ez, orain arte ez behintzat, eta aspaldi eginak dira. Hala ere, ikuspegi deskribatzailearen eta arautzailearen artean harrapaturik, lexikografoak bere buruari galdetzen dio konfiantza hori' noiz artekoa' izan daitekeen, zenbat denbora' itxoin' dezakegun hitz jakin bat erabileran txertatu arte (edo noiz arte saia gaitezkeen
|
hitz
jakin bat
|
|
|
Hauen arazo nagusia hauxe izaten da: toki batzuetan, bi
|
hitzak
jakinda, hiz
|
|
|
[
|
Hitzetik
jakitera.] Jakitun hitzak ere" dun edukitzezkoa" du bere baitan; jakituna, beraz, daukana da, eta jakitea edukitze bat. Horra zergatik ez den jakitea arrazoi biziaren senidea.
|
|
2009
|
|
|
Zazpi logela zituen gaua bertan egitera joaten ziren bidaiarientzat. Bertako berriemaileen
|
hitzetatik
dakigu, antzina kaminorik egon ez eta jendeak Plentziatik Bilbora eta Bilbotik Plentziara gurdiz joan behar izaten zuen sasoian, askok hartzen zutela bertan ostatu; eta egin egin behar, basatzak, eguraldi txarrak, nekeak eta sarritan bidean aurrera egiten ez zieten uzten eta.
|
|
|
(UBM, 27). . Ustez
|
hitzik
jakin arren,/ eta baserririk/ hitzez egiten jakin(...). Hiriko giroa emateko motx aurkitzen naiz.
|
|
|
Guretzat, izan daitekeenik eta patroirik sinpleena hitza da, edo modu orokorragoan esanda, karaktere segida. Patroitzat
|
hitz
jakin bat hartu, eta string edo karaktere kate batek hitz hori daukan ala ez galdegin dezakegu. Adibidez:
|
|
|
U. A.: Idazterakoan oso jende gutxiri pasatzen zaiola iruditzen zait, baina bertsotan, gai bat jartzen didate eta
|
hitz
jakin batetik abiatzen dut bertsoa. Agur bat pentsatzen dudanean, eta ez duenean ezerekin loturarik, eta edozer esan dezakedanean, autoan noala hitz batekin obsesionatzen banaiz, hitz hori bertsoan sartu arteko onik ez dut izaten.
|
|
2010
|
|
|
Irlandako bake prozesuan hainbat scrabble edo hitz gurutzatuen joko ikusi genituen,
|
hitz
jakin batzuen erabilerari eta interpretazioari zegokienez, eta haietako batzuk aurrez ezarritako baldintza bihurtu zituzten aurrerabidea atzeratzearren.
|
|
|
Baina deigarriagoa gertatzen da, gure ustez bederen, etorkinen seme alaben erdarazko diskurtsoan euskarazko hitzak aurkitzea. Ez zaie hori gertatuko tipologia bereko Iruñeko haurrei (eskolako
|
hitza
jakin batzuekin ez bada, behintzat), ezta
|
|
|
–Uste dut Josu Jonek bere buruari ematen ziola PSOEren eta gure arteko artekariaren rola, gure artean gauzak ez tenkatzea zela bere ardura, EAJren posizioak defenditzea baino gehiago.
|
Hitz
jakin batzuen inguruan arazoak zeudenean laguntzeko prest zegoen beti, eta ekarpenak egiten zituen idatziz, elkarrengana gerturatzeko, baina betiere bere ekarpenak askoz ere gertuago zeuden PSOEren posiziotik guretik baino. Iñigok horretan bestelako rola jokatu zuen.
|
|
|
Bigarren ezberdintasunak, aldiz, ez digu buruhausterik sortu, eta hizkuntz ekonomiaren legearen adibidetzat har dezakegu: hots, helduak hurbiltze adlatiboaren funtzioa duen egitura erabiltzen duen bitartean, gazteak adlatibo arrunta darabil kasu honetan (nahiz eta euskara batuko rantz modukoak ezagutu edota
|
hitz
jakin batzuekin raka atzizkia ere erabiltzen duen).
|
|
|
piktogramak. Irudi grafiko horiek eskolako eta eskolaz kanpoko material didaktiko askotan erabiltzen dira gaur egun. Aplikazio ohikoena narrazioak dira,
|
hitz
jakin batzuk ordezten baitituzte. Hartara, txikiak irudiaren esanahia deszifratu eta irudikatzen duen terminoa eraiki dezake.
|
|
2011
|
|
|
Aurkarien atzelariek baloia eroso ez jokatzea ere nire eginbeharretako bat da. Badakit hori, eta entrenatzailearen aholkuak betetzen saiatuko naiz aurrerantzean», adierazi zuen Solak Mendilibarren
|
hitzak
jakin ostean. Beste aukera bat eman dio zaldibartarrak.
|
|
|
Hiztegiak ezinbesteko tresna dira eskolan, hizkuntza bat modu egokian menderatzeko ezinbesteko tresna. Horiek erabiltzen ikastea ez da hitz edo
|
hitz
jakin bat aurkitzen jakitera mugatzen. Erabilera emankorra izan dadin, ikasleak jakin behar du daukan informazioa interpretatzen eta gero testuinguru egokian aplikatzen.
|
|
|
Egunak eta gauak, eta ilunabarrak igaro izan ditugu aldizka imintzio batzuk ahaleginduz maileguzko libertateak argudiatuz umeek aurrekoen keinuak zituzten gure zorion galduaren argazkietan eta
|
hitzik gabe
zekiten iragan batek itxaroten ziela bidegurutzean ez, apirila ez da hilik tristeena urtarriletik abendura dira denak uzkurrak lur antzuan bizi garenontzat, guk antzutu genuen lurrean zauritutakoentzat ahazturaren hilobiak eraikiz hori da bizitza deitzen duguna eta ongi dakizu ez genukeela erruki apur baten eskubiderik joan zitzaizkigun haiek ez baligukete amoroski barkamena dohan eskainiko umeek...
|
|
2012
|
|
|
Hamaika
|
hitz
dakizki maitatua ez izateko laborria izendatzeko.
|
|
|
Sinadura begiratu beharrik gabe, lehen
|
hitzetik
jakin dut nork idatzia den.
|
|
2013
|
|
|
Gaztelaniarako joera dute ikasleek oraindik baina hori ez da aurrera jarraitzeko oztopo.
|
Hitz
jakin batekin trabatuta geratzean, hori gaztelaniaz esan eta esaldia osatzeko eskatzen die Elserrek ikasleei, perpausa egiten jakitea hitz jakin bat ezagutzea baino garrantzitsuagoa baita.
|
|
|
Gaztelaniarako joera dute ikasleek oraindik baina hori ez da aurrera jarraitzeko oztopo. Hitz jakin batekin trabatuta geratzean, hori gaztelaniaz esan eta esaldia osatzeko eskatzen die Elserrek ikasleei, perpausa egiten jakitea
|
hitz
jakin bat ezagutzea baino garrantzitsuagoa baita.
|
|
|
Beste era batera neurtzeko piezak dira plazetakoak. Leku eta une hartan gertatu zen, baldintza jakin batzuetan, egoera jakin bati erantzunez,
|
hitz
jakin bati segiz... hori ez da berriz gertatuko. Hori da bertsoaren balioa.
|
|
|
Batzuetan, klik batzuk aditzen ditugu telefonoan. Duela bi urteko hauteskunde espainiarren garaian ohartu ginen klikadak
|
hitz
jakin batzuk esan ahala aditzen genituela. Gure lagun Amaiurren urtebetetzea aipatu, eta klik egin zuen telefonoak.
|
|
|
Hots, unibertsitateko irakasle talde batekin lankidetzan lortutako ahozko eskaintza. Aurrerantzean, gure hiztegietako sarrerak ahozko irakurketa izango dute, nola ahoskatzen diren
|
hitzak
jakin nahi duenarentzat.
|
|
|
Hainbat web orri, on line komunitate gisa antolatuta, erabiltzaileei hizkuntza guztietan edozein hitz egoki ahoskatzen ikastea. Komunitate mota hauek beste hizkuntza batzuen ikaskuntza errazteko edo hizkuntza berean
|
hitz
jakin bat nola esan jakiteko pentsatuta daude, bere erabilera eremua betetzen duen eskualde bakoitzaren azentuaren arabera. Forvo da alor horretako plataformarik ezagunena, mundu osoan ezaguna eta espainiar jatorrikoa, baina ez bakarra.
|
|
|
Seme alaben arreta hobetzeko beste aukera bat entzumen arreta sustatzea da. Nahikoa da ipuin bat irakurri eta
|
hitz
jakin bat entzuten duten bakoitzean adieraztea. Horrela, hitza garaiz detektatzeko esaten denari erreparatuko diote.
|
|
2014
|
|
|
Hizkuntzaren galera:
|
hitz
jakinak aurkitzeko zailtasunak ditu, zerikusirik ez duten ideiak nahasi egiten ditu, ideiak modu automatizatuan errepikatzen ditu, hitzak edo hitzen zatiak errepikatu egiten ditu eta gutxiago hitz egiten du. Gaixotasuna aurrera doan neurrian, esaldiak ez ditu amaitzen, entzundako edo irakurritako hitzen esanahia ez du ulertzen (sentipenezko afasia), esan nahi duena hitzez adierazteko gaitasunik ez du (afasia mugikorra).
|
|
|
Beste apps ek idazteko sistema adimendunak gehitzen dizkiote telefonoari, hitz bateko letra guztien pultsazioari aurrea hartzen diotenak tekla digitaletan; beraz, mezuak edo mezuak idazteko denbora laburtu egiten dute. Idazketa aplikazio prediktibo horiek hainbat algoritmo matematikotan oinarrituta lortzen dute helburua, erabiltzaileak gehien erabiltzen dituen hitzetatik ikastea ahalbidetzen baitie, bai eta hatzek
|
hitz
jakin bat idaztean teklatuan duten ibilbidearekin ere. Hona hemen ohikoenak.
|
|
|
Teklatuaren pertsonalizazio estetikorako hainbat aukera eskaintzen ditu. Dasher aplikazio bitxia da; izan ere, QWERTY teklatu klasikoaren ordez iragarpenak pantaila dinamiko bat du, eta, horren ondorioz, koadro handi batean nabarmentzen da, kolore desberdinekoa,
|
hitz
jakin bat osatzeko idatzi nahi dugun hurrengo letra. Irudia:
|
|
|
|
Hitz
jakinak.
|
|
2015
|
|
|
Hamazazpi urte inuxenterekin, gosearen konpainiari alde eginez tren batean sartu eta Parisera heldu zenean. Montparnasseko geltokian bakarrik, lagun batek emandako helbidea eskuetan eta frantsesez
|
hitzik
jakin gabe. Lau ordu egon zen hantxe zain, erbesteko Eusko Jaurlaritzako gizon bat azaldu eta abokatu aberats baten etxera neskame gisa lan egitera eraman zuen arte.
|
|
|
Aditzean ikusi zituen gorabeherarik larrienak, baina testuinguruari esker, hiztunak ez zirela nahasten esan zuen. Azken batean,
|
hitz
jakin batzuk baizik ez ziren ulertzeko eragozpen (34 or.):
|
|
|
Hipotesi Distribuzionalari lotuta, CBOW ereduan entrenamenduko irizpidea hurrengo da: aurrekoeta ondorengo
|
hitzak
jakinik, erdikoa zuzen iragarri. Esaterako, 1 adibideko esaldia emanik, CBOWereduak the scared eta jumped inside hitzen bektore adierazpenak dakizki, eta erdiko hitzarena lortubehar du.
|
|
|
Sinbolismoak, oro har," (aurrean) ez dena" adierazteko gaitasuna izaki, adierazle iraunkorrak hobesten ditu, hara hona eramangarriak. Nagusiak, hizkuntzarenak dira,
|
hitzak
jakina.
|
|
|
Rene Char poeta eta nazien kontrako erresistente frantziarraren arabera,"
|
hitzek
badakite gutaz guk beraietaz ez dakiguna". Ihesaldiaren berria idaztean presoen bizi egoera bainuetxe batena balitz bezala deskribatu zutenek ez zekiten noraino zuten arrazoia.
|
|
|
Gezurrak asmatuz egia idatzi zuten oharkabe.
|
Hitzek
bazekiten kazetari haiei buruz kazetariek euren hitzez ez zekitena. Denbora igaro ahala, gero eta arrazoi osoago izanen zuten.
|
|
2016
|
|
|
3 Kolokazioak: hauek ere ez dira esaldi osoak, hitzetako batek behintzat bere esanahia gordetzen du, eta, esanahi jakin bat adierazteko, konbinazioko hitz batekin beste
|
hitz
jakin bat erabiltzen da gehienetan, eta ez baliokideak diren beste batzuk. Esate baterako, arreta jarri erabiltzen dugu, eta ez arreta kokatu edo antzekorik.
|
|
|
– Jokoaren une batzuetan
|
hitz
jakin batzuk esatea (UNO jokoan bezala) zigortua ez izateko.
|
|
|
Holaxe da, ongi konprenitzen duzu. Baina nehork ez dezala
|
hitzik
jakin gure planez.
|
|
2017
|
|
|
Hori dela eta, neskea hitza neska tik datorrenez, andrea ere andra tik datorrela uste da eta, berez e amaiera duten zenbait hitz, a amaierakotzat hartu dira. Ez da beti eta erabat gauzatzen den, araua?,
|
hitz
jakin batzuetan gertatzen den aldaketa analogikoa baizik.
|
|
|
|
Hitz
jakin batzuen amaieran ain > an egin da mendebalean. Hiru dira eremu zabalekoak:
|
|
|
Hiztunok inongo arazorik gabe erabiltzen ditugu ondo ezagutzen ditugun hizkuntzetan, baina osaera aldetik badituzte berezitasunak: batzuetan, esanahia ez da barruko hitzen esanahien batura izaten (hanka sartu); beste batzuetan, ez dituzte hitz konbinazio arrunten ezaugarri morfosintaktikoberberak (lo egin, eta ez* loa egin); eta, beste askotan, hitz batekin beste
|
hitz
jakin batzuk bakarrikerabiltzen ditugu, nahiz eta esanahi bera adieraz lezaketen beste hainbat ezagutu (ondorioak atera, etaez ondorioak egin/ erauzi...).
|
|
|
Jokoaren une batzuetan
|
hitz
jakin batzuk esatea (UNO jokoan bezala) zigortua ez izateko.
|
|
|
Katuek nola barre egiten duten, zenbat
|
hitz
dakizkiten txakurrak edo nola esaten duten txakurrak eta felidoak" maite zaitut", zientziak aztertu eta erantzun dituen gaiak dira
|
|
|
Irudia: igorr1 6 Txakurrek 200
|
hitz
dakizkite Harburuek ez dute hitz egiten, baina 200 hitz eta giza keinu ulertzen dituzte. British Columbiako Unibertsitateko Stanley Coren ikerlariaren arabera (Kanada), txakur batek 165 bat hitz onartzen ditu batez beste, bi urteko haur batek hizkuntza aitortzaren antzeko gaitasuna duela.
|
|
|
Jerry, hiru iturrik berdina esaten dizutenean hitzez
|
hitz
badakizu gezurretan ari zaizkizula.
|
|
2018
|
|
|
Azentuazioak azentuak esaldian nola kokatzen diren aztertzen du. Euskarak azentu malgua duela diote, hitz bati leku batean jartzen diogu azentua, baina ondoren
|
hitz
jakin bat baldin badator beste era batera azentuatzen da. Nik hori ez dut asko aztertu hitzak alboratu ditudalako, baina azentuazioan sartzen da baita arnasa non hartzen den, pausak non egiten diren… eta hor bereziki ikusi dut Koxmek eta Alaiak leku batzuetan hartzen dutela arnasa, non lehen nekez hartuko zuten.
|
|
|
esanda, gizona senar bilakatzen da, eta emakumea, emazte. Gizon eta emakume ezkongabeak,
|
hitz
jakin batzuk esanez, bikote ezkondu bihurtzen dira. Nolanahi ere, ezkontza oraindik baliorik gabe gera daiteke ez bada beste ekintza bat gauzatzen:
|
|
|
Eta helburu hori ahotan hartuta egin omen zuen ospa amarenetik, bere aita zenaren adiskide minenak teilatupe zahar hura pixkanaka pixkanaka berritzearen truke eskaini zionean. Direnak eta ez direnak emango nituzkeen, bere amari azaldu ziona hitzez
|
hitz
jakite alde. –Ama, nire iraultza pertsonalari heldu nahi nioke eta banoa, etxeko lanak neronek egin ditudan tokira?
|
|
|
Datu aipagarriak bere koadernotxoan jasotzen ari da, dena ondo gogoratu eta kontatu ahal izateko. Bere kode partikularra erabiliz egiten du,
|
hitz
jakin batzuentzat beste ordainak erabiliz eta zenbaki edo izen bereziak formulatxo baten bidez karakterez karaktere ordezkatuz. Alferreko arriskurik ez.
|
|
|
Larunbat hartan, predikatzailearen
|
hitzen ondoren
jakin zuen ezin zuela jarraitu isilik.
|
|
2019
|
|
|
Gauza oso oinarrizkoetan ere, garbitzeko eskatzeko edo komunera eramateko, lehen hizkuntzan nahi du.
|
Hitzak
badakizki bigarren hizkuntzan, baina giro erosoan sentitu nahi du. Horrelako egoeratan' erloju ingelesa' jarri behar da abian, eta nik badakit galesez pertsona desberdina naizela.
|
|
|
Gure ustez, bi adituek adierazten dute eleberri honetako genero sailkapenari buruzko hirukia: batetik, intriga poliziakoa du, krimen baten aitormena den aldetik; bestetik, aitorleak egiak erdizka esaten dituenez, bere
|
hitzen bidez
jakin behar dugu gertaeren berri, eta haren psikologiaren berezitasunetan sartzera behartzen gaitu; eta, azkenik, kontalariaren erregistroak ezaugarri parodiko nabariak ditu, beraz, gertaeren dramatikotasuna ironiak filtraturik helarazten zaigu.
|
|
|
Txefek ez zuen amua irentsi, baina Telmoren
|
hitzek
jakin mina piztu zioten. Eta tontoarena eginez, esan zuen:
|
|
|
Ez da arraroa izaten etxera itzultzea arratsaldearen erdia baizik igaro ez denean, ez asperturik, ez nekaturik, bere baitako ahotsak deitu diolako baizik, ahots horrekin eztabaidatzea alferrik da, liburu bat dauka zain, beste liburu bat, argitaletxeak, hain kontsideratua eta estimatua duenez, ez baitu orain arte lanik gabe utzi. Beti berdin den bizimodua urte luzez egin arren, zain izango dituen
|
hitzen
jakin mina sentitzen du oraindik, liskarraren, iritziaren, gertaeraren jakin mina, horixe bera gertatu zitzaion Lisboako Setioaren Historiarekin, ez da batere arraroa, behialako eskolagaraietatik patuak edo eta bere borondateak ez baitzuten sekula gehiago gertaera urrun horietaz kezkatzera eraman.
|
|
|
dituelako. Esate baterako,?
|
hitz
jakin bat nola ttipitzen den?, beste baten mesedean. Besteak beste, bildutako datu guztiak erabilgarriago jartzea proposatu zuen Videgainek.
|
|
|
Ekuadorren toki askotatik ibilia naiz, kitxua hitz egiten da, baina oso toki gutxitan, eskualde zehatzetako tokiko pertsonek soilik egiten dute. Pena ematen dit, baina orain esan dezaket euskara gehiago dakidala kitxua baino. Bizpahiru
|
hitz
dakizkit, gehiago ez. Ikusi dut euskaraz eta kitxuaz badaudela esanahi bera duten hitzak, benetan kuriosoa!
|
|
|
(...)". Hogeita zazpi ez, hogeita zazpi mila
|
hitz
dakizki zaharrak. Ez dauka erresumarik, jakina, eta gero eta apetito eskasagoko dabil.
|
|
|
Zarauzko Arraun Elkarteak azken urteetan moila biziberritzeko egindako saiakerak harago emate aldera, aisialdi enpresa batek proiektu anbiziotsu bat aurkeztu dio Zarauzko Udalari. Enpresak berak
|
HITZAri
jakitera eman dioenez, kirol instalazio moduko bat eraiki nahi du moilan bertan, bi esparru nagusirekin: alde batetik, tranpolinak, kukaña eta jauziak dira ardatz, eta bestetik, surfa bezalako kirolak.
|
|
|
Haiek egia esaten diote horri.
|
Hitz
jakin batzuk esan behar dira, besterik ez balego bezala.
|
|
|
Zenbat hiztegi erabili behar izaten den askotan hitz baten muina eta ertzak, gunea eta aldiriak kontsultatzeko, erkatzeko, erabakiak hartzeko! Jada ez dago borrokan jardun beharrik liburu lodikote pisuekin, ezpainetan bustitako hatz puntekin orri pasa presatian,
|
hitz
jakin baten bila, begiak erretzeko zorian.
|
|
|
Ez ahaztu Clavelitos eta Triste y sola se queda Fonseca abestien hitzak ondo errepasatzea. Ezin ibili, hemen
|
hitzak
jakin behar dira ondo esaten. Bestela, bakarrik eta galduta sentituko zara.
|
|
|
Amaierako in= haran? Haran
|
hitzak
badaki arin, ain, an, in ematen. Bertan errekak zulo handia haran, sakanegina du, bestela erabat zelaia den alderdian.
|
|
|
Koch eta Hercusen ideietan inspiraturiko ikerketa zabala geure beharretara egokiturik, onuragarri izan liteke
|
hitz
jakin baten aldaerak soilik erkatu beharrean hitz horren familia osoa kognatu argi zein ilunagoak ere erabiliaz aztertzea, askoz aukera gehiago baikenuke forma bakoitzaren eta familia osoen fonologia, morfologia edo semantika nahiz beren hedadura zaharra asmatzeko, dela sisteman, dela hizkuntzaren geografian.
|
|
|
Zorionez, uniformitarismoa gero eta hedatzenago da euskalaritzan ere, eta on litzateke ez nahastea ikergaiaren benetako natura, bat eta bera aldi batean zein bestean, eta hori miatzeko espezialistari sor dakizkiokeen eragozpen eta aukera hain ezberdinak, nahi lukeen bezalako lekukotasun corpusa ez izatea, edota horren ezagutza sakonerako era guztietako prestalanak ere ez nahi lituzkeen bezain aitzinatuak aurkitu ezina, esaterako. Espezialisten artean historiaurrea nahiz historia analizatzeko erabilia metodo bera da, beraz, historikokonparatua,
|
hitz
jakin baten garairik urrunenak zein arestikoak argitzeko.5
|
|
2020
|
|
|
Aplikazioa, zer da hori?
|
Hitza
badakizu zer den, baina ez dakizu zehazki zertaz ari diren». Nafarroako Pertsona Nagusien Konfederazioak aipatu duenez, teknologiak erabiltzeko tailerrak egiten dituzte arrakala ixteko.
|
|
|
Arrazoi asko daude atzean. Batzuetan hizkuntza batean
|
hitz
jakin bat topatzeko ezintasunetik dator, baina beste askotan arrazoia enfasia eman nahi izatea, zerbait zehatzago adierazi nahi izatea, edo, beste barik, komunitate bateko parte izatearen seinale moduan erabili nahi izatea da.
|
|
2021
|
|
|
–" Aztertu ditugun lau hizkuntzetan GEN egituraren bidez eratu diren terminoek
|
hitz
jakin batzuk dituzte bigarren osagaitzat, eta dagokion pertsona izenak emandako edo haren izenean bataiatutako" esakune" motakoak dira. Argi eta garbi, lege, printzipio eta teorema dira multzo horretakoak (mota bereko batzuk:
|
|
|
Hitzen edo morfemen kategoria zein den esateari ez diogu uko egin nahi izaten, nahiz eta askotan eginkizun hori zaila gertatzen den. Hiztegietan hitzak soilik jasotzen dira, eta batzuetan samurra da
|
hitz
jakin bati zein kategoria dagokion erabakitzea, baina beste batzuetan arazo gehiago izan daitezke, hiztegietan beretan agerian jartzen den bezala. Esaterako, beste edo bera moduko sarreretan, Euskaltzaindiaren Hiztegiak ez du hitz hauen kategoria zehazten1.
|
|
|
2.3c Dena dela, morfemak edo hitzak banatzerakoan jakin behar dugu zenbat klase bereiziko ditugun eta zein irizpideren arabera sartzen dugun
|
hitz
jakin bat klase batean edo bestean.
|
|
|
Hitz eratorriak nola sortzen ditugun, zein erregelaz baliatzen garen aztertuko du eratorpenak. Nolanahi ere, hitz elkarketaren eta eratorpenaren arteko muga ez da beti hain argia; batzuetan zaila da esaten
|
hitz
jakin bat eratorria ala hitz elkartua den. Halakoak dira, esaterako, aldi, bide edo gune bigarren osagai dituztenak:
|
|
|
Orduan Holroydek besoa bihurritu eta ostikoz jo zuen, alde egiteko buelta ematen ari zela. Handik gutxira, Azuma zi makinaren atzean zegoen batean, begirada ankerra Holroyden bizkar gorrotatuan iltzaturik, makinen hotsek erritmo berri bat hartu zuten, eta bere sorterriko hizkuntzako lau
|
hitz
jakinen soinua egiten zuten.
|
|
|
" Hasieratik hiztegi sinpleena hobetsi nuen. Testuinguruaren aukerek liluratzen ninduten[...], nola aska zezakeen poema batek, hitz baten kokapenari esker, erritmoaren eta kadentziaren sotiltasunaren bidez,
|
hitz
jakin horren esanahi gama oso eta harrigarria" (Proofs & Theories, 4 or.) 1.
|
|
|
Gainerantzeko guztiak, beraz, espainolista hutsak izateaz gain, tontoak dira, inozoak bezalaxe engainatu baitituzte. Askok eta askok Aoizen
|
hitzei esker
jakin du azken bolada honetan sentitu duen ondoeza espainolismoaren lehen sintoma zela". (Egunkaria, 1993/09/09)
|
|
|
Sena Egun on Topa Frantsesez hiru
|
hitz
dakizkit jada.
|
|
2022
|
|
|
Azkoitiko San Jose egoitzako hainbat egoiliarrek positibo eman dute azken egunetan COVID atzemateko probetan, eta egoiliarrak konfinatuta daude ostiraletik. Urola Kostako
|
hitzak
jakin duenez, gaur berriz probak egingo dizkiete, eta tutelatutako etxebizitzetako erabiltzaileak handik ateratzeko aukera izango dute bihartik, emaitza negatiboa jasotzen badute.
|
|
|
Ez da nahikoa euskaraz jakite hutsa, ingeles jakite hutsa aski ez den bezala ingelesa izateko, baina ezinbestekoa da. Ez da nahikoa bi
|
hitz
jakitea euskaraz, eta zein lurraldetan bizi zaren, hango futbol taldeko zalea izatea. Ez da nahikoa hemengo janariaren eta hemengo klimaren hutsunea nabaritzea kanpoan zarenean; ezta bizi maila hobexeagoa dugulako hemengoa sentitzea ere, ez, euskaraz jakin beharra dago euskalduna izateko, bestela erdalduna izango zara Euskal Herrian.
|
|
|
Taldeak, diskoak eta abestiak bilatzeko aukera ematen zuen lehen. Orain, berriz, bilaketa bestelako irizpide batzuen arabera egiteko aukera ere ematen du webguneak; esaterako, abestietako letren egilearen arabera edo
|
hitz
jakin baten inguruan. Bigarren kasu horretan, hitz hori duten diskoen izenburu, letra, disko eta kantuak azalduko zaizkio erabiltzaileari.
|
|
|
Fikzioa saiakeraren ezaugarriek sakonki markaturik dago, saiakera da hitzaren esanahi bikoitzean, gogoeta testu eta (ulertzeko, kontatzeko) saialdi. Arcanen liburuak erabat literarioak dira, garrasiak, krisialdiak; aforismoek, abstrakzio maila handiak,
|
hitz
jakin batzuetan arakatzeko borondateak eta zenbait enigmak, berriz, filosofiara hurbiltzen dituzte. Odola darion tokian, min egin edo erretzen duen, zornetan dagoen lekuan, zauria zabalik eta oinazea bizia den lekuan arakatzea, gauzak behin eta berriz eta askotan pentsatzea iluntasuna edo nola halako argitasuna lortu arte, muinera heltzea sendagai mingots bat edaten den bezala:
|
|
|
Sabeleko goialdean, epigastrioan, urdailean edo gertuko erraietan mina nozitzen dugunean,
|
hitz
jakin batzuk ditugu euskaraz gaitzaren sintoma multzoa adierazteko: bihotzerrea, poker edo aupatsak, asebetetze edo betekada sentsazioa, sabeleko presioa, haize minak, goragaleak...
|
|
|
Denean ari omen da aktibismo linguistiko digital hori eragiten, Rifen eta Atlasetan ere bai, baina nagusiki Kabilian. Interneteko sare edo taldeak espezializatu egiten dira, batzuk toponimiari buruz, beste batzuk dialektoez, batasunaren debateaz,
|
hitz
jakin batzuei buruz... material sortze eta iritzi trukaketa zabala gertatzen ari omen da.
|
|
|
|
Hitzak
jakinez gero, abestu ezazue nirekin.
|
|
2023
|
|
|
Unibertsitateko lanean jatorrira ere jo du Zaroko gazteak, eta Lukuren
|
hitzetatik
jakin du bertsolariak eskas zirela kabalkada, libertimendu aitzineko karrika itzulia, libertimendu bilaka zedin: «Argi egin zitzaidan libertimenduaren egiteko, delako bertsolarien falta zela problema.
|