|
2002
|
|
|
Eta aita –Jaxinto– jostailu mutu bat zen amaren eskuetan, sekula iritzirik ez zuen gizona. Ai, nola egoten zen Sara, halakoetan, aitaren hitzen baten zain!, baina aitak ez zuen
|
hitzik
ere esaten, eta haren isiltasuna amaren aldekoa gertatzen zen, ororen buruan. Halaxe bizi izan zen Sara hogei urtetan, eta halaxe ohitu zen, finean.
|
|
2004
|
|
|
Erroma’ko idazleen artean, gutxik eman du barbaroen hizkuntzeko" xehekeria" rik... Jatorriz beste etniaren seme ziranak ere, berdintsu jokatu ziran; eta ez ziguten
|
hitzik
ere esan beren jatorrizko" patois" haietaz.
|
|
|
Eta esan zidan, ba ez nator. Eta ni orduan haserretu egin nintzen, baina benetan, eta etxera heldu ginen arte ez nion
|
hitzik
ere esan.
|
|
2005
|
|
|
Harrituta begiratu zien, bati lehenengo, besteari gero. Zelan zekiten, berak euskaraz
|
hitzik
ere esan ez bazuen?
|
|
|
Sestaoko entrenatzailearen erabaki baten aitzakian, lanuzte deialdiaren langara bota zuen baloia Gastonek. Inork ez zion
|
hitzik
ere esan. Sestaon bat zetozen denak Boliren hesiarekin.
|
|
2009
|
|
|
ABEL. Beraz, emakumeak ez dik
|
hitzik
ere esan.
|
|
|
Etxea bukatzen ari zela... denbora batez ezin etorriko zela... laster joan ahal izanen zela bera hara... bisitan?... Elkarrekin bizi izateko
|
hitzak
ere esaten zituen...
|
|
2010
|
|
|
Soinuak ia bota ninduen; oreka galdu nuen erori beharrean, ia irristatu ere egin nintzen arbelezko hegal erorietan. Beldurrak jota oholetan etzan nintzen bi eskuekin ondo estutuz,
|
hitzik
ere esan gabe, arnasarik gabe, joaldi ikaragarriaren erdian; begien azpian amildegia, plaza sakona jendez betea, hain lasaiak, inbidia ematen zutenak.
|
|
|
Tartetxo batean egon dira horrela; une batez iduri du andrea zerbait esatera doala, behingoz, baina ez: azkenean berriro jiratu eta kanpora joan da emakumea, bitarte guztian
|
hitzik
ere esan gabe.
|
|
|
euskaldun gehienek Estatuarekin zein harreman eredu berri izan nahi dute? Eta ez da
|
hitzik
ere esan horri buruz. Izan ere, ez dezagun geure burua engaina, normalizazio politikoaren benetako arazoa ez datza soilik transferentzia multzo batean.
|
|
2011
|
|
|
Biak jaitsi ziren.
|
Hitzik
ere esan gabe, lagunarengana joan eta bi tiro eman zizkiola dio. Segidan berriz ere autora itzuli, eskopetarentzako kartutxo gehiago hartu eta laguna zegoen lekura itzuli zela esplikatu du, hirugarren tiroa buruan emateko.
|
|
|
«Telmok bidalitako gidoia irakurtzean, hura sari bat zela esan nion berehala neure buruari. Film bateko pertsonaia nagusia izatea eskaintzen zidan, ia ia
|
hitzik
ere esan gabe! Pertsonaia hau bonboi bat da, pagotxa!
|
|
|
IKER geldi geratzen da egongela erdian,
|
hitzik
ere esan gabe, negar egiteko zorian. Aitari begira begira dago.
|
|
|
IBI telebista ikusten ari da, eta ITXASO bere gelatik irteten da. IBI ikusita, sukaldean sartzen da ITXASO, serio,
|
hitzik
ere esan gabe. IBI, ordea, zerbait esaten saiatzen da?
|
|
|
KANDIDO jota ikusten dugu. Ez da
|
hitzik
ere esateko gai.
|
|
|
Mariek, eta gainerako guztiek berdin, erretore zaharraren gaitzespen hitzak entzuteko prest. Hark, ordea, ez zuen
|
hitzik
ere esan: bazekien bere artaldeak damua zekarrela bihotzean eta han egin behar zen gauza bakarra barkatzea zela.
|
|
|
Familiako inork ez zuen
|
hitzik
ere esan. Cécile gizena irribarrez zegoen, zoriontsu.
|
|
|
Guk badaukagu, azaldu zuen Bobbyri eta Settimori so eginez, korapilo ugari askatu duen informazioa. Une horretan, bildutako guztien burutik Calabresi komisarioaren irudia pasatu zen baina inork ez zuen
|
hitzik
ere esan. Hasteko, jarraitu zuen Giovannik, arma berriak erosteko aukera emanen digun dirua lortu dugula esan behar dugu, berrehun milioi lira baino gehiago...
|
|
|
Espero dut, gutxienez, hori kontrolatuta izanen duzula, ezta, Stefano? Jakina!, erantzun zuen Stefanok haserreturik, Magliana koak utzi nire kontu, ez dute
|
hitzik
ere esanen! Halere, agindu zuen J.J.k, gaurkoa halako bi espero dut biharko.
|
|
|
Zer ari zen gertatzen goiz horretan?, galdetu zion bere buruari. Inork ez zuen
|
hitzik
ere esaten.
|
|
|
Malisa barre batean lehertu zen eta zelaigunearen gainean erori. Brucek ez zuen
|
hitzik
ere esaten eta, liluraturik bezala, so egiten zien. Ba beittu, jarraitu zuen Anitak orekari eutsi ezinik, horrrekin buukatuko dugu oaintxe. kusi. kusi hauek!
|
|
|
Hasierako shock egoera gaindituta, txinatarraren begiek emakumea bere edertasun osoan kontenplatu zuten. Sorgindurik bezala, Brucek ezin izan zuen
|
hitzik
ere esan. Anitaren hitzek desegin zuten sorginkeria:
|
|
2012
|
|
|
Gizona ez da ausartuko
|
hitzik
ere esaten eta buruarekin baietz egingo dio:
|
|
|
Bisitak iraun zuen bitartean, gelditu ere egin gabe mugitu zituen eskuak, dena ospelez beteak: behin belaunen gainera eramaten zituen, gero magalean gurutzatu, hurrena berriro belaunetara... eta ez zuen
|
hitzik
ere esan. Negua zen.
|
|
|
Geroago enteratu nintzen hori aspalditxo egina zuela eta apaizak gurasoei gertatutakoaren berri emateko aholkatu ziola, bere bekatuaren bidezko zigorra zela gehituz. Baina gurasoei atsekabe hori ez ematearren, ez zien
|
hitzik
ere esan. Beste hainbat arrazoi imajinatu nituen bidaia hartarako, baina ez zitzaidan bururatu auzi hartan Brigitte Declos nahastua izango zuenik.
|
|
|
Automata bat bezala, bulegoko leihoaren parean dagoen jarlekura itzuli nintzen, handik garbi garbi entzungo baitzen esaten zuten hitz bakoitza. Denbora luzea eman zuten
|
hitzik
ere esan gabe. Halako batean gizonak deitu zion:
|
|
|
Amonak esan zidan: " Zuk ez duzu honi buruz
|
hitzik
ere esango; zuk ez duzu ezer ikusi, ez duzu ezer entzun, argi dago?". Handik bost minutu edo gutxiagora heldu zinen zu, andrea, laguntza eske, zure gizona ito egin zela esanez, gorputza bilatzen laguntzera joan gintezen.
|
|
|
—Insurgentes kalera, Regente hotelera, mesedez —esan zion indiar itxura zuen gidari txaparro bati. Gidaria eta Johnyk ez zioten elkarri
|
hitzik
ere esan bidaia osoan, eta aireportutik hiriaren zentrorantz ikusi zuen paisaia beldurrezko film baten dekoratua iruditu zitzaion. Ekaitza gero eta gogorragoa zen, eta arratsalde ilun iluna nagusitzen zen erraldoiaren gainean.
|
|
|
Eta Tibalt txikiak goitik hasi eta beheraino irakurri du, aurki eta ifrentzu, eta ez du deus berririk aurkitu San Jacobo della Voragineren Legenda aurea liburuan ikusi ez duenik, zeinak kontatzen baitu herensuge apetatsuak modu bakarra onartzen zuela txikizioak ez egitearen truke, hots, hilabetean behin dontzeila bat jatea afaritarako, halako moduz ezen handik laster erregearen alaba bera besterik ez zen gelditu dragoiaren janaria izateko, eta orduantxe, batek daki nondik etorrita, mutil gazte galant bat agertu zen, burutik oinetaraino armadura zilarrezko bat babestuta. Hain gizon paregabea lehenago ez azaltzearen arrazoiaz ez dute
|
hitzik
ere esaten antzinako autoreek. Diot nik arrazoia ez ote den izanen jaun horiek bakar bakarrik abiatzen direla baldin eta printzesak edo erreginak badira Bardeako leizeren batekoak baino gardacho handiagoek irensteko arriskuan direnak.
|
|
2013
|
|
|
AXUNek, kafea atera ondoren, irratia piztuko dueta gosaltzen hasiko da
|
hitzik
ere esan gabe.
|
|
|
Isiltasuna. EIDERrek begi ertzetik begiratzen dio, baina ez dio
|
hitzik
ere esaten?
|
|
2015
|
|
|
Gurean, izenburuan adierazten den gisa, laburra baita, hiru baino ez. Adibidez, ez da
|
hitzik
ere esaten korronte kritiko nagusiei buruz; ez ditugu aipatzen mugimenduak eta abangoardiak; ez, halaber, aldi literarioak; ezta ere, teknizismo arrotz arrotzak: patchwork, coupling, sema?
|
|
|
ez zekien zer egin Jexuxekin, dotrinako lanak beste inork baino azkarrago egiten baitzituen eta, hortaz, aspertu egiten baitzen lezioa ikasten zuenean. Horregatik, ordu hori libre ematea pentsatu zuen Don Melitonek, Jexuxen gurasoei
|
hitzik
ere esan gabe. Klasetik piper egiteko lizentzia izan zuenetik, amona saltoka ematen zuen ordua Jexuxek Sorazuko Felixianarekin, azkarra hura ere, gainontzekoak lezioa buruz ikasi ezinik zebiltzan bitartean.
|
|
|
Mesede hain handi hau ez ote letorke hobeki, Jauna, otoitzaren amaieran? Hasierarik bete bete egiten dizkiguzu eskuak eta hain mesede handia egiten diguzu, non on handia bailitzateke adimena bete bete egitea, borondatea
|
hitzik
ere esan ezinik hartan oso osoan okupatua egon dadin.
|
|
2016
|
|
|
Ez dago sekreturik hainbeste laguntzen dionik soziabilitatearen aurrerapenari nola zeinu labur hauetaz jabetzea eta argi ibiltzea era askotako begirada eta hazpegiak, beren inflexio eta zertzelada guztiekin, hitz lauetara aldatzeko orduan. Nire aldetik, ohitura zaharra dela medio, hain modu mekanikoan egiten dut, ezen Londreseko kaleetan barna nabilenean, bide osoan etengabe itzuliz bainoa; eta behin baino gehiagotan geratu izan naiz lagun talde baten ondoan, non bi
|
hitz
ere esan ez, eta hogei autu ezberdin erabili ditudan neure artean, zintzotasun osoz idatziko eta baieztatuko nituenak.
|
|
|
Nire aldetik, ohitura zaharra dela medio, hain modu mekanikoan egiten dut, ezen Londreseko kaleetan barna nabilenean, bide osoan etengabe itzuliz bainoa; eta behin baino gehiagotan geratu izan naiz lagun talde baten ondoan, non bi
|
hitz
ere esan ez, eta hogei autu ezberdin erabili ditudan neure artean, zintzotasun osoz idatziko eta baieztatuko nituenak.
|
|
|
Jaiki nintzen, poliki, eta hainbeste aldiz aztertu nuen ispilu haren aurrean jarri nintzen. Harri eta zur geratu nintzen; zenbait minutuz, ez nintzen
|
hitzik
ere esateko gauza izan. Ez zen inondik ere ageri nire irudia, zeinak, logikak agintzen zuenez, ispiluan islatu behar baitzuen.
|
|
|
Entzun. Ezin diegu
|
hitzik
ere esan besteei.
|
|
2017
|
|
|
Emakumeak hitz egin eta gero, Mikeltxo Apala Otxagiko bertsolariak hartu zuen hitza, eta hark ere zerbait bitxi ikusi zuela esan zigun. Kantatu zuenez, bi hilabete izanen ez zituen haurtxo batek (ordurarte
|
hitzik
ere esan gabekoa, noski) eta bere aita amen harridurako, bertso bat kantatu omen zuen. Hemen bukaera bakarrik dakart, zeren gurasoak ez baitziren lehen estrofez oroitzen, eta umetxoak ez baitzuen atzera kantatu.
|
|
|
–Zela pudorea, zela gauzak ez zirela orain bezala hitz egiten?, dio M.S.J. k,, han ez zen masturbazio hitza aipatu. Nire aurrean ez zen ezta abusu
|
hitza
ere esan. Ukitzeak izan zen erabili zen hitza.
|
|
|
Haren eskuak nereari heldu zion ilunpetan eta etxean barrena atzekaldean zegoen bere gelaraino eraman ninduen. Kontu polita zen nerekin hitz egin behar zueneko hura, ez bait zuen
|
hitzik
ere esan.
|
|
|
Ezpainak piska bat estutu zituen, baina ez zuen
|
hitzik
ere esan.
|
|
|
Harrapatu zuen eta elkarren aldamenean ibili ziren. Ez dut uste neskari
|
hitzik
ere esan zionik: istorio baten amaia bezalakoa zen, salbuespen batekin, alegia, biratu eta nire begibistatik galdu aurretik neskaren eskua bestearen besoari helduta zegoela... eta horrela hasi ohi dira istorioak.
|
|
|
Eten egin ziren bere pentsamenduak, alboko atetik paisanoz jantzitako hamabi polizia tente irten zirenean. Bere paretik iragan ziren batere begiratu gabe eta
|
hitzik
ere esateke. Haien ostean beste lau gizon irten ziren ate beretik.
|
|
|
Begirada besterik ez zen izan. Ardoa barra gainean utzi eta Joxeren atzetik joan zen bentatik,
|
hitzik
ere esan gabe.
|
|
|
Begira: ez dik
|
hitzik
ere esan, begiratu bakarrik egin hau?, eta hartaz galdezka hasi haiz.
|
|
|
libreta batean zerbait idazten ari zen preso eremuko nagusia. Ez zuen burua altxatu kapitainak; Li Huan, berriz, tente jarri eta zain geratu zen,
|
hitzik
ere esan gabe. Bat batean, leku hartan uda garai atsegina izango zela bururatu zitzaion, hotzik eta elurrik gabe.
|
|
2018
|
|
|
Etxetik kanpo gauza horiez guztiez ez genion
|
hitzik
ere esaten inori, ikasita geunden deus baino lehen geure bizitzako alderik funtsezkoena, miseria, isilik gordetzen. Berdin ikasi genuen gero gainerako guztia ere isilik gordetzen.
|
|
|
Ez zion
|
hitzik
ere esan.
|
|
|
Ongi, ba ez
|
hitzik
ere esan.
|
|
2019
|
|
|
Gero Hucki begiratu zioten. Ez zuen
|
hitzik
ere esaten.
|
|
|
Ontza batek erantzun zion. Mutilak kezkati zeuden, ia
|
hitzik
ere esan gabe. Gero, hamabiak zirela kalkulatu zuten gutxi gora behera.
|
|
|
bat aterako bagenu, indiar horrek bi katu baino erruki gutxiagorekin hilko gintuzke. Tom, zin egin dezagun ez dugula
|
hitzik
ere esango... Hori egingo dugu, hitzik ere ez dugula esango zin egin!
|
|
|
Zuzentzailea Arco do Chafariz d. El Reitik barna sartu zen Alfamara, hor nonbait bazkalduko du, Rua de S. João da Praçako jatetxe batean, S. Pedro dorreko alde horretatik, janari portugaldar herrikoia, txitxarro frijitua eta arroza tomatearekin, entsaladarekin, zorte ona izan zuen, letxugaren kukuluko hosto ezin samurragoak egokitu zitzaizkion, kukuluetan biltzen dira, eta hau denek ez dakiten egia da, goizaren freskotasun paregabea, ihintza, langarra, dena gauza bera da, baina errepikatu egiten da hitzak idazteko gustuarengatik eta goxo goxo esateagatik. Jatetxeko atarian bazen neskatila bat, ijitoa, hamabi bat urtekoa, eskua luzatuz, zain,
|
hitzik
ere esan gabe, zuzentzaileari tinko tinko so egiten ziola, besterik ez, eta zuzentzaileak, bere burua betetzen duten pentsamenduetan eskegirik, ez zuen ijitorik ikusi, mairua baizik, beharraren lehen orduan, oraindik nori eskatua bazegoen orduan, txakurrek, katuek eta saguek berez hil arteko bizimodua, gaixotasunaz edo espezieen arteko gerraz hil arteko bizimodu segurua bazutela uste zutenean, fi...
|
|
|
Nire aurreko bi aldietan, inork ez zidan hitzik esan eta ez nuen inor ezagunik ikusi, baina txanoa ez eranztea erabaki dut badaezpada. Barraren muturrean eseri naiz, bertatik atea ikusten dudala, eta garagardo bat eskatu dut, barmanak
|
hitzik
ere esan gabe atera didana.
|
|
|
Bere gogoetak beste nonbait zerabiltzala ematen zuen, berarekin geundenok eskain geniezaiokeena baino askoz interesgarriagoa zen lekuren batean. Merzedesen galdera etengabeei monosilaboekin erantzun zien eta Martini eta niri ez zigun ia
|
hitzik
ere esan. Gu jaten hasi eta ordu erdi bat geroago, Jose Antonio heldu zenean (garaia, sorbalda zabalak, ilea beltza Ottorena bezala, agortezina zirudien energia), giroa aldatu egin zen, tentsio berri bat gehitu zitzaion gure elkarrizketari, lehendik ere nahiko deserosoa eta isilunez betea.
|
|
|
Ane ez zen etorri. " Zergatik afaldu behar dut jasan ezin dudan jendearekin." Sagardotegitik mozkortuta irten ginen, ni Martini besotik helduta nindoan, burutik baztertu ezinik afari guztia Elirekin berriketan eman zuela eta niri ez zidala ia
|
hitzik
ere esan.
|
|
|
" Hobe" esaten didate kongregazioko senideek; mahuka luzeek desioaren kontra ere babesten naute. Konkupiszentzia
|
hitza
ere esaten dute. Hitz bizia da, tinkoa, ukabilkada baten modukoa jotzen dizuna sabelean.
|
|
2020
|
|
|
Eta horixe zen Tomek nahi zuena. Izeba haserrez itsutzea nahi zuen, horrela, arazo honetaz nazkatzen bazen, gero ez baitzuen
|
hitzik
ere esan nahiko, eta ezta beste inori hitzik ateratzen utzi ere... Eta horrelaxe gertatu zen, gertatu ere.
|
|
|
Ez genuen
|
hitzik
ere esan, baina zuzen zuzen joan ginen zubi artera, eta txopara begira eseri ginen argi zuloaren ertzean. Ondo genekien biok zer gertatuko zen; ez genuen ezer adierazi beharrik.
|
|
|
Txostenak ez du
|
hitzik
ere esaten, ordea, Armiarmaren ibilbide profesionalari buruz. Ez du esaten Estatuaren segurtasun indarren bateko kidea izan den edo ez.
|
|
|
" Galiziara" zihoala, horrelaxe esan zuen, besterik zehaztu gabe. Eta bera zena izanda, ez zuen inork
|
hitzik
ere esan erantzun hura entzundakoan, berdin zen gerran bazeuden ere eta nazioaren etsaien kontra borrokatzeko gizon guztien beharrean baziren ere. Berak ere ez zuen azalpen askorik eman beharrik.
|
|
2021
|
|
|
Emakumeak hitz egin eta gero, Mikeltxo Apala Otxagiko bertsolariak hartu zuen hitza, eta hark ere zerbait bitxi ikusi zuela esan zigun. Kantatu zuenez, bi hilabete izanen ez zituen haurtxo batek (ordurarte
|
hitzik
ere esan gabekoa, noski) eta bere aita amen harridurako, bertso bat kantatu omen zuen. Hemen bukaera bakarrik dakart, zeren gurasoak ez baitziren lehen estrofez oroitzen, eta umetxoak ez baitzuen atzera kantatu.
|
|
|
Hara bidali zituzten euskaldunen kasuan, azpimarratu behar da jende behartsua, analfabetoa izateaz gain, askok eta askok ia ez zekitela gazteleraz ere hitz egiten. Nire aitona Gabirian jaio zen eta hark esanda dakit bere inguruko jendea, Afrikara bidalitakoa, oso trakets moldatzen zela gazteleraz, eta batzuek ez zekitela
|
hitzik
ere esaten. Imajinatu behar egoera hura:
|
|
|
gladiadoreekiko lizunkeria, atzerritar zorrizuekiko desleialtasunak" etiopiar baten aita izanen zara, laster beteko du zure testamentua egun argitan inoiz ikusiko ez duzun oinordeko beltz batek" —, haien gastu bitxi eta xelebreak, esklaboekin duten ankerkeria, haien sineskeriak, lotsagabekeria, umore txarra, jeloskortasuna eta kultura(" Nekagarria eta aspergarria da afaria hasten denean Virgilio aipatu eta Homeroren pare jartzen duen emakumea. Atzera egiten dute maisuek, irakasleak garaiturik gelditzen dira, denak isilik daude, eta ez abokatuak ez pregoilariak ez dute
|
hitzik
ere esanen. Gorroto dut gramatika errepasatu eta buruz ikasten duen mari maisua, beti hizkuntzaren erregelak eta arauak betez, nik ez dakizkidan bertsoak dakizkiena eta senar bakar batentzat ere kezka ez diren esamoldeak zuzentzen dizkiona bere adiskide motzari").
|
|
|
Ez zenion
|
hitzik
ere esan.
|
|
2022
|
|
|
Paperean sartzen ari naiz". Erkudenek zertan ari zen galdetu zion mespretxuz,
|
hitzik
ere esan gabe. " Kaka, emozionatu naiz berriz...
|
|
|
Soldaduak taldeka ibiltzen ziren denbora pasa, herriko kale bakarrean gora eta behera edo plazan bueltaka, gurutze zaharraren inguruan. Bat gelditzen zenean, talde guztiak gauza bera egiten zuen, eta uniforme berdeen ilara luzeak pasabidea oztopatzen zien herritarrei; orduan haiek, txanoa buruan are gehiago hondoratuz, biratu eta soroetara ematen zuten karrika estu eta bihurrietan barrena urruntzen ziren
|
hitzik
ere esan gabe. Bi azpiofizialek zainduta, basozaina herriko eraikin nagusietan kartelak esekitzen ari zen.
|
|
|
Horietako bi akabatuz. Orduan ez zuten
|
hitzik
ere esan. Eta oraindik ere bakar batzuk garbitzeko asmoa dut, esan zuen Benoîtek amorruz, ukabilarekin alemana zegoen lekua seinalatzen zuela.
|
|
2023
|
|
|
Errekorra lortzera doa. Tabernariak ez du
|
hitzik
ere esan eta, besterik gabe, telebista itzali du. Ixteko ordua.
|
|
|
Kakalardoak serio begiratu ninduen, baina ez zuen
|
hitzik
ere esan, bere pipa ere piztu arte. Orduan pipari zupada eman eta:
|