|
2000
|
|
|
Irakurleari aditzera eman beharrekoa dut, A. Kardaberazen testu hau,
|
hitzik
aldatu gabe, irakurketa errazteko, gaur egungo grafiaz jarri dudala. Bere grafiaren era jatorrean irakurri nahi duenak 1761 ean inprimatu zen liburu hartara jo du, edo nik neuk Euskararen ostarteak liburuko 53 orrialdeetan azaldu nuen jatorrizko erara.
|
|
2001
|
|
|
Legea, Espainiako gainerako autonomietan egindako hizkuntz normalizazio legeetan egindako azkena zen eta guztiak normalizazio legeak deitzen badira, hau" Ley del Vascuence" deitzen da (hasieran Ley del Euskera deitu behar zen, baina gero Jaime Ignacio del Burgo eta bere alderdikideen proposamenez, Euskera Vascuence
|
hitzagatik
aldatu zen).
|
|
|
Zeruetaraino goretsi behar ez badugu ere, ez da, bada, Etxepare, dagokion lekuan daukagula, euskaldun garen aldetik diogun zorra nahiz gogotik aldendu, gutxiets genezakeen olerkaria. Poeta gazte baten, maiz zaharragoak gogor hartzen dituen baten,
|
hitzak
aldatuko ditut hona, Ibon Sarasolarenak, Jakinen (24, 1967, 13 or.): " Detxepare poeta on bat izan zen (eta da) dudarik gabe.
|
|
|
hobetua izatea, azalean (barrengo bigarren azalean) dioenez.
|
Hitzak
aldaturik, bigarren argitaraldia (hobetua hura ere) hartu dute gidari, lehenbizikoa, Agirrerena berarena, hartu beharrean.
|
|
|
Eta ezin uka nahi zuena erdietsi zuela, hein jakin batean, beti gertatu ohi den gisa, Gipuzkoan eta, elkarren hurren, Bizkaian eta Nafarroan. Hautatu zuen gipuzkera, oharturik ala oharkabez, Beterrikoa izan zen, eta hori da gero Larregiren ondotik ibili zen Lardizabal zaldibiarrak, Larramendiren gramatika ia ia hitzez
|
hitz
aldatzeaz gainera, [Testamentu  zarreco eta berrico] Condairan (1855) bereganatu zuena. Ez da, bada, miresteko aurki Bonapartek gipuzkera huts bihurtzea.
|
|
2003
|
|
|
Benetakoa da. Haren heriotzaren agiria liburura hitzez
|
hitz
aldaturik dago. Jatorrizko agiria gazteleraz idatzia da:
|
|
2004
|
|
|
Bigarrenekorik, dio Harris’ek, ideiaz aldatzeak ez dakar askotan hizkuntzazko
|
hitza
aldatzea. Bi adibide aipatuko ditut:
|
|
2005
|
|
|
Batzuetan, informazioaren protagonisten
|
hitzak
aldatzen direnean, hizkera ere alda daiteke. Baliabide hori noiz den egokia kazetariak eta komunikabideak erabaki dute.
|
|
|
Eta arrazoi zenuen... grabagailuari hitz egin ondoren, hobeto gelditzen da bat. Badakit behin eta berriro entzungo nauzula, eta errepikapen batetik bestera ez ditudala
|
hitzak
aldatuko, ez naizela erratuko. Beti irmo mantenduko naizela nire hitzetan.
|
|
2008
|
|
|
Hortik abiatuta, argudio hori euskarri, pasa den kapituluan ikusi dugun eraikuntza intelektuala hezurmamitu dute. Eta eraikuntza hori kritikatu behar dela ia denok ados gaudenez gero, gure arteko batzuek pentsatu dute kritikatzeko modurik hoberena (eta menturaz erosoena)
|
hitzak
aldatzea izan zitekeela. Erratea, alegia, Nafarroako erresuma, egiatan, Euskal Herria dela, euskaldunon estatu galdua.
|
|
|
Tomasek eta Rosak askotan izan zituzten eztabaidak atsoarekin egin behar zutenaren gainean.
|
Hitzak
aldatuko ziren âTomas orduan hasi zen irainak tartekatzenâ, aldatuko ziren egoerak ere âTomas mozkortzen zenean segurua izaten zen liskarra, baina ez halako aldarteetan bakarrik: mozkor nahiz sano, Tomasek ez zuen aitzakiarik behar izatenâ, baina eztabaidon haria gutxi bihurri  tzen zen:
|
|
2009
|
|
|
Elkarrizketetan, erritmo lasaiak lasaitu eta urrundu egiten du presioa. Hala ere, haurrak bere hizkuntzaren %10 baino gehiago totelkatzen badu, ahalegin handiarekin,
|
hitzak
aldatzen ditu, totelkeriarik ez izateko eta soinuak ez erabiltzeko esaldia hasi baino lehen, zeinu baten aurrean dago: espezialista batengana jo behar da eta hizkuntza terapia egin behar zaio.
|
|
|
Horrexegatik, defenda al daiteke, zinez, elebitasuna, elebitasunari bizkarra erakutsiz? Ramon Saizarbitoriaren
|
hitzak
aldatuko ditugu hona, diogunaren adierazgarri: " Elebitasunaren aldeko tolerante ziniko asko dago ulertu nahi ez duena ezin dela gizarte elebidunik sortu hiritar elebidunik gabe" (Etxeberria, 2002).
|
|
2010
|
|
|
Dena zaborra da. Badakit hitz gogorra dela, baina
|
hitzak
aldatzeagatik ez da errealitatea aldatzen. Eta inork ez du nahi izaten zaborretan ezeren bila hastea.
|
|
|
Hitz egin genuen bizitzaz, heriotzaz eta maitasunaz gainontzeko guztia soberan zela uste genuelako.
|
Hitzak
aldatzen bagenituen ere, antzeko gauzak errepikatzen genituen etengabe. Elkarrizketa amaigabeak ziren ordukoak.
|
|
|
Ume hitzaren aurrean nerabeak gorputza tenkatu zuen aulkian, baina esku berberaz segi zezala adierazi zion Norak; garrantzirik ez zuen orain
|
hitza
aldatzeak edo mantentzeak.
|
|
2011
|
|
|
Panderetak banatu zituzten antolatzaileek parte hartzaileen artean, eta Eguberrietako kantak eskaini zizkioten denek Iruñeko artzapezpikuari. Abestien
|
hitzak
aldatu zituzten, eta haien bidez Nafarroako ehunka eliza, baseliza, apaizetxe, hilerri eta bertze Artzapezpikutzak beretzat hartu izana salatu nahi izan zuten.
|
|
|
Hona hemen liburua, ea atzo baino suerte hobea duzun, opatu zidan antiojoen gainetik, orain arte ezagutzen ez eta benetan eskertu nion irribarre batez. Astebete bazen gizon harekin besterekin ez nuela
|
hitzik
aldatzen, egun hauetan egon naizen ostatuko etxekoandrea ere ez da-eta oso hiztuna, izan ere. Goizero goizero, gosaldu eta artxibategira; eta iluntzeetan, artxibategitik irten eta ostatura, ezinbestean, haizea bera ere arrotz eta etsai bilatzen nuen karriketan barrena.
|
|
|
Eta don Salustiok, segidan,
|
hitzetara
aldatu zuen zure isiltasunak adierazia:
|
|
2012
|
|
|
Biltzaile handia izanik ere, izan zen Azkuek bazterrean uztea erabaki zuen herri kantagintzarik. Hark ere aitortu zuen jasotako abesti askoren
|
hitzak
aldatu egiten zituela entzundakoa «gordinkeria» edo «ergelkeria hutsa» zela iritziz gero. Tradizio ziren asko tradiziotik kanpo gelditu dira biltzailearen irizpide politiko horregatik haren liburuetan, eta pena dela aitortzen du Bixente Martinez musikariak.
|
|
|
23 A.S. Griboiedov antzerkigile errusiarrak idatzitako Azkarregia izatearen zorigaitza komedia ospetsuko pertsonaia nagusiaren
|
hitzak
aldatu ditu hona, itxuraldaturik, Lermontovek. Komedian dioenez Errusiako goi mailako gizartean nagusi da, frantsesaren eta Nijni Novgorodeko errusieraren nahastea?.
|
|
|
hobetua izatea, azalean (barrengo bigarren azalean) dioenez.
|
Hitzak
aldaturik, bigarren argitaraldia (hobetua hura ere) hartu dute gidari, lehenbizikoa, Agirrerena berarena, hartu beharrean. (LIB I:
|
|
|
Ironia, bada, eragingarria da norentzakoaren emozioetan eragitea lortzen badu, eta beraz, etikarekin, moralarekin eta gure uste sinesmenekin hertsiki uztartuta dauden auzietan maiz darabil esatariak. Esaterako, egilearen
|
hitzak
aldatuz berrargitaratze bat egitea ez du etikotzat jotzen eta horrek eragiten dizkio kritikarik zorrotz eta garratzenak, ironiaren bidez aditzera ematen dituenak. Ez dugu, bada, horietan hitzez hitz esandakoa hartu behar kontuan, horrek iradokitzen edo inplikatzen duena baizik, guztiz bestelakoa (kontrakoa, edo desberdina) dena, hain zuzen.
|
|
|
hobetua izatea, azalean (barrengo bigarren azalean) dioenez.
|
Hitzak
aldaturik, bigarren argitaraldia (hobetua hura ere) hartu dute gidari, lehenbizikoa, Agirrerena berarena, hartu beharrean. (LIB I:
|
|
|
Perpaus abarra: Honen definizioa ere, hitzez
|
hitz
aldatuko dugu: –aditzaren ondoko elementu ez hain bereiztu, bere modura perpausaren joko nagusian parte hartzaile hori izendatzeko [darabil]?(?) aditzaren ondoren eta harekin nolabait bat eginik doala adierazteko?.
|
|
|
Agian, uste zuelako erdi esanda uztea aski zela norentzakohorrek erreferentziakidea identifikatzeko. Pérez Gazteluren
|
hitzak
aldatuz,, nahiago du gauzak esan baino erdiesatea, alusioa; aieruka, imintzioka aritzea; ukitu arina zaplazteko zalapartatsuaren ordez?. (Pérez Gaztelu 1991:
|
|
|
–
|
Hitzak
aldaturik, bigarren argitaraldia (hobetua hura ere) hartu dute gidari, lehenbizikoa, Agirrerena berarena, hartu beharrean. (LIB I:
|
|
|
Ez dut nire
|
hitzak
aldatuko.
|
|
2013
|
|
|
Denborarekin, metodoa garatuz joan gara: hitzen enbrioiak Interneten jarri izan ditugu, gure gunean, eta jendeak ideiak ekarri eta
|
hitzok
aldatzen ditu. Diskoak argitaratu ahala, gero eta jende gehiago ibili da elkarlanean.
|
|
|
Nola bukatzen da ordezkatu beharreko hitza? Ez bada" tzak", horrek beste bi
|
hitz
aldatzera zaramatza. Adjektiboa aurrekoa eta izena azkenekoa.
|
|
2014
|
|
|
Salatutako abeletxeak «industriatik at» direla erran du Tomas Rodriguezek lehenbizi. Hasierako
|
hitzak
aldatu ditu untxi hazleen ordezkariak, ordea, ikertutako etxaldeen zerrendan Asescuko kideak daudela agerian gelditu eta gero: «Baten bat bada, bai, baina engainatuta sartu ziren etxaldeetan, jabeak manipulatuz; nahi ez zituzten gauzak egitera behartu zituzten».
|
|
|
lanera joatea gorroto duen langile bati buruzkoa. Nashvillera bidali nuen; musika gogoko zutela esan zidaten, baina
|
hitzak
aldatzeko, «ez du funtzionatuko, antiamerikarra da». Pikutara bidali nituen.
|
|
|
Erritmo gogorragoei heldu zien gero I' m Not Like Everybody Else hard rock kutsukoarekin, eta hurrengoan, Dedicated Follower of Fashion country bluegrass tankerakoarekin, keinua Donostiari. Izan ere, kantu horren jatorrizko
|
hitza
aldatu, eta« San Sebastian» aipatu zuen. Johnny Cash ez ere gogoratu zen tarte horretan bertan?. Pozarren zegoen jendea, eta emanaldian zehar klasiko gehiago berreskuratu zituen, gainera, Daviesek?
|
|
|
Nik ez nuen horretan sinesten, baina aitortu nahi dut ez dudala bizitza osoan kolore horia apenas erabili. Gero jakin genuen, Marikoro lehengusuak esanda, eskolako nagusienetako batzuk goizeroko kantuaren
|
hitzak
aldatzen zituztela, adibidez, moriremos odiando la maldita bandera eta antzekoak. Baina niri ez zitzaidan sekula santan horrelakorik burutik pasa.
|
|
|
–Egia esan dut, eta torturak ez ditu nire
|
hitzak
aldatuko.
|
|
|
Hau idazkerari dagokionez zen, noski, ez doktrinari dagokionez. Ana Jesusenak dio, hark bere obren kopia batzuk hainbat
|
hitz
aldaturik ikustean, protesta egin zuela: –Jainkoak barka biezaie nire aitor entzuleei, niri idazteko agindu zidatenaren kopiak eginez, hitz batzuk aldatzen baitituzte; izan ere, honako hau eta hau ez dira nireak.
|
|
|
Ez delako bertsolari eta koblari sinonimo. Tranpa gainetik gaizki ulertze horri ohartzen bazatzaizkio, publikoa baduzu helburu, heldu da egiazko bertsolarigaiak direla hunkienak, hasten zira
|
hitzen
aldatzen, errima sistema, kantagintza zaharrari egokitzen, umore berezi horren bila joaten eta ahanzten zaizu ez duela txapelketak hori epaitzen baina hegoaldeko txapelketarekin duen egokitasuna. Eskizofrenian zabiltza, bertsotan aritzeko ideia argia behar delarik.
|
|
|
Gero jakin genuen, Marikoro lehengusuak esanda, eskolako nagusienetako batzuk goizeroko kantuaren
|
hitzak
aldatzen zituztela, adibidez," moriremos odiando la maldita bandera" eta antzekoak. Baina niri ez zitzaidan inoiz horrelakorik burutik pasa.
|
|
|
Ez zaitut larritu nahi, eta ez dut uste epailearen azken
|
hitza
aldatuko duenik, baina heriotzaren testuingurua ikusita, eta heriotzaren lekuko den Serge desagertu denez, kasua berehala eraman behar dugu bertako inspektorearengana etorkizunean desegokitasuna agerian gera dadin.
|
|
2015
|
|
|
Jean Rene Etxegarai Baionako auzapeza eta Alain Iriart Hiriburuko kantonamenduko kontseilari nagusia joan ziren protokoloan parte hartzera tokiko beste hautetsi eta arduradunen artean. Baionako Herriko Etxeak sare sozialetan hedatu zuen bideo batean langileek ere estreina bestan parte hartu zutela ikus zitekeen; Maorien Haka guda dantzaren bertsio bat eman zuten, errugbi partiden hasieran ikus daitekeen berbera, baina
|
hitzak
aldaturik: " Zuek zerbitzatzea gustukoa dugu", zioten, besteak beste.
|
|
|
Ez du oso sinesgarria ematen, baina esandakoari eusteko prest zaude. Berriz torturatuta ere, ez duzu
|
hitzik
aldatuko. Adorez beteta sentitzen zara, eta ez dago makurtuko zaituen tormenturik.
|
|
|
Etsipenaren kontra borrokatzeko, ordea, horretan gehiegi ez pentsatzen ikasiko zuen egunak eta asteak igaro ahala, horretan pentsatzen zuenean ez atzera ez aurrera geratzen baitzen, eta hezur muinetaraino sartzen beldurra, ametsak eta ilusioak galarazteraino. Gainera, gaitz gertatzen zitzaion bere pentsamendu tristeak
|
hitzetara
aldatzea; paperera ekarri nahi izan zituen behin batean, baina zuri geratu zitzaion orria, ezintasunaren erakusgarri.
|
|
|
Hau idazkerari dagokionez zen, noski, ez doktrinari dagokionez. Ana Jesusenak dio, hark bere obren kopia batzuk hainbat
|
hitz
aldaturik ikustean, protesta egin zuela: –Jainkoak barka biezaie nire aitor entzuleei, niri idazteko agindu zidatenaren kopiak eginez, hitz batzuk aldatzen baitituzte; izan ere, honako hau eta hau ez dira nireak.
|
|
|
Horregatik hitzarmen berrietan zenbait
|
hitz
aldatu ziren: “ikastaro, irakasle edo ikasle”ren partez “ibilbide, kualifikazio edo erabiltzaile” jarri ziren, SNEren zerbitzu juridikoak nahasteko saiakera zakarra eginez.
|
|
|
Bi hitz horiek elgarrekin uztartzeko, jendetasuna eta gizadia iratzartzea du galdetzen, gizon emazteen martxandizatzearen kontra borrokatzea, injustizia salatzea. Hitz, kantu, dantza, marrazki, film, gizarteen kulturaren bidez.
|
Hitzak
aldatzea, kontzientzia hartzearen hastapena.
|
|
2016
|
|
|
aditzera ematen duten
|
hitzak
aldatu bertsoan. Horren arabera, beharrezko egokitzapenak egin,
|
|
|
Hau idazkerari dagokionez zen, noski, ez doktrinari dagokionez. Ana Jesusenak dio, hark bere obren kopia batzuk hainbat
|
hitz
aldaturik ikustean, protesta egin zuela: ' Jainkoak barka biezaie nire aitor entzuleei, niri idazteko agindu zidatenaren kopiak eginez, hitz batzuk aldatzen baitituzte; izan ere, honako hau eta hau ez dira nireak.
|
|
2017
|
|
|
Baina ez, ez nintzen aurreratzen ari. Lantzean
|
hitzak
aldatu besterik ez nuen egiten, eta horri liberazioa deitzen nion. Eta orain, horra ni iragan bi urte hartan. Buda?
|
|
|
" Kontzezirentzat" bertso sortari izenburua aldatu," Joxemirentzat", eta emakumea dela zehazki aditzera ematen duten
|
hitzak
aldatu bertsoan. Horren arabera, beharrezko egokitzapenak egin, neurrieta errima arauak errespetatzeko.
|
|
2018
|
|
|
A. Zamorano: Nahiz eta
|
hitzak
aldatu, gauza beraren inguruan ari dira. Beren politiketan ikusten da.
|
|
|
Beren politiketan ikusten da. Hezkuntzari lotuta komunitatearen tradizioa oso errotua dago hemen, eta hezkuntza komunitateak planteatzen dituen beharren aurrean, LOMCEren kopia den Heziberri aurkeztuz eta lau
|
hitz
aldatuta erantzun diote EAEn agintariek. Ez da hori gure herriak duen beharra, kontrakoa baizik.
|
|
|
Beren politiketan ikusten da. Hezkuntzari lotuta komunitatearen tradizioa oso errotua dago hemen, eta hezkuntza komunitateak planteatzen dituen beharren aurrean, LOMCEren kopia den Heziberri aurkeztuz eta lau
|
hitz
aldatuta erantzun diote EAEn agintariek. Ez da hori gure herriak duen beharra, kontrakoa baizik.
|
|
|
A. Zamorano: Nahiz eta
|
hitzak
aldatu, gauza beraren inguruan ari dira. Beren politiketan ikusten da.
|
|
|
Eta argiago erakustearren edizio berriaren metamorfosia, Haritxelharrek haragiaren bekatua lantzen duten lehendabiziko bost kapituluak aztertu zituen hamalau dira orotara. Azterketa horren ondorioz, eta makina bat adibidez ilustratuz, Haritxelharrek gure begien aurrean frogatu zuen edizio berria garbituta zetorrela, dela Intxauspek jatorrizko
|
hitzak
aldatu zituelako edota ezabatu, dela pasarte galgarri! osoak kendu zituelako, dela pasarte onbideratzaileak! gehitu zituelako.
|
|
2019
|
|
|
...rafiko etniko gainerakoak ere frantsesez entzun ditu ikusle frankofonoak, ingelesez entzun ditu ikusle anglofonoak, euskaraz entzun ditu ikusle euskaldunak, eta puntuan betetzen delarik Juan Garziak Godoten esperoan tragikomediako hitzaurrean dioena, zeinean irakur daitekeen kimera tristea dela itzulpen literala egitea, horrela jokatuta" sistema guztiz kalteturik gertatzen baita hitzak hitzez
|
hitz
aldatzean (hizkuntza bakoitzera moldatu behar baita guztia, alusioak barne)", garbi utziz obra bat hizkuntza batetik bestera pasatzerakoan kultura batetik bestera egiten dela joan etorria, itzulpena ez dadin hitz gorpuen meta izan.
|
|
|
Hitz esanguratsua dugu Lekuonaren pentsakizunean. Baina erriman agertzen denean, inguruko
|
hitzak
aldatu egiten ditu:
|
|
|
Bigarrena: Aita Agustiñen cembait
|
hitz
aldatu ditugu(...) Ta atzenean, ecusiric, Aita berac dacartziela gauz on asco, ta oen artean obra onen esquintzeco era, Fede, Esperanza, ta Caridadezco Afectoac(...), eguin da aleguiña gauz oec ederqui ipintzeco, ta(...) arguitara ateratzeco" (Kardaberaz, d.g., c.1762: 62).
|
|
2020
|
|
|
Batez ere, zein da Arraizen autokritikaren edukia? Bere
|
hitzak
aldatuz: " Nik, autokritika zuzen eta zintzoaren bidean, oinaze eta giza kalte guztiak onartzeaz gain, erantsi behar dut Estatuaren aurka izandako enfrentamendu militarra armak hartutako herritar talde baten eta estatu bati dagozkion segurtasun indar batzuen eta armada baten arteko enfrentamendu zeharo desorekatu horretan euskal gizartearen baitako konfrontazio bilakatzeko urratsak herri ordezkariak mehatxupean izatea eta hiltzea, aurrez aurreko elkarretaratzeak, konfrontazio giroa euskal gizartearen eremu guztietara eramatea... akats estrategiko latzak izan zirela.
|
|
|
Lana atondu ahala, esan dizudanaz, alegiazko xehetasun anitz otu zitzaizkidan, argumentu nahasi bat aldrebesten zituzten aldaerak. Norberaren
|
hitzak
aldatzen ziren. Norberaren hitzen ondorioek bestelako tramak sortzen zituzten.
|
|
2021
|
|
|
esateko moduaren aldetik materialistek erabiltzen zuten berbera zen –" pero como la manera de expresarse que V. empleaba era la misma que suelen usar los materialistas" –, eta, ondorioz, gai haietan jantziak zirenek halako mami heretiko bat antzeman ziezaioketen zerari. Beraz, egoki iritzi ziola izkribuari
|
hitzik
aldatu ez eta zati bat kentzea, kito! Zeren eta, azken batean, zati kenduak" ez zion gaiari ezertan eragiten, ez eta haren aldeko –Arriandiagaren tesiaren aldeko– froga berririk ekartzen".
|
|
|
|
Hitzak
aldatzen diran arren, esanahia ez da aldatzen. Ez dago ezelako zalantzarik Jesusek danen alde emon ebala bizia, baina esaldi hori erabili ebanez Jesusek Azken Afarikoan San Mateok (Mt 26,28) eta San Markosek (Mk 14,24) dinoenez, askorentzat esan behar dogu.
|
|
2022
|
|
|
Biktima zibilak gehienetan; soldaduak ere bai, batzuetan. Khrystyna Solovyi folk kantari ukrainarrak Bella ciao erresistentzia italiarraren kanta hartu eta
|
hitzak
aldatu dizkio. Gupidarik gabeko bertsioa osatu du neskak, La Repubblica egunkariak argitara eman duenez.
|
|
|
" Quand on ne peut pas changer les choses, on change les mots". Hots, gauzak ezin ditugularik aldatu,
|
hitzak
aldatzen ditugula. Gauzen aldatzera lehia gaitezen.
|
|
2023
|
|
|
Zure herrialdekoek izutu nahi gaituzte eta aspaldiko kontu mediatikoak errepikatzen dituzte, mantra amaiezina balira bezala. Honek guztiak txikiak gineneko kanta bat dirudi, eta, zuk bezalaxe, nik ere
|
hitzak
aldatu dizkiot. Abestiaren egilea Imanol UrbiETA handia zela esango dizut, baina ez du zerikusirik honekin guztiarekin:
|
|
|
aparatua, txilibitua edo, laburrago esanda, pitxoa. Eta dibertigarria zen abestitxo tolesgabeei
|
hitzak
aldatzea ere, probokazio gisara," baietz esan!"," ezetz!"," baietz!", eta zinbili zanbuluan oihuka kantatzea: " Iturrian zer dago?
|
|
|
|
Hitza
aldatuko dut.
|