|
2009
|
|
|
Beraz, ez duzue uste
|
euskal
arkitektook lana bilatzeko Parisera edo Madrilera joateko beharra duzuenik?
|
|
|
Bozgorailuen orroen artetik, Martinen ahotsa leun eta xuabe aditzen da. Gure Artea, Eusko Jaurlaritzak orain dela 26 urte asmatutako tresna bat da
|
euskal
artistak ezagutarazteko. Artearen munduan, arkitekturan bezala, kritiko eta komisarioek esan behar diete hiritarrei, antza, zer den ona eta zer den txarra.
|
|
|
Esperientziaren sentipenak tranpatiak badira ere, pentsamenduak hitza erditzen duen momentutik azpijoko batean murgiltzen gara. Ez du, honako saiakera honek, inondik inora azterketa soziologiko baten itxura hartzeko desiorik; aitzitik,
|
Euskal
Herrian jazo diren gauzen isla eta kritika baten beharra sumatzen dugun heinean, ahalik eta orekatuena egiten saiatuko gara.
|
|
|
Martxoaren batean, Adolfo Suárez trantsizio prozesuaren gidari bihurtu zen, bozek UCD alderdiari emandako legitimitateari esker. Urtea bukatzear zegoela,
|
Euskal
Autonomia Erkidegoaren izaera definitu behar zuen Estatutua sinatu zen. Hiru urte geroago, Nafarroako foru erregimenaren ordenaketa arautuko zuen legedia sinatu zen.
|
|
|
Kataluniako Arkitektoen Elkargoak plazaratu du
|
Euskal
Herriko Arkitektoen Elkargoak (Sagastume dekanoak behinik behin) aho batez babesten duen gogoeta: –Titulu luze eta bizi bakar baten alde gaude Arkitekturan jarduteko (gaur egun ere holakoa eskatzen da)[...].
|
|
|
Arazoa, inkesta horren barnean sartu ez diren (elkarkideak ez izateagatik) arkitektoen kopuruan datza.
|
Euskal
Herrian zehar, edozein arkitektura estudiotan (txikia zein handia), praxi normaltzat hartzen da lankide autonomoak kontratatzea; nahiz eta kopuru ofizialik ez izan, batez ere profesional gazteen artean (40 urtetik behera).
|
|
|
horregatik dugu berau tratamendu formalerako erabiltzen den hitza...) hitzen arteko harreman estua, edo, etxeak?
|
euskal
kulturan duen aparteko garrantzia horren eredu lirateke.
|
|
|
|
Euskal
Herriko Arkitektoen Elkargo Ofizialeko Bizkaiko egoitza Bilboko Abandoibarra inguruan dago kokatuta. Gune hau azken urteetan zeharo eraldatu da eta, besteak beste, bertan aurkitzen da Frank Gehry-ren Guggenheim museoa.
|
|
2010
|
|
|
Argit.:
|
Euskal
|
|
|
|
Euskal
Herrian azken urteotan egin diren EDEHV RÀ] LDOHNR HW [HEL] LW] HQ promozio gehienak gainbeheran dauden eskema familiarretan oinarritu tako arautegi bati emandako erantzunak dira. N seme alabak dituen
|
|
|
Ipar
|
Euskal
Herriko ZUP nabarmenena Baionako Santa Gurutzekoa da, Marcel Breuer arkitekto ospetsuak 1963 urteen bitartean diseinatu eta eraikia. Proiektu osoa eraiki ez L] DQDJDWLN ³15.000 EDLRQDU MDVR EHKDU] LWXHQ³, HUUDOGRLD da egindako 1.100 etxebizitza jasotzen dituen grand ensemble
|
|
|
Hego
|
Euskal
Herriko hiri gehienen periferietan ditugu 60ko hamarkadako poligono garapenzaleen adibideak, horieta riko asko Obra Sindical del Hogar erakundeak eginak. Bilboko
|
|
|
|
Euskal
Herrian, gainerako Europan legez, alokairu sozialaren eredua sakon aztertu eta gauzatu da etxebizitzaren arazoa modu justu eta iraunkor batean ebatziko bada. Izan
|
|
|
Bilbo:
|
Euskal
Herriko Unibertsitatea, 2008.
|
|
|
etxebizitza eskubidea, gainbalioak,
|
Euskal
Babes Etxebizitzen Sistema, etxebizitza politika
|
|
|
|
Euskal
Eskola Publikoaren eredutik lar aldentzen. Bi erakunde horietan ematen diren zerbitzuen kalitatea arlo pribatuak ditu enaren oso antzekoak dira, eta behar duenarentzat etxebizitza merkaturako sarrera unibertsala bermatzen da.
|
|
|
Inongo zalantzarik gabe. Espainiako hirigintzak
|
euskal
dizi plinatik ekarpen ugari jaso ditu, hala nola: etxebizitza politika publikoen plangintza estrategikoa, etxebizitzaren eskubide subjektiboak benetako babes judiziala jasotzea, BOEtarako lurzoruaren erreserbak, azalera eskubidearen erabilera masi boa, lurzoru urbanizagarrian BOEn% 50eko portzentajearen inposizioa (beste gauza askoren artean Orubide eta Visesa bezalako sozietate publikoei esker), BOEn esleipen arautuak (hots, horrenbeste laidoztatutako zozketa hori, maiz nahierara ematen ziren prozedura gabeko esleipenak ordezkatuz), etxe EL] LW] D EDEHVWXHQ EHKLQ EHWLNR NDOLÀND] LRD, tanteo eta atzera eskuratzeko eskubidearen bermatzea, beste askoren artean.
|
|
|
Jakina, teknika guztiak ez dira
|
Euskal
Autonomia Erkidegotik atera. Hamaika beste hainbeste erkidegotan erditu dira.
|
|
|
(XVNDO HW [HEL] LW] D HUHGXUD EXHOWDWX], HW [HEL] LW] DUHQ JDEH] LDUHQ bidegabekeria konpontzeko modu zuzena da eraiki beharreko OXU] RUXDUHQ DUDEHUDNR %2 (SRUW] HQWDMH PLQLPR EDW H] DUW] HNR EHWHEHKDUUD, QRODEDLWHNR] LUULNLWX OHJDOD ELODWX]. + RUUHOD, (V painiako Konstituzioak bermatzen duen eskubide horri heltzea ORUW] HQ GD, JXW [LHQH] HSH HUWDLQHUD.= LUULNLWX, HGR WUDQSD W [LNL bat izan dela uste duzu, ala
|
euskal
eredua sortzeko orduan aha legin guztiak egin zirela uste duzu?
|
|
|
ondorioetan gogoeta egin gabe. Helburuak zuzenak ziren, bai na gurean bezalaxe,
|
Euskal
Herriko beste hainbat udalerritan, hiri plangintzak geldiarazi ziren. Bat batean, dentsitate baxuko lurzoruan, eraikigarritasunaren% 65ek etxebizitza publikoa izan behar zuen eta lurzoruaren hiritartzea gauzatu behar zen.
|
|
|
Ni sinetsi ezinik nabil; baina, baina, zer da hau? Azpeitiko sektore honetan gertatzen ari dena,
|
Euskal
Herriko egoeraren ispilu ez ote da?
|
|
|
Hiriaren antolakuntza eta etxebizi tzaren arazoa harremanean dira. Europako beste herrialdeetan egiten den bezala, eta
|
Euskal
Herrian mende hasieran egin zen moduan, etxebizitza publikoa periferian kokatu da, lurzorua merkea den lekuetan. Donostiako Urumeako ibaiertzeko etxebizitza publikoen kasuan adibidez, udalak balio handiko lurzoru hori saldu izan balu luxuzko etxebizitzak eraikitzeko, hortik lortutako diruak, seguru asko, periferian eraiki diren etxe bizitza kopurua bikoizteko adina emango luke.
|
|
|
suspertuko duela ematen du. Neure buruari aspalditik galdetu izan diot, zer dela-eta ez den horrelako araudirik lehenago egin, hor ikusten baitut
|
Euskal
Herriko etxebizitzaren arazoa ren erantzuna. Alokairua sustatzea da etxebizitza sozialaren politikarik hoberena.
|
|
2012
|
|
|
Espainiako Gobernuak, nantzaturiko Ikerketa Plan Nazionaleko proiektuari esker garatu zen. Fachadas Ventiladas Activas proiektua bitartean
|
Euskal
Herriko Unibertsitateak, Sevillako Unibertsitateak eta Kordobako Unibertsitateak elkarlanean burututako egitasmoa izan zen.
|
|
|
Europar Batasunaren energia politikaren bidaia orri berria eta horren ondorioak
|
Euskal
Herriko garraio eta eraikuntzan
|
|
|
Zoritxarrez,
|
Euskal
Herrian badugu beste elementu bat, mundu mailan oso larria den egoera are gehiago okertzen duena. Euskal Herriko mendekotasun energetikoa izugarri altua da.
|
|
|
Zoritxarrez, Euskal Herrian badugu beste elementu bat, mundu mailan oso larria den egoera are gehiago okertzen duena.
|
Euskal
Herriko mendekotasun energetikoa izugarri altua da. Euskal Autonomia Erkidegoaren (EAE) autohornikuntza tasa% 5,8 izan zen 2010ean, eta Nafarroako Foru Erkidegoan (NFE)%
|
|
|
Euskal Herriko mendekotasun energetikoa izugarri altua da.
|
Euskal
Autonomia Erkidegoaren (EAE) autohornikuntza tasa% 5,8 izan zen 2010ean, eta Nafarroako Foru Erkidegoan (NFE)%
|
|
|
11
|
Euskal
Herrian, hornikuntza energetiko primario ia osoa kanpotik inportatutako energia baliabideekin estaltzen da. Erregai fosilen agortzeak eta klima aldaketaren kontrako borrokak energia sistema goitik behera aldatzera behartzen gaituztenean, aldaketa horiek, baina, inportazioen zoriaren mendean izango dira.
|
|
|
Hego
|
Euskal
Herrian, garraioak azkeneko kontsumoaren heren bat baino gehiago eskatzen du. Nola lortu halako murrizketak garraioaren kontsumoan eta BEGen isurketetan?
|
|
|
Errezetak ez dira falta (Harvey, 2006). Hego
|
Euskal
Herrian dugun klima leunagoa dela-eta, EAEn eta NFEn dauden eraikinen kontsumoa Europako batez bestekoaren erdia da, azkeneko kontsumoaren% 20 inguru (Energiaren
|
|
|
|
Euskal
Erakundea, 2011; Nafarroako Gobernua, 2011). Euskal Herriko eraikinetan, kontsumoa murrizteko tartea Europan baino txikiagoa izan daiteke, agian.
|
|
|
Euskal Erakundea, 2011; Nafarroako Gobernua, 2011).
|
Euskal
Herriko eraikinetan, kontsumoa murrizteko tartea Europan baino txikiagoa izan daiteke, agian. Horren ondorioz, energia aurrezte eta isurketen murrizte metatuak sektore guztietan lortzeko, garrantzi handiagoa hartzen dute garraioan lor daitezkeenek.
|
|
|
Artikulu zienti, koa: Europar Batasunaren energia politikaren bidaia orri berria eta horren ondorioak
|
Euskal
Herriko garraio eta eraikuntzan
|
|
|
Hormigoi armatuzko solairuak fatxadaren kanpo orrian bermatzen dira eta, ondorioz, aire ganbera zeharkatzen dute. Ohiko eraikuntza sistema da
|
Euskal
Herri penintsularrean, nahiz eta maiz zementu edo plaketen atzean gorde.
|
|
|
Eta, bestalde, zubiak eraiki eta aniztasunean akordioak erdiesteko ardura dugu guztiok ere.
|
Euskal
Hiria, izan ere, okerreko bidetik eramandako marka instituzional bat izan delako; orain aldiz, guztion artean bere lekuan kokatu behar dugu. Eta, dakigun bezala, hiria ez da inorren jabetza:
|
|
|
guztiok kabida dugun espazio anitza da. Elkarbizitza da, lehenik eta behin,
|
Euskal
Hiriaren nortasun zeinua, eta, gero, ardura zientifiko, sozial, ekonomiko eta komunitario horretatik abiatuta Euskal Hiria Orain: iragana eta geroaren artean eraiki behar dugu.
|
|
|
guztiok kabida dugun espazio anitza da. Elkarbizitza da, lehenik eta behin, Euskal Hiriaren nortasun zeinua, eta, gero, ardura zientifiko, sozial, ekonomiko eta komunitario horretatik abiatuta
|
Euskal
Hiria Orain: iragana eta geroaren artean eraiki behar dugu.
|
|
|
Aurtengo azaroaren 26 eta 27an Bilboko Euskalduna Jauregian izango den
|
Euskal
Hiria kongresua, hartara, inflexio puntu bat izan liteke. Batzuoi behintzat, garrantzitsuak zitzaizkigun aldagai askoren norabidea aldatu egin delako (bakegintza, krisialdia, lurraldearen eredu konkretu baten porrota, paradigma ekonomiko/ produktibo/ energetikoaren aldaeraren behar urgentea, hiri erregioaren presentzia lurraldearen plangintzaren debate akademikoan?).
|
|
|
Alegia, 11 urte luze pasa dira Eusko Jaurlaritzako Lurralde Antolamendua eta Uren Sailburuordetzak
|
Euskal
Hiria marka instituzionalizatu eta bere egin zuenetik. Beste garai batzuk ziren, eta, agian, hazkunde ekonomikoaren pentsamoldearekin jokatuz, top down eta baliabideak modu jasanezinean ustiatzeko inertziak eredu neoliberal bat jarri zuen besterik ezean, determinismo instituzional batetik abiatuta.
|
|
|
Jarrera kritiko hutsetik, ekinera egin behar dugu jauzi, errealitatearekin tupust egin gabe. Izan ere,
|
Euskal
Hiria jada nazioarteko komunitate zientifikoak kontsentsu handiz onartu duen hiri erregioaren parametroetan sartzen da. Eta, hiri erregioak, modu askotakoak daude.
|
|
|
Izan ere, errazena zera da, markak kritikatzea. Zailena, ekinez, proiektu bidez,
|
Euskal
Hiria kontzeptuaren potentzialtasuna bere lekuan birkokatuz, berezkoak zaizkigun elementuekin, marka berria gure egitea da.
|
|
|
Laburbilduz,
|
Euskal
Hiriak, hiri/ lurralde/ gizarte eredu jakin baten marka instituzionala baino, Euskal Herriaren aniztasuna bermatuz eta berau balioan jarriz, analisi prospektibo eta parte hartze prozesuaren bidez, lurralde antolamendua eta herrigintza egiteko kudeaketa kultura eta eredu berri bat behar du izan aurrerantzean. Kudeaketa eredu horrek lurralde antolaketarako gidalerro estrategikoak markatu lituzke, eragile ezberdinen parte hartzearekin erdietsiak, dagoeneko negoziaezinak diren printzipio aurrerakoi batzuetan oinarriturik egon liratekeenak.
|
|
|
Laburbilduz, Euskal Hiriak, hiri/ lurralde/ gizarte eredu jakin baten marka instituzionala baino,
|
Euskal
Herriaren aniztasuna bermatuz eta berau balioan jarriz, analisi prospektibo eta parte hartze prozesuaren bidez, lurralde antolamendua eta herrigintza egiteko kudeaketa kultura eta eredu berri bat behar du izan aurrerantzean. Kudeaketa eredu horrek lurralde antolaketarako gidalerro estrategikoak markatu lituzke, eragile ezberdinen parte hartzearekin erdietsiak, dagoeneko negoziaezinak diren printzipio aurrerakoi batzuetan oinarriturik egon liratekeenak.
|
|
|
Kudeaketa eredu horrek lurralde antolaketarako gidalerro estrategikoak markatu lituzke, eragile ezberdinen parte hartzearekin erdietsiak, dagoeneko negoziaezinak diren printzipio aurrerakoi batzuetan oinarriturik egon liratekeenak.
|
Euskal
Hiria ezin da copy paste eredu bat izan. Baina errealitatea bere osatasunean hartuta ere; alegia, krisialdia errealismoz erakusten ari zaigun benetako aurpegi horren gainean ezagutza zientifikoa bildu eta erabaki egokiak hartzeko ardura plazaratzea da aurtengo kongresuaren ardatz nagusia.
|
|
|
Eta alde horretatik, hitzaurre hanpatu honen ostean, aurtengo
|
Euskal
Hiria 2012 kongresuaren zuzendari zientifiko gisa, gaiaren inguruan gabiltzan gizabanako nahiz erakundeen partehartze deialdia egin nahiko nuke. Lau alorretako pertsonak elkarretaratuz:
|
|
|
(a)
|
Euskal
Hiri posibleak eta bere eszenario edo jokaleku prospektiboak; (b) krisiaren osteko ondorio estrukturalak eta Euskal Hirirako lurralde eredu berri baten beharraren eskaera zuzena; (c) hiri erregioaren lurralde unitatearen balizko kokapena, lokala eta globalaren ardatz horretan; (d) egungo Euskal Hiriaren ereduan (LAG), desazkundea eta lehiakortasunaren paradigmen dialektikaren ulermen eta praxiak ...
|
|
|
(a) Euskal Hiri posibleak eta bere eszenario edo jokaleku prospektiboak; (b) krisiaren osteko ondorio estrukturalak eta
|
Euskal
Hirirako lurralde eredu berri baten beharraren eskaera zuzena; (c) hiri erregioaren lurralde unitatearen balizko kokapena, lokala eta globalaren ardatz horretan; (d) egungo Euskal Hiriaren ereduan (LAG), desazkundea eta lehiakortasunaren paradigmen dialektikaren ulermen eta praxiak ekarriko lituzketen aldaketak; (e) ekoizpen ereduaren trantsizioaren beharra eta bere erlazioa jasangarritasun, enpl...
|
|
|
(a) Euskal Hiri posibleak eta bere eszenario edo jokaleku prospektiboak; (b) krisiaren osteko ondorio estrukturalak eta Euskal Hirirako lurralde eredu berri baten beharraren eskaera zuzena; (c) hiri erregioaren lurralde unitatearen balizko kokapena, lokala eta globalaren ardatz horretan; (d) egungo
|
Euskal
Hiriaren ereduan (LAG), desazkundea eta lehiakortasunaren paradigmen dialektikaren ulermen eta praxiak ekarriko lituzketen aldaketak; (e) ekoizpen ereduaren trantsizioaren beharra eta bere erlazioa jasangarritasun, enplegu, talentu eta gizarte ekintzailetasun edo/ eta aktibismoarekin; (f) hiri birgaitzea, elkarrekintza espazioen kudeaketa, eta gizarte ereduak eta suspertzen ari den mikrohirigintz...
|
|
|
...tsizioaren beharra eta bere erlazioa jasangarritasun, enplegu, talentu eta gizarte ekintzailetasun edo/ eta aktibismoarekin; (f) hiri birgaitzea, elkarrekintza espazioen kudeaketa, eta gizarte ereduak eta suspertzen ari den mikrohirigintza; (g) kanpo proiekziorako hiritartasunean kulturaren ekarpena; (h) konektibitate fisikoa eta azpiegituren arrazionalizazioa; (i) barne administrazio herrigintza,
|
euskal
polisaren aniztasun eta pluraltasuna eta Euskal Hiriaren gobernantzarako balizko ereduak.
|
|
|
...asun, enplegu, talentu eta gizarte ekintzailetasun edo/ eta aktibismoarekin; (f) hiri birgaitzea, elkarrekintza espazioen kudeaketa, eta gizarte ereduak eta suspertzen ari den mikrohirigintza; (g) kanpo proiekziorako hiritartasunean kulturaren ekarpena; (h) konektibitate fisikoa eta azpiegituren arrazionalizazioa; (i) barne administrazio herrigintza, euskal polisaren aniztasun eta pluraltasuna eta
|
Euskal
Hiriaren gobernantzarako balizko ereduak.
|
|
|
Ekarpen edota komentarioak igor.calzada@insis.ox.ac.uk helbidera bideratu ditzakezue zuzenean. Bestalde, aurten,
|
Euskal
Hiria 2012 kongresuaren berritasun moduan, gizarte sare digitalen dinamizazioaren gehigarri bat proposatu dut, koherentzia horrekin kanalizatu daitezen parte hartze energia guztiak. Horretarako, azaroaren 1etik aurrera, honako kanalak egongo dira, eztabaida areagotu eta Euskal Hiria guztiona egin dezagun:
|
|
|
Bestalde, aurten, Euskal Hiria 2012 kongresuaren berritasun moduan, gizarte sare digitalen dinamizazioaren gehigarri bat proposatu dut, koherentzia horrekin kanalizatu daitezen parte hartze energia guztiak. Horretarako, azaroaren 1etik aurrera, honako kanalak egongo dira, eztabaida areagotu eta
|
Euskal
Hiria guztiona egin dezagun:
|
|
|
Oraina, kongresua egituratu duen eduki zientifikoa: here basque city
|
euskal
hiria book executive summary
|
|
|
Inoren jabetza izan gabe, denak barruan bilduko gaituen paradigma eta edukian kontsentsuz erditu ahal izango dugun
|
Euskal
Hiria lurralde eredu eta marka berritua eraiki dezagun.
|
|
|
|
Euskal
Hiria= Lurra+ Nortasuna+ Sareak
|
|
|
Iritzia: @
|
Euskal
Hiria Orain: iragana eta geroaren artean
|
|
|
Pilota jokoak bi mende baino gehiagoko historia duela dio gunean, zer jokotaz hitz egiten ari garen ba al dakigu? Joko zuzenak ez al dira, bada,
|
euskal
pilotaren aitzindariak?
|
|
|
Gaur egun ere,
|
Euskal
Herriko Zuberoan, Lapurdin, Nafarroa Beherean, Baztan bailaran, Oiartzualdean eta Oria bailaran; Valentzian; Italiako Toskana, Brescia eta Markak eskualdean; Belgikako Charleroi, Kersken edo Herbehereetako Franekerren, oraindik joko zuzena jokatzen da modalitate desberdinetan: eskuz, eskumuturrez, xisteraz, eskularruz, etab.
|
|
|
Ez da harritzekoa, beraz, gehienek antzekotasunik ez aurkitzea, zeharkako
|
euskal
pilotaren eta joko zuzenaren artean.
|
|
|
' Valentziako pilotak, kultura dakarren kirola izaki,
|
euskal
pilotaren antza badu ere, sustrai desberdinak ditu" G. Vico, Igor. Deia, Bilbo.
|
|
|
XVI. eta XVIII. mendeetan gertatu zen
|
Euskal
Herrian eta Europa osoan, jendetza biltzen zuen kirola izatetik, historia eta kirola maite duten gutxi batzuentzako esparrua izatera pasatzea.
|
|
|
Adibide bat jartzearren, Bartzelona metropolitarra 3 milioi biztanleko hiri konpaktua da.
|
Euskal
Hiriaz ari bagara, kopuru antzekoa topatzen dugu hiri konpaktuen artxipelago formatuan.
|
|
|
Gutxigatik galdu genuen
|
Euskal
Autonomia Erkidegoaren lurralde azterketa egiteko aukera, lastima. Euskal lurraldearen karga ahalmena sakon aztertzeko aukera izango genuke, gureak ditugun adierazleak erabiliz, orekak eta desorekak identifikatuz.
|
|
|
Gutxigatik galdu genuen Euskal Autonomia Erkidegoaren lurralde azterketa egiteko aukera, lastima.
|
Euskal
lurraldearen karga ahalmena sakon aztertzeko aukera izango genuke, gureak ditugun adierazleak erabiliz, orekak eta desorekak identifikatuz.
|
|
|
|
Euskal
Herriko egoera oso desberdina al da alde horretatik?
|
|
|
º Kike Fernandez de Pinedo
|
Euskal
Filologian lizentziaduna eta Bildu Gasteiz udaltaldearen eleduna da.
|
|
|
Gure
|
euskal
paisaiaren lorezain sasijakitun diren baserritarren ezaguera hiri zentroetako landareen ikastolara eraman dezagun, lorategi mahaira. Ohiko ortuetan deskubrituko dugu landare bikote deritzon teknika, sinplea bezain burutsua.
|
|
2013
|
|
|
Azken urteotan lokalen irudia lantzeko orduan Iruñean apustu harrigarria egin da bertako arkitektoen alde. Apustuak ona dirudi, baldin aurrerago aipatuko diren proiektu gehienek FAD eta
|
Euskal
Herriko Arkitektoen Elkargoaren sarietan izan duten arrakasta kontuan izaten badugu, tamalez, enpresen bideragarritasuna hauen lokalen diseinu kalitatearekin bakarrik ez dela hobetzen argi ikusten da, proiektu sarituak bisitatzen baditugu. Dendari batzuk kexu dira:
|
|
|
Etorkinak bateko, hazkunde begetatiboa besteko, nabarmen emendatu zen biztanleria XX. mendearen erdialdera. Bizibidea aurkitzeko esperantzak erakarrita, immigrazio handia gertatu zen garatu gabeko eskualdeetatik
|
euskal
lurralde industrializatuetara. 1956ko Zoruaren Legeari egokitu zitzaion, poligono deritzon hirigintza tresna tarteko, landa lur hiritartu berrietan auzune berriak eraikitzeko bidea ematea.
|
|
|
XIX. mendeko tesi higienista eta terapeutikoei lotuta sortu zen urari lotutako turismoa klase dirudunen artean. Tendentzia hori modu berantiarrean iritsi zen
|
Euskal
Herrira, Europako gainontzeko herrialdeekin alderatuz, baina iritsi eta berehala izan zuen arrakasta, gaur egunera arte iraun duena. Hasieran, barnealdeko bainuetxeei lotutako turismoa izan bazen ere, uraren ezaugarri osasungarriei lotuta zegoena, laster zabalduko ziren itsasoko olatu bainuen onurak nabarmentzen zituen tesien korronteak ere.
|
|
|
Berez osasunarekin zerikusia zuen turismo mota hau, garaiko klase dirudunen aisialdi estilo bihurtu zen, harreman zuzena zuena beraien mentalitate eta bizimoduarekin.
|
Euskal
kostaldea oso egokia suertatu zen turismo mota hau jasotzeko; izan ere, klase altuen artean azal zuria izatea zen modan. Hemengo eguzkiak ez du hegoaldean bezain gogor jotzen, eta tenperatura uda partean freskoagoa da.
|
|
|
Zarautzeko hondartzaren ospea,
|
euskal
kostaldeko hainbat kasutan bezala, emakume baten eskutik etorri zen. Errege familia bateko emakume baten eskutik, izan ere.
|
|
|
Espainian, gaur egun ezagutzen ditugun bainuetxeen garapena eta hedapena XVIII. mendean hasi bazen ere,
|
Euskal
Herrian lehen bainuetxeak XIX. mendearen hasieran eraiki ziren eta industrializazioak ekarri zituen gizarte eta ekonomiaren aldaketa sakonekin batera eraldatu eta gaur egun duten itxura bereganatu zuten.
|
|
|
|
Euskal
Herriko bainuetxeek eta uraren bitartezko sendaketak XIX. mendean izan zuten arrakastak Europan zabaldu zen mugimendu higienistarekin lotura zuzena du. Pentsamendukorronte horrek gaixotasunaren sorrera eta eboluzioa inguru sozial, anbiental eta espazio fisikoarekin lotzen zuen, bainuetxea osatzen zuten espazio arkitektoniko ezberdinen diseinuari garrantzia handia ematen ziotelarik.
|
|
|
Horrekin batera, arkitektoen belaunaldi berri bat iritsi zen, horien artean Aretxabaletako bainuetxea (1842) eraiki zuen Martín Saracibar arkitekto arabarra dugu. XX. mendearen hasieran turismo termala
|
Euskal
Herri osoan hedatuta zegoen. Garai hartan trenbide sareak hobetu ziren hiri nagusiak eta bainuetxeak zituzten herriak lotuz.
|
|
|
M.M: Are gehiago, arratsalde ederra pasa daiteke, adibidez,
|
Euskal
Herriko itsasadarren sorreraz solasaldi bat izanez edo euskal baserrietako harriak nondik datozen eta zelakoak diren aztertuz edo landazabaleko txori ezberdinak identifikatuz eta haien kantuak entzunez. Hori guzti hori gainera diru iturri handia izan daiteke eskaintza horri atxikitzen badiozu bazkari ederra edo lo egiteko aukera.
|
|
|
M.M: Are gehiago, arratsalde ederra pasa daiteke, adibidez, Euskal Herriko itsasadarren sorreraz solasaldi bat izanez edo
|
euskal
baserrietako harriak nondik datozen eta zelakoak diren aztertuz edo landazabaleko txori ezberdinak identifikatuz eta haien kantuak entzunez. Hori guzti hori gainera diru iturri handia izan daiteke eskaintza horri atxikitzen badiozu bazkari ederra edo lo egiteko aukera.
|
|
|
M.M.
|
Euskal
Kostaldeko Geoparkearen esperientzia aipatuko nuke. Horretan, parte hartzean oinarritutako kudeaketa paregabea eginez, hainbat geologia interesgune (GIG) baliatu dituzte bestelako turismoa suspertzeko, hots, turismo berri bat sortu da inguru horretan:
|
|
|
Lehengora bueltatuz, hirigune nahiz eskualdeen erresilientzia lortzeko, beraz, sektorekako enfoke atzerakoiak alde batera utzi behar ditugu eta transbertsalitatea eta elkarlana bilatu. Herri, hiri, eskualde edo beste zirkunskripzioen indibidualtasuna alde batera utzi, eta
|
Euskal
Herri osoarentzat onuragarriak izango diren baliosolidario, kolektibo eta kooperatiboak indartu. Eta administrazioaren kasuan ere berdin, ikuspuntu zatikatuak eta sail desberdinen arteko konpartimentalizazioa gainditu, transbertsalitateari lekua irekiz.
|
|
|
Merkatuen globalizazioak espezializazio handia eskatzen die gure inguruko industriei produktu oso bereziak landu eta munduaren edozein txokotara bidaltzeko. Egia da produktuak garraiatzearen prezioa asko jaitsi dela azken urteetan (globalizazioaren eta bereziki itsasontzi/ edukiontzi bidezko garraioren merketzeak eraginda), baina hala ere, produktu oso bereziak landu beharra dauzka
|
euskal
industriak kanpora esportatu ahal izateko. Horrek eskulan oso espezializatua eskatzen du, eta egon badagoen arren, egin beharreko esfortzua handia da dudarik gabe.
|
|
|
Eibar
|
Euskal
Herriko historian zehar bertako biztanleek eragindako garapen kultural, ekonomiko eta sozialari esker nabarmendu da. Erdi Arotik gure egunetara industriagatik batez ere izan da ezaguna Eibar.
|
|
|
Alde batetik,
|
Euskal
Herriko gure bazterretan, Bilbon bertan, Donostian, Gernikan, Eibarren eta abarretan aurkituko ditugu ustez kulturaren eta artearen mesedetan birgaituriko enpresa askoren bulego eta lantoki zaharrak (egitasmo publikoen zein pribatuagoen bitartez). Bestetik, monumentu bilakaturiko adibideak ditugu; hauetariko batzuk Bilboko ibaiertzean (garabiak, mineralaren karga itsasontzietan egiteko egiturak, tximiniak eta bestelakoak).
|
|
|
Horien korronteen moduak itsu itsuan jarraitzea alde batetik ezin gorpuztu zitezkeen utopietan amaitzeko parada izan bazen ere, bestetik norberak bere erara ulertzen zituenean posible zen hiriaren egitura eta formarekin topo egiten genuen. Autarkiatik garapenera zihoan XX. mende erdialdeko Espainiar estatuan ere, eta hortaz politikoki eta administratiboki
|
Euskal
Herrian, hasieran Bilbo Handiko komarka deitu zitzaion aglomerazio urbanoan hiri organikoaren ideiak marraztu zituzten, paper gainean bada ere. Alabaina, Bilboko metropoliaren forma azken finean industriaren beharrizanek irudikatzen zutenaren araberakoa zen.
|
|
|
lur gorri marroi iluna,
|
Euskal
Herriko kolore sinbolikoetako baten azal sakonean ezkutatzen diren eta aspaldidanik inskribatu izan diren leinu zaharren saminak, altzairuzko zizel boteretsuak burdina mendietan bortizki sortzen zituen zulo beltzetan gorderik, zokoraturik. Makina bat dinamita eta mailu kolpe jasateko bertutea ukan zuten lur hautsiak, desitxuratuak; etsiak.
|
|
|
Laburbilduz,
|
Euskal
Herriko teknologia parkeak berrindustrializazioa errazteko eraiki ziren garai ekonomiko gogor batean, baina industria paisaiaren berezko ezaugarriei muzin
|
|
|
Era berean, garraiobideak garrantzitsuak dira parkeak arrakasta izan dezan; ekoizkinak alde batetik bestera eramateaz gain, langile zein bezeroen mugikortasunerako ezinbestekoak direlako. Hori dela-eta,
|
Euskal
Herriko parke guztiek errepide lasterrekin lotura onak dituzte, aireportuetatik gertu kokatuta daude eta zenbaitek itsas portuak dituzte gertu. Errepideen funtzioa, gainera, ez da garraiora soilik mugatzen, sarbideen kontrola bermatzeaz gain, parkeak ikusarazteko balio baitute.
|
|
|
eta, ikur sakratua? ziren helburuak baina, horietaz gain, hilerrian bere xede pedagogikoa aplikatzea ere bazuen xede, Ikerketa Linguistiko Konparatuen Institutua eta
|
Euskal
Artisten Unibertsitatea sortuta; horretarako, hileta parkeaz haratago,, kultura eta hirigintza eraldatzeko eta zabaltzeko politika, eratu nahi zuen eta, haren zerbitzu garrantzitsuenetako bat gizarte portaera berriak eragitea?
|
|
|
Hala ere,
|
Euskal
Herriko aglomerazio eta «konurbazio» industrialetan (horren adibiderik aipagarriena guretzako Bilboko itsasadarreko paisaia izanda, denbora gutxian transformazio ikaragarria jasandakoa) lantegien eraispen eta desagertze fisikoak, XX. mendeko 70 eta 80ko hamarraldietako krisi produktibo industrialaren ondorio, hutsune galantak eta espazio antzuak utzi ditu lurraldean; horietako askotan egitasmo ... Alde batetik, etxebizitza politikaren marasma nahasia, armiarma sarea baino kateatuagoa administrazioaren eskala desberdinetan eta itzaltzea ezinezkoa den promotoreen etekin nahietan.
|
|
|
Urteen joan etorrian, 1980ko eta 1990eko industriaren ondorengo hirian balio erantsiak sor zitzakeen espazio antzu legez gelditu zen Zorrotzaurreko lurmuturra, etorkizunerako hamaika aukerarekin inoiz ere Bilboko hiri berreskurapenean bere momentua aurkitu ezinik. Aipatu egoerak ez zituen oztopatu ur bazterreko espazio horretarako paper gainean marraztu ziren hainbat aurreproiektu, gehienak nazioarteko master eta workshop etan landutako ideiak (Nafarroako Unibertsitateko,
|
Euskal
Herriko Unibertsitateko eta Harvard-eko Unibertsitateko arkitektura eskolak tartean). Haien artean ez ziren falta hiri lausotuaren eta zabalgune postmodernoen arteko kontrakotasunak.
|
|
|
Horietako adibide bat 1990eko hamarkadaren hasieran hirigintzako Thyssen sariena izan zen. Aukeratuen artean ez zen aurkitzen Jorge Oteizak laguntza eskaini zien
|
euskal
arkitekto talde baten Memoria txostena.
|
|
|
Boteretsu izandako paradigmak «krisian» dauden garaian, kultura, artea, estetika edo kontzientzia ekologikoa bezalakoak hartzen dira nolabaiteko gidalerro nagusi. Kasu honetan,
|
euskal
kultura antena unibertsal gisa eta arteria fisiko zein ikusezinekin egituratzen den espazio «sakratua»; bilakaera luzeko garapena izango zuena hiri zabalguneak bezala, eta ez hainbeste «planproiektu» postmodernoen ildoan. Ibilbideek lurraldeari egotzitako mitoetan sakonduko zuten, eraikin desberdinak basoko «arbolarik gabeko zirkulu garbietan» kokatuz.
|
|
2014
|
|
|
Trenkatua, oro har, Espainiako hegoaldean erabili zen gehien, eta ertz ganga haatik, Gaztela aldean. XVI. mendean, sona eta itzal handia hartu zuten han eta hemen
|
Euskal
Herriko harginek. klanen baitan ikasten zuten lanbidea, harriaren ebaketan trebatuz.
|
|
|
Zenbat buru, hainbat aburu.
|
Euskal
sortzaileen marrazkiak.
|
|
|
Laburpena: Artikuloak hainbat
|
euskal
arkitektoen marrazkien bilketa bat erakusten du, sortzaile bakoitzari emanez bere obra baten prozesuan agertu diren apunte, marrazki edo diagramak libreki adierazteko aukera, eta hortaz haibat sortzaileen mosaiko bat eratuz.
|
|
|
Ondoren,
|
euskal
arkitekto batzuen jarduera arkitektonikoan zehar burututako irudi edo marrazki batzuk azalduko ditugu, nonbait egungo sortzaileek darabilten mosaikoa lortzeko asmoz. Mosaiko edo lagin oro bezala, ez da osoa, eta sortzaile asko falta dira; edozein kasutan, ekarpenok goi mailako arkitekturaren adibide dira, sortzaileen buruan sartzeko aukera ematen dute, pentsamendua objektu bilakatzen den momentu magiko horren adibide.
|
|
|
Praktika indibidualez gain, badira gurean autoeraikuntza kolektiboa abiapuntuan duten zenbait esperientzia, auzolana kasu. Auzolana, antzinako garaietatik gure egunetara heldu den lan sistema da, eta
|
Euskal
Herrian indarrean dauden adibide ugari topa daitezke. Esaterako, azken urteotan sortutako Auzolan ekimena; Euskal Herriko udalerrietan auzolan taldeak eta proiektuak abiatzen eta dinamizatzen dituen Koordinazio eta Lankidetza Foroa.
|
|
|
Auzolana, antzinako garaietatik gure egunetara heldu den lan sistema da, eta Euskal Herrian indarrean dauden adibide ugari topa daitezke. Esaterako, azken urteotan sortutako Auzolan ekimena;
|
Euskal
Herriko udalerrietan auzolan taldeak eta proiektuak abiatzen eta dinamizatzen dituen Koordinazio eta Lankidetza Foroa. Bestetik, eraikinen birgaitzearen arloan, Gernikako Astra aipatu beharra dago, zeina kulturarako fabrika sozial gisa, jendartearen parte hartze zuzena sustatu duen, kudeaketatik espazioaren autoeraikuntzaraino.
|
|
2015
|
|
|
|
Euskal
Herrian ere begi bistan ditugu okupazioaren hainbat adibide: Ordiziako azoka, Tolosako Inauteriak, San Tomas eguneko azokak, Donostiako Gipuzkoa plazako liburuaren azoka, Donostiako haur danborrada, korrika, kilometroak, Aste Nagusia, Ondarretako zaldi lasterketak, etab.
|
|
|
Horrez gain, Tolosak baditu beste bi azoka: Berdura plazan, metalezko estaldura baten babesean loreen eta landareena, eta
|
Euskal
Herria plazan, arkupean eta plaza bera okupatzen duten postuak ezarrita, kanpoko produktuena eta ehun gaiena. Espazio publikoa espezializatuta dago plaza bakoitzean duen eskaintzaren arabera.
|