|
2000
|
|
|
Euskara ez ezik latina ere irakatsi beharra ote dugu? Zeren, 1998an
|
Euskal
Erkidegoko Legebiltzarrerako hauteskundeetan politikarien aldetik astakeriarik aski entzun izan dugu. –Pluralismoa?
|
|
2001
|
|
|
Gure irrati telebista nagusiek hizkuntza eredu literarioa bultzatzen dute.
|
Euskal
Erkidegoko eta Nafarroako administrazioek beren errotulazio eta seinalizazioa, oro har, hizkuntza arautuan eskaintzen digute. Eta euskaraz irakurtzeko ohitura duten euskaldunen %100ek forma estandarra aparteko zailtasunik gabe ulertzen dute.
|
|
2002
|
|
|
Suarekiko zaletasun honetatik aterako den ondorio nabarmena
|
euskal
erkidegoko instituzioen deslegitimazioa da. Lan honetan, batez ere, bi subjektuk gogor jokatzen dute:
|
|
|
d) Lurraldearteko Konpentsaziorako Fondoa (LKF) Espainiako estatuak ezarritako lehentasunei jarraituz, Estatuko eskualde txiroekiko elkartasunaadierazteko sorturiko fondo horretan kupoaren bitartez parte hartzen duteEAEk eta NFEk. Horrela, Estatuak Fondo horretan ezartzen duen diru kopurutik bi
|
euskal
erkidegoek %6, 24 eta %1, 6 jarri behar dute, hurrenezhurren. Hala ere, Hego Euskal Herriak fondo horretatik ezer jasotzen ezduenez, behin behineko konpentsazioa ezarri zen, kupoan egindako deskontu baten bitartez.
|
|
|
|
Euskal
erkidegoek duten eskumen esparrua ezin da erraz mantendu edo garatumoneta batasuneko prozesuan. Izan ere, Europako Batasunean kapitalen mugimendurako askatasunarekin bat datorren homogeneizatze fiskalak ondorioak izangoditu Euskal Herriko zerga eskumenetan; zerga nagusietan eragina izango baitu, besteak beste, errenta, elkarteen mozkinak eta ondarea zamatzen dituzten zergetan.
|
|
|
|
Euskal
erkidegoetan kudeaketa fiskala ez da beti egokia izan. PFEZ delakoak (Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga) birdoikuntza batzuk izan ditu azkenurtean, eta horien ondorioz murriztu egin da zergak biltzeko ahalmena.
|
|
|
|
Euskal
erkidegoek, estaturik gabeko beste nazio europarrekin batera, lehen lehenik berei eragiten dieten EBko erabakietan parte hartzea eskatu behar dute.Era berean, Estatuak erregioekin eta estaturik gabeko nazioekin subiranotasunapartekatu beharraz kontura daitezen, erregioek lobby lanaren bidez presionatubehar dute. Eskakizun maila handiena duten erregioak edota nazioak hauexek dira, besteak beste:
|
|
|
Egun
|
Euskal
Erkidegoak Unibertsitatea gauzatzeko inoiz baino behar eta aukera handiagoak baditu ere, horretarako eman beharreko urrats politiko administratiboak lehen bezain geldoak ditugu. Anjeles Iztuetak Unibertsitate Legea egingo duela behin baino gehiago adierazi arren (Hik Hasi 63, 21 or.; Gara,, 10 or.;...), 2002kourtarrilaren 10ean Euskal Herrirako Unibertsitate Legea tramitatzeko Herri Ekimenari ezetz borobila eman zaio.
|
|
|
|
Euskal
Erkidegoari dagokionez, panorama honelatsu da: Konekta Zaitez bezalako programak tarteko, merkatu eskaria uste baino gehiago hazi da.
|
|
2004
|
|
|
Francopeko diktadura aldia hondarretan zegoen. Hainbat geroago ekarriko zituzten Espainiako Konstituzioa (1978),
|
Euskal
Erkidegoko Autonomia Estatutua (1979), eta Nafarroarako Foru Hobekuntza (1982) esate baterako. Nobela hau ulertzeko, egin kontu Mikel Zaratek ez zuela ezagutu ez hezkuntzako A, B eta D hizkuntza eredurik, ez Euskal Irrati Telebista publikorik, ezta bera hil eta justu hamar egun geroago Espainiako Hezkuntza Ministerioak, euskara euskal irakaskuntza sisteman sartzea arautuz, publikatu zuen Elebitasun Dekretua ere.
|
|
|
Beste hainbat planekin edo beste hainbat planen babesean,
|
Euskal
Erkidegoko Kultura Sailak Kulturaren euskal planaren berri eman du, eta komunikabideetan izan du, behintzat, oihartzunik.
|
|
|
Baina bada zerbait, bere gisara,
|
Euskal
Erkidegoko Kultura Sailak egin ezin duena. Euskal Kulturaren Plana planteatu behar dugunak euskal kulturan dihardugun elkarteak gara, euskararen lurraldeetan, euskararen lurral deen administrazioetan; Euskal Herrian dihardugun elkarteak, bazkunak, kooperatibak, enpresak, hiritarrak.
|
|
2005
|
|
|
2005eko urtarrila apirila • 146/ 147 zenbakia hasteko," euskal" liburu gisa zer ulertzen den: Euskal Herrian (edo
|
Euskal
Erkidegoan) agertua soilki, hizkuntzaaparte. Euskal Erkidegoan argitaratu dena, eta euskaraz?
|
|
|
Euskal Herrian (edo Euskal Erkidegoan) agertua soilki, hizkuntzaaparte?
|
Euskal
Erkidegoan argitaratu dena, eta euskaraz. Euskaraz munduan zehar argitara eman dena?
|
|
|
Precisak bi tokitan aztertzen du euskarazkolibu rua: Espainiako argitaletxeen elkarteen federaziorako eta
|
Euskal
Erkidegoko Editoreen Elkarterako; eta harritzekoa bada ere, urteko zifrak desberdinak dira batean eta bestean. Harritzekoa ez da bakoitzak bereak ematea eta ez bat etortzea, baina bai batzuetan ageri den aldea, esaterako 2003ko liburu ekoizpenean:
|
|
2006
|
|
|
Batez ere bi helburu nagusi ditu: landa garapena bultzatzea eta
|
Euskal
Erkidegoan nekazaritzako elikagaigintzan aritzen direnak ongi prestatzea. Kasu honetan, artzainen prestakuntza hobetzea izan da xedea.
|
|
|
Euskalgintzan ari den erakunde bateko kideak Nafarroako euskara teknikari guztiei posta elektronikoz bidalitako mezua, hitzez hitz: " hemen bidaltzen dizuet euskara munduan lan eta
|
euskal
erkidego kanpo erakundeentzako diru-laguntzak emateko deialdi. Norbaiti mesedegarria izango delako asmoarekin".
|
|
2007
|
|
|
Baina Nafarroan gaudenez, legez ezin ditugu arrestatu. Horretarako
|
Euskal
Erkidegora itzuliko gara. Thomas, Gasteizko laguna, auto batekin Oionera etorriko da Zokil, Gexan Hiriart eta Jean d’Amouren setiatzeko.
|
|
2008
|
|
|
4 Biztanleriaren jatorriari dagokionez, gehiengoa nafarra da, 10etatik, 6 Gero,
|
euskal
erkidegotik zein bestelako lurraldeetatik hurbildu dira. 2004ko datuekin alderatuz, eremu euskaldunetik hurbildutako pertsonen kopurua mantendu eta eremu ez euskaldunetik etorritakoen kopurua gora egin duela, batez ere Bianaren ingurukoen artean, nabarmendu dezakegu.
|
|
|
|
Euskal
Erkidegoak ahalegin handia egin du jardunaldi hau antolatuta eta Europako kideekin elkar lanean arituta. Egin dezakegun gauzarik onena arriskuak ekiditea da.
|
|
|
Urte hauetan guztietan Ezker Abertzaleak behin eta berriz salatutakoa baieztatzen dugu: makroproiektu hori Getaria bezalako herri txiki batean kokatzeko gehiegizkoa dela eta ez duela ez hankarik ez bururik, eta guztiona den diru eta ondasunekin arduragabe jokatu dutela
|
euskal
erkidegoko instituzioek (Getariako Udala, Gipuzkoako Foru Aldundia eta Eusko Jaurlaritza) babes politiko eta ekonomikoa emanez makroproiektu honi.
|
|
|
Ilegalizazioaren kontrako beste protesta bat. Nafarroako presidentearen enegarren salaketa
|
Euskal
Erkidego Autonomoaren asmo" kolonizatzaileen" aurka. Inkesta soziolinguistikoaren datu kezkagarriak euskararen erabileraren inguruan.
|
|
2009
|
|
|
Adituek petrolioaren merkatze itzelari leporatzen diote.
|
Euskal
Erkidegoan puntu erdi bat gorago heldu zaigu iazko inflazioa: %1, 9, azken urteetakoa baino eramangarriagoa ere, halere.
|
|
|
Ikuspuntu politiko batetik, Euskal Herriarentzat urriaren 25ak sinbologia berezia dauka, eta ez dugu uste
|
Euskal
Erkidego Autonomoko Estatutua ospatzera mugatu behar denik. Urriaren 25a eskubide historikoak oroitzeko datetako bat da, eta horien interpretazio demokratiko eta modernoak esangura bakarra dauka:
|
|
2010
|
|
|
|
Euskal
Erkidego Autonomoa 241
|
|
|
Bitartean, gobernu erdi autonomo bi eratu ziren: Araba, Bizkaia eta Gipuzkoa biltzen dituen
|
Euskal
Erkidego Autonomoa, alde batetik, eta bestetik Nafarroako Foru Komunitatea, Nafarroa Garaia soilik.
|
|
2011
|
|
|
Aste honetan, Hego Euskal Herrian greba orokorra deitu dute Espainiako Gobernuak egin nahi duen pentsio sistemaren erreformaren kontra, bai eta
|
euskal
erkidego eta foru administrazioen murrizketa sozialen kontra ere. Euskal gehiengo sindikalak, ELA, LAB, STEE EILAS, EHNE eta HIRUk, urtarrilaren 27an greba orokorra egiteko deia luzatu du.
|
|
|
1980ko urriaren 3an Ramon Labaienek, orduko kultura sailburuak, eta Arias Salgadok, RTVEko zuzendari nagusiak, hitzarmena sinatu zuten. Beronenbitartez, TVEk Euskal Autonomia Erkidegoaren telebistako emisioen estaldurarakosarea instalatu zuen,
|
euskal
erkidegoak bere kasa ustiatu ahal izateko estatukohirugarren katea (aurretik RTVE estatu mailako talde publikoaren bi kateak ditugu) izango zena (Ibañez, 1993: 44).
|
|
|
lan egingo zuen irrati euskaldunarensorkuntzan. Datu bezala aipatu artean
|
euskal
erkidegoa zela estatuan irrati entzulekopuru handiena zuen lurraldea (Arrieta, 2009: 201).
|
|
2012
|
|
|
|
Euskal
Erkidegoa sortzeko borondate politikoa 1793an egonkortu zen. Ondoren, borondate kolektibo vascongadoa sarritan agertu zen eta euskal zuzenbide publiko eta juridikoaren bilakaera Konferentzietako batzarrei dagozkien akten bidez jarrai daiteke.
|
|
|
Aldundietako agintariek diputatu parlamentari gisa aukeratuak zirenak saiatu ziren Aldundiaren ordezkari gisa Madrilen jardun zezaten. Hau da, nahi zena zen gorteetan,
|
euskal
erkidegoko ordezkariak, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoakoak, batera onartuak izan zitezela. Baina helburu hau legedi berrian ez zuten sartzerik lortu.
|
|
|
ohiko agintea, atribuciones polÃtico económico gubernativas que han ejercido hasta ahora, eta Batzar Nagusien jarraipena. C. Loizagaren ikuspegian,
|
Euskal
Erkidegoa, erresumaren baitan, zati konposatua zen, Espainiako nazioa, nazio konposatu gisa ulertzen zuelako. Horregatik, Espainiako Parlamenturako ordezkariak Batzar Nagusietan aukeratuak izango ziren.
|
|
|
Azken batean, Foru konstituzioa eta konstituzio politiko liberalaren arteko uztartze prozesua proposatzen zuen. Baionan,
|
Euskal
Erkidegoko goi agintariak eta tituludun nobleak bizi ziren errefuxiatuta. Liberalismoa eta foruzaletasuna uztartzearen aldekoak ziren.
|
|
|
Aurrerantzean, ordea, euskal herrialdeen antolakuntza politiko administratiboa, ekonomikoa eta juridikoa Espainiako Konstituzio politikoaren arabera antolatu zen. Beraz,
|
Euskal
Erkidegoko erakundeetako buruzagi politikoek eta legelariak bi konstituzioen arteko egokitzapenaren aldeko ageri ziren eta proposamen zehatz juridikoak aldarrikatu zituzten.
|
|
2013
|
|
|
Agerraldian,
|
Euskal
Erkidego Autonomoan, Nafarroan eta Ipar Euskal Herrian dauden politikak eta emaitzak alderatu ziren. Desagertzeko arriskuan dauden hizkuntzen biziraupena bermatzeko, hiru alderdi aipatu zituzten hizlariek:
|
|
|
|
Euskal
Erkidego Autonomoan, egun, Kooperatiben Erregistroak, Euskadiko Kooperatiben Konfederazioak eta Euskadiko Goren Kontseiluak betetzen dituzten funtzioak OCBk betetzen ditu Brasilen.
|
|
2014
|
|
|
Espainiako estatuko bi
|
euskal
erkidegoetan ez bezala, euskarak ez du gaur egun hizkuntza ofizialaren kategoria edo estatusa estatu frantziarraren legedian. Frantziako estatuak sinatua du Europako Erregio edo Gutiengo Hizkuntzen Gutuna, baina ez ditu bete baldintzak hura indarrean jartzeko.
|
|
|
Zazpi unibertsitate badira hiru
|
euskal
erkidego politiko administratibo berezietan: Universidad del País Vasco Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV EHU), Mondragon Unibertsitatea (MU), Universidad Pública de Navarra Nafarroako Unibertsitate Publikoa (UPNA NUP), Université de Pau et des Pays de l. Adour (UPPA), Universidad Nacional de Educación a Distancia (UNED), Universidad de Navarra eta Universidad de Deusto (azken hauek biak elkarte erlijioso banarenak).
|
|
2015
|
|
|
|
Euskal
erkidego guztirako biltegi bakarra zela uste zuen Ibonek. Sei hilabete lehenago izan zuen biltegiaren berri, lagun batek esanda.
|
|
|
|
Euskal
erkidegoaren, haien, ideia ahokatzeko eta babesteko beharrezko, tresna?
|
|
|
HBk bere diskurtsoan ezker abertzalearen (frankismoaren garaiko azken urteetan etaTrantsizioaren lehen unetan eratu zen espazio politikoaren) berezko Independentziaren etaSozialismoaren aldarrikapena mantendu bazuen ere, aberri kodean definitu zuen haien, gu, a.EAJrekin bat egin zuen
|
euskal
erkidegoa definitzen zuten elementuetan, hala nola, lurraldetasunean, euskaran edo, kendutako, subiranotasunean.
|
|
|
Trantsizioko euskal diagrama politikoko ardatz abertzalea osatu zuten sigla politikoek, hau da, EAJ PNV (1895) eta EE (1977) eta HB (1978) koalizioek, hiru hurbiltze puntu argi dituzte euskalerkidegoa eratzeko kontakizunaren eraikuntzan,
|
euskal
erkidegoa da haien narrazioaren subjektua etaobjektua. –Euskal herriaren?
|
|
|
Eta, eratze aldi horretan, hartara zuzenduzuen EAJk bere jarduera politikoaren zati handi bat:
|
euskal
erkidegoaren bere ideia babestera (alderdiaskotan logika modernoaurreko bati erantzuten diona) eta estatu demokratiko berrian txertatzera. Ildohorretan,, jatorrizko subiranotasunaren?
|
|
|
Ildohorretan,, jatorrizko subiranotasunaren? ideia argudiatzeko baliagarria izateaz gain, EAJkforaltasunaren bidez justifikatu zuen euskal foru erkidegoek erakunde politiko bakarra sortzea (horienberezitasunaren murrizketa eragin gabe), baita
|
euskal
erkidegoaren eta Estatuko gainerako herrienarteko baterako existentzia ere. Hori guztia posible izan zen, foru garaiko Koroarekiko ituna, berregitean eta orainaldira ekartzean.
|
|
|
Aukeratutako tokia esangura sinboliko handia duen lekua da. Izan ere, Subilla Gasteiz orain arte proiektuan zeuden
|
Euskal
Erkidego Autonomoko lehendabiziko fracking putzuetatik gertu baitago. Hori dela eta, Mikel Otero Fracking EZ taldeko kideak lekua “ikur iraulia” dela uste du, herriaren presioa zela eta, putzuak egiteko egitasmoak bertan behera utzi baitziren.
|
|
|
Bizkaian Getxon, Basaurin, Etxebarrin eta Gernikan, eta Gipuzkoan Donostian, Hernanin, eta Andoainen ere 2.500 euro bana jasoko dituzten beste 44 kupoi saldu ziren. ONCE/ 11/ 11 Zozketak guztira
|
Euskal
Erkidegoan 1.111.000 euro banatu ditu. Eta egun arte 2015ko urtean ONCEk Euskadin jada guztira 14,6 milioi euro banatu ditu.
|
|
|
Gidoi modalitate bakarrean aurkeztu daiteke obra bakoitza. Erderazko lanen egileek
|
Euskal
Erkidegoak edo Nafarrokoak izan dute.
|
|
|
1979ko Espainiako hauteskunde orokorretan ere 35 udaletan, Gasteizkoa barne. Eta urte bereko udal eta diputazio hauteskundeetan, neurri horretan irabaziz gero, Araba
|
Euskal
Erkidegotik ateratzea proposatzeko ideia zeukatela esan zidan Vianak. Ez nuen pentsatu ere egin nahi horrelako zerbait gertatzea, eta plan bat eratu nuen.
|
|
|
Ciudadanosek, UPyDk eta Ezker Anitza IUk ez lukete alkirik lortuko.
|
Euskal
erkidegoan PSE EEk bi galduko lituzke (bat Araban eta beste bat Bizkaian). Sozializtak lau diputatu izaitetik bakarra izaitera (Bizkaian) pasatuko litzateke.
|
|
|
|
Euskal
Erkidegoko hiru zerga sistimak" bateratzea" proposatuko du Ahal Dugu mugimenduak, Roberto Uriarte idazkari nagusiak iragarri duenez. Egungo sistema" zaharkituta" dagoela deklaratu du eta" molde zaharrekoa" dela.
|
|
|
Yolanda Barcinaren gobernuak eman dituen arrazoinak ikusita, auzia Herriko Etxe gehiagotara zabal daitekeela sumatzen dute. Halaber
|
euskal
erkidegoan Urquijo espainiar gobernuko ordezkariak bide bera abiatua zuen, Herriko Etxeko txostenak euskaraz idaztearen kontra eginez. Euskara ez dute gostukoa, ez Madrilen ez Iruinean.
|
|
|
Nafarroa eta
|
Euskal
Erkidegoaren arteko loturak hobetu
|
|
|
" Nafarroak eta nafarrek erabakiko dute zer harreman mota ezarri nahi duten", zehaztu du. Halaber
|
Euskal
Erkidegoa eta Akitaniarekin batera, Nafarroa Euroerregioan sartzeko urratsak eginen dituztela baieztatu du. " Nafarroa lehen egon zen Euroerregioan, bainan UPNk taldetik ateratzea erabaki zuen".
|
|
|
6.367 langabe gutiago ekainean
|
Euskal
Erkidegoan eta Nafarroan
|
|
|
Europako, Nafarroako eta Espainiako bandera izan ditu alde batean, eta Iruñekoa bestean. Joseba Asiron Iruñako auzapezak deklaratu du" legezkoa" dela ikurriña balkoian ezartzea, txupinazoa jarraitzeko gonbidatu dituzten
|
euskal
erkidegoko hiru legebiltzarkideei egin" keinua" izan baita. Carmen Alba espainiar gobernuaren Nafarroako ordezkariak berriz, ikurriña txupinazoan jartzeak" legea urratu" duela azpimarratu du.
|
|
|
6.700 langabe gutiago
|
euskal
erkidegoan 2015eko bigarren hiruhilekoan
|
|
2016
|
|
|
Edo ez. Gaur egun, zientziak asko aurreratu baitu, errazago antzeman litezke katalepsia kasuak, eta EUSTATek dioenez ehuneko sei zortzia besterik ez omen da bizirik lurperatzen
|
Euskal
Erkidegoan, Nafarroa baskofonoa kontuan hartu gabe, noski. Ikusten den legez, estatistika baxua den arren, jendea ez da guztiz fio, eta horrexegatik egin dute nabarmen gora errausketek.
|
|
|
Euskal Herriaren zati osagarri direnez, Araba, Bizkaia eta Gipuzkoako euskal lurraldeek, eta baita bertako herritarrek ere, gizon zein emakume, antolaketarako eta harreman politikoetarako beren esparru propioa askatasunez eta demokrazia arauz erabakitzeko duten eskubidea erabiliz, beren naziotasunaren adierazgarri eta autogobernua bermatzeko, Espainiako Estatuarekin askatasunez elkartutako
|
euskal
Erkidego gisa eratzen dute beren burua, Euskadiko Erkidego izenarekin".
|
|
|
Berri ona beraz bainan erronka bereziarekin, langile kalifikatuak aurkitzea.
|
Euskal
erkidegoan 25 mila langile direla diote enpresaburuek, hoietarik 16 mila berriak, kalifikazio eskasaren zailtasun berarekin.
|
|
|
Jaz baino 26.400 langabe gutiago
|
euskal
erkidegoan
|
|
|
Euskal gobernuaren inguruan sortua den" gazte kontseiluak" plazaratu berri du ordea, 16.500 gazte diplomadun joan direla kanpora azken bost urtetan, Araba, Bizkaia edo Gipuzkoa beren sorterria utzirik. Zifra seriosa, ikusirik 16 urtetik 24 artinoko 180.000 gazte lanik gabe ekarriak direla
|
euskal
erkidegoan.
|
|
|
Zioten ere estadurik gabeko hizkuntza batek ez duela osoki galtzeko irriskua baizik.
|
Euskal
Erkidegoaren, Nafarroaren eta Ipar Euskal Herriaren artean ziloa handituz doala agertarazten dute. Salatu ere gure eskualdean nola Lapurdi eta Xiberoa bortizki frantsestuak izan ziren eta 1609an izan zen kriminalizazioa, Lapurdin bereziki, egiazko genozidio bat izan zela.
|
|
2017
|
|
|
Bere esanetan, hitzarmenik eta erreferentziarik gabe geratu diren 380.000 langileei alternatiba eskaini nahi diete. Raúl Arza
|
euskal
erkidegoko UGTko idazkari nagusia ere iritzi berekoa da, hots, langile horien guztien lan baldintzak" eguneratu" ahal izango direla.
|
|
|
Euskara (euskaldunen) komunitatea da. Euskararen erkidegoak dagi euskalduna, eta euskaldunek dagite
|
euskal
erkidegoa. Hori da edozein naziotan normala, ez dago beste misteriorik.
|
|
|
Hor eginak dira Estatu Batuetako saio nuklearren probak.
|
Euskal
Erkidegoa eta Nafarroa baturik bezain lur eremu zabala da. Nevadako lurraldeen %85 armadarena da.
|
|
|
Espainia estatu federala edo konfederala bihurtu eta Euskal Autonomia Erkidegoak partekatutako subiranotasuna izaitea proposatu du Elkarrekin Podemos koalizioak.
|
Euskal
erkidegoa nazio eta hizkuntza anitzeko estatu baten parte izaitea galdatzen du, bainan subiranotasun partekatua aitortuz. " Espainiarekin eta Europarekin partekatutako subiranotasuna lortu nahi dugu Euskadirentzat, eta, horri, federalismo edo konfederalismo deitzen zaion gutienekoa da guretzat", azpimarratu dute.
|
|
|
pratika eta sorkuntza dinamika laguntzea, artistiko eta kultural heziketa eta eskoletako jarduerak laguntzea, sail guzietan erakasleen formakuntza euskaraz pedagogia material egokiarekin, memoria eta ondarea salbatzea, euskara ongi menperatzea, eta kulturaz behatoki baten sortzea. Kondutan behar da atxiki denak
|
Euskal
Erkidegoarekin eta Nafarroako foruarekin batera lanean artzea helburuetan gelditzen dela. Kondutan ere hartu gaur egun numerikoak hartua duen aurrerapena egituretan.
|
|
2018
|
|
|
Alderdi politiko zenbaitek polemika berpizten ari dute: salatzen dute
|
Euskal
Erkidegoak eta Nafarroakoak, ekonomia eta zergen aldetik abantailak eta elkartasun eza dutela printzipio eta salbuespen, horiek desagertarazi behar direla. Orain arte, Ciudadanos alderdiak errepikatzen zuen lema.
|
|
|
Horietatik 9 ordezkatu ezinak dira, Espainiako Estatuan jaiegunak baitira. Beste hirurak
|
Euskal
Erkidegoan eta Nafarroan izanen dira jaiegunak, baina ez Estatu mailan. Aste Saindua, Maiatzaren 1a, Azaroaren 1a, Abenduaren 6a (Konstituzio eguna) eta Abenduaren 25a (Eguberri eguna).
|
|
|
Baina 1953 urtetik, errepide bidezko garraioaren errentagarritasun eta lehiakortasun handiagoaren aurrean, trenbideen azpiegitura horietariko askoren ixtea gauzatuko zen, garaiko mugikortasun modu horren gainbehera islatuz.
|
Euskal
Erkidegoan bakarrik, 320 km burdinbide erabileraz kanpo geratu ziren (Olaizola, 2014: 208) eta horiekin batera, azpiegitura osatzen zuten eraikinen multzoa.
|
|
2019
|
|
|
Iturri, lehenengo eta behin, Erabakitzeko Eskubiderako, ulertuta hau
|
euskal
erkidego politikoak daukan ahalmen gisa edozein proiektu politiko demokratikoren aukera egiteko, salbuespenik gabe, inposatutako esklusiorik gabe, beti ere horretarako gehiengoa lortuz gero. Hau da gure elkarbizitza demokratikoaren oinarria, izan hau euskal jendartearen baitan zein estatuko edo estatu gainetiko harremanetan.
|
|
2020
|
|
|
2.098 langabe gehiago urrian
|
Euskal
Erkidegoan eta Nafarroan
|
|
2021
|
|
|
Estatu osoko ostalariak eskaerak prestatzen ari dira,
|
Euskal
Erkidegoko auzitegiaren erabakian oinarrituz, Covid pandemia kontrolatzeko hartu dituzten neurriengatik izandako galerak berdintzeko. Eskatzaileen artean daude auzoko taberna ttipietatik hasi eta Michelin izarra duten jatetxeetara.
|
|
|
Izan ere, Euskadi Mendebaleko hiru probintzietara mugaturik, Nafarroaren berezitasuna erroturik eta Ipar Euskal Herriko lurralde erakundea abiaturik, agian garaia da abertzaletasuna indargabetu eta euskaltzaletasuna lehenesteko. Gaur egun hiru
|
euskal
erkidego daude eta litekeena da luzaz horrela segitzea. Haietako batek ere ezin du Euskal Herri osoaren izenean hitz egin.
|
|
2022
|
|
|
Munduko beste lurraldeetan bezala,
|
Euskal
Erkidegoan autonomia energetikoa aktualitate gorrian da. Are gehiago Statkraft norvegiar enpresak Arabako mugan duen proiektuaren inguruan.
|
|
|
Inbertsioak 90 milioi euroko neurria gaindituko luke. 2022ko irailean,
|
Euskal
Erkidegoan lau parke eoliko badabiltza eta beste hamabi administrazio bidean daude.
|
|
|
|
Euskal
Erkidegoan martxan dauden lau parke eolikoak: Badaia, Oiz, Elgea Urkilla eta Bilboko portuan dira.
|
|
|
Alerta laranjarekin, Nafarroako Gobernuak laborantzako tresnak erabiltzeko debekua atxikitzen du.
|
Euskal
Erkidegoan jaurlaritzak zuhurtziaz jokatzeko deia egin du, oihan suteen arrisku handia dela eta. Hego Euskal Herriko hainbat tokitan aroaren alertak ezarri dituzte.
|
|
2023
|
|
|
1.822 eurokoa da Estatuko batez besteko hilabeteko lansaria,
|
Euskal
Erkidegoan baino %15, 21 ttipiagoa. Molde horretan, Euskadiko soldatari batek 10 hilabete pasatxo lan egin behar du Espainiako batez besteko langile batek 12 hilabetean lortzen duen dirua eskuratzeko.
|
|
|
660.000 biztanle baino gehiago dituen Nafarroako erkidegoa, hirugarren postuan kokatzen da, espainiar estatu guziko lurraldeen artean, pertsona bakarreko produktuaren arabera. Bainan emaitzak gero eta xuhurragok dira, Madril edo
|
euskal
erkidegoari konparatuz.
|
|
|
Gaur egun %21, 7ra gutitu da. Nafarroan 31.024 eurotan da pertsona bakarreko produktua, 1.901 euro
|
euskal
erkidegoan baino gutiago eta 2.900 Madrilen baino.
|
|
|
|
Euskal
Erkidegoan urte batzuk lehenagotik txertatua zen —jakintzagai gisa edo gelako hizkuntza gisa— irakaskuntza sisteman modu ofizialean, A, B eta ereduen bitartez eta nahitaezko irakasgaia zelarik.
|
|
|
Bitartean, ordea,
|
Euskal
Erkidegoko eta Nafarroako epaileek eta auzitegi gorenek —Espainiako Auzitegi Konstituzionalaren babesarekin— eta, baita ere, erkidego bateko eta besteko gobernuek, euskarari murrizpenak eta zapalkuntzak egiten ari zaizkio eten gabe. Koofizialitatea, ez badu bi hizkuntzen arteko berdintasuna bermatzen, bidegabea da, eta giza eskubideen aurka doa.
|