|
2000
|
|
|
Euskal flota berritzeko apustu
|
hau
garrantzitsua da oso euskal untzigintzarentzat eta iragan ekitaldian sektore honek izandako gorakada datozen urteetan ere mantentzen lagunduko duena.
|
|
|
Batez beste% 25 erreusa izaten da, jendeak edukiontzietara bota behar ez dena ere botatzen baitu. Aerosol, jostailu, tresna elektriko, gomazko eskularru, orrazi, kazola, zartagin eta halakoei ez dagokie kontenedore
|
hau
.
|
|
|
Gainera beti sortzen dira gauza berriak: garai hartan ez zuen inork pentsatuko «Aizak hi mutil maiñontzi» doinuan edo «Habanera»n kantatzea,
|
hau
berria da oso. Orduan lau neurri erabiltzen ziren:
|
|
|
|
hau
ikurrina da, ez...
|
|
|
Egun, museo hori da Euskal Herriaz gelditzen den azken aztarna. Baina museo
|
hau
ez da nolanahikoa, bertan zenbait ezusteko gertatuko baita. Adibide nagusia, bere alaba galduaren bila dabilen pertsonaia nagusia dugu, Bill eta Maryri nola galdu zitzaion erakutsiko diena.
|
|
|
Kezka hori taularatzearen kariaz, Txalo Ekoizpenak, Itturri Kulturgintza Zerbitzuak eta Hika antzerki taldeak indar eta gogoetak elkarturik, lan
|
hau
apailatu dute. Agurtzane Intxaurraga eta Ritxi Lizartzaren ideia batean oinarritua, herri honen arazo zahar bati buruzko gogoeta eragiteko sortu da.
|
|
|
Luis Pedro Peña idazle eta etnografo zenaren omenez argitaratutako liburua da
|
hau
. Elkarlanean etxearekin argitaratu zituen bost liburuetatik 31 ibilbide aukeratu eta bildu ditu lan honetan Juanma Sotillos mendizale, kazetari eta Luis Pedro Peña Santiagoren lagun minak.
|
|
|
Jose Inazio Sarasuak gerra hartatik 1973an «Haritz» taldea sortu bitarteko tartea eta Oier Araolazak azken hogeita bost urteak. Historiaren azterketa
|
hau
eginik, liburua Koldo Lizarralderen bi lanek borobiltzen dute: Elgoibarren dantzatu izan diren datuek, batetik, eta XVI. mendetik gaur arterainoko Elgoibarko txistularien historiak, bestetik
|
|
|
Gaur egun aurriak besterik ez badira ere, lepoan ikusiko ditugun txabolak eta trikuharriak igarobide honek mendetan zehar izandako garrantziaz hitz eginen digute. Zenbat lagunek, zein garaitan eta egoeratan iragan zuten leku
|
hau
–Gure bideetako mundruna existitzen ez zen garaietan herrien arteko mendi bide eta pasagune hauek izango ziren benetako errepideak.
|
|
|
Haritz taldearen 25.urteurrena izan da liburu
|
hau
egiteko abiapuntu eta aitzakia, nahiz eta Elgoibarko dantzaren historia osoa bildu duzuen ondoren. Nondik dator Haritz dantza taldea, eta zer eragin izan du Elgoibarko dantza munduan?
|
|
|
Hala dio Joxemigel Barandiaranen bizia jasotzen duen liburu honen sarrerako testuan. Ataunen jaio zen apaiz eta antropologo
|
hau
1889an. Ordutik hasten da liburuaren kontakizuna eta bere heriotzarekin, 101 urte zituela, amaitu.
|
|
|
«Esaterako: gure taldeko kazetaria erakusketa batean ibili da zelatari, eta honako
|
hau
jakin du...»
|
|
|
Eguberritakoari zuhaitza beharrean arbola deituko diogu, frutuak oparo banatzen baititu. Bada, arbola
|
hau
honetarakoxe, zoko betegarri izan dadin, hazten da Euskal Herriko lursail hotzenak dituzten baserrietan. Gero beretzako izan daitekeen tortura gela okerrenean edukitzen dugu egun horietan:
|
|
|
Alde batetik, erakunde armatuak egindako gogoetaren eta hausnarketaren ondorioz, komenigarria da azpimarratzea, ETAk ez zion su etena eskaintzen Estatuari, baizik eta euskal gizarteari eta, batez ere, abertzaletasunari (EAJ PNVri batik bat) egiten zion eskaintza. Bestalde, eta
|
hau
da sakoneko gogoeta politikoa, erakunde armatuak, agiriaren arabera, uste du EAJ PNV, ELA eta EAren partetik jarrera politikoaren aldaketa sakon bat dagoela edo egon daitekeela, eta horrek bide ematen diola pentsatzea ETAk bere estrategian aldaketa mamitsuak egin dituela. Aldaketa estrategiko horren ondorioak nabarmenak dira.
|
|
|
Derrigorrez, gutxienez bost sagar mota aukeratu behar dira, bakoitzeko portzentajea% 20koa izanik. Errezil sagarraren kasuan sagarrondoen% 25 izatea ere onartzen da, baserritarrek sagar
|
hau
baitute gogoko. Portzentaje horretatik gora ordea, ez du uzten Diputazioak, bestela, baserritarrek errezil sagar onenak plazan salduko bailituzke eta kaxkarrenak sagardotarako utzi.
|
|
|
Egoera hori ikusita baserritarrengana jo behar izan zuten galdutzat emandako arto motak errekuperatzeko". Sagar motekin ez dute hori gertatzerik nahi,
|
hau
da, sagar motak babestuko dira ez beti osotasunean erabiltzeko baizik eta geneak aprobetxatzeko.
|
|
|
Arabako gure ardoek duten alkoholaren erdia du eta 14 urte baino gutxiagoko gaztetxoek ez lukete edan behar, beren gibela oraindik bere heldutasunera iritsi ez delako. Elikagai bezala, litroko 400 kaloria ditu,
|
hau
da, mokadu batez jaten diren lau pasteltxoek adina. Sagardoaren historian, mendebaldeko herrien artean aitzindaria da Euskal Herria.
|
|
|
Esaten dutenez," Armada Invencible" deitu zitzaioneko eta" Salvador" izena zuen itsasontzi batek, Normandiako itsasertzean hondoa jo zuen. " Salvador" izen hori, urteen poderioz," Calvados" bilakatu zen eta orduz gero, izen horrekin ezagutzen dugu sagarrarekin egiten den pattar
|
hau
. Gure artean, ez da denbora asko lantzen hasi zirela eta sagardoz izenez ari da bere bidea egiten.
|
|
|
Baina EAEko aurrekontuak onartuta izateak, beroarenak kentzen dizkio erabakiari eta adostasunen bat lortzeko tartea ematen die EAJ, EA eta EHri. Ez da samurra izango, baina egoera
|
hau
berau, gaitzagoa izango litzateke abenduaren hasieran, aurrekontuak oraindik onartu gabe zirenean.
|
|
|
Ez dut uste orain ikaragarrizko jardunaldi bat egin genukeenik gaiaren inguruan erabakitzeko; horrelakoek ikaragarrizko beldurra ematen didate. Nik uste dut batez ere elkarrekin egotea dela,
|
hau
bezalako egin, adituek hitzaldiak eman... Halako ekimen txiki ugariren aldekoa naiz eta ez gauza erraldoiena.
|
|
|
Euskaltzaindian, Jagon sailaren egitasmoen artean, badago horretarako lantalde bat sortzeko asmoa. Hori idatzita dago, onartua eta hurrengo hilabeteetan hasiko gara bilerak egiten Euskaltzaindian gai
|
hau
nola eraman daitekeen aztertzeko. Gero hitz egingo dugu hizkuntza politikakoekin eta beste batzuekin.
|
|
|
Ez da estatusaren kontua bakarrik izan,
|
hau
da, euskara administraziora eta hezkuntzara zabaltzea; aldi berean, urte batzuetako geldialdiaren ondoren, Euskaltzaindia bera, 90etik aurrera batasunerako arauak ematen hasi zen. Hori ez da izan euskaltzain batzuei egun batean berriz arauak ematen hastea bururatu zitzaiela.
|
|
|
Baldintzapeko askatasun murriztu
|
hau
sendagileek emaniko grazia medio erdietsi zuen. 1997an Almerian zegoela hemorragia zerebral bat izan zuen.
|
|
|
Mungiar
|
hau
joan den irailaren 17an utzi zuten libre Basauriko espetxean; 21 urteko kartzelaldia betetzeko 4 hilabete eskas falta zituela. 56 urte ditu eta 35 zituen otsailaren 21ean atxilotu zutenean.
|
|
|
Arras originala baitzen enkuadreak lantzerakoan. Bere lanetan, gizakia bere bizigiroan edo kultur gertakari baten aurrean nabarmentzeko, «ikuspegiaren sakongunea» erabiltzen zuen;
|
hau
da, pertsonak angelu batetik lehenbiziko mailan, erdigunean edo urrutira ageri zirela. Zubiaurre anaien antzera nolabait»
|
|
|
Euskalgintzako hainbat elkartek osatutako bilguneak euskal irakaskuntzaren aldeko kanpaina abiatu du Euskal Herri osoan. Atxikimendua eskatzen ari dira hainbat sektore eta arlotan eta kanpainaren lehen fase
|
hau
hilaren 26an amaituko da.
|
|
|
HABEk eta Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak HABEnet sarea eratu dute. Sare telematiko
|
hau
helduak euskalduntzeko eta alfabetatzeko erabiliko da, eta informazioa kudeatzeko bide erosoa eskaintzea du helburu nagusi. Sare telematiko berriak 140 euskaltegiei, 1.800 irakasleei eta 50.000 ikasleei zerbitzu zuzena emango die, eta herritar guztiek erabili ahal izango dute.
|
|
|
Hizkuntzen, Kulturen eta Nazioarteko Trukeen 18 Aretoa aurten Parisen burutuko da, otsailaren 23tik 27ra arte. Hizkuntzen azoka
|
hau
lehen mailakoa omen da bere arloan. Beren hizkuntza eta kultura sustatu nahi duten herriek erakusleiho aparta dute Expolangues en.
|
|
|
Gure garaipenak, berez, ezin dutelako handiak izan, eta hortik agian amorrarazita bizirik mantentzen gaituen har
|
hau
. Baina komunitate txikia izateak ez gaitu komunitate handiei erasotzen dieten miserietatik libratzen.
|
|
|
Dena izan da deskubrimendu bat... baina ez dut pentsatu ere egin nahi nolakoa izango zen herri
|
hau
ez balitz abertzaletasuna ezkerreko baloreekin uztartzen ahalegindu zen belaunaldi hura egon. Aresti, Zeruko Argiako «Gazte gara»ko artikuluak, euskalduntzearen konzientziazio kanpainak... garai horretan gure historiak hartzen duen birak egiten gaitu desberdin seguruenik beste herri askorengandik.
|
|
|
Bilduma
|
hau
sortu zen momentuan ez zegoen Euskal Herrian horrelako ipuinik. Jarraitutako ereduei dagokienez, Espainia mailan bazeuden gaztelania eta ingelesezko liburuak.
|
|
|
Ez dut
|
hau
landu, baina Erriberako berreskurapena azpimagarria da, abizenak ikusten dira. XV XVI. mendeetan euskarak hor aitzinerat jo zuela dirudi, eleaniztasunak ere bai.
|
|
|
Izan ere, azken bolada honetan gure artean Nafarroaren inguruko lanak ugaldu diren arren, eta LARRUN txokoan (26 zbk.) ongi erakutsi zenez, ez da ohikoa euskal historiografian honelako lan bat topatzea. Kasu honetan, berriro ere eta zoritxarrez, erdaraz idatzirik dago, elkarrizketa
|
hau
bezala. Euskarazko laburpena, hau bai berrikuntza txalogarria, amaieran eskuratzen ahal da.
|
|
|
Kasu honetan, berriro ere eta zoritxarrez, erdaraz idatzirik dago, elkarrizketa hau bezala. Euskarazko laburpena,
|
hau
bai berrikuntza txalogarria, amaieran eskuratzen ahal da.
|
|
|
Zein izan da zure helburua lan
|
hau
egiterakoan?
|
|
|
Estatubatuar eta irlandarrek Yoyesen tragedia garaikide
|
hau
balute, honezkero zenbait film egina zuten. Gidoia mamitzeko dokumentazio bilaketa itzela egin zuen Tabernak, egunkariak miatuz, familiarekin mintzatuz, baita Yoyes ezagutu zutenekin ere, gaur egun politikaren esparru zabalean daudenak.
|
|
|
«Primeran konpondu ginen hasieratik. Irlandar zinemarekin bezalaxe gertatzea nahi nuen,
|
hau
da, esertzen zaren unetik, musikak herrialde horretan kokatzen zaitu. Ba, hori bera nahi nuen gure filmarekin:
|
|
|
Goi Aragoiko menditarrek gordetzen zituzten bitxikerien arteko beste baten gisan aipatzen ziren fablak orain dela gutxi arte,
|
hau
da, garai bateko aragoeraren azken dialektoak. Eta aztertu ere, hizkuntza ikuspegitik baino gehiago dialekto moduan ikertu izan dira.
|
|
|
Egiaz, badirudi hiztunen kopurua lehen zenbakitik hurbilago dagoela, eta hogeita hamar milaren bueltan legokeela ulertzen dutenena. Beti ere Goi Aragoiri gagozkiolarik,
|
hau
da, hizkuntzari eutsi dion lurraldeari. Izan ere, hustutako lurralde horietako hiztun asko industri guneetara joan da eta Zaragozan adibidez, Goi Aragoiko jende ugari bizi da.
|
|
|
izanda ere, luxuzko eskaintza eta ohorea iruditu zitzaidalako. Eta, bestetik, nire erresuma pertsonaleko Konstituzioan aspalditxotik artikulu
|
hau
jarri nuelako: «
|
|
|
Hura prestatutakoan xehe mehe ikusi ahal izan genuen benetan zenbat eta nolako astakeriak esan dizkioten espainiar hedabideetan. Maltzurkeriaren lege nagusi
|
hau
gure gotzainarekin bete zela sentitu genuen: esan duenaren kontra ezer esaterik ez badago, esan ez duena esan duela esaten da.
|
|
|
Gizarteari egiten zaion eskakizun
|
hau
kolektibitatearen iritzia, partaidetza eta erantzuna jasotzeko zabaldu da, salaketa egiteko, aldarrikapena entzunarazteko. Antolatzaileek diotenez,«
|
|
|
Mexikon zapatistek indigenen eskubideen alde egindako erreferenduma eredu harturik, eta Lleidan joan den udal hauteskundeetan egindako udal kontsultan arrakasta handiz burutu ondoren, kanpaina honen arduradunek Kanpo Zorra Deuseztatzeko Hiritarren Sarea eratu dute. Sare
|
hau
ari da gizarte kontsulta edo erreferenduma sustatzen, berau egitea posible den Espainiako Estatuko eta Euskal Herriko hiri eta herrietan
|
|
|
Munduan ezta gauzarik hain eder ez plazentik,/ nola emaztia gizonaren petik, buluzkorririk,/ beso biak zabaldurik, dago errendaturik,/ gizon horrek dagiela hartzaz nahi duyenik». Etxepareren «Emazten fabore» poemako ahapaldi bat dugu
|
hau
. Ez da, ez, hasiera makala euskal literatura erotikoarentzat.
|
|
|
Batetik, askok ez du
|
hau
literatura seriotzat hartzen eta bere burua oso seriotzat du; bestetik, erreparoa ere badago, `zer pentsatuko du nire amak, nire seme alabek, nire irakurle kuttunak...?'
|
|
|
Horien artean, guztietan gordinenak Jon Miranderenak dira. Adibide gisa «Hiru puttattoak»en zati
|
hau
:
|
|
|
Herri literaturaz ari garela, ezin bazterrean utzi atsotitzak. Oihenartek bildua da
|
hau
: «Gure andrea irrikor, iztartean gilikor».
|
|
|
Bata «Falo zantarra» 1988an Elkar etxeak argitaratua. Antologian honela definitzen da lan
|
hau
: «Apollinaire, Bataille eta generoko beste zenbait idazle klasikoren estilo gordin satirikoan idatzia».
|
|
|
neuzkan irratia, telebista eta egunkariak. Aurten telebistarik ez, baina besteak dauzkat, eta bai, ideiak eduki behar dituzu, eta batzutan ere datak agintzen badizu, pasa dezakezu aste osoa gai
|
hau
... ez, beste hau... baina gero entregatu egin behar duzu, eta dagoena esan. Ez da erraza, baina hori bai, askatasun handia ematen dizu ordutegi bat ez izateak, zure kasa lan egiteak, eta niretzat askatasuna balio handiko gauza da.
|
|
|
Inondikan ere, hor azaltzen dena behintzat. Franco garaian bai, baina desberdina zen,
|
hau
gerokoa da, eta ez dut giro horretako inor izan inguruan.
|
|
|
Hau edo hura balitz? Ba
|
hau
.
|
|
|
Mayor Oreja zen gurekin harreman zuzena zuen PPren gizona; gurekiko zubia. Harreman
|
hau
ordea desegin zen Aznarrek Francisco Alvarez Cascosi afera digitalen `gerra' konpontzea agindu zionean. Mayor Oreja lubakietan sartu zen.
|
|
|
PPk lau urte beranduago harrapatu izan bagintu ez genuen oraingo egoera
|
hau
biziko. EAJko talde parlamentarioa inozo samar izan ginen PPrekin.
|
|
|
Nazioarteko mailan paleta goman eta frontenisean aritzen dira soilik. Frontenisa alde batera utziko nuke, nire ikuspegitik jokamolde
|
hau
ez delako euskal pilota.
|
|
|
Guztiz beharrezkoa baita. Kirol
|
hau
oso garestia da, larruzko pilotak oso garestiak dira. Pilota batek 3.000 pezeta inguru balio du.
|
|
|
Trinketarekin lan handia egin behar dugu Hegoaldean, guztiz ezezaguna baita. Kirol
|
hau
herrikoia egin nahi badugu, nik uste askoz errazagoa dela trinketa ezker pareta baino. Eskuz aritzeko pilotak askoz bigunagoak dira eta jokoa ere alaiagoa da.
|
|
|
Lehen esan dizut: kirol
|
hau
herrikoia egin behar bada trinketan egin behar da. Ezker paretan erabiltzen diren pilotak oso gogorrak dira.
|
|
|
Urriaren 5ean (astelehena), goizeko zortzietan lehendabiziko 8 zakuak igotzen hasi eta bigarren solairuan dagoen 4x2 metro karratuko piszina batean hustu ziren. Sagar hautaketa egin zen ondoren,
|
hau
da, txarrak baztertu eta ur tutu baten bidez garbitu ziren onak zeudenak. Behin sagarrak garbituta, matxaka erabiliz sagarra jotzen hasi ziren.
|
|
|
Behin sagarrak garbituta, matxaka erabiliz sagarra jotzen hasi ziren. Lan
|
hau
oso motela eta neketsua da matxaka oso motel ibiltzen baita. Zortzi zaku jotzeko bi edo hiru ordu behar ditu.
|
|
|
Beste piszina honetan patsa 5 orduz beratzen eduki zen. Piszina
|
hau
maldan dago eta horrela, patsak askatzen duen zukua zulora bideratzen da. Zulo honetatik, gero upelarekin bat egiten duen tutu bat abiatzen da.
|
|
|
Behin prentsa bete ondoren lehendabiziko kolpea eman zitzaion,
|
hau
da, lehendabiziko estualdia. Zukuaren jarioa gelditzen denean eta ahal den guztia estutu denean, patsa atera, aireztatu eta berriro dolarean sartu behar da.
|
|
|
Patsak duen zukua ateratzeko 3 edo 4 kolpe behar izaten dira eta kasu honetan ere horrela izan zen, lau kolpe eman zitzaion. Prozesu
|
hau
burutzeko 4 bat ordu behar izan ziren. Hori egiten zen bitartean, beheko solairutik beste zortzi sagar zaku igo ziren, garbitu eta txikituz, patsa hurrengo egunerako bigarren laukian beratzen utziz.
|
|
|
Egunotako lanaren ondoren 1.250 litroko upela, garagardoa gordetzeko erabili ohi diren 50 litroko 3 upel, (barrikoteak egiteko) eta 60 litroko egurrezko upel txiki bat,(
|
hau
ere barrikotea egiteko) bete ziren.
|
|
|
Horrek, inolako apaingarririk jarri gabe, produkzio sistema neurri handi batean etorkinengan oinarrituko dela esan nahi du. Europako Batasunaren kasuan, 2025 urtera begira egindako azterketaren arabera, 159 milioi etorkin dira,
|
hau
da, gaur egungo biztanleriaren% 40.
|
|
|
Azterketa honen arabera, Italiarekin batera, Espainiako Estatua da datozen urteotan giza kapital gehien galduko duen herrialdea. 2050ean munduko estaturik zaharrena izango da, eta batez besteko adina 54,3 urtekoa izango da,
|
hau
da, munduko batez bestekoa baino 16 urte altuagoa. Zenbait adituk dioenez, hemendik 2025 urtera bitartean Europak 35 milioi biztanle galduko ditu eta 159 milioi langile gehiago ditu egungo lan egiturari eutsi ahal izateko.
|
|
|
Arduradunen esanetan,
|
hau
da planak epe ertainean duen helburua: nekazari elkarteek zuzenean ahalbidetuko lukeen eredu integrala, hartara langileen kontratazioa legearen barruan egingo litzateke eta.
|
|
|
Hori kontuan izanik, eta XXI. mendea euskararen mendea izatea nahi baldin badugu behintzat, 1998ko irailean abiatu zen prozesu politiko berriaren aurrean euskalgintzak ere jarrera bultzatzailea izan behar duela eta bere baliabide guztiak martxan jarri behar dituela ohartzen gara. Gogoeta honek presoenganako elkartasuna adieraztera bultzatu gaitu, horixe baita momentu honetan prozesua oztopatzeko Paris eta Madrilgo Gobernuek darabilten jukutria,
|
hau
da, Euskal Herriak demokratikoki erabakitzeko duen eskubideari jartzen dioten traba.
|
|
|
Beste zuhaitz gehienak ez bezala, palmondoak handiak izanagatik ederki mugi eta landa daitezke. Lan
|
hau
lurra berotu denean egin behar da, hurrengo negurako indartu dadin. Maiatza ekaina bitarte hori da garai aproposa.
|
|
|
Errepidean aurrera jarraitu eta larreetako batean arkazia topatuko dugu loretan. Jatorriz Australia eta Tasmaniakoa da zuhaitz
|
hau
eta gehienbat etxeak apaintzeko erabiltzen da. Txalet eta etxebizitza bakarrak ugari direnez, beraien lorategietan zuhaitz exotikoak barra barra daude.
|
|
|
Atzean geratu dira artadi eta mahatsondoak. Aurrerago Zumaia (6 km) dago eta
|
hau
baino lehenago txangoa hasi duguneko puntua, aparkalekua, alegia
|
|
|
Saldu egiten dira eta hauekin lortutako txingarra, arkume txuletak erretzeko onena omen da. Arraina erretzeko ere ez dira zotz hauek txarrak izango eta txakolina baino ardo egokiagorik ez dago
|
hau
laguntzeko. Gorputza nekatu ondoren, sabela betetzeko aukera ona dugu hau eta bertako produktuekin egiten badugu, bertako nekazaritza mantenduko dugu
|
|
|
Arraina erretzeko ere ez dira zotz hauek txarrak izango eta txakolina baino ardo egokiagorik ez dago hau laguntzeko. Gorputza nekatu ondoren, sabela betetzeko aukera ona dugu
|
hau
eta bertako produktuekin egiten badugu, bertako nekazaritza mantenduko dugu
|
|
|
Eibarko Udalak Siadeco enpresarekin batera egin duen azterketatik ateratako datuak dira horiek. Hala ere herritar guztien batez bestekoa(% 49,5ek daki euskaraz) baino altuagoa da merkatarien euskara ezagutza, eta sektore
|
hau
da euskara gehien erabiltzen duena. 650 saltoki, lokal eta bulegok dute azterketa lan honetan.
|
|
|
Arrazoi du Arnaldo Otegik egoera
|
hau
frakaso kolektibo gisa deskribatzean, baina frakaso kolektibo horretan talde edo eremu politiko guztien akatsak ere ez dira berberak: PPk bat du, Lizarrak beste bat, EAJk berea, HBk ere bai, besteek berdin... eta ETAk ere bai, su eten garaiko aktibo eta guzti ez nolanahiko erantzukizuna gainera.
|
|
|
Egiaren bilaketa orekatuan, errealitatearen zatiak atzeman eta molde esanguratsu batean uztartzea dute helburu. Dokumental egileei hala ere, beti leporatu izan zaie ez direla objektiboak,
|
hau
da, etengabe aukeratzen ari direla, hala nola, gaia bera, jendea, angelua, soinuak, hitza, eta abar. Hautu bakoitza ikuspuntu baten adierazle bilakatzen dela.
|
|
|
Egileen ustez bilduma
|
hau
hurbilketa soila da, esparru honetan eman den lehen urratsa. Irakasleak izaki, oinarri bat eskaini nahi diete euren ikasleei, irainak ere euskaraz botatzen ohitu ditezen.
|
|
|
Bildumaren egileen ustez, gazteek euren argotean ere euskara sar dezaten tresna egokia da liburu
|
hau
. Baina lehenago ere irainka euskaraz jarduten zuenak, bere lexikoa zabaltzeko aukera izan dezake
|
|
|
Hogeigarren hamarkadak bereak emanak zituenean jaio zen eibartar
|
hau
Bergaran. Ama eskoriatzarra eta aita bergararra zituen mutikoa, ume umetan joan zen Eibarra eta hangotzat zuen bere burua.
|
|
|
Zabala Aranaren gramatikarekin hasi zen eskolak ematen, gero Xabier Peñaren ikasbidea erabili zuen. 1955ean, euskaltzale talde horrek bultzatu eta Urkixo Mintegiak babestuta, Andoni Urrestarazuren Umandi gramatika argitara eman zen eta
|
hau
izan zen euskara ikasle askok urte luzeetan jarraitutako metodoa. 1968an euskara batuaren bidean lehen pausoak eman ziren eta Imanol Laspiurrek honen aldeko jarrera azaldu zuen.
|
|
|
Liburu honetan ziharduen lanean gogotsu eibartarrak gaixotu zenean; hala ere, Serafin Basaurik, Imanolen lagun mina zenak, testuak egokitu eta azken ukituak eman ostean, Eibarko Udalaren Euskara Batzordearen eskutik kaleratu da. Liburu
|
hau
, Laspiurrek aurretik argitaratuak zituen zenbait lanen osagarri dela esan liteke, eta autore honek Eibarko euskararekiko zuen arduraren erakusgarri da. Liburua neurri batean berezi egiten duen ezaugarrietariko bat, azalpenak eta ematerakoan eibarrera erabili izana da.
|
|
|
Azentua eta intonazioari dagokion atalean berriz, eibarrerak dituen ezaugarri bereizgarriak azaleratzen ditu batez ere. Gaia lantzerako orduan, eibarreraren ezaugarriak adierazteko «Eibarko euskariaren 15 entonaziño arau» ematen ditu, eta honek, neurri batean, antzeko beste saiakera batzuekiko berezi egiten du lan
|
hau
.
|
|
|
Imanol Laspiurren azken liburu
|
hau
eibarreraren azterketaren inguruan zegoen hutsune bat betetzera dator. Hizkera honi buruzko informaziorik jaso nahi izanez gero, Imanol Laspiurren beste zenbait lanekin batera, liburua ezinbesteko erreferentzi puntua da.
|
|
|
(...) Aurreko hamar urte horiek lotsagarriak izan baitira, Euskal Herriaren eskari nazionalekin zerikusirik izan duten arazoak elkarrizketa bidez ebazteko inolako ahaleginik egin ez delako unibertsitatean egin behar litzatekeen modura. Hemendik aurrera UPV EHU gobernatu nahi duen taldeak, ez luke ahantzi behar unibertsitate
|
hau
Euskal Herrian kokaturik dagoela, eta gure herriaren zerbitzurako izan behar lukeela(...)».
|
|
|
Ondotik laborantza dator, honetan aurkitzen baitira ia mila baserri, beraz beste hainbeste lanpostu. Azkenik zerbitzuen sektorea dago,
|
hau
ere milako bat lagunen enplegatzaile. Datozen urteetan industria munduko langileak hartzea izanen bada lehentasuna ere, turismoaren eta nekazaritzaren arloek lan eskaintza egileak bilakatzen dira.
|
|
|
Eskola? Etxerako bidean batekin aritzen ginen bertsotan, edo tabernan, edo neskalaguntzatik etxerakoan ere bai(
|
hau
egin banio, edo beste hori... geure buruarekin bertsotan). Hori zen gure eskola, baina gaur egungoena oso ezberdina da.
|
|
|
Horrez gain, argia eta musika elektroakustikoa erabili ditu. " Daño" ikuskizuna orain bi urte inguru Gasteizen eskaini zuenetik,
|
hau
da Muñozek egin duen lehen lana.
|
|
|
Lehen HBrendako zen mezu
|
hau
, baina EHk abstentzioa eskatzen badu, norentzat ote mezua?
|
|
|
EAJren orekarako egoera
|
hau
luzatzea ere ez da erosoa izango, eta ona ere ez seguruenik, baina hauteskundeei begira polarizazio horrek abertzale askoren botoa eman diezaioke; jeltzaleek badakite hori eta ondo baliatzen ari dira. EA ere ahalegin berdinean ari da, eta Nafarroan bereziki izan dezake bere uzta, EHko batzuk bozkatzera badoaz behintzat.
|
|
|
Hauteskunde izateak ez du esan nahi herri bat demokrazian bizi denik. Demokraziaren irispide formal
|
hau
, ondoko hiru irispideekin gutxienez, lagundurik agertu behar da. Batetik, partaidetza efektiboa:
|
|
|
Mende berriaren atarian gaudela eta, forma demokratiko honi eduki pragmatikoa jarri behar diogu daukagun hiritargo berri honekin:
|
hau
izango da datorren mendearen erronka. Azken finean, bazkariak, bere funtzio biologikoaz aparte, erritualak diren bezala, partaidetza politikoaren zenbait forma ere erritualak dira, eta hauen artean boto portaera.
|
|
|
Lan sustapena dela medio, ohikoa ez den moduan ari da Eusko Jaurlaritza hirurogei urte betetzen dituen langileen ordezkapena burutzerik badagoela aldarrikatzen. Neurri
|
hau
guztiz egokia jo tzen dute, alde batetik, langabezian dagozen gazteentzat lan bideak errazten dituelako eta bestetik, gazteek dakarzkiten preparazio eta teknologi berriak lantegietan sartzen dituelako. Hori guztia, ederki dago honela, baina harrigarri dena zera da, administrazioak hain onuragarria jotzen duen sistema (besteentzat), bere buruari ez ezartzea.
|
|
|
Hauteskundeetako promesa horiek entzute hutsarekin zentralen jabe diren enpresa elektrikoen eta banketxeen argi gorriak piztu dira. Eta, beti bezala, hasiak dira energia kontsumitzaileak ikaratzeko kalkulu ekonomikoak egiten,
|
hau
da, hiritar guztiok ikaratzeko kalkuluak egiten. Konpainia elektrikoek dagoeneko gizarteari jakinarazi diote zentral nuklearrak itxiz gero argiaren ordaina urtean 120.000 milioi pezeta (4.800 milioi libera) igoko dela.
|
|
|
Espainiako Estatuan zehar dauden gainerako zentral nuklearrak, beste zazpi megawattetik gora dituzte,
|
hau
da, Espainiako Estatuko kontsumoaren heren bat, hemendik 2015 urtera bitartean itxiko lirateke, pixkanaka. Zazpi zentral nuklear horiek honako hauek dira:
|
|
|
Ez dago irizpide eta koordinazio bateraturik eta egoera honek kudeaketa arazo larriak sortzen ditu. Babes figuren inguruan dagoen heterogeneitate zabal
|
hau
ordea, ez da izaten lurralde edo ingurune bakoitzaren ezaugarri bereizgarri edo izaeraren isla, askotan garai bakoitzeko ohitura edo modek bultzaturiko irizpide subjetiboen ondorio izaten dira.
|
|
|
80ko hamarkadatik aurrera, espezie enblematikoen presentzia, iraungipen arriskuan dauden animalien presentzia (ia beti ornodunak), biodibertsitatea eta horrelako irizpideak maneiatzen ziren ingurune naturalak legez babesterakoan. Azken urteotan, pixkanaka bada ere, hau guztia utzi eta ekosistemak babestera jo da,
|
hau
da, lurralde jakin batean gertatzen diren prozesu natural nahiz ekologikoak babestera, ez da animalia edo landare bat babesten, natur gertaera edo prozesuak baizik. Izan ere, ekodibertsitatea babestuz, biodibertsitatea ere babesten da, eta ondorioz, ingurune horretako animalia nahiz landare guztiak.
|
|
|
Jendea ari da konturatzen pixkanaka, ingurune naturalak legez babestea onuragarria dela denentzat. Hasieran, natur parkeen kontu
|
hau
ezezaguna zen garai haietan, arazo gehiago izan ziren. Guk bereziki ez dugu arazo handirik izan, baina esate baterako Nafarroan, Urbasako parkea dela eta arazo ugari sortu dira.
|
|
|
Agian kasurik deigarriena, Valderejokoa izango da. Natur Parke izendatu aurretik, inork ez zuen ezagutzen ingurune
|
hau
, orain berriz, jende ugari hurbiltzen da bertara. Turismo hau ongi bideratzea garrantzitsua da, naturaren kontserbazioa eta turismoa ongi uztartzeko
|
|
|
Natur Parke izendatu aurretik, inork ez zuen ezagutzen ingurune hau, orain berriz, jende ugari hurbiltzen da bertara. Turismo
|
hau
ongi bideratzea garrantzitsua da, naturaren kontserbazioa eta turismoa ongi uztartzeko
|
|
|
Edozein modutan, badugu zenbait kezka gai honi dagokionean. Alde batetik, eskumenen kontua dago, izan ere, orain, udaletxe askok zenbait eskumen galdu du eta Aldundiek hartu, eta
|
hau
horrela izatea kaltegarria deritzogu. Bestetik, zenbait natur parkeren benetako helburua ez da oso garbia, kasu batzutan turismoa edo basogintzari ematen zaio lehentasuna.
|
|
|
Bestetik, zenbait natur parkeren benetako helburua ez da oso garbia, kasu batzutan turismoa edo basogintzari ematen zaio lehentasuna. Esate baterako, Aralargo natur parkean zeresan asko eman duen urbanismo plan bat dago Lareon, eta gure ustez,
|
hau
ez da bateragarria parkearen benetako helburuekin.
|