|
2000
|
|
|
BERTSOGINTZAREN 455 urteurrena ospatu zen urtarrilaren 29an Donostian egin zen Bertso Egunean. Aurtengo edizioan XVI. mendeko Etxepareren «Linguae Vasconum Primitiae» liburua izan zen oinarria, Bertsozale Elkartearen arabera liburu
|
honetan
baitago bertsolaritzaren lehen aztarna. Aurtengoa, hogeita hamaikagarren edizioa izan da, eta «Jalgi hadi plazara» lelopean ospatu da.
|
|
|
Nafarroako 8/ 87 Legeak dioenez, erreserba integralek, babes neurri zorrotzak izan behar dituzte, bertan balio biologiko nahiz ekologiko handiak baitaude, ondorioz, ingurune hauetan ez da inongo giza-jarduerarik baimentzen. Debeku
|
honetatik at
leudeke jarduera zientifiko eta dibulgatzaileak, nahiz eta hauek ere murriztuko dituzten. Erreserba naturaletan berriz, neurriak ez dira hain zorrotzak eta bertako ekosistemak izaera berezia duten arren, bertako natur baliabideak ustiatu daitezke neurri mugatzaile batzuen barruan.
|
|
|
Gu beti egon izan gara lurralde antolaketaren alde, eta natur inguruneak babestea, lurraldea antolatzeko modu bat da. Edozein modutan, badugu zenbait kezka gai
|
honi
dagokionean. Alde batetik, eskumenen kontua dago, izan ere, orain, udaletxe askok zenbait eskumen galdu du eta Aldundiek hartu, eta hau horrela izatea kaltegarria deritzogu.
|
|
|
Bizkaiko Ogasun saileko arduradunen ustez, zenbat eta gehiago murriztu atxikipenak, orduan eta aitorpen positibo (ordaindu beharra) gehiago daude eta aitorpen negatibo (itzuli beharra) gutxiago; horrexegatik estutu behar izan da aitorpena aurkeztetik libre geratzeko muga. Bizkaiko Ogasunak eginiko kalkuluen arabera, sistema berri honi esker lurralde
|
honetan
dauden ia 500.000 zergapekotatik 213.349 inguru lagun geratuko dira aitorpena aurkezteko betebeharretik libre.
|
|
|
30 urterekin aneurisma batek jo eta gorputzaren eskuin aldea zeharo elbarritua geratu zitzaion. Bere biografia lausotua dago kontu
|
honi
dagokionez; batzuen esanetan," bon vivant" edo parrandazale porrokatua genuen Urrabieta. Besta" basati" baten ondoren desagertu eta inork ez zekien non zegoen.
|
|
|
Liburu hau" Apirila" deritzan sailan argitaratu da, Argitaletxe Elkartuak deritzanak atera du. Sari
|
honen inguruan
badago ekimen antolatuago bat. Estatuko sei argitaletxe ari dira.
|
|
|
Bai, eta horretarako aurkeztu dugu gure trantsizio proposamena.
|
Honetan
dauden klabeak oso zehatzak dira. Gidari lanetan, motor gisa, Udalbitza dago eta honek gauza zehatzak egin ditzake:
|
|
|
Autobidetik at jada, Ozaeta norabidea hartu, ezkerrera, eta laster (Maturanara iritsi baino pixka bat lehenago) Garaioko Parkean barneratzen den bidea ikusiko dugu, kartel marroi batek seinalatua. Izena eman dion antzinako herria zegoen lekuan kokatua, 120 hektareako penintsulatxo batean, edonolako zerbitzuz hornitutako parke
|
hau
dago, egunpasa burutzeko eremu bikaina. Fauna eta flora interesgarria biltzen duen aisialdi eremu honetan, jende gehien erakartzen dutenak hondartza artifizialak (lakua bezain beste) eta zelai zabalak dira, eguzkia hartzeko aproposak.
|
|
|
Labayru, 1998) oraindainokoan Sarrionandiaren obra osoaren ikuspegirik zabalena eta ondo ehundua argitaratua du, haren ideia poetikoen azterketarako" harrera teoria" ri atxikitako metodologia erabiliz. Liburu
|
honi
dagokionez, bere ustez, bidaia liburuaren egituraren bizkarrezurra bada ere," poesia honen iturburuan dagoen deserrotzearen sentimenduaren ondorioa ere bada." (70 or.)" Poetak bilaketari ekiten dio, euskal literatura eta kultura lur agorrak eta panorama desolagarria" gertatzen omen zaizkiolako.
|
|
|
Jon Kortazarrek argitaraturiko beste bi artikulu ere aipagarri dira Sarrionandiaren lehenengo liburu honetako erreferentzia literarioen gai
|
honi
dagokionez, bata Idatz & Mintz (1982, 1, 34 or.) eta bestea Jakin aldizkarian (1982, 24 zk, 106 or.). Bietan garrantzia berezia ematen die, bi hitzaurreek, liburuaren hitzaurreak eta" bitakora kaiera" izeneko poemak, aditzera ematen duten kontzepzio literarioari," metaliteratura" edo" metapoesiaren" esparruan kokatzen duelarik.
|
|
|
Badirudi ikuspegi zabalago bat izateak interpretaziorako bideak errazten dizkigula. Hala ere, gai
|
honi
dagokionez, García Martinek dioenarekin bat gatoz:
|
|
|
bigarrenentzat euskara eta, batzuetan? geografiari lotutako egitatea den bitartean, lehenengoentzat Euskal Herria egitate politikoa ere bada.Egunkari abertzale eta erregionalisten artean auzi
|
honen inguruan
dagoen aldea, gainera, oso nabarmena da: lehenentzat politikazko albisteen erdiek baino gehiagokEuskal Herri osoarekin zerikusia duten gaiak aipatzen dituzte; bigarrenentzat, ordea, mota horretako albisteak politika gaietako %10etik behera dabiltzala kasu gehienetan.
|
|
|
albistegirik ikusienak dira eta kanal guztiek prime timedute emisioaren erreferentzia nagusi gisa. Azken
|
honi
dagokionez, ETBren bi kanaletan informazio saioei emaniko denbora tartea erabat ezberdina da, lehenago ere azpimarratu dugunez. Euskarazkoan, informazioak prime time tartearen %13, 1 betetzen dueta ETB2ren kasuan, aldiz, %42, 1 Beraz, hiru aldiz pisu handiagoa dute albistegiekgaztelaniazko emisioan ETB1en baino.
|
|
|
Hurrengoeraldaketa 2002erako dago aurreikusita. Hauek eta ondoren aipatuko diren dokumentuak honako helbideelektroniko
|
honetan
daude eskura: http://europa.eu.int/comm/dg10/avpolicy/key_doc/
|
|
|
Ikus entzunezko lanen sostengu finantzariorako ezarritako kontu eta mekanismoei (COSIP eta conte de soutien delakoak) egin beharreko gutxieneko ekarpena (satelite eta kablerako zerbitzuak betebehar
|
honetatik kanpo
daude).
|
|
|
Erakusten den mapa geografiko administratiboak ez du onartzen Euskal Herriaren profilik. Ipar Euskal Herria bera ere ez daexistitzen eta
|
honi
legokiokeen lurraldearen errepresentazioak bat egiten du Biarnorekin, lehen aipatutako bost zati nagusietako bat osatzeko.
|
|
|
batetik, eta soziologia politikoari dagokionez, gizarte nazional jakin bat aintzakotzat hartu izana.Kritika beste kontzeptu eta disziplina eremuetara zabal daiteke, ordea. Antzeko ibilbidea ezagutu dute berriki arte estatu kontzeptuak eta
|
honen inguruan
dauden bestehainbat kontzeptuk, zeren erabat aintzakotzat hartu edota ikerketatik at izan baitira, askotan aintzakotzat hartu izanagatik, hain zuzen ere?, antropologiaren eremuanbatik bat disziplinaren bilakaera izanik egoera honen errudun. Alabaina, sozialki etapolitikoki sortu eta garatutako kontzeptuen aurrean gaude (Leca 1991), eta, hortaz, beste edozein kontzeptu eta antolaketa modu bezala, ikergai bilaka daitezke.
|
|
|
Nazionalitate kontuak, jarraian ikusi ahal izango dugunez, estatuaren etabere menpe dauden herri eta nazioen arteko liskar iturri dira oraindik ere. Arestianaipatu dugun bezala, estatuaren bilakaeran, nazio estatu izateko bidean berebizikogarrantzia dute bai gailentzen den naziotasunak eta baita
|
honi
dagokion eta unehorretatik aurrera bere adierazle agerikoa izango den nazionalitateak ere. Naziotasuna onartuz gero, nazionalitate jakin bat esleituko zaio estatu horri, nazioarteanbermatua izatean onetsia izango dena.
|
|
|
Moneten arteko truke tasak, salbuespenak salbuespen, aldatzen aridira merkatuen arabera, egonkortasunik eza dibisa eta finantza merkatuetan ezaugarri nagusienetako bat bihurtuz. Bitartean, hazkunde ekonomikoa nabarmenkiapaldu da herri industrializatuetan, ondorioz, jendeen diru sarreren arteko ezberdintasunak eta epe luzeko langabezia, eta
|
honi
dagokion jende bazterkeria, handiagotuz, besteak beste.
|
|
|
Kinka larri honetan, Nazio Estatuaren eta
|
honi
dagokion subirotasunaren eraldaketak etengabe eztabaidatzen ari dira. Kapitalismoaren aro keynesiarra amaitutzat eman ondoren, erabaki politiko ekonomikoak errotik aldatzen saiatu dira baigobernu kontserbadoreak eta bai gobernu sozialdemokratak ere.
|
|
|
esaten duen Bestearen menpe baitaudebeti.
|
Honi
dagokionez, psikoterapia guztiak norbere irudiaren terapiak dira, izatez, eta ispilu aroan oinarriturik daude beti. Eredu papera betetzen duen nagusiaren begiradapean, niari bere sintesi eta menderakuntza funtzioak itzultzea da kontua.Irudi bidezko terapiak dira, eta horrexegatik nagusi bidezko edo nagusiarekikoidentifikazio bidezko terapiak dira.
|
|
|
|
Honi
dagokionez, Anzieu k talde transferentziak eduki dezakeen arazoa sistematizatu du, eta zehaztu ere zehaztu du, giza lotura orotan zirkulazio fantasmatikobat dabilela ekintza prekontziente gisa; eta hau, gizabanakoen mehatxu eta desirainkontzienteen irudimenezko betearazpenen ahalegintzen da? (1986,202 or.). Honek osatuko luke transferitutako edukiaren iturria, eta beraiekmarkatutako indarra eta zentzua norabide horretan doa.
|
|
|
|
Honi
dagokionez, Araba ez da aintzat hartzen, herri bakarra eta datu gutxi dagoelako.
|
|
|
Tamalez, etorkizuneko eraikuntza nagusiena ez da arkitekturaz adieraziko, informazioaz etaezagutzaz baizik.
|
Honetan
dago giltza, herri izatearen giltza eta etorkizunekomundializazioan norbera izateko gaitasunaren sekretua. Azpiegitura materialeneskutik, soil soilik, ez da etorriko gure sortzaile nortasuna, bestelako heziketa etahezibide kulturaletik baizik?.
|
|
|
1), euskara? hizkuntza partikularraren azterketa munduan sartu etaeuskararen egoerari buruz zertxobait esateko, oso modu laburrean bada ere, eta 2) egoerahorretan, omenaldi liburu
|
honetan
dauden lanek nolako lekua betetzen duten azaltzekoere. Hau espreski ondo egiteko, ordea, zenbait baliabide lortu eta zenbait baldintzabete behar dira, orain ematen ez direnak.
|
|
|
Gai
|
honi
dagokionez, gurea baino aurreratuago dagoen Quebec-eko kasua hobekiezagutu genuke, baita Kataluniakoa ere?, argia eman bailiezaguke hizkuntzpolitika finkatzerakoan.
|
|
|
Albistegi labur edo buletinetarako material prestatua igortzen dute (5etik 10 minututara), irratiko kazetariek ahotsa (erreportaia aurkezteko) ipini besterik egiten ez dutelarik. Zerbitzu berezi
|
hau
egon ezean, irratilariek, ahotsa ipini, albisteak hautatu eta berauek baloratzeaz gain, beste zeregin bat ere badute: albisteak irratitik emateko eran idatzi behar dituzte.
|
|
|
Nahiz eta ur sakonetan sartzeko asmorik ez izan, interesgarria iruditu zaigu nazioaren teoriei begirada luzatzea, nolabaiteko argitasuna eskain dezaketelakoan, gai
|
honi
dagokion hezkuntzaren zereginaz jabetzeko helburua eskuartean dugularik. Lehenik eta behin, arazoari heldu bezain azkar zerbaitek harritu bagaitu, gaiaren konplexutasuna bera izan da.
|
|
|
uniformizazioa, alde batetik, eta kontrol ideologikoa, bestetik. Bigarren ezaugarri
|
honi
dagokionez, erlijioak sistema politikoa babesteko eta finkatzeko hezkuntza arloan jokatzen duen funtsezko protagonismoa aipatu behar da, eta ikusi besterik ez dago, hezkuntza arazoa kokatzen deneko beligerantzia maila horretan,, leyes de policía, direlakoei eman zitzaien nagusitasuna.
|
|
|
Gai
|
honi
dagokionez, Moyano legeak, ezer asmatu baino areago, ezagunak ziren irakaskuntzaren hiru mailak arautu zituen(. La enseñanza se divide en tres periodos, denominándose en el primero, primera; en el segundo, segunda, y en el tercero, superior, zioen jadanik aipatu dugun oinarri legeak199), arestian esan dugun moduan, koherentzia eta kohesioa zituen egitura osoaren barruan200 Irakaskuntzaren hiru mailen arteko lotura garrantzitsua izanik oinarrizko baldintza baita sistema osoa eraikitzerakoan201?, aurreneko atalean aztertutako egitura corpusaren logikaren barruan kokatzeak, aparteko sendotasuna eman zion eraikitzen ari zen hezkuntza sistemari.
|
|
|
Baina, gai
|
honi
dagokionez ere, lege hau mende erdiko historiaren ondorioa dugu. Dagoeneko XVIII. mendearen azken urteetan, gobernua irakasleriaren prestakuntzaren arazoari erantzuna ematen saiatu zen:
|
|
|
Moyano legeak garai berri bati ireki zizkion ateak, eta beraren xedapenek irakasle eskoletako ontziari norabide erregularra erraztu zioten233 Gai
|
honi
dagokionez, hezkuntza sistemaren eraikitze prozesuak aurrez aurre zuen erronka, honako hau zen: corpus homogeneo eta zentralizatuaren beharrari erantzutea.
|
|
|
Gai
|
honi
dagokion bilakaeraren berri zehatza izateko, ikus ezinbesteko ereferentzia den Gil de Zarate-ren laneko. De las escuelas normales, izeneko atala (GIL de ZATATE, A:
|
|
|
Kontraesanez beteta nago, badakit. Neuk ere, beste norbait balitz nire lekuan legokeena, eta ni nahaste
|
honetatik kanpo
banengo, erraz emango nuke iritzia. Baina arrazoia eta sentimenduak bide desberdinetatik doaz, eta hara:
|
|
|
Eta nola mintzatu zen Miguel, Utopiaren alde, Makiaveloren kontra!, erraiten zigula: " Zeren hauxe baituzue gure mende
|
honetan
dagoen auzirik hil edo bizikoena eta auzien auzia: edo Utopiaren alde gaude, paradisua Lurrean eraiki ahal izaiteko, edo Makiaveloren alde, infernua sortzeko...".
|
|
|
Ptolomeoren sistemaz ari zen Koperniko, eta zientziaz, azken finean, baina zenbatetan pentsatu izan dudan ezen hitz haiek ongi isla dezaketela gizonaren barrena, haren muina eta arima! Baina bertze interpretazino
|
honetan
balegoke alderik, zeren nik ez bainuke gizona munstrotzat hartuko, bere bakarrean eta bere osoan anitz moldetakoa delako eta bere aniztasunean osoa eta bakarra; aitzitik, ez al duzu uste ezen, noiz eta aniztasun horretan zati batek bertzeak irensten baititu, bihurtzen dela gizona, edo bihur daitekeela, nehoiz baino munstroago, zeren jabetzen baitzaio orduan osorik ideia bat eta behako bakar bat e... Eta ez ote duzu uste, halaber, ezen, zenbatenaz zabaltzenago dugun bihotza eta adimendua, hainbatenaz gehiago uler dezakegula ezen hainbat partez eginik gaudela... eta parte batean garela ardi, bertze parte batean otso, eta gizon bakoitza bere ardiak bizi duela, nola otsoak ere bizi duen?
|
|
|
Eta, puntu
|
honetan
gaudela, zilegi bekit beriro erraitea bertze nonbait errana: zenbat eskertzen diodan Felisari, umetan ipuin haiek kontatu zizkidalako; zenbat jaun Marceli, Erromako eta Greziako historia haiek irakatsi zizkidalako, baita haiek deklamatzen ere; eta zenbat osaba Joanikoti, jostetan ibiltzen irakatsi zidalako, mugako mugaren inguruan beti ere, hura hautsi ez hautsi!
|
|
|
Eta, osaba Joanikotek erranen lukeen bezala, eliza tipi
|
honetan
nago, eta ene eliza honek kide bakarra du... baina, bakarra naizen arren, ez nago bakarrik, eta, ahal dudanean, uzten ditut, amets batean bezala, neure beso hauek luzatzerat, eta besarkada gozo batean neureganatzen ditut neure oroitzapen onak eta ez hain onak, eta neureganatzen dut mundua, mundutik kanpoan nagoen arren.
|
|
|
Eta
|
honetan
nago eta honetan ari naiz, luma eskuan eta begi ordeak begien aitzinean... eta orain lehengo batean gertatua kontatzea dagokit.
|
|
|
—Ez al dakizue Testament Zaharrak irakasten digula ezen Jainkoak Paradisuan jarri zituela Adan eta Eba, baina hura guztiz galdu zela, haien bekatuagatik, eta, halatan, mundu
|
honetan
daudekeen paradisu guztiak asmakizun hutsak baizik ez direla eta gezur hutsak. Edo ez al dakizue zer gertatu zitzaion Ponce de León-i berari ere, Bimini rat joan zenean, gaztetasunaren iturriaren bila, gaztetasuna aurkitu beharrean zahartasuna eta heriotza baizik aurkitu ez zituela?
|
|
|
—Orri
|
honetan
dagoena, berriz, Antonio de León Pinelok bere El Paraíso en el Nuevo Mundo liburuan argitaratu zuen maparen kopia bat duk, nihaurk egina, Donostiako lagun frantziskotar batek utzi zidan liburuaz baliaturik —eta Indietako mapa bat erakutsi zidan, non erdi aldean Paradisua ikus baitzitekeen, lau ibaiek ureztatua: Amazonasek, Platak, Orinocok eta Magdalenak.
|
|
|
—Altxor tiki bat duk, zinez izugarria, gutitan aurkitzen direnetarik... —sobera mintzatzen ari denaren keinu damutua marraztu zitzaion— Nolanahi ere, auzi
|
honi
dagokiona baizik ez diagu atxikiko. Gainerako guztia desegiteko agindua emanen zigutek noski.
|
|
|
Baina atea zabaldu bezain laster topatu dugu lehen ezustea. Atearen kanpoaldean, maratilatik esekia, txartel
|
hau
zegoen: DO NOT DISTURB BITTE NICHT STÃREN NO MOLESTEN POR FAVOR.
|
|
|
Baina haize hegoa dabilen udazkeneko gauetan bezala, kanpoan oso gaugiro ederra dago eta aspertu naiz denda itogarri
|
honetan
egoteaz. Eta beharbada gaur arratsaldean zaldi gainean ibiltzean askatasunaren zirrara sentitu dudalako, orain zerua bezalako espazio zabalak behar ditut nire gogoa hegalda dadin.
|
|
|
Ez dakit kultura den, ez dakit urte
|
honi
dagokion. Badakit, ostera, urte luzeetan euskararen alde jardun duten norbanako franko susmopean direla, laster batean erruztaturik ikusiko dugun euskarazko kultura oso baten aitzindari gisa.
|
|
|
Honela, Katalunian internauten portzentajea% 12,8 den bitartean, Kantabrian% 3,9 soilik konektatzen da sarera. Arlo
|
honetan
badago aintzat hartzeko alderdi bat: ez dago paralelismorik prentsa idatziaren kontsumoan lehen postuak betetzen dituzten eta internauten ehunekoetan lehenak diren lurraldeen artean.
|
|
|
horrelako itunak izateak truke maila nabarmena eskuratu dela adierazten du, beste mintzakide batzuekin hitzarmen eta koordinazio mailak lortu direla esan nahi duelako. Nazioarteko erakundeen partaide izatea atal
|
honetan
dago sartuta.
|
|
|
Esanahi teoriko
|
honi
dagokionez, beraz, erlatibitatearen teoriak konbentzionalismoa indartu zuen. Higidurari buruz dioena ez da ez egiazkoa ezta faltsua ere zentzu absolutuan, baizik eta baliokideak diren sistema erreferentzialen artean aukeratzen dugun bati dagokionez bakarrik.
|
|
|
" Joko" hitzaren adibidearekin argitu zuen arazo hau.
|
Honi
dagokionez, esan zuen, alde batetik, (1) joko guztien artean zerbait komuna izan arren, horrek ez duela inplikatzen, joko jakin bati" joko" deitzen diogunean, esan nahi duguna hori denik, eta, beste aldetik, (2) hain desberdinak diren ekintzei" joko" deitzeko arrazoiak ez duela izan behar horien guztien artean zerbait komuna dagoenik, baizik eta erabilera batetik bestera igaro... Bazirudien" eder" hitzaren gure erabilera desberdinetan ezer komunik ez dagoelakoan zegoela," hamaika joko desberdinetan" erabiltzen dugula esanez —adibidez, aurpegi baten edertasuna eta aulki baten edertasuna, edo lore batena, edo liburu koadernaketa batena, desberdinak direla—.
|
|
2001
|
|
|
Beste zerbait ere gertatu daiteke, Hirugarren Munduan ezkerraren helburuak ohiko ekonomikoak izatea eta herrialde garatuetan bi helburu bereiztea: batetik, soldatapeko mundutik at geratzen diren sektoreei laguntzea, eta bestetik, soldatapekoen bizibaldintzak hobetzea edo
|
honen inguruan
dauden arloak laguntzea, esate batera, feminismoa, ekologia eta hori dena.
|
|
|
Horren ondoren, zure iritziz, zer gertatu da gaur egungo egoera
|
honetan
egoteko?
|
|
|
Gune berri eta moderno honek euskal arrantzategien egoera ikertuko du, eta informazioa emango dio Europako Batasunari arrantzaren inguruko politika ezartzeko eta arrantza espezieen kuotak jartzeko. Halaber, itsas korronteak benetako denboran eta jarraipenez neurtzen dituen estazio ozeano metereologikoa du, eta era
|
honetakoa
dagoen bakarra da.
|
|
|
Euskal Herrian sindikatu abertzaleek iritzi ezberdinak azaldudituzte. ELAk nolabaiteko atxikimendua eman zion UGTk egindako greba orokorrerako deialdiari eta, aldiz, LAB sindikatuak, erreforma
|
honen aurka
egonik, nahiago du erreformaren aurkako mugimendua Euskal Herritik bertatik planteatzea, helburu nagusi gisa lan harremanetarako euskal esparrua aldarrikatuz.
|
|
|
Iragarkien sormenaren mailaz ari bagara, Euskal Herrian badugu behar den kapazitatea publizitate kreatiboa egiteko. Baina ezin dugu ahaztu
|
honetarako
dauden oztopoak: bata, hemengo iragarle handiek (inbertsio handiak egiten dituztenak) Madrilera edo Bartzelonara jotzea nahiago izatea; bestea, kanpoko bi merkatu horiek profesional onak erakartzeko duten ahalmena (kanpaina eta soldata interesanteenak han daudelako).
|
|
|
" ELAk eta LABek irakaskuntzan, publikotasunarekiko orokorrean, eta euskal eskola publikoarekiko zehazki, duten ikuspegiak zer hobetu asko izan du betidanik, eta hala du oraindik ere"; sektore bakoitzaren bata bestearen aurkako irudia; subiranotasuna aurrerakoitasunez eta egoki erabiltzea ala ez; eta beste indar sindikal batzuen gai oso jakinak bazterrean uztea ala ez. Azken gai
|
honi
dagokionez, Lozanok gogora ekartzen du bere sindikatuak alderdikeriak alde batera utzi eta gai jakin bakoitzean CCOO eta UGTrekiko ahalik eta batasun mailarik handiena lortzen saiatzearen aldeko jarrera erakutsi duela.
|
|
|
Oso bitxia da, esaterako, iaz Gasteizko Filologia Fakultatean egin ziren kritika jardunaldietan gertatzen den bezala, poesiaz, narratibaz, haur literaturaz edo saiakeraz eginiko kritikaz aritzea (eta hori gertatzen da antolatzaileen artean sentsibilitate hori ematen delako); eta modu berean, oso harrigarria gerta daiteke literatura tertulietan haur literatura idazleak, kritikoak eta helduen literatura idazleak egotea, Gasteizen egin ohi den bezala, gurean mugak askoz hauskorragoak baitira. Baina agian egoera on
|
honen azpian
dagoena gure ahuldadea besterik ez da, komunitate txikia izatearen ondorioa eta, beraz, guztion beharra izatearena. Hots, gehigarriak, irratsaioak, iritzi artikuluak eta gure produkzio, gero eta zabalago, hau osatzeko dugun beharra... eta ez diotenaz dagoen benetako interesa.
|
|
|
Sarrera teoriko metodologiko hau agian luzeegia gertatu den arren, uste dugu ezinbestekoa zela, izan ere, gai
|
honi
dagozkion azterketetan Genette ren sailkapena ezaguna bada ere, ez da gauza bera gertatzen Bal en teoriekin. Bestalde, hutsegiteak hutsegite, gauza nabarmenenak azaltzen saiatu gara, beste zenbait puntu, hala nola, Bal en fokalizazio mailei zegokiena, baztertuz.
|
|
|
2 Puntu
|
honi
dagokionez, harrigarria da nobela honetan oinarritutako filman ihesaren plano orokor panoramiko hain gutxi egotea.
|
|
|
Bestalde, aipatutako nobeletan, autoreak euskal nobelagintzan lehenengo aldiz azalduko diren kontateknika berrien esplizitazio hutsa egiten duela baieztatzea ere,, nolakotasun horren oinarrian dagoen azken pausoa, hau da, nobela interpretagarri egiten duen modu hori kontuan ez hartzea izango litzateke.
|
Honi
dagokionez, esan daiteke nobela honi buruz egin diren iruzkin eta azterketa gehienetan forma aberastasun hori nabarmendu besterik ez dela egin eta metodologia kritiko batzuen esplizitaziora mugatu direla azterketa gehienak.
|
|
|
Nobela
|
honi
dagokionez, idazleak interpretaziorako uzten dituen arrastoak euskal irakurleari semantikoki indartsuegiak gertatu zaizkio. Teknikaren alderditik narratzaileak egindako saio objektiboa, pertsonaiaren beraren ezaugarriek eta azaltzen den egoera sozialaren pisuak ezabatu egin dute.
|
|
|
Aitortzetan, M. Bajtinek zioskun moduan, gizarte arauen hausteak (transgresioak) azaleratzen dira, eta nobela
|
honi
dagokionez, Bibliaren agindu oinarrizkoenetakoak dira preseski urratzen direnak: " Ez duzu inor hilko.
|
|
|
Pott bandaren poesiak izan dituen antzez espazioaren gorpuzketak direla eta hiru lau berri eman nahi nituzke, antzoki
|
honetan
dagoen irakurle edo ikuslearentzat.
|
|
|
Araudiak onarturiko kopuruetara, dena den, laginak ez ziren hurreratu ere egin, parametro
|
honi
dagokionez denak oso azpitik zebiltzala.
|
|
|
Igeltsuzko bukaera bikaina duten azaleretan baizik ez ematea aholkatzen da, pintura mota
|
honi
dagokionez.
|
|
|
Nolanahi ere, emaitzak onargarritzat jo ditzakegu, produktu
|
honi
dagokionez, lagin guzti guztien errodadura sistema (John Travel laginak izan ezik), ehunaren sendotasuna, sarrailaren erresistentzia eta heldulekuena asetzeko modukoak izan direlako.
|
|
|
, Behi eroak eta sukar aftosoa dira, egun, alor
|
honi
dagokionez komunikabideetan gehien agertzen diren arazoak.
|
|
|
Esan behar da, jorratze tematiko
|
honi
dagokionez, nabarmena dela bidebateen arteko aldea. Alegia, SH debatean sarri ageri da (cf.
|
|
|
Lanketa
|
honi
dagokionez, nabaria da bi debateen arteko aldea. Batean (SHn) eskabide diskurtsibo jakin bat kontuan hartzen dute partaideek; bestean, Mn hain zuzen, gutxienetan.
|
|
|
Hona hemen adibide batzuk, hirugarren kategoria
|
honi
dagozkion atazaknolakoak diren ikusteko:
|
|
|
Maila
|
honetan
dauden ikasleek ingurukoekin gutxieneko komunikazioaziurtatzeko nahikoa izan daitekeen gaitasuna lortua dute aldez aurretik. Horrekesan nahi du, ez direla xede hizkuntzan galdurik sentituko, era normaleankomunikatzeko oraindik zailtasunak izan arren, eta hainbat egoeratan euskarazkomunikatzeko aukerarik izan ez arren.
|
|
|
Luis Errukitsuarekin egoera mantendu egin zen, koroa oraindik indartsuazenez (batez ere kultur loraldiak iraun zuen). Baina ondorengo erregeekingainbehera etorri zen, eta merobingiarrekin agertutako kontraesan eta ahulguneakazaleratu ziren berriro, batik bat, errege ahulenen artean5; eta inbasio berriek (bikingoenak, kasu zehatz
|
honi
dagokionez) eman zioten azken kolpea, hauekzakuraketa zutelarik helburua hein handi batean, eta ez integrazioa (aurrekoinbasioen eredua izan zena) 6.
|
|
|
|
Honi
dagokionez, 1989 urtetik aurrera Trapagaranen buruturiko lau indusketa kanpainek Goi Erdi Aroko burdingintzaren inguruko aztarnak eskaini zituzten.Aztarna horien garrantzia ukaezina da, zeren, garaiko ekonomia zein garapenteknologikoari buruzko informazioa eskaintzeaz gain, orduko gizartearen garapenekonomiko urriaren ideia baztertzeko aukera ematen baitute. Hola, dirudienez, haizeolak produkzio gune garrantzitsuak izango ziren, eta, beraz, artzaintzarabakarrik dedikatu tako garapen gutxiko gizataldeen ideia zehaztu egin beharkolitzateke; hau da, gizatalde mugikorrak ala uste baino egonkorragoak eta aberatsagoak ote ziren?
|
|
|
Gure Historiari dagokionez, Antzinaro Berantiarra esatea. Garai Iluna? esatea da.Denboraldi
|
honi
dagozkion iturri idatziak ez dira gehiegi, eta horrez gain, eskaintzen diguten informazioaren partzialtasuna ere nabaria da. Dena den, zorionez,, iluntasun?
|
|
|
Gainera, Jaun DoneMikel in Excelsisen gainerako Erdi Aroko mirakuluak ikertzen baditugu, haueksexu organoekin ez dutela inolako zerikusirik antzemango dugu59 Hartara, JulioCaro Barojak santutegi honi buruz erraten zuenaren aurrean gaude: gaur egungonekazarien bizitza historiaurreko munduarekin harremanetan jarri nahi duen folklorismoaren aldarrikapenak ez ditu kontuan hartzen bitarte
|
honetan
dauden hainbat eta hainbat ziklo historiko ezberdin60.
|
|
|
Esate baterako. Menage a trois? deritzonean.Azken
|
honi
dagokionez, interesgarria da. Mari Errauskin, ipuin popularrarenberrikuspena.
|
|
|
Bigarren irakurketa
|
honi
bagagozkio, aise ohartuko gara. Atabala eta euria, narrazioak intertestualitate jokoa zabaltzen duela Latorrizko danborra elaberri etafilmarekiko. Gunter Grass-en elaberrian eta bere gainean Volker Schlondorff ekmoldaturiko filmean, haurtzaroa utzi nahi ez duen umearen istorioa kontatzen da, preseski, nagusien mundura igaro nahi ez duen Oscarren istorioa.
|
|
|
Argi dagoenez, beraz, Sarrionandiak irakurleari ematen diohitza, berari irekitako testuak idazten dituelarik, horrela idazlan kategoriko etadogma tikoetatik urrunduz. Horixe da irekitasuna, hizpide daukagun estrategianagusi
|
honen azpian
dagokeen bigarren planteamendua, gorago iradokitakoraitzuliz.
|
|
|
Orain arte determinazioa/ askatasunaren arteanedo derrigorrezkoa/ aukerazkoaren artean dauden mugak eta erlazioak ondoen aztertu, azaldu eta ulertu dituen diziplina psikologia soziala da, edo psikosoziolinguistika, hizkuntza gaiari aplikatuz gero. Eztabaida
|
hau
dago, hain zuzen, gauregungo euskal egoeran, euskararen ikaskuntza/ ezagutza eta erabilera direlakogaien barru barruan. Horrexegatik da horren garrantzi handikoa lan honetan jarraitzen den ikusmira psikosoziolinguistikoa.
|
|
|
CD
|
honetan
dagoen informazio bisuala ikaragarria da. Norberak jokoen bidez aukera dezake bere perfumearen ezaugarria.
|
|
|
Hori dela eta, erreferentzia geografikoak dituzten izen espezifikoen eta jatorri deituren artean hurbiltasuna edo gainjarpena dagoela nabarmendu behar dugu. Hala ere, desberdintasun
|
hau
dago: ingurune geografikoak modulatu egiten du, bai lehengaia, bai lantze eta eraldatze prozesuak; baina inoiz ez biak batera, orduan, jatorri deitura baten aurrean egongo ginateke.
|
|
|
‘Gela
|
honetan
zaudek euskarazko gauza guztiak... ’ esanen dizu Andonik.
|
|
|
Gogoaz gainera baluke, haatik, salatariak beste betebeharrezko baldintza bat, guttieneko kontuan: salatzen duen bekatuaren kutsutik garbi egotea edota, izatekotan ere,
|
honi
dagokion penitentzia, aldez aurretik egina ez badu, egiteko prest aurkitzea. Nekez sala dezake kulpa salatzen duenaren krakaz orakaturik heldu denak, kaskarretik hasi eta orpoetaraino.
|
|
|
Bi eratako jendea aurki daiteke gure artean, auzi
|
honi
bagagozkio. Iztueta, esaterako," gipuzkoarra" dugu:
|
|
|
Argitaraldi
|
honi
dagozkion zenbait zer nolako ipiniko ditut lehen buruan. Orrialde hauetan ikus daitezke, oso osorik, nik Egan aldizkarian bitartean zinemaz agertu nituenak oro1 Bilduma ez da nik egina.
|
|
|
Etxeparek ere ber  tsotan berea eman ziola munduari, berea baino gehixeago ere bai, beharbada. Eta
|
honi
nagokio. Ongian ez omen daiteke gehiegirik izan, eta ezin esan gure literaturan deboziozko liburuak gehiegi direnik.
|
|
|
Donostian, bestetan ez bada, idoroko dugu leku egokia horretarako. Baina,
|
hau
bego garbi, bere aldetik zerbait ekarri du eskaintzeko, okerragoaren truk. Ez dadila esku hutsik ager, aski esku hutsik baikaude euskaldun guztiok.
|
|
|
2 Hots," Euskal literaturaren bereizgarri orokorrak" izeneko hitzaldian, liburu honetan artikulu
|
honen aurrean
dagoena.
|
|
|
Nire ustez, txirularen, zitararen, zitararen laguntzaz abestearen edo rapsodikaren arteetan, ez duzu inoiz gizonik ezagutu Olinpo12 edo Tamio13, Orfeo14 edo Femio15 Itakako rapsodari buruz adierazpen zehatzak egiteko gai dena, baina Efesoko lonen gainean zer esan jakin gabe aurkitzen denik, eta lonek ondo zer deklamatzen duen eta zer gaizki guri adierazten ez dakienik. lon.
|
Honi
dagokionez ez dut zure aurka ezer esatekorik, Sokrates; baina, hala ere, beste honetaz jabetzen naiz, hots, Homerori buruz gizonek esandakoen artean nik esaten ditudala ederrenak, eta berari buruzko nire ideiak ugariak direla; eta denek baieztatzen dute Homerori buruz ondo hitz egiten dudala, baina gainerakoei buruz, ez. Azter ezazu, bada, zer esan nahi duen honek.
|
|
|
Espazioa ez da sortzen osagai ezberdinak bateratuz, zeren osagaien ordez zatiak baititugu, eta, gainera, osagaiak izango bagenitu ere hauen elkartze, bateratze eta konbinatze orok beti ere espazioa baitu aurrebaldintza gisa. Geometriaren oinarria, espazioaren ezaugarrien zientzia den heinean(" hiruki baten bi zati batera hartuta hirugarrena baino luzeagoak izango dira"), begiespen
|
honetan
egongo da, ez adigaietan.
|
|
|
Bere filosofiaren ildoan jardunez, beste galdera bat dago horren aurretik, eta beste bat horren ondoren: " Zer ezagut dezaket" galdetu aurretik, beste galdera
|
hau
dago: " Ezagule al naiz?".
|
|
|
" Zer ezagut dezaket" Kanten galderari (gure bigarrenari) erantzuna eman ondoren, hirugarren datorren beste
|
hau
dago: " Ezagutu ahala bakarrik, ala ezagutu beharra ere daukagu?".
|
|
|
Eta Kanten bigarrengo galdera (praktikaz) funtsezkoaren aurretik, baita ere filosofian bertan, beste bat dago. Hau da," zer egin behar dut" galderaren aurretik, beste
|
hau
dago: " Egin beharra al dut?".
|
|
|
Bakea, garena eginez lortzen dugu, maitatuz. Beraz, gizakiari jarduera
|
hau
dagokio; hobeto esan, jarduera hau da gizakia: ‘maita’.
|
|
|
Tuniketan zeramaten hainbat zeinu bereizgarrik ezartzen zituen maila hierarkikoak. Nire zaindariak, esaterako, pipa bat zeukan marraztuta gutxi gora behera titiburua edukiko zuen tokiaren gainean, eta piparen inguruan esaldi
|
hau
zegoen idatzita, letra txikiez: " Hau pipa bat da(?)".
|
|
2002
|
|
|
«Oraingo iskanbila guztia hemendik pare bat hilabetera isiltzen bada ere, egoerak berdin jarraituko du, argentinarrak konformista hutsak direlako» dio Maitek. «Orain leherketa
|
hau
egon baldin bada zuzenean klase ertainari eragin diolako da. Ez dakit noraino ote den benetakoa jendearen batasun hori».
|
|
|
Hotel Palais igarota, hondartzaren alboko lorategietan Eugenia enperatrizaren beraren estatua dugu ikusgai, beste batzuen artean. Toki
|
honetan
egonda, Enperatrizaren etorbidea hartzea gomendatzen dizuegu, kalearen bi alboetan sekulako etxe eta jauregiak ikusiko baitituzue. Horietako bat aipatzearren, arreta jar ezazue Disneylandiakoen itxurako gaztelu bat irudikatzen duen eraikin horixka ikusgarrian.
|
|
|
Bide batez, gurekin dagoela aprobetxatuz, idazle gazteak internetek eskaintzen dituen aukerez baliatuko ote diren galdetu diogu Josu Landari. Gai
|
honi
dagokionez nahiko ezkor agertzen da. Bere iritziz," argitaletxeek ez dute interes gehiegirik, liburu bat interneten salgai paratzeak kostu txikia suposatzen duen arren, lor daitezkeen irabaziak ere urriak baitira".
|
|
|
Une honetan ez dut ikusten, baina komeni da berandu baino lehen egitea. Hala ere, gogora dezagun, autodeterminazioa herri
|
honi
dagokion eskubide bat dela. Beraz, kontsulta egiteko zein galdera egin behar den plantea daiteke, baina autodeterminazioari buruzko eztabaida antzua da.
|
|
|
Gure asmoa ez zen proposamen hau une honetan kaleratzea, nahiz eta jakin sindikatu barruan hedapen zabala zuenez ezagutzera ematea normala zela. Fase honetan, gure asmoa, batez ere, barruko eztabaida eta hausnarketa sendotzea zen, proposamen
|
honetan
dauden ardatzek sindikatuaren hurrengo urteetako lanaren norabidea adierazi behar dutela uste dugulako. Horrek sindikatuko egitura guztiek ideia hauek bereganatzea eskatzen du.
|
|
|
Estatua sortzeko gauza bagina kontuan hartu genuke hemen demografia aldetik aldaketa izugarria eman dela estatu hauek erraztu duten inmigrazioaren fenomenoaren bitartez. Estatuek inmigrazioa erabili dute beren nazionalismoa ezartzeko eta Euskal Herria desnazionalizatzeko, eta puntu hau ez da behar hainbat lantzen, beldurra ematen duelako agian, baina inmigrazioaren funtzio hau estatu totalitario horien osagarri bat da dimentsio nazional
|
honi
dagokionez.
|