|
2000
|
|
|
Derrigorrez, gutxienez bost sagar mota aukeratu behar dira, bakoitzeko portzentajea% 20koa izanik. Errezil sagarraren kasuan sagarrondoen% 25 izatea ere onartzen da, baserritarrek sagar
|
hau
baitute gogoko. Portzentaje horretatik gora ordea, ez du uzten Diputazioak, bestela, baserritarrek errezil sagar onenak plazan salduko bailituzke eta kaxkarrenak sagardotarako utzi.
|
|
|
Halako ekimen txiki ugariren aldekoa naiz eta ez gauza erraldoiena. Horrez gain, eta
|
honetan
badut erantzukizuna, alfabetatzea oso inportantea da eta hor, esaterako, herri aldizkariek ere ez dute ezer egin. Irakurtzen ez dakienak, bere herriko euskara oso hurbil jarrita ere ez du irakurriko, ez dakielako euskaraz irakurtzen.
|
|
|
Estatubatuar eta irlandarrek Yoyesen tragedia garaikide
|
hau
balute, honezkero zenbait film egina zuten. Gidoia mamitzeko dokumentazio bilaketa itzela egin zuen Tabernak, egunkariak miatuz, familiarekin mintzatuz, baita Yoyes ezagutu zutenekin ere, gaur egun politikaren esparru zabalean daudenak.
|
|
|
EAJk legealdiz legealdi paktatu du Madrilgo Gobernuarekin. PPrekin azken
|
honetan
zenituzten espektatiba guztiak pikutara joan ziren. Zergatik?
|
|
|
Baserri
|
honek
duen dolarea txikia da, eskuzkoa, mahatsa prentsatzeko erabiltzen den horietakoa. Estualdi bakoitzeko 400 kg. patsa sartzen da eta beraz, 2.000 kg estutzeko bost aldiz bete zen dolarea.
|
|
|
Ipuin honek, bereziki, badu bere istorioa. Aspalditik poema
|
hau
nuen idatzita inurri gorri eta beltz bati buruz: " Inurri gorriak/ eta inurri beltzak/ topo egiten dute zuhaitzaren puntaren puntan.
|
|
|
SORTU zenetik izandako bisitari kopurua eta publikoa erakarri eta
|
honekiko
duen jarrera onagatik jaso du Guggenheim Museoak 2000 urteko Europako Museorik Hoberenaren saria. Bonneraino, bertako Historiako Etxeraino, joan zen maiatzaren 13an Juan Ignacio Vidarte museoko zuzendaria saria eskuratzera.
|
|
|
Azken urteotan jendeak Eugi Beloki finala ikusi nahi du eta horiek bidean geratuko balira, finala Arretxe Errandonea edo horietakoren bat izango litzateke. Sistema
|
honek
baditu bere abantailak baina baita bere desabantailak ere.
|
|
|
Etxe
|
hau
dugu Azpeitiko monumenturik zaharrenetarikoa. 1320an eraikia izan zen eta Erdi Aroko euskal dorretxeen adierazgarri bikaina da.
|
|
|
Hauxe duzue Vicente Ameztoy margolariaren liburu
|
honek
duen izenburu osoa: " Eliztarrak Mundutarrak, Erremelluriko sainduak, paradisua eta beste lan batzuk".
|
|
|
Bera mundu osora zabaldu da eta Estatua Hizkuntza Nazioaren eredua finkatuta zegoen lekuetan askapen mugimendu zahar berriak sortu dira. ...Jugoslabiako herrietan gauzatutako gerrak, Txetxeniako lehen eta bigarren guda, Irlanda, Euskal Herria, Eskozia, Belgika, Korsika eta abar Europan; Palestina, Kurdistan, Berberia eta Sahararen azpian iraultzen dituen egungo 30 gerra inguru Afrikan; dozena herrien matxinada Asia osoan zehar eta Amerikako indigenen esnatze prozesuak argi erakusten digu munduko protesta sozial eta politikoan fenomeno
|
honek
duen garran tzia.
|
|
|
Momentu
|
honetan
dugun gabezia handienetako bat zera da: mundu zabalean bat bateko bertsolaritza zer den adierazten asmatu behar dugu.
|
|
|
Gizakiengan gaixotasun
|
honek
dituen lehen sintometako asko," Human BSE Foundation" aren arabera, Alzheimerrarenak edo beste gaitz neurologiko batzuenak bezalakoak izan daitezke, hala nola, memoria hutsuneak, ordura arteko gizarte aktibitateak baztertzea, norbere itxuran interesa galtzea, umore aldaketa nabariak, solasteko zailtasuna... Hortik aurrera oreka galtzea edota haluzinazioak etor daitezke, lo egiteko gogo handia, ezpain, begi eta buruaren mugimendu dardarakor inkontzienteak, ingurukoak ez ezagutzea...
|
|
|
Kandelako kritikoak dioenez, Narrazioak ipuinetan kontaketa bera da nagusitzen dena, eta prosa poetikotik hurbil dabil kasu askotan, hain zuzen ere, oso harira eta ongi lotuta datozen konparazioak eransten dituelarik. Era berean esaten du liburuan erregistro barietatea sumatzen dela, autoreak aitortua baitu liburu
|
honetan
duen helburuetako bat euskarari literaturan bide berriak ibiltzen laguntzea duela.
|
|
|
Zenbaitzuk, ordea, berezko kalitateak arrakasta handi hau ez duela halere erabat justifikatzen eransten dute, beste zenbait literatur obra kalitatezko izanda ere ez baitira horregatik, beste gabe, arrakasta komertzialak bihurtu. Kritiko batek baino gehiagok esan izan du zerikusirik baduela autore
|
honek
duen arrakastan bere nortasun ez literarioak ere. Nolanahi ere, irakurle arruntarentzat Sarrionandiaren narrazio hauek beste gabeko erakargarritasuna dute, mundu fantastikoak sortzen ditu ipuinetako batzuetan, leiendazkoak sarritan, sirenak eta marinel zahar madarikatuak daude, eta desertuak, printzesak, gazteluak eta geltokiak neskatxa eder bakartiek habitatzen dituzte.
|
|
|
Laberintoaren oroimena n Jon Kortazarrek ere, liburuaren zentzu orokorrari atxikirik, euskal poesia berriaren giro
|
honek
zuen oinarrizko kontzeptu filosofikoaren adierazletzat ematen du liburu hau, izaeraren ezabaketarena, alegia: " Gaurdaino Pott taldearen poeta eta obrarik gorena Atxaga eta bere Etiopia izan badira, teorikoa Sarrionandia gertatu da bere Ni ez naiz hemengoa izen profetikoa daraman liburuaren bidez.() Kartzelako egunerokoaren moduan eginik dagoen liburu honetan halere espetxeaz gutxi eta literaturaz asko mintzatzen dena Sarrionandiak bere literaturari oinarria ematen dio, Atxagaren pentsamendua argituz bide batez, Wittgenstein-en erlatibismo kutsuaren ildotik.() Autorearentzat beraz, ez dago objetiboki eskura daitekeen errealitaterik.
|
|
|
Artikulu honetan dioenez, Bernardo Atxagak argitaratu zuen poema liburua da oraingo euskal poesiaren mugarri nagusia, baina Sarrionandiak 1985eko Ni ez naiz hemengoa liburuan bildu omen zituen hobekienik poesia berri honen oinarri teorikoak. Sarrera gisako batez azal ditzakegu bada, Jon Kortazarren ustez poeta multzo berri
|
honek
dituen oinarri teorikoak eta euren ezaugarri orokorrak.
|
|
|
Ipuin arriskutsuak bildumako ipuinak ere ederki sar zitzakeen Zer gerta ere bilduman, marko narratibo berean sar baitaitezke. Nahiz eta gazte literaturako sail batean argitaratu diren, aipaturiko bilduma
|
honekin
duen lotura dela bide erabaki dugu lantxo honetan leku txiki bat eskaintzea. Gainera, Xabier Etxanizek dioen bezala," Liburuan agertzen diren 22 ipuinak gazte eta helduen literaturako mugan daude, gazteek irakurri dezaketen moduan, helduentzat ere oso aproposak izan daitezke." (Egunkaria VII)
|
|
|
Gorrindoren lehen eleberrian, emakume sentitzen den gizon baten istorioa kontatzen zaigu. Honela,
|
honek
dituen lotsak gainditzeko igaro beharreko bidea azaltzen digu. Horretarako, putetxeen giroa, Bilboko gau giroa, ETAko kide batekin duen harremana... aurkeztuko dizkigu.
|
|
|
Javier Rojok honela adierazi zuen eleberri
|
honi buruz
zuen iritzia:
|
|
|
Euskal Autonomia Erkidegoa, kontrakoa pentsa baliteke ere, ez da agertzenegitate politiko gisa: gai
|
honetan
duen presentzia (albisteen %13) ez da batez besteduen presentziaren oso ezberdina (%11). Horren aldean, ekonomia arloan albisteen%36 hartzen ditu beretzat.
|
|
|
teke, neurri batean, Nafarroak arlo
|
honetan
duen agerpen txikiagoa. Joera bera aurkitudugu EUSKALDUNON EGUNKARIAn (ez, ordea, GARAn).
|
|
|
Orokorrean hitz eginda, Europako Batasunak arlo
|
honetan
duen asmo nagusia, bestelako ekonomia sektoreetan bezalaxe, ikus entzunezko komunikazioarenazpiegitura, zerbitzu eta ondasunen trukerako merkatu komuna eratzea izan da. Horrekin batera, pisuzko beste arrazoiak, Europako ikus entzunezko sektorearen garapenasustatzea, eta, azken urteotan, halaber, informazioaren gizarterako bidean jarrita, sektore honen eta telekomunikazio eta informazioaren teknologiako arloen artekobat egitea bultzatzea izan dira.
|
|
|
Egituraadministratiboak, Gobernuekiko erabateko menpekotasuna finkatu zuen:
|
honek
du zuzendaria izendatzekoahalmena; Administrazio Kontseilua alderdi politikoek menperatzen dute ia esklusiboki; Kontseilu Aholkulariak ez dira eraginkorrak izan; lurraldeko kontseilu aholkulariak eratzea ere aurreikusten zen, zeinenbidez Gobernu Autonomoek eragina izan zezaketen lurraldeko programazio berezituen finkapenean; bainahauek ere ez ziren, azkenean, antolatu.
|
|
|
Bigarren aurkezpen
|
honek
badu nolabaiteko erlaziorik aurreko mapan mundukozentro modura hartu den ekuatore ekonomikoarekin, nahiz eta kasu honetanzehaztasun handiagoz markatzen den garapen ekonomikoaren ikuspuntua. Kasuhonetan ere, mapan lurraldeek dituzten tamainak faltsuturik daude (Groenlandiaren kasua da aipagarriena).
|
|
|
Nazio berrien askapenerako borroka sozialismo errealaren jausialdiarenoinarrian dugu; Jugoslaviako herrietan gauzatutako gerrak; Txetxeniako lehen etabigarren gerra; Irlanda, Euskal Herria, Eskozia, Belgika, Korsika, eta abar Europan; Palestina, Kurdistan, Berberia; Saharatik hegoaldera kontinente osoa iraultzenduten 30 gerra inguru daude Afrikan; dozenaka herriren matxinada Asia osoanzehar; Amerikako indigenen esnatze prozesua. Horiek guztiek argi erakusten digute munduko protesta sozial eta politikoan fenomeno
|
honek
duen garrantzia.
|
|
|
Bestearen, bai, aren bidez absoluziozko efektu bat lortzerajotzen dute. Bere arrakasta bolada izan duen terapia batek, esaldi
|
hau
zuen ardatz:. You are O.K., I' m O.K.?. Gorputzaren bidez egiten ez diren psikoterapia guztienmatrize modukoa da formula hau.
|
|
|
Ideia
|
hau
du oinarri ikuspuntu gestaltikoaren kontrakoen teoriak, Perls ek berakazaldu zigun moduan: –edozein gauza kontrakoetan banatzen da.
|
|
|
Hedabideak behar ditu kulturak, herrian txertatuta biziko bada, gizartearenburmuineraino iristeko adina. Esparru
|
honetan
dugu desorekarik handiena. EuskalHerrian kanpoko mezulariak ditugu nagusi.
|
|
|
Une jakin hartako testuingurua gaindituz, euskaldungoaren hizkuntz historia zaileta luzean urteetako
|
honek
badu beste berritasunik ere: Euskararen kontra, orduan sartu zen elizetan barnera Estatua, lehenengoz halako indar eta ahaleginez, ezbaitzen une bateko kontua izan, gerran eta gerraostean ia bi urte eta erditan luzatu zenabaizik.
|
|
|
Pasarte honetan bi linea espresibo daude elkar tindatu edokutsatu nahiz; bat norabide anatomiko fisikoa, hau da, A maila errealean doana, etabestea norabide, irrazionala?, B mailan, espresatua, eskuak dimentsio psikologikoanezarriz. Hau guztia kontuan edukirik, eta C. Bousoño ren eskolari jarraituz, azalpen
|
hau
genuke:
|
|
|
Elkarrizketaren xedea hizketatua bera denean,
|
honek
duen edozein fazetatan pertsonalitate elkarrizketak hiru modalitate ditu:
|
|
|
Irratitik ematen den komunikazioak daukan hurbiltasun kualitatea (emaile eta hartzailearen arteko distantzia imaginarioa) dela-eta, komunikabide
|
honek
duen entzuleriak erantzuteko joera du, mezuei buruzko bere iritziak emateko. Bretainia Handiko irratiak (BBC) bikoiztu egiten du bertako telebistak jasotzen dituen gutunen kopuru osoa.
|
|
|
Edo beste era batera esanda, nola sortzen da bi instantzia horien arteko identifikazio elementua? Hobasbawn ek Estatuaren gobernuarekin harreman zuzena duela dio; hau da, harreman erregularra sortzen da Estatu nazioarekin,
|
honek
dituen ordezkarien bidez (postaria, polizia, eskolako irakaslea, soldaduak?), identifikazio zentrogunea, leialtasunarena barne, nazioan egonik.
|
|
|
beste nazio proiektuentzako nahitaezkoa izan behar duen bezala, hezkuntza sistemak ezarritako mugak eragiten duen neurrian eta gainditzeko edota egokitzeko premia eskatuko lukeen aldetik. Helburua aipaturikoa izanik, hezkuntza sistema frantsesera hurbiltzeko asmoa ere badugu; alde batetik, beste batzuen artean, hezkuntza sistema nazional espainiarrak eredu gisa hartu izan duelako, neurri handi batean bederen; eta, bestetik, Euskal Herriari begira, espainiarrak Hegoaldean bezala, sistema frantsesak Iparraldean izan duen eragin nabarmenengatik1 Azken finean, laburbilduz, ondoko
|
hau
dugu XIX. mendeak eman zuen eskema nagusia: hezkuntza egiturak iraunkorki finkatu ziren, lehenengo irakaskuntza, irakasleria, ikuskaritza eta hezkuntza administrazioari zegokienez bereziki, hezkuntza politikaren barruan gobernuaren jarduera ardatz nagusiak ziren neurrian, aipatutako politikak ezaugarri hauek izan zituelarik, hots, zentralizazioa, uniformizazioa, sekularizazioa, etab. Errealitate honek egoera zehatzaren aurrean jarriko gaitu:
|
|
|
Gure iritziz, hemen azpimarratu litzatekeen errealitatea honako
|
hau
dugu: aipatutako ezaugarriak zituen Estatuak, kontrolaturiko sarearen sorrerari ekin nahi zion, sare hori guztiz funtsezkoa zelarik,, batasun nazionala?
|
|
|
izenaz ezagutzen zenak izango zuela berriro. Itxuraz administrazioaren inguruko jokoaren barruan joan etorri gisa uler daitekeen
|
honek
badu, gure iritziz, garrantzia duen eta kontuan hartu behar izango den elementu adierazgarri bat. –Fomento?
|
|
|
–Fomento? ...u, Estatuak gizartearen modernotze prozesuari heldu nahi ziola, eta honen barruan, beste arlo batzuekin batera (nekazaritza, industria, merkataritza,...) hezkuntzak funtsezko zeregina bete behar zuela186 (bide batez, gogora dezagun, Gellner en ereduari jarraituz187 eta testuinguru honetan hezkuntzaren garrantzia nabarmenduz, modernotze prozesu horretan Estatuaren Estatu Nazio gisako konfigurazioa,
|
honek
dituen ondorioekin: alfabetatzea, kultur homogeneitatea, zentralizazio politikoa, etab.).
|
|
|
Probintziak irakasle eskolez ere arduratuko ziren. Gai
|
honek
duen garrantziarengatik, oinarrizko irakaskuntzako irakasle eta hauen prestakuntzarako eskolei atal berezia eskaintzea pentsatu dugu, izan ere, Davila ren hitzak erabiliz, Estatuaren zerbitzura dagoen ejertzitoa dugu irakasleena. Horregatik, azterketa zehatza merezi duelakoan gaude.
|
|
|
—Hogeita lau urte!
|
Hau
duk marka, hau!
|
|
|
Forentsearen bertze aldean, Tomasek keinada egin zidan. "
|
Hau
duk hau, pagotxa!".
|
|
|
Zortzi urte baino gehiago ziren harekin batean garagardo ttar bat ere edaten ez nuela. Egun arrunt batean, negu partean eta, ez zukeen nire gain aginterik izanen, baina abuztua izan eta zuzendaria eta erredakzioburua oporretan, txorimalo
|
hau
genuen haien ordezko.
|
|
|
—Eta
|
honek
badu piperminik. Txostenaren orri sortak punpe egin zuen besapetik mahai gainera.
|
|
|
Eta hantxe gertatu da. Hantxe aldatu da itzulipurdikatu, esango nuke nik bidaia
|
honetaz
nuen irudipena. Super batean bidailagunekin erosketak egin, egin ditut, baina guztiz gosegabetu naiz haren atariko telefonotik Tomen aparailuarekin etxera deitu, erantzungailuaren hitzak entzundakoan hirua sakatu, eta noren eta, gainera, Karmeloren mezua topatu dudanean...!!!
|
|
|
Eta ezin ukatuko da euskal taldeen maila bikaina dela, jasotako sariak eta ikusle kopuruari begira, Estatu mailan puntan dagoela. Baina
|
honek
badu alde txarrik ere, euskarazkoak gehienetan espainierazkoen bertsio baizik ez izatea, batzuetan laguntzetara iristeko aitzakia baino ez. Arrazoirik bada horretarako, erdarazkoa arrakastatsua denean 300
|
|
|
Ez dezagun, beraz, poetak hitzari eman dion balioa makestu, mailuak goragoko zerbait adierazten du. Estetika obrerista baten aldekoa dirudien deklarazio
|
honek
badu barnean egia sakon bat. Ez du agintzen nolakoa izan behar duen poesiak, honen izaeraz eginiko hausnarketa baizik ez da.
|
|
|
" Diari electronic independent" lelopean agertzen den webgune
|
honek
baditu informazio arrunta eskaintzen duten sail arruntak eta erabiltzaileen parte hartzea bultzatzen duten beste batzuk ere; besteak beste, chat direlakoak (berriketa guneak) eta eztabaidarako foroak. Zerbitzu hauez guztiez gain, Europa Press berri agentziak eskainitako azken orduko albisteen atala ere badu eta baita herrietako berriak jasotzeko gunea ere.
|
|
|
Hala ere gizarteak informazio munduko profesionalez duen irudia eta
|
honekiko
dituen konnotazio negatiboak ez ditugu ahantzi behar (tradizioa, kontrola, ordena, arauak...). Hau guztia gure formazio jarrai honetan kontuan izan behar dugu gure informazio kudeatzaile irudi berriaren barruan.
|
|
|
Aipatuko dudan bigarren oztopoa hurrengoa da, hots, ziuraski zuen arteko batzuk hitzaldi honetara iritzi oker samarrarekin etorri zaretela. Puntu
|
hau
zuentzat argi gera dadin, gai hau aukeratzeko izan dudan zergatiari buruz hitz batzuk esango dizkizuet. Aurreko idazkariak zuen elkartean hitzaldi bat ematea eskatuz ohoratu ninduenean, nire lehenengo burutazioa izan zen egingo nukeela izan zen, eta bigarren burutazioa, zuei hitz egiteko aukera edukiz gero, komunikatzeak pozten nauen zerbaiti buruz hitz egin nukeela eta ez nukeela denborarik galdu logikari buruzko hitzaldi bat emanez, adibidez.
|
|
2001
|
|
|
Nahiz eta aspalditik egina izan, gaur egungo perfekzioa Normandiako Camembert herrixkako Harel izeneko etxalde andreari zor dio. Frantzian gazta
|
honek
duen garrantziaren lekuko, XVIII. mendeko emakume honi bere herrian monumentua eraiki zitzaion.
|
|
|
Milioika urtetan zehar, Zaraitzu ibaia Irunberri inguruko mendiak zulatzen joan da, eta prozesu luze honen ondorio gure begiek gozatuko duten ikuskizun natural
|
hau
dugu.
|
|
|
n Zure azken lan hau Bartzelonako Grec jaialdiak ere ekoiztu du. Zer esan nahi du
|
honek
zuentzat?
|
|
|
Izen bereko mendiaren pean eta Torralba herria igaro ostean, atzeko mendi haitzen aurrean ikusgarriro agertzen zaigun tenplu
|
hau
dugu. Gaur egungo jainkotegia (lehenago X. mendeko monasterio hispaniar bisigodoa zegoen) XVI. eta XVII. mendeen artean eraiki zen.
|
|
|
Iratiko oihanaren erdialdean alde guztietatik zuhaitzez inguratuta dagoen urtegi zahar eta bitxi
|
hau
dugu, landare itsaso baten erdiko ur irla bailitzan. Urtegi honek, Iratiren bihotza ezagutzeko aukera eskainiko digu, berau inguratzen duten bidezidorrak existituko ez balira oso oso zaila gertatuko bailitzaiguke baso eder honetan hainbeste barneratzea.
|
|
|
Historiaren hasieratik arduratu da gizakia ametsen jatorriaz eta esanahiaz, eta ordutik hasita aztertzen dute egileek garai eta kultura desberdinetan lo egitea eta amets egitea zer izan den. Antzinako Grezia, amets egitea mendebaleko Erdi Aroan zein Ekialdeko kulturetan, Ipar Amerikako herriek zer zioten honi buruz, Sigmund Freud eta psikoanalisiak eginiko ametsen interpretazioa, Carl Gustav Jungek Freudekin gai
|
honen inguruan
zituen desadostasunak, inkontziente kolektiboaren garrantzia, lotan ari garenean zer gertatzen den, garuna edo ametsak sortzen diren lekuaren funtzionamendua eta eboluzioa, amets premia eta ametsen baliagarritasuna, loaldiko arazoak...
|
|
|
Baina hara non, hainbat ikerketaren arabera, pizza, noizbehinkako janari bezala, eta osagaien kalitatea bermatua dagoenean, nahiko jaki osatua da. Guk Julian Bereziartua medikuari gai
|
honen inguruan
duen iritzia galdetu diogu eta bere erantzuna erabatekoa izan da: " Ez nago bat ere horren alde, ez orain eta ezta behin ere.
|
|
|
Logoaren kolorerik gabe, baina ARGIAren egutegiari eta aldizkariari esker koloretsu, azaroaren 6an lehen aurkezpen bat izan zen Fontellas herrian, (herri
|
honetan
du eraikina Argia ikastolak). Han elkartu ziren Argia ikastolako irakasleak, gurasoak eta ikasleak eta ARGIA aldizkariko ordezkariak.
|
|
|
Hilketa haiek, beste ertzain hildako batzuk ahaztu gabe, Ertzaintzaren aurkako eraso zuzena izan ziren. Egia da, Beasaingo atentau
|
honek
badu plus bat, hau da, informazio zerbitzuetako kideen aurka jotzeaz gainera, ETA Ertzaintzaren kolektibo osoa erasotzera pasa da. Horrek aldaketa bat dakar:
|
|
|
Plano
|
hau
dugu, dudarik gabe, narratiboki pisurik handiena duena, eta bertan topatuko dugu fokalizazio desberdinen konbinaziorik interesgarriena ere.
|
|
|
fokoaren etengabeko mugimendua. Beste artikulu batean Fokalizazioak nobela
|
honetan
duen tratamendu eta arazoez hitz egin badugu ere10, esan dezagun artikulu haren ondorio gisara, eduki narratiboekiko autoreak markatzen duen distantzia narratiboa dela nobela honen interpretazioa irakurleon esku jartzen duen bide nagusia.
|
|
|
Daniel Zabalegiren, Anjel Otaegiren, afusilaketa, edo beste hitzetan esateko, HERIOTZA. Narratzaileak esplizitoki esaten du heriotza
|
honek
duela garrantzi nagusia, eta ez garaiaz egin diezagukeen testigantza historikoak:
|
|
|
Gauzak horrela, nobelak ez luke berezitasun handiegirik edukiko baldin eta belaunaldi horren istorioa kontatzeko, memoria historikoa azaleratzeko, egileak aukeratu duen moduarengatik ez balitz. Eta hortxe dago nobela
|
honek
duen ezaugarri literario nagusietarikoa: kontaketa bera eten egiten da idazketa eta idazteko moduen gainean gogoeta egiteko.
|
|
|
Nobelako senar koldarrak, bikotearen arteko harremana amaituta dagoela onartu ordez, nahiago du mendeku hartu eta emaztea hil. Senar jeloskor
|
hau
dugu, hain zuzen, nobelaren narratzailea eta bere ahotik dakizkigu bikotearen harreman zail eta trumoitsuaren unerik bortitzenak. Aurreko nobeletan bezala, oraingoan ere gertakariak ez zaizkigu aurkezten gertatu ziren hurrenkeran, alderantziz, berriro ere denbora psikologikoa da gailentzen dena, eta ondorioz, aurreranzko eta atzeranzko jauziak etengabeak dira.
|
|
|
Baina egilearen betiko obsesioak hizpide direla esateak, halaber, egilearen obra desberdinen arteko loturak ere zehaztera garamatza. Ene Jesus eko J.J. Lasa psikiatra edo pertsonaiak zazpinaka kontatzeko duen joera berriro ere liburu
|
honetan
dugu; Bihotz bi-ko protagonistek istorioa beste modu batera gerta zitekeela frogatuko digute... Saizarbitoriazale garenontzat elementu gogoangarriak guztiak.
|
|
|
Dena dela, topikoak alde batera utziz, argi dagoena zera da, nobela
|
honek
baduela oraindik gaur egungo irakurleari erakargarria egiten zaion eskaintza eta, hori dela eta, hamahiru urteren buruan (hamahiru urteko epea gure narratiba modernoaren eremu mugatuan nahikoa izanik ahanzturan erortzeko), oraindik gai gara nobela hau esku artean harturik gure irakurketaren bidez bertan eskaintzen zaigun mezu edo eduki hori zerbaitetan gauzatuz gozatzeko. Eta gauzatu diogu ezen irakurlea baita, azken finean, literatur testuaren berridazketaren bidez honi zentzua emango diona, eta ondorioz," efektu estetikoa" deiturikoa gorpuztuko duena.
|
|
|
Sailkapen
|
hau
dugu,, kritika estrukturalistaren eremuan hedatuena eta onartuena. Alabaina, gure ustez, badago bertan zenbait iluntasun.
|
|
|
Baina norbaitek uste izango balu urrunegi joan garela ispilu, leiho eta pinturaren batuketan, beste alde irudimenaren aldetik oso elkarkidetza erraza eta garbia, aipatu nahi nuke ispiluaz Sarrionandiak egiten duen bertso bat. Begi bistakoa da bertso
|
honek
duen indarra, identifikazioa aparte beste zerbait ere adierazten duelako. Bertsoa Lisboari eskainitako sailean agertzen da:
|
|
|
nahiz eta etxera itzuli, ez dela betetzen zoriona, gizadiaren eta izadiaren arteko batasuna. Eta
|
hau
du bere azken paradoxa: Enscher en ipotxak bezala, bera ere denbora zirkularraren lerroetan preso dago, ipotxak gazteluko eskaileretan itzulerak ematera kondenatuak diren bezala.
|
|
|
Fruitu
|
honek
duen eragozpenetako bat eransten zaien gatza da.
|
|
|
Obsesio
|
hau
dutenei izua eragiten die ukitzen dutenaz kutsatzeak eta behin eta berriz garbitzen dituzte eskuak.
|
|
|
Ingurukoek euren ordenaren kanon konpultsiboak ez betetzea ere ezin dute jasan eta etxean bizi diren pertsonek helduak izan edo ez zorrotz bete dituzte mania
|
hau
duen pertsonak ezarritako ordena eta garbitasunari buruzko arauak.
|
|
|
Pillay epaileak orain 59 urte ditu, eta buru belarri ari da lanean justiziaren alde beti. Emakume horren ustez,
|
hau
du orain arteko lorpenik nabarmenena: gerrako bortxaketak genozidioaren eta gizadiaren aurkako krimenen artean sarraraztea.
|
|
|
kontzesio mugimendua deitutakoa, hori baita topikogileetariko estrategia nagusi bat. Estrategia horrekberariazko logika edo aribide bat eskatzen du, eta baita gaitasun tekniko bat ere.Zirkuitu horrek honako egitura
|
hau
du: a) hiztunak abiaburu edo ikuspuntu batiburuzko behin behineko adostasuna markatzen du; planteatutako gaiaren etaplanteamenduaren onartze bat egiten du; b) baina, hala ere, hipotesi berri batproposatzen du; azken proposamen hau lehenesten da aurrekoarekiko.
|
|
|
Komunikazio adierazpenak ere oso gutxitan agertzen dira.
|
Honetan
badu, erantzukizunik, moderatzaileak berak ere.
|
|
|
Gauzak ondo joanda, ikasleek euskal komunikabide
|
honekin
duten harremananormaliza dezaten lortu genuke; hau da, gai izan lukete ia besteedozein kate bezalaxe ikusteko, eta, gainera, hortik beren ikaskuntza prozesuaaberasteko inputa jasotzeko.
|
|
|
Esate baterako,, berria? motako diskurtso orokorrakhonako sailkapen
|
hau
du: agenda, berri motzak, eguraldiaren iragarpena, horoskopoa, berri normala, kronika eta erreportaia.
|
|
|
Ikus dezakezuenez, sailkapen honek dezente errazten du diskurtso orokorrarenagerpen ziklikoa ikas prozesuan zehar, eta zailtasunaren araberako graduazioa ereerrazten du. Ikasleek etengabe eta urrats askotan landuko dute diskurtso orokorra,
|
honek
duen azpisailkapenean agertzen diren zikloetan oinarrituz. Adibide honetan, esate baterako, 1 urratsean agenda landuko dute, 2.ean berri motzak, 3.ean eguraldiaren iragarpena, 4.ean horoskopoa, 5.ean berri normalak, 6.ean kronika eta 7.eanerreportaia.
|
|
|
Maila
|
honetan
ditugun ikasleek eskuratua izan behar dute klasean euskarazjarduteko behar den gutxieneko gaitasuna. Oraingoan, beraz, oinarri horretatikabiaturik, ingurukoekin euskaraz komunikatzen hasteko gaitasuna lortzea izangodugu helburua.
|
|
|
Satrustegik oroitarazten digun bezala, Jaun Done Mikeli eskainitadauden basilika askok, santu babeslearen laguntzari esker zenbait pertsonaiek hildako mamuen inguruko pairatutako kondairak dituzte, Italiako Gargano mendiko etaTancia mendiko santutegiek, esate baterako. Irudi
|
honek
badu zerikusia antzinakoElizak Jaun Done Mikeli buruz zabaldutako irudiarekin: Satanen garailea etapaganismoaren aurkako borrokaren aitzindaria61 Frogatuta dago, Goñiko Teodosioren kondairaren sorrera berantiarra dela, bere kronologia Erdi Aroko bukaerankokatzen baita, eta Judas Iskariote, Jaun Done Albano, Jaun Done Gregorio, JaunDone Julian edo Vincula ko Jaun Done Pedroren kondairekin berdintasunak ditu, gainera62.
|
|
|
Ikusi ahal izan duzuen bezala, idazle beteranoez mintzatu naiz; eta nahiko astun eta ideia garbi gutxirekin, pontifikatzen jarduteko. Mila esker nirehitzaspertu
|
honi
zuen arreta eskaini izanagatik.
|
|
|
Honela, hamarkada luze batezautonomiaren belaunkideek19 euskal arazoa isilpean atxiki badute ere, errealismoa berragertu bezain laster, gai erabiliena bihurtu da berriro, baita horien lanetanere. Joera
|
honek
baduke harremanik euskal esparru literarioaren historiarekin. Izanere, Pascale Casanova-k dioen bezala:
|
|
|
Nobelako senar koldarrak, bikotearen arteko harremana amaituta dagoelaonartu ordez, nahiago du mendekua hartu eta emaztea hil. Senar jeloskor
|
hau
dugu, hain zuzen, nobelaren narratzailea, eta bere ahotik jakiten ditugu bikotearenharreman zail eta trumoitsuaren unerik bortitzenak. Aurreko nobeletan bezala, oraingoan ere gertakariak ez zaizkigu aurkezten gertatu ziren hurrenkeran; alderantziz, berriro ere denbora psikologikoa da gailentzen dena, eta honen ondorioz, etengabeak dira aurreranzko eta atzeranzko jauziak.
|
|
|
Talde funtzionala molekulari ezaugarri kimiko jakin batzuk ematen dizkion atomoen multzoa da. Adibidez, alkenoen talde funtzionala karbono karbono lotura bikoitza da, C= C, eta atomo bilkura
|
hau
duten konposatu guztiek, alkenoek hain zuzen, antzeko portaera erakusten dute. Alkoholen talde funtzionala OH atomoen multzoa da, eta horri esker alkohol guztiek dauzkate antzeko ezaugarriak eta antzeko erreaktibitatea.
|
|
|
Liburu
|
honek
dituen argazkiak eta modari buruzko aipamenak aipagarriak dira oso.
|
|
|
–Sara,
|
hau
duzu nire senarra. Sarak soinekoa aukeratzen lagundu dit.
|
|
|
Bitxi samarra duk, esan zion Patxik hartaz hitz egitean. Bai, erabaki du Tasiok ere, neska
|
honek
badu ezohiko zerbait. Interesgarria bihurtzen duena.
|
|
|
Baina ez da hori, azterketak bukatu dituztela eta UBIkoek gelako afaria izan dutela besterik ez.
|
Hau
duk umedadea, esan du Gorkak, ingurura begiratu eta hemezortzi urte eskaseko jendearen artean ikusiz bere burua.
|
|
|
‘Erregea, erregina, gazteluak, alfilak, zaldiak eta peoiak galdu egin dira. Orain hirurogeita lau laukiko taula
|
hau
dugu. Eta begira inurri hori, ikusten duzu?
|
|
|
Ezta oinarrizko imintzioen berri jakiteko ere:
|
honek
hau esan nahi du, beste honek beste hau.
|
|
|
Ea. Alde batetik honako
|
hau
dugu:
|
|
|
Zoritxarrez, eta hau da uste dudanez auzi
|
honek
duen alderik okerrena, proposatu egiten dira hitzak zein hitz mordoak âsartzen eta sarrarazten saiatu, alegiaâ, baiezko nahiz ezezko arrazoibideak garbiroegi agertzen  ez direlarik, haatik. Nik, behintzat, gauzen berri ikasi ez dudalako edo, maizago jakiten ditut zeharka zuzenean baino.
|
|
|
Gure Unibertsitateaz mintzatzea, nik uste, gure Irakaskuntzaz min  tzatzea adina da,
|
honek
dituen eta izan ditzakeen gaitz eta makurrak, maiz aski, haren faltaz sortzen baitira. Zorionean, hasiak gara, gero eta usuago, Â asmoak eta iritziak agertzen.
|
|
|
Elizgizonak ez ezik, Etxeberri bera ere defenditzen du Altunak, idaz  le zen aldetik. Eta Oihenarten erasoen kontra defenditzen du hain zuzen, Altunak ederki ezagutzen duen xuberotar
|
hau
baitugu bai euskal literaturaren kondairaren oinarririk sendoenak landatu dituena eta baita ere, Â berebat, gure kritikak izan duen lehenbiziko giltzarria.
|
|
|
Bigarren Edizionia arra ikhussia, kaztigatia, emendatia neurt hitz franzesiala itzuliez eta beste zerbaitez zoini aitzinian uskara liburuen gainen ezarri beitzaio laneghinbat. Argitaraldi
|
honek
badu besteak ez duen zerbait: zenbait poema, 225 orrialdeetan, agian egileak azken orduan kendu zituenak (K.M.O.).
|
|
|
6 Delako gutun hau faksimileko edizioaren 46 orrian dago; hori baino lehenago, Julio Urkixok argitara zuen, idazle
|
honi buruz
duen artikuluan, hots," ¿ Historia o novela. El herrador vascófilo Juan Pablo Ulibarri" n, Euskalerriaren Alde V (1915), 225 or. (B.
|
|
|
Besteak beste (eta besteei ez die inork erantzunik eman galdera nik duela hogei urte egina dudalarik), zergatik eraman behar dute ontziek (ipsae ontziak dira, noski) Etxeberriren izena?
|
Hau
zutelako jabe, eta kito?
|
|
|
Hala ere, zenbait ekintzaile eta lanerako gogotsu den arren, zerbait betiko galdu izanaren minaz negartiak eta lantu jotzaileak nagusitzen dira euskaltzaleen artean.
|
Honen lekuko
ditugu Domingo Agirrek, Garoan, Joanesen ezpainetan ipintzen dituen gogoetak, erdi egia erdi alegiazko trena dela eta: berau aurreratu ahala, batek mendi tontorretan ezkutatu beste biderik ez du; mendiek, ordea, ez dute trena geldiarazten, behar izanez gero, satorrak bezala zulatu ere egiten baititu.
|
|
|
Euskal gatazkaren eremuan, oso leku garrantzitsua betetzen dute hedabideek.
|
Hau
dugu gatazkaren eragile guztiak bat datozen irizpide bakarrenetako bat. Hala eta guztiz ere, estereotipoz eta kalifikazio interesatuez beterik daude hedabideen postu eta funtzioari buruz egiten diren analisiak.
|
|
|
Sok. Teknika
|
hau
duelako ala beste zerbaitegatik, lon.
|
|
|
lon. Ez, teknika
|
hau
duelako baizik.
|