|
2000
|
|
|
Egileak dioenez," betidanik anaiak izan diren bi herri horiek elkartu nahian" burutu du lan hau. Horretarako historian zehar gai
|
honi buruz
idatzi duten idazleen bilduma egin du, Juan Bautista de Erro y Azpirozetik, Sebastian Febrel eta Francisco Garcia Berlanga bitarte. Hitzaurrea berriz, Jose Luis Orella Deustuko Unibertsitateko katedradunak eta EHUko titularrak egin du.Aipatzen dituen berdintasunen artean izpiritu demokratikoa, erakundeak (hemengo eliz aurreetan inspiratu zirela dio), odola (O mota eta Rh faktorea), ile horia, jaiak eta kirolak (pilota, sokatira, aizkolariak, entzierroa, zezensuzkoa), paisajea, eta abar nabarmentzen ditu.
|
|
|
Niretzat, gainera, profesional izateak bere xarma kenduko lioke idazteari. Daukazun denbora apur hori zuk nahi duzun horretan, kasu
|
honetan
idazten, pasatzeak badu bere xarma. Eguneko 24 orduak horretan pasa nituzkela pentsatze hutsak...
|
|
|
Zarauzko udalekoTurismo bulegoak bideratu du dena, eta Elkarlanean argitaletxea izan da liburuaren argitalpena aurrera eraman duena.
|
Hau
idaztea noiz bururatu zitzaidan. Iaz, Zarauzko estropadetan.
|
|
|
Bestalde, Luis Mari Mujikak" García Marquez, Vargas Llosa, Cela... izan omen ditu gogoan liburu
|
hau
idaztean." (Egunkaria) Hala ere, gure aburuz, gertuago dago Irigoienek ekarririko ekarpenetatik.
|
|
|
Zerk bultzatu ote gaitu Txillardegiren irudiaren inguruan artikuluak idaztera. Horixe izan da honako omenezko lan
|
hau
idaztera abiatzean burura etorri zaidangaldera. Izenburuak berak adierazten duen modura, erantzuna laburra da ene kasuan: aitorpena.
|
|
|
1939ko lehen seihilabetean, Amundarain kronikaria ez zen astez aste edo bederatziurrenez bederatziurren arazoaz beti esanak errepikatzen ibili, baina urte hartakoekainera iristean ondoko ohar
|
hau
idatzi zuen, Donostiako elizetako une hartakoegoera adierazten diguna. Aurreko eta ondoko pasarte gehienak baino esanahitsuagogertatzen da berori; esanahitsua, diogu, artean Gobernu Gotzainen arteko negoziaketakbere emaitza ez baitzuen eman, eta, gainera, Donostiako hiriburuan ari zen jazotzenesaten zaiguna, ez nonahiko zokotan (Cronica:
|
|
|
New Yorkeko egonaldiaz geroztik ez dut uste hain nekatua sentitu naizenik, ezta Grand Canyoneko jaitsiera egin genuenean ere. Eta kafetegi honetara sarturik, beste espresso bat eskatu, eta nire eguneroko ezinbesteko
|
hau
idazteari ekin diot, eta nire barrena zertan den laburbildu behar banu, esango nuke New Yorkeko egonaldian baino nahasiago sentitzen naizela, baina baita maitatuago ere. Eta beharbada horregatik, poltsatik Rubenentzat erosi dudan oparia kontuz kontuz zabaldu (egin behar ez bada ere, besteentzako opariekin beti hori egiten amaitzen dut, ezin bada eutsi berriro ikusteko gogoari), eta erlojua esku artean hartu dut.
|
|
|
Gaur bereziki beharrezkoa zait eguneroko
|
hau
idaztearen balio terapeutikoa Nola esango nuke. Atzo, taberna irlandarrean, ez nuen nire egunerokoaren dosi hau osorik hartzerik izan, inpentsan Karmelo sartu zelako eta nik idazteari utzi egin behar izan niolako.
|
|
|
Ez dakit: irudipena dut eguneroko
|
hau
idazterakoan, ba  tzuetan berari buruz gupidagabe gogorregia izaten ari naizela.
|
|
|
Okupez ari garen honetan, bere aurreko eleberrian giro hori ezin hobeto jasotzen zuen idazle bat aipatu behar dugu orain. Kronika
|
hau
idazten ari naizelarik ez dut oraindik Juan Luis Zabalaren eleberri berria mesanotxeratu, baina Agur, Euzkadi izenekoaren gaia edo hipotesia benetan zait erakargarri: zer gertatuko litzateke Lauaxeta gaur egungo garaietan berpiztuko balitz?
|
|
|
Atal
|
hau
idazten duen kazetariak ere Interneten inguruan jardun zuen sinposio horretan. Ohi bezala, pesimista samar, halakoxea naiz eta.
|
|
2001
|
|
|
Nola sortu zitzaizun ipuin
|
hau
idazteko ideia?
|
|
|
Horren froga ugari aurkitu izan dut idatzi behar nituen saiakera, nobela, egunkarietako zutabe eta batik bat 1936ko Gerra Zibilaren inguruko entziklopediarako datu bila ibili naizenean. Nik beti izan dut bitxikeriak jasotzeko ohitura, eta horietatik mordoa neukala ikusitakoan bururatu zitzaidan liburu
|
hau
idaztea.
|
|
|
Zortzi bat urte izango dira nobela
|
hau
idazten hasi nintzenetik. Filologia ikasten ari nintzen orduan, eta azterketa baterako ariketa gisa idatzi nuen bere laburpena izan zitekeena.
|
|
|
Nolatan animatu zinen nobela
|
hau
idaztera?
|
|
|
Nobela mota honek, era batean, erlojugile izaten erakutsi dit, zeren hasieran ez nuen pentsatzen horrelako konplikaziorik izango zuenik, baina
|
hau
idazteko, erlojugile baten modura pieza guztiak eduki behar dira, lehendabizi, eta gero jakin egin behar da non ezarri bakoitza. Horrek, jakina, buruhauste asko eman dit.
|
|
|
Berria edo, edonola ere, berriagoa dena da kontatzen dizkiguten gezurrak alde bakar batekoak izatea; orain gutxi arte, beti zegoen, aldez edo moldez, beste aldeak kontatzen zituen gezurren berri izateko modu bat edo beste. (Artikulu
|
hau
idatzi eta berehala ikusi dut lehen aldiz talibanen «Kanpo arazoetako ministrordea»() Nayibula Sheerzai baten deklarazioak. Kasualitatea?).
|
|
|
Noizbait, Saizarbitoriaren poetika eta idaztankeraz hain urrun dagoen Henry James idazle iparamerikarrak honako
|
hau
idatzi zuen: " nobelak, lehenengo eta behin, dibertigarria behar du izan".
|
|
|
Eta bat batean bukatu zaizkio literaturarekin jolasean ibilteko gogoak. Liburu
|
hau
idazten duenean Sarrionandiak garbi uzten dio irakurleari zein izan den bere poesia sorreraren iturburua.
|
|
|
Alcott (Mujercitas) ere adin
|
honetarako
idatzitako literatura zabalaren adibide ditugu.
|
|
|
Michael Ende (La sopera y el cazo eta El secreto de Lena), Eduardo Galeano (Harria sutan), Maite Carranza (Larunbatetan euria debekatua), egileek ere adin
|
honetarako
idatzi dute.
|
|
|
gogoetez hornituak. Bertze afera bat da, azken hamarkada honetanaldez edo moldez auzi
|
honen inguruan
idatzi diren liburuak, delako idazle horrekeskatzen zituen bezalakoak ote ziren, hau da, gure gatazkaz liburu horietara, nireetara nahiz bertzeenetara, isuri diren ikusmolde guztiak bat heldu ote zirendelako idazle horrenarekin.
|
|
|
Liburu
|
hau
idazteari ekin genionean, lau perfume besterik ez genuen aurkitu, berton sortuak:
|
|
|
–Ongi da. Esaiozu lehenbailehen joan behar duela paper
|
honetan
idatzita dagoen helbidera. Emango al diozu enkargua?
|
|
|
Bengali hizkuntzak ohore berezia dakar, Rabindranath Tagore-k hizkuntza
|
honetaz
idatzi eta Nobel saria irabazi zuelako.
|
|
|
Antolatzaileek Mitxelenaren esku utzi zuten kaleratzen ziren liburuen hitzaurrea egitea. Hitzaurregilea, ordea, lehen hamar liburuentzako hitzaurre
|
hau
idatzi eta berehala hil zen. Gaur egun, bildumak ia laurogeita hamar titulu ditu.
|
|
|
Handik hiruzpalau urtera Marc Legassek egin zuenaz, gisa
|
honetan
idatzi zuen garaiko beste protagonistetakobatek, aita Larzabalek hain zuen:
|
|
|
Bat, Manuel Jardon galiziarra. Titulu esanguratsu
|
honekin
idatzia du liburu bat: La" normalizacion linguisti ca", una anormalidad democratica.
|
|
|
Leku gehiago izanez gero, orri asko bete zitezkeen katalanen pasarteekin. Branchadell, esate baterako, aipatu ere egin gabe utzi dut, nahiz eta bizpahiru liburu gai
|
honetaz
idatziak badituen. Balio erantsia ere badu Branchadellek.
|
|
|
Psikologian, beraz," Nik pentsatzen dut" da oinarri lehen eta bakarra, baina arrazoiketen bidez adigaiak orokortzean paralogismoak sortzen dira ni hori substantzia hilezkor bat bihurtu nahian. Moses Mendelssohn zuen Kantek buruan zati
|
hau
idaztean, batez ere, Phadon oder die Unsterblichkeit der Seele (1767) liburua. Hemen, Platonengandik zetorren kate razionalista jarraituz, arimaren hilezkortasuna oinarritzen saiatzen zen.
|
|
|
Maitabeharrak —eta ez nolabaiteko legek— gidatzen duela gizakia onetsi izan balu Kantek, ez zuen
|
hau
idatziko:
|
|
|
kontuz, erabat txotxinduta dago; txotxinduta, suabe esateagatik; ganbara hartuta dauka, burmuinek beste harako hark San Cristobal urtuta egin zituen joareek baino kulunka gehiago egiten diote; Iratiko oihanean dagoela uste du eta zubereraz baizik ez da mintzo; zaintzen zuten andereñoak uxatu zituen zantarkeriak esanez, lotsariak erakutsiz, buztana tente zuela haien atzetik lasterka abiatuz; liburutzar bat eskegi du bere parteetatik; liburutzarrak traba handia egiten dio, eta jauzika eta saltaka dabilenez, izter guztiak zauriz beteta dauzka. Andereñoak uxatu zituenetik, halako sukar mistikoak hartu dio kaskoa, eta malama praktikatzen duela esaten du; izena ere aldatu du; jada ez du inork Kolko deitzea nahi, Jondoni Pettiri Abdul deitzen dela dio; hotz ala bero, heze edo lehor, lastozko kamaina batean etzaten da, zerua aterpe; kamaina inguruko zuhaitzen erdietan hitz bakarreko inskripzio
|
hau
idatzi du: KARMA; eta beste erdietan, beste hau:
|
|
|
nuke esan, kortesiak agintzen duen bezala, atsegin handiz ekiten diodala nire txosten
|
hau
idazteari, baina burutik orporaino blaitzen nauen sentimendua ez da hain atsegina, inola ere ez, txostengai den hitzari buruzko susmorik txarrenak baieztatu diren ber.
|
|
|
Baina orain, galderaren erantzuna jakin gabe ere –bihotz onekoa, finean–, gogoratzen zaion lehen gauza da Ministroari gaztigua ematea, bere bizitza arriskuan dagoela jakinaraztea. Horretara doala, ordea, beste ezuste bat pairatu behar du, nik modu
|
honetan
idatzi dudana:
|
|
2002
|
|
|
Eta bere bizitzako hainbeste urte espetxeraturik igaro behar izan zituen Donatien Sade libertinoaren irudimenak buruturiko sexu fantasia mugagabea da, bertan agertzen diren pertsonaiak, emakumezkoak edo gizonezkoak izan, lizuntasun osoz masturbatu egiten dira, bakarka zein batak besteari, eta elkarri miaztu, zupatu, txortan egin, sodomizatu egiten diote, inongo traba moralik gabe. Izan ere, Luis Elberdinek idatzitako hitzaurre argigarriak agerian uzten duen bezala, Sadeko markesak liburu probokatzaile
|
hau
idatzi zuenean, bere garaiko gizartea eskandalizatzea eta orduko sexu heziketa burgesa hankaz gora jartzea baitzuen helburu.
|
|
|
Egia esan, une
|
honetan
idaztearena pixka bat alboratuta daukat. Jendeak animatzen nau jarraitzera, baina ez nuke nahi berriro ipuin motz batean gelditzea, zerbait handiagoa egitea gustatuko litzaidake… Eta horretarako asko pentsatu beharra dago!
|
|
|
Ziurtasun hori ere kolokan daukat aspaldian. Artikulu
|
hau
idazteko momentuan ez daukat gai honi buruzko sentsazio onegirik, beste momentu batean idatzi izan banu borrokalari eta baikorrago azalduko nintzateke, eta egingo nuke, beharbada, egin zitezkeen gauza batzuen zerrenda, telebistak zerbitzu publiko gisa dituen bete beharrak azalduz. Baina nago ez ote dituen helburu publikoak lortu nahi jokabide pribatuen lanabesak erabiliz.
|
|
|
Sindikatu abertzaleek behin eta berriz eskatu diete CCOO eta UGT sindikatuei ekainaren 19ko greba orokorrarekin bat egiteko, baina, artikulu
|
hau
idatzi aurretik behinik behin, Espainiako sindikatuak ez zeuden planteamendu abertzale hori onartzeko prest. Haien iritziz," Aznarren gobernuari mesede egitea" besterik ez da greba orokorra bi egunetan egitea.
|
|
|
Idazle honek, Olga bezalako neska mutil askoren historiak ezagutu ditu oso gertutik, eta baita beren gurasoek jasaten dituzten une gogor bezain txundigarriak ere. Eta Maria Dolors Salatek liburu
|
hau
idazterakoan, sufritzen ari diren gizon emakumeak gogoan, beste batzuen sufrimendua ekiditea izan baldin bazuen helburu, nirea, berak arlo honetan duen ezagutza oinarri harturik, euskal gizarteari ekarpen xume hau egitea izan da. Beraz, liburu hau drogaren inguruko errealitate gordinaz jabetzeko eta arazoari aurre egin ahal izateko baliabide bat izatea nahiko nuke.
|
|
|
Xabier Etxaniz Erleren aurkezpena, Mariasun Landa beraren «Elefante txori bihotzak» eta idazle honek 1982tik aurrera urtez urte kaleratu dituen liburuen erreferentziak eskaintzen ditu, hala nola gaztelerara, katalanera, galizierara, grekerara, bretoierara, albanierara, ingelesera, frantsesera, aranesera eta alemaniarara itzuliak izan diren ipuinei buruzko zehaztasunak. Horrez gain, Mariasun Landaren artikuluen zerrenda, egile
|
honen inguruan
idatzi diren zenbait artikuluena, eta Interneten berari buruzko informazioa non aurkitu.
|
|
|
Hau bezalako beste sari batek ez lidake bultzada gehiagorik emango. Hemendik aurrera, jaso dudan bultzada
|
honekin
idazten dudana ona bada, aurrera
|
|
|
Lerro
|
hau
idatzi nik, eta biharamonean, eguneroko prentsan, Karmele Errotaetxek hitzaldi baten, bizkai dialektoaren egoereaz" una seria reflexión" egin behar dala esan eban (maiatzaren 3gn.). Atzo bertan, maiatzaren 7 an," Deia" n Adolfo Arejitaren artikulu mamintsu eta luzea agertu izan da, gure euskalki honen alde.
|
|
|
SK= soldatadun kopurua izanik; OK= okupatu kopurua izanik eta soldatadunen burubakoitzeko lan kostua (LKb) langileen lan kostuen adierazgarriizanik, honako
|
hau
idatz dezakegu:
|
|
|
Komunikazio
|
hau
idazten den unerako, hiru ikasturteko bizitza izan duCV/ CBk, eta jarraian erakusten den irudian ikus daitekeen bezala, etengabekohazkuntza izan du:
|
|
|
gehiago ezagutzera, ingurukoei galdetzera, ia konturatu gabe bizi izan duzun hainbat pasadizotara itzultzera, pentsamenduaz bada ere. Izan ere, horixe da liburu
|
hau
idatzi duenaren helburu bat: irratiari buruzko historia ez ahaztea.
|
|
|
Gaur egun astia sobera duena ere, oso aurretiaz gonbidatu arren eta behin eta berriro gogorarazi arren, ez da etortzen; edo etorriez gero, kexatu egiten da eguna (ez galtzean) galdu duelako. Are laudorio eta onespen handiagoa merezi dute beraz, entzuleen axolagabekeria eta erdeinu
|
honekin
idatzi eta irakurraldiak eskaintzeko gogoa galtzen ez dutenek.
|
|
|
Erregela hori deklinabide kasuetara heda daiteke, r bukaera duten lemetan r hori bikoiztu egingo baita atzizkia eranstean. Beraz, erregela
|
hau
idatz genezake:
|
|
|
eta probatzeko lerro
|
hau
idazten bada:
|
|
|
Ez dakit Mikel Olaizola jaunak plaza
|
honetan
idatzitako" iritzia" (2002/11/16) bere izenean" soilik" eman duen argitara. Nire ustez, irakurlearen argigarri, norbera non dabilen eta zertan dabilen adierazi beharra dago irakurleari irakurritakoaren" irakurketa" egiten laguntzeko.
|
|
|
Esate baterako liburu hura, azalean Kaf  ka bere andregaiarekin agertzen zena, eta
|
honi
idatzitako gutunak jasotzen zituena. Bolada batean, urte asko ez zela, behin baino gehiagotan ikusiko genuen erretratu hura gure gau mahaiaren gainean.
|
|
|
Orduan zer?
|
Hau
idazten ari naizela pentsatu behar dut lerro hauek zer itxura izan lezaketen gaztelaniaz. Ez al da hobe gutxi horiendako idaztea eta gainerakoak, balizko erdaldunak, atzentzea?
|
|
|
Esango nuke euria ere egin duela, hori erakusten baitute ñir ñirka ikusten ditudan argi distiren islek. Moustakiren ahotsa entzuten dut berriz ere bozgorailutik urrunean, liburu
|
hau
idazten hasi naizenean entzuten nuen gisa, baina ez da gazte sentimentalaz ari:
|
|
|
hizkuntza txiki eta gutxitu batena izateak eransten dizkion ajeak (eta ez dira gutxi; nabarmenena, irakurleria urriarena) eta abantailak (oraindik oso argi ez ditudanak, Ramon Saizarbitoria behin baino gehiagotan azaltzen saiatu den arren). Hori da une hauetan pentsatzen dudana, eta, hein batean behintzat, liburu
|
hau
idaztera bultzatu nauena. Urrun nago, beraz, garai bateko baldintzarik gabeko nire atxikimendu garaitik, zeinetan euskarazko literaturari buruzko artikulu erabat panegirikoa idatzi bainuen, Atxagak bere lanak gaztelaniaz edo euskaraz idazten ote zituen zalantzan jartzen zuen gure arteko gaztelaniazko idazle (ustez) ironiko bati arrapostua emateko hain zuzen ere; bestelako gehiegikerien artean, hauxe nioen:
|
|
|
Mielanjel Elustondori, Joxerra Garziari, Pruden Gartziari, Iratxe Gutierrezi, Jon Kortazarri, Manu Lopezi, Gerardo Markuletari, Xabier Mendigureni, Mari Jose Olaziregiri, Ixiar Ortuondori eta Asisko Urmenetari. Gogoratu beharra dago, bestalde, lan
|
hau
idazteko lehenengo bultzadaren errua Eskoriatzako Humanitate Fakultateak eta Nafar Ateneoak izan zutela, bi hitzaldi gonbit zuhurgabe direla medio, eta atal hauetako gehienen lehenengo bertsioak jasotzeko abegitasuna izan zuela Euskaldunon Egunkariak, 2002ko ekaina eta uztaila bitartean (seigarrenarenak Garako" Mugalari" gehigarrian ikusi zuen argia); Alberdania argitaletxeari, nola ez,... Dena dela, eta arrazoi ezberdinengatik, zorrik handiena bost adiskiderekin daukat:
|
|
|
0 Urte latza aurtongoa: propagandagerra bete betean bai Euskal Herrian, bai atzerrian; abertzaleen joera nagusi bien arteko amildegia inoizkorik handiena, eta altxamendu armatuaren aldekoak egundaino baino latzago eta irrazionalago; Elkarriren bake konferentziak —aurrerame nduak aurreramendu— huts egina; Euskaltzaindia inoizko egoera ekonomiko latzenetariko batean (kronikaño
|
hau
idatzi bitartean konpondu bide dena); Garz6n en eraso judizialak orain arteko odolgaiztokoenak; atxilotuei egindako oinaze eta torturak amaigabe; eta bihotza, gaineratu beharrean gaude, ozta ozta salbatuta. Eta horregatio badago zertaz poztu, lar izan ez arren:
|
|
|
Askotan bidali izan dizkiat hiri, izatez aldizkari
|
honetarako
idatziak nituen kronikak, hemengo gauzen berrigutxi gorabehera emateko; gaur, hire eta Jakin ekoen baimenarekin, alderantzizkoa egingo diat: aldizkarian aterako diat berez hiretzat lukeen gutuna.
|
|
|
1791n idazten ari zitzaionean, Samuel Benthamek St. Helensko Baroiari adierazi zion ez jartzeko arretarik I. hitz atzeari, lanari oro har begiratzen bazion, honek" ez baitauzka eraikitzeko moduari buruzko xehetasun aspergarriak besterik" 20 1793an Jeremy Benthamek lanaren kopia bidali zion Loughborough baroiari, eta harekin batera bidalitako gutunean honako
|
hau
idatzi zuen:
|
|
|
Testuaren itzulpena egiteko originalaren bila genbiltzala, hitzaurrean Bentham Project eko kide den Catherine Pease Watkin ek azaltzen duen autore nahasketarekin egin genuen topo. Izan ere, Dumont izeneko Benthamen kide batek,
|
honek
idatzitako gutunketa originala frantsesez berridatzi eta testu hau Frantzian kartzela eredu hori promozionatzeko baliatuko du, Benthamen onespen esplizituaz (ikus idazlanaren hasieran dagoen gutuna). Ibon Plazaolak itzuli du idazlan hau euskarara.
|
|
|
Ezgarai
|
honetan
idaztea egokitu zaigu:
|
|
2003
|
|
|
Ez nukeen
|
honetaz
idatziko baldin azkeneko partidetan kontu bitxi batez ohartu ez banintz. Barça ko Xaviri Txavi deitzen diote estatu osoan eta Txabi deitzen hasi dira Errealeko Xabi Alonsori ere.
|
|
|
Susmoa dugu, idazleak, lehenengo bertsioa barik, idazkera zertxobait gaurkoturik edo aldi berrietako sentsibilitatera apur bat egokiturik berridatzi zuela testua. Elaberri honek nekez argirik ikusiko zuen orain, sarrera
|
hau
idazten duen hau ere harako lehiaketa hartan obra honen lekuko, irakurle eta epaile orduan agian gazteegia edo sendotasun gutxiagokoa barruan zeukan eritziaren alde gogorrago indar egiteko izan ez balitz eta susmoa hartu Kurl obraren luma berbera zegokeela testu haren atzean.
|
|
|
Asiako ekialde bazterrean bizi diren anaien, bata misiolari eta bestea pelotari denaren pasadizuak eta euren inguruko gorabeherak. Idazleak asmo handiko obra luze
|
hau
idazteko datu asko batu zituen bere ezagun eta adiskideen bitartez, etnografia eta mikrohistoriaren aldetik interes berezia dutenak. Txinako euskal misiolarien gaineko datuak Aita Yurre kaputxinoagandik jaso zituen.
|
|
|
36 L. Villasantek, Kurl idatzi ostetxoan,
|
hau
idatzi zuen hari eginiko kritikan: " Erderatiko itzetan oso iritzi zabaleko da Oskillaso, baiña eztet ikusten zergatik idatzi bear diran erdal ortografiaz" circoa"," bachilleratoa"," descuidoa" ta abar." (Arantzazu, 1963, XLIII, 62).
|
|
|
Urte asko dira novela
|
hau
idatzi nebala. Madrilen, Instituto Nacional de Electrónica delakoan lan egiten nebala, bizkaitar bat ezagutu neban.
|
|
|
13 Bilboko Mikeldi galerian 1969an, martxoaren 25etik apirilaren 7ra egin zuen erakusketarako argitaratu zen orri biko egitarauan
|
hau
idazten zuen eta euskaraturik emango dugu: " Sekula ez dut eduki irakaslerik.
|
|
|
Orain argitara dakargun Euskaldunak Madrilen elaberria ere, nahiz hurrengo hamarkadan lehiaketa batera bidaltzeko egiten dion sarreran dioenetik edo 1984an aurkeztu zuelakoa dugu, agirien faltaz buruz kalkulatu behar dugu eta, hirurogeiko hamarkadakoa delako susmoa dugu, zein urtetakoa den zehatz esaterik ez dago baina.24 Lehiaketarako alean" Irakurleari" egiten dion sarreraidatzian, bizkaiera eta batua nahaste darabiltzala, beren beregi diosku: " Urte asko dira novela
|
hau
idatzi nebala".
|
|
|
Baietz ba! Eta gainera poztu egiten nau zuk
|
hau
idatzi izanak. Sen handikoa zara, dinozun guztian, gainera.
|
|
|
5 Modu berean, lege organiko
|
hau
idazteko irizpen eragileak izan dira, besterik ezin eta, Konstituzio Auzitegiaren doktrinan barneratuak, batez ere, otsailaren 14ko 36/ 1991 eta martxoaren 17ko 60/ 1995 epaietan. Bi bion oinarri juridikoak aintzat hartu dira.
|
|
|
–Brahma, Vichnu eta Siba ez dire Yainco?,. Budda ezda yainco?,. Confucius ez da Yainco?... 101 Nalanahi ere lan bitxia da, zeren ikuspegi katoliko batetik arrisku gutxi zegoen euskaldunak halako erlijio exotiko eta urrunen batean, erortzeko?, eta beraz ez da oso agerikoa lan honen praktikotasuna. Susma daiteke Xahok ekarritako proposamen erlijioso berriei (Ekialdeko erlijioetan oinarrituriko sinkrestismoei) erantzun nahian otu zitzaiola Hiribarreni liburu
|
hau
idaztea (adibidez Xahok 1842an argitaratu zuen Philosophie des religions comparées lanari arrapostu emanez).
|
|
|
Berehala geratu zen agerian erreferente idatzi baten gabezia, Bakaikoak berak argitaratutako artikuluetan, baieztapen kontrajarriak egin baitzituen: Karmel-en honako
|
hau
idatzi zuen: «Zalantzarik gabe, U.E.U.ren helburu nagusiena gure Unibertsitateak EUSKALDUNTZEA da eta hortik doa kezka handiena» eta «Oraingoz, U.E.U.ren helburua euskal probintzietako unibertsitateetako irakasleak inguratzea
|
|
|
Mikel, Arantza, Ane, Mari Karmen, Nekane, Idoia, Maitena, Zoro, Emilio, Karmele, Ainhoa, Irati,... eta UEUko lankide eta lagun guztiak dauzkat gogoan
|
hau
idazterakoan. Aitor dezadan, bide batez, Mikel Aizpuruk ez duela bete eskatutakoa.
|
|
|
UEUren agiritegian gordetzen den originalean norbaitek eskuz honako
|
hau
idatzi zuen: «desio agiri bat dela azpimarratuz, eranskin txiki batekin onartua».
|
|
|
Beixamaz uztarria.com
|
honetan
idatzitako guztia hemen
|
|
|
Baina baliabide tekniko ugariko pertsona zen Matias eta
|
hau
idatzi zuen pintore malandistaren heriotzaren ostean: " Eta inori ez diot kontatuko zer egin nuen Mariarekin, ez ingeniari nintzenean, ezta pintorea nintzenean ere." Eta horrela konpondu zuen arazo guztia, izen ez oso original batekin (Maria) eta esaldi itxuraz apal batekin.
|
|
|
Aitortu beharra dut, hala eta guztiz ere, gaur nobela
|
hau
idatzi izan banu, beste nobela bat idatziko nukeela. Guztiz.
|
|
|
izan du liburu
|
hau
idazteko.
|
|
|
Badakit ez duzula berriketarako gogo handirik izango, baina hala ere eskutitz
|
hau
idaztera ausartu naiz. Idaztera eta zuri bidaltzera.
|
|
|
Ez nuke luzatu nahi han aipatu ziren xehetasun solidario guztiekin, ez baititut gainera guztiak gogoan (apunte xehe batzuk gordetzen ditut goiz hartakoak jakina, aurrerago, kronika
|
hau
idazteko garaian, guztiz baliagarriak izango ditudanak); nolanahi ere, akordatzen naiz taldeko surrealistak esan zuela Toreatzaile bat, Adarkada bat elkarte antitaurino bortitzeko partaide zela; beste norbaitek adierazi zuen herri indigenen eta koralezko arrezifeen alde borrokatzen zela; Utzi armak txokuan eta ibili munduan elkartea ere aipatua izan zen, eta agure sinpatiko batek, Manuelek, Falan... Luis irakurle eruditoak, izar ziztulari baten abailan, adeitsuki zuzendu zion hutsa:
|
|
|
Hilda, eta lurperatuta. Eta aldizkariaren atal honek nolabait egunerokotasunari lotuta egon behar badu ere, ez nintzen garaiz iritsi aurrekoan, eta zilegi bekit, orain, hilabete batzuk joan diren honetan (maiatzaren amaieran ari naiz
|
hau
idazten, baina beranduago kaleratuko da), Jorge Oteiza hil egin dela idaztea. Hemen idatzita gera dadin.
|
|
|
Nafa rroara sartzen ari da korrika, hamahiruga rrena, ni
|
hau
idazten ari naizen unean. Bigarren aldiz, Mauletik irten eta berehala sartu baitzen nafar lurrean lasterketa.
|
|
|
Enbatak ez du irakurlea astintzen, baina enbata horren fruitu lasaiagoak dasta ditzake liburua irakurriz. Ni, behintzat, horretan saiatzen naiz, eta horretan saiatu naiz liburu
|
hau
idazterakoan.
|
|
|
Liburu bategatik bizitza arriskatzen zuten monje hauen etsenplua jarraituz, nik ere bizitza arriskatzea erabaki dut Libreta horiko poemak idaztean, alegia, neure bizitzaren egiak agertzea, nik izan ditudan esperientziak interpretatzea, gizartea hankaz gora jartzea. Eta monje haiek bezala, liburu
|
hau
idazteko orduan ni ere bakardade bila ezkutatu naiz nire uhartera, nire monasteriora, eta egin beharrik gabeko nire denboraren askatasunera, eta egunero itxaron dut mahaian eserita ezkerreko hatzak noiz argi egiten hasiko.
|
|
2004
|
|
|
Igande arrastia da
|
hau
idazten ari naizela, bozketa eguna Espainian. Mendebaldeko gizalegearen festa, beraz, eta Hego Euskal Herrian ere hor doa jendea hautesbarrutietara bidean, saldoka joan ere.
|
|
|
Euskaldunako langileek lan hori ikusten zuten, eta eskerrak ere eman zizkiguten, egunez egun garai hartan, eta lekukotasun honen berri ematen ari denaren aurka egin zen bista judizialean ondoren.
|
Hau
idazten ari denak Daniel Udalaitz ezizenarekin egindako Cinismo psocialista iruzkinean poliziak hainbat lan gatazkatan izandako jarrera salatu zuen. Garai hartan boterean zegoen PSOEren jarrera kontrajarri nuen iruzkinean.
|
|
|
Nola ekin zenion istorio sorta
|
hau
idazteari?
|
|
|
Kartzelan nengoela pentsatu nuen nire inguruko jendeak bizi zituen gauza guztiak oso inportanteak zirela eta goraipatzekoak. Asko miresten ditudan pertsonak dira, eta sentimendu horietatik abiatuta erabaki nuen istorio sorta
|
hau
idaztea.
|
|
|
Hortik nire eskizofrenia: euskal hiritar gisa nobelan azaltzen den errealitate horrek indignatu egiten nau, baina nola uka idazle gisa ezin gozagarriagoa izan dela
|
hau
idatzi ahal izatea.
|
|
|
Zazpi urte iragan dira Gauak eta hiriak kaleratu nuenetik. Nobela
|
hau
idaztea atzera begiratze moduko bat izan da niretzat. Idazletzarekin jarraitzeko ezinbesteko baldintza, halaber.
|
|
|
Idazletzarekin jarraitzeko ezinbesteko baldintza, halaber. Liburu
|
hau
idatzi gabe ez nukeen jarraituko idazten.
|
|
|
Nik neuk zalantzan jartzen dut erlijio jakin baten ikusmoldeari eutsi ez izanagatik, ezinbestean, pertsona objektiboagoak, arrazionalagoak edota toleranteagoak garela. Baina, ohiturari jarraituz, ni ere ezein erlijioko kide ez naizela esatera behartuta sentitzen naiz honako
|
hau
idaztean.
|
|
|
Zalantza batekin ekin diogu euskal zinemaren historia xume
|
hau
idazteari: zer da euskal zinema?
|
|
|
Hara bestela nobela oso aurreratua, XII. kapitulu hasieran, iratxo idazleak, zelan azaleratzen dituen bere kezkak: " Ba, hemen nebilek nobela edo ipui luze
|
hau
idazten"(...)" Baina, egia esan, mozorrodun nobela bat duk hau, logikagabetasunaren logikaz sortua eta idatzia"(...)" Mozorroak, irudiak, sinboloak irakurtzen dakienarentzat, mozorroen barruan nor edo zer dagoen ikusten ahalegintzen denarentzat, ulerterreza izango dela uste diat". Osagai tartekatu eta justifikazio handi gabeko hauengatik, nobelaren azken kapituluan, ijitoen pasartean sarturiko hausnarketa baten ostean, honela zuritzen du bere burua:
|
|
|
Ordu
|
honetan
idazten...?
|
|
|
Ba, hemen nebilek nobela edo ipuin luze
|
hau
idazten.
|
|
|
Txosten
|
hau
idazten ari zelarik, uztailaren erdialdean (hots, honelako espazioetara jende gehien gerturatzen den sasoian) egiaztagiriak entregatu ahal izateko, hondartzetan aurretiazko ikuskaritzak egiten ari ziren.
|
|
|
Pedro Zuberogoitiak ere bertsolari pentsalariaren proposamena izan zuen gogoeta gai behin. Gaiak hegal zabalak zituen
|
honen
idatzian, ez bakarrik lurraldetasun auziaren giharrekoak.
|
|
|
Zure arazoa libreta
|
honetan
idatzi behar duzu lehenbizi, eta irtenbidea aurkitzeko aztarna emango dizu, gero.
|
|
|
Oraintxe noa,
|
hau
idatzi eta berehala jaitsiko naiz.
|
|
|
katzen jarraitu zuen, hots, abertzaletasunak eransten diona. Horregatik euskararen biziraupenerako honako
|
hau
idatzi zuen 1901an, Euskal Herri osoko Euskaltzaleen aurrean:
|
|
|
Euskararen etorkizunari buruz, zalantza handiak zituen, desagertzeko bidean ikusten zuelako. 1901ko urtarrilaren San E. Aranzadi adiskide donostiarrari honako
|
hau
idatzi zion:
|