|
2000
|
|
|
59ko Ordiziko txapelketaren ondorenean Agirre, Azpillaga, Ugarte eta ni Donibane Lohizunera eraman gintuzten bertsotan egitera eta han ikusi genuen lehenbiziko aldiz ikurriña udaletxetik zintzilik. Denak ginen abertzaleak eta hala ere gure arteko lagun batzuk zalantzan
|
egon
ziren: «
|
|
|
Bi ziren niretzako gauzarik txarrenak: jendilaje haren tartean
|
egon
beharra bata, eta bestea ez nekiela noiz arte egongo nintzen egoera hartan. Gaur kartzela batean aurkitu daitezke preso politikoak, lagunarterako jende jatorra dena.
|
|
|
Aukeratu dugun bidea zinez zaharra da eta zenbait zatitan haren aztarna galtzen da. Errekak iragaiten zituzten zubiak ere desagertu dira, beraz azken zati honetan adi
|
egon
dugu arrastoa ez galtzeko. Dena den, bidetatik ez oso urrun aurkitzen diren megalitoek (Artola eta Aiansoro) Mugaire aldetik Plaxaxelaiko lepora igotzeko behialetik erabiltzen zen bidea dela erakusten digute.
|
|
|
Gero, erran gabe doa, Pierpolek bazuen guk ez genuen beste filosofia diferente bat musika aldetik. Guk taldean kantuaren militanteak
|
egon
nahi genuen, hark berriz, kantuari beste maila bat eman nahi zion, kreazio artistiko bat. Eta egia erran, nik ez diot hark zuela edo guk genuela arrazoi.
|
|
|
Ez gara espektakulu eta hedabidetarako jendea izan, ez Baiona edo Donostiako antzoki handi batean kantatzeko arizaleak izan. Gure lekua herrixketan
|
egon
da; herri xehe eta apaletik hurbil. Guk taldearen filosofia herriaren baitan aurkitzen da.
|
|
|
azaltzen digu Joseba Martinek. Bere ibilbidea «La jungla sonora» musika saioari atxikia
|
egon
den arren, jakin bazekiten kultura oso begikoa duela. Joseba albistegietan hasi zen Bilboko Herri Irratian, Barakaldoko Radio 7n gero
|
|
|
Alde batetik, erakunde armatuak egindako gogoetaren eta hausnarketaren ondorioz, komenigarria da azpimarratzea, ETAk ez zion su etena eskaintzen Estatuari, baizik eta euskal gizarteari eta, batez ere, abertzaletasunari (EAJ PNVri batik bat) egiten zion eskaintza. Bestalde, eta hau da sakoneko gogoeta politikoa, erakunde armatuak, agiriaren arabera, uste du EAJ PNV, ELA eta EAren partetik jarrera politikoaren aldaketa sakon bat dagoela edo
|
egon
daitekeela, eta horrek bide ematen diola pentsatzea ETAk bere estrategian aldaketa mamitsuak egin dituela. Aldaketa estrategiko horren ondorioak nabarmenak dira.
|
|
|
Gero ixilik
|
egon
ezin da
|
|
|
eta abarrekin. Euskalkietan
|
egon
daiteke forma asko jerga horretara eraman daitezkeenak, baina horretarako gazteak forma hauetara eraman behar dira. Ez da erraza baina hasi egin behar da.
|
|
|
Edo ez dakit zergatik ez diren atera behar ipuinen batzuk bizkaieraz, etxean gurasoek umeei irakurtzeko; edo herri aldizkarietan zerbait, edo akaso eleberri batean, sormenerako euskalkiak ere garrantzitsuak direlako. Badira leku batzuk batua bakarrik dutena, baina euskalkiei ez nieke kenduko lekurik idatzian, ez gaudelako hor
|
egon
daitekeen aberastasuna eta sormena desaprobetxatzeko moduan.
|
|
|
Jakina. Ahozkoan ere badago maila formal bat eta etxekotik kalekora hiru lau maila
|
egon
daitezke.
|
|
|
Beti
|
egon
dira. Sermoietan egiten zen ahozkoa eta kalekoa sekula ez dira berdinak izan, eta sermoiak oso ondo ulertzeko egiten ziren, e!
|
|
|
Alfonso Irigoien zenak prestatu zuen aditzerako eredu batua hezkuntza sailak eskatuta. Lexikoan bakoitzak berea du, hor
|
egon
daitezke azpieuskalkietan dauden hitz bereziak, baina horiek erakustea besterik ez da, eta arazo bakarra da forma hori justu nola idazten den. Jakina, bizkaieraz ari garen honek, berdin balio du gainerako euskalkiendako.
|
|
|
Gehiegikeria gure aldetik etorri dela ikusten da, ez dugu jakin izan eredu literariora joten. Bizkaierak baditu klasiko modernoak Mikel Zarate, Txomin Agirre, Amuriza eta
|
egon
da fonetismorako joera.
|
|
|
Edozein modutan, hori ere nahiko normala da, orain hasi dira erabiltzen euskalkiak eta horrelako gauzak gertatzea normala da. Euskara batuarekin ere
|
egon
ziren halakoak.
|
|
|
Batasuna, bestetik, erdi inguruko euskalkietan oinarritu da eta horrek nahitanahiez dakar, euskalki horiek gertuago daudela baturako aukeratu den morfologiako eredutik, muturretako euskalkiak baino. Beraz, beren burua urrunen ikusiko dutenak bizkaiera eta zuberera dira; Nafarroan ere bai, batez ere eredu horretatik zenbat eta urrunago
|
egon
. Horrez gain, morfologiarako ezinbestekoa den eredu batu horri, gehituz gero lexikoan hartu den jokabidea, askok pentsatzen du «euskara batua berdin gipuzkera».
|
|
|
Horrek ekarri du leku askotan batuarekiko dagoen urruntasuna eta mesfidantza. Gauzak nola joan diren ikusita, Iparraldean batua ez da hemen bezala sartu; haiek beti gorde dute beren ukitua, beste ingurune bat
|
egon
delako, administrazio munduan ez delako egon euskara batua hizkuntza ofizialtzat hartu duen autonomia bat... Beste askatasun bat eduki dute gauza asko gordetzeko eta Iparraldeko batek modurik formalenean idazten duenean ere, beti ikusten da nongoa den.
|
|
|
Hori normala da, ezta? Hizkuntza batean dialektoak sortzen dira, gure kasuan esate baterako, euskara ofiziala izan ez delako, euskaldunok administrazio aldetik zatituak
|
egon
garelako... horrela joan dira sortu eta handituaz. Mitxelenak berak esaten du, XVII. mendean Bizkaiko euskara eta Lapurdikoa XX. mendean baino gertuago zirela.
|
|
|
Arrantzaleen artean beti
|
egon
da komunikazioa eta hurbilketa bat. Ondarrutarra saiatzen da getariarrez egiten eta gauza askotarako hurbildu egiten da gainera.
|
|
|
Hasieran baino aukera gehiago dago gaur egun eta, alde horretatik, gauzak hobeto egin dira. Hasieran, gainera, eskolan batuaz egin behar zen, nahiz eta andereñoa Motrikukoa izan eta klaseak ematen Deban
|
egon
. Funtzio Publikoaren Legearen arabera, funtzionario bakoitzak, puntuen arabera aukeratzen du nora joan.
|
|
|
Dena dela, esaten duzue, batua eta euskalkien gerturatze bat
|
egon
behar duela. Denborarekin ez al da gertatuko guztiak berdin izango direla eta berbak eta formak nahasian erabiliko direla?
|
|
|
Horrez gain, ondo bereiztu behar dira ahozko hizkuntza eta idatzizkoa, eta idatzizkoan ezin gara fonetismoan jausi. Hor gehiegikeria bat
|
egon
da eta ez dugu jakin izan topatzen gure ahozko tradizioak idatzizko tradizioa ere izan duela. Hori da bilatu behar dena.
|
|
|
Bestetik, hizkuntzaren historiari begiratu beharra daukagula, urrats hauek ematerakoan piztu behar ez den surik ez pizteko. Azkenik, adi
|
egon
genuke Euskaltzaindiaren gogoetari.
|
|
|
Nire agurra, laburra. Ia dena daukagu egiteko baina aldakuntza handi bat
|
egon
da. Oraintsura arte, euskara batua eta euskalkiak gauza antagonikoak izan dira, zenbat bider ikusi dugun prentsan «Euskalkiak
|
|
|
Hezurdura eguneroko bizitzak ematen dizula uste dut, historia norberak irakurtzen duen neurrian mamitzen doan nolahalako egitura bat. Zerrenda, arestian aipatu orekak kontuan izanda egin beharra
|
egon
da hala ere. Gertaerak berriro bizi eta baloratzeko aldiz, prentsa idatzia izan da iturri nagusi.
|
|
|
Ehun gertaera(...), ehun tolesdura historiaren ibilian non geure burua identifikatu, non arrotz ez sentitu behingoz» diozu liburuaren sarreran. Duela gutxi irakurri dugu halaber «Bazka» aldizkarian euskal kulturaz egiten zenuen hausnarketa; euskal kultura ez dela existitzen erdal medioetan, eta Israelgo herriarekin parekatzen zenuen, beti
|
egon
behar baitugu gure izaera bilatzen: «Badakigu ia existitzen ez den herri bati itxura eman nahian gabiltzala.
|
|
|
Dena izan da deskubrimendu bat... baina ez dut pentsatu ere egin nahi nolakoa izango zen herri hau ez balitz abertzaletasuna ezkerreko baloreekin uztartzen ahalegindu zen belaunaldi hura
|
egon
. Aresti, Zeruko Argiako «Gazte gara»ko artikuluak, euskalduntzearen konzientziazio kanpainak... garai horretan gure historiak hartzen duen birak egiten gaitu desberdin seguruenik beste herri askorengandik.
|
|
|
Barne ministro frantziarrak afera hori buruz mantentzen duen posizioa mugiezinatzat jotzen baitute hautetsiok. Haatik, hautetsiok, Pariseko bilkura baliatu nahi lukete Udalen Biltzarrera ministroa gonbidatu eta present
|
egon
dadin.
|
|
|
Gutxi dira aragoeraz mintzo direnak, baina ez daude geldi. Eta mendeko azken laurdenean egin duten lana handia izan da, beste herrietako hizkuntza borroken aldean itzalean
|
egon
balitezke ere. Baina atzerabidea handia izan da gaur arte, ondorioz, bere gain hartzeko borroka zaila zen.
|
|
|
1913ko urtarrilaren 8an, Laffitte jaunak aldaketa bat proposatu zuen. Enkantea urtarrilaren 25ean egingo zela, aldizkari ofizialean argitaratu gabe zegoela eta beharrezko epeak betetzeko aukerarik ez zegoela kontuan hartuz, erreklamaziorik
|
egon
ez zedin, enkantea bertan behera uztea eta deialdia egiteko proposamena luzatu zion Gobernadore Zibilari. Honek astebete beranduago onartu zuen.
|
|
|
1919ko udaletxearen ezohiko aurrekontuan 115.000 pezeta gorde ziren soldaduen egoitza eraikitzeko. Pilotaleku irekia eraikitzeko arazo batzuk
|
egon
ziren. Besteak beste, ezker pareta 2 metro barrurago eraiki behar izan zen, Realeko futbol zelaian ez sartzeko.
|
|
|
Umeak lagunak izango bazituen, nik ume haien amekin harremanak behar ditut. Agian gero hori ez da beharrezkoa, baina txikitan bai, parkera joango bazara eta parkean beste batzuekin egongo bada, ba parkean haien amekin
|
egon
behar duzu. Nik hori guztia egin dut eta uste dut nahiko ona naizela gauza horietarako.
|
|
|
». Lagundu dit, bai, hemen
|
egon
izan banintz biziko ez nituen beste gauza asko egiten ditut
|
|
|
Ez, ez. Gu beti
|
egon
gara xume eta ahulekin; jazartuak izan diren apaizekin beti. EAJ ez da alderdi kontserbadorea, izatekotan, erdialdealdera begiratzen duen zentroko alderdia da.
|
|
|
Felipe Gonzalezek presidente kargua utzi zuenean Perez Esquivelen bitartez mahai azpiko negoziaketak zituen ETArekin. PP baino prestuago
|
egon
liteke PSOE gaiari heltzeko. PPk espainoltasunaren esentzia egin du euskal arazoaz.
|
|
|
Pena handia eman dit Setienen agurrak. Behin baino ez naiz buruz buru berarekin
|
egon
. Setien hurbilean irabazi egiten duen pertsona da.
|
|
|
Esate baterako paleta goma oso jokamolde polita da neskek jokatzeko. Emakumeak frontoietan
|
egon
behar du, bai ikusten eta bai jokatzen ere. Euskal pilota oso egokia da emakumeak kirola egiteko.
|
|
|
Enpresarien eskuetan dago hau guztia. Hemen geratzen badira nolabaiteko banaketa
|
egon
behar da.
|
|
|
Eta hori adibide bat besterik ez da. Gainera garbi ikusten da kirol honetan beti aldaketaren aldeko joera
|
egon
dela. Horregatik ditugu hainbeste jokamolde.
|
|
|
Ez dugu pentsatu behar denak batera sortu zirenik. Aldaketa sakonak
|
egon
dira gainera kirol honen barruan. Esate baterako, garai batean joko guztia zuzena zen:
|
|
|
«Filma bikoiztu ondoren gainera, bada zuzenketak egiten dituen euskara arduradun bat,
|
egon
daitezkeen akatsak eta fintzeko. ETBtik ere jarraipen estua egiten digute»
|
|
|
ETAren logikan jartzeko saioa eginda eta Fernando Buesaren hilketa ulertzearen ariketari gogor ekinez ere, ez da inongo azalpen logikorik agertzen. Gregorio Ordoñezen hilketarekin parekatu da, orduan PP gobernuratzeko
|
egon
zitekeelako, eta orain ere PSOE IU ere egoera horretan izan daitezkeelako (ez orduan bezain argi, ezta gutxiago ere). Beste interpretazio saio batzuk ere egin daitezke, baina ez.
|
|
|
Entzun da ETAren azalpena, baina ez bide da beste antzerako atentatuetako erreibindikaziotik oso desberdina izango. Orain arte bederen inork gutxik azaltzen du, publikoan zein pribatuan, non
|
egon
litekeen honen logika eta onura. Dauden azalpen ahaleginak, Euskal Herriak bizi duen gatazkara mugatzen dira ezaguna dena baina horrek ez du tankerako atentaturik esplikatzen.
|
|
|
Kartzela ez zen izan eibartarrari frankismoak ezarri zion zigor bakarra, 68an Granadako Zafarraya herrian
|
egon
zen deportatuta. Han lagun izan zituen emaztea eta semea, ezarri zioten zigorra eramangarriagoa gerta zedin.
|
|
|
Ez soilik arazo tekniko arruntei dagokienez(...) horiek baino are garrantzitsuagoa izango da agintari berrien portaera eta Euskal Herriko unibertsitate erakunde benetako baten eginbeharraz izango duten jarrera. Hauen aurretik postu horretan
|
egon
diren Barbera, Goiriena eta Salabururen errektore taldeak eskas ibili dira horretan. Horien ezaugarri nagusia autoritarismo errepresiboa izan da, eta jarrera horrekin kutsatu dituzte erakunde unibertsitarioaren partaide eta gestio organo asko eta asko; gainera, horrekin batera eta aldi berean, izugarrizko sumisioa agertu dute espainiar estatuko botere zentralen aurrean.
|
|
|
Donostian eginiko omenaldietan jende gehien bildu zena izango zen, seguru asko. Ni gustora
|
egon
nintzen, oholtza gainean aulkian eserita, baina gero han zer edo zer kantatu beharra etorri zenean, gaizki pasa nuen, gero! Nik ordurarte pasa nuen une gogorrena izango zen hura.
|
|
|
Ingurune babestuak, baliabideen erabilerak murrizten diren gunetzat ulertzen baldin baditugu, ez dira atzo goizean asmaturiko ezer. Esate baterako, ezagunak dira, milaka urtetan babesturik
|
egon
diren mendiak; bertako kulturek sakratutzat dituzte eta beraz, inor gutxi iritsi da paraje haietara. Edo badira, gizarte ehiztariek errespetaturiko baso magikoak, errege eta printzeek bereganaturiko lurrak; bertako ehiza baliabideez jabetzeko sarrera galerazi duteneko eskualdeak eta abar.
|
|
|
EAE eta Nafarroan, alde handiak
|
egon
izan dira ingurune naturalak kontserbatzeko eginiko politikan. EAEn, Naturaren Kontserbazioko 16/ 1994 Legeak hiru babes figura ezarri zituen; natur parkeak, biotopo babestuak eta aparteko zuhaitzak.
|
|
|
Gu beti
|
egon
izan gara lurralde antolaketaren alde, eta natur inguruneak babestea, lurraldea antolatzeko modu bat da. Edozein modutan, badugu zenbait kezka gai honi dagokionean.
|
|
|
" Elkarrizketa edo isolamendua" bezalako dilema bat baino gehiago
|
egon
da azken urteotan. Lehenago, bake prozesu batetan ala prozesu soberanista batetan ote geunden izan zen.
|
|
|
Plutokratek beti hor
|
egon
direla gogoratzen digute. Orain beraien bunkerrak blindatu dituzte, agintzeko eta ustiatzeko ahal duten guztia.
|
|
|
LAIA eta KASen sasoiak ziren; eztabaida, formazioa eta pil pilean; HBren sorrerarako ilusio eta itxaropena, atsedenik gabeko lana... baina pozik eta gustura! Eta Teo, saltseroa zen, geldi
|
egon
ezina, batetik bestera eten bako mugimenduan ibili behar zena, berdin gaua ala eguna izan, ordurik gabe, ogitartekotik tira eta segi, redios!
|
|
|
Arrazoi zehatza ez dakit zein den, baina hitanoak zenbaitentzat beti izan du ospe txarra, errespetu falta dela edota goxotasun gutxikoa dela uste dutelako. Beti
|
egon
dira, gainera," debeku" egoera batzuk hitanoaren baitan: senar emazteen artean ezin dela erabili, edo gazteek zaharragoei ezin dietela hika egin...
|
|
|
hika eta zuka nahasten dira, neskei zuzentzerakoan toketa erabiltzen da sarri, perpaus txertatuetan forma alokutiboak sartzen dira... Arrazoi nagusia transmisioaren galeran
|
egon
daiteke. Gurasoek ez diete hika egiten seme alabei, eta hauek kalean ikasten dute.
|
|
|
Amaren altzoan euskara ikastearekin identifikatzen den multzoan ez bezala, kasteilanoa du hizkuntza herrikoia eta euskara dugu jatorria, presentzia eta aukera. Hautu politikoetan, Nafarroako erresumaren mendebaldeko aitzinaldea izan zen jatorrian, eta, gero, kasteilanoen aurkako ala aldeko borroketan, euskaldunen arteko gerla zibil haietan, Gipuzkoa eta Bizkaia baino gehiagotan
|
egon
zen nafartarren alde. Karlistadetan, berriz ere gerla zibilak, beste probintziak bezain beste sufritu zuen.
|
|
|
Beste gauza bat da industria horren emaitza den kultura. Kultura horrek hiritarrengana iritsi behar du, eta sormen kontzeptu espiritual bat
|
egon
behar du. Momentu honetan kultura industria da; hala, proiektu honek bukatuko du filmak pantailan izaten, pantaila txikian kalitatezko ekoizpenak izaten, eta eskualdean lanpostuak sortzen eta zonaldea suspertzen".
|
|
|
EAJk zenbait gauza behintzat argi dauzka: martxoaren 12ko hauteskundeen ondoren gure alderdia indarberrituta atera da eta nazionalismo espainiarrean, izan dituen aldeko baldintza guztiekin, boto trasbasea
|
egon
da, hots, PSOEk eta IUk galdu dituztenak irabazi ditu PPk. Alderdiaren zuzendaritza duela bi hilabete hautatu zen.
|
|
|
EBBren hautaketan ez zela desadostasunik
|
egon
, baina kritikoen borroka lurralde zuzendaritzetan izango zela aipatu zen orduan. Orain dator une hori.
|
|
|
Ez dut uste arazorik izango denik. Lurralderen batean
|
egon
daiteke zerbait, baina ez ildo politikoa dela eta. Urtarrilaren 16an Izan erabakitzeko ponentzia politikoa Euskalduna Jauregian onartu zenean, aho batez lurralde guztien oniritziarekin izan zen.
|
|
|
Jakin bagenekin horrelako prozesu batek gorabeherak izango zituela, eta une larriak biziko genituela. Une honetan atzerapauso horietako batean
|
egon
gaitezke, baina etorkizunari begira lan eginez gero, arduragabekeria handia litzateke guztia bertan behera botatzea. Ezin dezakegu pentsatu bakoitzak bere helburuetan %100 lortuko duenik, eta besteak ezer utzi gabe aurrera egingo dugula; Jose Mari Olarrak antzekoak esaten zituen duela gutxi idatzitako artikulu batean.
|
|
|
Gero irakurleak jakingo du, hautatu edo baztertu. Baina han
|
egon
daitezela gure idazkiak behintzat. Gure ikuspuntu eta aldarrikapenak.
|
|
|
Hau guztia dela eta, eta finala jokatzeke dagoela ere, Arabako bertsozaleek pozteko arrazoirik badute. Gainera, txapelketa osoan zehar giro polita
|
egon
da; sari hau Arabako bertsozaleen festa bihurtu da azkenengo urteetan: saioak, hauen osteko afariak, belaunaldi" zahar" eta gazteen arteko lotura...
|
|
|
Orain txapela nork bereganatuko duen jakitea baino ez zaigu falta. Asier Otamendik azkenengo hirurak bere egin ditu, baina iaz Oihane Perea ezustekoa emateko zorian
|
egon
zen. Bestalde, ez dugu ahaztu behar Asier Iriondo puntu gehien lortu duen bertsolaria dela eta Zigor Enbeita puntu bakar batera geratu zaiola; bai batak, bai besteak badakite zer den txapela janztea.
|
|
|
Su etena deitu izan zen garaian ETA ez zen sekula geldirik
|
egon
. Egia da hiltzeari utzi ziola, baina geldialdia bere barne berrantolaketarako zoritxarrez gero baieztatu zenez eta hilketak prestatzeko erabili zuen; Fernando Buesarena, kasu.
|
|
|
Heldu bati bezainbesteko begirunea zor zaie umeei. Haurrak nola dauden eserita ikusten dut, eroso
|
egon
daitezela, nahiz eta lurrean egon. Eta txotxongiloak hasi baino lehen haurrekin mintzatzen naiz zer moduz dauden jakiteko.
|
|
|
Heldu bati bezainbesteko begirunea zor zaie umeei. Haurrak nola dauden eserita ikusten dut, eroso egon daitezela, nahiz eta lurrean
|
egon
. Eta txotxongiloak hasi baino lehen haurrekin mintzatzen naiz zer moduz dauden jakiteko.
|
|
|
Irla presondegia bihurtu da, ezin dute bisarik eskuratu. Hala ere, duela bi urte han
|
egon
ginenean jendeak haserreago zirudien orain baino. Elianen aferak ordea, herria elkartzea eragin du umea Kubara itzuli dadin.
|
|
|
Eta momentu honetan horrelako programa anbizioso bat edukitzea, eta gainera euskaraz, kualitatiboki garrantzitsua da. Momentu historiko batean gaudela iruditzen zait, orain arte administrazioaren aldetik inoiz ez delako horrelako programa bat egiteko asmo tinkorik
|
egon
.
|
|
|
noski. Programak ikastetxeko proiektuan integratuta
|
egon
behar du. Bere izaera dela-eta, klaustro osoak konpromisoa hartzea ezinbestekoa da, nahiz eta irakasleria osoaren parte hartzea berdina ez izan.Bestalde, gurasoek ados egon behar dute, eta horregatik da ezinbestekoa Ordezkaritza Organo Gorenak programaren integrazioa onestea.
|
|
|
Programak ikastetxeko proiektuan integratuta egon behar du. Bere izaera dela-eta, klaustro osoak konpromisoa hartzea ezinbestekoa da, nahiz eta irakasleria osoaren parte hartzea berdina ez izan.Bestalde, gurasoek ados
|
egon
behar dute, eta horregatik da ezinbestekoa Ordezkaritza Organo Gorenak programaren integrazioa onestea. Eskola elkarte osoak hartu beharreko erabakia da ikastetxearen curriculum proiektuan hezkuntza afektibo sexuala integratzea ala ez.
|
|
|
Eboluzio bat
|
egon
da. Gainera lan handia egin dugu disko honetarako.
|
|
|
Eta adierazpen hauek burutu zirenean ez zuten balio gaur egungo aitzakiek: " biolentziarekin elkarlana ezinezkoa da", zeren, 1997ko azarotik 1999ko abendua bitartean su etena espetxeetako frontean indarrean
|
egon
zen, eta batzuen konpromiso mailak ez ziren areagotu (urtarrilaren 9ko manifestazioa salbu).
|
|
|
Castrok bere urrezko aroa bizi izan zuen garai horietan, harik eta XIV. mendearen amaieran krisian sartu zen arte. Urte horietan, eta soilik teorikoki bada ere, Castro Urdiales Bizkaiko jaurerriari lotua
|
egon
zen. 1366ko Libouneko hitzarmenean, Pedro I erregeak Eduardo III.aren seme Printze Beltzari eskaini zizkion Castro eta Bizkaiko jaurerria.
|
|
|
Izan ere, kanpaina baten ondoren bildu zen diruarekin erosi zen errepikagailua bai Euskal Telebista eta baita Euskadi Irratia ere Nafarroara heltzeko. Tresna hura Inozenzio Aierbek berak gorde zuen, San Migeleko Santutegiaren barrenean eta bere zaintzapean
|
egon
zen urte askotan. Euskararen alde eginikoaren truk euskal makila bat jasoko du ekainaren 9an.
|
|
|
Gehiena asmatua dago. Adunan torloju fabrika bat
|
egon
zen. Orain jarri dudan torloju fabrika hori beste modu batekoa da; auzoa beste modu batean marraztu dut.
|
|
|
PSOEren baitan eta haren inguruko esparruetan hauteskunde emaitzei buruz egiten den hausnarketak, noski, zerikusi zuzena du bat bateko hoztasun honetan. Iada hiltzaile frogatuak diren hauei urte askoz eman zaien babes konplizea dela porrotaren zergatietako bat aho batez aitortzen du mundu guztiak, eta onartzen da etapa beldurgarri hartan inplikaturik
|
egon
zirenak betirako baztertzea dela zulotik ateratzen hasteko lehen baldintza.
|
|
|
Gaizkile piramidearen gorenean
|
egon
behar izan zutenek ere ulertu dute koiunturaren aldaketa sakona, eta diskreziorik isilenean murgildu dira, garai bateko desafio jarrera utzita.
|
|
|
Rafael Veraren gaitasun analitiko ukaezinak berehala" jan" du bere egoeraren berritasuna... eta iluntasuna. Orain arteko aliantzek gutxi balio dute aurrerantzean, eta lehen oso lagun ziren haietako batzuk laster etsai bihurtzen ikusteko prest
|
egon
behar dute. Aldiz, PP inoiz baino ahaltsuago (eta, beraz, makurgaitzago) dago bere gehiengoaren gorenean.
|
|
|
Eslovenia, Txekiar Errepublika, Polonia, Errusia, Letonia eta Lituania dira Europako mailara gehien hurbiltzen diren herrialdeak. Herrialde hauetan garrantzitsua da kontsumoaren kultura, izan ere, tradizio handia izan dute industrian, nahiz eta industria gehiena armagintzari emana
|
egon
izan den. Antzeko industria kultura honen erakusgarria izan da Bilboko Makina Erremintaren azken Biurtekoetan ikusi ahal izan dena.
|
|
|
Hasiera batean klaretiarren ikastetxean gela batzuk utzi zizkieten eta han haur hezkuntza irakasten hasi ziren. Bertan
|
egon
ziren bost urtez. Lehen taldea hamahiru haur eta irakasle batez osatua zegoen.
|
|
|
Kultura, ordea, ogia bezain beharrezkoa da gizakiarentzat, osatu egiten baikaitu. Hortaz, San Telmo zaindu gabe
|
egon
den. Kultur baztertze hori jasan du.
|
|
|
Bizkaiko mugen barruan berriz, oso garrantzitsua izan da Bizkaia Irratiak orain arte jorratutako lana, etengabe kazetal hizkera izan baitu euskalki landu hori. Zalantza barik, formalizazioan
|
egon
daitezkeen proposamen eta eztabaiden gainetik, irrati horrek eta" Bizkaia" k eguneroko jardunean ezarritakoek berebiziko garrantzia izango dute bizkaiera mintzatu eta idatzirako orduan. Eta balio lezake prestigioa eta alfabetatzea bultzatzeko, lanari eragozpenak bakarrik ikusi dizkiotenen artean batez ere.
|
|
|
Herri Irratian hasi ostean Bizkaia Irratia sortu zen, eta bizkaiera lantzeko orduan ere ezinbesteko erreferente bihurtu da azken urteetan, egunero egunero egindako lan eskerga dela-eta. Baina ia ia elizaren magalera bilduta
|
egon
da, edo inguruko sektoreen babesean, horietako zenbait sarri euskara batuaren aurka, denboran atzera joan ahala batik bat. Gailendu den euskararen normalizazioaren aldekoek ere behin baino gehiagotan eman diote lepoa etxeko euskarari eta euskalkiari.
|
|
|
Baina ohiturak ohitura, zaila da gero hori aldatzea: " Final pare bat
|
egon
ziren ia inork ez ebana bizkaieraz kantatu". Berbetan batua nekez zerabilten gazteek ezinezko zuten bizkaieraz kantatzea.
|
|
|
Mendebalderen jardunaldietan deklinabiderako proposamena plazaratu zuen Jazinto Iturbek. Bizkaiera lan tresna dutenek ezin dute erabakien zain
|
egon
ordea, eta egindako lana ere iturri izan da. Gainontzean, euskara batuari sarritan leporatu zaion kortse estua ez litzatekeela bizkaierarekin errepikatu behar ere esan izan da, hau da, gutxi gutxieneko eredu batetik abian, nork beretik jarraitu ahal izatea.
|
|
|
Gainontzean, euskara batuari sarritan leporatu zaion kortse estua ez litzatekeela bizkaierarekin errepikatu behar ere esan izan da, hau da, gutxi gutxieneko eredu batetik abian, nork beretik jarraitu ahal izatea. Fonetismoak adibidez bazter geldituko lirateke, baina hartzen dut egiturarako hartuten hartzen hartzean dot edo
|
egon
litezkeen gainontzeko barianteak askatasunez erabiliko lirateke, hartaraino zehaztu barik.
|
|
|
Erdibidea bizkaiera batuan
|
egon
liteke, Bermeoko ikastolan eta beste batzutan egindako moldez. Alegia, egoera informalari herrikoan lasai egin, eta irakaskuntzan, lehen urteetan behintzat, bizkaieraz.
|
|
|
Erabateko normalizazioa
|
egon
dadin, euskara txoko guztietan hedatu behar da. Eta erdaraz mintzo den euskaldun bakoitzaren sena pizteko adina indarrik ez badago, bitartean borrokatu egin behar da, euskaraz datorren hurrengo belaunaldia agintera heldu arte.
|
|
|
Hala ere, publikoa erakartzaren aitzakian ezin da edozer egin, zenbait publiko mota baitago. Antzerki esperimentala ere behar beharrezkoa da, baina publikoak erraz ikusiko duen obra bat egiteak ez du esan nahi esperimentazioarik ezin
|
egon
daitekeenik.
|
|
|
Baina udalak ados jartzea sare bat egiteko ez da nahikoa, ikusgai dauden obrak ere askoz gehiago iragarri lirateke komunikabideetan. Hori egingo balitz, ziur
|
egon
jendea askoz gehiago joango litzatekeela, ohitura bilakatzeraino.
|
|
|
Londresen esaterako, hori oso hedatua dago auzo guztietan. Budapesten
|
egon
nintzenean ere 400 taldetik gora zeuden; egin kontu, txotxongiloak egiteko bakarrik bi antzoki zituzten, eta noski, eskaintzak eskaria hezi eta elikatzen du. Horregatik diot antzerkia matematiken pare eman luketela eskoletan.
|
|
|
Amaigabeko eboluzioan nagoela esango nuke. Kontuak kontu, aktore eta zuzendariaren arteko harreman horretan hurbilketa bat
|
egon
behar da, lurralde neutro batean nolabait esateko, entseguetan emoziozko alderdia agerian uzten dugulako. Lan egiteko orduan ere nabaritzen duzu nola ikasi duten aktoregintza.
|
|
|
Hemen gatazka bat badago, hori da nazio bati, Euskal Herriari, bere eskubide kolektibo eta indibidualak onartzen ez zaizkiolako, hemen espainiar edo frantziar sentitzen diren nazionalisten eskubideak bakarrik onartzen dira bere osotasunean, eta gainera estatuek daukate eskubide horiek bermatzeko edo inposatzeko eskubidea. Beraz, demokrazia eta bakea
|
egon
dadin, oinarrian dagoen beharra zera da, nazio eraikuntza modu demokratikoan garatu ahal izatea. Eta hori demokratikoki egiteko aukera bakarra dago, euskal herritar guztiei eskubide berdinak onartzea.
|
|
|
Gu behin eta berriro saiatzen ari gara EAJ, EA eta ABrekin zerbait zehatza lortzeko. Berriro diot, aipatzen dugun trantsizioa egiteko baldintzak
|
egon
badaude. Zer falta da?
|
|
|
Honen asmoa ez da bakarrik lehen ezker abertzalean
|
egon
direnak berriz biltzea edo horrelakorik. Askoz sakonagoa da, eta euskal gizarte osora zuzendutako eskaintza da.
|
|
|
Krisia
|
egon
da hor, desmantelamendu orokor bat.
|
|
|
Hori egia da. Baina duela gutxi Valentzian
|
egon
nintzenean, bertako idazle bati galdetu nion hango Generalitateak zenbat diru gastatzen zuen liburu berriak erosten bertako liburutegientzat eta. 800.000 pezeta inguru zirela erantzun zidan.
|
|
|
Gaiei edo edukiei dagokienez, badirudi Euskal Herria eta honi loturiko gaiak oso presente
|
egon
direla literaturan. Zabaldu al da euskal idazlea beste gaietara?
|
|
|
rik edo erreferente handirik. Egia da betidanik Sarrionandiarenganako joera bat
|
egon
dela gazteen artean. Baina, iruditzen zait bere inguruko beste hainbat zirkunstantziak bihurtu duela Sarri erreferente.
|
|
|
Ni pribilegiatua sentitzen naiz lehenengo liburu horrekin. Hainbat idazle
|
egon
daiteke hori bera merezi duena eta niri suertatu zait. Urruzunon lortutako izenarekin eta Zantzoako hiruzpalau malabarismorekin, Susak nigan erreparatu zuen.
|