|
2003
|
|
|
Eta gero gure nekazariak eta erri xeak kulturarik ez dutela esango digute. Ba
|
zeudek
mundu zabalean amaikatxo erri, orrenbesterako gauza ez diranak, bai orratik.
|
|
2004
|
|
|
Gaur bertan oraindik bizi bizirik daude jazarpen horren lekukotasun mingarriak. Beraz, nazionalismo totalitario unibertsal honen iturburuan ez dago soil soil halako edo holako klase izaera jakin bat; horretaz aparte, eta horrekin bat eginik, klase izaeraz haratago doan sistema nazional irenslearen aho bateko onarpen inplizitua
|
dago
mundu zabalean. Ez da Mendebaldeko kontu hutsa.
|
|
2005
|
|
|
Hau da, elikagaiak lortzeko, prozesatzeko eta paketatzeko mundu guztirako arauak sortu behar dira. Egiaz, lege desberdinak
|
daude
mundu zabalean, eta, aniztasun horri jarraiki, oso zaila da kontsumitzaileak babesteko urrats eraginkorrak egitea.
|
|
2008
|
|
|
|
Nago
mundu zabal honetako jende gehien gehienok bakezale garelakoan, denok, gutxiengo patologiko edo gerra negoziante bat salbu. Ez daukat horren garbi, ordea, jende gehien gehienok pazifista ote garen.
|
|
|
Horrelakoetan, aldagai estralinguistikoei erreparatzen zaie sailkapenak, geruzak eta abar antolatzerakoan (genero, eremu, egileen datu soziolinguistikoak...). Hizkera aldaerak (estandarraz gain) oso presente
|
daude
mundu zabaleko corpusetan, eta hori koherentea da aipatu berri den deskriptibismoarekin.
|
|
2011
|
|
|
Esan dizkigun gauza jakingarri askoren artean, nik bereziki hitzok azpimarratu nahi nituzke: hizkuntzaz baino areago, hizkuntzez mintzatu behar genukeela gure kezken adierazpenetan, eta, alde horretatik, norberaren mintzaira berreskuratzen saiatzeak eta besteenak ahazteak ez duela zentzurik, gurearen antzera edo okerrago milaka eta milaka hizkuntza
|
daudelako
mundu zabalean. Begirada miope samarra dugula, alegia, eta gure begiradaren ikusmira zabaldu egin behar genukeela.
|
|
2014
|
|
|
Zergatik ez bertakoak? Horretarako ez dakigula jakin behar dugu,
|
badagoela
mundu zabal bat, kultura aberats bat, ezagutu behar duguna. Ezagutzen dugularik erabaki ahal izango dugu atxikitzea merezi duen ala ez.
|
|
2015
|
|
|
Bihar da gaixotasun horien nazioarteko eguna.Oso ezohikoak dira beren gaitzak, eta, askotan, ezezagunak. Hainbat irizpide
|
daude
mundu zabalean, baina EB Europako Batasun barruan 10.000 biztanleko bost kasu baino gutxiago izan behar ditu gaitz batek arraro izendapena lortzeko. Arazoa da, eritasunak, urri hedatuta badaude ere, asko direla? 7.000tik gora, adituen arabera?, eta, ondorioz gaixoen kopurua ez dela hain apala:
|
|
2016
|
|
|
TURISMOAMasifikazioari aurre" Donostia marka modan
|
dago
mundu zabalean". Markel Olano Gipuzkoako ahaldun nagusiak esan zuen maiatzean.
|
|
|
Eskala taula biak onak dira, gure ustez, hiltzeko zorian edo nabarmen ahuldurik
|
dauden
mundu zabaleko hiztun elkarte askoren lehen mailako deskribapen xumerako284 Egoera larri horretan dauden hiztunherri gehienetan aplikatzeko modukoak dira seguruenik. Gure errealitate nabarra egoki islatzeko aukera murritza eskaintzen dute, ordea.
|
|
|
347 Asmo horri dagokionez ez
|
dago
mundu zabalean, dakigula, Ulibarri proiektuaren pareko saiorik. Ikus, batetik, Jasone Aldekoa eta Nikolas Gardner, 2002:
|
|
|
Berrikuspen horrek nahitaez kulturaren inguruko ekarpenak edozein loturtatik (instituzional edo merkantilistatik) askatzea exijitzen du; kultura emari emankor eta sormen adierazpen askeak eratzeko. Hiri museoetako pareta eta erakusmahaietatik at
|
dagoen
mundu zabala jasotzen duen kultura hain zuzen ere. Izan ere, kultura etenik ez duen sormen prozesu burutu gabea eta jarraitua baita.
|
|
|
Garai hartako bi superpotentziek, Estatu Batuek eta Sobietar Batasunak, mundu osoan nahi izan zuten eragin eta ahalegindu beraien aldera eramaten herrialde gehienak, eta horren ondorioz sortutako Gerra Hotzak nazioarteko mapa politikoa zeharo baldintzatu zuen, hainbeste ezen ez baitzen
|
egon
mundu zabalean zatiketa horretatik libratu zen naziorik. Euskal Herria ez zen salbuespena izan.
|
|
|
Askotariko zaletasunak
|
daude
mundu zabalean, dela berunezko soldadutxoen bildumak egitea, dela jostailuzko trenak biltzea; bada, Guinness jaunak kanpaiak laket zituen eta, horren karietara, Europako elizetako kanpaien inbentarioa egiten ari zen. Iparraldera iritsi zelarik, Manu Sotarekin hitz egin nahi izan zuen, Cambrigdeko Unibertsitateko irakasleren batek aholkaturik.
|
|
2017
|
|
|
Hutsetik sortutako herri hartan han
|
zegoen
mundu zabalaren itzala, eragin nabarmen askorik gabe, itxuraz, ez bazen aipatzeko bat: nik ezin nuela txineraz hitz egin haiekin, eta haiek ezta ere euskaraz nirekin.
|
|
|
Messiren belauna izan ezik, zerbait anormala aipatzearren eta larria, alajaina! eta guztiok deitoratzen duguna, Messi zein den jakin gabe ere, halakorik
|
balego
mundu zabalean.
|
|
|
Harresi eta errefuxiatu kopurua ikaragarri igo da azken urteotan: 11 harresi zeuden 1989 urtean, 70 baino gehiago daude gaur egun. Errefuxiatu kopuruari dagokionez, gaur egun 65 milioi errefuxiatu baino gehiago
|
daude
mundu zabalean eta egunetik egunera igotzen ari da kopurua. 5.000 lagun inguruk uzten dute beraien herrialdea egunero.
|
|
|
Sakaiko harkaitz punta puntan, sai bat
|
dago
mundu zabalari begira. Saia!
|
|
2020
|
|
|
azken hamarkadan
|
zagok
mundu zabalean barreiatua,
|
|
2021
|
|
|
Etiketatu frontalak: hamar sistema baino gehiago Gaur egun, hamar nutrizio etiketatu baino gehiago
|
daude
mundu zabalean; batzuk aktibo daude, eta beste batzuk, berriz, martxan ipintzeko zorian. Herrialde batzuek beren borondatez ezarri dituzte horietako batzuk.
|
|
|
Ausinek uste du bermatu beharra
|
dagoela
mundu zabalean txertoak herritar guztiei iritsiko zaizkiela: «Patenteak askatzeaz gain, herrialde pobretuen esku tekonologia utzi behar dugu, haiek ere txertoak gara ditzaten».
|
|
2022
|
|
|
Dena dela, amodiozko ezkontza franko gauza berria dugu mendebaldeko mun du kristau edo kristau ondokoan, handikien artean oraindik ez arrunta, eta gehiengotik urrun
|
dago
mundu zabalean. Beste kulturetan, ezkongaien bi familiek oraindik antolatzen dute beren artean; haatik, batzuei lana korapilatzen ari zaie neskak eskolatzen diren arau.
|
|
|
Gainera, hik gauza bitxitzat kontatzen duan hori azken hamarkadan
|
zagok
mundu zabalean barreiatua, eta izena duenak izana duenez, hik txekieratik itzulita kafe esekia deitzen dioan horri caffè sospeso deitzen zaiok Italian, suspendu café herri frankofonoetan, café suspenso lusofonoetan, schwebender kaffee edo aufgeschobener kaffee germaniarretan, café pendiente Hispanoamerikan eta Espainian, suspended coffee herri eta planeta osoan.... Eta aztura berpiztu eta sare sozialen bidez global bihurtzeraino hedatu bazen, literaturari zor zioagu, Tonino Guerraren ipuin bati eta Luciano De Crescenzoren liburu bati, hain zuzen ere.
|
|
|
Joera hau (ez ulertzekoa) oso hedatuta
|
dago
mundu zabaleko gobernuetan, baina mundua oso zabala denez, guk Europako txoko honetaz jardungo dugu. Hauek dira gure erreibindikazioak, labur kontatuta:
|
|
|
GODOT: Ez gaituk bakarrak halaxe
|
gaudenak
mundu zabal honetan. Hori ere kontuan hartu zenukete.
|
|
|
Herra eta gorrotoak hoztera utzi behar dira, distantziak hartu bortuaren ikusteko egiten den bezala, artxiboak ireki. Afera batzuk xuritzeko daude, biktimen zauriak hesteko, auzi batzuek aurrera darraite, berriak beti sortzen ari zaizkio, ETAko kide ohi mordo bat presoner dago bi Estatuetako presondegietan, iheslariak berriz zenbat
|
daude
mundu zabalean sakabanatuak. Egiazko bakea noizko?
|