|
2009
|
|
|
Hamahiru urte zituelarik, 1938an, Altsasuko Kaputxinoen ikastetxean hasi zen fraide ikasketak egiten eta 1951n amaitu zituen. Apeztu ondoren, Lizarran, Zangozan eta Altsasun
|
egon
bazen ere, bere lanik nabarmenena Iruñeko komentuan eta Lekarozko ikastetxean egin zuen. Aurelio Etxarri Aranazkoa zen bere fraide izena eta horrela erregistratu zuen Euskaltzaindiak urgazle izendatzean.
|
|
|
Fraide izan zen garaian, Iruñeko komentuan
|
egon
zelarik, Kaputxinoek 1954an berrabiarazi zuten Zeruko Argia aldizkarian parte hartze zuzena izan zuen, bai antolaketan, bai idazle gisa ere. Bere gain hartu zuen aldizkari horretako Kristau Ikasbidea atala (Lizarrrusti izenpetu zuen) eta bertze zenbait artikulu ere idatzi zituen Ipuinak atalean (Aitona izenpetuak) batik bat.
|
|
|
Antonio Zavalaren, berak hain maitea zuen Xabierko kaperan
|
egon
zen; eta hileta elizkizuna eta lur ematea ere Xabierren egin ziren, igandean, arratsaldeko 16:30ean.
|
|
|
Idatzia ere badu nola izan zen. Nola puska batean oso zalantzan
|
egon
zen: erdal herri poesia ala euskal herri poesia biltzen hasi.
|
|
|
Zenbait girotan erran komuna da hizkuntza komunikazio tresna hutsa dela eta, beraz, politikaren esparrutik erabat kanpo
|
egon
lukeela. Baieztapen bera modu gordinagoan agertzen da batzuetan, alegia, hizkuntza berez
|
|
|
Eta abar. Bestalde, multzo horietako bakoitza hainbat azpimultzo eta taldetan banatua
|
egon
ohi da, bakoitza bere programa propioaz armatua eta, sarri, elkarren arteko gerra gupidagabean sartuta, sarri baino sarriagotan hizkuntzaz kanpoko interesek piztu eta esplikatzen dituzten gerretan. Baina gertakari oro bizirik den gizarte batean gertatzen da, kasu honetan komunismoaren erorialdiaren ondorengo Txekian, eta hizkuntzak gizarte osoa zeharkatzen du, gertakari guztiak.
|
|
|
Hauetaz gain, saio bi egongo dira batzordearen izenean, kale izenen ofizial egin eta erabileraz bata, eta gizarteratzeaz bestea, biak eguneroko lanera bideratuta, lanean sor daitezkeen zalantzak erantzuteko eta
|
egon
daitezkeen aukera desberdinak ezagutarazteko.
|
|
|
Bilbo Zaharra Euskaltegiak antolatu duen Peru Abarca gaur jardunaldien osagarri gisa, Euskaltzaindiaren aretoan liburu honi buruzko erakusketa bat ikusgai
|
egon
da, eta hitzaldietara joan diren guztiek Mogelen liburuari buruz informazio zabalagoa jaso ahal izan dute. Erakusketa Euskaltzaindiaren Azkue Bibliotekak prestatu du.
|
|
|
Etxarri Aranazko Andra Mari ikastolak, Nafarroako Ikastolen Elkarteak eta Behatokiak antolatutako topaketa honetan, euskara, aragoiera, bretoiera, galesa, katalana eta okzitaniera hizkuntza gutxituen ordezkariak batu ziren. Euskararen ordezkaritza zabala izan zen, horien artean Euskaltzaindia ere
|
egon
zelarik. Akademiaren izenean, Andres Iñigo Nafarroako ordezkariak euskararen normalizazioaren bidean, euskararen batasunaren inguruan Euskaltzaindiak egindako lanazazaldu zuen.
|
|
2010
|
|
|
Bilduma honetan katalogo bibliografikoak biltzen dira, liburuzale eta bibliotekazale guztien eskura
|
egon
daitezen.
|
|
2011
|
|
|
Guztien ordezkariak izan ziren larunbatean, Tolosan eginiko aurkezpenean. Euskaltzaindiaren izenean Andoni Sagarna Iker sailburua
|
egon
zen.
|
|
|
Euskaltzaindiko idazkariak, Xabier Kintanak, ongi etorria eman eta Akademiaren egoitza erakutsi zien, beren galderak erantzunez. Oso interesaturik
|
egon
ziren Mikel Gorrotxategik, Onomastika Batzordeko idazkariak, pertsona izenak eta deiturak ofizialki erabiltzeko emandako pausoak entzuten, bai eta bertoko toponimia jatorra berreskuratzeko egindako gestioekin ere. Pruden Gartzia liburuzainak gure bibliotekaren funtzionamendua ere argitu zien.
|
|
|
oraina eta geroa? izeneko erakusketa zabalik
|
egon
zela Baluarte Jauregian, Biltzarrak iraun bitartean.
|
|
|
Horrekin batera, Araba oinarritzat hartuta, Akademiak argitara emandako liburuak hizpide dituen bigarren erakusketa bat ere ikusgai
|
egon
da.
|
|
|
Horretaz gain, Eslovenia, Katalunia, Maroko, Polonia, Servia eta Italiako ordezkari ugari ere
|
egon
dira bertan.
|
|
2012
|
|
|
Eskola berria abian jartzea gutxi batzuen eskuetan
|
egon
zen. Zenbat ordu, zenbat elkarrizketa, zenbat bilera, zenbat lan...
|
|
|
Gizartean oro har nabarmen hazi da euskararen erabilera, baina gaur elebidun direnek ez dute 1991n elebidun zirenek baino gehiago erabiltzen euskara. Hala ere, 2001etik aurrera joera aldaketa bat
|
egon
da eta gazte elebidunek gaur egun duela hamar urte baino gehiago erabiltzen dute euskara EAEn eta Iparraldean, baina ez Nafarroan.
|
|
2013
|
|
|
Gaur egun deituren grafia araututa ez izateak identifikazio, erregistro eta jarraipen arazoak sortzen dizkie pertsonei eta administrazioei. Horrez gain, zalantzak sortzen dira pertsonak aipatzean, deituren idazkeretan mendez mende
|
egon
diren aldaketengatik. Adibide ezagunenetakoa Etxeberri bada ere (Echeverri, Echeberri, Echeverry, Echeberry, Etcheberri edo Etxcheberri moduan agertzen da), ezagunagoak diren beste batzuk ere itxuraldaturik ageri dira.
|
|
|
Imotz, Basaburu Nagusia, Larraun eta Araitz Betelu. Oraindik ere eremu aski ezezaguna da euskal dialektologian eta nabarmena da Larraun eta Araitz Betelu ia aztertu gabe
|
egon
direla orain arteko euskal dialektologiako lanetan. Tesiaren zuzendaria Iñaki Camino izan zen.
|
|
|
Bereziki aipagarria da Louis Lucien Bonaparte printzearen euskalki mapa guztiz ezagunaren bi ale erakutsiko direla batera; bata, horman eskegita egon dena beti, bestea, kiribilduta eta ondo gordeta
|
egon
den bitartean, inoiz erakutsi gabe. Benetan harrigarria da ikustea denboraren hariak batean eta bestean izan duen eragin desberdina.
|
|
|
jardunaldien xedea, Prousten obra beste mintzairetara nola itzuli den aztertzea izan da. Bertan, Europako hizkuntza familia guztiak
|
egon
dira ordezkaturik, baita Asiako zenbait ere. Euskararen presentzia, baina, ez zegoen aurreikusita, eta EIZIEren eta Euskaltzaindiaren bitartekaritzaren bidez lortu da.
|
|
|
Herrietako toponimia ikertu, finkatu, erabili eta zaintzeko ikastaroa izan zen, eta bereziki euskara, hirigintza eta kultura alorreko teknikariei zuzenduta
|
egon
zen.
|
|
|
Bernardo Atxagak berak sinatzen duen Objektuak atala Antonia Manot Jon Paredes Manot Txikiren amari eskaini dio, eta hori, bere hitzetan,, oso atal berezia da. Nire ustez gaineratu du hemen
|
egon
zen momentu bat, bi komunitateak elkartzeko aukera izugarria eman zuena, eta hori. Txiki, fusilatu zutenean izan zen.
|
|
2014
|
|
|
Gure gizarte honetan esan du, euskara aurrerabidea da, gure bizitzaren ezaugarria da. Erakundeekin, eragileekin, gizartea osaten duten pertsona guztiekin lan egin nahi du Euskaltzaindiak, Andres Urrutiaren esanetan, euskararen mundua egunero posible egiten duen jendearekin
|
egon
nahi baitugu.
|
|
|
Izan ere, zuei ohore hori ematean, zuek gure artean hartzean, euskaltzain guztiok ere ohoraturik sentitzen gara. Zuekin zorrean
|
egon
gara eta gaur zor hori kitatzeko aukera daukagu?.
|
|
|
Eta ondokoa gaineratu: . Baina gero, argi dago guztion esku
|
egon
den balio hori, herritar batzuek, herrizaletasunez, kultura zentzuaz, sorterriarenganako atxikimenduaz, bera aintzat hartu, ikasi, landu, jagon, goratu eta gizarteko toki guztietan zabaltzen saiatu direla, hizkuntzazko euskalduntasun praktiko hori harrotasunaz jendartean erabiltzen eta bere balio eremua ere etengabe hedarazten?.
|
|
|
Dena den gaineratu dute bertso-paper hori, Louis Lucien Bonaparte printzeak jaso eta Londresen zeukan liburutegi pertsonalean gordeta
|
egon
zen, bere alargunak Chicagoko Newberry Libraryri saldu arte (1900 urte inguruan). Gero, 1980 urte inguruan, Euskaltzaindiaren Bibliotekak Bonapartek jasotako bertso-paperez osatutako mikrofilm bat erosi zuen, ikertzaile guztien eskuragarri egon zedin.
|
|
|
Dena den gaineratu dute bertso-paper hori, Louis Lucien Bonaparte printzeak jaso eta Londresen zeukan liburutegi pertsonalean gordeta egon zen, bere alargunak Chicagoko Newberry Libraryri saldu arte (1900 urte inguruan). Gero, 1980 urte inguruan, Euskaltzaindiaren Bibliotekak Bonapartek jasotako bertso-paperez osatutako mikrofilm bat erosi zuen, ikertzaile guztien eskuragarri
|
egon
zedin. Kontsultak errazteko bertso-paper horien kopiak egin zituen paperean.
|
|
|
ETXEA, horrela, letra larriz idatzia, ez da eraikin edo ondare hutsa euskaldunentzat, gure kulturaren elementu sinboliko bereziki garrantzitsua baizik. Hori da, behintzat, XX. mendean gure artean oso zabaldua
|
egon
den eta dagoen ideia bat. ETXEA, euskal identitatearen ingude eta laburbilduma.
|
|
|
–Atzera begira jarrita, erraz samar identifika daitezke horietako batzuk: Pizkunde garaira arte iritsi zen XIX. mendeko bulkada erromantiko aberkoia, batetik; 1936ko gerraoste luzearen baitan, 1950 hamarkadetako erantzun moderno eta premodernoak bestetik, Oteiza zein Aresti buru zituztela; beti presente
|
egon
den bulkada identitarioari 1980ko hamarkadan erantsi beharreko bulkada pragmatiko instituzionala, hirugarrenik, eta, azkenik, euskararen zentraltasunaren eta autonomiaren aldarrikapenean eta euskara elkarteen jardunean gorpuzturiko bulkada?.
|
|
|
Bi kasuok, Iruritakoa eta Iruñekoa, hizpide izan ditu Patxi Salaberrik gaurko agerraldian: Pozgarria da ikustea nola arriskutan
|
egon
den Iruritako euskara, diktaduraren garaian gibelka joan zena, gero, euskara eskolan sartzearekin, berriz ere aitzina joan den, nola, eta hau zinez ekarpen polita eta bihotz emangarria da, euskara eskolatzearekin galdu eta etxean erdara sartu zuten haur haien ondorengoek, oraingo haurrek, eskolatzearekin euskara irabazi eta atzera etxean sartu dute.
|
|
2015
|
|
|
Sabino Arana eta euskara: ideia ardatz batzukIgone Etxebarriaren esanetan,. XIX. eta XX. mendeen arteko mugan, euskararen eztabaida pil pilean
|
egon
zen. Alde batetik, abertzaletasunaren kontzeptu politikoaren alde egin zutenentzat, euskara ezinbestekoa zen, hizkuntzak egiten gaituelako euskaldun.
|
|
|
Hernandorenarekin dut nik hasiera, anitz bertsolarik bezala, azaldu zuen Larrek. Urruñan
|
egon
zen bitartean bertso saio ugari antolatu zituen eta horrela jarraitu zuen aurrerantzean ere.
|
|
|
Erakusketa Mungiatik Bilborako bidea egin du. Izan ere, martxoan
|
egon
zen ikusgai Bizkaiko herri horretan. Hain zuzen ere, Euskaltzaindiak Mungiako Udalaren laguntza izan du bere egoitzara ekartzeko, eta Euskal Herriko Unibertsitateak, Kutxa Fundazioak eta Mundakako Udalak ere beren laguntza eman dute.
|
|
|
Antonio Valverde bere aitak egin zuen Mitxelenaren erretratuaren aurrean, pozik agertu da: . Nire aita ere orain 100 urte jaio zen, eta Mitxelenarekin mila lekutan
|
egon
zen, eta mila gauza partekatu. Besteren artean, bere herriarekiko eta bere hizkuntzarekiko maitasuna?.
|
|
2016
|
|
|
Hau guztia azaldu da gero egin den mintegian. Elkarte, erakunde, euskaltzain eta soziolinguistikan adituei zuzenduta
|
egon
da eta bertan, Euskararen Historia Soziala lantzeko eredu metodologikoa liburuaren egileek lanaren nondik norakoa azaldu dute.
|
|
|
Jardunaldia antolatu duten erakundeotako ordezkariek azpimarratzen dutenez, gaia ikuspegi historikotik jorratuko da. Euskara lege, administrazio eta gizarte esparruetan bizirik
|
egon
zedin, Bizkaiko eta Gipuzkoako aldundiek 1917 eta 1923 urteen artean izan zuten ekimen garrantzitsua aztertuko da.
|
|
|
Hortaz, interesatutik
|
egon
ezkero, hezkuntza zentroek eta euskaltegiek Euskaltzaindiarengana jo dezakete, hitzaldi hauei buruzko informazio eske. Izan ere, Akademiak egutegi zein ordutegi aldetik eskaintza zabala jarriko du zentro horien eskura.
|
|
|
Hortaz, interesatutik
|
egon
ezkero, hezkuntza zentroek eta euskaltegiek Euskaltzaindiarengana jo dezakete, hitzaldi hauei buruzko informazio eske. Izan ere, Akademiak egutegi zein ordutegi aldetik eskaintza zabala jarriko du zentro horien eskura.
|
|
|
Euskaltzainburuak hasieratik azpimarratu nahi izan zuen Erribera Goikoan bizi diren guraso eta herritarren kemena, izugarrizko meritua dutela azpimarratuz. Gure hizkuntza bultzatzen jarraitzen dute, euskara ia desagertuta
|
egon
den eremu honetan; eta, gainera, Nafarroako legedia kontra zutela egin izan dute hori guztia, gaineratu zuen.
|
|
|
Orain arte indarrean
|
egon
den PLan Estrategikoa ebaluatzea eta Plan Estrategiko berria diseinatzea izango da lehen egitekoa. Horrez gain, azken urteotako ildoari eutsiz, Akademiak egiten dituen lan eta ikerkuntza proiektuak gizarteratzea, elkarte erakundeen arteko harremanak indartzea eta erabiltzaileen beharrei eraginkortasunez erantzutea izango dira aldirako lehentasunak
|
|
|
Akademia modernoa eta hurbila behar du euskarak, eta horiek dira gure etorkizuneko asmoak: erabiltzailearengandik gertu
|
egon
, Akademiaren etxeko ateak gizarte guztiari zabaldu eta gure zerbitzu bokazioa areagotu, zorrotz jokatuz, esan du euskaltzainburuak (Goiko argazkian, gaurko Osoko bilkura; azpian, Andres Urrutia, Arango Okzitanierako Akademiako kideei harrera egiten, Osoko bilkuran parte hartu baino lehen)
|
|
|
Erabakia jakin ostean, Zuzendaritzak adierazi du bere lehen egitekoa izango dela orain arte indarrean
|
egon
den Plan Estrategikoa ebaluatzea eta Plan Estrategiko berria diseinatzea. Horrez gain, azken urteotako ildoari jarraituz, Akademiak egiten dituen lan eta ikerkuntza proiektuak gizarteratzea, elkarte erakundeen arteko harremanak indartzea (bereziki euskararen eremuan lanean ari direnekin) eta erabiltzaileen beharrei eraginkortasunez erantzutea izango dira aldirako lehentasunak.
|
|
|
" Akademia modernoa eta hurbila behar du euskarak, eta horiek dira gure etorkizuneko asmoak: erabiltzailearengandik gertu
|
egon
, Akademiaren etxeko ateak gizarte guztiari zabaldu eta gure zerbitzu bokazioa areagotu, zorrotz jokatuz?, esan du Andres Urrutia euskaltzainburuak, akademikoen konfiantza jaso ondoren.
|
|
|
Aldi berean, gogoratu du Akademia batek, gizarte baten, hizkuntza baten eta kultura baten zerbitzura?
|
egon
behar duela, eta, horrela ez bada,, erakunde horrek ez daukala inolako baliagarritasunik?. Zentzu horretan, Urrutiak adierazi du Euskaltzaindia euskal gizarte osoaren zerbitzura dagoela, elementu guzti horiek ondo gogoan dituela.
|
|
2017
|
|
|
Horrenbestez, Euskaltzaindia beharrezkoa izango da bere zereginak betetzen dituen neurrian, hau da, gizartearen premiei euskara eta euskal kulturaren alorrean erantzuten dien neurrian. Halakorik ez badu egiten, begien bistakoa da alferrik
|
egon
daitekeela.Esfortzu berezia egiten ari gara teknologia berriak ezarri eta gure lana gizarteratzeko
|
|
|
Zuk esparru berriari buruz hitz egingo duzu 22ko hitzaldian.Bai, sektorearen osagarritasuna kokatzen ahaleginduko naiz, hau da, saiatuko naiz ikusten ea arlo publikoak, arlo pribatuak eta herri ekimeneko hedabideak ekosistema bat osatzen duten elkarrekin. Eta aztertu dira hor dauden problemak eta historikoki zein arazo
|
egon
diren, eta gero ikusi zer egin daitekeen. Nire aurretik hitz egingo dutenek gaia kokatuko dute, nolako hedabideak ditugun, zer nolako ereduak dauden...
|
|
|
Beraz, Administrazio berriarekin berba egiteko astirik ez duzue izan...Estitxu Alkortarekin
|
egon
gara eta jarrera ona ikusten dugu, badago interes bat. Besterik egiteko astirik ez dugu izan.
|
|
|
–Eskerrak eman behar dizkizuegu euskaldunok zuen ekimenaren bidez euskararako eta haren batasunerako jarri duzuen oinarri sendoagatik; eskerrak eman nahi dizkizuet taldekide guztioi ere, arrazoi askorengatik, besteak beste, zuen profesionaltasunagatik, zuen arduragatik, zuen adoreagatik eta zuen eskuzabaltasunagatik?. Loberak gogoratu du, baita, taldekideon gogoan beti
|
egon
dela, euskaldun herrietako biztanleen eskuetan tresna eragingarri bat jartzea?, eta aitortu du beronen eragina handia izan daitekeela, hedabideetan?, eta hedabideek hiztegi hau erabiltzen duten neurrian haren altxorra gizartearen geruza guztietara iragaziko dela iragarri du.Kontsultarako, Euskaltzaindiaren webguneanOinarrizko hiztegi juridiko parlamentarioa Euskaltzaindiaren webgunean izango da e...
|
|
|
Neska gazte hau astero egun batez kurtso hartzera joaten zen Iruñera, eta hona non 1965eko otsailaren 2ko arratsalde apalean, handik itzultzean, Guardia Zibilak Dantxarinean atxilotu zuen, ETA erakunde armatua laguntzen zuelakoan. Auziperatua izan zen eta hamazortzi hilabetez Iruñeko presondegian
|
egon
behar izan zuen. Bigarren eskandalua iritzi publikoan!
|
|
|
Gaur, martxoaren 22a eta Euskaltzaindiaren Bilboko egoitzan, 2016ko Resurreccion Maria Azkue Literatur Sariak banatu dira. Sari emate ekitaldian
|
egon
dira Andres Urrutia euskaltzainburua eta Gorka Martínez BBK Fundazioko burua. Akademiak berak eta Bilbao Bizkaia Kutxa Fundazioak 1991etik antolatzen dituzten sari hauek idazle gazteak literatura mundura erakartzea dute helburu nagusia.Jakina denez, bi genero saritzen dira Azkue Sarietan:
|
|
|
Baina aldekoek irabazi zuten eta Koldo Mitxelenaren erranaldi famatua,. Ezin bestekoa, hil edo bizikoa, dela uste dugu euskera batasun bidean jartzea?? , gogoetan
|
egon
da. Halaber, Manuel Lekuonak, orduko euskaltzainburuak, biltzarraren irekitzeko. Euskeraren batasuna?
|
|
|
Orain alderantzizkoa zuzenago iduri zait. Euskal politika beharrezkoa da naski, baina mirakulurik ez du egiten, eta gainera zerbitzari
|
egon
behar du, oinarrien zaintzale, gure oinarri nagusia euskara delarik: euskaldun egiten gaitu, populu eta nazio egiten gaitu?. Jean Louisen ibilbidea ez da hemen bururatzen.
|
|
|
Ez Charrittonena, ordea. Han
|
egon
zen, Gerediagako Salbadore ermitan, non egin nuen sarrera hitzaldia.Charritton ez zen gizon erraza. Pertsonaia zen eta pertsonaia gehienak bezala, batzuetan konplikatua, baina bai jakintsua.
|
|
|
Larzabal izan zen aldaketa horren eragile nagusia. Hegoaldean gerra baino lehen
|
egon
zen berpizkundeak bere eragina izan zuen Ipar Euskal Herrian eta Laffitten inguruan gogoetak eramaten ziren eta euskal mundua nola zabaldu, euskal kultura nola azkartu behar zen gogoetatzen zen. Noski, eramaten ziren gogoeta horiek garaiko testuinguruan, gerren artean eta presio handien pean.
|
|
|
Bertan
|
egon
da Euskaltzaindia, eta Basque etymological studies: loanwords, roots and a new etymological dictionary izeneko hitzaldia aurkeztu dute Euskal Hiztegi Historiko Etimologikoa proiektuko teknikari Julen Manterolak eta Joseba Lakarra euskaltzainak.
|
|
|
Beste behin, Ibilaldiarekin bat egin du Euskaltzaindiak. Akademiaren izenean, Adolfo Arejita euskaltzain eta Iker sailburua
|
egon
zen, atzo, Mungian. Hona hemen berak jendaurrean irakurritako testua, osorik:. Egunero alkarregaz, Mungiako Larramendi Ikastolak eratutako Ibilaldi honen leloa.
|
|
|
Iruñeko alkatearekin
|
egon
da Plazaberri, Udal gobernu berriak euskararen alorrean ezarritako aldaketak ezagutu eta, bide batez, etorkizuneko asmoei buruz hitz egiteko. Historialari, irakasle eta politikari nafarrak gogotsu hartu du erronka, eta aitortu du egunero saiatzen dela iruindar guztien alkatea izaten.Beste adierazpen batzuk:
|
|
|
Horrek baldintzatzen du zuen lana. Aldaketak badu bere ibilbide orria, eta bere erritmo propioa; alde horretatik, behintzat, giro mediatikoak ez du gobernuaren lana baldintzatzen, nahiz eta egia den eragina baduela eta, sarritan, egiten dugun lanean baino, aspektu periferikoetan zentratzen dela eztabaida publikoa. ...i hedabide jakin batzuk markatzen diotela erritmoa.Alde horretatik, eta kritikak kritika, zer esango zenioke hiritar guztientzat gobernatzen ez duzula pentsatzen duen iruindarrari. Inbestidura hitzaldian esan nuen, eta gerora ere askotan errepikatu izan dut, bozkatu ninduen jendearentzat, noski, eta batez ere, bozkatu ez ninduen jendearentzat gobernatzen saiatzen naizela, hain zuzen, nire aurretik
|
egon
zirenen sektarismoan erori nahi ez dudalako.
|
|
|
Belen Mutuberria Lesakako Euskara eta Kultura teknikariarekin ere
|
egon
ziren euskaltzainak, eta ohiko opari trukaketa egin ondoren, ikastolara joan ziren Euskaltzaindiko kideak. Ondo prestatu zuten ikasgaia Tantirumairuko haurrek, eta galdera ugari egin zituzten, euskaltzainen beraien harridurarako.
|
|
2018
|
|
|
Euskaltzaindiak Ageriko bilkura egin du gaur Donostian, Gipuzkoako Foru Aldundian, eta 2017 urtean hil ziren euskaltzainak omendu ditu. Mahaiburuan, Andres Urrutia euskaltzainburuarekin batera, Garbiñe Mendizabal Gipuzkoako Foru Aldundiko Hizkuntza Berdintasuneko foru zuzendaria
|
egon
da, eta, ekitaldian zehar musika izan dute lagun hizlariek (tarteka, Joxan Goikoetxeak lau pieza jo ditu Artze eta Minaberryren hitzekin eginiko kantak, Josune Marin kantariak lagunduta).
|
|
|
Akademiarentzat, eta etorkizuneko erronkei aurre egiteko, indartsu? dagoela esan du,, guk bete betean
|
egon
nahi dugulako XXI. mendean, eta esango nuke azken 10 urteotan egin ditugun aldaketa eta esfortzuekin, helburutik hurbil gaudela. Azkenaldian, gainera, areagotu egin dira bide horretatik doazen gure eginbideak.
|
|
|
Egon badaude, baina ez dira beti agertzen. Agian, ikusgarritasun kontua da. Ez dakit zenbat urgazle diren emakumezkoak eta zenbat gizonezkoak, baina
|
egon
badaude, ondo diozunez. Eta guztiak euskarari egindako ekarpenaren arabera izendatzen direla esango nuke, ez sexuagatik.
|
|
|
Eta egitasmoan gizonezko bakarra daukagu, beste guztiak emakumezkoak gara. Beraz, Akademiaren inguruan emakumeak
|
egon
bagaude, eta ardurak ditugunak ere bai. Normaltasunez ikusi behar da hau.
|
|
|
Orobat, bestelako errealitateak, garai zail eta ilunetan (Bertsolari Txapelketa, AEK, Euskal Idazleen Elkartea, itzultzaileak, UZEI, ikastolak, euskarazko argitalpenak, literatura eta ikerketa lehiaketak, hiztegiak,?), hasiera emanez gero euskara eta euskal kulturaren garapenerako erabakigarri geratu diren osterantzeko errealitateei. Horrela sortu da euskalgintza modernoaren azpiegitura eta hortxe
|
egon
da beti euskararen Akademia.2 BAINA GATOZEN gaurkora, guk bete betean egon eta bizi nahi dugulako XXI. mendea, eta esango nuke azken 10 urteetan egin ditugun aldaketa eta ahaleginekin, helburutik gertuago gaudela. Azkenaldian, gainera, areagotu egin dira bide horretatik doazen gure eginbideak.
|
|
|
Orobat, bestelako errealitateak, garai zail eta ilunetan (Bertsolari Txapelketa, AEK, Euskal Idazleen Elkartea, itzultzaileak, UZEI, ikastolak, euskarazko argitalpenak, literatura eta ikerketa lehiaketak, hiztegiak,?), hasiera emanez gero euskara eta euskal kulturaren garapenerako erabakigarri geratu diren osterantzeko errealitateei. Horrela sortu da euskalgintza modernoaren azpiegitura eta hortxe egon da beti euskararen Akademia.2 BAINA GATOZEN gaurkora, guk bete betean
|
egon
eta bizi nahi dugulako XXI. mendea, eta esango nuke azken 10 urteetan egin ditugun aldaketa eta ahaleginekin, helburutik gertuago gaudela. Azkenaldian, gainera, areagotu egin dira bide horretatik doazen gure eginbideak.
|
|
|
Eskertu izan dugu beti berak eskaintzen duen ilusioa, jakituria eta segurtasuna, esan du Sorsek, eta bestelako dohainak ere nabarmendu ditu jendaurrean: Badaki helburuak ondo zehazten, besteen ekarpenak aintzat hartzen ditu, besteekin partekatzen du dakiena, beti
|
egon
da elkarlanerako prest.... Euskal kulturaren langile porrokatua bai, baina pertsona xumea eta bideak errazten dakiena ere badela esan du Sorsek, eta, gauza guztien gainetik, pertsona independentea.Ilusio handia egin dio Torrealdairi sari berriak, lumak sinbolizatzen duelako bere urteetako lana, bere jardun intelektuala.
|
|
|
Kantuz, ekimenez eta buruz ari izan da Manex aitortu du Videgainek. Luzaz
|
egon
zen ofizioz Baionako Euskal Museoan eragile nagusi eta Unibertsitatean doktoretza erdietsi zuen bere herriari buruzko tesi ederra eginik. Duela gutxi, Euskaltzaindiak erabaki zuen Manex Pagola ohorezko euskaltzain izendatzea.
|
|
|
Espainiako Errege Akademiaren egoitza nagusian elkartu dira Darío Villanueva zuzendariarekin eta Aurora Egido, Inés Fernández Ordóñez, Pedro Álvarez de Miranda eta José Antonio Pascual akademikoekin. Bilera honetan, Euskaltzaindiak Mendeurreneko helburuak eta epealdirako abian jarritako egitasmoak azaldu dizkio RAEri; horrez gain, etorkizunean erakunde bien arteko lankidetza bultzatzeko
|
egon
daitezkeen aukerak aztertu dira. Eguerdian, Enclave RAE hizkuntza zerbitzu berriaren nondik norakoak ezagutzeko aukera ere izan dute Euskaltzaindiko ordezkariek.Halaber, Euskaltzaindiak uztailean Bilbon eratuko duen Ohorezko Patronatura gonbidatu du RAE; honela, jada Ohorezko Patronatuan izena eman duten Real Academia Galega eta Institut d. Estudis Catalans erakundeei gehituko zaie RAE.
|
|
|
Aurrestreinaldian
|
egon
zirenek azpimarratu dutenez, antzezlan hunkigarria, originala, dibertigarria, harrigarria eta estetikoki ausarta da Ghero. Estreinaldia, azaroaren 20an eta 21ean, Bilboko Arriaga Antzokian.
|
|
2019
|
|
|
Euskara batuaren historia dantzatua da BIZ HITZA, baina, era berean, obra unibertsala da, aurreratu du Payak. Euskara batuaren historiak ahalegin berezia eskatzen du gaineratu du ikerlari bizkaitarrak, azken batean XX. mendean
|
egon
den gizarte kohesiorako tresna arrakastatsuena izan delako batua: hitzak konpartitzen ditugu eta horrela etorkizuna ere konpartitu dezakegu.
|
|
|
Ipar Euskal Herriko hizkeretan ez ezik, nederlanderarenetan ere ubularrerako joera dagoela azaldu zuen, eta dialektologia atlasen aldarria egin zuen,, ezinbesteko iturri? direlako halako aldaketez ohartzeko eta berorien atzean
|
egon
litezkeen kausak ikertzeko. Etchebestek bezala, eskolaren eragina edota elebitasuna ipini zituen aztertu beharreko arrazoi nagusien artean.
|
|
|
Honetan, lehenengo aldiz ikusiko da XVI. mendean dohatsu klaretar batek erabili zuen profesa formula. . Bizkaieraz idatzita aurkitu den testu zaharrenetarikoa izan daiteke eta Durangoko San Antonio komentuan gordeta
|
egon
diren liburu eta dokumentuen artean aurkitu da. Gaur egun, Bilboko Eliz Artxiboan dago agiria, monja klaretarrek Elizbarrutiaren esku utzi zituztelako euren artxibo eta liburuak?, azaldu du Felix Alonsok.
|
|
|
Itzulpena, lan latza. Itzulpenari ukoa, bide itsuaItzulpenari heldu nahi ez izateko erabakien atzean arrazoi ugari
|
egon
liteke, batik bat ideologikoak, esate baterako, jatorrizko testuari fidel izan nahia, menderatze linguistikoari aurre egin eta babestu beharra, edota bi kultur unibertso elkarri itxita mantendu nahia, bata eta bestea, George Mounin hizkuntzalariak zioen gisan, antolamendu linguistiko eta pentsamendu sistema arras bestelakoak izanik, itzulpen zehatza egitea ezinezko bihurtzen den neurrian. Arrazoi teknikoak ere badira, beraz.
|
|
|
387.598Igoera: %106, 43Sesioak (zenbat erabilpen saio
|
egon
diren):: 1.580.9072017:
|
|
|
Atlasaren mamia gizarteratzeko erakusketa hau 2015ean antolatu zen lehen aldiz Beasainen (Portugaleten, Bilbon, Iruñean eta Baionan ere
|
egon
zen). Lau urteko ibilbidearen ondoren, 2019an, Euskaltzaindia bere mendeurrena ospatzen ari den urtean, Euskara Ibiltaria eraberritu du (baliabide berriak txertatuz), eta aurpegi berria 2019ko martxoa eta ekaina bitartean erakutsi zuen lehen aldiz Bilboko Euskal Museoan.
|
|
|
Lau urteko ibilbidearen ondoren, 2019an, Euskaltzaindia bere mendeurrena ospatzen ari den urtean, Euskara Ibiltaria eraberritu du (baliabide berriak txertatuz), eta aurpegi berria 2019ko martxoa eta ekaina bitartean erakutsi zuen lehen aldiz Bilboko Euskal Museoan. San Telmo Museora etorri aurretik, Bermeon ere
|
egon
da ikusgai.
|
|
2020
|
|
|
Bestelako kontuak ere nabarmendu ditu Baraiazarrak: “Herrian eta herriko kulturan sartu sartua
|
egon
zen beti Txomin; guztiei on egiten, laguntzen. zuen batez ere maite.
|
|
|
Bere idazlanen artean daude Atalase maila (1988), The Basque language (1994) eta Colloquial Basque (1996). Gaurko ekitaldian, Miren Azkaratek gogoratu du “gramatikaz eta hizkuntzen bizitzaz arduratua eta konprometitua”
|
egon
zela beti euskaltzain urgazlea, hizkuntzekiko miresmena baitzen Roy King-en ezaugarri nabarmenetako bat. “Eta miresmenak zekarren ondoren konpromisoa.
|
|
|
Ekarpen sendoak egiteko zailtasunez jabeturik, hari mutur batzuk erakustea du helburu, horiei tiraka ondorio batzuetara iristeko asmoarekin. Kalitatea hiztunaren zerbitzura
|
egon
behar duela dio. Hiztuna eroso sentitu behar da euskara hitz egiterakoan eta horretarako batua informaltzearen alde agertzen da.
|
|
|
Baina ikusitako orrialdeetan (erabileran)
|
egon
da igoerarik handiena, 2020ko apirilean 2019an baino 162.405 orrialde gehiago kontsultatu baitira(% 31.78ko igoera).
|
|
|
Argazkiak: Torrealdai, `Euskara Batuaren Adierazpena´ irakurtzen, Arantzazun (2018); Torrealdai 1968ko Arantzazuko biltzarrean
|
egon
zen (goiko lerroan azaltzen da); Euskaltzain izendatu osteko sarrera hitzaldia irakurtzen, 2009an.
|
|
|
Hirugarren aroa 2009an abiatu zen. Alde materialetik aldaketa bat
|
egon
zen diseinu orokorrean, eta agerkariaren bikoiztasuna sakondu zen, bizitza akademikoa eta ikerketa artikuluak bereiziz (lehena soilik formatu digitalean argitaratzen da 2016tik aurrera).
|
|
|
Iratxe Zuazola El Corte Inglés Euskara Zerbitzuko arduradunak aitortu du historikoki modu desberdinetan bermatu dela euskararen presentzia El Corte Inglesen: “Beti
|
egon
da presente, modu batera edo bestera”. Baina aldaketarik sakonena 2009an egin zuten, Euskara Plana txertatu baitzen enpresa barruan eta helburu estrategikoetan sartu zen.
|
|
|
Nola uztartu bi ideia horiek? ”. Goddik dio hortxe
|
egon
litekeela benetako integrazioaren gakoetako bat.
|
|
2021
|
|
|
Erakunde sinatzaileen aburuz, autonomia printzipioarekin bat etorriz, berezko hizkuntza ofizialki aitortuta duten erkidegoetako hezkuntza sistemaren hizkuntza araubideak dena delako erkidegoaren eskumen esklusiboa izan behar du, eta horrek «berezko hizkuntza guztien eta gaztelaniaren gaitasun osoa eta berdina bermatzera» bideratuta
|
egon
behar du. Hala eta guztiz, autonomietako araudiek helburu hori jaso arren, gaztelaniaren gaitasuna erabat bermatu da aplikatu diren ereduetan, baina eredu orok ez du helburu bera bermatu katalanarentzat, euskararentzat eta galegoarentzat.
|
|
|
2021eko apirilaren 8an, Frantziako Asanblea Nazionalak Eskualdeko Hizkuntzen Ondarea Babesteari eta Sustatzeari buruzko Legea onartu zuen, Senatuak 2020ko abenduan onartu ondotik. Lege horrek eraberritu du orain dela hiruretan hogeita hamar urtetik hona indarrean
|
egon
den bidea. Apirilaren 23an, baina, Frantziako Asanblea Nazionaleko 60 diputatuk helegitea urkeztu zuten legearen kontra.
|
|
|
Itsasoaren altzoan lurrean baino erosoago moldatu da. Itsasoaren aurrean plantatu, so egin, eta gizona liluratuta; berdin urak bare edo harrotuta
|
egon
. Ondarroa, Bakio, Donostia, Zarautz… Tarte luzeko igerilari trebea.
|
|
|
Erkorekak Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Auzitegi Nagusiak Irungo 12 udaltzain lanposturi ezarri zitzaizkien hizkuntza eskakizunak bertan behera uzteko argitaratutako epaia aipatu du lehendabizi, harriduraz aipatu ere: “Euskararen Legea duela 40 urte onartu zen eta, hainbeste urte igaro ostean, nola
|
egon
gaitezke beti betiko leloen inguruan beti betiko eztabaidetan. Errepublika garaian, Calvo Sotelok bideratutako arau baten itzalpean egin ziren deialdietan euskal administrazioan lan egiteko euskara gaitasuna eskatzen zen.
|
|
|
“Bide hori batera egin behar dute erakundeek eta gizarteak, osagarritasun horretan baitago arrakastaren gakoetako bat”. Bestelako kontuak ere aipatu ditu Pedrosak, tartean, ikerketak sozializatu beharra, familia profil desberdinetara egokitu beharra, kultura transmisioan gehiago eragin beharra, inguru digitalari adi
|
egon
eta esparru hori elikatu beharra...
|
|
|
Ikus entzunezko sektorea zatikatuta dago; tokiko hedabide asko desagertzeko arriskuan daude; plataforma handiak nagusitzen ari dira; eta bestelako arriskuak ere badira (Fake news ak eta abar). Transformazio erritmoa zoratzekoa da, zaila da gaur egungo gizartearen ezaugarriak argi eta garbi definitzea, ezin dugu hemendik bost urtera ikus entzunezkoen kontsumoa nolakoa izango den jakin, baina prestatuta
|
egon
nahi dugu”.
|
|
|
Ildo horretan, inguru digitalean erronka izugarria daukatela onartu du Bengoetxeak: “Bai, erronkak handiak dira, baina EiTB k hor
|
egon
behar du, gazteek euskaraz kontsumitzea nahi badugu. Horretarako, EiTBko edukiak hiru elementu izan behar ditu:
|
|
|
Horrez gain, toki hedabideen pluraltasuna ere eskertzen dute erabiltzaileek. Gure DNAn
|
egon
behar du horrek, pluraltasunak, sinesgarritasunarekin batera, jakina”. Eta kontu bitxiak ere azaleratu ditu inkesta honek, Arantzabalen esanetan:
|
|
|
Lehenik, euskara indartuko duen ekosistema eraberritu eta aberatsagoa lortzea, eragile berri eta anitzen partaidetzarekin, euskal hizkuntza etengabe sortzen diren testuinguru berrietan
|
egon
dadin eta eremu horietan bere erabilera areagotu dadin.
|
|
|
Sabino Arana Fundazioak argitaratzen duen Hermes pentsamendu eta historia aldizkariaren 69 zenbakiak azterketa sakona jaso du euskarak etorkizun hurbileko euskal gizartean izango dituen aukera eta erronkei buruz, hainbat arlotako adituen eskutik. Euren esanetan, “teknologia berriak baliatzea da helbururik behinenetakoa, munduan agertu, bizirik
|
egon
eta hizkuntza bizia izateko”.
|
|
|
Elizak euskararen garapenaren eta biziberritzearen alde egindako apustuari dagokionez, Segurak aitortu du zailtasunak
|
egon
daudela, “pastoraltzako eragile euskaldunen gero eta ahultasun handiagoagatik” eta nabarmendu du “ahalegin handia egin behar dutela apaizgaiek euskara ikas dezaten, haien familiak, jatorriz, ez baitira euskaldunak”.
|
|
|
2021eko apirilaren 8an, Frantziako Asanblea Nazionalak Eskualdeko Hizkuntzen Ondarea Babesteari eta Sustatzeari buruzko Legea (Molac legea gisa ere ezagutzen da) onartu zuen, Senatuak 2020ko abenduan onartu ondotik. Lege horrek eraberritu zuen orain dela hiruretan hogeita hamar urtetik hona indarrean
|
egon
zen bidea. Apirilaren 23an, baina, Frantziako Asanblea Nazionaleko 60 diputatuk helegitea aurkeztu zuten legearen kontra, eta horren ondorioz maiatzaren 21ean Frantziako Legebiltzarrak erabaki zuen hainbat artikulu Konstituzioaren aurkakoak zirela.
|
|
|
“Errepublika ez da Frantzia. Errepublika kontratu sozial bat da, elkarrekin dugun proiektu komun bat, eta hizkuntzek muinean
|
egon
behar dute”. Haren ustez, kontratu sozialarekin ez da artean erabat asmatu, “ideologia jakobinoaren hondarrek hor jarraitzen dutelako, ideologia bakar gisa”.
|
|
2022
|
|
|
Bestalde, Koldo Narbaiza Bilboko Euskaraeta Hezkuntzako zinegotziak adierazi du euskararen normalkuntza “bere erabilera sozialaren mende” dagoela, neurri handi batean, “hau da, gure hizkuntza eremu ez formaletara eramateko daukagun gaitasunaren mende; bestela esateko, familian, lagunartean, kuadrillan eta abarretan erabili behar dugu, euskara gure astialdian presente
|
egon
behar baita”. “Kultur eskaintza honetan euskarak presentzia gero eta handiagoa izan behar du, eta horretarako ari gara lanean”, gehitu du Narbaizak.
|
|
|
Azkenik, hitzarmenaren atal garrantzitsu bati erreparatu dio: “Bertsozale Elkartearen testuak jasotzeko aukera baliatuko dugu, aurrerantzean ahozko literatura ere present
|
egon
dadin euskararen estandarizazioan”.
|