|
2000
|
|
|
Bazirudien herria hutsik zegoela, haize nahasiak bazterrak zakar astintzen zituen bitartean. Udaletxetik eliza aurrean
|
dagoen
artera iritsi eta lau ertzetatik jendea biltzen hasi zen. Oroitzapen bat aspaldi batean arbola haren azpian batzarra egiten zutenei.
|
|
|
Berak zioenez, Ameriketan bizi zen alabak eskatu zion biografia burutzea eta laurogei urte betetzera zihoala ekin zion lan honi. Ez zuen ordea, bizirik
|
zegoen
artean lana argitaratuta ikusi, 1997an zendu baitzen.
|
|
|
Baina ez pentsa, antzerki arlokoak ez gara ahaztuenak, dantzakoak gu baino okerrago daude-eta. Kultura izanda gure nortasunaren adierazle, nekez konprenitzen da plangintza orokorrik ez
|
egotea
arte eszenikoentzat, horrela nola bultzatuko da besteengandik hain ezberdin egiten gaituen euskal nortasun hori. Baina ez dut esan nahi konpainia bakan batzuek aurrekontu guztia xurgatu luketeenik; hori ere ez litzateke batere aproposa, konpainia txiki asko saretik kanpo geratuko liratekeelako.
|
|
|
Kristau jendea
|
dagoen
artean elizak pisua du. Ni kristaua naiz, katolikoa, neure garaikoa.
|
|
|
Erregimen Zaharreko pasadizo ezagunetara gabe (esaterako, Kalahorrako Sinodalak ditut gogoan), 1885eko Sinodo Arauek tradizio zaharrari eutsi zioten, eta bidehorretatik zetorren. Eusko Pizkundeko planteamolde berriak ere tarteko zirela. Gotzaindegiaren beraren eta, ondorioz, apaiz diozesitarren hizkuntz politika eliztarzahar eta berritua. Hor, berez, ez
|
zegoen
artean geroagoko politika, separatistarik?, gatazka berezirik gabeko eliz tradizio heldua baizik.
|
|
|
Hiruzpalau burtzi soilik sartu zizkion toreatzaileak zezenari, eta bere morroietarik batek haga luze batez zulatu zion bizkarra, lau hankakoak odol apur bat gal zezan eta, halatan, ahul zedin. Baina zezena, halarik ere, kementsu
|
zegoen
artean eta, aitak zaldi gainetik zirikatu zuenean, indartsu abiatu zen hura... harik eta tiro hots bat entzun, eta zezena hil mutu geratu zen arte. Derradan ezen orduantxe egon nintekeela, nehoiz egoitekotan, aitaz harro, zezen kontu harekin, iduriturik ezen Iliadako, Odiseako edo Greziako bertze edozein historiatako zeinahi heroiren ahaide izan nintekeela —ez al zen, bada, Zeus bera ere zezen historia haietarik batean ere nahastu, noiz eta zezenaz mozorrotu baitzen, Europa zeritzan neskatxa bahitu eta Kretarat eraman ahal izaiteko? — baina, ondikotz, tiroaren eraginagatik aitak gibelerat egin zuen... hain gibelerat, non zalditik erori eta hantxe geratu baitzen, ipurdi gainean, lurrean iltzaturik bezala, grabitate indarraren meneko hura ere, jauregiko jaun eta jabe zen arren, bertzalde.
|
|
|
" Halarik ere, gutun bat skriba diezaioket Villagrandeko dukeari, zergatik ez?, zeren haren eskua, bai, luzea baita, eta zeren dukea zorretan baitago etxegoiendarren leinuarekin"; eta, handik aitzina, hire amak kontatu zidaan nola prometatu zion dukeak zuen aitari ezen markes titulua emanen ziola eta Urbiaingo herria markeserri izendatuko zuela, hire aitak kanoi eta fusilen tratua bete ondoren, baina ezin izan zuela bere hitza bete, zeren, dukea azken urratsa emaiteko puntuan zenean, ahakartu baitzen aldi batez, bertze kontu batzuengatik, erregeren balidoarekin, zeinak ukatu baitzizkion, hartaraz gero, zor zizkion fabore, garazia eta abantail guztiak, aitaren markes titulua tartean. ...oakidaan, baina nik ere hartua nian neure erabakia orduko, zeren, hasteko, itsasoa utzi nuenetik bortz hilabete baineramatzan lehorrean, gogait gaixto eginik, halako suertez, non itsasorat berriro itzultzeko asmotan bainengoen, eta zeren aitzakia ezin hobea izan baitzitekeen hura enetzat ere, Mundu Berria ezagutzeko eta obra on baten egiteko... eta zeren erakutsi nahi bainion neure buruari ezen ez
|
nengoela
artean ahiturik, adinean sartua egon arren; eta, hala, arrazoin haiek guztiak buruan nituela, erran nioan hire amari: " Andere Graziana, berorren semea ene semea ere izan zen, borzpasei urtez, Itsasoko Aman izan nuen bitartean, eta nihaur joanen naiz haren bila..."
|
|
|
Ohartuko zinen bezala, jaun André, etenik gabe kontatu dizut ipuina, nahiz eta hamaika eten lituzkeen, zeren eta halakoak izan baitziren osabak eta Pedrok noiznahi den egiten zituzten irri karkarak! Ni, berriz, hatsarrean, harriturik bezala egon nintzen, ez
|
nengoelako
artean ipuin lizunen aditzerat ohitua, halako moldez, non uste baitut ezen, Villagrandeko dukeak kontatu zigun karramarroaren ipuin hartaz apart, ez nuela antzeko bertzerik entzun. Eta ahalketurik nengoen gauza haiek entzuten, Pedroren behakoa atxik ezinik... harik eta kopa bat arno eta bi kopa ere edan nituen arte, zeren eta Pedrok gizontzat hartu baininduen eta osabak ez zuen ezetzik erran.
|
|
|
Aditu nionean, erran nion ezen ardura zedila bertze morroiekin batean osabaz, zeina
|
baitzegoen
artean kordegabe, ni etxean sartzen nintzen bitartean, Pedroren sasoin bateko studiorantz, osabaren hitz haiek oroitzen nituela, noiz eta Pedro Huizirekin haserretu baitzen: "...
|
|
|
Nire salaketa zure aurrean egina dago, irakurle, eta ez dago nire aldetik orain gehiago egiterik. Programan bertan bai egin nuen, ordea, nire salaketa partikularra, horrek guztiak kontzientziaren hondo iraul  tzailea inarrosi baitzidan une zehatz batean; ez zen, pentsatuko duzun bezala, irakurle, salaketa zuzen erasokor bat izan, jokaera sotil bat baizik, gehiago ironiaren edo sarkasmoaren bidetik zihoana; kontrako jardunak heriotz automatikoa zekarren, eta ni ez
|
nengoen
artean hilotzen erresuman atseden har  tzeko prest. Datozen orrialdeotan izango duzu aukerarik, lagun, nire jokaeraren nondik norakoez jabetzeko.
|
|
|
Bular menditsuak, ordea, ez ziren konformatu izate estetiko hutsarekin, eta, egun batetik bestera, tumor edo hantura gaiztoaren jokabidea hartu zuten; ezkerrekoak (aurretik begiratuta) mintzoa xurgatzen omen zion, eta eskuinekoak, (aurretik begiratuta) entzumena; deliberazio hartara iritsi omen ziren behintzat Estatuko espezialistarik adituenak, hainbat eta hainbat froga egin ondoren. Eta ez
|
zegoen
artean sendabiderik, eta hantura horiei biz  karroi izendatzea erabaki zuten, beste irtenbiderik ez eta, medikurik jakintsuenek. Paperak erakutsi zituen gero Maria Morenak nahi adina, paper zigilatuak, eta denek sinetsi genizkion orduan arbelean idatzitako azalpen doi umezurtzak.
|
|
|
Artearen balioa erlatibizatzera natorrela pentsatuko du dagoeneko baten batek. Egunen batean, prest
|
nago
artearen balioa erlatiboa dela sutsu ere defendatzeko, edo subjektiboa dela esateko, baina gaurkoan, artikulu serie bat zabaldu nahi duen honi haria aurkitu nahian besterik ez naiz ari. Eta nik tokiaz eta espazioaz hitz egin nahi dut, ez espazioaren erlatibismoari buruz; espazio ezberdinei buruz baizik.
|
|
|
Jitoan nenbilen, galduta, eta Egunkaria ko kontratua sinatu nuenean izar gidari bat atxiki nuela uste izan nuen, kontratu hartan bat egiten baitzuten hileroko soldatak eta militantziak, eguneroko lan arautuak eta euskararen eta aberriaren aldeko borrokak. Egunkaria ko erredakzio nagusia ez
|
zegoen
artean ere, urte batzuk geroago egongo zen bezala, Andoaingo Gudarien etorbidean, Lasarte Orian baizik, baina hara lan egitera joaten ginenok gudaritik zertxobait behintzat bagenuela sinetsirik nengoen hasierako garai hartan. Koldo Izagirre idazlea erredakzio nagusira etorri zen aurreneko zenbakia plazaratu zen egunean, guri zorionak ematera.
|
|
2001
|
|
|
Arabako ipar mendebaldeko ertzean kokatua, Artziniega, (Bizkaia utzita) probintzia honetako lehen herria da, eta bere monumenturik garrantzitsuenen artean herritik kanpo
|
dagoen
Arteko Andra Mari santutegia (Santuario de Nuestra Señora de la Encina) nabarmentzen da. Gure ibilbidea hortik hasiko dugu.
|
|
|
Gaur egun kazetaritzan lizentziatua da nahiz eta lanik ez izan. " Ikasten
|
zauden
artean hainbat aukera ateratzen zaizkizu. Hala ere, asko alboan uzten dituzu.
|
|
|
Eskubide hori oztopatu nahi dutenak. Uneren batean erreferendum bat antola daiteke, gehiago egiteko indarrik ez
|
dagoen
artean modu sinbolikoan izan daiteke eta horretarako ahalmena dagoenean modu praktikoan. Pixkanaka joan behar da eta jendeak barneratu egin behar du nahi badugu egin dezakegula.
|
|
|
Ez aipatu inori zure asmoen berri enpresa utziko duzula erabat ziur
|
egon
arte
|
|
|
Berea dugu zientziaren eta artearen arteko ezkontza hori, alegia, aurrerantzean gero eta kondenatuago
|
dagoela
artea zientziarekin bat egitera; eta baitaalderantzizkoa ere, zientzia artearen eremura hurbiltzera kondenatuta dagoela.
|
|
|
Sok. (...) Izan ere, Homerori buruz ondo hitz egitea ez da, lehen nioen moduan, zugan
|
dagoen
artea, zu mugitzen zaituen jainkozko indar bat baizik; Euripidesek magnetikoa deitu eta askok Herakletiarra deitzen duten harriari eragiten dion indarraren antzekoa. Egiazki, harri iman honek ez ditu burdinazko eraztunak erakartzen soilik, eraztun hauei ahalmena igortzen baitie, honela hauek harri imanak egin dezakeena egin dezaketelarik, hau da, beste eraztun batzuk arrastaka eraman ditzakete; honela, batzuetan elkar eskegitzen duten eraztun eta burni zatiz eraturiko ilara, oso luzea, agertzen da, harri iman honen bitartez ahalmena, goitik, zati eta eraztun denetara igortzen delarik.
|
|
|
Aztertzen ari naiz, lon, eta hori zer iruditzen zaidan adieraztera noakizu. Izan ere, Homerori buruz ondo hitz egitea ez da, lehen nioen moduan, zugan
|
dagoen
artea, zu mugitzen zaituen jainkozko indar bat baizik; Euripidesek16 magnetikoa deitu eta askok Herakletiarra deitzen duten harriari17 eragiten dion indarraren antzekoa. Egiazki, harri iman honek ez ditu burdinazko eraztunak erakartzen soilik, eraztun hauei ahalmena igortzen baitie, honela hauek harri imanak egin dezakeena egin dezaketelarik, hau da, beste eraztun batzuk arrastaka eraman ditzakete; honela, batzuetan elkar eskegitzen duten eraztun eta burni zatiz eraturiko ilara, oso luzea, agertzen da, harri iman honen bitartez ahalmena, goitik, zati eta eraztun denetara igortzen delarik.
|
|
|
Ez
|
zagok
arterik entzulerik gabe.
|
|
2002
|
|
|
Antzerki munduko jaialdietara joateko ohitura du «Artez»ek, baita antzerki azoka eta teknikoen azoketara, halako topaketek harremanak egiteko balio dutela iritzita. Haatik, Joseba Gorostizak dioskunez, aldizkaria ez
|
dago
arte eszenikoetako profesionalei soilik zuzenduta, ikusle arrunta du jomuga.
|
|
|
Euskal Herrian aktorearen eskola ofizial bat sortzea beharrezkoa da, euskal aktorearen pedagogi lan bat eraikitzea alegia. Egon
|
badago
arte ederretako eskola ofizial bat eta ez dut ulertzen zergatik ez den arte dramatikoko eskola bat existitzen. Sarritan, aktoreok, kanpora joan behar izaten dugu ikasketak burutzera, eta zoritxarrez aktore ikasketak egiteko hainbat eskola desagertu dira, Basauriko Antzerki Eskola kasu.
|
|
|
Saramagok, Nobel saria eman ziotenean, halaxe esan zuen: «munduan gosea
|
dagoen
artean zertarako joan espaziora». Esaldi ona da, baina alda dezakegu zentzu gehiago duen beste batengatik:
|
|
|
Artadi bat izan zen zapaltzen dugun eremua. Egun, oraindik bost kilometrotara dugun Baigorrin
|
daude
arte multzo bakarrak. Erdi Aroan, eta ondoren ere, artaldeak ziren nagusi Baigorri aldean, egun, eskuinaldean ageri den harrizko siloa duzu artzaintzaren arrasto bakanetakoa.
|
|
|
Eguzkia hartzen
|
zauden
artean ez ihinztatu urik larruazalera; ur tantoek luparena egiten dute azalean eta bizkortu egin dezakete erredurak agertzea.
|
|
|
Basogintza oso jarduera ziklikoa da. Zuhaitzak landatzen direnetik hamarkada batzuetan itxaron behar da, zuhaitzak hazi eta mozteko prest
|
egon
arte; gainera, hazkuntza prozesua oso desberdina da espezieen arabera. Astiro hazten direnak, pagoak eta haritzak, adibidez?
|
|
|
«Makina berezi bat eraiki da lastoa biltzeko, eta uste dugu ezin dugula guztia hartu, gure asmoa 2.000 edo 3.000 anegada egitea da», azaldu zuen atzo Vicente Aleixandrek. Lastoa bildu ondoren, txikitu eta araztegiko lohiekin nahastuko da, eta behin nahasketa lortutakoan, makina batek 10 astez tratatuko du, egoera onean
|
egon
arte. Konpostajea ongarri organikoa izango da, eta nekazariek beren eremuetan edo lorategietan erabili ahal izango dute.
|
|
|
Etxetik urruti zeudela zakur ttipiaren zaunka alaitsuak entzun zituzten. Han
|
zegoen
artean ere txakurra, etxea zaintzen eta nagusien beha. Haren poza eta ongi etorria nagusiak berriz ikustean!
|
|
|
Zain
|
zeudenen
artean mota orotako jendea zegoen, batik bat adinekoa, gaztelaniaz mintzo ziren etorkinak gehienbat: protestatzen ez zutèn agure atsoak, bizitzan hamaika eskarmentu jaso eta jasan ondoren etsiak ziruditenak, baina baita protestatzen zutenak ere, ez dago eskubiderik, nork ordainduko dit neuri hemen galdu dudan ordua, beste kuku batek joko liguke orain, hauteskundeetan Carrillok irabazi izan balu...
|
|
|
Hara bestea! Ez
|
zagok
arterik orkatiletan.
|
|
2003
|
|
|
Bat batean neskatilak oihua ito behar izan zuen, gizonaren ukitua bere altxorraren gainean igarriaz batera. Benetan, ez
|
zegoen
artean prest holakorik sentitzeko, eta zirrarak, hotzikara batek goitik behera ibili zuen. Bestea kontu handiz pausatu zen haren gainean, ordea, kuleroaren muga gainditu nahi barik.
|
|
|
Eta azkenik, beste galdera bati erantzunez, orain emaile ez diren baina organoak emateko prest
|
leudekeen
artetik %93k organo guztiak emateko prest leudeke; gainerakoek soilik organo jakin batzuk emateko prest agertu dira, batez ere giltzurrunak eta bihotza.
|
|
|
Landareak zuhaitz txiki bat izan behar du, baina zuhaitz arrunt baten proportzioak gorde behar ditu. Bonsaiaren jatorria ezagutzeko, Txinan eta Japonian bila daiteke, han
|
baitaude
arte horren lehen zantzu argiak. Ekialdean, ondo zaindutako bonsai bat artelan bizitzat hartzen da, hala nola pintura edo eskultura.
|
|
|
Are gehiago, pluraltasuna babesten duen metodoa soilik litzateke bateragarria humanismoarekin. Eta humanismoaren gaia garrantzi handikoa da hemen, izan ere zientzia uste duguna baino hurbilago
|
baitago
arteetatik eta humanitateetatik, enpirista logikoek eta faltsazionistek uste zutena baino askoz hurbilago (Feyerabend 1981: 106hh).
|
|
2004
|
|
|
Esan nahi dudana da, gaur ez
|
dagoela
artera hurbildu ere egiterik neurri zahar hutsarekin. Derrigorrezkoa duela artezaleak diskurtsoaren ezagutza apur bat eta artearen bilakaera ezagutzea, artelana dastatzera iritsiko bada.
|
|
|
Ezkondu? Taxiak
|
dagozen
artean, zertarako autoa erosi?
|
|
|
Eta ernatu, bizkortu egiten dute herria, etortzen diren bakoitzean. Haiek
|
dagozen
artean, baserritarrek ongi zaintzen dituzte oilaskoak.
|
|
|
Ez da zertan egarriak
|
egon
arte itxaron: egarria ez da azaltzen gorputzeko uraren %1 edo %2 galdu arte, hau da, etekina goitik behera hasitakoan.
|
|
|
Kontuan izan behar dugu XIX. mendean zientziak eta teknologiak? industria sarean zutcngarrantziagatik?, kulturari
|
dagozkionetan
artearen rola gutxietsi egin zutela. Espresioarenteoriaren helburua jendeagan eta herrian arteak izan dczakeen zeregina erakustea da hainzuzen.
|
|
|
–Ez gara Suitzara joanen, ez oraingoz behintzat –erantzun zidan aitak ia xuxurla batean. Agentea inguratzen zuen odol putzuari begira
|
zegoen
artean ere– Lehenago Paderbornera joanen gara. Egiteko garrantzitsu bat dut bertan.
|
|
|
" Badakik zer pentsatu nuen egun hartan? Alemanek Gernika suntsitu zutela, bai, baina zutik
|
zegoela
artean Gernikako arbola!".
|
|
|
–Badakik zer pentsatu nuen Athleticeko eta Errealeko jokalariek ikurrina atera zuten egun hartan? Alemanek Gernika suntsitu zutela, bai, baina zutik
|
zegoela
artean Gernikako arbola!
|
|
|
Eta, nork daki, agian halaxe gertatuko zen nik indarra edukitzera, neure jaiotetxea galtzeraino urrutiratuko nintzela. Baina, ahul
|
egon
artean eta Balantzategiko haranetik atera gabe ibili nintzen. Batzuetan, gelditu eta marru egiten nuen:
|
|
2005
|
|
|
Baina bere erakusketetan helduentzako bisita gidatuak ere eskaini ohi ditu. Artistak bere obra azaltzea gaizki ikusia omen
|
dago
artearen munduan, kategoriaz jaistea edo omen da, beste batzuei dagokien lana. «Niri ederki iruditzen zait sortzeko soilik dagoen sortzailearen jarrera, beste ezertan denborarik galdu nahi ez duen artistarena» dio Antonek.
|
|
|
Afrikatik Egipto, Etiopia, Libia eta Liberia etorri ziren; Ghana eta Sudan ez ziren artean formalki independenteak, eta Afrikako beste gehienak are gutxiago. Frantziaren mende
|
zeuden
artean Tunisia, Maroko eta Aljeria, baina hauetako askapen mugimenduek baliatu zuten Bandungo konferentzia beren aldarrikapenak munduari jakinarazteko. Ekialde Hurbiletik Libano, Siria, Jordania, Irak, Saudi Arabia, Yemen, Turkia, Iran eta Afganistan joan ziren.
|
|
|
d) Aurkezte idazkuna indarrean
|
dagoen
artean edo berori egin aurretik, prozedura kriminal batean epaileak erregistratzaileari agintzen dionean aukunik ez egitea. Kasu horretan, idazkuziperatuak egiletsitako tituluen idazna luza daiteke, prozedura kriminala amaitu arte.
|
|
|
Aterkia jasota
|
zegoen
artean ama; harekin eman zion Marrori. Ez zegoen izutua, haserre baizik.
|
|
2006
|
|
|
Plataformako ordezkariak Eusko Jaurlaritzako Unibertsitate eta Ikerketa sailburu Ibone Amezagarekin bildu dira, Jaurlaritzak eskola sortu dezan. Egun ez
|
dago
arte eszeniko eskola ofizialik Euskal Herrian eta hutsunea betetze aldera, Hezkuntza eta Kultura sailen arteko lan taldea sortzea eta hark eskolaren bideragarritasun plana egitea proposatu dio plataformak Jaurlaritzari. Jaurlaritzak arte eszenikoak Euskal Herritik kanpo ikasten duten ikasleen datuak eskatu dizkio plataformari.
|
|
|
Aranzadin izena eman eta kobazuloetan esploratzen hasi nintzen, ehunka koba ikusi nituen, eta horrek naturarekin eta pertsonekin harremanetan jarri ninduen. Beraz, Valladoliden
|
nengoen
artean nire bizitza eta nire ikaskideena oso zen desberdina; ni asteburu oro kobazulo batera joaten nintzen, haiek diskotekara. Eta astelehen oro, bakoitzak bere asteburuko ibilia kontatzen zuenean, nirea guztietan atipikoena izaten zen, «lur azpian ibili naiz bostehun metroko sakoneran».
|
|
|
1962an ohartu zen horretaz William Denevan izeneko beste antropologoa. Bere aurretik, petrolio bila zebiltzan geologoek uste zuten Beni beteta
|
dagoela
artean ezagutzen ez zen zibilizazio baten arrastoz. Benirako bidaia batean, Denevanek eskatu zion haruntza zeraman hegazkineko pilotuari inguruetatik itzuli lasai bat egin zezala.
|
|
|
Prezioak izan behar du merkaturiko produktuak eta urte osoan salgai
|
daudenen
arteko alde bakarra
|
|
|
Kumeak guri daude, baina amak ia sei hilabete daramatza jan gabe. Txikiak berarekin ehizara joateko prest
|
egon
arte, ama bere gantz erreserbetatik biziko da gehienbat. Hartz honen esnea beste hartz guztiena baino aberatsagoa da, eta giza esnea baino hamar aldiz aberatsagoa.
|
|
|
Gatazka guztiz judizializatuta dago, etaepai eta helegiteek urteak eman ditzakete egoera argitu arte. Edonola ere, 2003.urtean AEBko presidenteak iragarri zuen agintean
|
dagoen
artean aldaketa konstituzionalak indartuko dituela ezkontza homosexualak Estatu Batuen araudiarenbidez debekatzeko asmoz, eta 2004an izan zen horren inguruko saiakera bat, arrakastarik gabe.
|
|
|
Karga gehigarrien zerrenda horri ‘zergak eta tasak barne’ esaten zaio. Hitz horiek lehen instantzian agertzen ez badira web orrian, onena erosketa prozesuarekin jarraitzea da, azken zenbatekoa ziur
|
egon
arte. Hori kreditu txarteleko datuak eskatu aurretik gertatu behar da.
|
|
|
Erreformatua zela jokatuko nukeen beldur handirik gabe. Bertze bazter batean, bortxatzen ari ziren neska gazte bat; hamar bat zenbatu nituen, arizalearen, atxikitzaileen eta txanda zain
|
zeudenen
artean. Haratago, etxe bat altzariz husten ari; oheak, mahaiak eta kadirak airez aire zebiltzan leihoetatik beheiti.
|
|
|
Berdindurik geunden, hiru hirutara, baina nire pistolak zuen balantzaren besoa gure alderat makurtzen. Pistola nire eskuetan
|
egon
artean, ni izanen nintzen alkate.
|
|
|
Amak labea seinalatu zuen eta esan zidan afaria ez
|
zegoela
artean prest.
|
|
|
urteetan 30 bat liburu argitaratu zituen Jakin Taldeak Jakin Liburu sorta sailean, Jakin sorta sailekoez gain; ez zen gutxi izan, batez ere urte haietarako. Hala ere, bilduma hori motz eta urrutitxo geratu zen Donapaleun edo ondorengo bileretan egindako eta bideraturiko liburu programa sistematiko eta zabal hartatik16 Eta, dena dela, oso urruti
|
geunden
artean frantsesezko Que sais je bilduma entziklopedikotik. 1975eko urtarrilean Jakin Taldearen barrurako egindako txostenak —" Jakinen liburu gaiak 1975, urtarrila" izenekoak— 75 bat liburu proiekturen berri ematen du, batzuk aurreratuta, beste batzuk ondo bideratuta eta, dena dela, ia denak eginbidean omen zeudenak.
|
|
|
Kasu horren zirkunstantzia guztiak aldez aurretik begi aurrean daudela uste izatekoa da, eta horrela gaitzespen edo onespen baieztapenen bat finka dezakegu. Artean zirkunstantzia materialen bat ezezaguna edo zalantzazkoa baldin bada, lehenik eta behin gure ikerketaz edo adimenaz baliatu behar dugu harik eta horretaz ziur
|
egon
arte, eta bitartean erabaki edo sentimendu moral oro bertan behera utzi behar dugu. Gizaki bat erasotzailea izan ote zen ez dakigun bitartean, nola erabakiko dugu pertsona hori hil zuena erruduna edo errugabea den?
|
|
|
Biltzeko ordua eta lekuaren koordenadak mekanika sinple baten arabera jarri genituen. Gutxi batzuk lakuaren gertuko hoteltxo batean
|
zeuden
artean besteok boluntarioen etxeetan apopilo geundenez, eta holakook etxekoek egunero Silverwood parkera ekarri eta eraman egiten gintuztenez, errazena hotelekoak hotelean geratzea eta besteok hara agertzea zela erabaki genuen. Eta halaxe izan ginen larunbat goiz eder hartan Garfield itzelaren gerizpean, hotelera nola joan bilatzen genbiltzala.
|
|
|
Mexikanoen billeteak. Mexikano levantaculos haiek Latino’sen Coronita edaten eta autoak legez kanpo pintatzen, edo legez kanpo ez bazen ere legearen ertzean, eta hantxe ohartu nintzen ni; legearen barruko ertza ere legearen esparruaren barruan dago, hori futbolean legez da, baloia marraz barrura
|
dagoen
artean zelaian dago. Latino’s legearen ertzean baina legearen barruan zegoen, eta gorroto hartu nien legearen ikuspegi hori dutenei, ertzaren ideia hori!, esan nahi duelako euren burua erdian ikusten dutela, lege esparruaren erdian.
|
|
2007
|
|
|
“Entziklopedia handi, doako eta fidagarri” bihurtzea da Citizendium en helburu nagusia. Hala ere, ez du entziklopedia izena erabiliko, harik eta editoreak eroso sentitu eta proiektua beren izen onekin abalatzeko prest
|
egon
arte. Ekimen hori beharrezkoa eta justifikatua da, “munduak entziklopedia fidagarriagoa behar duelako”, dio webak.
|
|
|
Motorrek urteetan zehar izan duten bilakaeraren ondorioz, gaur egun motorra martxan jarri aurretik berotzen ez uztea lehen baino kaltegarriagoa da. Injektore modernoek ezin hobeto erregulatzen dute hasierako fasea, motorra bero
|
egon
arte. Bestalde, martxan jarri ondoren abiadura bizian ateratzean, motorra lehenago berotzea lortzen da, eta bizilagunei zaratarik ez egitea.
|
|
|
Lasai zegoen, egin beharrekoan konfiantza osoa jarrita. Nahi izan zuen denbora guztian eduki zuen gaztea jo puntuan, eta ziur
|
egon
arte ez zuen tiro egin. Balak izterra zulatu zion, eta lurrera eraitsi zuen.
|
|
|
Asko hitz egiten dugu, bai, baina gehienetan jada ados
|
gaudenon
artean bakarrik; aldiz, gure iritzikoak ez direnekin jarduterakoan, askotan," negoziatu" baino" eztabaidatu" egiten dugu185, hau da, emaitzak adostu beharrean, besteak esandakoari muzin egiten diogu zuzenean. Testuinguru honetan, eta zehazki inertzia ez komunikatibo horiei aurre eginez, kokatu eta ulertu behar dugu hezkuntzaren erantzukizun etikoa:
|
|
|
Denok geratu ginen galdezka: non ote
|
dago
arte mota berriaren korapiloa?
|
|
|
Ingalaterra hotelaren ate nagusian zegoen zain, eta Maria Josefa baietz erran zion Migelek bere buruari, baina ziur
|
egon
arte itzalpean ezkutatu zen tentuz. Emazteki ederra iruditu zitzaion.
|
|
2008
|
|
|
" Arte komisario batek aukeratutako lana da, arte erakusketa batean jarritakoa, eta egilea artista da". Horrela azalduta, argi
|
dago
arteak ez duela mugarik, arte testuinguruak jartzen dizkionak ez badira. Bere burua elikatzen duen sistema?
|
|
|
Ez
|
dago
artea ulertzerik bere garaitik aparte. Koadro bat ulertzen da bere garaia aztertuta, autorea ezagututa, zer gertatu zen jakinda...
|
|
|
Batez ere, izenaren edo markaren eraikitzea. Dena den, hori ez
|
dago
artean bakarrik. Iñaki Segurolak oso ondo esplikatzen du liburuak idazlearen izenik gabe argitaratuko bagenitu kritikak oso desberdinak izango liratekeela.
|
|
|
Obra on ezezagun asko dago bazterretan". Baieztapenarekin ados
|
zaudetenon
artean, honako ideia hauek azpimarratuko nituzke:
|
|
|
Eta konortea galduko zuen, segur, baldin eta erraietan, erraien erdigunean doi? amorruaren hazia lehertu ez balitzaio; leherketa hark, baina, ez zuen lotsaren harresiak hausteko behar adina indar izan, neskaren aurpegiera men egindako norbaiti
|
zegokion
artean ere?, bai, ordea, don Rafaelek eragindako pozoidurari aurre egiteko, kontrapozoi itxurako baten gisara; esan nahi baita burua galtzeko puntuan zegoena bere buruaz jabetu eta halaxe mintzatu zitzaiola kalonje jaunari:
|
|
|
Zenbat eta zenbat gehiago behar izan ziren pila hura egiteko, zenbat odol eta atsekabe, zenbat itsasontzi eder hondoratuak, zenbat gizon ausart begiak estalita oholetik paseatzera behartuak, zenbat kanoikada, zenbat lotsa eta gezur eta krudelkeria, agian bizirik zegoen inork zuen esan. Dena den, uharte hartan
|
bazeuden
artean hiru gizon. Silver, Morgan zaharra eta Ben Gunn?, krimen haietan parte hartuak, sariaren banaketan ere parte hartuko zutelakoan.
|
|
|
Xeha dezagun areago protonazioaren ideia hori. Gurera begira, herri euskalduna bizirik
|
dagoen
artean protonazioaren baldintza ere bizirik dago, nola edo hala. Nazioaren aurreko aro etnikoari dagokion herri mota izango genuke hori:
|
|
|
Dena den, isurketa osoa mugarriztatu ahal izan dugu itsas hesi honekin. Denbora pixka bat behar da dena prest
|
egon
arte: puztu, uretara bota, isurketa izan duen ontzi inguruan jarri...
|
|
|
Espatula batekin, plaka berotik atera eta arrabol baten gainean jartzen dira, hoztean forma har dezaten. Prozesua etapaka egin behar da, ez dira plakako teilak askatu behar arrabola prest
|
egon
arte. Segundo batzuetan lehortu egingo dira, eta hozten diren moduari eutsiko zaio.
|
|
|
zati honetan irakurritako guztia errepasatzen da, ikasitakoa atxiki ahal izateko ezinbesteko urratsa. Behar den guztietan egin behar da, eduki guztiak bereganatu direla erabat ziur
|
egon
arte. Murder metodoa Metodo horrek ingelesezko siglei zor die izena, eta bi estrategia mota ditu, elkarrekin konbinatzen direnak.
|
|
|
Espatula batekin plakatik beroan bota eta, ondoren, arrabolaren gainean jarri, hoztean forma har dezaten. Prozesua etapaka egin behar da, hau da, ez dira plakako teilak askatu behar arrabola prest
|
egon
arte. Segundo batzuetan lehorrak egongo dira, eta hozten diren moduari eutsiko zaio.
|
|
|
Ezin da metatu: kupoiak ematen duen abantaila ezin da beste batzuekin batu, ez eta kupoi bat baino gehiago erabili ere; beraz, aztertu egin behar da zer sustapen komeni den eskura
|
daudenen
artean. Ezin dira eskudiruz trukatu.
|
|
|
Izan ere, hainbat GPS berrik amaitutzat jotzen dute jadanik Eibar Gasteiz autobidea, eta Portugal, Espainia edo Afrika helmuga gisa zuten gidari askok aurreikusi gabeko ezuste batekin egin zuten topo Arrasaten: izan ere, Ap obrak bukatu gabe
|
zeuden
artean ere.
|
|
|
Duela hiru urte, Harold Pinterrek Literaturako Nobel saria irabazi zuenean, ez
|
zegoen
artean haren libururik euskaraz. Gerora, AEDk eta Elkar argitaletxeak lagundu dute hutsune hori betetzen, Jokin Zaitegi itzulpen bekaren bidez Literaturako Nobel saridunaren obra bat argitaratzen baita beti, euskaratuta.
|
|
|
Nataliari konortea galtzera zihoala iruditu zitzaion, ez zekien lotsaren lotsaz edo umiliazioaren umiliazioaz. Eta konortea galduko zuen, segur, baldin eta erraietan –erraien erdigunean doi– amorruaren hazia lehertu ez balitzaio; leherketa hark, baina, ez zuen lotsaren harresiak hausteko behar adina indar izan –neskaren aurpegiera men egindako norbaiti
|
zegokion
artean ere–, bai, ordea, don Rafaelek eragindako pozoidurari aurre egiteko, kontrapozoi itxurako baten gisara; esan nahi baita burua galtzeko puntuan zegoena bere buruaz jabetu eta halaxe mintzatu zitzaiola kalonje jaunari:
|
|
|
Handik gutxira, Yun izeneko itzultzaile txinatar bat zen etortzekoa, osasun txostena txineraz baino ez baitzegoen idatzita, edota txineraz eta ingelesez. Egun batzuk lehenago, asignazioaren zain
|
geundenon
artean zera erabaki genuen, garrantzitsua zela itzultzaile baten lana kontratatzea, eta, ahal izanez gero, asignazioaren egunean bertan gurekin egon zedin nahi genuela, osasun txostena garrantzitsua baitzen oso eta nola sinatuko genuen onarpena itzulpen hura izan gabe. Denboraren poderioz ohartu gara itzulpen hura, Yunek korrika eta presaka egin zigun itzulpen hura, lasaigarri baten antzekoa zela eta era horretan hartu behar zela, garrantzitsua izanagatik ez zela inolaz ere garrantzitsuena.
|
|
|
Azaldu nahi duguna agerian dago kasu banakoetan indukzioz, eta ez da guztiaren definizioa bilatu behar, analogia ulertu baizik. Izan ere, eraikitzailearen eta eraiki dezakeenaren artean ematen den lotura, esna dagoenaren eta lo
|
dagoenaren
artean ere ematen da, eta ikusten duenaren eta begiak itxita izanda ere ikusmena duenaren artean, eta materiatik banandua denaren eta materiaren artean, eta zehaztuta dagoenaren eta zehaztu gabe dagoenaren artean ere bai. Eta desberdintasun hartatik bego, bada, alde batean egintza eta beste aldean potentzia duena (IX 6, 1048a30 b6).
|
|
|
Azaldu nahi duguna agerian dago kasu banakoetan indukzioz, eta ez da guztiaren definizioa bilatu behar, analogia ulertu baizik. Izan ere, eraikitzailearen eta eraiki dezakeenaren artean ematen den lotura, esna dagoenaren eta lo dagoenaren artean ere ematen da, eta ikusten duenaren eta begiak itxita izanda ere ikusmena duenaren artean, eta materiatik banandua denaren eta materiaren artean, eta zehaztuta dagoenaren eta zehaztu gabe
|
dagoenaren
artean ere bai. Eta desberdintasun hartatik bego, bada, alde batean egintza eta beste aldean potentzia duena (IX 6, 1048a30 b6).
|
|
|
Ongi merezitu afari on baten haiduru
|
dagozen
artean nahi nezaikezu erran, irakurle ona, ahopetik beharrira, Balitzanen ere, beste herri guzietan bezala, bizitzaile bezainbat pentsamolde badela eta, zuzen den bezala, bakoitxak berearen agertzeko eskubidea baduela. Berezko bidez doa beraz sentimen berekoen elkarretaratze edo multxokatzea.
|
|
2009
|
|
|
Eta bestetik, eta ardiekin lotuta: arkume (ardi jaio berria), artxo (esnea hartzen
|
dagoen
artean ematen zaion izena), billotza, bildotsa (urtebete duenean), arkazte (urte bi dituenean) eta azkenik ardi. Amak baztertu eta jaten eman gura ez dion arkumeari gatxitzi edo esaten zaio.
|
|
|
A, bai! Jigante hori begibakarra da; lotan
|
dagoan
artean aterako deutsat begi hori, eta gero ezin atrapau izango nau. Hau poza!".
|
|
|
Aurreko edizioa duela 8 urte aurkeztu zuten, eta harrezkero hobetu egin da euskararen egoera. Izan ere, garai hartan, arriskuan
|
daudenen
artean jarri zuten, eta orain, aldiz, ahul daudenen artean, hau da, arrisku maila txikienean.
|
|
|
Galiziera ere osasuntsu dagoela esan du, portugaleratik gertu dagoelako. Hori dela eta, Unescok ez ditu arriskuan
|
daudenen
artean jarri.
|
|
|
Eta odolak botagura. Argi
|
dago
Arte Ederrak ikasi behar ditudala, eta ez medikuntza, amak nahiko lukeen bezala.
|
|
|
Igotzen hasi ziren eta, zenbat eta gorago, orduan eta beldur handiagoa. Gorpu asko
|
zegoen
artean basoetan. –Ez dut sekula ahaztuko gorputz erdia erabat erreta zuen milizianoa.
|
|
|
Kasualitate handiegia litzateke. Hasieratik hartu nion susmo txarra Salustianoren kontakizunari, baina ez nizuen ezer erran nahi seguru
|
egon
arte.
|
|
|
–Seguru
|
egon
arte itxaron nahi izan dut. Nafarroako Fusilatuen Elkarteko datu basean hainbat hiltzaileren fitxak daude, eta Salustiano Berrade haien artean dago.
|
|
|
neska Joana zen. Ilea aurpegitik kendu behar izan zion guztiz ziur
|
egon
arte. Festan eramandako arropa berarekin zegoen lotan.
|
|
|
Xantirekin nagok ni. Ziur
|
egon
arte, datu gehiago bildu arte esan nahi diat, aurrera jarraitu genikek.
|
|
|
Nora ezean gelditu zen, beraz, Teofilo Maria? eta nora ezean
|
zegoen
artean ere, harik eta agintearen eta harrotasunaren jabetza berreskuratu behar zuela ohartu zen arte, gauzak bere lekuan uzteko. Maria Bibianak bere ekintzarekin, baita bere hitzekin ere, desjabetu zuen Teofilo Maria, eta Teofilo Mariak Maria Bibianaren hitzak erabiliko zituen, beste testuinguru batean, jakina?, egoerari buelta emateko:
|
|
|
ALIZIA. Ez, eta ziur
|
egon
arte itxoin nahi dut.
|
|
|
Aurrena, lasaitu hadi eta hartu arnasa? Ni saiatuko naun zerbait gehiago jakiten, baina momentuz, ez ezer egin seguru
|
egon
arte. Konforme?
|