|
2009
|
|
|
Bai, baina konkurtso hori Nerea Zapirain artistak, Alex Mitxelena arkitektoak eta hirurok egin genuen. Oraintxe bertan
|
egon
naiz Nerearekin hitz egiten, arazoak baititugu eskulturarekin.
|
|
|
Bai, Donostiako Artelekuko eraberritzean laguntzeko
|
egon
nintzen Miguel Garai, Santos Barea eta Fernando Moraren bulegoan, Irune Sacristanekin batera. Alde horretatik, Miguel gehiago behar ditugu eskolan, bai, arkitekturaren inguruko teoria bat bazuen eta hura energiaz helarazten bazekien.
|
|
|
Elkargoaren Kontseiluak kezka bizia agertu du auziaren inguruan, eta udan Valentzian antolatutako kongresuan, arkitekturaren eta arkitektoen bide berrien nondik norakoak izan dira hitzetik hortzera. Valentziar sargoritsuan, egoera eta aurretik sortutako polemikak puri purian
|
egon
dira. Kode Tekniko Berriaren inposizioa, industriaren erroak astintzen dituen krisialdi ekonomikoa, Bologna prozesua, estatu osoan jasotako ustelkeria kasuak izango dira hizpide, eta batez ere, kezka larria bezain komuna:
|
|
|
Beraz, arkitekturaren nahaspila honetan hasi behar duenarentzat krisialdi ekonomikoa, heziketa paradigmen aldaketa eta lan moduen iraulketa datoz. Lan modu ezberdinak bilatzeko ardura ezinbestekoa da, aurretik krisiak (eta logikoak diren moldaketak)
|
egon
direla ulertuz, eta etorriko diren krisiei aurre egiteko lanabesak orainaldian eraikitzeko borondatea berreskuratuz.
|
|
|
2006ko ekitaldia 2005 urteko munduko hazkuntza baino handiagoarekin amaitu zen(% 5,4koa, aurrekoa% 4,8koa izan zenean). Zabalkuntza fase horren beste faktore bat inflazio presio handirik
|
egon
ez izana da: Mendebaldeko herrialde garatuetako batez besteko inflazioa 2002 eta 2006 urteen artean% 2,5 eta% 2,2 bitartean egon zen.
|
|
|
Zabalkuntza fase horren beste faktore bat inflazio presio handirik egon ez izana da: Mendebaldeko herrialde garatuetako batez besteko inflazioa 2002 eta 2006 urteen artean% 2,5 eta% 2,2 bitartean
|
egon
zen. Hori XX. mendeko azken urteetan banku zentral askok praktikan jarri dituzten moneta politika ortodoxoen emaitza da, baita globalizazioaren emaitza ere; izan ere, lehiakortasuna gehitzean prezioak igotzea zailago egiten baita.
|
|
|
monografiaren barnean. Bere pasadizoa sarituen artean
|
egon
da, eta osorik aurkezten dizuegu. Nor hobe sormen prozesuaren gorabeherak adierazteko, egileak baino.
|
|
2010
|
|
|
–Ez da publiko/ pribatu arazo bat, kalitate arazo bat baizik?, diote. Ez dute arkitektura egin nahi izan duen sustatzailerik aurkitu,
|
egon
badaudela onartzen badute ere. Sustapen publikoko etxebizitza proiektuak egitean, lehiaketa prestatzean doa indarrik handiena.
|
|
|
Pertsona bat baino gehiagokoa: hemen ere ez dago familia nukleo rik; pertsona bik edo gehiagok osatzen dute eta haien artean ahaidetasuna
|
egon
daiteke edo ez.
|
|
|
Argi
|
egon
behar da etxebizitzak zati iraunkorrak eta zati aldakorrak dituela. Eta bereizi behar dira iraunkorra dena eta aldakorra dena.
|
|
|
ÀODQWURSR HWD HQSUHVDEXUX SDWHUQDOLVWHQ DUWHDQ HPDQ ED] LUHQ HUH,;;. mendeko Ongizatearen Estatua delako antolakuntza eredua izan da etxebizitza soziala politika programa gisa sistematikoki inplementatu duena. Eskuzabaltasuna eta gizarte justiziaz gain, bestelako zioak ere
|
egon
izan dira, hala erlijio doktrinamendua nola lan etekinen optimi zazioa. Osotasuna atzemanezina izaki, gizarte etxebizitzen historia laburra irudikatzen lagundu dezakete adibide esanguratsuen inguruan jarraian ematen diren zertzeladek.
|
|
|
+ DVWDSHQHWDNR HW [HEL] LW] D VR] LDODN ÀODQWURSLD, OLPRVQD HWD karitatearekin erlazionatuta
|
egon
ziren. Ez da kasualitatea lehen gizarte guneok monasterio itxien antolakuntza antzeratu izana.
|
|
|
Momentu horretan, haren balioa norbait ordaintzeko, prest? legokeena da, nahiz eta bertan ezer eraikia ez
|
egon
. Saltzekotan, ordea, aukera, posibilitate horregatik ordaindu didate(] RUXDN EHUH] H] GX GHXV EDOLR, SODQJLQW] DUHQ HUDJLQH] HWRUUL GD KDUHQ EDOLRD KDQGLW] HD, HGR JDLQEDOLRD).
|
|
|
Non
|
egon
daiteke, iruzur, hori?
|
|
|
EAEri dagokionez, emaitzak oso onak izan badira ere, ezinezkoa da erkidego batetik hipoteken efektu puzgarria gelditzea. Eusko Jaurlaritzaren esku
|
egon
dena izan da etxebizitza publikoaren sorrera bultzatzea, birgaitzea eta etxebizitza hutsak mugiaraz
|
|
|
Nahiz eta gainbalioen banaketa prozesua guztiz biziatua
|
egon
, ez GD QRUPDOHDQ HW [HEL] LW] DUHQ SUH] LRDUHQ JRUDNDGDUHQ HUDQW] X letzat jotzen. Gure inkontziente kolektiboan ezarri al da honako ekuazioa:
|
|
2012
|
|
|
Horrez gain, eraikin zaharren birgaitze energetikoek (fatxaden isolamenduen hobekuntza...) energia kontsumoa gutxitzea ekarriko dute, eta urte batzuen buruan, kudeaketa egoki baten bidez, egindako inbertsio ekonomikoa errekuperatzeko aukera
|
egon
daiteke kasu askotan. Alderdi ekonomikoa da agian erabiltzaileentzako ulertzeko zailena, baina gaur egun badaude neurketa horiek modu zehatzean egiteko moduak, eta era egokian komunikatuz gero, era honetako birgaitzeak aurrera eramateko aukerak handitu egingo dira etorkizunean ziur asko.
|
|
|
Birgaitze energetikoak (fatxaden isolamenduen hobekuntza...) ere gero eta pisu handiagoa hartzen ari dira. Energia kontsumoa gutxitzea ekarriko dute, eta urte batzuen buruan, kudeaketa egoki baten bidez, egindako inbertsio ekonomikoa errekuperatzeko aukera
|
egon
daiteke kasu askotan.
|
|
|
Beraz, teoria kritikoaren oinarrizko printzipio metodologikoa azpimarratzea da lehenengo eginbeharra: existentzialismo antzu baten debate mugagabean
|
egon
baino, errealismoz ekin diezaiogun nahi dugun hiri erregioa egituratzeari, horrek nazioarteko komunitatean bere lekua eta berezko ahots propioa izan dezan, lurralde berrikuntza eta antolamenduaren praktika erreferentziala bihurtuz. Izan ere, errazena zera da, markak kritikatzea.
|
|
|
Laburbilduz, Euskal Hiriak, hiri/ lurralde/ gizarte eredu jakin baten marka instituzionala baino, Euskal Herriaren aniztasuna bermatuz eta berau balioan jarriz, analisi prospektibo eta parte hartze prozesuaren bidez, lurralde antolamendua eta herrigintza egiteko kudeaketa kultura eta eredu berri bat behar du izan aurrerantzean. Kudeaketa eredu horrek lurralde antolaketarako gidalerro estrategikoak markatu lituzke, eragile ezberdinen parte hartzearekin erdietsiak, dagoeneko negoziaezinak diren printzipio aurrerakoi batzuetan oinarriturik
|
egon
liratekeenak. Euskal Hiria ezin da copy paste eredu bat izan.
|
|
|
Beraz, kontsumoaren hazkundeak ezin du garapen orokorraren panazea izaten jarraitu. Erakunde zibilen eta GKEen ustez ongizatea sortzeko modu berriak aurkitu behar dira, herrialde garatu izenekoetan kontsumismoan oinarritutako hazkundearekin lotuta zertan
|
egon
ez dutenak. Horrek esan nahi du baliabideak berdin banatu behar direla, ekonomia berde batera iritsi nahi bada.
|
|
|
Batetik, sail edo arlo bakoitzak konpartimentu autonomo (eta isolatua) bailitzan jokatzen du, eta bestetik, erabateko hierarkia ezartzen da gobernuko sail edo arloen artean. Jakina, hierarkia horren goiko erpinean, dirua mugitzen duten hirigintza eta ogasun sailak
|
egon
ohi dira bai ala bai, eta ingurumen politikak, aldiz, beheko aldean, maiz, zerbait anekdotiko edo apaingarri gisa ulertuta. Garbi dago beraz, udaletan ez bada gainditzen aurreko egoera, nekez lortuko dela ingurumen arloko estrategia koherente eta eraginkorrik.
|
|
|
Azken urteetan Gasteiz bisitatu gabe
|
egon
den pertsona orok, Arabako hiriburua berriz ikustean harritzen duen lehen gauza haren hazkundea da. Azken hamar urteetan populazioa% 5 igo den bitartean, etxebizitzen lur okupazioaren igoera% 40 ingurukoa izan da.
|
|
|
Beste aldetik, hirigintza irizpide hau ematen du: ingurune hiritarraren eta ez hiritarraren arteko mailakako jarraitutasuna
|
egon
dadila bermatzea, ingurune naturalaren eta hiriaren artean loturak jarriko dituzten korridoreen erabileraren bidez.
|
|
2013
|
|
|
Eraikuntzaren aurrebaldintzak aldatu edota zehaztu nahi badira, hainbat eragileren elkarlana eska dezake. Hau da, sukalde altzarien egileak beste eragile ugarirekin koordinatua
|
egon
behar izaten du. Esan beharra dago, instalazio ugarik bat egiten dutela sukaldearen inguruan, eta konplexutasun hori da hain zuzen elkarlan beharraren arrazoi nagusia.
|
|
|
Saltzaileek kalitate maila bera eskaintzen badute prezioak antzekoak izaten dira. Beharbada, automatizazioan
|
egon
daiteke gakoa. Produkzio lokala bultza daiteke automatizazioari esker?
|
|
|
Normalean bainuetxeari lotutako hotel handiak estilo neoklasikoan eraikitzen ziren, fatxada nagusiaren erritmo simetrikoa nabarmenduz. Bainuetxe barruan
|
egon
ohi zen kapera, estilo neogotikoan eraikitzen zen. Zenbait areto handitan, hala nola jangela, dantza gela edo festa saioekin lotutako espazioetan, estilo mudejar berria ere erabili zen ferra arkuekin.
|
|
|
Galeria bainuetxe osoa egituratzen zuen elementua zen eta normalean eraikina zentzu longitudinalean zeharkatzen zuen. Galeria bat edo gehiago
|
egon
zitezkeen bainuetxean eta kasu batzuetan galeriak isolatuta zegoen beste eraikin bat lotzeko erabiltzen zen zubi moduan. Galeria horiek argitasun handia jasotzen zuten alboetan kokatzen ziren leiho handien bitartez, horrela bainuetxearen barne distribuzioa antolatzeaz gain, paseatzeko eta bisitarien topaleku bilakatu ziren.
|
|
|
Naturari lotutako turismoak aisialdira (kirola, ibilaldiak?) begira
|
egon
behar al du ezinbestean?
|
|
|
Galdera hauei erantzutea ez da erraza. Agian, turisten heziketa mailan
|
egon
daiteke gakoa. Bestelako hezkuntza saiakerarik egitenda eremu hartan?
|
|
|
Egia da produktuak garraiatzearen prezioa asko jaitsi dela azken urteetan (globalizazioaren eta bereziki itsasontzi/ edukiontzi bidezko garraioren merketzeak eraginda), baina hala ere, produktu oso bereziak landu beharra dauzka euskal industriak kanpora esportatu ahal izateko. Horrek eskulan oso espezializatua eskatzen du, eta
|
egon
badagoen arren, egin beharreko esfortzua handia da dudarik gabe.
|
|
|
Urteetan zehar Can Ricart industria eraikin multzoan egin ziren zabalkuntza guztiak proiektu originalaren ardatzei jarraituz egin ziren, hau da, nekazaritzapartzelazioaren arabera, nahiz eta kasu askotan Cerdà Plana onartuta
|
egon
. Hori bi arrazoirengatik gertatu zen:
|
|
|
Horiek baitira hiria aldatzeko eragileek dituzten beharrak, baliabideak eta justifikazioak. Hiri plangintzak, beraz, eragile horiei mugak jartzeko bakarrik
|
egon
lukeelakoan nago, ez hiri plangintza diru iturri bihurtzeko.
|
|
|
Plan horren arabera, Ametzagaña mendiaren hegoaldeko hegi horretarako kokaleku ezin hobea zen, bai eta bertan zeuden zuhaitzak eta bertako topografia errespetatu behar zirela ere; horrekin batera,, horma hilobiak, kolunbarioak, panteoiak eta edonolako lurperatzeak behin betiko lursailaren arrasaren (mailaren) gainean eraikitzeak debekatuta?
|
egon
lukeela ere adierazten zen (9).
|
|
|
Gehienak sistematzat uler daitezke; haietan parasitoa, esku hartzea, desmuntaketa, hitz gakoak dira. Nahiz eta gure kaleetako egunerokotasuneko arazo eta prozesuetan oinarrituta
|
egon
, marraztuak izatea arrotza egiten zaigu oraindik. Proiektu horiek guztiak leku jakin batean kokatuta daude eta honetaz hornitzen dira proiektua garatzeko; baina, hala izanda ere, haien indarra sisteman oinarritzen denez, beste leku batzuetara (baina ez beste testuinguru batzuetara) moldatzeko gai diren mekanismoak dira.
|
|
2014
|
|
|
Leon Battista Albertiren De re ædificatoria libri decem izan daiteke arkitektura teorian marrazkigintzaren gorpuzketari hasiera eman dion testua, arkitektura pentsamenduaren mailara goraipatuz baina, aldi berean, neurtzea beharrezkoa den pentsamendua dela agertuz. Horrela, bada, Albertiren esanetan «ikertzeko edo eraikitzeko errealitateari eginiko epaimen kritikoa ahal bidetuko duen berreraikitze intelektual edo arrazional» bati zuzenduta
|
egon
behar litzateke marrazkigintza (Alberti, 1991: 94), eta, hortaz, geroago aztertuko dugun bezala, pentsamendu arkitektonikoa eta berarekin lanabes moduan datorren marrazkia eta eraikitzeko prozedura guztiz banatzen dira.
|
|
|
Greziar arkitektura klasikoan, arkitektoen hitzen bitartez «marrazten» zuten. K.a. 725ean jada Peloponeseko Perachorako penintsulan maketen aztarnak
|
egon
badira ere (Hewitt, 1985), iturri klasikoek ez dute marrazkien aipurik ematen. K.a. bosgarren mendean Ictinus edo Kalicratesarkitektoek eraikinak burutzeko xehetasunak hainbat modutan ematen bazituzten ere, eraikin horiek oso tipologia konbentzional batetik zeuden eratorriak, eta, hortaz, orokortasuna jada ezaguna zuten proiektuez hitz egin beharra dugu.
|
|
|
Errenazimentua heldu baino lehen, arkitektura artisautza mekanikoa zen; Errenazimentuarekin batera, eta Albertiren esanei jarraiki, arkitektura eraikinen marrazketa arte bilakatu zen. Albertiren esanetan, arkitektoaren buruan bizi zen obra eraikitzeko marrazkiaren beharra
|
egon
behar zen. Horrela, bada, arkitektura Arte Ederren erresuman sartu zen, pintura eta eskulturarekin batera (Carpo, 2013).
|
|
|
Diseinatzaileen papera ideiagintzan, oinarrizko irizpideak emateaz gain, prozesuaren ondorioz adostutako erabakiak eta prototipoak diseinu teknikoetan irudikatzea izan da, baita auzolanean egin ezin zitezkeen zenbait eraldaketaren (instalakuntza elektrikoa eta bestelako elementu teknikoak) kudeaketa lanak bere gain hartzea ere. Lan tekniko nabariena, ordea, pertsonen arteko hausnarketa, sorkuntza eta elkarlanerako momentuen zaintzan
|
egon
zen, hau da, erabaki prozesuaren diseinu eta kudeaketan egon zen lan tekniko mardulena: dinamikak, metodologiak, euskarriak, informazioa, pertsonen kudeaketa, harremanen zaintza, etab.
|
|
|
Diseinatzaileen papera ideiagintzan, oinarrizko irizpideak emateaz gain, prozesuaren ondorioz adostutako erabakiak eta prototipoak diseinu teknikoetan irudikatzea izan da, baita auzolanean egin ezin zitezkeen zenbait eraldaketaren (instalakuntza elektrikoa eta bestelako elementu teknikoak) kudeaketa lanak bere gain hartzea ere. Lan tekniko nabariena, ordea, pertsonen arteko hausnarketa, sorkuntza eta elkarlanerako momentuen zaintzan egon zen, hau da, erabaki prozesuaren diseinu eta kudeaketan
|
egon
zen lan tekniko mardulena: dinamikak, metodologiak, euskarriak, informazioa, pertsonen kudeaketa, harremanen zaintza, etab.
|
|
|
HAPO hirigintza lengoaia tekniko eta legalaren mozorropean agertzen zaigun arren, lurraldearen antolaketak gure bizimodua zeharo baldintzatzen du, hots, dokumentuaren edukia egunerokotasunarekin loturiko erabaki arras esanguratsuei loturik dago. Esaterako, nola mugitu gaitezkeen udalerrian zehar eta zein garraio sistemarekin, zein erabilera mota egin daitekeen lurzoru bakoitzean, non
|
egon
daitezkeen ekipamenduak edota datozen urteetako zenbait inbertsio publikoren helburua, besteak beste, HAPO dokumentuan definitzen dira. Udalerriaren lurraldea euskarri fisikoa dugu eta hirigintzak zer/ non egin daitekeen baimendu edota debekatzen du, baina erabaki horien atzetik sakontasun handiko estrategiak daude, nolabait esateko, egiteko eta pentsatzeko eredu baten emaitza da.
|
|
|
Luzuriagako eraikin zaharra orain arte bere bazterreko bakardadean ahantzita
|
egon
da; orain burumakur dago, apalduta; babes ofizialeko etxe pribatuak ezarri baitzaizkio mutur aurrean, txulo txulo, ponpox.
|
|
|
Diseinua betidanik
|
egon
da kontsumo kulturari lotuta. XIX. mendearen amaieran diseinua barneratzen lehenengoetarikoak Cole eta Muthesius izan baziren ere, diseinuaren eragin eremua merkaturako produktuen fabrikaziora murriztu zuten (Margolin 3, 2002).
|
|
|
Industria Iraultzatik hasita, korporazio handien monopolioak ekidin nahi izan dituzten mugimendu eta tendentziak
|
egon
dira. DIY iraultzak, adibidez, John Ruskin ek bultzatutako mugimendua gogorarazten du kasu askotan, zeinek nostalgia erromantiko batetik abiatuta lan egiteko modu egiazkoago bat errebindikatzen duen, ekoizlea landutako materialera gerturatuz (Postrel, 2007).
|
|
|
Udalak, lurrak publikoak ez zirenez, eta are gehiago, etxe haiek, auzo osoa bera, ordenazioz kanpo zegoenez, ezin zuen bertan eskurik hartu. Eta aitzakia horrekin, auzokoen esku
|
egon
da, goitik behera eta oraintsu arte, auzoaren eraikuntza zentzu guztietan: etxeak, ekipamendu publikoak (elizatik hasita, lehendabizi), hiri hornidura eta atondurak, errepideak?
|
|
|
90eko hamarkadara arte, eta udalarekin zenbait akordiora iritsi ziren arte, Masustegiko auzoa beti
|
egon
izan zen eraispenaren itzalpean. " Legez kanpo" zeuden eta, eremu pribatuan gainera.
|
|
|
Batzuen esanetan, etxeak modu klandestinoan eraikitzen ziren. Orduko frankismoko lege baten arabera, antza denez, hiru horma altxatuta zeuzkan etxe bat ezin zen behera bota, nahiz eta baimenik gabe eraikita
|
egon
. Eta horregatik esaten da etxeak gauez eraikitzen zirela, inguruan zebilen harrobiko zaindaria ekiditeko.
|
|
2015
|
|
|
Bai KAPetan bai profesioan. Gauzak ikusteko modu pertsonalak eta desberdinak
|
egon
behar dira, noski, baina baztertzaileak izan gabe.
|
|
|
Garbi dagoena zera da, garapena hasi aurretik dagoenaren zati eder baten mantentzeak ezinbesteko dirudiela. Ez bakarrik ondare historikoa, baina baita giza ondare ez materiala eta tokian
|
egon
daitezkeen sare etoa kmunitateak ere. Berriro ere, garrantzia du hemen etxebizitza merkeen presentziak, biztanleen aniztasuna bermatu eta gentrifikazio prozesuak ekiditeko.
|
|
|
Erosotasunaren izenean gutxieneko egokitzapenak egiten ziren, norberarentzat behin behineko salmenta postuak ezarriaz. XVIII XIX. mendeetan, saltzaile eta erosle guztiak aterpean
|
egon
zitezen behin betiko estaldurak gehitzen hasi ziren, baita herri merkatu izeneko eraikin publikoak ere.
|
|
|
Horregatik, ezinbestekoa da ezagutzea berritze urbanistikoetan eragin esparruan dagoen errealitate soziala. Kalean ekimen interesgarriak
|
egon
daitezke (eremu publikoan) baina, beharbada, etxe/ etxabe/ komertzio barnean arazo nabarmenak egon daitezke ere (mugikortasuna, energia, elikadura, zainketak, osasuna?).
|
|
|
Horregatik, ezinbestekoa da ezagutzea berritze urbanistikoetan eragin esparruan dagoen errealitate soziala. Kalean ekimen interesgarriak egon daitezke (eremu publikoan) baina, beharbada, etxe/ etxabe/ komertzio barnean arazo nabarmenak
|
egon
daitezke ere (mugikortasuna, energia, elikadura, zainketak, osasuna?).
|
|
|
Bertan «laxoa» eta «bote luzea» erakustaldiak eskaini zirelarik, harresian pilota plaza zegoen tokitik metro gutxitara. Espazio publikoa den 60 metro luze eta 12 metro zabaleko gune bat, 3 ordutan pilota plaza bihurtu zen eta 48 ordutan zehar publikoari itxita
|
egon
zen. Horrela demostratu nahi izan da, gaur egun ere, Iruritan, Arraioz edo Oitzeko plazetan urtero egiten den modura, XVI. mendean bezala espazio publikoa moldatu daitekeela, pilota jokorako plaza modura, ordu batzuetarako bada ere9.
|
|
|
arlo pribatua publikoaren eremuan sartu den neurrian haren esparruaren zati handi bat bereganatuz, orain badirudi egoera berdina espazio publikoaren eremuan ere gertatzen ari dela. Baina horrek ez du esan nahi espazio horien kudeaketa soilik erakunde publikoek egin behar dutenik eta, ondorioz, beraien lana beti ona eta egokia izango denik, tamalez, espazio horien kudeaketaren ardura soilik erakunde publikoena izan denean huts asko eta galantak
|
egon
baitira. Horrela gauzak, onartu beharra dago espazioa kudeatzean behin baino gehiagotan arlo pribatuak gauza asko ongi egiten ikasi duela, agerian utziz espazioen kudeaketan erakunde publikoen gabeziak eta akatsak, eta horiek aprobetxatuz eremu publikoek askotan eskaintzen ez dituzten irtenbideak proposatzeko Mozas, 2011).
|
|
|
hirigintza plangintza orokorretan horrela jaso eta babestu da?, orain eskarmentuarekin ohartu behar dute kantitatea baino garrantzitsuagoa dela kalitatea, hots, espazio publikoak eraikitzerakoan hausnarketa handiagoa egin beharra dago alderdi bai funtzionalak bai estetikoak elkartuz eta uztartuz, askotan kantitateak, hots, espazio handiek gizatasuna barik kontrako sentimendua sortzen baitute, bakardadea, isolamendua. Eta uztarketa lan hori egiteko ezinbestekoa da espazio publikoetan edukiak lantzea, hau da,
|
egon
litezkeen aukerak eta gai posibleak aztertu ondoren eduki egokienak jorratu ahal izateko, baina argi izanik espazio publikoak funtzio zehatz batekin sortzen direla, nahiz eta gero egunerokotasunak eta praktikak beste bideak eta aukerak ere eskainiko dituzten. Baina beste alde batetik, ezin da ahaztu honako hau:
|
|
|
Balio du paisaia guztientzat, aldez aurretik kontuan hartuta zer nolako aniztasuna dagoen paisaiaren arloan. Hemen eta estatuan orokorrean, paisaia kontuan hartu da geografoen esparru espezifikotzat, eta hor
|
egon
da freno txiki bat, beste profesio batzuei paisaian aritzeko eskubidea irekitzeko. Horrek ez du logika handiegirik, zeren eta paisaia egiten gizarte osoa ibili da, eta zenbait profesiok gainera paisaiaren egitean pisu nabarmena izan dute, eta horiek dira paisaian lan egitera erakarri genituzkeenak.
|
|
|
Orobat, toki horiek bitartekariak baino ez dira azken helburua lortzeko, hots, helmugara (Akropolira) heltzeko. Xedea helmuga baldin bada, orduan, hierarkia
|
egon
badago: heltzearen menpekoa da ibilbidea berriz ere, helmuga gailentzen zaio paisaiari.
|
|
|
Euskal paisaiak zeharkatzen dituzten ibilbideen artean baserri paisaiez gozatzeko aproposenak direnetan arreta berezia jarri, horiek identifikatuz eta balioan jarriz, eta ibilbide horiek diseinatzea ahalbidetzen duen bide sarea mantentzen lagundu, lan hori pribatuen esku soilik
|
egon
ez dadin.
|
|
|
erritual sakratu baten erraietan, pagano mordoa bazen ere jendartean, «Templum» eta «Ágon» nozioen erdiguneko antzoki batean katartikoki Jesusen kalbarioa ordezkatuz, pilotariaren sakrifizioa kontenplatzen gozatzen genuen. Apropos erabili dut hemen «kontenplatu» alokuzioa, «cum»(, taldean
|
egon
–) eta «templum»(, zeruari begiratzeko leku sakratua?) hitzek osatzen dutelako. Ez da kasualitatea Oteizak euskal frontoian erreparatu izana hutsaren poetika espaziala lantzeko («Homenaje a Velázquez», 1958), figura etnografiko anitzen panteoitik maileguan inspirazioz erabili zituen bestelako leku herrikoien artean (bi aipatzearren:
|
|
2016
|
|
|
Adi
|
egon
dugu gizartetik, instituzioetatik eta enpresa esparruetatik garatzen diren hiri aktibazioen sinbolismoak eta atzetik dauden diskurtsoen estrategia, modu eta interesak zerbait argi izateko.
|
|
|
16 Adibidez, Malagan nazioarteko polo kulturala eratu izan nahi da, Picasso museoa pieza zentraltzat erabiliz (Picassoren izena ustiatuz nazioartera heldu nahi izan da). Bilbon, Bartzelonan edota beste hainbat hiritan joera berdinak
|
egon
dira.
|
|
|
Dagoeneko hain kritikatuak izan diren zonifikazioa eta espazio libreen zehaztasun espazial falta kasu. Espazio libreak
|
egon
badaude, baina haien gehiegizko hedadurak eta tratamendu faltak ez diote jendearen arteko interakzio eta topaketa gune biziak sortzeari bide ematen. Dauden ekipamendu publikoak, bestalde, modu bateratuan egokitzen dira aztergai dugun eremuaren erdiko gunean, bertako jarduera ordutegi jakin batera mugatuta egonda.
|
|
|
2 Gizabanako bakoitzak espazioaz duen pertzepzio subjektibo eta pertsonalean oinarritzen da kontzeptu hau; segurtasun falta errealik benetan
|
egon
ez arren, beldurra edo deserosotasuna sentitzean datza. Hiri inklusibo edo bateratzaileari buruzko teoriak, baita hiria generoaren ikuspegitik
|
|
|
Zaintzaren Arfcitekturak Izenburu horri jarraikiz, zaintzen inguruko arkitektura tipologien bilduma bat espero duenik
|
egon
daiteke, baina hiru ardatz ditu zuen lanak ordea: arkitektura, soziologia eta generoa.
|
|
|
guztiek har dezakete parte herritar txikienen zaintzan. Jane Jacobs-en hitzetan«(?) kalera begiratzen duten begiak
|
egon
behar dira beti, kalearen jabe naturaltzat jo ditzakegun pertsonen begiak(?) ezezagunei azterketa egingo dietenak eta era berean auzotar zein ezezagunei segurtasuna eskainiko dietenak» (Jacobs, 2012: 61).
|
|
|
Laburpena: Hezkuntzaren historian zehar pedagogiaren ikuspegia eta praktika lotuta
|
egon
da espazioen eta denboren ikuspegiarekin. Horren adibide, Leintz bailarako Arizmendi ikastolaren eskutik Euskal Herrira etorri berria den «Konfiantzaren Pedagogia» izeneko hezkuntza ikuspegia.
|
|
|
Horrela, ikastolaren espazioak eta denbora erritmoak berebiziko garrantzia hartzen dute. Ikastolan egongo diren espazioek baimenduko dute haurra, bere erritmoaren arabera, mugimenduzko jolasetara joan ahal izatea edo era lasaian sartzea jolasetan edo hasieran begira
|
egon
eta gero aukeratzea non eta zeinekin integratzen den jolasetan.
|
|
|
Aldiz, gerta daiteke haurrak beste haurrengandik bere burua isolatu nahi izatea, edo beste haur batekin bakarrik
|
egon
nahi izatea. Horrelako egoeretarako, portaera edo ekintza horiek gauzatzeko, ikastolak biltzeko edo isolatzeko txokoak eduki behar ditu.
|
|
|
Begiradek, keinuek, laztanek, masajeek, ahotsek erlazioak sortzen dituzte, umea bere gorputz eta irudiaren kontzientziaz jabetzen da. Toki berezi honek gurasoengandik gertu
|
egon
behar du, gurasoak umea banatzearen estutasuna baretzen duelako. Legeak aldatzailearen figura 0 eta 1 urteko umeentzat soilik aurreikusten du, baina gomendagarria litzateke 2 urteko umeei ere jartzea, oraindik ere adin horretako ume guztiek ez dituztelako euren beharrak komunean egiten ikasi.
|
|
|
Araudi horrek natura eredutzat hartzen du eta hainbat arlotako teknikarien interakzioari esker eraikin baten barne giroan dauden arriskuak identifikatu eta neurtzen ditu, jasangarriak diren balio maximoak ezarriz. Araudiak logela hartzen du arriskuetatik kanpo
|
egon
behar duten toki garrantzitsuenen artean, bertan gizakiak loaren bidez indarrak hartzen dituelako, hori izanik pertsona sentiberen dagoen momentua.
|
|
|
Eremu berriak identifikatzea eta egungo gizartearekin ditugun tangentziak aztertzea izan daitezke arkitekturaren begirada hori bideratzeko pauso bat, «arkitekto» izaten ikasten dugun bitartean. Objektuen mirespen hutsa alde batera utziz eta «I like» kulturatik urrunduz, norberaren ikuspegia eta gizartearen beharrak nahasten diren kapituluak bilatzean
|
egon
daiteke gure diziplinaren etorkizuna
|
|
|
Puntu honetan ez luke mugarik
|
egon
behar, gure formazioak ematen digun ikuspegi zabalaren eredu izan lukete eta diziplina anitzeko esparruak lantzera bultzatu genuke, arkitektura eta hirigintza tradizionalez gain. Bideak amaigabeak dira, ez dago modelorik, formaturik ezta konplitu beharreko estandarrik ere, ikasle bakoitzaren interes eta obsesioen presentzia beharrezkoa izanik.
|
|
|
Diziplinaren kanon klasikoei buruz
|
egon
diren eztabaiden faseak gaindituta daudelarik eta hizkuntza formalen aukera guztiak ikertutzat emanda, gure lanak kontsiderazio formal edo linguistikotik haratago joan behar du. Aspektu sozialei erreparatuz, eta testuinguru fisiko bakoitzaren irakurketak ematen dituen datuak aztertuz, hiriaren eboluzio zatikatu eta konplexu ezberdinei egokitzen zaizkien prozedurak eskainiz.
|
|
|
Etxebizitzek berez ez daukate aparteko interesik, prozesuak ez bezala. Lehen momentutik etxebizitzen proiektuaren parte ziren eragile guztiak (arkitektoek, administrazio publikoak, eraikitzaileak, erabiltzaileak?) prozesuan integratuta
|
egon
ziren, Tocoman enpresak sortutako plataforma digital baten bitartez. Proiektu guztia burutzeko, beharrezkoa zen prozesua eragileek gauzatuko zituzten atal txikietan banatzea.
|
|
|
1996an 50.000 erabiltzaile baino ez zeuden Espainia mailan, zazpi urte beranduago ordea, 2003an, erabiltzaile kopurua 10 milioira iritsi zen. Hazkuntza esponentzial hori eta Interneten zabaltzea sare globalaren historian gakoak izan diren zenbait fenomenorekin bat dator, adibidez,. com en krisiarekin() edo p2p sareen agerpenarekin (adibide argitzat Napster har genezake, zein bitartean
|
egon
zen aktiboan) eta web 2.0 rekin 2004an. 2001 hasieran Wikipedia kaleratu zen, eta adibide paradigmatiko bat da sareak hasieran sortu zituen (informazio) ekoizle kontsumitzaile logiken eta prosumitzaileago, parte hartzaileago eta irekiagoak diren logika batzuen arteko trantsizioan, non inteligentzia (eta akzio) kolektiboak esperimentaziorako eta jakintzaren eraikuntzarako agertoki indartsuagoak posible egin zituen1.
|
|
|
1998an Zemos98 kolektiboa jaio zen eta 1999ko urtarrilean izen bera zeukan jaialdi bat antolatu zuten. Oinarrian, audiobisualen markora bideratuta zegoen arren, hasiera batetik
|
egon
zen ikaskuntza esperientzial eta kolektiborako espazio bat eratzeko ideiarekin konektatua. Gaur egun Zemos98 kultura librearen eta berrikuntza sozialaren esparruan lan egiten duen kolektibo bat da.
|
|
|
Beraz, mekanismoak
|
egon
badaude jendearen parte hartzea ahalbidetzeko, eta legeak berak aitortzen du horren beharra. Errealitatean, aldiz, horrelako ekimenak ez dira izaten izan zitezkeen bezain esanguratsuak askotan.
|
|
|
Teknikariok badugu ardurarik honetan guztian. Prozesu parte hartzaileak garatzeko eskumena gehienbat administrazioaren eskuetan
|
egon
arren, arkitekturaren eta hirigintzaren inguruko eduki eta ideien hedapena baliagarria da gizartearen eta teknikarien artean elkarlan bat bilatu nahi bada. Testuinguru horretan, arkitekturaren eta hirigintzaren dibulgaziorako ekimen ugari jorra daitezke, hala nola Oinarrizko Hezkuntzan dagokigun atal honi tarte bat ematea.
|
|
2017
|
|
|
Zona zaharrenean dagoen sarrera nagusia igaroz, oinetakoentzako bidezidorreren bat harturik, ibili ibilian, gizakiak eginikoa zela ahantz zenezake.Hondakin basea, landare geruza lodi batek estalia, laku ondoan biribildua zen, aintzirako urak zizelduta. Hor, toki horretan naturan eta haren soinuetan murgilduta
|
egon
nintzen oso osorik; brisa gozoa hostoen pir pirean, kilkerren kirkirra, Ameriketako txantxangorrien txorrotxioa edo uhinen xaplakadak kostaren ertzean. Baina soinuak berak non nenbilen gogoratu zidan, hiri eremuaren barnean.
|
|
|
Arkitektura eta sexualitatea» erakusketaren komisario lanak egin zituen CCCBko erakusketen buru den Rosa Ferrérekin batera. 2016ko urriaren 25aren eta 2017ko martxoaren 19aren artean
|
egon
zen ikusgai Bartzelonako Arte Garaikidearen Zentroan (CCCB). Erakusketaren inguruan galdetu diogu.
|
|
|
Hala ere, POEMS eskalaren bidez egindako ebaluazioak baimendu zuen hobetzeko alderdien identifikazioa. Adibidez, elementu natural gehiago
|
egon
lirateke kanpo espazioetan, haurren arteko elkarrekintzak eta gauza berriak ikasteko interesa sustatzen dituzten heinean; haurrak elkartzeko espazioak txertatu lirateke, bidezidorrak edo esertzeko tokiak kasu; haurren askotariko interesei erantzuteko askotariko proposamenak eskaini lirateke, kirol jardueratik harago, eta, besteak beste, espazio zabalak espazio itxi eta gozoekin uztartu lirateke (...
|
|
|
Gizartea etengabe aldatzen ari da; bizitzeko moduak, ere bai. Aurreko mendean, hain zuzen ere, Mendebaldeko gizartean aldaketa sakonak
|
egon
dira; emakumea lan produktibora sartu izana, garrantzitsuenetakoa dugu. Gainera, biztanleria gero eta zaharragoa da; EUSTATen 2016ko datuen arabera, EAEn 65 urte edo gehiagoko biztanleak% 21,4 dira, duela 10 urte baino 3 puntu gehiago.
|
|
|
Bestalde, norbanakoaren bizitzan zehar etapa oso ezberdinak bizi ditugu, eta ezberdin bizi gara horietako bakoitzean. Etxebizitza politikak, ordea, ez dira egoera horietara moldatu; ez da
|
egon
etxebizitzaren kontzeptuaren inguruko inongo berrikusketarik. Alderantziz, etxebizitza programa eta tipologiek eredu zaharkituak eta uniformatuak errepikatzen dituzte, familia heteropatriarkalaren egitura sozial zorrotz eta hierarkikoan oinarrituta.
|
|
|
Baina etxebizitza ezin uler daiteke zerbait isolatu gisa; eguneroko bizitzaren sare konplexuaren arabera pentsatu beharra dago. Beraz, proposamenek eskala fisiko ezberdinetatik bideratuta
|
egon
behar dute, hiri proiektuaren momentu ezberdinetan daudenak.
|
|
|
Auzo eskalan, oinez egin ditzakegun distantzietan, eguneroko bizitza garatzeko beharrezko zerbitzu eta espazioek
|
egon
lukete. Inguru horietan ikusgarritasuna, argitasuna, eta erabilera aniztasuna bermatu, eta etxebizitzek irisgarritasun osoko lekuetan egon behar dute.
|
|
|
Auzo eskalan, oinez egin ditzakegun distantzietan, eguneroko bizitza garatzeko beharrezko zerbitzu eta espazioek egon lukete. Inguru horietan ikusgarritasuna, argitasuna, eta erabilera aniztasuna bermatu, eta etxebizitzek irisgarritasun osoko lekuetan
|
egon
behar dute.
|
|
|
Hau gizarte osoaren lana da, pentsamendu eta kodeen aldaketa partekatua. Eta noski, berrikusketa hauek araudietan islatuta
|
egon
lukete, gizarte testuingurura egokituz.
|
|
2018
|
|
|
Horren adibide, Made in London bezalako zigiluek komertzialki ematen duten ospea. Horregatik guztiarengatik eta Londresek 2016an inoiz
|
egon
den zoru industrialaren eskaririk handiena bizi izan duela jakinik3, esan dezakegu industria bizi bizirik dagoela.
|
|
|
Lehenik eta behin, industria eta lantokien mantentzearen balioa non dagoen ulertu behar da, haren balio ekonomikoa besterik ez baita kontuan hartzen gehienetan. Urtetan zehar toki batean errotuta
|
egon
den faktoria batek balio nostalgikoa izan dezake, bere inguruan sortutako langile eta sare kulturalen ondorioz. Eskalaren arabera, jarduera industrial baten balioa ere alda daiteke:
|
|
|
Industriaren enfasia produktuak egitetik produktuak mugitze aldera aldatzen ari da Mendebaldeko herrietan, enpresen kokapen lehentasunak aldatzen ari direlarik: kontsumitzaileengandik geroz eta hurbilago
|
egon
nahi dute. Hurbiltasun horren beharra beste enpresa batzuekiko hurbiltasuna (klusterrak) eta eskulanarekiko hurbiltasuna bezain garrantzitsua bilakatzen ari da, espazio horiek lortzeko lehia areagotuaz.
|
|
|
Arkitektura euskaraz ikasi genuenon lehenengo belaunaldia mundu profesionalaren lubakietan, administrazioko zirrikituetan eta akademiako labirintoetan murgilduta dago jada. Arkitekturan alfabetatuak izan ez diren belaunaldiak ere,
|
egon
badaude, bai eta ustez euskararekiko atxikimendua erakusten duten botere publikoak ere.
|
|
|
Baina, konturatzen al gara zer garai historiko bizi dugun? Arkitekto euskaldunak beti
|
egon
badira ere, gaur egun arkitektura euskalduna dago! Proiektuak euskaraz burutzen dira, euskaraz pentsatu, euskaraz eztabaidatu!
|
|
|
Bi deialdien artean 30 lagunen izen ematea
|
egon
zen, eta nabarmendu beharra dago parte hartzaileen aniztasuna, bertaratu zirenen artean lanbide liberala jorratzen zuten arkitektoak, udal arkitektoak, unibertsitateko irakasleak, itzultzaileak, Arkitekturako ikasleak zein Arkitektoen Elkargoko ordezkariak egon baitziren.
|
|
|
Bi deialdien artean 30 lagunen izen ematea egon zen, eta nabarmendu beharra dago parte hartzaileen aniztasuna, bertaratu zirenen artean lanbide liberala jorratzen zuten arkitektoak, udal arkitektoak, unibertsitateko irakasleak, itzultzaileak, Arkitekturako ikasleak zein Arkitektoen Elkargoko ordezkariak
|
egon
baitziren.
|
|
|
Arkitektura eta hirigintzaren munduan euren lana euskaraz egiten duten profesionalak
|
egon
baldin badaude, eta, gainera, hainbaten lana erakutsi ez ezik, saritzeko modukoa ere baldin bada, zeren zain gaude. Euskaraz lan egiten dugun arkitektoen harrotasuna publikoki aldarrikatzeko garaia iritsi da, eta horretarako aitzakia behar baldin bada, ekin diezaiogun aitzakia horren eraketari.
|
|
|
Adibidez, Panek en mapa emozionalek (Panek & Benediktsson, 2017; Pánek & Pászto, 2017) edo ThinkAboutSound 6 78 (Craig, Moore, & Knox, 2017) bezalako esperientziek aurrerapen teknologikoen bitartez aurreratzen digute nola txerta daitekeen lan indar amateurra hirigintza eskalako arkitektura produkzioan. Hala ere, ez da ahaztu behar, teknologia digitalen erabilera komenigarria, edo agian beharrezkoa, izan daitekeen arren, oinarrian beti prozesu baten diseinu egokiak
|
egon
duela.
|
|
|
Euskal Herrian eta Espainian, aspaldidanik
|
egon
izan dira etxebizitza kooperatibak, promozio gastuak gutxitzeko helburuarekin. 1911ko Etxe Merkeen legeari esker sortu ziren lehen kooperatibak, landa eremutik hirietara izandako migrazioek eragindako etxebizitza arazoei irtenbidea emateko.
|
|
|
Etxebizitza politika publikoak birpentsatzeko eta alternatiba arrunt bilakatzeko, hiri barnean espazioak badaudela eta
|
egon
behar dutela deritzogu. Administrazio publiko eta gobernuei dagokie eskubideen bermatzaile moduan duten rola betetzea.
|
|
|
Espazio urbanoaren konkista mota desberdinak
|
egon
dira, jaietatik hasita, manifestazio, elkarretaratze edota ospakizunetara. Denek amankomunean zerbaiten aldarria eta komunitate izaera dute, publikotasun eta balio batzuen adierazle izanik (Guillo, 2016).
|
|
2019
|
|
|
Edertasunaren ulerkeran bilakaera bat
|
egon
dela dirudi.Alde batetik, testu klasikoetatik jasotzen ditugun pertzepzioek edertasunaren ikuspegi arrazional eta neurgarriago bat irudikatzen dute. Bestetik, pizkundeak ekarritako humanismoak zalantza berriak piztu zituen, eta aurkako filosofi korronte ezberdinak sortu ziren.
|