|
2000
|
|
|
Kirola ardatz izanik ere, ordu laurdeneko informatiboa oso ikusia da herrian, baita asteburuari begira egiten den saioa eta «Herriko semeak» izenekoa ere, non adineko jendeak garai
|
bateko
Zarautz hizpide hartzen duen.
|
|
|
Horrez gain, ez dugu kontuan hartzen, herri aldizkarien bitartez beste gantxo batzuk dauzkatelako jende asko ari dela alfabetatzen euskara batuan. Beste maila
|
bateko
alfabetatzea izango da, baina ari da...
|
|
|
Goi Aragoiko menditarrek gordetzen zituzten bitxikerien arteko beste baten gisan aipatzen ziren fablak orain dela gutxi arte, hau da, garai
|
bateko
aragoeraren azken dialektoak. Eta aztertu ere, hizkuntza ikuspegitik baino gehiago dialekto moduan ikertu izan dira.
|
|
|
Bat
|
bateko
jardunean ere bertsolariak gori gori aritu izan dira sarri eta horietako batzuk topa daitezke antologia honetan: Txirrita, Pello Errota, Lazkao Txiki, Iturriaga, Egaña, Peñagarikano, Sarasua, Lujanbio...
|
|
|
Oraindik ere eraikitzen ari dira eta, zorionez, gero eta gehiago, arkitektoek guri galdetzen digute. Garai
|
bateko
frontoi guztiak desberdinak dira eta horrek ere aldatu behar du, estandarizatu egin behar da. Inork ez du egiten 51 metroko igerilekua 50ekoa baizik.
|
|
|
Eskuz Binakako Txapelketan Mikel Goñiren ordez Asier Olaizola aritu da jokatzen. Jokin Errastik zentimetro
|
bateko
irekia du eskuan. Nola uler daiteke, kiroletan zientzia aldetik eta prestaketa aldetik dauden aurrerapenak ikusita, pilotariaren arazo fisiko nagusia eskuetako mina izatea?
|
|
|
Orain berriz, ekinaren ekinez, bikoizlari profesionalek franko hobetu dute beren jarduna. Lausotuta geratu da garai
|
bateko
euskara sintetiko hura, euskaltzale amorratuenei ere katez aldatzeko gogo bizia pizten ziena. Egun aldiz, euskaratutako film batek ez digu belarriko minik sortuko.
|
|
|
Adibide garbia, ETB 2n eskainitako BBCren erreportajea izan zen. Kamera ezkutu baten bidez, erreportari bat Estatu Batuetako moda aldizkari
|
bateko
argazkilaria zela esan eta Elite agentziako buruen laguna egin zen, adin txikiko neskatxen bortxa benetakoa zela frogatuz.
|
|
|
ETBri gagozkiola, gehiago bultzatu lukeen alderdia dugu. «Asteberri» edo garai
|
bateko
«Erreportari» bezalako saioek jarraipena izan lukete. Telebista komertzialek ezin dezaketena egin, alegia.
|
|
|
Belaunaldi berriei bidea zabaldu eta lana erraztu ostean, AEK ofizialdu zenean, euskara irakasteari utzi zion. Eskola ematen hogei urteko esperientzia hori bilduz, «Euskara Ikasbidea» izenburudun lana osatua zuen, argitaratu gabe dagoena, baina garai
|
bateko
irakasleek beraien kabuz egin beharreko lan izugarriaren erakusle garbi dena.
|
|
|
industrialek beraiek ere aitortzen dute oso egingarria dela seiehun enplegu lortzea; azkenean heldu baita hirurogei bat urtero, hamarkada
|
bateko
epean
|
|
|
1) Lengo garai
|
bateko
|
|
|
Horiek dira horrelako mahai batean eztabaidatu liratekeenak. Guretzat lehenbiziko aitortza da, Euskal Herria sei lurraldez osatuta dagoela eta sei lurralde horiek, marko juridiko politiko berri
|
bateko
kide izateko eskubidea dutela. Gero, erritmoen arabera, lurralde bakoitzak marko horretara egokitzeko aukera izan dezake.
|
|
|
Aldi berean, bere bat
|
bateko
hedapenak errotiko arazoa dakarkigu: ekonomia ereduen bateragarritasuna gizakiaren oinarrizko xedeekiko eta aukera berdintasunarekiko.
|
|
|
Besta" basati" baten ondoren desagertu eta inork ez zekien non zegoen. Hiltzat ere jo zuten, harik eta eliz
|
bateko
eskaileretan markesa batek ezagutu zuen arte; beste eskaleekin batera, listua zeriola, tontotua zegoen. Kontuak kontu, ezintasunari aurre egin eta ongi kostata, bi urteren buruan memoria eta mintzamena berreskuratu ez ezik, ezker eskuarekin ere marrazten ikasi zuen, bere ibilbidea 20 urte gehiagoz luzaraziz.
|
|
|
PSOEren baitan eta haren inguruko esparruetan hauteskunde emaitzei buruz egiten den hausnarketak, noski, zerikusi zuzena du bat
|
bateko
hoztasun honetan. Iada hiltzaile frogatuak diren hauei urte askoz eman zaien babes konplizea dela porrotaren zergatietako bat aho batez aitortzen du mundu guztiak, eta onartzen da etapa beldurgarri hartan inplikaturik egon zirenak betirako baztertzea dela zulotik ateratzen hasteko lehen baldintza.
|
|
|
Gaizkile piramidearen gorenean egon behar izan zutenek ere ulertu dute koiunturaren aldaketa sakona, eta diskreziorik isilenean murgildu dira, garai
|
bateko
desafio jarrera utzita.
|
|
|
Urtarrilean Donostian egin ziren energi eraginkortasunaren inguruko jardunaldi batzuetan, domotikan diharduen Dinitel enpresako Ikerketa eta Garapen arloko zuzendari teknikoak, Natividad Garciak, esan zuenez, etxe
|
bateko
aparailu guztiak automatizatzeko, 250.000 eta 500.000 pezeta (10.000 eta 20.000 libera). bitartean behar dira. Dena den, inbertsio horrek etekinak ematen ditu, sistema domotikoak energi kontsumoa optimizatzen baitu, %40 inguru adituen arabera.
|
|
|
Oliba oliotan dauden San Jeronimo patata frijitu bereziek ere euskaraz, gaztelaniaz, alemanieraz eta ingelesez azaltzen dituzte osagaiak. Saltokian ordea, Ruffles eta Lays patatetatik berezita, bazter
|
bateko
apalean kokatuta daude
|
|
|
Aramaion eta Deba haranean hedatzen baita euskalkia, eta badirudi mendebaldeko hizkera hori izan zela garai
|
bateko
Arabako zati handienean mintzatzen zen euskara. Baina ez dirudi oso begiko dutenik eurenari bizkaiera esatea, eta euskara batua herriko euskaratik urrun egonagatik, zailagoa dirudi bizkaiera batua zubilanerako onartzea.
|
|
|
Ez zaizu arrazoirik falta, badirudi Shakespeare eta garai
|
bateko
antzerkigileen lanak arrakastaren berma direla. Jendea itsuitsu fidatzen da horretaz, eta halako errezeloa dute obra berrien aurrean.
|
|
|
Ez dago talde literariorik irauteko bokazioarekin jaiotzen dena. Horrek irauten du irauten duena eta handik aurrera beste era
|
bateko
harremana geratzen da.
|
|
|
Getxon ere bada beste bat. Hor dira" Ostiela!"," Putz"... garai
|
bateko
bideari jarraitzen diotenak. Baina beste modu batzuetan ere hasi da jendea lanean.
|
|
|
Lehiaketek bi alde on dituzte nabarmen. Ez baduzu nondik irten, ez bazara talde literario
|
bateko
kide eta inork ez bazaitu ezagutzen, lehiaketa irabaztea zure burua ezagutzera emateko bide bat da. Eta hori une jakin batean, adin batean, garrantzitsua da.
|
|
|
Buruz salta eta igeri pittin bat egiteko adinako putzuak eraikitzen zituzten errekek, urak bidean atseden hartzeko. Mendiarte zoragarri
|
bateko
luxuzko piszina naturalak.
|
|
|
Hain gazteak eta jadanik izen
|
bateko
bertsolariak. Zein izan dira zuen abiapuntuak?
|
|
|
Edukin zerbait baduela antzematea zaila da, zinez beste garai
|
bateko
kazeta baten tankerakoa baita" Le Miroir". Tamaina handikoa, herrietako berri arruntez (sortzeak, heriotzak, ezteiak eta abar...), eztei argazkiz eta kiroletako albistez osatuta gehien batez.
|
|
|
Gauza gehiegi, nahiago nuke batekin bakarrik aritzea, baina... Alde batetik ari gara Kantabria eta Bizkaia arteko aztarnategi
|
bateko
hezurrak aztertzen, amerikar bat ari da ikerketa burutzen. Eta bestetik oraintxe bukatu dugu Labeko Kobako azterketa.
|
|
|
Orain ari dira asko aztertzen Erdi Aroko aztarnategiak, arkeologia historikoko aztarnategiak. Hor gazte berri asko sartu da, garai
|
bateko
karobiak, olak, ermitak... ikertzen. Azken urteotan arkeologia arriskugarria sortu da.
|
|
|
(Deba Goieneko adibide bat)" Xabier Larrañaga UNEDeko irakaslearen eskutik;" Historiaren desmitifikazioa: Asterix eta Obelix" izango du hizpide Isidora Emborujo EHUko irakaleak;" Zarauzko Fotomuseoaren aurkezpena";" Amerikaren irudia" Oskar Alvarez eta Idoia Arrieta irakasleek azaldurik," XX. mendea irudietan barrena" Josu Chuecaren eskutik;" Herri
|
bateko
historia: Biarritz, bisita gidatua" eta" Zumalakarregi museoaren aurkezpena" egingo du Mikel Alberdi museoko teknikariak.
|
|
|
Garai
|
bateko
bizimoduaren galera salatu nahi du antzezlanak. Aurrerapenaren izenean zementua nonahi jarriz zenbait leku eder eta ohitura desagertzen ari dira eta.
|
|
|
Jokalariren bat kantxatik kanpora irtendako pilota itzultzeko gai bada, ez da jokoa eteten. Sakea alde
|
bateko
puntatik egiten da beti eta falta marra gainditu beharra dauka. Sakea egiteko orduan, gure errebote eta laxoko botarriaren antzeko tripodea erabiltzen dute.
|
|
|
Zumardia jendez gainezka, eta guztiak ere herri dantzak dantzatu eta dantzatu. Hasberri eta dantzari iaioak, haurrak, gurasoak, gazteak eta garai
|
bateko
bileretan jai giroan aritzen zirenak.
|
|
|
gero Mundu Gerra ezagutu nuen. Gogoratzen naiz nola arratsalde batean hasi ziren su kanpaiak jotzen, eta nola baserri
|
bateko
andrea hasi zen negarrez," gerra berriro"! Jende asko hil zen Saran Lehenengo Mundu Gerran, akaso 80 mutil, frontera joanak; eta jendeak ez zeukan gerrarako gogorik.
|
|
|
Bestetik, hilabete batzuk pasa ondoren, ETAk bi azterketa oso sinple egin zituen: nahiz ETAk alde
|
bateko
su etena iragarri zuen estatua ez zen su etenean sartu. Beraz, ETArena tregoa izan zen.
|
|
|
Hautsia dago, eta ageri denez ETA garai
|
bateko
dinamikara bueltatu da. Zer bilatzen du ETAk?
|
|
|
Zera nahiko nuke: norbabitek dirua jartzea, leku jakin
|
bateko
orkestra sinfonikoarekin grabatzea edota beste norbait nahasketa lanetaz arduratzea.
|
|
|
Adierazpen askatasuna eta teorian gailurrean ordezkatutako beste zeinbait baloreren garrantziaren adierazle dira debekuok, baina baita kontraesan ikaragarri baten agerle ere: herri
|
bateko
herritar askok ezin izan duela jarraitu herri horretako gertaera oso garrantzitsu bat bertako hizkuntzetako batean. Guztia XXI. mendeko Europan gertatua
|
|
|
Bada, uste dena baino askoz gehiago, kiroltasuna zer den transmititzen dakien jendez inguraturik badaude, Aingeru Epaltzaren" Baloika" ko protagonistak erakusten duten bezala. Neska motiko hauek, futbito talde
|
bateko
partaide izanik guztiak, kiroltasuna ondotxo dakite zer den, jokoan eta lehian gogo biziz ari diren arren. Eta aurkakoak azpijokoetan hasten zaizkienean, ahatik ez dira sekula maltzurkeria berdinean eroriko, benetako pistolei eta beraietako baten bahiketari aurre egin beharrean badira ere.
|
|
|
ZERUKO ARGIAk bere 400 zenbakia kaleratzen zuen, alajaina! Bere arduradunek bazuten oroitzapen atsegin hura ospatzeko arrazoirik, hartaraino ailegatzea ez baitzen ahuntzaren gauerdiko eztula, eta bere ohorez lau zero potoloz apaindu zuten 1970eko azaroaren
|
bateko
banakoa. Hala ere, alaitasun gutxi erakusten zuten zenbaki berrepikatuaren ondoan agertutako idazlanean
|
|
|
Bertsolarien artean oso ongi moldatuko zarete, baina bertsolaritzak kritika ugari jaso izan ditu: garai
|
bateko
bertsogintza alde ederrekoa zela, gaiak politizatuta eta bertsolariak ezker abertzalekoak bakarrik direla...
|
|
|
Ahalegina egitea berez azaleko diren gauzatan (eszenografian...) polita izan liteke, baina barruko mugen esplorazioa da benetako esperimentazioa: hartu dezagun bertsolari bat edo bi eta inbestigatu bat
|
bateko
bertsolaritzaren mugak non dauden. Egun, bat bateko bertsoa eta idazten den literatura ez daude hain urruti kalitate literario esaten zaion horretatik.
|
|
|
hartu dezagun bertsolari bat edo bi eta inbestigatu bat bateko bertsolaritzaren mugak non dauden. Egun, bat
|
bateko
bertsoa eta idazten den literatura ez daude hain urruti kalitate literario esaten zaion horretatik. Niri ez dit ezer esaten ETBko programaren ahalegin nagusia enfokea, errealizazio ona... bada.
|
|
|
Momentu honetan dugun gabezia handienetako bat zera da: mundu zabalean bat
|
bateko
bertsolaritza zer den adierazten asmatu behar dugu. Gaur hemen dagoen bat bateko bertsolaritzak ez du inolako antzik ahozkotasunaren adituek deskribatzen duten ahozko poesiarekin.
|
|
|
mundu zabalean bat bateko bertsolaritza zer den adierazten asmatu behar dugu. Gaur hemen dagoen bat
|
bateko
bertsolaritzak ez du inolako antzik ahozkotasunaren adituek deskribatzen duten ahozko poesiarekin. Autoreak ez duela existitzen esaten dute, onomatopeia mordo bat daukala, joste lan asko baina originaltasun gutxi; sozialki liturgikoa dela baina ez errelebantea, komunikabide izateko batere onarpenik ez duena...
|
|
|
Autoreak ez duela existitzen esaten dute, onomatopeia mordo bat daukala, joste lan asko baina originaltasun gutxi; sozialki liturgikoa dela baina ez errelebantea, komunikabide izateko batere onarpenik ez duena... Bat batekotasunaren adituak dabiltzan mundu horretan bat
|
bateko
bertsogintza gizarte honetan zer den eta nolako barne prozesuak dituen adierazten asmatzen badugu, ondorengo 20 urteetan ahozko literaturaren gairik preziatuena mundu mailan bertsolaritza izango litzatekeela. Zeren gaur egun, 40ko urteetan Balkanetan egindako grabazioetatik ateratzen dituzte ondorioak, edo Afrikako ez dakit zer triburekin berdin.
|
|
|
Zeren gaur egun, 40ko urteetan Balkanetan egindako grabazioetatik ateratzen dituzte ondorioak, edo Afrikako ez dakit zer triburekin berdin. Eraiki den ahozkotasunaren teoria guztia, gehiago dagokio Koldo Ameztoi ipuin kontalariari bat
|
bateko
bertsolaritzari baino. Inork ez daki hau hemen dagoenik, maila horretan.
|
|
|
Dena dago egiteko. Ez bakarrik jaialdiak, aro bakoitzaren ikerketa egin behar da, beste formatoetako bertsoak, bat
|
bateko
bertsoak eta bertso jarriak; gure egungo entzuleen ikerketa sozio sikologikoa; barne prozesua, nola egituratu errimak...
|
|
|
Azken hamabost urteotan zaildu egin da lehenez gainera bertso lana. Ingurugiroa trinkoa ez denean, jaialdietan alegia, entzuleak batak era
|
bateko
gauzak eta besteak beste era batekoak entzun nahi ditu. Bertsotan ongi egitea ez da aski horrelakoetan.
|
|
|
Baina zalantza habitu zaio barruan. Bertsolari belaunaldi berrienek ez dute bere burua aurkitzen auzo txiki
|
bateko
egun pasa luze horietako baten. Zer esan haiei?
|
|
|
Zenbait kargudunek Elkarteari instituzioetatik, joera politiko baten pareko tratua eman diote, Txapelketa Nagusietako finaletan kargudunek saria ematerakoan jasotako txistu hotsetan justifikatuz. Eta nago ideologia
|
bateko
bertsozalea hoztu egin dela proiektu honekin, proiektu honetan dabilen bertsolarigoarekin, eta azken finean bertsolaritzarekin.
|
|
|
Izan ere, etxeko egongelan nork bere herriko telebistak ikusi ahal izatea aukera erreala da. Merkea da (berrogeita hamar mila pezetaren truke satelite bakar
|
bateko
ehun bat kanal hartuko dituzu, hainbat herrialde eta hizkuntzetakoak) eta eskaintza oso hazkorra da. Esaterako, gaur egun Bilbotik jaso daitezkeen satelite seinaleei esker, seirehun kanal baino gehiagoren artean hautatzeko modua dago.
|
|
|
Beraz, estilo pertsonal horrek ematen dio bere obrari balore berezia. Izan ere, mundu guztiko literaturaren erreferentziek eta euskal herriko tradizio ezberdinek elkarturik aditzera ematen dute badela gure artean erdi ezkutaturik eta erdi galdurik dagoen errealitate bat bere liburuetan islatzen saiatzen dena mundu mailako beste errealitate askorekin harremanetan jarriz, era
|
bateko
eta besteko ispiluez baliatuz, errealismotik fantasiaraino, eta alderantziz ere bai.
|
|
|
" Lehen errakuntza" ren ondoriozko kaosak munduari zentzurik hartzea galarazten digu; egia deitzen dugun hori, berriz, hipotesirik egokiena besterik ez da. Horregatik, kaosa nagusi den errealitatearen aurrean, poesiak bat
|
bateko
ezagutza intuitiboa besterik ez lezake jaso; halere," poesiak psikiatriak baino errealitatearen ezagumen handiagoa ematen du, nahiz eta informazio gutxiago, esperientzia zientzia baino egiatiagoa delako, imajinazioa zientzia baino ahaltsuagoa delako." (141 or.)
|
|
|
Lehen zatia, hitz lauz egindako zigor ziega
|
bateko
prosazko kronika modukoa da, bigarrena aldiz, zatika eginiko poema luze bat da eta hurrengo hitz hauez aurkezten dute hitzaurrean: " Eguberri amarauna delako idazlana, berriz, 1982 eta 1983 arteko Eguberrietan eginikoa da.
|
|
|
anorexia, gai politikoak, langile mugimendua... Hartara, bi maitaleen arteko istorioaz gain, garai
|
bateko
egoera sozial eta politikoaren alderdi bat ere islatuko da liburuan. Sinesgarritasuna eta egiantzekotasuna irudikatzeko asmoz, noski, gertaera guztiak herri ezagunetan kokatu ditu:
|
|
|
Haatik, ipuinak independienteak dira, nahiz eta ipuin batzuetan beste ipuinen
|
bateko
pertsonaia berak aurkezten dizkigun.
|
|
|
Liburuan zehar pertsonaia ezberdin asko aurkezten bazaizkigu ere, batzuetan ipuin
|
bateko
pertsonaiak beste ipuin batean sartzen ditu: " liburuko pertsonaiak errepikatzen joaten direla, batzuk azaltzen, besteak gordetzen, batzuk ipuin batean protagonistak, eta beste batean bigarren mailakoak" (Egunkaria VI).
|
|
|
Genero mota ezberdin ugari darabiltza: eskutitzak, hitzaldi grabatuak, klase
|
bateko
bakarrizketa, filmeetako pasarte egokituak,... Aniztasuna maila guztietan, beraz.
|
|
|
Urrun dabil menditik, kale artera garamatza, eta, zehatzago esanda, hiri handi
|
bateko
pisuetako etxebizitzetan izaten diren bikoteen barrunbeetara: gizon emakumeen gorabeherak eta miseriak, elkarren behar eta konpondu ezinak... maisutasunez daude deskribatuta, batez ere, zenbait gizon tipo:
|
|
|
Batetik, reflex deituriko saila dugu zortzi narrazioz osatua; bestetik, polaroid deiturikoa hemezortzi narrazioz osatua. Lehenengo saileko ipuinak luzeagoak dira; bigarrenekoak, aldiz, bat
|
bateko
irudiak dira. Beraz, sail bakoitzean argazki kamara mota bakoitzari dagozkion irudiak dira eskaintzen zaizkigunak.
|
|
|
Polaroid deituriko atalean, bestalde, bat batekotasuna gailentzen da, irudi azkarren modura eraturik baitaude ipuinak. Ipuin oso laburrak dira, eta hauetan argazkiak berak ipuinotan ageri ez diren arren, ipuin hauen bidez egoera jakin
|
bateko
argazki txiki bat eskaintzen zaigu, sentsazio ezberdinak iradokitzen zaizkigula. Hortaz, oso ipuin eskematikoak dira, topikoz beterik daudenak eta gehienetan galtzaileen mistifikazioa ere ikus daiteke.
|
|
|
Ikusi dugun modura, Manhattan bilduman itsasotik urrundu eta hirira ekarri gaitu. Hiri
|
bateko
lekukotasuna emateko gaueko giroa aukeratu du bederatzi ipuin hauetan, beste narrazioetan ere nagusi zena. Gainera, aurreko narrazioetan ere Las Cortesera hurbiltzeko saioa egin zuen.
|
|
|
besteak beste, Tokio, Frankfurt, Zurich, Paris, Londres eta New York. Modu honetan, ez da giro jakin
|
bateko
deskribapen zehatzik egiten.
|
|
|
Estiloa ere sortu duela esango genuke. Juan Luis Zabala, Bukowski, garai
|
bateko
Montoia, Enrico Brizzi eta beste batzuk datozkigu burura, Iturriagaren lehen nobela hau alderatzerakoan, baina ez da erraza antzekorik topatzea. (Gara)
|
|
|
Argumentuari dagokionez, bi eleberrietan plano bikoitza aurkezten zaigu. Beluna Jazz eleberrian, batetik, Bob Ieregi saxojole ospetsuaren bizipenak kontatzen zaizkigu; eta bestetik, eroetxe
|
bateko
giroa du hizpide. Bestalde, liburuaren hasieran hilketa baten berri ematen da:
|
|
|
Pasaia Blues eleberrian, ordea, honako bi plano hauek bereiz ditzakegu: batetik, erakunde armatu baten inguruko ikerketa bere gain duen ertzainen taldea; bestetik, erakunde armatu
|
bateko
kideen arteko harremanak. Kasu honetan, irakurlearen arreta erakartzeko hasieratik aipatzen den erakundeko kide baten eta ertzain baten arteko harreman bitxiaz baliatzen da:
|
|
|
Are gehiago, data ere zehazten du: maiatzak 13 Garai hartan hiri
|
bateko
gaueko giroa eleberri batean islatzea berritasuna zen. Geroztik, ugariak izan dira Bilbo hiriaren gauak hizpidetzat hartu dituzten idazleak:
|
|
|
Zientzia fikziozko12 narrazioetan etorkizunean kokaturiko irudimenezko mundu
|
bateko
gertaeren berri ematen zaigu. Beraz, fantasiaren bidez, eta zientziaren eta teknologiaren aurrerapena kontuan izanik, mundu posibleak eratu ohi dira.
|
|
|
Juliusen istorioa. Piraten erasoa dela-eta bere noraezean geratzen da izar
|
bateko
hirugarren planetara iritsi arte. Nekazari gizarte batekin topo egingo du, jauntxoen pean dagoen gizarte batekin.
|
|
|
2 Inor da behartu elkarte
|
bateko
kide izatera.
|
|
|
Guztion jakinerako, lekukoak hor daude. Garai
|
bateko
pedagogia trebea benetan, alajaina, heziketaren ordez izuketa.
|
|
|
Beraz, aurreko bi taulek erakutsi digutenez, albisteen kopuruaren aldetik, EUSKALDUNON EGUNKARIA eta GARAren artean ez dago ezberdintasun handirik, Euskal Herria irudikatzeko unean. Baina errepara diezaiogun orain albisteen edukiari: zeri buruz mintzatzen dira bi egunkari horiek herrialde edo eskualde
|
bateko
zeinbesteko albisteak aipagai dituztenean. Horretarako, albisteetako gertaera lekuakhartuko ditugu erreferentziatzat, eragite eremuarekin alde handirik ez baitute.
|
|
|
Bestalde, neurketa honetarako telebista kanal bakoitzaren benetako emanaldia hartu dugu kontuan.Horretarako, aste konposatu
|
bateko
emanaldi osoa grabatu eta aztertu dugu. Errepikapenak ere kontuanhartzen dira, beraz.
|
|
|
Zuzendariari bidalitakogutunen arteko bat da item hori; ez da albistea, iritzia baizik. Ikastola
|
bateko
ikasleengutun bat da eskuartean duguna, giza eskubideei buruz hausnarketa egiten duena. 19lerro dira guztira El Correo egunkarian euskaraz agertu direnak, nahiz eta lerro horiek230 ikaslek izenpetu dituzten.
|
|
|
Euskal Herrian zabaltzeko argitalpenean, Madrilgo egunkari honek bere egiten duZazpiak
|
bateko
leloaren zentralitate grafiko integratzailea. El Mundok, kontuan hartzen du Euskal Herria bere osotasunean, eguraldiari buruzko mapa marraztean, Frantziak eta Espainiak administraturiko euskal lurraldeen arteko estatu muga adierazteko marka berezirik gabe.
|
|
|
Aztertu ditugun albistegien ondorengo eguraldi emanaldietan, Euskal Telebistarenak dira Euskal Herri oso eta integratuaren aldeko apostu garbia egiten dutenbakarrak. ETBk, euskarazko zein gaztelaniazko meteo emanaldi horietan, Zazpiak
|
bateko
profila aireratzen du. Mapa horrek hiru muga marra ditu:
|
|
|
Gure artean, Euskal Herrian/ Herrietan irakurgai eta ikusgai ditugun hedabideekzeinek bere gustuko mapa marrazten dute, defendatu gura dituzten helburu estrategikoeimen eginez. Badira gure artean Euskal Herri bateratu, integratu eta lurralde anitzeansinesten dutenak, Zazpiak
|
bateko
maparen aldeko apostu grafikoa egiten dutenak.Badira egungo marko juridiko administratiboak soilik ikusi/ erakutsi gura dituztenak.Badira euskal lurraldetasuna barrutik birrintzearen aldeko apostua egiten duten probintziazaleak. Badira, baita ere, euskal lurraldetasunaren ukazio biribila praktikatzenduten estatalistak ere...
|
|
|
Izan ere, baldin eta kontrara egingo balute, berezkoaeta historikoa den hizkuntz eta kultur harremanaren ukapen soziala bultzatukolukete, zeren egungo gizarte mediatizatu modernoan, hedabideetan ez dena ezbaitago eta ez baitu existentzia sozialik. Hedabideak iruditeria kolektiboarensortzaile eta zabaltzaile baldin badira, Zazpiak
|
bateko
mapa ukatzen duenakeuskaldunen arteko harremanaren isla kulturala eta isla soziala ere ukatzen ditu, partiketa administratibo eta politikoaren izenean.
|
|
|
2 Egunkarien sekzioetan, albisteak sortu diren herrian edo eragina dutenlekuan kokatu lirateke grafikoki. Horretarako, ondo legoke sekzioarengoialdean Zazpiak
|
bateko
mapa txiki bat erakustea, orrialdean agertuko direnalbisteak zein herritakoak edo zein lurraldetakoak diren azpimarratuz.
|
|
|
Lurraren eta lurraldearen gainetik dagoen kontzeptu politiko eta sozial garrantzitsua da lurraldetasuna.Lurraldetasunak medio fisikoarekin harreman zuzena duen arren, batez ere, eremufisiko batean bizi den jendearekin du harreman zuzena: jende talde horrek kolektibitate
|
bateko
partaide sentitzearen sentsazioarekin, argiro esanda.
|
|
|
–Etorkizunean ere ezaugarri etniko kulturalek nazioa definitzen jarraituko dutelabaiezta dezakegu; hutsean, batzuetan, baina ezaugarri politikoen eskutik gehienetan, ene ustez, eta osotasun bat eginik; hots, ez lehenak zentzu negatiboz hartuta eta bigarrenak kontrapisu modura ulertuta, osotasun
|
bateko
agerpide desberdin bezala baizik.?
|
|
|
–Egin behar duguna, ez bait da mundua hobeto pentsatu, bainapixkat hobeto jarri. Teoria haundiek eta ideologiek, munduaren kolpe
|
bateko
soluzioek eta salbazioek, ez sinesgarritasunik dute, ez sostengu razionalik, gaurko zientzien fragmentazioarekin eta espezializazioarekin, eta interesik ere dagoeneko apenas geratzen zaie espiritu eskeptiko samar batentzat.Sistema haundiak Hegelekin suntsitu ziren, XIX. mendean suntsitu ziren. Euskalduna, berriz, herrizaharra da, optimismo haundiegiz ibiltzeko munduan perfekzio guztizkoaren edonolako teoria etaidealekin.
|
|
|
Internet Asmoak geroeta garbiago daude. Garai
|
bateko
informaziorako superautobideak, zeinek oso azpiegitura garestia erabiltzen baitzuten (estatuek borondate onez ordainduta), informazioa garraiatzeko eta erabateko komunikazioa ezartzeko omen ziren. Baina superautobideak supermerkatu bihurtzen ari dira.
|
|
|
Hortaz, naziotasuna eta nazionalitatea bereizi beharra dago. Naziotasuna, nazio nolakotasuna den heinean, nazio
|
bateko
kide edo partaide sentitzeko ahalmena eta eskubidea izanik, nazionalitatea estatu batek bere hiritartzat jotzen dituenpertsonentzat arautzen duen izaera juridikoko nortasuna da. Naziotasuna norbanakoaren aukera da; nazionalitatea, aldiz, estatuak aldez aurretik askripzioz erabakitako eta araututako nortasuna da orokorrean, zenbait kasutan norbanakoak aukeratzeko posibilitatea badu ere, naturalizazio kasuetan adibidez.
|
|
|
Berez, beren burua desberdin (hizkuntza, erlijio, etnia, eta abar tartean direla) ikusten duten taldeak soilik inplikatzen dira beren ezaugarri funtsezkoak babesten, estatu
|
bateko
herritar gisa integratuak egon zein egon ez.
|
|
|
Deschenez i (1989) jarraituz, hauxe da gutxiengo egoeran dagoen taldea:, estatu
|
bateko
herritar taldea, estatuan kopuru aldetik gutxiengoa dena eta aginteanez dagoena, ezaugarri linguistiko, etniko edo erlijioso desberdina duen populazioaren gehiengotik bereiziz, eta biziberritzeko borondate kolektiboarekin taldekideenelkarren artean loturik egonik, gehiengoarekin de facto eta de jure berdintasuna nahiduena?. Gutxiengoan dagoen taldea, beraz, ez da taldekide kopuru urria soilik, estatus eta botere urritasuna dituena ere baizik.
|
|
|
Lau identifikazio eredu horiek, hala ere, ez dira elkarren artean loturarik gabeagertzen. Adibidez, taldearteko mailan, talde
|
bateko
kide gehienek asimilazioa nahibadute, gizabanakoa bere taldekidetza gabe geldi daiteke, beste aukerak esanahigabe gelditzen baitira; edota norbere taldeko kide batzuek bereizketa edo independentzia hautatzen badute, gizarte zabalagoaren ideologia meneratzailea (hau da, ideologia asimilazionista) zalantzan jarria izango da. Azken testuinguru honetanizango da nazioen (adibidez Ipar Irlanda (Crains 1979) edo Euskal Herria (Valencia& Villarreal 1992; 1993; Valencia 1996; 1999)) eta estatuen arteko gatazka emangodeneko kasua.
|
|
|
Esango nuke Txillardegi garai
|
bateko
intelektuala dela, diziplinartekotasunarenarragoa, zientzia zehatzetan hezitako ingeniaria eta gizarte zientzietan hazitakoikertzailea; ondo atondutako burua dela esango zukeen baten batek.
|
|
|
Bi aipatzearren, nik neuk biziki estimatutakoak, joandako bat, ImanolBerriatua, eta bizirik dirauen beste bat, Txillardegi bera, aipatuko nituzke. Honeksorrarazi zidan miresmena ez da sekula itzali nigan, eta gaur egun areagoturik dago, konturaturik bainago ez zela izan egun
|
bateko
lore zimelerraza, bizitza osoko ibilbidemugagabeak behin eta berriro helburu bererantz doazen ildoak ireki dituen goldeabaizik.
|
|
|
Modu zientifikoan landutako Soziolinguistikak bestelako maila berrira eramangoditu euskararen fenomeno sozialez arduratuta dabiltzanak, garai
|
bateko
topikoak eta, kaikukeriak, gaindituz.
|
|
|
gizakiarentzat errealitateespezifiko bat adierazten duela, beste ezerentzat ez bezalakoa, galdutasun edo ziurgabetasunaren sentimendu mingarria inplikatzen duena, garapide ezbaikor dolorezkobatena denboran. Denborak, horrela, existentziak?, arrisku baten tankera hartzen duharentzat; amildegiarena, mehatxuarena, tximistarena, bat
|
bateko
errebelazioarena, beti ezusteko biharrarena... Gizakiaren denborazkotasuna izango da, hortaz, gizakiarenulerkera existentzialistan oinarrizkoa, ez haren natura edo esentzia (metafisikoa, denboragabea).
|
|
|
Alternantziarena7 da zehatzen finkatu den ukipen fenomenoetako bat. Ukipen egoeran hiztunek, era batera edo bestera, maiztasun handiago edo txikiagoz, bi hizkuntzen artean alternatzera iristen dira8 Zerk eragiten du, ordea, alternantzia hori. Zerk eramaten du hiztun bat hizkuntza
|
bateko
osagaiekin batera bestekoak erabiltzera?
|
|
|
Elkarkidetasunak edo auzolan adigaiak erakusten duenmodura: nahiz eta gutariko bakoitzaren esperientzia besteei begira ezberdina izan etanor bera izan besteengandik ezberdina, kultura
|
bateko
eta bereko partaide gara; intereshistoriko komunak ditugu (sozialak, politikoak, ekonomikoak). Pentsatzen dut ezgarela behar bezain kritiko, sasi guztien gainetik, mozorrotutako jokabidez, lankide, adiskide... izenekin eusteko leherre nak egiten ditugunean, eta horiguztia diot sexuaz eta patriarkalismoaz egiten ditugun erabilerak bazter utziz.
|
|
|
Bestalde, nekez onartuko du gutariko edonork, bultza egiten dugula, ahulen dirudiena, gutxietsiena edo elkartasun handiena erakusten duena erabiltzenditugula. Era berean, inork ez du onartuko, garai
|
bateko
buruzagitzarekiko menpekotasunak eraginda, gatazka irrazionalak bizirik dirautela, familietan?. Horiek etxekonorbait baztertzerainokoak izan daitezkeela,, familia, azturaz eta ez arrazoibidegarden eta sendoak tarteko.
|
|
|
Une jakin hartako testuingurua gaindituz, euskaldungoaren hizkuntz historia zaileta luzean urteetako honek badu beste berritasunik ere: Euskararen kontra, orduan sartu zen elizetan barnera Estatua, lehenengoz halako indar eta ahaleginez, ezbaitzen une
|
bateko
kontua izan, gerran eta gerraostean ia bi urte eta erditan luzatu zenabaizik. Eta 1940an ere ez zen gertatu guztiz itxi eta erabakita auzia, alderantziz baizik.
|
|
|
erdara zekien euskaldun askokgaizki zekien, artean, bigarren hizkuntza hori. Halako bat
|
bateko
administrazio kolpeakbaino min eta kalte handiagoa egin zizkion euskaldungoari, bere hizkuntz erabilpenetan, ondoko bi hamarkadetako hizkuntz politika orokorrak(). Hala ustedugu, behintzat, hori baieztatzeko azterlanik ez dagoen arren.
|
|
|
a) Argudio induktiboa izaera estatistikokoa da eta abiapuntua honako hipotesiadu: mota edo espezie
|
bateko
kide batez edo kopuru zehatz batez egia dena, egia damota bereko kide guztiez (probabilitatearen teoria).
|
|
|
b) Argudio deduktiboan abiapuntuko hipotesia aurrekoaren kontrako noraanzkoan formulatzen da: mota edo espezie
|
bateko
kide gehienez egia dena, egia da motaedo espezie bereko ale edo kide batez, nahiz eta hain begi bistakoa ez izan.
|
|
|
Beraz, egia bada musika tresnak edo mota jakin
|
bateko
adierazpen musikalak, orokorrean, nonbaitekoak edo inongotarrak direla, orduan egia da musika tresna edomota jakin bateko adierazpen kulturala hemengotarra dela. Aurrekoan bezala, kasubatean ala bestean proposamen hau egiesten ez bada, orduan proposamenaren oinarritzat jo izan diren jarduera komunikatiboaren baldintza orokorrak berrikusi etaberraztertu dira, eta berriro abiatu da irizpide edo oinarri berriakdituzten proposamenak birformulatuz.
|