|
2000
|
|
|
Adierazpen askatasuna eta teorian gailurrean ordezkatutako beste zeinbait baloreren garrantziaren adierazle dira debekuok, baina baita kontraesan ikaragarri baten agerle ere: herri
|
bateko
herritar askok ezin izan duela jarraitu herri horretako gertaera oso garrantzitsu bat bertako hizkuntzetako batean. Guztia XXI. mendeko Europan gertatua
|
|
|
Berez, beren burua desberdin (hizkuntza, erlijio, etnia, eta abar tartean direla) ikusten duten taldeak soilik inplikatzen dira beren ezaugarri funtsezkoak babesten, estatu
|
bateko
herritar gisa integratuak egon zein egon ez.
|
|
|
Deschenez i (1989) jarraituz, hauxe da gutxiengo egoeran dagoen taldea:, estatu
|
bateko
herritar taldea, estatuan kopuru aldetik gutxiengoa dena eta aginteanez dagoena, ezaugarri linguistiko, etniko edo erlijioso desberdina duen populazioaren gehiengotik bereiziz, eta biziberritzeko borondate kolektiboarekin taldekideenelkarren artean loturik egonik, gehiengoarekin de facto eta de jure berdintasuna nahiduena?. Gutxiengoan dagoen taldea, beraz, ez da taldekide kopuru urria soilik, estatus eta botere urritasuna dituena ere baizik.
|
|
|
Herriz herri antolatu eta gehienetan emanaldi bakarreko muntaiak izaten diren herri antzezlanen kopuruak ere gora egin du. Ehun
|
bat
herritarren partaidetza izaten dute eta gero eta herri gehiagok prestatzen dute euren muntaia dramatikoa (umorezkoa, historikoa, musikala...). Bide hori bultzatzea oso garrantzitsua litzateke ikusleak antzerkia ikusten ohitu eta antzokietara hurbil daitezen. j
|
|
2001
|
|
|
Ekintza kolektiboez hitz egin dugu; baina nola definituko zenuke herrialde garatu
|
bateko
herritarra konpromiso, askatasun edo kontsumismoa bezalako parametroetan edo norbere iritziei eusteari dagokionez?
|
|
|
Horrenbestez, zehaztu ezinezko ikusgai bat zela errango nuke. Holako sorkuntza lanak euskal kulturaren esparrua eraberritzeko, aberasteko edota garatzeko onurazkoak direla ezin dut uka, baina, nire iritziz, Herria Ohoretan bezalako obra
|
bat
herritar gehiengoaren sentierari egokituagoa da. Badaukat susmoa abertzale edo euskaltzale zenbait elitismo mota batean gustura dabiltzala eta sorkuntza lan" xumeagoak" —honek ez du erran nahi, haatik, asmatzeko eta obratzeko errazagoak direnik— bazter uzten dituztela.
|
|
|
Hitzak ez dira falta noski, baina direnak itsusiak kausitzen ditut, eta ez baldin badugu gertakari sentsual horien izendatzeko solas positiborik atzematen, mundu kosmikoaren plazer linguistikoaren zurrunbiloetarik baztertuak izatea arriskatzen dugu. Pentsatzen dut halatan Bourdieurekin batera alorrak alor direlako, Iparraldean, ardi hazkuntza eta euskal kultura biak uztarturik eratu zen Hizkuntza Kontseilu berriaren lehen zeregin urgentea, sexuaren ele baikorrak euskaraz bideratzea litekeela, diru publikoa erabiliz bistan dena, Estatu erraldoi eta maitagarri
|
baten
herritar garenaz gain, zor zaiguna alainan!
|
|
2002
|
|
|
Gertatzen ari dena ondokoa da, alegia, estatu
|
bateko
herritarrak diren arren, beste estatu bateko estatu hizkuntzaren hiztunak direla. Beste batzuen artean, kasu horretan daude Errumaniako hungariarrak, Danimarkako aleman hiztunak, Moldaviako errusiera hiztunak?
|
|
|
Halakorik ez badu, izapidea hiru dokumentu berrirekin konplikatzen da: jatorrizkoa, AIZ agertzen duena, edo poliziaren ziurtagiria, agiria ezin zaiola eman adierazten duena; jatorrizko NANa, Europako Esparru Ekonomikokoa bada; pasaportea edo nazionalitate ziurtagiria, hirugarren herrialde
|
bateko
herritarra bada; eta jatorrizko agiria, Espainian bizi dela egiaztatzen duena, jabetza eskritura gisa. Bizilekuz aldatu baduzu eta oraindik ez bazara zure NANean agertzen, jatorrizko errolda ziurtagiria edo errolda txartela aurkeztu duzu.
|
|
2003
|
|
|
Sektore batek, ETAren biolentzia legitimatzen duen sektoreak ETA ez dezala legitimatu lortu nahi du. Hasieran bide onean abiatu ziren, baina, errekontziliazioaren teoriaren puntu batek huts egin zuen, «prozesu politikoak lurralde
|
bateko
herritar guztien espresioa errespetatu behar duela» dioen puntua. ETAk bere proiektua inposatu nahi izan zuen, ETAk ez zuen utzi proiektu politiko hura herritarren espresioaren arabera garatzen utzi.
|
|
|
Bidezidor ondo ondoan historiaurreko tumulu batzuk ditugu: batzuk Arrolamendi I, II eta III izenez ezagunak, beste
|
bat
herritarrek aspaldi izen tipiko batekin bataiatutakoa: Jentiletxe.
|
|
|
Harrigarria bada be, izan dogu Euskal Herrian gizon apal eta txalogarri
|
bat
herritarra (laikoa) bera, ganera: euskeraz idatzi dauan lehenengo herritarra!:
|
|
|
Lehen Gerra Karlistan sartzen bagara, 1837ko bizkaierazko bertso-paper karlista anonimo batean, zera irakur daiteke: . Ez ziran euskaldunak/ bein bere menpetu,/ Erroma bera ez zan/ eurakaz jaubetu? 62 Aurrekoaren ildo berean hau ere pertsona eskolaturen batek egindako bertsoa zen, euskal historiaren inguruko ohiko topiko
|
bat
herritarrei jakinarazten ziena, euskaldunen betiereko ausardia baieztatu eta egungo karlista euskaldunei kemena eman nahian. Bertso sail honetan (eta garaiko bertso gehienetan), herritar euskaldunek politika aktiboan zuten protagonismoaren aitortza argia ikus daiteke.
|
|
|
prestakuntza falta, egonkortasun falta euskaltegietan, perspektiba historikoaren falta eta, oro har, sektorearen ahulezia. Ondorioz, ezin izan dugu erakarritako herritar oro euskaldundu eta kasu askotan esperientzia txar
|
batek
herritar hori erabat galtzea ekarri du. Lan eskerga egin da sektorean irakasleriaren prestakuntzaren arloan eta material didaktikoen sorkuntzan, administrazioen aldetik aparteko laguntzarik jaso ez badute ere.
|
|
|
Hiritarren batzarra, Eklesia, Pnyx ko muinoan biltzen zen hilean lau aldiz hiriaren arazo nagusiak eztabaidatzeko. Baina demokrazia hau itxurazkoa zen, hasieran hein handi
|
batean
herritar gehienek ezin baitzuten beren lana utzi eta batzarrera joan, eta gainera beharrezko prestakuntza falta zitzaien arazo politikoez aritzeko. Horregatik, aberatsek eta aristokratek bakarrik har zezaketen parte batzarrean, eta agintean zeuden.
|
|
2004
|
|
|
Herri askotan udako jaiak kanpotarrak erakartzeko amutzat erabiltzen dituzte udal askok. Kasu askotan erabat merkantilizatu dira jaiak eta, garai
|
batean
herritarrek parte hartzen zuten festa batzordeak zeuden lekuan, gaur egun jai egitarauak osatzen eta antolatzen lan egiten duten enpresak daude. Gero eta gehiago dira katering bidez egiten diren herri bazkari eta afariak.
|
|
|
Nazio eta herri ukatu eta oinperatu
|
bateko
herritarren sindrome zantzuak aletzen aritu gara. Aipatu dugunez, herritar horrek jasan duen akulturazio prozesuak barru barrutik suntsituta uzten du bere duintasunaren muina.
|
|
|
–Egiaztatu behar dugu nafar kontzeptua ez dela funtsean kontzeptu etniko eta kultural bat, ezta linguistikoa ere, baina bada izendatze politiko edo publiko bat. Nafar izena Europako estatu
|
bateko
herritarren izate nazional, juridiko, zibil, sozial, politiko eta estatalari dagokio, eta estatu hori euskal herritarren bakarra izan da?. 304 Hemen, eta ondoren etorriko den zatian, Estatuaren alderdia nabarmentzen da oroz gainetik euskal nortasun antropologikoaren izaria haren mirabe izateko. Beraz, ez genuke Estaturik behar batez ere euskaldun izateko; aitzitik, Estatu izan behar genuke oroz gainetik euskal hiritar izateko.
|
|
|
Abando bilbotar giroan hezi eta hazi zenarentzat. Ez da ahaztu behar bilbotar peto petoentzat Txorrierriko euskaldunak, beste «kasta»
|
bateko
herritarrak zirela. Eta Sabin Aranarentzat Sukarrieta «aldea» baino ez zen, zentzu hertsian, Bilboren parean, bere gutunean adierazten zuen legez.
|
|
|
Hizkuntza eskola ofizialen bidez ingelesaren ezagutza indartzea nahiago duten 200.000 pertsonak baino gehiagok urrats bat gehiago egin dute. Espainiako Prestakuntza Zentroen eta Akademia Pribatuen Konfederazioak (CECAP) beste milioi
|
bat
herritar nahiago ditu horrelako zentroetara joan bigarren hizkuntza ikastera; pertsona horietatik 750.000 ingelesa aukeratzen dute. Horietako asko beste herrialde batzuetara joaten dira hizkuntza hobetzeko.
|
|
2005
|
|
|
1980an, Zornotzan, 15
|
bat
herritar erori ziren Guardia Zibilaren sarekadatan. Uztailaren 8ko sarekadan Joxean Etxebarri eta Enrike Agirre ziren Jose Mari Sagarduirekin batera eta azarokoan erori ziren Juan Jose Larrinaga, Fernando Irakulis eta Ernesto Alberdi.
|
|
|
Agendak, paper batzuk eta abar eraman zituzten; ordenadorerik ez. Poliziak han zirela, etxe inguruan 30
|
bat
herritar bildu ziren eta orduan ere tentsio uneak bizi zituzten; poliziek armekin mehatxuka jardun ziotelako jendeari.
|
|
|
Horietan ere oinarrizkoena da lege zibilaren moldeak erakusten dituena: Errepublika eta herritarrak ezin du bere eskubidea babestu, beste Errepublika baten edo beste Errepublika
|
bateko
herritar baten aurka, epaiketan baino.
|
|
|
oroituko bide zen Murtuts zenaren ehortzetan mutur egon zela, batez ere bigarren zatian. Apezak zeremoniarako erabili tramankulu sainduak bildu zituen, begi
|
batez
herritarrak ostatura lerroan nola presatzen ziren aztertzen zuela:
|
|
2006
|
|
|
Joan den udaberrian Euskal Herritik pasatu zen Manuel Egiguren, Beniko gotzaina. Eskaini zituen hitzaldien artean, Hernaniko (Gipuzkoa) liburutegian solasaldi luze batean egon zen hogeita hamar
|
bat
herritarren artean. Haruntza bildutako entzuleek gotzain batengandik espero ez ziren ideia ugari aditu zuten Egigurenen ahotik.
|
|
|
Gaur egun ere, gure ohitura judizialetan, aburrean irauteko joera du, mozorro horresuzko eginera horrek, gizabanakoaren eskubideei kalte egiten dienak, indakin nahiz beste batekin. Horregatik, halako eginerak behin betiko baztertzea komeni da, herri aske
|
bateko
herritarrak ez baititu ordaindu behar berak egin ez dituen faltak, ezta estatuaren ezintasunaren edo berekoikeriaren biktima izan behar ere.
|
|
|
Etxebizitza Ministerioaren mendeko Alokairu Sozietate Publikoa (SPA) etxebizitzak eta etxeak merkaturatzen hasi da alokairuan eskaintzeko. SPA sortu zeneko helburua da hutsik dauden etxebizitzen zati handi
|
bat
herritarrei eskaintzea, alokairurako testuinguru seguruagoa bermatuz. Horretarako, eta SPAk berak funtzionatzeko duen moduagatik, Ministerioak badaki kultura aldaketa txiki bat gertatu dela Espainiako gizartean.
|
|
|
konponbidea sendotzen du, eta gatazka berriak erreproduzitzeko aukerak mugatu. Fenomeno irredentistak (dagoeneko eraikitako beste estatu batera batzeko borroka nazionalistak) printzipio hau ez onartzearen ondorio izaten dira askotan, beste arrazoien artean, lurralde zati
|
bateko
herritarrei euren erabakia adierazteko aukera ez zaie eman eta. Irlandaren kasua paradigmatikoa da, bere garaian Iparraldeko konterriei ez baitzitzaien iritzia eskatu Irlanda independentea osatzeko, ustez gehiengo batek Britainia Handiaren alde egiten zuelako.
|
|
|
Orain arte, autodeterminazioaren auzia identitate nazionalaren terminoetan ulertu da. Alegia, leialtasun identitario jakin bat sentitzen zutenek eskubide hori euren programa politikoan txertatzen zuten bezala, estatu
|
bateko
herritar zirenek eskubide bera ukatu egiten zuten. Hala ere, ikusitako teorietatik bakarrak mugatzen du autodeterminazioaren auzia fenomeno nazionalistara; besteek demokraziarekin, justiziarekin eta gatazka politikoen konponbidearekin harremanetan ulertzen dute.
|
|
2007
|
|
|
Bien artean hiru kilometrotako distantzia dago eta urteen poderioz gehien handitu den auzoa Elbarrena izan da. Bertan bizi dira 2.400 bat bizilagun eta Zizurkil Goian, berriz, 500
|
bat
herritarrek dute etxea. Bi gune, bi herri, bi bizimodu.
|
|
|
Herrialde
|
bateko
herritarren artean kirola bultzatu eta zabaltzeko behar beharrezkoa da erakundeen inplikazioa. Erakundeek kirola egitearen onurak jakinarazi eta kirola egiteko erraztasunak eman behar dizkiote gizarteari.
|
|
|
Gainera 1990 urtean udalerrietako ordezkariek antolatu zuten" euskal kultura sostengatzen duen herrienarteko sindikatua". Sindikatu honek euskara eta euskal kulturaren zerga biltzen du, euro
|
bat
herritar bakoitz. Gainera baditu bere jarduera propioak, adibidez eusko Jaurlaritzarekin elkarlanean eTBren errepikagailuak eraikitzen eta mantentzen ditu, kultura lehiaketak antolatzen eta sariak banatzen, euskararen aldeko aldarrikapenetan parte hartzen... egia erran, aspaldidanik udalerria da euskaltasunaren kokagune nagusia. eskuduntza dauka lehen mailako ikaskuntza laguntzeko bereziki hezkuntza elebiduna.
|
|
|
Batzuetan, legegileak nahita sartzen du tratu desberdintasunen
|
bat
herritarren gehiengoarekin alderatuta egoera makurrean dauden gizarte taldeen mesedetan, hain zuzen ere, babes plus hori behar baitute benetako gutxiagotasun egoera gainditzeko. Mundu neurri horiei «baiezko ekintzako» neurri esaten zaie, eta gure artean, normalean, «bereizkuntza positiboko» neurri gisa ezagutzen dira.
|
|
|
Euskal Herri geografikoakba al dauka identitate gaitasunik euskal herritarren artean lokarri nazionalikegituratzeko? Ikur politiko gisa mapa/ karta
|
batek
herritarren imaginarioan ukandezakeen indarraz gain, ez. Euskal Herria ez da kontzeptu geografiko hutsa.
|
|
|
296). Zientzialarien printzipioak eta instituzioen diskurtsoak, baina, ez datoz
|
bat
herritarrek euren praktika soziozientifikoanbizi dutenarekin.
|
|
|
ECRMren txostenaren arabera, zuzeneko gastua 38 milioi eurokoa izan zen 2004an, eta horrek bederatzigarren postuan jarri du gure herrialdea inbertsio ahaleginari dagokionez. Euro
|
bat
herritar bakoitzeko Per capita inbertsioari dagokionez, Espainia hamalaugarren postuan geratu da. Gastua euro bat baino gutxiago da herritar bakoitzeko, Europako batez bestekoa baino hiru aldiz gutxiago.
|
|
|
Urtarrilaren 7tik 18ra kanpaina herriko ikastetxeetan egingo da. Aita Larramendi Ikastola, La Salle Berrozpe ikastetxea, Leizaran Institutua, Ondarreta ikastetxea, Bideo eta zinema eskola eta Galardi haurtzaindegia.Bide batez, herriko ikastetxeei eskertzeaz
|
batera
herritarrei jakinarazi nahi diegu, abenduaren 24an, gabon gauean, herriko kaleetan zehar kantari ateratzen direnean, ikastetxeek bildutako dirua kanpaina honi laguntzeko izango dela.Andoain, berriz ere, saharako herriarekin solidarioenetakoa izatea espero dugu. Parte har ezazu eta eman jarraian aipatzen diren elikagaiak:
|
|
|
Etxeetara banatutako fitxa orriak, Villabonako Udala, 2008ko aurrekontuak prestatzen hasi berria dela dio, eta, ondorioz, inkesta
|
baten bidez
herritarren iritzia jaso nahi dutela." Aurrekontuak 2008an Udalak egingo dituen gastuak zeintzuk izango diren antolatzen eta zehazten ditu, hau da, orain da unea 2008an Udalak edukiko dituen diru sarrera guztiak zertan gastatuko diren erabakitzeko. Eta, horregatik, zein behar ikusten dituzuen jakin nahiko genuke", dio fitxa orriak lehen pasartean.
|
|
|
Asteburuko erakusketan, horietako alor bakoitzeko panel bat jarriko dute, egiten duten lanaren berri emateko. Euskal Herri osoan dabil erakusketa hori, herriz herri.Osasun etxea, lehentasunaOrain dela bi urte pasa sortu zuten Antzuolako EHE taldea, hamar
|
bat
herritarrek. Orduan, herrian euskarak zuen egoeraren azterketa egin zuten taldekideek; horrelaxe azaldu digu Oier Peñagarikano Euskal Herrian Euskaraz eko kideak:
|
|
|
Hego Euskal Herria da salbuespena. Hirurak
|
Bateko
herritar askok (gehienek?) ez zuten onetsi Gernikako Estatutua. Horrez gain, eta ene irudiko larriago, ez dago ahobatekotasunik euskal nazioko mugak zehazterakoan.
|
|
|
Bukatzeko, 2006ko Europako Kontseiluko Biltzar Parlamentarioaren 1735 gomendioaren pasarte interesgarri bat ekarri nahi nuke hona: " nazio kultural bat legezko subjektua bihurtzen da (ikus nazioarteko legeria) soilik estatu gisa antolatzea erabakitzen duenean eta nazioartean aitortua bada" 36 Horrenbestez, Europako Kontseiluak aitortzen badu nazio kultural
|
bateko
herritarrek estatu bat izatea erabaki dezaketela, legeriak (bai nazioartekoak bai estatuetakoak) prozedura demokratikoren bat jaso du zilegizko helburu hori gauzatu ahal izateko.
|
|
2008
|
|
|
Atzo izan zela dirudi, baina dagoeneko lau urte pasa dira eta bi aste besterik ez dira falta Euskararen 7 Maratoirako.Horregatik, herritarrak girotzen hasteko Ttakunek Maratoiari buruzko erakusketa antolatu du Jalgi kafe antzokian. Era honetara,
|
batetik
herritarrek gogoan dituzten 6 maratoiko momentu ugari iruditan ikusteko aukera izango da eta inoiz bizi ez dutenentzat maratoiaren muinaren ideia izateko balioko dute.Argazkiez gain, Euskararen 7 maratoiako muxuak ere bertan egongo dira. Ezin dugu askorik aurreratu, baina garrantzia handia izango dute urriaren 18 eta 19an.Eta, gainera, 2008ko edizioa prestatzen hasteko aurtengo leloa duten haur eta helduentzako kamisetak egongo dira Jalgin.Web orrialdeaBaina maratoiari buruz gauza gehiago jakiteko edo pixkanaka giroan sartzeko beste era bat ere badago, www.euskararenmaratoia.com web orrialdea.Bertan CDko zazpi abestiez gain, zortzikoteari buruzko informazioa dago, maratoiaren bideo klipa, beste ediziotako argazkiak, aurtengo proben nondik norakoak...
|
|
|
Donostiako Artzain Onaren katedraleko lurrin berezi eta sentikor pean, ohar
|
bat
herritarroi: badugu izan sinesmen eta indarrik nahiko egiten diguten guztia geldiarazteko; geurea geureganatzeko; etorkizuna irabazteko, alegia.
|
|
|
Ez du balio tokian tokiko alderdien arteko harremanak behartzea egoera areago konplikatzeko. Dena den, eta Azpeitiko kasua berezitu gabe, niri zaila egiten zait ulertzea alkate
|
batek
herritar baten hilketa ez gaitzestea, baita herri oso baten alkatea bezala ikustea ere.
|
|
|
Miloi
|
bat
herritar inguru eta gutxienez 13.000 turista ebakuatu behar izan dituzte.
|
|
|
Eta hemen justizia hitzaren esanahia guztiz zehatza eta mugatua da: nazio
|
bateko
herritarrek eskubide osoa dute beren etnoidentitatearen arabera bizitzeko. Ez al dira horrela bizi ba espainolak eta frantsesak beren nazio lurraldean?
|
|
|
Zer gertatzen da estaturik gabeko nazio
|
bateko
herritarra baldin bazara, eta zure naziotasuna zure estatuaren herritartasunarekin bat ez baldin badator. Egin dezagun kontu, zu edo ni euskaldunak garela, zure eta nire naziotasuna euskalduna dela, baina, aldi berean, zure eta nire herritartasuna ez dela euskal estatuari dagokiona, hauxe da egungo gure egoera, zoritxarrez?, Espainiakoari edo Frantziakoari gadokiona baizik.
|
|
|
Pinuaren berde ilunera ohituegi dauzkagu begiak, sasoi batean pago, haritz eta gaztainondoen orlegi distiratsuak nagusitzen zirela sinesteko; bizkorregi nekatzen zaizkigu zangoak, sasoi
|
batean
herritar xeheek oinez bidaiatzen zutela pentsatzeko. Neroni ere, zaila egiten zait irakurri ditudan dokumenturik gehienak lumaz idatzi zirela sinestea; eta orrialdeak pasatu ahala tinta nola argitzen den ikusita ere, urteak behar izan ditut konturatzeko tinta urarekin nahastea eskribauek dirua aurrezteko erabiltzen zuten trikimailurik arruntena zela.
|
|
|
Marjon Lau milioi atzerritarrek baino gehiagok erregistro ziurtagiria edo egoitza txartela zuten indarrean aurtengo ekainaren 30ean. Datu ofizialen arabera, pertsona horien %40, 24 Europar Batasuneko herrialde
|
bateko
herritarrak dira, %29, 56 Iberoamerikakoak, %20, 80 Afrikakoak, %6, 11 Asiakoak, %2, 78 Europakoak ez diren herrialdeetakoak, %0, 47 eta %0, 04 Ozeaniakoak. Beheranzko hurrenkeran, gure herrialdeko bost talde nagusiak errumaniarrak dira, eta lehen aldiz gainditzen dituzte marokoarrak, ekuadortarrak, kolonbiarrak, britainiarrak eta bulgariarrak.
|
|
|
Izan ere, ekimen horren antolatzaileen arabera, pobrezia mundu mailako gaitza da, eta, besteak beste, 834 milioi pertsonak ez dute bermatuta elikatzeko eskubidea. Espainian, milioi
|
bat
herritar baino gehiago bizi dira pobrezian, eta milaka daude kaleetan, behartsuenean, Caritasen azken datuen arabera. Kanpo zorraren aurka Mobilizazio horiek, gainera, bat datoz Kanpo Zorraren aurkako Ekintza Globalaren Astearekin.
|
|
|
Ekitaldia egin da Arantzazuko (Oñati, Gipuzkoa) Santutegian atzo. 500
|
bat
herritar bertaratu dira tartean politikari ezagunak, Joseba Egibar EAJren GBBeko presidentea, Iñaki Galdos EAren Gipuzkoako presidentea, Aintzane Ezenarro Aralarren legebiltzarkidea, Kontxi Bilbao EBren legebiltzarkide ohia, Maria Jesus Aranburu Gipuzkoako Kultura diputatua eta Jonan Fernandez Baketik zentroko zuzendaria, bertzeak bertze.
|
|
|
Eta hainbat arlotan ari da aldatzen: batetik, bizi kalitatea hobetzen ari da, batik
|
bat
herritar xumeena; eta, bestetik, horiek ahalduntzen ari dira, baliabide material, politiko eta sozialen jabe bihurtzen. Aldaketa horien ondorio onek bozkarioa eta onespena eragin liekete guztiei, Itsasoaren alde batekoei zein bestekoei.
|
|
|
Izan ere, hizkuntza eskubideak oinarrizkoak direla ekarri du gogora Bilbaok. «Oso larria da herrialde
|
batean
herritar batzuk eskubiderik gabe uztea. Guztioi aitortu behar zaizkigu hizkuntza eskubideak; oinarrizkoak dira».
|
|
|
Gaurkoan ere ehunaka lagunek salatu dituzte, Algorta eta Leioako kaleetan, Frantziako Poliziak eta Guardia Zibilak egindako atxiloketak. Hain zuzen ere, Telletxe plazatik abiatu diren 265
|
bat
herritarretatik gehienek bertan izan dute polizia operazioak emandako azkenen berri. Mari Mertxe Alcocer andra algortarra Itzubaltzeta/ Romon atxilotu dute 19:00ak inguruan.
|
|
|
Kontseilukoen erabakiak herritar guzien agerian emanak dira. Aldi guziez, berrogei
|
bat
herritarrek parte hartzen dute kontseilukoek zehazten dituzten legegai eta egitasmoetan.
|
|
2009
|
|
|
Auzuneko etxeetatik ganadua lur horietara eroaten zuten; eta egurra ere lur beretatik ateratzen zuten. Jatabeko kasuan, une jakin baten herri lurren zati handi
|
bat
herritarren artean banatu zuten. Lote pribatuak egin zituzten, baina bakoitzaren eremua izendatu barik.
|
|
|
Kolonbiako 700
|
bat
herritar dauzka FARC ek bahituta. Colombianos por la Paz taldekoa den Ivan Cepeda kazetariak esan du operazioa zapuztu dezakeen gauza bakarra eguraldi txarra dela.
|
|
|
Egia da, Zelaya abentura politiko batean sartu zela, konstituzioaren erreforma
|
bati buruz
herritarren iritzia ezagutzeko erreferenduma egin nahi zuelako. Kontsulta legez kanpo utzi zuen Auzitegi Nagusiak, eta ez zuen, ez parlamentuaren eta ezta Zelaya beraren Alderdi Liberalaren babesik.
|
|
|
Bankuei emandako laguntzak, hasiera
|
batean
herritarrei mila milioi dolarreko kostua suposatuko ziela pentsatzen bazen ere, milaka milioi euroko etekina ekarriko du, presidenteak jakitera eman duenez.
|
|
|
ETBk Erregearen diskurtsoa eman duela eta, inposaketa eta eragozpenak jartzea bereizten jakin behar dela esan du, izan ere, gauza
|
bat
herritarrei albiste jakin batzuen berri izatea galaraztea, interesgarrik izan edo ez; eta beste kontu bat da herritarrei emisio jakin bat inposatzea, erantsi du.
|
|
|
Olaetako udaletxeko alondegian giltzapetu zituzten, eta Maite bisitan joan zitzaion. Teresa preso eramandakoentzako dirua eta zigarroak biltzen aritzen zen ezkutuan, eta kartzelan zeukan mutil lagun
|
bati
herritarren artean bildurikoa eramatera joan zenean ikusi omen zuen Maite. Ni ez nintzen joan.
|
|
|
– hirugarrenik, horrela ulertu behar ditugulako neurri
|
batean
herritarren portaerak. Baina ikusi dugu horrek ez dakarrela automatikoki mugimendu sozial bat ernaltzea.
|
|
|
GKEaren proiektuak zuzentzen dituzte: gatazkan dagoen eremu batera joaten dira edo hondamendi natural
|
baten ondoren
herritarrei laguntzen diete. Gizarte laguntzako arloetan lan egiteak zerbitzu eta baliabide publiko eta pribatuen sarea ezagutzen laguntzen dio boluntarioari Beste lan batzuek ez dute berariazko prestakuntzarik behar, baina gero eta GKE gehiagok eskatzen dute aurreko ikastaroetara joatea:
|
|
|
“Bai Google, bai beste edozein bilatzaile laguntza handiko tresnak izan daitezke osasunarekin lotutako kontsulta orokorrak egiteko” Bai Google, bai beste edozein bilatzaile laguntza handiko tresna izan daitezke osasunarekin lotutako gaiei buruzko kontsulta orokorrak egiteko, eta, beraz, informazio hori egoki erabiliz gero, onura handiak lortuko direla espero dugu. Horietako
|
bat
herritarren osasunari buruzko informazio gehiago ematea litzateke, eta, hala, herritar guztientzako hezkuntza eta prebentzio jarduerak bideratzea. Gazteenen artean bizimodu osasungarria susta daiteke, edo hirugarren adineko pazienteen edo gaixotasun kronikoak dituztenen jarraipena eta kontrola erraztu.
|
|
|
Langile, langabe, ikasle, etorkin, pentsiodun, gazte eta emakumeek osatutako herri ekimena aurkeztu zuten atzo, Bilbon, ehun
|
bat
herritarrek. Euskalduna ontziola izandakoaren ondoan bildu ziren.
|
|
|
Bien bitartean, 50
|
bat
herritar Casillaren kanpoaldean oihuka ari ziren: Demokrazia Euskal Herriarentzat!; Ez gaituzue geldituko!; PSOE, GAL, berdin da!.
|
|
|
Izan ere, Patricia Hewitt Osasun ministro ohiak Londresko Legebiltzarrean herenegun aurkeztutako zuzenketak zigorgabetu nahi ditu gaixoei eutanasia egitera atzerrira joaten laguntzen dietenak. Azken urteotan, Erresuma Batuko ehun
|
bat
herritar Suitzara joan dira hiltzera, han eutanasia zilegi delako. Urrats hori egiten laguntzen dietenek hamalau urte bitarteko kartzelaldia jaso dezakete, eta hori du desagerrarazi nahi Hewittek aurkeztutako zuzenketak.
|
|
|
Haietan guztietan, orotara 2.500 lagunek baino gehiagok parte hartu dutela azpimarratu dute txostengileek. Gobernu
|
batek
herritarren parte hartzea sustatzeko halako ekimen bat bultzatu izana goraipatu dute. 2008an 90 foro egin direla azpimarratu dute, Mungiako kasua bereziki aipatuz.
|
|
|
Bihar, zapatua, 19:00etan izango da Mairuaren Alardea. 180
|
bat
herritarrek hartuko dute parte eta Eguzki auzora eta Antiguako ermitara iritsiko da. Bien bitartean, irudi zaharrekin egindako dokumentala eskainiko dute plazan, han bildutakoendako.
|
|
|
Hogeitik gora lagunek osatutako batzordea izango da. Ino Galparsoro alkateak emandako datuaren arabera, 26
|
bat
herritarrek osatutakoa. Adibidez, kide izango dira alkatea, udal talde politiko bakoitzeko ordezkari bana, Udalean ordezkaritzarik ez duten alderdi politikoen ordezkariak, baserri eta auzoetako alkateak, eta hainbat elkarte edo taldetako ordezkariak; batzuk aipatzearren:
|
|
|
Aurrenekoak dio alkatetzak, udal batzarraren erabateko gehiengoa lortuz gero, hirigintzarekin lotutako gaien gaineko galdeketa egin dezakeela herritarren artean, beti ere, gai horiek berebiziko garrantzia badute edo herritarren artean ika mika bereziren bat eragiten badute. Bigarren puntuak, berriz, dio Aholku Batzordeak gehiengo osoa baldin badu, erabaki dezakeela berak aztertutako gai
|
baten gainean
herritarrei galdetu egin behar zaiela.
|
|
|
Manifestazioaren deia egitean argi utzi nahi izan dute Frantziako eta Espainiako gobernuei dagokiela Anzari zer gertatu zaion argitzea. Eskakizun hori indartzeko, gaur arratsaldean ahal bezain
|
bat
herritar bilduko direla espero dute. Ezker abertzaleak, LABek eta Gazte Independentistek bat egin dute deialdiarekin.
|
|
|
5.Getxoko Udalak apirilaren 28an antolatu diren mobilizazioekin bat egiten du eta bide
|
batez
herritar guztiei deitzen die bertan parte hartu dezaten.
|
|
|
200
|
bat
herritarrek, gehienak adinekoak, entzun zituzten buruzagi popularren hitzak, segurtasun neurri handien artean. Haien artean, Carlos Iturgaitz eurodiputatua, Leopoldo Barreda legebiltzarkidea Gasteizko ganberan, Ignacio Astarloa diputatua Espainiako Kongresuan eta Uribe Kosta eta Erandioko hainbat zinegotzi.
|
|
|
Herenegun ehun bat lizartzar bildu ziren herriko plazan atxiloketa salatzeko. Datorren iganderako Lizartzako 200
|
bat
herritarrek manifestaziora deitu dute, 19:00etan, Agirrebarrenari elkartasuna adierazteko eta jarritako zigorra, neurrigabea, dela salatzeko.
|
|
|
Iru, eko kontsultategian erantzun ditu galderak Silvano Baztanek (Iru, ea, 1959). Eskandaluzkotzat jo du bermerik ez duen txerto
|
bat
herritarren zati handi bati jartzea. Susmatzen du multinazionalak daudela A/ H1N1 gripearen inguruan munduan izan den kanpainaren atzean.
|
|
|
Justu ondotik eman duten Luis Rinconen El, rbol olvidado dokumentalean isil isilik egon dira ikasle horiek berak. Mexikoko auzo pobre
|
bateko
herritarrek isilarazi dituzte. Alta, hor ere bazeuden, hortz ustelduak.
|
|
|
Baina, Jugoslavia ohirakoan bezala, Ruandako prozesua ere gehiegi luzatu da; eta nazioarteko epaimahaiaren gabeziak agerian utzi ditu. Auzitegi arrotz
|
bat
herritarrenganako hurbilago egitea edo Gobernua krimenak argitzen lagundu dezan konbentzitzea ez da erraza izan.
|
|
|
Egibarrek atzo egin zituen adierazpen horiek Tolosako Batzokian Erabakitzeko eskubidea, arazo ala konponbide izenburupean eman zuen hitzaldian. Aretoa guztiz bete zen haren entzutera joan ziren 150
|
bat
herritarrekin. Uzturre Fundazioak udazken honetan antolatu dituen hitzaldi sortaren baitan hitz egin zuen.
|
|
|
Hautetsiak kezkatuta agertu dira, udal ordezkarien jarduera normala dena interes politiko jakin batzuen arabera judizializatzen delako. Udal
|
batek
herritarren iritzia jakin nahi izatea ez dela delitu aldarrikatu dute. Gainera, alkatea galdeketagatik inhabilizatu nahi izatea udalen autonomiaren aurkako eraso larri gisara hartu dute.
|
|
|
" Euskara guztiona da" ez dator
|
bat
herritarren askatasunaren izenean eskolan euskara edo txinera bietatik zer ikasi norberaren esku utzi nahi izatearekin, edo heldu aroan euskara edo txinera ikastea gizarte bizikidetzarako berdin dela aldarrikatzearekin, zenbaitek plaza publikoan azkenaldian egiten duen bezala. Hain zaila al da ulertzea hemengoa dela euskara, eta euskara dela hemengo herritar askok, gero eta gehiagok?
|
|
|
Aldrebeskeria galanta litzateke hori! Nekez eman dakioke bizi indarra hizkuntza
|
bati
herritarren borondatearen kontra; ez da bidezkoa, ez da eraginkorra. Zaila da behartuta ikasi behar izan dena maitatzea, eta euskara erabili ahal duenak erabili nahi izango badu, nahitaezkoa da euskararekin gustura sentitzea.
|
|
|
Baina, ildo honetan sakonago sartuz, argitu dugu" herritar elebidunak" esaten dugunean zer hizkuntza mailatako elebidunak ditugun gogoan. Izan ere, jakina da elebitasun mota bat baino gehiago badirela munduan, eta elebitasun eredu horien arteko desberdintasunetariko
|
bat
herritarren elebitasun mailari lotzen zaiola. Beraz," herritar elebidunak zenbat eta nolakoak", halakoa izango da" gizarte elebiduna".
|
|
|
Aipatu dugun bigarren faktoreari dagokionez, berriz, esan dezagun euskararen bilakaera sozial honen hauspo emaile izan den hizkuntza politikak elebitasuna izan duela helburu, ahalik eta orekatuena eta harmonikoena den elebitasuna, eta hizkuntzen arteko oreka sozial hori pixkanaka lortzeko elkarrengandik bereizezinak diren bi printzipio hauetan oinarritu da:
|
batetik
herritarrei hizkuntza eskubideak aitortzea eta errespetatzea, eta, bestetik, herri aginteei euskararen aldeko politika aktiboa egiteko obligazioa ezartzea.
|
|
|
Komeni da ahaztu gabe gogoan gordetzea, euskara erabiltzen duten ia milioi
|
bat
herritarrak, euskal herritarrak ez ezik, europarrak direla, eta katalana erabiltzen duten hamar milioi herritarrak ere, europarrak direla, katalanak ez ezik. Europar normalak dira, ez dira" bitxiak", eta, tartean halakorik baldin bada, begien bistakoa da bitxikeria ez letorkiokeela hizkuntza ez hegemoniko bat erabiltzetik, hizkuntzak ez baitira bitxikeriak, guztiak duintasunez berdinak baizik.
|
|
|
Eta arazo ekologikoa herritarron erabaki pertsonalen gain dagoela ikusita, eta politikarien atzamar akusatzaileak geu seinalatzen gaituela erreparatuta, neurona bihurriren
|
batek
herritarroi ondokoa galdetzera eroan gaitzake: orduan, zertarako politika?
|
|
2010
|
|
|
Ez, udal baten egunerokotasunean aurrera egiteko erabaki asko hartu behar badira ere, gai
|
bat
herritarrekin landu, prestatu eta erabakitzea deliberatzen den unetik, ondorio guztiekin egin behar direlako gauzak. Horretarako ordea, urrats guztiak ondo baino hobeto eman behar dira, garaia heltzean, herritarrak erabakitzeko tresna guztiak eskuetan izan ditzan.
|
|
|
Gisa honetan, zenbait lekutan lortu dute birziklatze tasa asko igotzea. Esaterako, Daventry n (22.000 bizt.) 1999an etxebizitza guztiei eskaintzen zieten zerbitzu hori eta gaur egun Ingalaterrako birziklatze tasa altuenetakoa du; 2008ko abenduko inkesta
|
baten arabera
herritarren %81 gustora zegoen hondakin bilketarekin.
|
|
|
Herri euskaldunekoak, Leitzarrak adibidez, akaso bai. noski, goizuetarrarekin edo anoetarrarekin ari denean, baina bai, demagun, Euskal Herriko edo atzerriko herri erdaldun
|
bateko
herritarrarekin ari bada.
|
|
|
Euskal Herri erdaldundu samar batean, eta hizkuntzaren inguruko gatazka nahikoa modu esplizituan bizi duen herri batean, oharkabean pasatzen ez den ezaugarria da. Hizkuntza bakarreko udalerri
|
bateko
herritar bati bere herriaz galdetuz gero, eta hura deskribatu behar badu, ziur asko ez du esanen" hemen hala hitz egiten dugu". Herri euskaldunekoak, Leitzarrak adibidez, akaso bai.
|
|
|
Jon Erramun Uribetxeberriak bere agerraldian artzainek Euskal Herriko mendiak garbi eta berde mantentzeko egiten duten lana azpimarratu nahi izan du. Artzain Egunaren helburuetako
|
bat
herritarrak artzaintzak duen garrantziaz sentsibilizatzea dela adierazi du udal zinegotziak. Bere hitzetan, artzaintzak tradizioa eta kultura mantendu ditu, lan postuak sortu ditu eta belaunaldi aldaketa bermatu du milaka urtetan.
|
|
|
c) Horrekin batera, nahi izanez gero, jarri inprimagailu digital
|
bat
herritarren zerbitzuan (edo halakoa daukan inprimategi bati egin esleipena) eta bidali dohainik (edo bidalketa gastuen truke) bilduma horretako obraren bat eskatzen duenari: hamar bat urtean egingo diren eskaera guztiak asetzeko ez da gastatu gaur egun egiten diren tiradetan gastatzen denaren erdia ere.
|
|
|
Azterketa horietariko asko, ez denak baina bai gehienak, 17 eta 25 urte arteko gazteenak dira. Dagoeneko 300.000
|
bat
herritarrek egina du azterketa hori azken mende laurdenean eta, horietarik, 80.000 pasatxok eskuratua du EGA agiria221 Euskaldun alfabetatu horiek ez ditu eskola sistemak bakarrik sortu. Asko bai ordea.
|
|
|
Ondorioz, Kataluniako frontearen amaiera bistan, eta Frantziako errepublikakoagintarien kolaborazio ezarekin topo eginik (izan ere 1939ko otsailean, gudaamaitu baino lehen? aintzatetsi zuten britainiar eta frantziar gobernuek gobernuespainol berria), 1938ko udazkenean martxan jarri zen 500.000
|
bat
herritar katalanen, espainolen eta euskaldunen exodoa. Milaka lagun heldu ziren BartzelonaraJaurlaritzaren laguntza eske.
|
|
|
Lurralde antolamenduaren Europar Gutunak (1983) azpimarratzen du herritarrekdagozkien antolamendu planetan parte hartzeko garrantzia. Era berean, instituzioesparru egoki
|
batean
herritar orok lurralde antolamenduari buruzko edozein neurrihartu eta ezartzeko prozesuan parte hartzeko aukera izan behar duela azpimarratzendu. Beraz, lurralde antolamenduari buruzko politika oro herritarren parte hartzeaktiboan oinarritu litzateke.
|
|
|
Publicidad y derecho de acceso a la información contenida en los ficheros de datos jurisdiccionales?, op.cit., esanetan, kalte hori ez da ezer publizitateak duen helburu nagusiaren aurrean: kontrol publikotik at geratzen den justizia sekretu
|
batetik
herritarrak babestea.
|
|
|
gradua, graduondokoa edo doktoretza. Ezinbesteko baldintza da Batasuneko herrialde
|
bateko
herritarra izatea eta ikasketetan matrikulatuta egotea, bai eskatzen den unean bai praktiketan. Hortik aurrera, unibertsitateek berek ezartzen dituzte ikasleek programan sartzeko bete behar dituzten baldintza partikularrak.
|
|
|
Aditu guztiak bat datoz esatean garrantzitsuena dieta osoa eta orekatua egitea dela, adinari eta bizimoduari egokitua. Ezaugarri horiek dituen elikadura
|
batek
herritar gehienek osasun ona izateko behar dituzten elikagai guztiak ematen ditu. Hala ere, azken urteotan produktu horien eskaria hazi egin dela eta merkatuan gero eta presentzia handiagoa duela nabarmendu du.
|
|
|
Erabilitako olioa birziklatzera eramateaz gain, erakundeetako arduradunei eska dakieke bilketa sistemaren bat ezar dezatela, hala nola Espainiako beste herri batzuetakoak, edo erabiltzen den sistema hobe dezatela. Beste aukera
|
bat
herritarren ekimenak babestea da, hala nola Zaragozako FABZ auzo elkartearena.
|
|
|
Hori da Cesal GKEaren kasua, «berokiak», nutrizioa eta laguntza psikosoziala kudeatzen baititu. Milioi
|
bat
herritar baino gehiagok galdu zuten etxea, eta “egoera ez da konpondu uhartean bizirik iraun dutenentzat”, azpimarratu du Entreculturasek. Gabeziak Emaile askoren eskuzabaltasuna eta erakundeen lan altruista gorabehera, beharrak ikaragarriak dira.
|