|
2000
|
|
|
Ufff, baina hori duela urte mordoa izan zen, historiaurrean ia ia. Baina bai, oso rol polita zen; bitxia da nola batzuetan jendea hobe gogoratzen den zutaz tutik ere esaten ez duzun rol
|
batengatik
pertsonaia hitzontzia izateagatik baino.
|
|
|
Hala ere, eleberri honetan inguruneak pertsonaiengan Mintegiren eleberrian baino eragin handiagoa izango du; zenbait ikutu sozialek zipriztintzen baitute erlatua. Hau da, eleberri honetan garaiko egoerak neurri txiki
|
batean
pertsonaien jarrerak eta ekintzak bideratuko ditu: bai gizarte egoerak, bai gertakari politikoek.
|
|
|
Haatik, ipuinak independienteak dira, nahiz eta ipuin batzuetan beste ipuinen
|
bateko
pertsonaia berak aurkezten dizkigun.
|
|
|
Liburuan zehar pertsonaia ezberdin asko aurkezten bazaizkigu ere, batzuetan ipuin
|
bateko
pertsonaiak beste ipuin batean sartzen ditu: " liburuko pertsonaiak errepikatzen joaten direla, batzuk azaltzen, besteak gordetzen, batzuk ipuin batean protagonistak, eta beste batean bigarren mailakoak" (Egunkaria VI).
|
|
|
Bere antzezlan irri eragingarri
|
bateko
pertsonaia baten hitzak gogorarazi niezazkiokeen Lauaxetari une hartan, maltzur eta bidegabeki –testuingurutik kanpo, modu teknikoan esateko–, eta galdetu ea zer neurritaraino zegoen egilea pertsonaia harekin ados: " Artatxori batek buru geiago dauko gonadun pilosopa batek baño." Eta, behin hari horretatik tiraka hasiz gero, ez zatekeen nekeza izango beste kontu batzuetara ere jotzea.
|
|
2001
|
|
|
Egileak badaki bere nobelan pertsonaia" errealak" aipatzen baditu nolabaiteko muga batez, ezintasun batez idazten duela: pertsonaia ezagun hauetaz" gezur" handiak esaten baditu irakurlea segituan ohartuko da, eta idazleak hasiera
|
batean
pertsonaia horri egotzi nahi zizkion tasun eta gertaerez ahaztu egingo da. Irakurleak ardura gehiago edukiko du egiazkotasun frogetan, bilakaera literarioaren egokitasunean baino.
|
|
|
Bildumetakojoerak laburbilduz, N en hasierara itzultzen dira bukaera gehienak, narrazioariegitura zirkularra emanez. AEEn ere bada zirkulartasunik (istorioaren mailanbatzuetan, kontaketarenean bestetan), baina joera horren ondoan bukaera irekiakere agertuko zaizkigu inoiz, zeintzuetan irakurlearen esku geratzen den istorioariamaiera bat eman eta, horrela, narrazioa ixtea (gomutatu. Antzerki zaharren
|
batetako
pertsonaia, hartaz, adibidez).
|
|
|
Ohe azpiko kakalardoek izuturik begiratu dituzte amonaren begiak, kutxa barnekoa ikusita bere aurpegia gozamenez mozorrotu denean. Amonari oharkabean igaro zaion koadro txiki
|
bateko
pertsonai irrifartsuak ere, ahoa ertsi du eta begiak itsi. Beldurra nagusitu zaie guzti hauei.
|
|
|
Poliki inguratu nintzaion eta poliki, samurtasun guztiz laztandu nizkion gorputzaren atalak. Ez zen nik inoiz ezagutu nuen poesia edo maitasun eskutitz
|
bateko
pertsonaia; ez zuen, nik nekiela, inongo olerkaririk aitatu, baina lilura pozima magikoaz zertzelaturik ageri zen, margolari eroren batek pintatutako azken flasa, azken argia balitz bezala. Ondoren bere kopetan idatzia zuena irakurri nuen nire belarriak ordurarte ezagutzen ez zuten doinu harekin:
|
|
2002
|
|
|
Ikusmolde poetiko horretan sartzen dira donostiar idazlearen lehen bi eleberriak. Haietako lehenak, Egunero hasten delako (1969), txandakatuz doazen bi plano narratibo independentetan kontatzen ditu abortatu nahian dabilen ikasle gazte baten (Gisèle Sergier) istorioa eta tren geltoki batean eta telefono zentralita
|
batean
pertsonaia bitxi baten eta bat edo bi solaskide anonimoren artean gertatzen den elkarrizketa. Plano narratibo desberdinen erabilera konstante bat izan da Saizarbitoriaren eleberri guztietan, eta hartara proposatzen zaigun irakurketan, zineman bezalaxe," muntaketak" garrantzi handia hartzen du.
|
|
|
Horregatik uste dugu I. Bordaren azken eleberri hauek gehiago hurbiltzen direla nobela beltzaren generora, krimen bat askatzearekin batera euskal gizartearen gatazka nagusien argazkia ere egin nahi baita (bertako egoera politikoa, euskara, intsumisioa, industrializazioa...). Lehenago ere aipatu dugun legez, autore honen nobelen ezaugarrietako
|
bat
pertsonaia nagusia, detektibea, emakumezkoa izatea da. Amaia Ezpeldoi dugu, detektibe argi eta nahiko atipikoa, ikertzaile" gogorraren" estereotipoari jarraitzen ez diona:
|
|
|
4 Une kritiko edo gertakari erabakigarri
|
batek
pertsonaia nagusiaren lehenaldia eta etorkizuna baldintzatzen ditu.
|
|
|
– Ez noski, mutikoa detektibearena egiten zabilek, edo poliziarena, eta film
|
bateko
pertsonaia nagusiaren moduan hasi ez zaidak bada trufarako zer den eta ez den aholkatzen. Detektibearena egin gura duanez, jakingo duk itaunak egitea egokitzen zaiala, krimen denak argitu arte.
|
|
2003
|
|
|
Ez zitzaidan gustatu, gu frantsesez moldatzen ginelarik, gaztelania trakets batean erantzuteko gizonak jarri zuen arreta, ez zitzaidan gustatu Monikari txaketa kentzen laguntzeko egin zituen imintzioak eta eskotera begiratzeko modua, ez zitzaidan gustatu urteko Errioxa bat probatzera emateko egin zituen zeremoniak eta gutxiago oraindik paella bana eskatu eta itxoiten egin genuen tarte luzea, nik aurrean, zezen adar batzuen pean eskegita zegoen ispiluan gizaseme bat ogia jaten ikusten nuen bitartean, ogia jaten eta urteko Errioxari trago laburrak ematen. Monikak leku dekadente horren xarmak aipatzen jarraitu zuen, idazle gehienei bezala, nonbait, leku higuingarriak gustatu egiten zitzaizkion eta zerbitzariari aspaldi irakurritako beldurrezko nobela
|
bateko
pertsonaia baten trazak hartzen zizkion. Nik bien bitartean ispiluan ogia jaten ari zen gizasemeari erreparatu nion hotz hotzean.
|
|
2004
|
|
|
Izan ere, antzezlan honetan bi plano bereizten dira:
|
batetik
pertsonaiek euren artean dituzten elkarrizketen planoa, eta bestetik publikoarekin dituzten aitortzena. Horregatik, tarteka antzezlanak Stand up comedy estiloa hartzen du, azken boladan modan dauden umorezko bakarrizketena, alegia.
|
|
|
Ana Martinez, Soledad Carril, Pako Revueltas eta Juanjo Otero arduratu dira antzezlaneko personaiak gorpuzteaz, konpainiak ohiko duen eran, keinu antzerkiaren bidez. Konpainiaren ohiko kolaboratzaileak diren lau aktore horiek makina
|
bat
pertsonaia antzezten dituzte.
|
|
|
Lantza eskuan neukala ohartuta, haren makilan bermatu nintzen. Ikusmena lausoturik neukan arren, SSetako ofizialen taldea ikusi nuen, kriptako murruaren kontra pilaturik, margolan
|
bateko
pertsonaiak bezain geldi. Niri begira zeuden denak.
|
|
|
Apurka apurka, ahaztuz nindoan guztiaz. Antiaju Berde eta errotako teilatuan ikusitako bi hortzaundi haiek aspaldi
|
bateko
pertsonaiak iruditzen zitzaizkidan, edo noizbaiteko amets gaizto batean azaldu bezala desagertutakoak; gerra kontuak, bukatua zegoen ala ez, Bizkarroker bezalako zaharren kontuak; inguruetako mendi batean erorita zegoen abioia edo kanposantu ttikiko gurutzeak, esanahi gabeko gauzak. Gaurko egunetik begiratuta, zera ikusten dut garbi, bizitzaren martxak modu hartan segitzera, galdu egingo nuela, erabat eta betikoz, La Vacheren adiskidetasuna, hasierako egunean bion artean sortutako konfiantza eta elkar ulertze hura.
|
|
2005
|
|
|
Holan ba ez zan epea amaitzear eukala iragartera etorkon ahots salatzailea, epe horretan egin beharrekoa egiten lagunduko eutsan ahots iragarlea baino. Idazle logabearen ahotik berba egingo eban ahotsa, bere eskua orri gainean zuzenduko eban gidaria, korapilo eta trabalekuetan lagun izango eban zuzentzailea, gaua heltzerakoan lo egin egian begiak itxiko eutsazan esku laztangarria, baita nagialdi eta beheraldietan ernatuarazo egingo eutsan zirikatzailea be, eta, behar izan ezkero, zer esanik be ez, bere idaztiren
|
bateko
personaia edota narratzailea. Hori guztiori izateko prest agertzen jakon.
|
|
|
Antzerki zaharren
|
batetako
pertsonaia
|
|
|
Pertsonaiek zuzenean berba egiten dute, testuari bizitasuna emateaz gain aukera handia dago esaera, klixe eta irtenaldiak erabiltzeko. Beste alde
|
batetik
pertsonaiok beren izaera eta jokaerak erakusten dituzte elkarrizketa hauetan, edozein deskripziok egingo lukeen bezala. Elkarrizketek pertsonaia manikeoak aurkezten dizkigute, beren jarrera eta pentsakizunetan tematuta.
|
|
2006
|
|
|
Pertsonaia bat gehiago da. Ziega
|
bat
pertsonaia batgehiago besterik ez da. Argiak eta itzalek zebratua, ohe horrek ezin du luzaro hutsikegon.
|
|
|
Eta pantailaren barrutik dakusazun zeure zinemaaretoko eserleku izana hutsik dago orain, eta barre egiten du, Aulkia ere pertsonaiabat gehiago delako. Aulki
|
bat
pertsonaia bat gehiago besterik ez da. Eta ez galdetuzergatik.
|
|
|
Polizia zaharraren aurpegia liburutegiko itzal sakonen artean nabarmentzen zen, margolan zahar
|
bateko
pertsonaia balitz bezala.
|
|
|
Une batez bi gizon haiei begira gelditu zen. Margolan tenebrista
|
bateko
pertsonaiak ziruditen, karburozko gar dardaratiak argituta. Neskak gela amesgaiztozko hartatik lerratu zuen begirada, eta irrealtasun sentipen zorabiagarria gaineratu zitzaion.
|
|
|
pertsonaia periferikoa dela, marjinatua alegia, gaztea, txikitan ama hila, aita mozkorra, nerabezaroan herriko gazteek bortxatua. Beraz, koadro oso
|
bat
pertsonaia ezin marjinatuagoa izateko eta gizaki hautsiarekin topo egiteko. Halere, Rosaren antzera, Billiek bizitzari aurre egiten dio, berriz ere desubjektibizazioaz nahiz bersubjektibizazioaz hitz egin genuke.
|
|
|
emakumezko eta gizonezkoen arteko urruntasuna, bizitzeko eta sentitzeko era ezberdinak, hitz batean, ezin ulertua. Eta hori ere bada beste berrikuntza
|
bat
pertsonaia femenino horrek euskal literaturara ekarri duena.
|
|
|
Ez behintzat haiekin batera benetako poza edo mina sentitzeko lain, nahiz eta gorputzak, egoki beti, poza edo mina adierazi. Nik, azken batean, telefilm
|
bateko
pertsonaien antzera ikusten nuen jendea, baita gertukoena ere, nire talaia arraro hartatik.
|
|
|
Ondorioz, Ainhoa beste inor baino askoz gertukoagoa sentitzen nuen. Ainhoa ez zen niretzat, gainerako jendea bezala, interesik gabeko telefilm
|
bateko
pertsonaia.
|
|
|
Filmetako pertsonaiek ez dakite film
|
bateko
pertsonaiak direna. Ezjakintasun inozo hori ez da sinesgarria.
|
|
|
Ezjakintasun inozo hori ez da sinesgarria. Benetako pertsonek oso ondo dakigu film
|
bateko
pertsonaiak garena.
|
|
2008
|
|
|
Zergatik ez dio Angelina Joliek film
|
bateko
pertsonaia nagusiaren paper bat ostuko Tom Cruiseri. Ba hori izan da Edwin A. Salt filmean gertatu dena; protagonista Cruise izango zen, baina 180 graduko bira eman dute eta izarra Jolie izango da.Wanteden arrakastaren ondoren, Jolie akzio generoko egungo emakume aktore onena bihurtu da; izan ere 130 milioi dolar lortu ditu film horrek AEBetan, eta Tomb Raiderrekin eta Mr. and Mrs.
|
|
|
2) Ipuinetako pertsonaia eta gaiei dagozkien aipamenak; ipuin
|
bateko
pertsonaia tartean martean ager daiteke, bere ipuina, aspaldi bukatua izan arren, saio guztiari izana eman diezaioke eta abar.
|
|
|
aipatzeko, antzeko arrazoiengatik, bertoko abertzale erdaldunek estar> de> Goikoetxea> itzuli zuten bezala. Tamala, benetan, hain konponbide erraz eta bistakoa izanik, komiki klasiko
|
bateko
pertsonaia horiek, euskaldun gehienoi deus esaten ez diguten frantses deitura horiekin hain axolagabeki uztea.
|
|
|
Sarasketak adina eta makaltasuna aipatu ditu arrazoi nagusien artean, baina kasurik okerrenean ere 12 urte eta erdiko aldea baino ez zegoen batzuen eta besteen artean. Eta kasurik okerrenean diogu, 1861eko errolda eta 1873ko boluntarioen zerrenda ez datozelako
|
bat
pertsonaia gehienen adina jasotzeko orduan: 1873koa 1861ekoan baino 12 urte zaharragoak izan beharrean, gehienetan tartea zabalagoa delako (Jose Maria Unzuetak 35 urte 1861ean eta 52 1873an) eta batzuetan laburragoa (Ciriaco Sarasketak 30 urte 1861ean eta 36 1873an).
|
|
|
Bere negarra paperean irauli: kalera irten eta denda batetako erakus leihora ziurtasunez begiratu, eta honen erantzunari irribarre egiten dion emakume
|
baten
pertsonaia asmatu. Bere pausoak aditzera emateko takoiak janzten dituen horietako bat.
|
|
|
Ezjakintasuna indarra da eta Guda bakea da, biak Alderdiaren esloganak. Liburu osoaren laburpen epigramatikoa egiten du une jakin
|
batean
pertsonaietariko batek: «Etorkizunaren irudi bat nahi baduzu, imajinatu bota bat gizaki baten aurpegia, betiko, kolpatzen».
|
|
|
Edvige proiektua jarri du martxan Sarkozyk, Barne ministroarekin batera: ordena publikoa aztora dezakeen edonoren datuak jasoko dituen fitxategi iraunkorra, nobela
|
baterako
pertsonaia eraikitzeko beharrezko datu guztiekin, joera sexualak barne, filosofikoak, politikoak. Datu pertsonalak pertsonarenak direlako, ez beste inorenak.
|
|
|
Pentsatu dut, norbaitek atzetik ikusiko bagintu, elbarria eta laguntzailea garela irudituko litzaiokeela, edo zaharra eta laguntzaile ekuatoriarra, kuzkurturik, Barrutiak eskatu eta bizi nahiko lukeen tragedia
|
bateko
pertsonaiak. Ez dakit, elkarri kateaturik bizi beharra duten mundu ezberdinetako humano bi:
|
|
2009
|
|
|
San Carlos III. Enparantzan T. Ombligo Teatro izango dugu zain (22:00). Ikusleak antzezlanera bidean edozein txokotan garai
|
bateko
pertsonaiak aurkituko ditu. Erriberrin libururen batetik ateratako pertsonaiekin edota beste sasoi batekoekin egingo du topo.
|
|
|
Ez da adin erraza gurea. Bizitza osoan mundu honetan betirako egongo bagina bezala bizi ondoren, bat batean jaikitzen gara eta konturatzen gara nobela mardul eta luze baten kapitulu
|
bateko
pertsonaia baino ez garela. Une batean ohartzen gara behin behinekoa dela gure presentzia mundu honetan, eta gu joan ondoren ere hemen geratuko direla eguzkia, ilargia, haizea, aurreko harrizko eliza?
|
|
|
Ez da erraza bereizten zer den egia eta zer kondaira. Euskaraz, berriki, eleberri
|
bateko
pertsonaia bihurtu da: Aritz Gorrotxategiren Axola ez duenean nobelan (Alberdania) ageri da XX. mendean gaztelaniaz idatzitako literatura modernizatzen lagundu zuen egilea.
|
|
|
Zuetaz gogoeta egiten dudalarik, Antigona alegiazkoa datorkit etengabe akordura, tragedia greko
|
bateko
pertsonaia hura, orain dela 2.500 urtekoa. Hiltzeko hilarazia izateko zorian fortunatu zen emakume hura.
|
|
|
Bestalde, badira bi liburuen artean errepikatzen diren beste zenbait elementu ere: Itoko dira berriak narrazioko Jason pertsonaia belomarzalea bat batean Justino gisa birbataiatua agertuko da uhartean, erretiratu denen harridurarako; biek amaiera irekia dute, argumentuaren haria egoera surrealenak sortzeko aitzakia balitz bezala, eta bukaera irakurle bakoitzaren esku utziz; aurreneko lanean une jakin
|
batean
pertsonaiak olerkiak errezitatzen hasten badira, oraingoan musuaren inguruko aforismoak sortuko dituzte; uharte batera eramango lituzketen hiru gauzen gaineko galdeketa bi kontakizunetan agertzen da...
|
|
|
Emakumeak ulertzen ez duena da bakardadea ere bizitza dela. Norbere baitara biltzea, orduak eta orduak irakurtzen eta hausnartzen eta idazten pasatzea, testu jakin
|
bateko
pertsonaiekin borrokan ibiltzea, hori ere bizitzaren parte da. Bizitza da.
|
|
2010
|
|
|
Sud sanaeha (2002). Thailandiara legez kanpo immigratutako myanmartarra da Min, amodio istorio
|
bateko
pertsonaia nagusia. Ondoezik dago, baina ez da ausartzen medikuari zer duen azaltzen, bere egoera salatzeko beldurrez.
|
|
|
Istorioa gauza askotan apala da, klasikoa, baina arlo batzuk bereziki zaindu ditugu, eta ahalik eta urrunen joan gara: aktoreen lana batetik, ikusten genuelako batik
|
bat
pertsonaien istorio bat dela eta aktore egokiak aurkitzen ez bagenituen pelikulak behera egingo zuela. Aktore aproposenak bilatzen behar adina lan eta denbora hartu genuen, ez baitzen hain erraza, kontuan hartuta behar genituela 70 urte ingurukoak, euskaraz ongi dakitenak eta paper hauek egiteko prest daudenak.
|
|
|
Erabiltzen diren irudi asko ere ezagun ditugu, errepikatuak izan dira, behin eta berriz: «zigarroaren kea bezala urruntzen dela atzamarren artetik»; «bizitza gurpil bat da, eta gauzak beti errepikatuz doaz»; «konturatzen gara nobela mardul eta luze baten kapitulu
|
bateko
pertsonaia baino ez garela». Eta iruditzen zait literaturak izan lukeela horren aurkako antidoto, hots, topikoaren, klixearen aurkako; eskaini lukeela zerbait berria, berezia, besterik ez bada desberdina, egunerokoan akitzeraino errepikatzen diren horietatik urrun.
|
|
|
Izen handiko makina
|
bat
pertsonaia jaio dira Getarian. Horietan artean bi dira nabarmentzekoak:
|
|
|
Amaitzeko, filmearen pasarte
|
batean
pertsonaia batek diona gogora ekartzea gustatuko litzaidake. Hauxe duzue:
|
|
|
Dagoeneko proiektu garrantzitsuak aurrera eraman ditu, hala nola, bere lehen luzemetrai animatua: Munduaren bira doan!, lehengo urtean estreinatu zutena.Bertako sozioetako bat Asisko Urmeneta da, Kukuxumuxuko Mikel Urmenetaren anaia eta proiekturen
|
batean
pertsonaiek diseinu firma hori daukatela ezin da ukatu. Dena den atal honetara ekarri nahi dudana ez da Somuga bera, bere azken lanari buruz hitz egin nahiko nuke, Gartxot.
|
|
|
Bihotzean eta buruan daukagun ideologiaren faboretan arrisku handiak hartzea miresteko moduko jokaera izan daiteke, nahiz eta eszeptikoak, edo errealistak, hitz handiek katastrofe handiak ekartzen dituztela argudiatu eta aukera horri ere uko egin; baina arrisku berberak buruaren eta bihotzaren aurka hartzea, horrek ez dauka edertasunaren zantzurik ere. Hori inauteri triste
|
bateko
pertsonaiaren patua besterik ez da.
|
|
|
Bere bizitzaren berri ematen hasi zitzaidan une beretik bururatu zitzaidan ipuin edo kontakizun
|
baterako
pertsonaia aproposa zela. Eta kontakizunean aurrera egin ahala, kontatzen ari zitzaidana asmatua edo benetakoa ote zen arduratu gabe, esandakoa ahalik eta leialen transkribatzearekin aski izango zela pentsatu nuen.
|
|
|
Desberdinak zirelako, izan ere. Gaizki bikoiztutako telesail
|
bateko
pertsonaiak ziruditen. Gaixotu egiten ninduen egoerak.
|
|
2011
|
|
|
Hemen ere laburrera eta esentziara jo dut». Lana taularatzea gustatuko litzaioke Linazasorori, baina badaki zaila izango dela, besteak beste 20
|
bat
pertsonaia inguru liratekeelako: «Halere, 20 izan beharrean zazpi ere izan zitezkeen pertsonaiak, azken finean politikariek, izan bateko edo besteko, antzeko gauzak esaten dituzte eta etengabean».Liburuak 110 orri dauzka, azala Bruno Hidalgok egina da eta Elkarrek Ateko Banda sailean argitaratu du.
|
|
|
«Telmok bidalitako gidoia irakurtzean, hura sari bat zela esan nion berehala neure buruari. Film
|
bateko
pertsonaia nagusia izatea eskaintzen zidan, ia ia hitzik ere esan gabe! Pertsonaia hau bonboi bat da, pagotxa!
|
|
|
Kipula eskuetarik erori zaio saltzaileari, eta madari koloretsua erosleari. Korrika doaz, beste mundu zikinago
|
bateko
pertsonaiak legez, hegoak urduri astindurik.
|
|
|
ANTZERKI ZAHARREN
|
BATEKO
PERTSONAIA
|
|
|
Antzerki zaharren
|
bateko
pertsonaia bailitzan, ile horaileko andere bat zegoen enparantzan, mendeen luzaroan beste aktore eta ikusle batzuen esperoan, obra ahantziren baten segida erregutzen.
|
|
|
Gizon zaharrak, iluntzeko leihoaren kontra, buru soilarekin, larru zimurrarekin, gelako erdi iluntasunean, beste munduren
|
bateko
pertsonaia dirudi.
|
|
|
Pertsonaia bat gehiago da. Ziega
|
bat
pertsonaia bat gehiago besterik ez da. Argiak eta itzalek zebratua, ohe horrek ezin du luzaro hutsik egon.
|
|
|
Eta pantailaren barrutik dakusazun zeure zinema aretoko eserleku izana hutsik dago orain, eta barre egiten du, Aulkia ere pertsonaia bat gehiago delako. Aulki
|
bat
pertsonaia bat gehiago besterik ez da. Eta ez galdetu zergatik.
|
|
|
–Ederki zirikatuko zaitut, alajaina! Kontatuko dizut pasadizo bat, baina hiru
|
bat
pertsonaia dituena, eta bakoitza ni esanez agertuko da, eta ea asmatzen duzun zein den zein, eta nor zertaz ari den??
|
|
|
Yoyes, tragedia greko
|
bateko
pertsonaia
|
|
|
batetik, konfiantzazko talde teknikoaz inguratu gara, dena ahalik eta ondoen atera zedin. Bestetik, aktoreen lana funtsezkoa izan da, ikusten genuelako batik
|
bat
pertsonaien istorio bat zela eta aktore egokiak aurkitzen ez bagenituen pelikulak behera egingo zuela. Lan asko egin genuen aktore aproposak topatzen, 70 urte ingurukoak, euskaraz ongi dakitenak eta paper hauek egiteko prest?.
|
|
|
Yoyes, tragedia greko
|
bateko
pertsonaia
|
|
|
Zuri beltzean marraztu zuen arren, beraz, Prattek asmatu zuen arimaren tonuen aniztasuna islatzen. Itsaso gaziaren baladaren gako nagusietako
|
bat
pertsonaiak baitira: estereotipotik haratago doazelako, pertsonaiak direlako eta ez txotxongiloak.
|
|
|
Edukiaren eboluzioan, ezin aipatu barik utzi pertsonaiei bizia ematen dien aktore taldea: nabarmena da urteen poderioz irabazitakoa, bai Goenkalen mantentzen diren aktoreek hartu duten eskarmentuagatik, bai garai batean adin tarte
|
bateko
pertsonaientzat zeuden arazoak konpondu direlako, euskarazko fikzioaren hasierako aktore gazteak heldutasunera iritsita, pertsonaia helduen papera bete dezaketelako.
|
|
|
Bada, azken bizpahiru urteotan apustu bat egin dute Goenkaleko taldeak eta ETBk: garai
|
batean
pertsonaia baten paperean agertu zen aktorea berreskuratu dute beste pertsonaia baten papererako. Hau izan da, adibidez, Martxelo Rubioren kasua.
|
|
|
Hurrengo film luzea Tierra (1996) izan zen, baliteke film horren preprodukzioak zuzendariari buruhauste handienak sortu dizkion lana izatea. Izan ere, hasiera
|
batean
pertsonaia nagusia Antonio Banderas izan behar zen eta Estatu Batuetan zituen konpromisoak zirela-eta, filmazioa behin baino gehiagotan utzi behar izan zuten bertan behera. Azkenean, Medemek Carmelo Gomez aukeratu zuen Angelen, protagonistaren, papera egiteko.
|
|
|
Berehala ezagutu ditut han lanean ari ziren miniaturazko izakiak: " Curri" ak ziren, haurtzaroko telebista saio
|
bateko
pertsonaiak. " Fraggle Rock" en denbora guztia alferreko egiturak eraikitzen ematen zuten horiek.
|
|
|
Azkenekoa da, beharbada, ezagunena gure artean baina, atsotitzak dioen moduan," kutxa zaharrak liburu bikainez beteta egon omen dira beti", tamalez. Ehun atal ditu nobelak, bi mila orrialdetik gora, laurehun
|
bat
pertsonaia, baina pasarte bakarrean bilduta dago iruzkin honen arrazoia.
|
|
|
" Pansori for Peter", ahots hutsez hamabi minutuz osatzen den jario glosalalikoa Koreako antzerki tradizioan inspiratua —" nun zira?" dio une batez, hitz ulergarri bakarrak. (Hango pansori izeneko emanaldietan orduak eta orduak ematen ditu aktore bakar batek —hiru ordutik gora, bederatzi ere bai batzuetan— istorio
|
bateko
pertsonaia guztiak, ahots guztiak azaleratzen).
|
|
|
Aipaturiko Arkadia horren adierazlerik jatorrena eta jatorrizkoena Juan Antonio Mogelek idatzitako Peru Abarka dugu, horrek betetzen baititu behar bezalako Arkadia
|
bateko
pertsonaiak izan lituzkeen estandar guztiak.
|
|
|
– Ama, Josune, ni... nobela merke
|
bateko
pertsonaiak garela uste duzu?
|
|
2012
|
|
|
Interneten ere ikus daiteke dantza, youtube eta Karkara aldizkariko atarietan. Bestetik, oriotarrek zamorro txiki garai
|
bateko
pertsonaia berreskuratuko dute; zaku batez estalita eta makila eskuetan duela, jendea zirikatzera irtengo du zamorro txikik.
|
|
|
Iragarkitik egunkarira Mafaldaren lehen bertsioa ez zen inoiz argitaratu. 1962ko martxoan marraztu zuen Quinok, baina hasierako asmoa ez zen komiki
|
baten
pertsonaia nagusia sortzea. Etxetresna elektriko baten iragarki batentzat komiki zinta bat marrazteko enkargua jaso zuen.
|
|
|
Gaur estreinatuko dute, Mungiako Olalde aretoan, Bizkaian, eta asteburuan Bilboko Pabiloi 6an emango dute. Marifeli Etxeandia, Ainhoa Alberdi, Maria Alonso, Iurgi Etxebarria eta Josu Camara aktoreek hamabost
|
bat
pertsonaia antzeztuko dituzte sortutako bi mundu paralelotan. Josu Camarak azaldu duenez, batetik, oiloak agertzen dira eta, bestetik, gizakiak modu karikaturizatuan:
|
|
|
Beste areto
|
batean
pertsonaia erlijiosoak eta zirku munduko protagonistak ageri dira, umorez beteta. Artearen historiako maisu handien erretratuen bertsioak ere Bilbon izango dira.
|
|
|
Hori dela-eta, iragarki erakargarri bat bideratzen bazaie, oso ezaguna den film
|
baten
pertsonaiarekin eta irudiarekin batera, eta mezu hau aurkezten bazaie: «Bideoa dendetan dago, esaiozu zure aitari gertuen dagoen dendan erosteko», jokaera hori erasotzailea izango da, zeharkako agindu bat erabiliz, eragin bidegabea gauzatzen duelako200.
|
|
|
Ataza erraztu egiten da finkatzeko irudi bat baldin badute, irudia eta ezaugarriak imitatzeko. Ipuin, argazki edo marrazki
|
bateko
pertsonaia har dezakete eredutzat. Artistak imitatzea Pollock edo Picasso bezala marraztu daiteke hainbat ordenagailu kliken bidez Jackson Pollock en estiloko marrazki bat egin daiteke, ordenagailutik saguaren mugimendu sinpleekin.
|
|
|
Musikala gustuko du eta gehienetan dantzatzea tokatzen zaio. Euskal Herrian eta euskaraz lan egiteagatik pribilegiatutzat du bere burua.Glu Glu Produccionesek ekoitzitako Ahatetxo Itsusian sei
|
bat
pertsonaia egiten ditu Ugaitzek. Horiek guztiak animaliak dira eta ideiak hartzeko dokumentalak eta marrazki bizidunak ikusten dituela esan digu.
|
|
|
Nobela bat kokapenik gabe, edo denboraren inolako erreferentziarik gabe. Nobela
|
bat
pertsonaiarik gabea, irudirik gabea, sentsaziorik gabea. Nobela kaiola bat, irakurleak bertan preso hartzeko.
|
|
|
Eta duela lau bat hilabete azken aldiz ospatu genuen egunean berean, San Frantzisko Xabierrek ondo ezagutu zuen herri
|
bateko
pertsonaia nabarmen baten autobiografia iruzkintzeari ekin nion, Gandhirena hain zuzen ere. Egia esanda, kasualitate hutsa izan zen, baina agian inkontzienteki sortutako kasualitatea.
|
|
|
Afrikako bi gizon zuri ziren, bata biluzik toaila lepoan zuela, bestea erdi biluzik toaila gerrian lotuta, eta oinez abiatu ziren Club Royalerantz egur noble baten usaina arnastuz, ibaiaren zurrumurrua entzunez, oihan zabalaren presentzia sentituz. Urrutitik, eszena klasiko
|
bateko
pertsonaiak ziruditen. Errealitatean, ordea, bertagotik, bi nerabe hunkitu bezala zihoazen biak.
|
|
|
Baina bizitzak berak aurrera egin ahala, kontuz ibili beharra dago bihurtzen zaren pertsonaia horrekin. Film
|
bateko
pertsonaia bihurtzen zarelarik, jadanik gauza gutxi dago deskubritzeko, papera betetzera kondenatuta zaude. Eta nik bederen, ez diot horri zoriontasun gehiegirik aurkitzen.
|
|
|
Wolframio: izen bikaina ipuin
|
bateko
pertsonaia batentzat, edo zakur batentzat. Wolframio, etor hadi hona!
|
|
2013
|
|
|
Aitak eskuak bizkarretik kendu eta alabaren aurrean astintzen zituen. Abentura arriskutsuren bat kontatzen ari zitzaiola ematen zuen, edo komedia
|
bateko
pertsonaia bat antzezten. Plaza hutsik zegoen.
|
|
|
3 Konposizio
|
bateko
pertsonaiak aurkezteko moduari dagokionez, Gilpinek dio figura nagusiek lehentasuneko lekua izan luketela, hau da, eurak izan liratekeela ikuslearen begia erakartzen lehenak. Horretarako, ahalik eta gehien bereizi lirateke taldetik, eta, gainera, beste moduren batez ere nabarmendu lirateke:
|
|
|
Suziri propultsatzaileen jantziarekin erabiltzen denaren antzeko egitura batekin ere jar daiteke. 10 Haur ospetsuak egun batez Haurra pertsonaia ezagun batetik mozorrotzeko, haren ezaugarri deigarrienak nabarmendu behar dira Beste aukera
|
bat
pertsonaia famatuez mozorrotzea da. Horretarako, trikimailuen trikimailu bera erabili behar da:
|
|
|
5 Pertsonaia sekretua autoan Marrazki bizidunetako pertsonaia bat, aktore bat, senitarteko bat… edozeinek balio du galdeketaren jokoan tarte bat pasatzeko. Jokalari
|
batek
pertsonaia bat pentsatu behar du, parte hartzaile guztiek ezagutu behar dutena. Gainerakoek nor den jakin behar dute, «bai» edo «ez» batekin erantzun daitezkeen galdera errazak formulatuz.
|
|
|
Jazzarekin maitemindurik dagoen piano jotzaile gaztea da Chico eta Ritak, berriz, abeslari handia izan nahi du. Habanako klub batean dantzaldi batean halabeharrak elkartu zituen gau hartatik, elkartzen eta elkarrengandik urruntzen ditu bizitzak, bolero
|
bateko
pertsonaien antzera.
|
|
|
Ostiral honetan, abenduak 13, Barco Pirata eta PTC konpainiek Sergio Peris Menchetaren “Tempestad” aurkeztuko dute, Willian Shakespearen lanean oinarritua. Bost aktorek eta hiru musikarik hogeiren
|
bat
pertsonaia interpretatzen dituzte, fikzio batean kokatzen dira, batzuetan errealitatea dirudiena baina laster maiuskulaz idatzitako “bizitzaz” hitz egiten duen ipuin bihurtzen dena. Ikuskizun bisuala, soinuduna eta baita usainduna ere, zinematografikoa, aukera jolasgarria eta barregarria, sormen handikoa, pertsonaien arteko katarsi handikoa, hondoratze batean bezala dena mugitzen den bidaia, non ikusleek sentsazioen ekaitza sentitzen duten.
|
|
|
Erremediorik gabe film mutu
|
baten
pertsonaia larritua bilakatua nintzen unean, naturaltasun osoz proposatu zuen lagunak beranduxeago biok biltzea, nor bere gelan kokatu ondoren.
|
|
2014
|
|
|
Baina ez nau molestatzen jendeak Tximista deitzea. Izan ere, nik antzerkia egiteko aukera izan badut, hein handi
|
batean
pertsonaia horri esker izan da.
|
|
|
Hautatutako inguruen espiritua komunikatzeko trebetasun nabaria. Deskripzioen exajeraziorako joera (inoiz erabat kenduko ez zitzaiona), eta halako ahultasun
|
bat
pertsonaien karakterizazioan. Hasiera hasieratik agertutako kezkak:
|
|
|
Ez dago gehiegi jakitea baino gauza txarragorik. Zeren eta mundu guztia da istorio
|
bateko
pertsonaia. Mundu guztiak du bere bizitza maneiatzen duen narratzailea.
|
|
|
3 Testuaren arabera, fikzioan beste era bateko gazteak ere islatzen dira, eta, hori azaltzeko, film
|
bateko
pertsonaia gaztea aipatzen da. Zein da filma?
|
|
|
Lacan zaharrak oraindik dio adierazle bat subjektu bat dela beste adierazle batentzat; adierazle batek, alegia, lengoaiaren elementu batek, mintzatzen duen mintzatua denhori ordezkatzen du lengoaiaren beste elementu batentzat. Gai musikal
|
batek
pertsonaia bat ordezkatzen du beste gai musikal batentzat: heriotzaren iragarpenak Brunnhilde ordezkatzen du Siegfrieden jaiotzarentzat, adibidez.
|
|
|
Ez ote zen eragin berezirik izan? Ez ote zuen indarren
|
batek
pertsonaiaren presentzia izugarria bultzatu?
|