|
2000
|
|
|
Era horretara jarraituz, 9 artikuluan, beste honako hauek azaltzen ditu: Justiziarako ere, bi aldeetariko
|
bati
hizkuntza gutxituan epaitzearen eskaria aski zaio, bere burua berea duen hizkuntzan defendatu ahal izateko. Horretarako, tribunalak, beharrezko diren bitartekoak jarri ditu, hizkuntza gutxitua dakitenekin osatuz eta aldi berean agiriak ere bere hizkuntza jatorrean jarriz.
|
|
2003
|
|
|
Paradigma berri horrek, pasa berri den mendeko 90eko hamarkadan, Europako testuinguruan nagusi izan diren aldaketa politikoek eta administratiboek eragindako beharrizan sozial berriak zeinaren baitarik eleaniztasunean hezitako europar belaunaldi berriena nabari daitekeen hartu ditu ezinbestean kontuan. Izan ere, oinak lurrean, XXI. mendean, gainerako hizkuntzak ingelesa oro har, Euskal Herrian frantsesa eta gaztelania bereziki, albo batera utzita, gutxiengo
|
baten
hizkuntza gutxitu bat euskara mantentzea eta indarberritzea ez da posible, beraz, euskaldunon etorkizuna ez da elebiduna, eleaniztuna da. Alabaina, euskarak eskola eremuan hizkuntza nagusia izan behar du eta eskola eremuko hizkuntza planifikazio guzti guztiek gutxienez baldintza hori bermatu behar dute.
|
|
2009
|
|
|
Egia da gomendioek ez dutela ezertara behartzen ikuspegi juridikotik, baina garrantzitsuak dira ikuspegi politikotik, estatuek emandako informazioan oinarritzen direlako. Esaterako, gobernu batetik bestera legeak aldatzen badira, eta pertsona batek ezin badu dokumentu
|
bat
hizkuntza gutxitu batean jaso, Europako Kontseiluak nazioarteko testuinguruan adieraziko dio estatuari: Ez zarete egin beharrekoa egiten ari.
|
|
2010
|
|
|
Menperatze minimo hori, jakina, errazago lortzen da hizkuntza nagusi
|
batean
hizkuntza gutxitu batean baino, eta, horrexegatik, azken horretan eskolaren laguntza beharrezkoagoa izango da281 Bestea" hizkuntz konpetentzia bikoitzaren printzipioa" da, non Cumminsek berak" egoera informaletan eskuratutako trebetasun komunikatiboa eta egoera akademikotan eskuratutako trebetasun gramatikala bereizten dituen" 282 Bigarren hizkuntza batean ikasten duten haurre... Azkena" elkarmenpekotasun linguistikoaren printzipioa" da, zeinen arabera —eta Arnauren hitzetan—" ikasleek hizkuntzekiko independentea den azpiko gaitasun komun bat duten, zein hizkuntza batean garatzen bada ere, egiaz, bestean ere aplikatzen den" 283 Transferentzia hori teorian bi noranzkotakoa da, bai, baina egia da berori errazago gertatzen dela hizkuntza gutxitu batetik hizkuntza nagusi batera alderantziz baino284 Printzipio horietaz gain, bestela, hizkuntz irakaskuntzaren jarduerak nahitaez hartu behar ditu kontuan bestelako" kuestio psikopedagogikoak":
|
|
2011
|
|
|
Elebakartasunak herrialdearen batasuna bermatzen du. Hauxe da beste arrazoi
|
bat
hizkuntza gutxituen aurka jotzeko. Honen atzean dagoena da herrialdearen ikuspegi oso zurrun eta homogeneizatzailea.
|
|
|
Hirugarren ezaugarri edo baldintza
|
bat
hizkuntza gutxituaren funtzionamenduarekiko ezagutza da. Alegia, ea irakasleek zenbateraino menderatzen duten ikasleei irakatsi behar dieten hizkuntzaren funtzionamendua.
|
|
2013
|
|
|
Lan horren ikuspegi estrategiko eta metodologiko nagusiena euskalgintzaren esperientzia modu eraginkor
|
batean
hizkuntza gutxituetako eragileen eskura jartzea da: hegoaldeko garapen prozesuari dagokien sektore edo arlo zehatzeko euskal eragilerik egokienen lankidetza lortzea.
|
|
2015
|
|
|
Helburu hori abiaburu hartuta, hainbat plangintza jarri ditu martxan euskara irakaskuntzaren esparruan eta esparru zientifikoan txertatzeko, irakasleriaren hizkuntza trebakuntza eta hizkuntza eskakizunak barne. Baina, gaur egun, balio eta eskakizun instituzional aldakorrek gidatzen dute akademikoen identitateen eraikuntza testuinguru globalean, eta ibilbide akademikoaren diseinuan nazioartekotzearen eredu hegemonikoak sortutako eraginak ez datoz beti
|
bat
hizkuntza gutxituaren aldeko politika aktiboekin. Akademiko euskaldunen identitate akademikoak aldatzen ari dira, dudarik gabe.
|
|
2016
|
|
|
Ez dugu iraultza eginen Frantzian, baina bada hamar urte badela Euskal Irratietako norbait sindikatuko administrazio kontseiluan, eta lorpen batzuk izan dira: bada delegazio
|
bat
hizkuntza gutxituez arduratzen dena sindikatuaren barnean. Orain, nik dut ardura hori, eta ez da gutxi.
|
|
2018
|
|
|
• Udalerri
|
batean
hizkuntza gutxituaren garapenean eragiten duten faktoreak identifikatzea.
|
|
2019
|
|
|
Ondorioztatzen dugu, gizataldeen hierarkizazio arbitrario bat dela hizkuntza diskriminazioaren iturria". Hizkuntza gutituen aldeko lege eta politikak diren eremuetan, ez da lege bakar
|
bat
hizkuntza gutitu horri ahalbidetzen diona nagusi den hizkuntzaren hein berera heltzea, parekoa izatea.
|
|
|
Erresuma Batuan, Frantzian eta Espainian (baita Euskal Herrian edo Katalunian ere), gizartearen zati esanguratsu
|
bat
hizkuntza gutxituak normalizatzearen aurka dago; batzuek desager daitezen nahi lukete eta beste batzuek beren ghettoetan folklore gisa mantentzea. Gertutik hasita, 2019ko apirileko Espainiako hauteskunde kanpainan, murgiltze ereduaren eta administrazioko lanpostuetan gaztelania ez diren beste hizkuntzak eskatzearen aurkako mezu zuzenak zabaldu zituzten eskuineko hautagaiek.
|
|
|
Mezuan ere aldaketak nabaritu dira, batez ere zer den euskaldun izatea galdetzen dutenetan eta dagoena zalantzan jartzen dutenean.Beraz, euskaldunen herria nolakoa izango den imajinatzen da kantu hauen bidez, eta zenbaitkasutan proposamenak aurkeztu ere. Horren harira esaten dugu logika kontrakultural bateanjardun zuela euskal kantagintzak,
|
batetik
hizkuntza gutxitu batean abesteagatik, eta bestetik, dagoenaren kontrarako jarrera izan duelako erresistentzia eta utopia kutsuekin.
|
|
2021
|
|
|
Errusieraz irakasten duten bigarren hezkuntzako ikastetxeen kopurua ia ez da aldatu azken bi hamarkadetan: ikasleen% 20,3 zegoen errusierazko eskoletan 2006/ 2007ko ikasturtean, eta %19, 2, 2020/ 2021ekoan8 Aipagarria da eskola horietako ikasleen eta, orokorrean, errusiera beren egunerokoan erabiltzen dutenen zati handi
|
bat
hizkuntza gutxituen hiztunak direla (Ciscel, 2008).
|
|
|
Horrek esan nahi du, kideen izaera oso desberdina dela ELEN barruan: hizkuntza baten alde lan egiten duen eragilea, hizkuntza baten alde lan egiten duten eragileen bilgunea edota estatu
|
bateko
hizkuntza gutxituen alde lan egiten duten eragileen bilgunea. Eta, hori da, akaso, ELENek duen ahulezia bat.
|
|
|
Horrez gain, Hizkuntzen goi mailako kontseiluarekin batera osatutako ebaluazio osagarriek aukera eskaintzen dute ikasleek hizkuntza lorpenen progresioa jarraitzeko, bi hizkuntzetan zein ikasketa ibilbide osoan. Bestetik, hizkuntzen goi mailako kontseiluan, sail
|
bat
hizkuntza gutxituei eskainiko zaio, jakinda kontseilu horren eginkizuna dela hizkuntzen inguruko hausnarketa, kontsulta eta sustapena bermatzea. Hizkuntza gutxituen kasuan, irakaskuntza elebidunaren hausnarketa didaktiko eta pedagogikoa egiten du.
|
|
2022
|
|
|
Diskurtsoen esparruan, euskara, sarri, gizarte kohesio hizkuntza gisa aurkezten da, baina errealitatean hori ezinezkoa da. Izan liteke kohesio idealizatu baten ardatza, etorkizun borondatea adierazten duen asmoa, baina faktikoki ezin liteke, lurralde
|
bateko
hizkuntza gutxitua ezin da inoiz gizarte integrazioaren ardatz bihurtu edo kohesio hizkuntza izan.
|
|
|
Diskurtsoen esparruan, euskara, sarri, gizarte kohesio hizkuntza gisa aurkezten da, baina errealitatean hori ezinezkoa da. Izan liteke kohesio idealizatu baten ardatza, etorkizun borondatea adierazten duen asmoa, baina faktikoki ezin liteke, lurralde
|
bateko
hizkuntza gutxitua ezin da inoiz gizarte integrazioaren ardatz bihurtu edo kohesio hizkuntza izan7.
|
|
2023
|
|
|
Gaur egun oraindik falta da hizkuntza eskubideen inguruko erreferentzia argi
|
bat
hizkuntza gutxituentzat, baita hizkuntza aniztasunaren kudeaketarentzat ere. Arauen inguruko ziurgabetasun hori nazioarteko zuzenbideak eta Europako zuzenbideak izandako bilakaerak berretsi du, marko teorikoak ziurtatu duen bezala.
|
|
|
Sakanan izugarrizko hizkuntza aniztasuna dago. Makina
|
bat
hizkuntza gutxitu. Galtzear dagoen ama hizkuntza bat baino gehiago.
|