|
2000
|
|
|
Beraz, ahozko iturriak erabili zituzten gehienbat. Neurri handi
|
batean
herri xehearengana jo zuten, baina baita iturri literarioetara ere. Ondoren, iturri herrikoiaren estiloa jaso eta literarioarena apaldu zuten, estilo bateratua sortuz.
|
|
|
Adina, hasi laurogei urteren bueltatik eta hogei urtez azpikoenganaino. Soziologoren
|
batek
herriko lagina hartu nahi izan balu, ez zukeen aukera hoberik egingo: hemen amona bat, hor lanean lehen pausoak ematen ari den gaztetxoa, han herritartu berri den gizon gaztea...
|
|
|
Herri kazetaritzaren indartzea ere ikusi dugu aspaldion, herri aldizkarien bidez batez ere, baina irratiak eta telebistak ere baztertu barik. Eta Topagunearen baitara bildutako elkarteen artean ez da eredu finkorik izan, nork bere egoerari egokitu dio hizkuntza moldea, baina euskarak izan duen aberastasun handienetako
|
bat
herri kazetaritzan dagoela ezin ukatu. Sarri askotan itzelezko onarpenaz gainera.
|
|
|
Gaur egun edozein udalek antolatzen du lehiaketa
|
bat
herriko jaietan, basoa edo Urkiolako parke naturala gai bezala hartuta. Hor diru asko mugitzen da.
|
|
|
Ez da erraza baserritarra mugitzea. Eta Hegoaldean abertzaletasuna sortu bazen, neurri handi
|
batean
herrietan indar hartu zuelako da: abokatu artean, mediku artean sortu zelako abertzaletasuna, eta horiek tira zuten beste jendea.
|
|
|
Ez, ez. Hemen, gutako bakoitzak bere proiektua herri honentzat proiektu hoberena dela dio, baina, herri eta nazio ikuspegi komun
|
batetik
herri proiektua denon artean asmatu behar dugu. Lehenik aber tzaleon artean.
|
|
|
Bestalde, Gipuzkoan badira 25
|
bat
herri txiki eskola ez dutenak edota, eskola izanda ere, liburutegirik ez dutenak. Horietara kutxa berezi bat bidaliko dugu haurrentzako liburuz beteta.
|
|
|
Nola alako iritziz eta jokabidez errendua. Aldizkari
|
batek
erri iritzi hori eztenkatu, esnatu eta landu behar du. Iritzi zuzenen azia erein behar du" eta horretarako" irakurleekin artu eman aundikoa" izan behar zuenez," sarri jaso behar lituzke irakurleen iritzi, eskutitz, idazki eta eskabideak.
|
|
|
Hasieran instituzioen legitimazio eta deslegitimazioaren artean eman zen borrokaren ondorioz, instituzioetan zeuden partiduengandik egon zen halako pentsamendu
|
bat
herria egituratzea herria instituzionalizatzea balitz moduan. Eta orain ari dira konturatzen gizarte erakundeetatik aspaldi komentatzen zena:
|
|
|
Batez ere, gaur egun ulertezina edo inoiz ulertuko ez dudana, zera da: feudalismo garaian, gizon
|
batek
herri osoaren aurka erabakia, orain, demokrazia garaian, herri guztiaren, edo herritar gehienen, arrazoizko nahiarekin bete ezina. Non daude giza eskubideak?
|
|
|
Halako zerbitzari
|
batek
herri aske, euskaldun, elkartua eta guztiz demokratiko batbaizik, ezin du besterik eraiki.
|
|
|
Ez alderdi politika??: . Zalantzarik gabe, normalizazioprozesu
|
batean
herria ongi jakinaren gainean jartzea beharrezkoa da. Baina informazio hori ongi hartua izan dadin, lan politiko handia egin behar da aurrenik; hitzhorren balio semantikoa nahi adina mugatu behar bada ere?
|
|
|
Ildo horretatik, artikulu honetan planteatzen da nola bihur daitekeen faktore zeharoakulturatzaile, normalizazio baldintzetan komunikaziorako, kultur transmisiorako etagizakion aberastasunerako sortua den baliabide bat. Ondoko lerrootan, beraz, EuskalHerriko makina
|
bat
herritan gertatutakoaren adibide bat baino ez da eskainiko, historialarriak eskuarki erakusten ez duena.
|
|
|
Zeren bi harresik inguratua sentitzen baitzen. Eta harresi haietarik
|
bat
herri xeheak eraikia zen, bere sineskeriekin eta ipuin fantastiko haiekin; eta bertzea, Erromak eraikia, bere dotrina zurrun bezain arnasgabe harekin. Eta osabak harresi haiek jaurtiki eta eraitsi nahi izan zituen, eta haren ihardespena ukoa izan zen, eta haren ukoa bikoitza.
|
|
|
(...) Iraultza sendotu, estatu ahaltsu
|
baten bidez
herriaren batasuna berrindartu, herritarrei gutxieneko askatasun zibila bermatu, askatasun politikoa sakon gutxitzearen truk, gizartea bera antolatu, giza aldra harritzar multzo horiek gizabanakoen iduriko diren hare garauak eginez(...). 7
|
|
|
Dena den, Oloten bazegoen lau muturreko iturri
|
bat
herri erdian, gainean harrizko untxia zeukana; huraxe nuen nik denbora pasatzeko lekurik gustukoena. Atzamarrez jarioa estutu eta ura hara edo hona bideratuz, ingurukoak zipriztinez bustitzen ibiltzen nintzen.
|
|
|
Otsabiotik Lizartzara, mendi gailur
|
batetik
herri batera jaistean ohi denez, gero eta bide hobea aurkitu genuen. Herrigune nagusira heldu baino lehen, bide ertz batean eseri ginen, Lizartzako etxeei begira.
|
|
2001
|
|
|
Halere, elementu batzuk (dorrea XVIII.ekoa) beranduago burutu ziren. Udaletxean Gipuzkoako Batzar Orokorrak bildu ziren, eta horren ondorioz, gela
|
batean
herri bakoitzari zegokion jesarlekuak gordetzen dira. XVIII. mendekoa, arkupe eta armarria ditu.
|
|
|
Butroi ibaiaren azkenetako meandro
|
batean
herri turistiko eta gogoragarri hau kokatzen da, Gorlizekin konpartitzen duen hondartza itsasadarraren eskuinaldean geratzen bazaio ere. Ibaiaren beste aldean, Barrika eta bere labar miragarriak.
|
|
|
Besteak beste, filman badira bi hilketa, Ezkion inoiz gertatu ez zirenak:
|
bata
herriko maisu errepublikarrarena, ezkiotarrek eurek hil" omen" zutena. Egia, ordea, bestelakoa da:
|
|
|
Lizardik, oraintsuago, ezkon bidaia luzea eginarazi zion herriz herri. Baina ez da asko, zernahitarako izateko, hizkuntza
|
bat
herriz herri ibil  tzea: aldiz aldi eta garaiz garai ere ibili behar du, herrietan barrena eta denboretan barrena egin dituen ibilaldietatik aberastasun ugari jasotzen baitu.
|
|
|
Jakina denez, eredu honek bere eragina izan zuen, handia gainera, mugaz honako idazleen artean, giputz eta bizkaitarren artean eskuarki, XVIII.ean eta XIX.eko lehen partean, Larramendiren eskolatik hasita; baina istorio hau aski aipatua dugu honezkero. Diogun ere orduantxe errotu zela egundaino ezagutu dugun erlijiokera (dogma, morala, elizkizunak eta arauak), elizgizonetako zati handi
|
batek
herriarekin zituen harremanak, aldeak alde, zirela bide. Harreman hori nahiko argi ikusten da hizkuntzaren aldetik, luzaroan erlijio izkribuak predikuekin batean izan baitira prosaren gidari bakarrak14 Egia esan, Araba eta Nafarroa Garaiko zenbait tokitan elizgizonak herri mintzairari horren atxikiak ez ziren susmoa izan daiteke.
|
|
|
gustatzen zitzaidan, bihurgune bakoitzean Cyberoa deitzen nuen tupina horren barnera lerratzen nintzela itxuratzea, anitzetan euriak zein haizeak kolpatu bazter hutsak zeharkatuz. Noizbehinka kabala errebelatu bat gurutzatzen nuen, gautxori baten auhena hautematen eta bat
|
batean
herri argiztatuaren muinera heltzen nintzen, bideak ez zirenez are luzeagoak moldatzen ahal galdezka. Autoko leiho apaldutik, mazela freskoetan alhan utziak izan ziren ardien marraka ahulak preziatzen nituen.
|
|
2002
|
|
|
Bere aburuz, «ziberzentsuraz hitz egitea gehiegizkoa da. Beste gauza bat da etorkizun hurbil batean ziberzentsura eman daitekeela, momentu konkretu
|
batean
herri batek izan dezakeen profil politikoarekin jokatzen ari baikara».
|
|
|
Erromeri giroan susperraldi bat eragin nahian, herri zein hirigune zenbaitzuetan egun bateko jaialdi bereziak sortu dira. Giro urbano
|
batean
herri dantzei leku bat egitea da haien xedea. Errenteriko Erromeri Eguna, Bilboko «Bilbo Dantzan» ekimena edota Bergaran, datorren larunbatean egingo den «Jalgi hadi dantzara plazara» erromeri nazionala, dira horien adierazle.
|
|
|
Baina, gainera, bilduma honetan agertu zen estreinako aldiz Urturi herria, Ajea du Urturik bere eleberriaren muinean egongo zen topos narratiboa. Uholde
|
baten ondoren
herri horretan (Euskal Herriaren sinbolo argia) gertatutako erreakzioak kontatzen ditu eleberri horrek. Herria eleberriko pertsonaia kolektiboa da (ik.
|
|
|
Maiatzeko domeka hatan eguzkia min min etorren eta mutikoei goiz sargoritsua luze egin jaken,
|
batean
herriko erlojuari begira, hurrengoan hodei txikiei ta gero hodei moltzoei begira. zoro zoro ebilen.
|
|
|
Paz en la guerra. Bertan intrahistoriakontzeptua landu zuen; hau da, azken
|
batean
herriko oinarrizko eta ezkutuko egituren azterketak egiten zuela aldi historiko jakin bat argitsu.
|
|
|
Baimena eskuratu berri zutela, egoitza inauguratu zuten Elizondon, eta horrekin batera Lesakan estudio berri bat irekitzeko beharra sortu zen, lizentziaren baldintzek behartuta. Bi egoitza horietatik Baztan, Malerreka, Bertizarana eta Bortzietarako berrogei
|
bat
herritara heltzen da emisoraren seinalea eta eragina.
|
|
|
Eta hala, baziren bi koadrila zuten lagunak, bata Ibarben eta bestea kostaldean, biak ala biak gazte ibarbearrez osatuak. Luzaro bezalako herrietan, ordea, kontua bestelakoa zen, zeren ibarbearrak gutxi izaki udatiarrak ere, guztira, ez asko, kanpoko gazte
|
batek
herriko jendearekin nahastu beste erremediorik ez baitzuen.
|
|
|
" Babesaren Kristoaren Eskola Santuko Anaia Maiordomo Nagusiaren gonbidapenez, Aste Santuko Pregoia". Txantxa artean irakurri zuten egitarau osoa, hizlari ele eder
|
batek
herriko giro mistikoa loriatu behar zuela, edo Schola Cantoruma Sestaotik ekarri behar zutela. " Erne azken lerroari, erne!", gaztigatu zion Luigik, eta ahots melodramatikoaz irakurri zuen Mentxuk:
|
|
2003
|
|
|
Ez zen iraultzailea, baina, herriarenganako lilura hori zeukan, jeneral baten semea zen eta askotan aristokratek salto egiten dute herriarengana, begiramen handiagoa diote burgesek baino. Telesforo Monzonen kasua izan dugu ere gurean, aristokrata
|
bat
herriak liluratua. Alde horretatik uste dut Victor Hugok pozik ikusiko lukeela Euskal Herria gaur egun, borrokan, tradiziora kondenatu duten horiengandik ihesean, tradizioan hil eta ito nahi ez duela eta moderno izan nahian ari den Euskal Herria.
|
|
|
PPk herrialdeko 88 udalerrietan aurkeztu du zerrenda, nahiz eta hautagai askok jakin ere ez duten egingo herri horiek non diren. Horietako 20
|
bat
herritan bi zerrenda besterik ez dira izango, bata PPrena eta bestea ohikoa den zerrenda independentea, sarritan ezker abertzaleari lotua. Beraz, zerrenda hauetako batzuk legez kanpo geratuz gero, PP litzakete zerrenda bakarra eta, teorian, boto gutxirekin ere alkatetza atera dezake zenbait udalerritan.
|
|
|
Eta abertzalea ez denaren euskarazko aldarria, hitza edo aldizkaria erosoa zaie. "
|
Bat
herria goratzen arrotz baten gisa, arrotz nahiak berriz herriaren hitza, lainopean bezala galduak gabiltza, ez daizke bi nagusi batean zerbitza". Ulertu dute bihotzari eta gorputzari biei zerbitzatzen dien euskal kultura dela mamia, ustezko abertzale erdaldunek baino lehenago behintzat.
|
|
|
Espainol bakoitzak urtero 30 kilo arrain jaten ditu: horri esker, Espainiako hiritarra, japoniar eta portugaldarren ondotik, mundu osoko lehen postuetan agertzen da eta, bide batez, Espainia batik
|
bat
herri iktiofago gisa azaltzen da.
|
|
|
Baina gure akordio proposamenari heltzeko prest ez daudela pentsa dezakegu. Guk azken
|
batean
herri proiektu batzuk aurkeztu dizkiegu, diote Habeakoek.
|
|
|
Matiasek Ministerioaren proiektua kontatu zion, eta azaldu zion biografia bereziak biltzen ari zela Ministerioa, baina iruditu zitzaion" biografia" hitza arraroa egingo zitzaiola Martinari eta esan zion bizitza bereziak biltzen ari zela Ministerioa eskualde guztietan eta berak, Martinak, ezagutuko zuela, beharbada, bizitza arraroa zeukan pertsonaren
|
bat
herrian, eta pertsona hori hilda bazegoen ere berdin balio zuela, kontua zela bizitza arraroak biltzea grabadoran. Martinak Zertarako?
|
|
|
Ez zuen Matiasek uste. Baina egin lukete halako gauza
|
bat
herriren batean. Kale izen guztiak medikuen izenak.
|
|
|
Bertan gelditu? Baina, deabruak eragindako lurrikara
|
batek
herria irensten bazuen, zer. Azkenean, buruzagiak aztiarekin hitz egitea erabaki, eta aztiak, bere edabea hartu ondoren, erantzuna eman zioan.
|
|
|
Ero baten pare. Guardia gazteren
|
bat
herrira bidali genuen. Beste zator koitadu bat.
|
|
|
beste baserritar bat baino ez zegoela, Miren, Alkizako  batean. Beste guztiak, apaiza izan ezik, pisu
|
batean
herrian bertan. Apaiza Alkizakoarenean, tentaziotik urruti.
|
|
|
–lurralde karlistetako? 25 edo 30
|
bat
herritan egin zituzten misioak. Baina amaiera gertu zegoen.
|
|
|
1817 eta 1821 urte bitartean izan zen eta, euskalkiagatik, batez ere Bizkaiko herrietan aritu zen, baita Arabako batzuetan ere. Urtean bederatzi
|
bat
herritan egiten zuen misioa, eta bakoitza 15 egunetakoa. Añibarrok bezala, libre zituen uneak Bizkaiko euskararen aditz jokoak eta fonetika aztertzen ematen zituen, eta gogoz garatu zuen horrela bere bokazio filologikoa.
|
|
|
Duela bizpahiru hamarkadetan gure gizarteaz jabetu zen moda zela eta, gizarte ia osoak jo zuen euskararen alde. Orain, aldiz, garai
|
bateko
herriaren bultza kementsuaren falta sentitzen da.
|
|
|
Zorte txarra! Gizonaren bila etorritakoen artean
|
bat
herriko semea zen. Bazekiten hura zein arrain klase zen.
|
|
|
Hobe dena ondo joango balitz. Hobe faxista tzarren
|
batek
herriko itsasertza eta munduko gaua erabiliz ihes egingo ez balu. Hobe denontzat Gure Gizonak, Sinbadek izena belarrira esan zidan hark, informe negatiborik pasatuko ez baligu.
|
|
2004
|
|
|
Euskaldunen barruan badugu hazi ona adostasuna lortzeko eta txarra ere bai, hots, desadostasuna azkartzeko. Orduan, ni bezalako euskaldun
|
batek
herri bat nola egiten den galdetzen dio bere buruari. Non dira erreferentziak Euskal Herrian nazio bat egiten ari garen edo ez baieztatzeko?
|
|
|
Thimphuko dzonga ikusgarria da, baina Punakhakoa are ikusgarriagoa. Batik
|
bat
herria bera baino handiagoa delako dzonga. 1955era arte Bhutanek bi hiriburu zituen, udakoa Thimphu eta negukoa, berriz, Punakha.
|
|
|
Beraz, euskal taldea lanean da dagoeneko Laura Mintegiren lehendakaritzapean. PEN erakundea 1921ean osatu zen Londresen eta gaur egun 150 zentro daude munduan zehar 100
|
bat
herritan barreiatuta, 15.000 bat kide dauzkalarik. Jakina denez," pen" hitzak" luma" esan nahi du ingelesez baina, horrezaz gain, PEN izena akronimo bat da poetak, editoreak eta narraziogileak hartzen dituena »zehazkiago esanda:
|
|
|
Ehun
|
bat
herri edo herrixkaren gaineko iruzkinak bildu ditu eta etapa bakoitzean erromesak aurkituko dituen tokiak eta aterpetxeak aipatzen eta definitzen ditu, eguneko txangoa burututakoan, atseden tarteetan gara daitezkeen hainbat jardunaldi proposatuz.
|
|
|
Hondartzetako elurra Asturiasen, elurra itsasora iritsi zen eta Gijon inguruan ikusi ahal izan zen. 60
|
bat
herri bakartuta geratu ziren errepidez. Ikastetxe askok ez zituzten ateak ireki, eta hala egin zutenek beren seme alabak jasotzeko eskatu zieten gurasoei, ekaitza indarrez zebilelako orduak igaro ahala.
|
|
|
Espainiako itsasertz mediterraneoari eragiten dion haize eta euri ekaitzaren ondorioz, Valentziako hiriko eta probintziako suhiltzaileek 250 zerbitzu egin behar izan dituzte linea elektrikoan eroritako zuhaitzak kentzeko, ekaitzak harrapatuta geratutako pertsonak erreskatatzeko eta hogei
|
bat
herriren behealdean ura botatzeko. Horta Nord eta Camp de Morvedre izan dira eskualderik kaltetuenak; izan ere, metro karratuko 60 litrora arteko prezipitazioak izan dituzte, eta orduko 55 kilometrora arteko boladak izan dituzte, Meteorologia Zentroaren datuen arabera.
|
|
|
Andaluziak ehun ibai zati baino gehiago birpopulatuko ditu bertako karramarroekin, hogeita hamar
|
bat
herri daudela baieztatu ondoren.
|
|
|
Bat
|
batean
herri zoragarri batera heldu ziren.
|
|
|
Eta horrenbestez hedatutako legetasun edo lege mailla hortatik datozkio guziok dazkigun abantaillak: gaztelerazko eskola eta gaiñerako irakaskintza, beharrezkoak dira milloi
|
bat
herritan. Prentsa, irratia, administrazio osoak han eta hemen, Ameriketan eta Europan batera, gazteleraz ari dira.
|
|
|
Horrela agertzen da etendura
|
bat
herrien eta eskualdeen kondairetan hizkuntza itzali ezkero. Herrikide izandakoak, aberkide ohiak, ez dira pentsakeraz herrikide aurrerakoan.
|
|
|
Hizkuntza ez da, soziologiari gagozkiola, ez folklore eta ez superestruktura. Hizkuntza
|
bat
herri oso baten sorkaria eta lokarria da. Horregatik da, eragiñaren aldetik, erresumaren parekoa.
|
|
|
Mahasti horiek guztiak eskuratu eta, txaleta baino gehiago jauregia dirudiena eraiki zuenetik, oso gutxitan izaten da haren berri. Igual egunen
|
batean
herrira joan dela, bere kotxea ikusi dutela udaletxearen parean aparkatuta, holako gauzak jakiten dira noizean noizean.
|
|
|
Eta handik igaro den bakoitzean Martina ikusi du bere ametsetan, herrira uda pasatzen joateko maleta prestatzen, bera, Markos, berriz ikusteko irrikaz. Gau
|
batez
herriko Markosi eman zion musu hura berriz emateko irrikaz.
|
|
|
Ildo honetatik bitarteko hori eskuratzeko bi aukera besterik ez dago: kanpotik datorren
|
batek
herri haien esku bitartekoak uztea edo bertakoek eskuratzea, sortzea eta garatzea. Kanpotik datorrenak, borondate onenarekin badabil ere, ez du kultura txikiari dagokion berezkotasuna behar bezala ulertuko; bertakoak, ezinbestean, zuzendu behar izango du ahalegina, berriro ere lehen bezain antzua edota kolonizatzailea izatea nahi ez bada behintzat.
|
|
|
Are gehiago, batzuetan bat bateko sukar ilaun batek jota, British Film Institute ra joan eta filmak arakatzen aritzen zen irudi haien bila. Zuri beltzean, gizon bat ailegatzen da maleta beltz
|
batekin
herri batera; gizonak, herrian sartu ahala, jendea etxeetan nola ezkutatzen den nabaritzen du; hasieran uste du hargatik dela, baina, hobeki erreparatu ondoren, maletarengatik dela ohartzen da; maleta lurrean utzi eta itzulika hasiko da; kuzkurtu eta maleta irekitzera doanean, atzera egiten du izuturik, eta horrela behin eta berriz.
|
|
2005
|
|
|
Duela gutxira arte gelditu gabe antzeztu dute obra. 95.000 ikusle izan dituzte 174 emanalditan eta 150
|
bat
herritatik igaro dira. Euskal Herri osoko hainbat antzoki, eliza, frontoi eta idi probetako plaza ezagutu dituzte.
|
|
|
Gainerako guztiak ere bat datoz berarekin. Familia berri
|
bat
herri batera iristean, haurrak baldin baditu, mila bider errazagoa izango da integraziorako bidea.
|
|
|
Ikuspuntua, ordea, beste muturrekoa.
|
Batean
herri eta paisaia idilikoak ageri diren bitartean, bestean, meatzeetan esklaboen moduan bizi eta hil ziren milaka eta milaka lagunen bizimodua ageri da, gordin bezain zehatz.
|
|
|
Normalizazio politikoa bideratu lezakeen marko berri
|
batek
herri bezala dagozkigun eskubide guztien bideratze praktikoa suposatu ez arren, abertzaleon arteko herri ikuspegi bateratua sendotzea posible egin behar du eta euskal aberrigintzaren eztabaida eguneroko proiektu eraginkorren mailara ekarri behar dugu ekonomia eta enpresa, gizarte eta kultura eta politikaren alorrean. Normalizazio politikoa dagoeneko ez da bidearen amaiera, baizik eta bidea egiten jarraitu ahal izateko ezinbesteko tresna.
|
|
|
Horren guztiaren zantzuak" Oilarraren karkara gorria"," Yaregi"," Epilogoa" narrazioetan ikus ditzakegu. Bestetik, bigarren oroimen hari
|
batek
herrian izandako bizipenetara hurbiltzen gaitu, txikitako eta gaztetako oroimenak ditugu. Giza izaera eta harremanak ardatz dituzten kontakizunak dira horiek (maitasuna, desioa, bekaitzak...)," Geu gagoz testigu"," Sugaar" narrazioetan bezala.
|
|
|
ingurukoherrietan aldehandia dagoikasketak herritik kanpo Iruñean egin dituztenetaherrian bereanegindituztenegungo gizon gazteen gaztelanian. Desberdintasun nabarmenak gertadaitezkeikasketakIruñean egindituen
|
batengandik
herrian bereanetaberazmailaapalagoanegindituen bereanaiarengana.Herrianfamiliarenetatradiziozko lanenetahizkuntza ohituren inguruan biziizanak edozein pertsona markatzen du, ikasketek etaIruñeko kulturaetagirourbanoagoakloturik daramatzatenhizkuntza erekmarkatzen duten bezala.
|
|
|
Julio Cesar-ek berak Akitaniako biztanleak galiarrengandik bereiztu zituen, hizkuntza, lege eta erakunde politikoak galiarrengandik ezberdintzen zirela argudiatuz. Estrabon-ek bi Galiak bereizten ditu, batetik galiarrena eta bestetik Garona eta Pirinioen arteko lurraldean bizi diren hogei
|
bat
herri akitaniarrena. Gainera akitaniarrak iberiarren antza handiagoa omen zuten, galiarrena baino.
|
|
|
1 Alardea ez da soilik bere jai eremura mugatzen, beste dimentsio batzukbaditu Irunen eta Hondarribian: alde
|
batetik
herri hauen identitate kolektiboa eta komunitatea zehazten ditu; eta bestetik, Alardeen barruan, botereeta estatusaren araberako harreman desorekatuak dira nagusitzen direnak.
|
|
|
Lan-talde bakoitzak, bere interesenarabera, gai bat jorratzen du. Adibidez, talde
|
batek
herriko nekazaritzaaztertuko du, beste talde batek merkataritza eta, azken taldeak, aldiz, zonaldeko meategiak.
|
|
|
Etxean edo eskuz egindako produktuen salmenta eta erakusketa 10: 30etarako gertu izango da. Azokako 30 saltokien artean, 15
|
bat
herrikoak izango dira. Erretiratuek, berriz, bestelakoen artean hamarretako eta bazkari gozoak izango dituzte zapatuan, urriak 29.
|
|
|
Erandioko Korrika Batzordeak antolatuta, triki jira
|
baten bidez
herria girotu eta alaitu ostean, Erandioko Udal Azokan izango da 14 Korrikaren aurkezpena. Bertan," aurtengo edizioari buruzko informazioa, bideo aurkezpena, ipuin kontalaria, korrika dantza, bertsoak, askaritxoa ardo goxoaz... euskal giro ederra" egongo dela agindu du antolakuntzak.
|
|
|
Edozein hizkuntzaren bizitzan telebista erreminta garrantzitsua bada, areagotu egiten da pisu hori euskara bezalako hizkuntza minorizatu baten kasuan. [...] Hizkuntza minorizatu
|
bateko
herri batean, bidezko iruditzen zaigu hizkuntza normalizazioaren funtzioan legitimatzea telebista (Torrealdai, 1985: 193). °
|
|
|
– Aski dituzte halaz, euskaldunak oro geldiaraztea eta preso sartzea, soilik euskaldun direlako aitzakiaz! –sutan oihukatu zuen Anari izeneko neska gazte
|
batek
Herriko Etxeko eztei gelaren zoko batetik
|
|
|
Ez zeru eta ez infernu, minaren sentipenak eta plazerarenak nahasten diren linbo badaezpadakoa begitandu izan zaio beti bizartegia. Badaki herriko alkatearen eta abadearen ondotik eta sendagilearekin lehian, bizargina bera zela garai
|
batean
herri txikietako hirugarren botere faktikoa. (Aipatu beharrik ere ez dago aseguru saltzailerik onenak zirela antzina bizarginak, bizar labana zorrozten zuten bitartean galdetzen zutela," bizi asegururik ba ote duzu?
|
|
|
Akaso ertzaina naizelako ere bai, pentsatu du ondoren. Ulertzekoa da halako gauza
|
bat
herri honetan. Agian ez du ertzain baten bikote izan nahi.
|
|
|
Edo, hobeto esanda, ez zen gertatu. Ez gertaera
|
baten
herria duzu gurea.
|
|
2006
|
|
|
Asko al dira gaur egun txikiteoan ibiltzen diren lagun koadrilak. Gero eta gutxiago. Garai
|
batean
herri gehienetan, Lasarte Oria ez zen salbuespena, oso zabaldua zegoen ohitura hori. Oraindik ere ohitura mantentzen dutenak badiren arren, gero eta gutxiago dira.Garai batean hedatuagoa zegoen txikiteoa, beraz. Bai.
|
|
|
Mugitzen zaren lekuen araberakoa da hori. Ni gehiago mugitu naiz etxe okupatuetan, edo beste era
|
bateko
herri mugimenduetan. Bizkaian martxan jarritako Jabekuntza Eskolari inbidia diote adibidez.
|
|
|
Nik Errioxako Enciso hautatu izan dut. Encisoraino ere iritsi da igandeko egunkarien gehigarrietan saltzen den xarma, baina dinosauroen arrasto hollywoodarra ustiatzen du batik
|
bat
herri horrek. Informazio gune bat ere sortu zuten, eta herri egokia da ostatu hartzeko.
|
|
|
Inguru honetan hogeita hamarren
|
bat
herri hustu ziren berrogeita hamar urtean. Gehienetan dabil haizea horma erorien artean, sasiak janda daude karrikak, hilerrietako gurutzeak, elizetako aldareak eta erretaula hondarrak; bizilagun gehienek zeuzkaten apurrak eraman zituzten eta gaitza da hemen bizi izan zirenen bizimodua gogora ekar dezakeen ezer aurkitzea.
|
|
|
Bi herri horien arteko bidaia ere hutsaren barrena egiten da, baina hutsaren mutur batetik bestera. Aldealcardon sasoi
|
bateko
herriaren hezurdura baino ez dago, eta sastraka du haragi bakarra. Taniñen, ordea, ezagun da jendea ibiltzen dela, eta desolamendu berri baten argazki perfektua da.
|
|
|
Ohore bat da niretzat Ameriketako indigena guztien presidente izatea. Horrek askoz ere gehiago konprometitzen gaitu bizitzaren alde, humanitatearen alde, eta batik
|
bat
herri indigenen alde apustu egitera. Indigenak historikoki kanporatuak eta marjinatuak izan dira, politikoki zapalduak, kulturalki alienatuak, ekonomikoki lapurtuak, eta sozialki gorrotatuak eta mespretxatuak.
|
|
|
Nik, Abito abadeak, Tobillas izeneko lekuan bizi naizenak, Romano eta Azisklo, Zipriano gotzaina eta Klemente Santuen monasterioari, zeina duela gutxi nire eskuekin altxa bainuen, nire ondasun guztiak eman eta eskaintzen dizkiot, orain ditudanak eta horrela datzanak, eta geroago ere ekar ditzakedanak, alegia: ...lurrak; eta Lara n Santa Maria ren presura egin nuen, bere sarrerekin eta bere zelaiarekin; Peredes Rubias en Gurutze Santuaren elizaren presura egin nuen, bere sarrera eta lursailekin; sernen presura egin nuen Comunión en, villaren aurrean, hogeita hiru lakari ereiteko zabalerakoak, alde batetik besteraino, eta beste serna bat Fonte Rege n, eta hirugarren serna bat Santa Maria azpian, eta beste
|
bat
herritik gertu, eta Porciles eta Petra Longa ko bideko serna. Eta etxeak eraiki nituen Valluerca-n, eta lurrak hartu han, eta Kosme eta Damian santuen eliza erdia, alegia; serna bat villaren gainean eta beste lur batzuk villaren aurrean, serna bat haranean beste ortu eta errotarekin, eta auzokoekin partea iturri eta mendietan, eta serna bat aranondo batekin atzealdean, hiru serna [beraz]; eta serna bat Villamanca-n, Petri eta Paulo santuen eliza eta hiru ferragines direlako villan, eta beste bat gehiago iturriaren gainean, eta bat bidearen azpian, eta soro bat villaren azpian, eta auzokoekin batera heredadea iturrietan etaendietan; eta serna bat Gaztela-n, Donnica edo Dondisle ibarrean, aldenik alde, eta serna bat Losa n, bide ondoko iturri haietan; eta bustoak okupatu nituen Fonte Az mebeda ko iturritik Martinen iturrira bitartean, eta Villalambrús ko mehargunean bustoak presura berean bustal txikiraino [ad illa bustella], eta beste bat Valcavado n eta busto bat Bustantigo n eta eliza erdia San Mamestik eta erdia Comunion etik eta [aprobetxamendu eskubidea?] iturrietan eta mendietan; eta hogeita hiru larrain [Añana-ko] gatzagan eta bertan putzua eta partzuergoa iturrietan, eta hogeita lau liburu, idi uztarriak, ehun behi, laurogei behor, zaldiak eta mandoak hogei, artabereak bostehun, higikorra nahiz higiezina.
|
|
|
Hiribildu kalifikazioa herri bati jartzea, batzuetan zaila da. Foru bat jaso duten neurri
|
bateko
herriei deitzen zaie horrela. Araba, Bizkaia eta Gipuzkoan, neurri batean, gauzak nahiko garbi daude:
|
|
|
“Valentzian aire zabaleko gela bat egingo da, afrikar bertsiokoa: mutilak lurrean eserita, Plaza Birjinaren inguruan; kanpoan ere izango da, Murtziako San Esteban parkean, edo Ubrikeko (Cadiz) ibilaldi
|
bat
herrian zehar”, azaldu dute HMKtik. Parlamentuko, autonomia erkidegoetako eta udaletako egoitzetan, unibertsitateetan eta eskoletako ikasgeletan egingo da mobilizazio handi hori, irakasle kualifikatuen eta motibatuen kopurua handitzea helburu duena.
|
|
|
Kapital ihesarik handiena Leitzan gertatu zen, leitzarrek egindako 9,6 milioi euroko gastuaren erdia herritik kanpo egin baitzuten. Baztandarrek hirutik
|
bat
herritik kanpo gastatu zuten, 13,8 milioi euroko gastutik 4,6 milioi. Bortzirietan, azkenik, 21,9 milioi euroko gastua zenbatu zen 2003an, eta kopuru horretatik 7 milioi euro (%32) kanpoan gastatu zen, Gipuzkoako auzo herrietan nagusiki.
|
|
|
Nik ez dakizkit xehetasun guztiak, baina... erraiten da zure familia eta Kingsley familia betidanik etsaiak zirela. Bainalehen, Kingsley familia pixka
|
bat
herriko jauntxoren familia edo zen, horiek ziren hemengo aitzindariak. Duela oso aspaldi zen hori, ez nintzen sortua ere oraino.
|
|
|
Espainiako Auzitegi Goreneko 61 Aretoak gaur gaueko 12ak arte jarri zuen epea 75
|
bat
herriko tabernetako inbentarioa egiteko. Gauzak horrela, atzoko Urduliz, Sopela eta Berangokoen ostean gaur miaketek ez dute etenik izan Uribe Kosta eskualdean.
|
|
|
–Emango dugu buelta
|
bat
herrian?
|
|
|
Grigoriren begi suhartuek, hitz goriek eta bizitzeko zuen indar izugarriak liluratu egin zuten Alexander Nevski monasterioko pope zaharra –hirurogeita hamabost bat urte bazituen ordurako–, eta bere borondate onenarekin San Petersburgoko aristokraziako dama dotore eta aberatsei aurkeztu zien. Grigori Yefimovitxek –zikina, ezjakina, zabarra, lizuna, aker usainduna– erabat liluratu zuen gortearen inguru minguruan ibili ohi zen jende txolin eta kaskarina; mendietatik jaitsitako hartz
|
bat
herriko plazan aurkezten den moduan aurkeztu zieten tsarraren familiakoei, eta ustekabean jauregiko egongela eta saloietara sartu zen, aspaldiko bere bizileku naturalera sartu izan balitz bezala.
|
|
|
Aparkaleku bat zegoen Hacienda jatetxe dantzaleku mexikarra aspaldian zegoen lekuan. Bazirudien ume gutiziatsu
|
bat
herriko etxeak lekuz aldatzen ibilia zela Noriko Renotik irten zenez geroztik.
|
|
2007
|
|
|
Azken
|
batean
herriaren esku utzi beharra daukagu. Guk arte mundukoa dena babestera jo dugu, baina bestea...
|
|
|
Orain bost urte Euskal Konfederazioak abiaturiko lan ildoari eutsi dio euskara teknikarien proiektuarekin EEPk. Hain zuzen ere, Euskal Konfederazioak Ipar Euskal Herriko 40
|
bat
herriko etxerekin izenpeturik zituen hitzarmenak. Orain, kopuru hori areagotzea lortu dute.
|
|
|
Menturaz, lege hau da gutxien aplikatzen dena Espainiako estatuaren euskal herrialdeetan. Hemen sartzea, berriz, nahitaezkoa da, ondasun higiezinak erabiltzeko modu ez ohikoa dakarren neurrian, batik
|
bat
herri anglosaxoien eraginpean.
|
|
|
Arima izan, benetan, indar kreatzailea?, kulturarena bakarrik da, eta herriak kulturaren produktuak dira941, berak eratzen ditu herrien, arrazen, hizkuntzen, nazioen arimak942 Kultura arabiar edo magikoaren historian herri diferente pila batek dihardu, baina egiaz diharduena kulturaren arima da, herri haien guztien arimak bere momentuaren arabera taxutzen dituela: ez dute herri arabiarrek kultura arabiarra sortu, baizik eta kultura magikoak sortu ditu herri arabiarrak943 Kultura antzinatarraren arima da, bere garapideko fase
|
batean
herri grekoaren arima zolia taxutu duena, eta beste fase batean herri erromatarraren arimagabezia, izpiritu hilotza. Ziklo antzinatarreko herri erromatarra, prusiarra da Spengler entzat kultura mendebaldarraren azken fase honetan, gainbeheraren kontsumatzailea.
|
|
|
Arima izan, benetan, indar kreatzailea?, kulturarena bakarrik da, eta herriak kulturaren produktuak dira941, berak eratzen ditu herrien, arrazen, hizkuntzen, nazioen arimak942 Kultura arabiar edo magikoaren historian herri diferente pila batek dihardu, baina egiaz diharduena kulturaren arima da, herri haien guztien arimak bere momentuaren arabera taxutzen dituela: ez dute herri arabiarrek kultura arabiarra sortu, baizik eta kultura magikoak sortu ditu herri arabiarrak943 Kultura antzinatarraren arima da, bere garapideko fase batean herri grekoaren arima zolia taxutu duena, eta beste fase
|
batean
herri erromatarraren arimagabezia, izpiritu hilotza. Ziklo antzinatarreko herri erromatarra, prusiarra da Spengler entzat kultura mendebaldarraren azken fase honetan, gainbeheraren kontsumatzailea.
|
|
|
Ara Pacis franko hondatuan jainkosa Erroma armatu baten erliebea ikusten duzu, gaur egun berrosaketa moderno bati eskerrak bakarrik ezagutu ahal badaiteke ere: armen butin edo trofeo baten gainean eserita, buruan kaskoa eta eskuinean aginte makila, begirada tinko, amazonaren janzkera eta plantan, bakearen begirale, abisu
|
bat
herri garaituei. Ostia-ko Foro aurrietan tenplu bat dago Erromari eta Augustori; museoan dago hango Roma Victoria-ren estatua, hanka bat mundu menderatuaren gainean jarria, garaile:
|
|
|
Eskola Historikoarentzat zuzenbidearen edukia beti eta osoki herriarena (nazioarena) da, herriak ekoizten du bere baitatik inkontzienteki (estreina ohitura gisa, etc.), eta iragan nazionalaren osotasunak determinatua da. Volksgeistak?, h. d., ezin da nahierara diktatu, aldatu, zaharra kendu berria sortu, ez herri batetik bestera trukatu, herri bakoitzari bere bere zuzenbidea baitagokio, ez edozein lege edozein herriri. Hau dena berdin izan liteke balazta bat despota legegin zalearentzat eta haren aurka paladio
|
bat
herriarentzat; edota, errazago, Printze eta klase kontserbakoienen justifikaziorako teoria juridiko bat. –El Derecho constituye algo propio de cada pueblo, como el idioma, las costumbres o la organización política, integrado por todos los elementos que, unidos entre sí, hacen de cada pueblo que tiene consciencia de ellos un algo individual, y cuyo origen no es accicental ni arbitrario.
|
|
|
Bere tonuagatik, Nietzsche-ren hainbat pasartek Herder berrirotzen duela eman lezake irakurlearentzat: kultura herri gogo biziaren sorkuntza da, herri baten estiloa; kultura
|
batek
herri gogoaren ezaugarriak erakusten ditu, etab. Nietzsche maiz mintzo da (fase honetan bereziki) izpirituaz (alemana, frantsesa); gehienetan izpiritua kulturaren sinonimoa da911, kulturaren karakterearena912, estiloarena913 Erabiltzen ditu, nazioaren izpiritua?,, jeinu alemana, espresioak914;, arimaz?
|