|
2000
|
|
|
Kristautasunak garai batetik hona hotzaldi handia izan du gizartean eta alde horretatik bertsolaritzan ere derrigor behar zuen hotzaldia, bertsolaritza gizarteari lotuta doalako. Garai
|
batean
bertso paperak Jainkoari argitasuna eskatuz hasten ziren eta gaur horri ez zaio kasurik egiten, hoztasun hori etorri delako. Gainera bertsolariak zerbait esan egin behar du eta askotan mahaian apaizen bat baldin badago, haren gorabeherak kantatzeko aitzakia bihurtzen dira, jendeari barrea eragiteko.
|
|
|
Kotxeak beranduago etorri ziren, baina motoak baziren... Baina ordura arteko ohituretan herri
|
batera
bertsotara joan eta iluntzean etxera alde egitea pekatu handia zen! Orduan ere plazan kantatzen zen, baina tabernan eta sagardotegian egiten zuen bertsolariak graziarik gehiena.
|
|
|
Bertso horiek Arantzazuko aldizkarian argitaratu ziren. Eta kalte egin nahi zidan
|
batek
bertsoak erdarara itzuli eta gobernadoreari salatu zion. Hortik hasi zen nire gurutzea.
|
|
|
Aldiz orain, iduritzen zait gerta litekeela: sei edo zazpi urteko gazte batek ikusten badu hamaika urteko beste
|
bat
bertsoak kantatzen, bertsozalea eta bertsolaria bilaka daiteke.
|
|
|
hartu dezagun bertsolari bat edo bi eta inbestigatu bat bateko bertsolaritzaren mugak non dauden. Egun, bat
|
bateko
bertsoa eta idazten den literatura ez daude hain urruti kalitate literario esaten zaion horretatik. Niri ez dit ezer esaten ETBko programaren ahalegin nagusia enfokea, errealizazio ona... bada.
|
|
|
Bertsolaritzak telebistako produktu baten kontrako ezaugarri guztiak dauzka: jardun motela, geldia, aretoetako argiztatze iluna...; teknikoki konparatzen badugu bideoklip
|
bat
bertso programaren estetikarekin, ezinezkoa da programa horrek funtzionatzea telebistan eta, hala ere, kristoren bonbazoa izan zen. Beraz, hor badago sustrato bat eta hori da informazioaren gizartean ahozkotasunak duen garrantzia.
|
|
|
Dena dago egiteko. Ez bakarrik jaialdiak, aro bakoitzaren ikerketa egin behar da, beste formatoetako bertsoak, bat
|
bateko
bertsoak eta bertso jarriak; gure egungo entzuleen ikerketa sozio sikologikoa; barne prozesua, nola egituratu errimak...
|
|
|
zuk bukaera errepikatzen baduzu, ziurtasun minimo bat eduki behar duzu errepikatuko den bukaera hori indartsua izango dela poetikoki, hau da, formulazio aldetik... Pentsamolde borobil
|
bat
bertsoaren neurrira egokitua, adibidez txapelketa batean bota zenuen" bihur bekizkit hesteak harri/ hori ez bada horrela". Gaiari buruz zuzen zuzenean esan behar duzunaz gain, esaldi horiekin ia puntu oso bat jaten duzu, poetikoki ordurarte landu ez ziren bezalako formulazioak sartzeko.
|
|
|
Agian izan liteke gizartean zenbait joera politikok ez dutela beste batzuk duten erraztasunik beste erabakigune batzutan egoteko. Proiektuak denei irekitzen dizkie ateak baina horretan ere badu zeregina Elkarteak, hoztuta dabiltzan horiei sinistarazten, denentzako, azken
|
batean
bertsoaren eta bertsolaritzaren proiektua baita.
|
|
|
Ezin zitzaion egokiago eman hasiera milurtekoari, ezen, metafora arrunt bat paratuz, antzerki, errepresentazio, edo itxuratzea baita maiz gure kulturako jendearen izanaren ezkutune eta babestoki. Bigarren kultur ekitaldia bertsolaritzaren bidetik joan zen Zumaian, omenaldia ongi merezita zuen euskaltzale
|
bati
bertso aste osoa eskainiz, bazkaria barne. Hirugarrena, Eusko Jaurlaritzak Ikusgela telebista programak ekoizteko arautu zuen dirulaguntza izan zen; sei mila euro saio bakoitzeko.
|
|
2001
|
|
|
Hauek ere bazuten beren literatura: kopla zaharrak, bat
|
bateko
bertsoak, ipuinak, esaerak, eta nahi duzuena. Nabarmenena, noski, bertso lana zuten, bai jaietan eta bai hiletetan.
|
|
|
Aldi honetan ere ez zidaten kasurik egin. Baiezkoa eman izan balidate, han ere bertsolariak ba omen dira, bat
|
batean
bertsotan egiten dutenak, eta haien emaitzak biltzen, aztertzen etaargitaratzen ahaleginduko nintzen, hemengo bertsoekin egin dudan bezala. Gizakiaren bizitzak bidegurutze asko ditu, eta horietako batean gertatu nintzen ni orduan.
|
|
2002
|
|
|
Bertsolaritzaren aurrekari historikoetatik hasiz, honako gai hauek aurki daitezke, besteak beste, bertan: bertso jarrietatik bat
|
bateko
bertsoetara, bertsolaritzaren izaera gaur egun, bertsolaritzaren kokapena euskararen munduan, taldeko jardun ludiko ez formala: bertso eskola, egungo bertsolaritzaren adierazmailak, bertsolaritzaren oreka eta desafioak, entzulearen esku hartzea, Bertsozale Elkarteari buruzko hausnarketa, eta bat bateko bertsoaren sorkuntza prozesua eta bertso mota hori osatzeko estrategia nagusia.
|
|
|
bertso jarrietatik bat bateko bertsoetara, bertsolaritzaren izaera gaur egun, bertsolaritzaren kokapena euskararen munduan, taldeko jardun ludiko ez formala: bertso eskola, egungo bertsolaritzaren adierazmailak, bertsolaritzaren oreka eta desafioak, entzulearen esku hartzea, Bertsozale Elkarteari buruzko hausnarketa, eta bat
|
bateko
bertsoaren sorkuntza prozesua eta bertso mota hori osatzeko estrategia nagusia.
|
|
2003
|
|
|
Jon Mugartegi Iriondo berriatuarraren bat
|
bateko
bertso multzo batekin eta hark sortutako bertsopaperen beste sorta batekin osatu du Joxemari Iriondok «Segi, Mugartegi». Horrez gain, Bizkaiko bertsolari honen bizitzako unerik gogoangarrienak ere kontuan hartu ditu, hala nola soldaduskatik nahiko gaixo itzuli ondoren, plazara irten gabe hiru urte egin zituela, baina Azpillagak bere betiko bertso laguna etxean isilik geratzen utzi nahi ez, eta 1959 urtean Markinan egin zen Bizkaiko Txapelketako kanporaketara elkarrekin joatera animatu zuela.
|
|
|
Herriaren aurrean kantari, bat
|
bateko
bertsoak errez ta egoki asmatu ta botaten (zein taberna zulo baten, zein etxe barruko familia guztiaren aurrean; edota herrietako plazetan ta, gaur, antzokietan) dakianari deritxo plazagizona. Goian aitaturiko doeak ez dira nahikoa horretarako; ganera, beste batzuk be behar dira:
|
|
|
Bederatzi puntuko bertsoa osotu beharra, gai bat emonda. Oso gatxa da, bat
|
bateko
bertso saioetarako, ta horregaitik azkenengo txapelketan kendu egin eben hau.
|
|
|
XIXgarren gizaldia ezkerokoak baino ez ditugula gaur ezagutzen. (Orain, magnetofoiaren bitartez, bat
|
bateko
bertso asko be gordeten ditugu, doinu ta guzti: zenbat holango bertso ete daukaz Donostiako Muxika jaunak!).
|
|
|
Baina Mixelen pertsuak konparatuz Itxaroren lerroekin, iduritzen zait ez dabiltzala hain urrun
|
baten
bertsoak bestearen lerroetarik. Ezen hainbeste hausnarketa eta solas erabili ondoan estatuaz, nazioaz, estatu nazioaz, estatuen eta nazioen arteko gatazkez edo hitzarmenez, hau da, herrigintzaz edo politikaz, nago ez ote dugun bitartean gizaki soilaz arduratzea ahantzi, eta herri eskubideen/ giza eskubideen arteko auzia zuritu gabe utzi.
|
|
|
Orio: mende
|
bat
bertsotan. ESOAIN, Ibai; ITURAIN, Iñaki; SUKIA, Xabier.
|
|
2004
|
|
|
Bat
|
bateko
bertsoak idatziz emateko...
|
|
|
Bat
|
bateko
bertsoak idatziz emateko irizpideak
|
|
|
Pertsona hori desfasatzen hasten den momentutik gaizki bukatzen duen arte urte batzuk joaten dira, eta bat baino gehiagoren prozesua ikusi dut. Hortik ateratzen zaizkizu
|
batetik
bertsoak, bestetik malkoak. Konturatzen zara jendea askotan konturatzen ez den gauzetaz.
|
|
|
Zaharrak berri tour ekimenaz galdetzean," bada jende
|
bat
bertso saioa ikustera aretora sekula joango ez dena. Horiei bertsolaritza hurbiltzea dugu helburu.
|
|
|
(Runeberg’en olerki
|
baten
bertso hau, Suomi’ko nazio eresia da gaur)
|
|
2005
|
|
|
Denborak beti uzten du arrastoa batean ez bada bestean. Urtero izaten gara Aramaiotik gora, oso gora, dagoen mendi borda
|
batean
bertsotan. Anboto peko txoko hartan lagun onak egin ditugu urteen joanean.
|
|
|
Xebastianek esandakoa eginda eta saihestezina da askotan edozerk jartzen zaitu urduri! Besteei gaia jartzean ideiarik etortzen ez zaizulako, edo beste
|
baten
bertsoa entzun eta" ni ez naiz kapaz hori egiteko" pentsatzen duzulako...
|
|
|
Gaztaroan, oraindik ere aitatxi Erramun, amama Ixone eta Anjel Gizaburu etxeko morroia zaharrak bizi zirelarik, berauen ohorezko bat
|
bateko
bertsoak eskaintzen zizkieten kantariek. Eta festak bazeukan alaitasun kutsua.
|
|
2006
|
|
|
Hezkuntza arautuan bi funtzio bete behar ditugu:
|
bata
bertsoaren jakitun egitea bai ikasleak eta bai irakasleak. Unibertsitateak gaitu gabeko irakasleak plazaratzen ditu, ahozkotasunean gaitu gabeak orokorrean, eta bertsolaritzaz konkretuki.
|
|
|
hunan, Beatriz, poeta
|
baten
bertsoz
|
|
|
hiru edo lau ahapalditan istorio gutxieneko bat konta ote daitekeen, edo, gutxienez, funtsezko zerbait esan; ager ote daitekeen sentimenduaren edo pentsamenduaren edo izpirituaren atal garrantzitsurik hitz gutxirekin; marraztu ote daitekeen barnetasunaren ibilbiderik kantu soil batean. Jacques Brel estimatuak galdera horri ezezko batekin erantzuten zion, ezinezkoa zela, alegia, gutxienez ipuin literario baten hedapena lukeen istorio
|
bat
bertso labur batzuekin agertzea.
|
|
|
Gaiñera txapela irabazteakin ez da bukatzen lana, hor hasi egiten da! Txapeldun
|
baten
bertsotako ibilera ez da bukatzen txapela irabaztean, orduan egiten da hasi, orduan erantzun behar du eta orduan frogatu behar du zergatik irabazi duen.
|
|
|
Mendiluze: makina
|
bat
bertsoak egiten
|
|
|
Ba al dakizu? Azken bolada honetan maiz datorkit gogora irail hartan, denboraldia amaituta, Irlandatik egin genuen bidaian zuk etengabe abesten zenuen The fields of Athenry abestia, eta batik
|
bat
bertso hura, begietara aditzen ninduzula behin eta berriro errepikatzen zenidan hura: " Our love was on the wing".
|
|
|
Bertsoak en  tzuteko traste hoberik ez zegoela entzun zuelako. Makina
|
bat
bertso saio entzundakoak gara radio zahar hari esker. Askoz ere geroago hasi ginen dokumentalak ikusten.
|
|
|
Atzo bertso dantza zen, gaur bertso trama, bihar bertso arrauna. Bertsoa, egia esan, zernahi gauzarekin lotuta ikus dezakegu gaur egun. Bertsolariak traineruan bertsoa egiten, bertsolariak pilota partidan bertsoa egiten, ber  tsolariak koadro
|
baten aurrean
bertsoa egiten, balkoitik balkoirako saioak, bertso tribiala, bertso magia...
|
|
2007
|
|
|
1 Ameriketako osabaren berriak ditut jakiñak. Dozenatxo
|
bat
bertso dizkida ni poztearren egiñak.
|
|
|
Erandioko saioa 20:00etatik aurrera izango da, Altzagako posta zaharran. Ainhoa Ansa (ahotsa eta kitarra) eta Jagoba Astiazaranen (pianoa) eskutik izango da" Piano
|
bat
bertsotan" emanaldia. " Eta ez ahaztu!
|
|
|
Piano
|
bat
bertsotan
|
|
|
Bestalde, azaroaren 28rako," Piano
|
bat
bertsotan" emanaldia ekarriko du Erandiora Berbotsek. Bertsolaritzan bezala, musikarekin ere inprobisatu daiteke.
|
|
|
Azkenik, Lehen Hezkuntzako ereduan ikasten duten 5 eta 6 mailetako eta DBHko lehenengo zikloko 372 ikaslek bertsolaritza ikasiko dute aurten, hain zuzen ere bertso teknika, bere historia, jendeaurreko jardunerako teknika, bat
|
bateko
bertso jardunerako bidean jartzea eta bertso kulturaz jantzi eta bertsozaletzea. Kasu horretan gainera lehendabiziko aldiz, eta ikasleek beraiek eskatuta, bertsolaritza klaseak DBHra ere zabaldu egin da.
|
|
|
– Zoratzekoa bada Etxepareren kopla gordeak aurkitu ditugulakoan, baina ez dezagula ahantz bi gizon hilak izan direla, ez hiru, testu hauek ezkutuan atxikitzea helburu. Gainera, zutoinari estekan datxizkagun gaiztaginek argitaletxe handi eta mediatiko
|
bati
bertsoak saltzeko asmoa zutela badakigu. Maleta ireki eta zurrungaz lo zirauela zirudien literatura baten oinarriak argira ekarri ditugu.
|
|
2008
|
|
|
E. Lagoma. Lau langile egonik ere ez gara leku denetara iritsi, pare
|
bat
bertso eskola zintzilik geratu zaizkigu.
|
|
|
Egun, ARCOE Ekuadorreko Kolonbiar Errefuxiatuen Elkarteko koordinatzailea da eta bi herrialdeen arteko zubi lana egiten du." Anaia gazte bat nuen, eta familian' ibiltari' esaten genion, zortearen bila joaten direnei bezala…". Hitz horiek ez dira kolonbiar cumbia erritmo
|
bateko
bertsoak, Orlando Valencia Sernarenak baizik, anaia nola hil zuten azaltzerakoan. 2000 urtean izan zen.
|
|
|
Kaxkagorri harrituta zegoen; haren aurpegierak, haatik, harriduraren isla zenak, berehala egin zuen irri zabalera, Beñardok bertsoa amaitu bezain laster; gero, berriz, balkoitik erantzun zion??(?) eskerrak eman behar dizkiat/ lehenengotik, jakina,/ hain izan zaidak hire etorrera/ ezusteko atsegina(?)??; bi bertsolariak, jarraian, hamar
|
bat
bertsotako ekinaldian korapilatu ziren, harik eta Beñardok, dardara iraganeko kontua zen jada, burua gero eta bere lekuagoan, gonbita luzatu??(?) ongi baderitzozu,/ hara zer diodan:
|
|
|
Diogunaren lekuko, hona Réveilek 1887an argitaratu. Dozena
|
bat
bertso berri alagrantziaz kantatzeko, hasten diren bertsoetako zenbait estrofa (RB
|
|
|
Berdolyren alde eta Etxeberriren kontrako bertso berri mordoxka argitara zuen kazetak, hauteskundeen karietara, edo ondotik garaitia ospatuz; beste batzuk, Réveilen alde eta Eskualdunaren kontra. Etxeberriren 1889ko garai tiak dozena erdi
|
bat
bertso berri sortarazi bazituen Berdoly eta Réveilen kon tra, beste hainbat Berdolyren 1893ko garaitiak, horien artean bi Otxalderenak. Kazetetan etsaiaren kontra bertsoak argitaratzeak indar eta oihartzun handia izan behar zuen eta, zernahi gisaz, aldi hartako politikaren bizitasun eta pola rizazioaren lekuko dira.
|
|
|
Joxerra Garziak, bertsolaritza erretorikaren bidez azaldu zuenean, bertsoa botatzeko uneari actio deitu zion, uneari eta moduari garrantzia eman behar baitzitzaizkion. Bertsozale Elkarteko Epaile Batzordeak idatzitako Bat
|
bateko
bertsoak epaitzeko irizpideak lanean, ordea, ez da agertzen actio a epaitzeko atal jakin horri dagozkion irizpideen zerrendarik. Hiperbolearen adibideak azaltzen dira; aldiz, ez da hizkuntza ez berbalaren erabilera, oro har,, primatzen?
|
|
|
Kaxkagorri harrituta zegoen; haren aurpegierak, haatik, harriduraren isla zenak, berehala egin zuen irri zabalera, Beñardok bertsoa amaitu bezain laster; gero, berriz, balkoitik erantzun zion –"(...) eskerrak eman behar dizkiat/ lehenengotik, jakina,/ hain izan zaidak hire etorrera/ ezusteko atsegina(...)" –; bi bertsolariak, jarraian, hamar
|
bat
bertsotako ekinaldian korapilatu ziren, harik eta Beñardok –dardara iraganeko kontua zen jada, burua gero eta bere lekuagoan– gonbita luzatu –"(...) ongi baderitzozu,/ hara zer diodan: / egun osoan ibil/ gaitezke bertsotan" – eta Kaxkagorrik gonbita onartu zion arte:
|
|
|
Mundua txoko eta txokoa mundu bihurtu zaizkigula idatzi nuen urtarrileko artikuluan, garai
|
bateko
bertsoak gogoan; Sarasua anaiek bertso horiek ondu zituztenean ere bai beharbada, baina, gaur egun behinik behin, geroz eta begi bistakoagoa da hori. Badut lagun bat, adibidez, Bristolen bizi den indiar mutil laguna daukana; berak, aldiz, Gasteizen dauka bizilekua.
|
|
2009
|
|
|
idi demari, kamiotako jende galtzeari, Iruntxiberri eta Irazu korrikalarien arteko apustuari... 1965ean, Basarriren ondoan Hernaniko Ereñozu bailarako luistar
|
baten
bertso jarriak argitaratu ziren: Donostian jokatutako Aizkora Txapelketa gaitzat hartuta, Polipasori eskainiak.
|
|
|
Ez dago bertsoen azterrenik ia XVIII. mende amaierara arte. Hala ere, gehienak bat batekoak barik jarriak dira, XIX. mendeko corpusa, bat
|
bateko
bertsoen corpusa, ez da handia. Behin XX. mende erdialdera ezkero, soinua grabatzeko tresnak eta bitartekoak sortu zirenean, ordutik bai gorde izan dira bertso saioak osorik, gaur egungoetara arte.
|
|
|
Baina bertsolaritzaren aztarnarik ez egotearen arrazoia ez da bat
|
bateko
bertsoak gordetzeko bitartekorik ez egotea bakarrik. Horrez gainera, bertsolaritza sagardotegietako giroarekin, jan edanarekin eta bizimodu arlotearekin lotu izan da, eta ez garai hain zaharretan bakarrik.
|
|
|
Atzera begirako uneak izango dira (tamainan, ez diogu nostalgiari gain hartzen utziko eta), gaur gaurko gaiei ere kantatuko diete bertsolariek, eta etorkizuneko iragarpena ere egingo du sorgin
|
batek
bertsotan.
|
|
|
Urtebetegeroago plazaratu zen, Jakinaldizkarian,. Bat
|
bateko
bertso gintzaren didaktikaz, artikulua (Esnal, 1993a), JuanMariren. Atalondo, arti kuluaatariko (Lekuona, 1993).
|
|
|
Eta sustut, Joana bosgarreneko ikaslearen musu bat. Horrek ere pare
|
bat
bertso jaso baititu, bere edertasuna goraipatzen duena, besteak beste.
|
|
|
Indarberritu egiten nau. Eta poeta japoniar
|
baten
bertsoekin amaitzeko: Udaberriko gau eder bat/ bat batean galdu da/ gereziondoaren loraldiari begira gaudela.
|
|
|
Hori horrela, antzerkiak bertsolaritzari lagun diezaiokeelakoan da: Agian, horrelako gauzetan, antzerki
|
batean
bertsoak sartuz, horrelako esperimentuak eginez, bertsoa presente da hor ere bai, eta izaten ahal da bertsolaritzaren hedapenarentzat laguntzeko, bertsolaritza leku gehiagotan egoteko hainbat formatan.
|
|
|
Programa diseinatzean askotariko bertsozaleek izan behar dira kontuan Goikoetxearen ustez: . Beti eduki dezakegu buruan bertsozalea dela adinean gora doan pertsona bat igande eguerdietan telebista programa
|
batean
bertsoak entzun gura dituena, hori ere badago eta, neurri handi batean, hori da bertsozalea; baina bertsozalea askoz gehiago da: gaztea da eta interesa daukana bertsolaritzako barruko gaiekiko...?.
|
|
|
Gure lagun batek beti esaten du bertsolariak gero eta elitistagoak garela. Parrandan gaudenean baten
|
batek
bertso bat eskatzen digunean derrigor bota behar dugula iruditzen zaio. Hori ere gure lana delakoan dago, eta amorratu egiten da ezetz esaten diodan bakoitzean.
|
|
|
Txingudin zerua iluntzen hasi zaigu, lehengo izadi miresgarria itzali da, bere argia Beltzeniaraino bultzatuz, txaloek bizirik irauten duten suargi gozoa. Ni nire margoa bukatzen ari naiz, bat
|
bateko
bertso margo beroa, koloretsua, Aitor Sarriegik bere beribila salgai duen bezala, nik ere saldu nahiko nukeena. Eta salduko dudala badakit, Amets sailkapen orokorrean bigarren sartu delako, Jon laugarren eta Julio bosgarren.
|
|
|
Kontzertu baterako proposamena, gaztetxe
|
bateko
bertso saiorako gonbita, hogeita bost urtean euskarazko antzerkigintzan diharduen taldearen antzezlan berrirako sarrerak, horrenbeste hunkitu gintuen diskoa, gai jakin batekiko ikuspegia aldarazi zigun liburua, geuk sortutako poema... Koloniak, era guztietako arropak, berrikuntzarik berrieneko tramankuluak eta enparauak erosteko amu diren iragarki berberak erabili behar ditugu kultura bihotz duten eskaintzetarako?
|
|
|
Inoiz salduko eta ziurrenik inprimatu ere egingo ez nuen bertso sorta
|
baterako
bertsoak zetozkidan, goiz hartan. Ia ia zuria izateraino argia zen asto berriarekin nindoan, txistuka.
|
|
2010
|
|
|
Azpeitian ere izan dira HHko kamerak Piano
|
bat
bertsotan ikuskizuna grabatzen. Iraurgi Saskibaloi Elkartearen taberna mukuru bete zuten zaleei paper mutur batean hitz bana idazteko eskatu zieten eta gero zakuan bildu zituzten paper zati guztiak.
|
|
|
Horrez gain, Piano
|
bat
bertsotan ekimenaren berri emango dute eta Gotzon Elortzaren Erria dokumentala erakutsiko dute.
|
|
|
Otaño omentzeko saioa eta Piano
|
bat
bertsotan, Hitzetik Hortzeran
|
|
|
Azpeitian ere izan dira HHko kamerak Piano
|
bat
bertsotan ikuskizuna grabatzen. Iraurgi Saskibaloi Elkartearen taberna mukuru bete zuten zaleei paper mutur batean hitz bana idazteko eskatu zieten eta gero zakuan bildu zituzten paper zati guztiak.
|
|
|
Iban Urdangarin eta Anjel Mari Peñagarikano bainujantzitan elkarri begira jarri zituen Jon Aizpurua gai jartzaileak Ataungo San Martin jaietako bertso saioan. Zuri beltzekoan Euxebio Igartzabalek laneko buzoari pare
|
bat
bertso zorrotz.
|
|
|
Iban Urdangarin eta Anjel Mari Peñagarikano bainujantzitan elkarri begira jarri zituen Jon Aizpurua gai jartzaileak Ataungo San Martin jaietako bertso saioan. Zuri beltzekoan Euxebio Igartzabalek laneko buzoari pare
|
bat
bertso zorrotz.
|
|
|
Esanda daukagunez, ez zaigu Abarrategiren bat
|
bateko
bertsorik heldu. Ez 1935eko txapelketakorik, ez ostantzekorik.
|
|
|
Bazegoen, beraz, beste Abarrategitar
|
bat
bertso sortak idazten zituena. Izan ere, gerra aurreko urteetan, Euzkadi() eta El Día() egunkarietan Soraluzetik Abarrategitar batek bidalitako kronikatxoak eta bertsoak agertzen dira38 Datu gehiago izan artean, aztertzeke itxiko dugu kontua.
|
|
|
–Uriarteren bat bateko bertsogintzatik, emoitza urria geratu jaku. Kepa Enbeita Urretxindorragaz askotan ibiltzen zela dinoe sasoiko lekukotzek, baina haren bat
|
bateko
bertsorik, guk dakigula, bat edo bi besterik ez jaku heldu? 54 Hurrengo lerroetan ahalegintxoa egingo dugu bertsolaria bere testuinguruan kokatzen eta, ahal den neurrian, haren bertso ibilbidea zehazten.
|
|
|
54. Xabier Amurizak zera ere gehitzen du Bizkaiko bertsogintza III. Gerra aurreko emoitzaliburuan, 1935eko txapelketako bertsoa aipatu eta gero: . Uriarteren beste bat
|
bateko
bertso bat be gordetzen da, berea dela guztiz ziurra ez da baina. Behin, tabernan, ordaintzeko modurik ez edo gogorik ez zeukan mutilzahar bati honako hauxe kantatu ei eutsan:
|
|
|
Faustino Etxebarria dimoztar bertsolariak ere, jakingarri batzuk ez eze, Utarre ren bat
|
bateko
bertso batzuk ere opesten dizkigu. Izan ere, 1932 urtearen bueltan, hamabost bat urte zituela? 1917an jaio zen?, Faustino gaztetxoak, Dimako Santa Ageda ermitara egun pasa joanda, aukera izan zuen Uriarterekin saiotxo bat egiteko:
|
|
|
1925eko iraila zen, eta betiko moduan bertso lehiaketa antolatu zen Sara herrian. Bertsolariak, Matxin eta Larralde; gaia, epaimahaiko
|
batek
bertsoz emanik?, orduko modaren araberako gona luze eta laburrak:
|
|
|
poeta gaixo
|
baten
bertso herrenekin?
|
|
|
Gasteiz, Bilbo, Eibar eta Durangon martxan jarri dituen irrati berriekin. Bertsolaritzan, Antonio Zavala() izan da handienetakoa, handiena ez bada bertsolaritza munduari egindako ekarpenen bidez, bestela galtzeko zorian zeuden bertso paperen, nahiz bat
|
bateko
bertsoen testigantza ugari bildu eta gero Auspoa sailean argitaratuz.
|
|
|
Joseba Permach ere han zen, bere aldetik. Jai giroan egin zuten ekitaldia; ordu laurdeneko eserialdia musikaz girotu zuten, eta Oihana Bartrak pare
|
bat
bertso bota zituen. Ikurrin eta Nafarroako bandera ugari azaldu zituzten ekitaldian.
|
|
2011
|
|
|
Azkoaga mendatean gora hogei bat lagun joan ziren, ikuspegi zoragarriez gozatzen. Bortzirietako txirrindulari bertsolaria agertu zen une horretan, eta atzo ere hiru
|
bat
bertso bota zituen.Aretxabaletan (Gipuzkoa), konfeti eta suziriekin egin zioten ongietorria ehun bat laguneko euskalakari taldeari. Eskoriatzako zeruan ere ez zen eztanda hotsik falta izan.
|
|
|
25 neska mutil inguru ari dira ikastetxetako bertso eskolan eta aurten lehen aldiz lortu da DBH mailan talde bat izatea. Datorren ikasturteari begira, bestalde, Landaberri eta Sasoeta ikastetxetako Bertso Eskola hauek mantentzeaz gain, erronka nagusia herri mailako Umeen Bertso Eskola sortzea izango da," benetan bertsolaritzarekin tentatuta dauden ikasleak biltzeko asmoz" esan digu Muñoak.Umorea nagusi jaialdianAsteleheneko Ahozkotasunaren jaialdian, talde bakoitzak gai
|
baten inguruko
bertsoak prestatu zituen eta beste guztien aurrean 10 bat minutuko saioa egin. Kantatu zuten talde gehienak mozorrotu egin ziren, umorea izan zen nagusi emanaldi osoan zehar eta oro har bertsoaldi bikainak osatu zituzten.
|
|
|
Gusturago ikusiko genukeen, halere, Jose Coronadoren ordez beste edonor izan balitz protagonista. Azpimarratzekoa, lehiaketatik kanpo egon arren, Asier Altunaren Bertsolari ere, bat
|
bateko
bertsoaren mundua metafora iradokitzailez pantailaratzea lortu baitu nahiz eta dokumentaleko zenbait eduki eta diskurtso topiko samarrak gertatzen ahal zaizkien ikusle batzuei.
|
|
|
Oraindino urriak ziran bertsolariak eta bertso saioak. Ez dakit nork bialduta, Basarriren, handik urte mordora adiskide izango neban Jon Azpillagaren eta besteren
|
baten
bertsoz hornidutako magnetofoi zintea heldu jatan eskuetara. Zenbat bider entzun neban eta zelako poza emoten neutsen bertso egarriz egozan hainbeste nagusiri!
|
|
|
«Bertsolari handiek beren inkondizionalak izaten zituzten, zale amorratuak, eta, batzuk autodunak izanik, han ibiltzen ziren beren idoloa batera eta bestera eramaten», esan dit Josemari Iriondok. Kazetari hau makina
|
bat
bertso saiotan jardun zen aurkezle eta gai emaile.
|
|
|
Jean Etchepareren bi kantu hauek ez datoz bertsopaper soil batean. Bertsopaperak, denok dakigunez, orri soilak izan ohi ziren, plama bakar
|
batean
bertso sail bat edo bi zekartzatenak. Guk orain transkribatuko dugun pleguak lau orrialde handi ditu.
|
|
|
Iurretan 1891n deitu ziren, eta bertan honako bertsoak aurkeztu ziren, Zazpiak beti
|
bat
bertso hasieran zutenak. Patri Urkizuren iritziz, Felipe Casal Otegirenak ziren, eta ez zuten saririk jaso.
|
|
|
Olerkarien bertsoak musikan entzuleei, entzuteko prest dagoen edonori eskaintzeko borondateak eramanda: edozein bazterretan egon daitezke entzule horiek, edozein bazterretan dago olerkari
|
baten
bertsoak eta hitz ederrak gozatzen dituenik. Edonon egon daiteke kantari baten, olerkari baten etxea eta aberria.
|
|
2012
|
|
|
Inprimatutako oihaletan akrilikoz margotutako lanak dira, zeintzuetan forma eta koloreen trataeraz gain, teknika aplikatzeko moduarekin sakontasun efektua lortzen baitu artistak, osaera koloretsu eta xarmagarriei bide emanez, nahiz eta oraindik horietan inpresio digitalen akaberak osotasun kutsua kentzen dien. Ur begiak izeneko seriea. Octavio Pazen poema
|
bateko
bertso batetik aterea, argi kutxa zirkularrez osatua dago, munduan zehar Cervantes Institutuak dituen egoitzetan erakutsiak izan direnak.
|
|
|
Doinua: Dozena
|
bat
bertso berri
|
|
|
Bertsoa ere horixe da, azken batean. Herri
|
batera
bertsotara banoa, alferrik izango da ondokoa bertsolari onena, ahal badut hobea kantatuko dut nik. Bertsolarien artean aparteko lagunartea ezagutu dut beti, baina lagunik handienari ere ez diot sekula barkatu.
|
|
|
Eta kristo guztia ustekabean harrapatu du bat
|
batean
bertso txinparta kantatu duenean. Ondo entonatuz gainera:
|
|
|
Eta, zorrotik fotokopia bat aterarik, itzultzaileari luzatu dio, zirrikitutik sarturik. Balada
|
bateko
bertso bat da, gaztelaniazko itzulpena alboan duela:
|
|
2013
|
|
|
aurreko urtemuga
|
bateko
bertso bazkaria (Olatz Prat/ Hitza)
|
|
|
Antoniok heriotza unearen aurrean paper
|
batean
bertso batzuk idatzi zituen. Azken gau luze haren emozioak bertsoen bidez gainditu nahi izan zituen.
|
|
|
24 ZAVALA, Antonio (1962) Txirrita (bizitza eta bat
|
bateko
bertsoak). Tolosa, Auspoa.
|
|
|
|
bat
bertso
|
|
|
Salbadorrek, aitaren begietan tristura ikusi zuen, gaztelaniaz elkar ulertu ezinik, papertxo
|
batean
bertso batzuk idatzi zituen eta aitari helarazi zizkion. Modu horretan, berriro ere hitz neurtuen bidez, aitak egiten eta ulertzen zuen bezala, laburtu ahal izan zion kartzelako egunerokotasuna:
|
|
|
Jakina da gerraren inguruko kronika, azalpen, justifikazio edo deskripzioek leku zabala izan dutela nobela, entsegu, poesia edo bat
|
bateko
bertsoetan. Izan ere, euskal literaturaren orrialdeetan ez da falta gerrak sortutako erreakziorik, eta urte haietako ankerkeriak itzal luzea utzi du gure memoria literarioan (Lertxundi 1997:
|
|
|
Nobelak eta narrazioak argitaratzen hasi baino lehen, makina
|
bat
bertso idatzi eta argitara eman zituen Salbadorrek, batzuk jada aipatutako aitaren liburuan, beste batzuk Zeruko Argia aldizkarian. Bertso horiek argitaratzeko ezizenak erabili zituen:
|
|
|
Askotan joaten natzaio bisitan; hantxe egoten naiz harrizko eserleku hotz estu batean eserita, edo plazatxoan itzulinguruka, berarekin bakarrizketan, isilean eta ozenean, bietara nik uste (ene, eskerrak gaur egun hala ibiltzea ez den horren nabarmena suertatzen: pinganilotik ari zarela pentsatzen du jendeak eta kito; bestela, honezkero makina
|
bat
bertso egina zuten nire kontura). Egun hartan, gainera, gogoratzen naiz, oso pozik nengoen, eta oso haserre aldi berean, euskaltzale guztiok bezalaxe, zeragatik, badakizu, dominaren aferarengatik.
|
|
|
Saio bakoitzean idazle batek hartuko du parte, ordu erdiko irakurraldia eginez, edozein izan daiteke generoa: narrazioa, nobela bateko pasarte hautatuak, poemak??, baina tarteka etenaldiak eginez, Uxue Alberdik eta Andoni Egañak irakurketa horretan oinarritutako bat
|
bateko
bertsoak kanta ditzaten, testua, edo testuak, aldez aurretik ezagutu gabe.
|