|
2006
|
|
|
Hori, besteak beste, hizkuntzaren alorrera ekar liteke, eta, esan bezala, guk hautatutako gertakizun edo uneak ahaztezin eta guztizko bihurtu. Adibidez, dosi bat har dezakegu bertso txapelketa nagusiko finaleko saioa baino lehenago, eta bertso giro eta bertso sormen apartaren fruitu hunkigarriak betirako gure burmuinean iltzatu; edota poesia emanaldi bat dela-eta; gure seme alaben lehenengo erlatibozko perpausa; galtzear dagoen euskalki
|
bateko
azken hiztunetako batekin izandako elkarrizketa; herriko irrati euskaldunaren lehen emisioa...
|
|
2008
|
|
|
3.000 hizkuntza galduko dira, beraz, 100 urtean. Crystalen hitzetan, «15 egunetik behin, hil egiten da hizkuntza
|
baten
azken hiztuna. Beti galdu dira hizkuntzak, baina inoiz ez orain galtzen ari diren erritmoan».
|
|
2009
|
|
|
Euskarak 800.000 hiztun (elebidun) inguru izanik, munduan gehien hitz egiten diren hizkuntzen %10en barruan dago, oso urruti hiztun bakarra duten 100 hizkuntza horietatik eta 100 hiztun dituzten 1.000 hizkuntza horietatik. Hamabost egunetik behin, hil egiten da hizkuntza
|
baten
azken hiztuna, sekula ez dira hizkuntza komunitateak desagertu orain desagertzen ari diren erritmoan: XXI. mendeak kulturen deuseztatze masiboa dakar.
|
|
2011
|
|
|
–Baina azken hiztunaren hiltzeak ez dakar nahitaez hizkuntzaren desagerpena. Herri
|
bateko
azken hiztuna desagertuta ere, hizkuntza galdu berriak bere komunitatean, haren toponimian eta bizilagunen izenetan, hau da, komunitate horren oroimen kolektiboan bere arrastoa uzten du eta hori hizkuntza berpizteko hazia izan daiteke. Ez dakigu hizkuntza galduaren oroimen kolektiboak nola eragiten duen belaunaldi berrien hizkuntza berreskuratzeko nahian eta ahalmenean, baina zenbait egilek. Miquel Grosek Recuperación del euskera en Navarra liburuan, adibidez?, bi gertakarien arteko erlazio zuzena iradoki du?
|
|
2012
|
|
|
bizitza osoa horretan emango balu ere, nekez imajina lezake Alexander von Humboldt-ek (gure Wilhem von Humboldten anaiak) Amazonas-eko Atures lurraldean orain bi mende topatu zuena baino istorio politagorik: bertakoen hizkuntza
|
bateko
azken hiztuna hil zenean, loro zahar bat izan omen zuen Humboldtek hizkuntza galduaren lekuko bakarra.
|
|
2019
|
|
|
hizkuntza
|
baten
azken hiztunak
|
|
|
Hizkuntza
|
baten
azken hiztunak" osotasun destolestua eduki behar al du?", hori ere galdetzen du Canoren testuko narratzaileak. Alegia, hizkuntzaren azken hatsak nola eragingo lioke euskararen azken hiztunari?
|
|
|
Azken ehun urteotan desagertu dira inoiz entzun edo irakurri ez ditudan hizkuntzak. Beti piztu dit jakin mina hizkuntza
|
baten
azken hiztunen heriotzak. Zer gertatzen da halakoetan?
|
|
|
Bestela lehenago. Gerta liteke hizkuntza
|
batek
azken hiztun asko edukitzea. Berez, milaka azken hiztun izan lezake hizkuntza batek, baita jendeak arriskutik at ikusten duen hizkuntza batek ere.
|
|
|
Manexek berak aitortu zigun bere lehen andregaia(" zorigaitzez...", esan zuen) euskara izan zela; lotsatiegia izatearen erruz, beti kaier bat alboan eramaten duela eta nekazarien ahotik bertan jasotako hitz eta esapide berriak orgasmo ttikiak zaizkiola. Piarresek esku imintzio batez irri karkaila bati nekez eusten zion bitartean, irakasleak jakinarazi zigun sufritu egiten zuela(" fisikoki sufritu...", esan zuen) euskalki
|
bateko
azken hiztunak hiltzen zirenean, Erronkariko Fidela Bernat kasu. Eta orduan oroitu nuen iluntze batez Pettanek, behar baino garagardo gehiagorekin seguruenik, irakasleaz ahopeka esandakoa, hau da, susmoa zuela seminariotik igaroa zela.
|