|
2000
|
|
|
Askoz bitxiagoa zen mende hasieran emakumeak kirol profesionalean sartuta egotea. Eta ez da garai
|
batean
emakumeak euskal pilotan parte hartzen zuela bakarrik. Arlo profesional osoan antzerakorik ikusten da.
|
|
|
Silverstein, edo Peggy Papp. Azken bi hauekBetty Carter eta Marianne Walters ekin
|
batera
Emakumeen Familia TerapiaProiektua (Walters eta beste, 1991) deituaren bultzatzailerik nagusienak izan dira, Estatu Batuetan Familia Terapia Feminista sortu duen mugimenduaren zatimodura; terapia talde honek, familia normaltzat, hartuaren antolamenduhierarkiko tradizionalari aurre egiten dio, eta teoria feminista eta bere balioakFamilia Terapiara egokitzen saiatzen da (Goodrich eta beste, 1989, or. 31). Familiaren Eskultura izeneko Psikodramarekin zerikusia duen teknika batengarapenarenari esker ere nabarmendu da Papp.
|
|
|
–Gizon gazte, normal?
|
bat
emakume gazte, normal, batekin maitemintzen da.
|
|
|
Itxura guztien ariora, pasio hilketaren mozorropean estali nahi zuelako afera: bi amoranteak beren habian, bat
|
batean
emakumearen senarraren bisita iragarri gabea jasotzen dutenak. Oroitu nolako lehiaz jantzarazi hinduen, eta Soria, berriz, biluzi.
|
|
|
Ez enoratu (emakumeak" gardenak" izan gara une batzuetan) eta ez nabarmendu, formolean gorde behar den ale bitxia bailitzan. Espero dezagun egun
|
batean
emakume idazleek erantzun behar ez izatea beren sexuari buruzko galderei, lan bat plazaratzen duten bakoitzean.
|
|
|
Mahai apal, zabal biribil batean kafeontziak, kikarak, pasta batzuk ere bazeuden platertxo batean. Bat batean bizkarrekoa bordatu lan batez estalia zuen besaulki
|
batean
emakume xahar xahar bat ikusi zuen Xanek. Ximur ximur egindako mahaspasa zirudien.
|
|
|
Etxekoandreak hari: " Lagundu zure ahizpari", agindu zion; eta, neska biek komedorea atenditzen zutela, bera plater txorkon
|
batekin
emakume zaharraren ondoan jarri, hari koilaratxo batekin jana ematen hasi zitzaion. Ama alabak behar zuten, nahiz fisikoan antz handirik ez izan:
|
|
|
Gazteek, batzuk aurpegiak estalian, beste batzuk ez, parke bazterrak beren mende hartu eta, espantu handiak eginez, gora begiratzen zuten. Hantxe zegoen kafetegi
|
batetik
emakume batzuek, soinean larruzko berokiak zituztela, kaleratu eta, antxintxika txikian kalean behera jo zuten. Aurki kalean oinezko bakan batzuk baizik ez zebiltzan, haiek ere urduritxo, bizi bizi urratsa.
|
|
|
Alde guztiz, ez ziruditen oso kopla remarkableak, kuadrilako gainerako gizonei berriz, grazia handia egiten zieten, esku zartaka eta barre zoroka hartu zituzten. Arte hartan haranzko mahaiko gizon emakume txiki samarrek euren solasa arrunt apaldu, haien animoak arrunt erori zirela zirudien; bildu ziren korro
|
batean
emakumeak, gelditu ziren apartexko gizonak, komentario lakonikoak eginez. Beste mahaira jarrita zeuden hiru gizasemeak berriz, solas bizian ari ziren, hainbat esku keinu, hainbat begi ñika.
|
|
|
Gari eskailera zulora sartu, zurezko ateko txirrina jo zuen. Handik pixka
|
batera
emakume batek ireki zion: emakume heldu samar bat, txandaleko galtzak, jertse batekin jantzia.
|
|
2001
|
|
|
(Haserre) Eskerrak ikasle ona naizen! Etxe honetan bake segundo
|
bat
emakume astronautak egotea bezain zaila da!
|
|
|
Ez dut uste, ezta ere, abantailak ditugunik. Hau da, oso garbidaukat, argitaletxe
|
batek
emakume baten liburua kaleratzea erabakitzen badu, benetako balio literarioa eta kalitate minimoa badituelako dela. Zentzu horretan, gizonezkoak eta emakumezkoak nahiko parean gaudela uste dut.
|
|
|
Diabetea tratatzeko botika
|
batek
emakume batzuen antzutasunari aurre egiten lagun dezake
|
|
|
lan erreforma eta pentsioen akordioa. Lehenengo kasuan, onartu zuen ahaleginaren zati
|
bat
emakumeari lana erraztera bideratuko dela, zeren eta “lan merkatuan duen posizioa ez baita berdina ez partidari, ez sarbideari, ez iraupenari dagokienez, non zailtasun handiagoak baititu”. Gaineratu zuen plan berriaren asmoa dela, halaber, “amatasuna lan ikuspuntutik errazagoa izatea”.
|
|
|
2000ko martxoan, munduko haurren egoera aztertzeko Manilan izan zen nazioarteko Konferentzian, jakintsuek hauxe esan zuten: 1999 urtean milioi
|
bat
emakume eta neskatila baino gehiago salduak izan zirela, prostituzioan lan egin zezaten.
|
|
|
Guztira ehun
|
bat
emakume daude. Anitzek beren senarrak, haurrak edo errainak hil dituzte.
|
|
|
Ez, ezer ez... hasi zen halako
|
batean
emakume soineko beltz lepo luzea. Gerra hasi den abisua ematera nator, besterik ez...
|
|
2002
|
|
|
Audientzia gisa ere emakumeek kontsumitzen dutenari erreparatuta, berriro ere dikotomia bera ageri dela azaldu du Rodriguezek: «Garai
|
batean
emakumeak gehienbat irratia kontsumitzen zuen, etxeko lanak egiten zituen bitartean. Orain kanpoan ere lan egiten du eta telebistara pasa da.
|
|
|
F. JUARISTI: Nik joan den
|
batean
emakume bat ikusi nuen Kirmen Uriberen «Bitartean heldu eskutik» poesia liburua autobusean irakurtzen. Beste behin, Iruñeko autobus geltokian, hamar liburu kontatu nituen, baina bakar bat zen euskarazkoa.
|
|
|
Ecoren aburuz, jokabide posmodernoa honako hau izango litzateke: demagun gizonezko
|
batek
emakume oso jantzi bat (ikasia, alegia) maite duela. Bere maitasuna aitortzeko, badaki ezin diola" izugarri maite zaitut" esan, Corín Telladok esan zuelako lehenago.
|
|
|
Bidaia honen bigarren etapa Kapitain Frakasa (Erein, 1991) eleberria da, 1991ko Kritika Saria eraman zuena. Bertan kontatzen den istorioan, ezkutuko talde (mafioso?) baten kide bati halako
|
batean
emakume ezezagun erakargarri batek pasaporte bat ematen dio Frantziatik ihes egin ahal izan dezan. Gertakizun horrek abiarazten ditu protagonistak bizi dituen zalantza eta estutasun guztiak, ez baitaki taldeburu den Gerald D.k jarri dion segada ala benetako sorospen ekintza ote den.
|
|
|
Kontraesana dirudien honek badu bere azalpena, hamarkada
|
batean
emakume erretzaileen batez bestekoa bikoiztu egin baita emakume erretzaileak %8 izatetik 1997an %15 izatera pasa baitziren eta gora egin baitu tabakoak eragindako heriotza kopuruak emakumeen artean.
|
|
|
Azkenik,
|
batetik
emakumeen lanegun bikoitzak (lanpostuan eta etxean) etabestetik gizartearen jokabide sexistek emakumeen gain dituzten eraginei, denborapartzialeko enpleguen ugalketak sortutako eraginak gehitu behar zaizkie.
|
|
|
Esfera pribatuaren botere politikoa gauzak beste modu batean egitean datza, neurri handi
|
batean
emakumeek hain ondo ezagutzen duten galderatik eratortzen dena: nor da hemen, ni?
|
|
|
Hauek dira gaur egun publizitatearen munduan emakumeari esleitzen zaizkion rol nagusiak. Estatuko Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Konfederazioak (CECU) urtero egiten duen azterlan
|
batek
emakumeak publizitatean duen garrantzia aztertzen du, bai hartzaile gisa, bai iragarkien protagonista gisa. Ondorio horiek atera dira prentsan eta Interneten 150 iragarki baino gehiago aztertu ondoren.
|
|
|
80
|
bat
emakumek demanda kolektiboa aurkeztu dute Madrilgo Lehen Auzialdiko epaitegietan, arlo zibiletik, Trilucent soja erruleen enpresaren aurka, Osasun Zabarkeriaren Biktimen Elkarteak (Avinesa) jakinarazi zuenez. Horiek guztiek enpresa honen ugatz protesiak jaso zituzten, eta gero kendu egin zizkieten osasun agintariek gomendatuta.
|
|
|
Honatx nik jasotako azken bi gertakari: Gran Canarian pitbull
|
batek
emakumea hil zuen. Can Picafort en, Mallorcan, Francisco Miguel Hiraldo, 4 urteko umeak argentinar dogo baten ahutzetan izan zuen bere azkena.
|
|
|
Amak badaki eraman onekoa izaten, baina ez da eztitasuna kanporatu zale, hori du txarra. Pieza
|
bateko
emakume agertu beharrak bizi du. Askotan pentsatu dut gogorra izan behar duela nor izateari utzi eta zurea ez den eredu baten papera bete beharrak bizitza osoan; gogorra eta neketsua:
|
|
|
Atal honek, edonola ere, ez du konponduko gaiak beti planteatzen duen kontraesan intrinsekoa: alde
|
batetik
emakume idazleen bideen aniztasuna aldarrikatzen da, eta literatura orokorraren barruan aztertu behar direla baiesten, baina, bestetik, badirudi taldekatzeak, desberdintzeak berak(" emakumezkoen literatura" genero bezala aldarrikatzeraino) kokapen eszentriko batera kondenatzen duela egile hauen lana (are gehiago: liburu honetan halako atal bat sartzeak konpondu ez, perpetuatu egiten du kontraesana; baina, nola hitz egin 90eko hamarkadako literaturaz gaia ukitu gabe?).
|
|
2003
|
|
|
Horrez gain, estrogenoak hormona termogenetikoak direnez, menopausiaren ondorioz ekoizpena gutxitzen denean, bero gutxiago sortzen da eta gantz metaketa errazten du. Estrogenorik ezaren beste ondorio
|
bat
emakumearen gorputzeko gantzaren banaketa aldatzea da. Santiago Palacios doktorearen arabera, Menopausia Aztertzeko Espainiako Elkarteko presidentea (AEEM), “estrogenoek, aldiz, gantza aldaketan eta ipurmasailetan banatzen dute, eskuarki emakumezkoak, eta hormona horiek desagertzean, gantzaren banaketa gizonezkoenaren antzekoa da, eta gehiago metatzen da sabelean”.
|
|
|
Teknika berri
|
batek
emakumearen erabateko esterilizazioa bermatzen du, kirurgiarik gabe.
|
|
|
Leihotik begira ere horrela egon daitezke luzaz, begirada urrunean galduta, amesti. Ispilua amildegi bat da beharbada gizonontzat eta ukitu txiki batzuen premian dagoen koadro
|
bat
emakumearentzat. Beharbada artista sentitzen dira beren pintzel txikiak hartzen dituzten bakoitzean.
|
|
|
Haren begirada nekatuan ez da bizipozik sumatzen, izatekotan ere gaitz makur eta ezkuturen baten azpilana atzeman daiteke haren aurpegieran. Argazki horietako
|
batean
emakumeak irribarre egiten du, gogorik gabe bada ere, eta irribarre triste horrek alabarena ekartzen du gogora, nahiz eta ez dudan zoritxarrez Sophie inoiz irribarrez ikusi. Ondoko orrialdeetan, ordea, maiz agertzen da ez irribarrez bakarrik, barrez eta algaraz ere bai, begiak malkotan bustitzeraino askotan.
|
|
2004
|
|
|
Emakumeak gizonezkoak bezain gogorrak eta gaiztoak dira. Eretzeko kontrolean hiru soldadu israeldar zeuden, euretariko
|
bat
emakumea, oso erakargarria. Uniforme berdea zeramaten soinean, baina neskak zeramana oso estua zen, gainera oinetakoak ez ziren botak, zapata takoidunak baizik.
|
|
|
Amak dio ez duela inork nirekin ezkondu nahiko, baina nire ustez egunen
|
batean
emakume bat...
|
|
|
Egunen
|
batean
emakume bat zurekin maiteminduko da.
|
|
|
Garapen bidean dauden herrialdeetan metodo antikontzeptiboak hedatzeak urtero milioi
|
bat
emakumeren bizitza salbatuko luke, NBEren arabera
|
|
|
Ezinduak eta etxekoandreak Lan desberdintasunaz gain, oraindik ere asko dira egunero genero diskriminazioa jasaten duten emakume taldeak. Kasu
|
bat
emakume ezindua da, Espainiako Minusbaliatu Fisikoen Estatuko Konfederazioaren arabera (Cocemfe), emakume ahul eta menpekoaren irudi soziala duena. Bestalde, Etxekoandreen, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Elkarteen Espainiako Konfederazioak (CEACCU) kritikatu egiten du ordaindu gabeko lanaren %80 emakumeak egiten duela, eta Gobernua hertsatzen du bost milioi etxekoandre baino gehiagok jasaten duten babesgabetasuna desagerrarazteko.
|
|
|
Ez zitzaidan batere erraza izan ostatua aurkitzea, txirrinaren azpiko txarteltxo ñimiño batek bakarrik iragartzen baitzuen tokia. Adin
|
bateko
emakume ttiki beltzaran batek zabaldu zidan atea. Frantses bitxi batean zorionekoa nintzela erran zidan, goiz hartara arte gela guztiak hartuta eduki baitzituen.
|
|
|
–Hobe dugu etxe barrura sartzea –erran zidan bat
|
batean
emakumeak eta, ibilera arinez, tapiz astun haietako batek erdi ezkutatzen zuen korridore batean barrena abiatu zen. Xagu izutiaren itxura dik –pentsatu nuen–, bere zuloan ezkutatzen den xagu gris bat.
|
|
|
Baina orduan ere, bat gertatu zitzaidan teoria, eta beste bat praktika. Esan nahi baita, egun
|
batean
emakumeek gehiago nahi izaten zutela nik haiekin aurrez hitzartutakoa baino; besteetan, ni neu izaten nintzen gehiago nahi izaten nuena, eta hala luzatzen nuen festa goizeko lehen orduetaraino, larrua eta whiskya, whyskia eta larrua. Baina nire gorputzak bere mugak zituen eta, urtebete baino lehen, nabaritzen hasi nintzen nire gehiegikeria haiek guztiak, bai entrenamenduetan eta bai partidetan ere.
|
|
|
Badakizu, bada: egunen
|
batean
emakume perfektuarekin ezkonduko zara...
|
|
|
Enfin, patua. Denbora falta da, denbora luzea, egunen
|
batean
emakume batek" maitatua izateko" idazten duela erantzungo duen arte. Oraingoz konformatu da hurbilenekoek ama, bikotekide, adiskide eta alaba gisa maita dezaten, gehiegi kontuan hartu gabe hori guztia izateaz gain IDAZLE ere badela, hizki larriekin.
|
|
|
Estuegi eta prestuegi irizten ziola akordatu da, harremanen zuzentasunekiko milikeria haiekin guztiekin. Oker dabil Miren, lehendabizi marikoi batekin ibili nahi eta gero ezkondu batekin bukatu, nahiz eta adimenak esan ez dutela elkarrekin bukatuko; Harakinendako behintzat, ongi ezagutzen du Harakin, Miren tartetxo
|
bateko
emakumea baino ez baita. Esan egin lioke Harakini; komun zulo honetatik atera, mutur aurrean jarri, eta bazekiat Mirenekin habilela bota, hotz hotzean.
|
|
2005
|
|
|
Aldaketa horiek eragin nahian, orain arte hainbat kanpaina burutu dute. Euren lehenengo kanpaina, apaiz izateko prest leudeken 200
|
bat
emakumeen sinadura biltzea izan zen. Urkiolako meza batean, Bilboko gotzainaren aurrean euren asmoak azalduz eta hierarkia amorratuz idatzi bat ere irakurri zuten.
|
|
|
Ikerketen arabera, Espainiako Estatuan kategoria bakoitzak gizon guztien heren bat hartzen du. Baina Boninok dioenez, modu argi
|
batean
emakumeekiko berdintasunaren alde daudenen kopurua %5ekoa baino txikiagoa da.
|
|
|
Horretarako, udaletxe atzeko eskailerak jaitsiko ditugu, Portu auzora. Eskailera atzean, Leoka labanderiak garai
|
bateko
emakumeen bizimodua ekarri digu gogora.
|
|
|
Izan ere, adin horretan makina
|
bat
emakume hasten da etxetik kanpoko jardueretan.
|
|
|
Emakumeen gaineko mugapen legalak ere leundu egin ziren, SFk hori lortzen lagundu zuelarik. Nolabait, gizarte berriak emakume berri bat sorrarazi zuen; haurtzaindegien agerpenak eta formakuntza orokor hobe
|
batek
emakumeen rola aldatuz joatea eragin zuen.
|
|
|
Adibidez, Hendaian, harresiakminatu eta hiria erortzekotan zegoela, «emakumeak ere prestatzen ari zirenzakuratzeko» (Moret: 117). Halaber, bi urte lehenago, gipuzkoarrek «Urruñakoherria hartu zuten, gizonak labankadaz sartuz ate batetik, eta bestetik jarraitzenzitzaizkien hirurehun
|
bat
emakume, gerrenak, harriak, makilak eta guzti; haueksarraski handia egin zuten, herria zakuratu eta su eman zioten. Damutu zitzaion OnDiego Isasiko koronelari, eta atzera bidali zituen, jarrai ez zezaten agindurik»46.
|
|
|
(Editoriala, 2003/9/9). Salaketa horrek argi eta garbi egiten du
|
bat
emakume eskopetadunenbozeramaileek publikoki defendatzen dutenarekin: «Beren horretan egon daitezelaeskatzen diegu politikariei; hau da, Legebiltzarrean onartu dutena udal instituzioetara ere igaro dadila.
|
|
|
izenburupean 2000ko uztailaren 5ean idatzitakoa: «Interesgarria litzateke lan bateanikertzea zergatik noizbait horren matriarkatu indartsua izana ohoreko duen herribatek horren beldur eta mespretxu handia erakusten duen emakumeen aurrean(...). Gogoan ere hartu litzateke zer neurritaraino izan daitezkeen gizaseme batzuksegurtasun eskas, prozesio
|
batean
emakume bat ondoan edukitzea mehatxutzathartzen badute» edo Javier Mina k 2000ko irailaren 8an izenpetutakoa: «BetikoAlardearen aldekoak, kantineraz gaineko beste emakumeak onartzera behartukolituzketen kanpo presioek eraginik eduki ez dezaten pribatu bilakaturik, berrienaketa modernoenak lirateke, hau da, tradiziotik urrunen genituzkeenak», «Alardemisto integrala sustatzen ari diren gizon eta emakume batzuk tolerantziaz oraingohonetan eskatzen ari direnaz baizik ez dakiten alderdietatik heldu dira; bestelakotoleranteak daude, ordea, beste aldean, oraingo honetan tolerante izaten asmatzenez dutenak eta besteak oro har, beste aldeko emakume eta gizon batzuek alde honetakoei eskaini ohi dieten irain(?) berbera itzulirik, espainoltzat jotzen dituztenak».
|
|
|
Probak hainbat ziren. Horietako
|
bat
emakumeei minutu batean ahalik eta animalia gehien izendatzeko eskatzea zen. Beste batean, informazioa atxikitzeko gaitasunaren erdia, zenbaki serieak gogoratzeko eta alderantzizko ordenan errepikatzeko eskatzen zitzaien.
|
|
|
Gainera, materiala onartzeko arauak gogortu egin direlako ere errefusatzen dira dohaintza emaileak. Semenaren kalitate eskasa konpontzeko, in vitro ernalketa erabil daiteke, espermatozoide indartsuenak laborategiko plaka
|
batean
emakumearen obuluekin elkartzeko aukera ematen baitu, edo espermatozoideen injekzio intrazitoplasmatikoa, obulu batean espermatozoide bideragarri bakarra injektatzean datzana. Emakumeari dagokionez, obulazioa hormonen bidez estimulatzeak berak bakarrik ez badu arazoa konpondu, ugalketa lagunduaren beste teknika asko geratzen dira, hala nola in vitro ernalketa edo obuluen ematea.
|
|
|
Bai, aitortu beharra daukat baietz, gustura hartuko nukeela beste erregistro
|
bateko
emakume bat. Izan ere, buruak ondo dudan bitartean eta erretiroa lortu arte, lanean jarraitu nahiko nuke.
|
|
|
Ez nuen inola ere ulertzen, mila bider saiatuta ere: Julio, erregimenaren aldekoa, salataria, auzoko askoren ustez behintzat?, berekoia, haurrei hitz gozo bat esateko ezgauza... halako bidutzi
|
bat
emakume iraultzaile batekin harremanetan, Adelarekin uztartuta. Nire maistraren ideologia eta familiaren historia alde batera utzita ere, eta asko uztea zen hori, bizi jarreragatik soilik, auzoan eta eskolan erakusten zuten portaeragatik soilik, ezinezkoa zirudien bi pertsona haiek lotzea.
|
|
|
La Voz de Guipúzcoa. Albiste pare bat irakurri nituen; batean, Mutiloako baserri
|
bateko
emakume bat desagertu zela kontatzen zen. Egunkari haietako mundua ez zitzaidan batere ezaguna egiten; western bat bezain arrotza zitzaidan.
|
|
|
Argazkia ere, beti berbera zen prentsan agertzen zena, eguzkitako betaurrekoak eta pasmina soinean. Bazuen halako idazle distante eta helezinaren kutsu
|
bat
emakume hark. Literaturaz baino areago kontu pragmatikoen gorabeherez arduratzen zen Inez idazkariak gonbidatuta joan nintzen beraz, euren etxera, baina baneukan Lydie Vidal handia ezagutzeko esperantzarik, eta harekin egokitzea zaila izango zela jakin banekien arren, horrek kitzikatzen ninduen bereziki.
|
|
|
Ez al zen hura leku egokia niretzat? Garai bateko munstroen geltokia, garai
|
bateko
emakume bizardunak babesten zireneko barraka, inguruko kresalak herdoildua?
|
|
2006
|
|
|
Eta halaxe izan da, jakin duenez. Horrek penatu egiten du eta egunen
|
batean
emakume bat haurdun bere tripa handiarekin agertokian kantari ikusteak poztuko lukeela dio. Ez omen du aitatasunagatik aretoak utzi dituen gizonik ezagutzen.
|
|
|
Klaseak eta mailak orain ere. Eta aurten labeldunen labeldunetakotan dozena
|
bat
emakume perkusioan. Bertako alkatearen presiopean demokratizatu omen dira bi danborradak.
|
|
|
Egun
|
batean
emakumeen kooperatiba bat bisitatu genuen, landan. 5.000 emakume ari dira bertan lanean.
|
|
|
Artikuluetan indarkeria definitzen duten moduaren kontra, emakumeek jakingo ez balute bezala gizon batengandik defendatzen. Feminismoaren barruan badago korronte
|
bat
emakumea biktimatzat hartzen duena eta Euskal Herrian garbi dago korronte horren ordezkaria zein den. Tratu txarren inguruan hitz egiten dutenean, badirudi kode penalarekin konpondu behar direla gauzak, emakumeak ahulak direla diote eta zaintza partekatua zalantzan jartzen dute...
|
|
|
Lau alderdi, zeinetan denak alde diren. Eta beste bi, berriz, non takean potean argazkitan agertzen diren pare
|
bat
emakume edo izan ezik, gainerako gehienak kontra bide dauden.
|
|
|
Zentzu horretan, bi zeregin daude:
|
batetik
emakumeen berdintasun eskubidea babestea, eta bestetik Irun eta Hondarribiko herritarren arteko elkarrizketa lantzen laguntzea. Aurreiritzi izugarriak daude, zentzugabekeriak...
|
|
|
Homosexualen arteko ezkontza konstituzionalki ezinezkoa dela uste dutenekargudiatzen dute 32.1 artikuluan, gizona eta emakumea? formula erabiltzen dela, gizon
|
bat
emakume batekin ezkontzea soilik onartzen duela bere sisteman, eta ezdagoela beste formularik aurreikusterik. Baina Konstituzioaren 32 artikuluakaipatutakoaz gain, beste adiera batzuk ere ahalbidetzen ditu, homosexualen artekoezkontza jasotzen dutenak.
|
|
|
Bakardadeak areagotu egiten du elikadura txarraren arriskua beste aldagai batzuekin elkarreraginean ari denean. 80 urteko gizon
|
batek
emakume batek ez bezala kudeatzen du bere bakardadea. Bakarrik egonez gero eta baliabide ekonomikorik ez badago, egoera larriagotu egiten da.
|
|
|
Bartzelona, Madril, Badajoz, Asturias, Valentzia, Albacete, Balearrak, Zaragoza, Ciudad Real, Malaga, Zamora, Nafarroa, Las Palmas, Alacant, Murtzia, Valladolid, Pontevedra, Salamanca, Kantabria, Errioxa, Aljacete, Horiek guztiek, bakoitzak “50.000 eta 60.000 euro bitarteko” kalte ordaina jasotzeaz gain, sendagaia arazo fisiko eta psikologikoen eragilea dela ofizialki adieraztea eskatzen dute. Osunak adierazi zuenez, “prozesu luze eta motela da, eta aurkeztutako bost prozesu judizialen batura gisa, 1.500
|
bat
emakumek aurkeztu dituzte eskaerak”. Demandak dioenez, Agreal, 1983an merkaturatu ahal izateko Espainian baimendu zena, botika egokia da berretsitako menopausiaren adierazpen psikofuntzionalak eta sofokoak tratatzeko.
|
|
|
Ingurunearen kontserbazioa: 1973an, Himalaiako herrixka
|
bateko
emakume analfabeto talde batek zuhaitzak botatzea saihestu zuen, haiei besarkatuta. Ekintza horrek izena eman zion beste herrialde askotan jarraitutako “Chipko” mugimenduari.
|
|
|
Tutera, Iruña, Uharte… leku aunitzetatik etorriko dira. Normalean, leku handietan biltzen garenean 700
|
bat
emakume biltzen gara, baina hemen bazkaria emateko leku ttikia dugunez, 350 lagun inguru izanen gara.
|
|
|
Alik, ordea, ez zuen tutik ulertu eta beldur zen galdegitea emaztearen aitzinean. Baina momentu
|
batean
emakumeak erran zion neskatilari:
|
|
|
Izan ere, hain zen tipikoa eta aurrez antzemateko modukoa! Ni ez naiz horrelako saltsetan oso ibilia baina, diskoteka batean tipo heldu
|
bat
emakume bati hurbiltzen zaionean ligatzeko asmo ezkutu nahiz agerikoarekin, lehenengo koparekin huntaz eta hartaz jardungo du, atsegin eta gisako azaldu nahian; bigarren kopa hartzeaz batera hasiko zaizu zu bai neska jatorra, eta polita; hirugarren koparekin bat iristen da" nire andreak ez nau ulertzen" zorionekoa: eta hortik aurrera, imajinatu nahi dituzun guztiak.
|
|
|
Terrazara ematen zuten kristalezko leiho handiak seinalatu zituen esku keinu
|
batez
emakume ilegorriak.
|
|
|
Bat
|
batean
emakume bat irten zen dendatik, gerezi koloreko betaurrekoak jantzita. Hot August Nightsen kapela ofiziala zeukan, ile gorriaren aterpe.
|
|
|
Beste behin, azaldu zigun zelten artean gizon
|
batek
emakume bat maite bazuen edo, alderantziz ere modu bertsuan, emakume batek gizon bat maite izanez gero, horrela adierazten ziola. Eta bien arteko elkartasuna ez zela inolako tradizio zurrunean oinarritzen.
|
|
|
Orain urte batzuk, Milango kale garbitzaile
|
batek
emakume baten gorpua aurkitu zian Duomotik hurbil. Hildakoak zintzurra ebakita zeukaan eta diapasoi bat ahoan.
|
|
2007
|
|
|
Hala ere, zirgarien lana okerragoa zen. Lau
|
bat
emakumeko taldeak egin eta ilaran jarrita gabarrak arrastaka eramaten zituzten gorputzean tiranteekin lotuta zeramatzaten unamen bidez. Ontzi handiek Olabeagatik pasa ezin zutenez, salgaiak gabarretan garraiatu behar izaten ziren gertuen zeuden Areatzako kaietaraino. 1905 urtean oraindik ere egiten ziren horrelako lanak Bilboko portuan.
|
|
|
Nire lehen harremanak heterosexualak izan ziren, gizonezkoekin maitemindu nintzen, eta egia esan oso zoriontsu izan nintzen su horren indarrak iraun zuen arte. Baina egun
|
batean
emakume bat gustatzen hasi zitzaidan, eta hori zela medio Madrilgo lesbianen kolektibo feministan sartu nintzen. Hain zuzen, orduan ezagutu nituen transexualak.
|
|
|
zuen izena diskoak, eta gitarra hutsaren laguntzaz eta bere ahotsaren indarrez abesten zituen Silviok bertako kantuak, denak ere emakumeei eta maitasunari buruzkoak. Bazen bat, gainera, mutil gaxte
|
batek
emakume helduago batekin izandako harremanaren gainekoa, eta hura entzuten nuen bakoitzean, atzera begira, Inma etortzen zitzaidan niri burura, nahiz eta gure artekoak abestiko istorioarekin zerikusirik izan ez.
|
|
|
Alde horretatik, Setem erakundeak asko lagundu digu hasieratik, bolondres asko etorri dira moda diseinuekin, eta, Espainiara itzultzen direnean, merkataritza kanalak aurkitzen laguntzen digute. " 300
|
bat
emakume ditugu kooperatibetan, eta beste 150, beren etxeetan produktuak egiten dituztenak" Gainera, Creative Handicrafts ek ekimen berriak ditu, hala nola janari lasterreko proiektua edo emakumeek gidatutako lehen taxi flota. Bai, 400 otordu inguru banatzen ditugu egunero bulegoetan, baita jai eta ezkontzetan ere.
|
|
|
Hala ere, gazteen %30ek baino gehiagok, gehien erabiltzen duen zerrendak, ez du noizbehinkako harremanetan erabiltzen. “Hiru gaztetik batek ez du preserbatiborik erabiltzen sexu harremanetan; arduragabekeria horrek nahi ez diren haurdunaldiak gertatzeko arriskua areagotzen du, sexu transmisiozko infekzioak eta abortu kopurua urtez urte handitzen duen faktore erabakigarria”, dio Salmeán doktoreak, uste baitu ohitura antikontzeptiboei buruzko informazioaren arloan lanean jarraitu behar dela, ia milioi
|
bat
emakumek ez baitute metodo eraginkorrik nahi.
|
|
|
Adibidez, bonboi kaxa erdiak eman ditzakeen 1.200 kilokaloriek pertsona heldu osasuntsu baten energia beharren erdia betetzen dute. Arratsalde berean sei pastel jan badira, kaloriak 1.300era iritsiko lirateke, hau da, egun
|
batean
emakume batek behar duen energiaren %60 baino gehiago hartuko luke. Gainera, nagusiki gantzez eta azukreez egindako irenstea da.
|
|
|
Agur onek erakarri didan zaparrada! Donosti’ko
|
bat
emakumeen erdian esan zizkidan danak. " Errespetagarri" orrek karta lurrera eroriarazi omen zion, ta, gaiñera, frantziskotar batek egin bear orrelako agur luzea.
|
|
|
Parking
|
batetik
emakume handi bat irten da, string soil bat jantzirik, bular gizenak airean, ipurdi biluzia ferekatzen diote mototsaren amaierako adatsek.
|
|
2008
|
|
|
" Gaur idatzi du Agnerrek estatuak eta komunikabide nagusiek kriminalitatea bandei eta gaixtagin arruntei egozten diete, baina frogek erakusten dute Guatemalako Gobernuak zerikusi handia duela heriotz kopuru gero eta handiago horretan. ' Genozidio eztia ari dira burutzen', indigenen biltzar
|
batean
emakume bati entzun genion moduan".
|
|
|
Sin Romik" emakumea eta ijitoa" esan nahi du romanieraz. Helburuetako
|
bat
emakume ijitoek gogoeta egiteko espazioa sortzea zen. Emakume ijitook osatzen dugu taldea, geuk zuzentzen dugu eta geure beharretarako erabiltzen dugu.
|
|
|
Izerditan blai lanean ziharduenei edaria eskintze hori be ez ei zan bardina izaten, beste etxe batzuetara joaten ziran anaiei entzun neutsienez. Baserri batzuetan ederto zerbitzen eben baina auzoko etxe
|
bateko
emakume zeken batek edaritan gitxi gastatzeko modu egokia asmau ei eban: Kafeontzia hartu, adibidez, eta modu berezi honetan eskintzen eban:
|
|
|
Espainian miloi 1 2 miloi pertsonek jasaten dute arazo hau, eta horien artean proportzio handi
|
bat
emakumeek egiten dute; halere proportzio hori gizonezkoena baino askoz txikiagoa da.
|
|
|
Ez da gauza bera emakumeak saiakuntza klinikoetan sartzea eta saiakuntzan lortutako emaitzak sexuaren arabera aztertzea. Ikerketa jakin
|
batean
emakumeak sartu baldin badira, baina emaitzak interpretatzean ez baldin badira bereiz aztertu gizonak eta emakumeak, botikak batzuetan eta besteetan izandako eragina nahasita agertzen da. Eta litekeena da eragina, albo ondorioak eta bestelako efektuak desberdinak izatea batzuetan eta besteetan.
|
|
|
Gerra garaian hainbeste miseria pasatako emakumeek gutxi behar dute bizirauteko. Garai
|
bateko
emakumeek ohi duten gisan mina zimurpean gordetzen ikasi zuen eta ez zegoen tristeegi. Triste bai, gertuko norbait hiltzen zaion edonor bezala.
|
|
|
Morroi eta neskame gehienak herrixkakoak ziren, bertan bizi eta goizean goiz jauregirantz abiatzen zirenak, nor bere eginbeharretara. Gutxi batzuk, baina, dozena erdi
|
bat
emakume eta beste hainbat gizonezko?, kanpokoak ziren, guztiak andaluzak, edifizio nagusitik berrehun metrora zeudèn bi egoitza xumetan bizi zirenak, emakumezkoena mutur batean eta gizonezkoena bestean, tartean ukuiluak eta zalditegiak. Gizonezko haietako bat. Sibiliakoa?
|
|
|
Eta proposamenak barru barruan halako samurtasun atsegin bat sortu dio, harrotu egin da pixka
|
bat
emakume erakargarri bat berarekin gustaturik sentitu bide delako. Gaurko hitzorduarekin pentsatuz aurreko gau osoan noizbehinka burutik pasatu zaizkion fantasiak gauzatzear ote daude?
|
|
|
Lehen unean beste zeozer uste izan bazuen ere, gizon
|
batek
emakume perfume gozoa erabiltzeak zer pen tsatua eman zion, eta perfumearenari esanahia bilatu nahi izan zion Macarenak. Alde batetik oso erromantikoa izan zitekeen gutunari ukitu hura ematea, baina modaz pasatako ukitua zela iritzi zion, berehala.
|
|
|
–Mario, esan zuen halako
|
baten
emakumeak, deseroso sentiarazten zuen gaia amaitutzat jota?, denbora nahikoa pasatu da emaztea hil zitzaizunetik eta, zalantzaz bezala geratu zen, jarraitu ez jarraitu, zergatik ez duzu bilatzen emakume?
|
|
|
Hiruzpalau minutu eman nituen horrela, bost gehienez, aurreko etxearen fatxadaren kontra, atezuan, baina nabarmendu gabe, hirugarren solairuko leiho
|
batetik
emakumeak deitu zidan arte. Goitik begiratuta ulertzekoa da beste batekin nahastea ere, gabardina eta txapela neramatzan eta gizonezko guztiak antzera janzten gara, bereziki neguan.
|
|
|
Tarteka nire aulkia zegoen aldera begiratzen nuen eta neskak han jarraitzen zuen. Batean bekainak konpontzen ikusi nuen ispilu txiki baten laguntzarekin eta hurrengoan oinetako atzazalak apaintzen ari ote zen iruditu zitzaidan eta arraroa egin zitzaidan, dagoeneko ez baita hondartza
|
batean
emakumerik ikusten egiteko horretan, atzazalak moztu, limatu edo esmaltearekin margotzen. Gorputzarekiko zuen ardura erabat konpultsiboa zela erabaki nuen.
|
|
|
NEKANE. Milenaren galderek zer pentsatu emon didate. Zergatik gustatzen zait bat
|
batean
emakume bat?
|
|
|
Emilia (79 urte): Galiziako herri txiki
|
bateko
emakumea da eta duela urte batzuk hona bere bizilagunen etxean bizi da, bere etxebizitzaren egoera kaxkarra dela-eta. Gauza asko egiteko besteen laguntza behar duen arren, emakume aktiboa da, baratzea zaintzen du eta egunero irteten da lagunekin paseatzera.
|
|
|
Hala ere, EFORTn traumatologoen proportzioa %8tik %12ra igo da azken urteotan. Nire zerbitzuan, hiru traumatologotik
|
bat
emakumea da, eta, Enrique Cáceresek (Bartzelona) dioenez, EFORT arduraduna da prestakuntzaren arloan. Espainian, esaterako, traumatologian bizi diren emakumeen tasa% 50ekoa da dagoeneko.
|
|
|
Italiako adituek egindako azterlan baten arabera, txokolate beltza kontrolpean kontsumitzeak ondorio onuragarriak izan ditzake gaixotasun kardiobaskularren prebentzioan. Hala, jateko ohitura horrek% 17 murrizten ditu, batez beste, arterien hanturak, hau da, heren
|
bat
emakumeetan eta laurden bat gizonetan bihotzeko arazoak izateko arriskua. Hala ere, ezin da gehiegi jan, eta egunean 6,5 g inguru jatea komeni da.
|