|
2000
|
|
|
Alternantziarena7 da zehatzen finkatu den ukipen fenomenoetako bat. Ukipen egoeran hiztunek, era batera edo bestera, maiztasun handiago edo txikiagoz, bi hizkuntzen artean alternatzera iristen dira8 Zerk eragiten du, ordea, alternantzia hori. Zerk eramaten du hiztun
|
bat
hizkuntza bateko osagaiekin batera bestekoak erabiltzera?
|
|
2001
|
|
|
Euskarak komunikaziorako tresna baliagarria izan behar du. Herritar
|
batek
hizkuntza bat ez mantentzea eta hurrengo belaunaldiari ez uztea aukeratzeko arrazoiak izateak, ez du zerikusirik berak hizkuntza horrekiko duen gutxiespenarekin, baizik eta sentimendu pragmatiko batekin, zeinak hizkuntza honen gaitasuna eta erabilera, nagusitzat hartzen den beste hizkuntza baten erabilerarekin konparatzen duen.
|
|
2002
|
|
|
Lau urtetik aurrera, haurrak udako oporraldien zati
|
bat
hizkuntza bat ikasten eman dezake, bestelako jarduera osagarriekin batera: tailer kulturalak, musika edota kirolak, adibidez.
|
|
2003
|
|
|
• Mundu globalizatu
|
batean
hizkuntza bat baino gehiago jakitea beharrezkoa da, baina euskara ez da egokia bizi modernorako eta, geroari begira, askoz garrantzizkoagoa da ingelesa ikastea.
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntza etengabe aldatzen ari den gauza izanik, belaunaldi berriak dira aldaketa iturrietako bat. Bestalde, belaunaldi
|
batek
hizkuntza bati ematen dion berritasunerako lehengaia, bereganatuen dagoen erregistrotik hartzen du, egunerokotasunaren bizipenean darabilenetik. Gure testuinguru eleaniztunean, sakonean, erdarak dira oraindik belaunaldi euskaldun horientzat erreferentzia eta adierazpide iturri nagusi.
|
|
|
Horra kakoa. Herri batek edo presuna
|
batek
hizkuntza bat jakitea ez da deus, mintzabidetzat ez ba du. Hizkuntza bat hildakoren mintzabide billakatu denean, hizkuntza hilla da.
|
|
2005
|
|
|
Hau dela eta, beraz, aberatsa da pertsona
|
batek
hizkuntza bat eta berean aurkitu dezakeena, baina askoz ere aberatsagoa izango da pertsona horrek berak hizkuntza ezberdinetan ikusi eta ikasi ahal izango duena. Norberarenak ez diren bestelako hizkuntzak ikastea, beraz, esanahiz beteriko jarduera bat da, ze hauek" eskuratuz"," berpiztuz" eta" birsortuz" gizakiak bere mundu ikuskera oraindik ere gehiago hornitu ahal izango du134 Ez dugu ahaztu behar, gorago beste modu batean adierazi bezala," hizkuntza ezberdinak ez direla era berdinean osatutako kontzeptuen esanahikideak" 135, baizik eta" hizkuntza bakoitzak zerbait berria aurkitzen duela beti" 136 Hizkuntza ezberdinen ikaskuntzan, beraz, helburua ez da bakarrik informazio teknikoen edo datu hutsen transmisiorako tresna batez jabetzea, baizik eta gainera pentsatzeko eta sentitzeko era ezberdinak ezagutzea eta ulertzea.
|
|
2007
|
|
|
Labur: hizkuntza bat herri bat da, eta herri
|
bat
hizkuntza bat da (ez dena lehentiarki adiera politikoan ulertu behar, nahiz eta kontsidero politikoa ere ezin duen ez merezi gero). Hizkuntza bat biziera bat da, bizitzaren misterio eta konplexutasun guztiagaz; hizkuntza bat indibiduo bat da, indibiduoaren nortasunarekin, bera gelditu gabe eraikiz doana.
|
|
|
hitzari hizkuntza bat, hizkuntzari mundu ikuskera bat datxekola: hitz
|
batek
hizkuntza batean hartzen duen toki berberaxe, bere parekoak ez du maiz hartzen beste hizkuntzan. Mundu ikuskeren diferentziok ez dira berdinak hizkuntza eta herri guztiekiko (Madame de Staël ek erreparatzen zuen, poeta alemanak ederki itzultzen zirela ingelesera eta oso trakets frantsesera) 1337; ez da berdin itzultzen edonondik edonora:
|
|
|
«pentsatzeko legeek» («Gesetzen des Denkens») 451 Hizkuntza, beraz, bi maila edo modutako kontsideratu behar da aldi berean: denak
|
batera
hizkuntza bat bakar eta unibertsala (hizkuntza guztiak hizkuntza edo organismo bakarra, hori «pentsamenduaren organo eratzaile» bat bera gizon emakume guztion baitan) eta berdenboran hizkuntza bakoitza berezia bezala, bat bedera organismo bereki bat (hizkuntzak adina organismo). Hizkuntza guztiak bat dira; baina, batzuetan, oso antzekoak ziruditen hizkuntzak, analisiak deskubritzen dizu, arrunt organismo ezberdinak direla barnagoan452 Hizkuntzak, hortaz, aldi berean dira denak organismo bat bera eta anitz, organismo berdinak eta diferenteak.
|
|
2008
|
|
|
Gobernuen hizkuntza politikak legeetan islatzen dira, eta hizkuntza erabileraren ereduak sortu behar dituzte, eraginkorrak izango badira Azkenean, baina, ekintza horiek guztiek, edozein eremutatik abian jarrita ere, norbanakoen iragazkitik igaro behar dute halabeharrez; izan ere, norbanakoek aukeratuko dute hizkuntza bat edo bestea testuinguru jakin batean. Ikuspegi psikologikotik, hizkuntza aukeraketa esaten zaiona ikasitako jokabidea da; izan ere, giza jokabidea gidatzen duten ikaskuntza legeek arautzen dute Testuinguru jakin
|
batean
hizkuntza bat aukeratzeko ekintza aurretiaz jasotako estimulu batzuen mende dago, eskuragarri dagoen aukeretako bakoitzaren kostua onura harremana zehazten baitute; halaber, aukeraketaren ondorioen mende dago.
|
|
|
Jokabideak ebaluatzeko ereduen ezaugarri nagusietako bat eskura dagoen informazio guztia txertatzeko gaitasuna da, jokabidea azaltzeko eta aurreikusteko tresna sortzeko. Kasu honetan, hizkuntza aukeratzeko jokabidean zer aldagaik esku hartzen duten jakiten saiatuko gara; hau da, zerk daraman pertsona
|
bat
hizkuntza bat ala bestea aukeratzera egoera jakin batean.
|
|
|
Hona hemen aipamen
|
bat
hizkuntza batean izaten diren bateratze linguistikoak azaltzeko: «estandarreranzko prozesuan dialektoak elkarrekin batera doazenean eta estandarrak modu bertsuan eragiten dienean, estandarraren eta dialektoen arteko distantzia txikituz doan bitartean, dialektoen arteko forma ezberdinak ere urrituz joaten dira» (Auer eta Hinskens, 1996; apud.
|
|
|
Miguel Siguánek ‘Bigarren hizkuntzaren eskuratze goiztiarra’ liburuan dioenez, “bigarren hizkuntza bat lehenengoarekin batera ikasteak gaitasun bikoitza sortzen du, bizitzako beste garai batzuetan lortzea oso zaila dena”. Bestalde, aldi berean bi hizkuntza ikastea ez da hizkuntza bakar baten ikaskuntzaren oso desberdina, “bi hizkuntzatan hitz egiten ikasten duten haurrei buruzko azterketa guztiek adierazten dute ikaskuntza haur elebakarren modu berean eta etapa berdinetan egiten dela”, dio autoreak, “desberdintasun bakarra da haur elebidun
|
batean
hizkuntza batean egindako edozein aurrerapenek eragina izan dezakeela beste hizkuntzan egindako aurrerapen batek”. Hasieran, hizkuntzak nahasteko joera izan dezakete, baina denborak aurrera egin ahala, arazo hori desagertu egiten da.
|
|
2009
|
|
|
Arrazoia garbia da. Estatuaren masak lurralde bat indarrez menderatu behar du; herriarenak, berriz, lurralde
|
batean
hizkuntza baten presentzia defendatu behar du. Trinkotasun aldetik, berriz, herriaren masak oso trinkoa izan behar du, mintzo kideek arnas berean bizi behar baitute, nolabait esateko.
|
|
2010
|
|
|
Ondorioz, hizkuntza segurtasunaren printzipioari jarraiki —bai irakasgai bat irakasten duen irakasleari dagokionez, bai eta eskola jakin batean parte hartzen duen ikasleari dagokionez ere—, eskolak hasi baino lehenago iragarritako hizkuntzan gauzatuko eta emango dira jarduera akademikoak eta ikasketa materiala, azterketak barne, irakasgaiak irauten duen artean. Izan ere, gai nagusia, ordutegia, gainditzeko gutxieneko maila, irakurketak, azterketak eta abar ez dira eztabaidatuko; hortaz, hizkuntza segurtasuna bermatzeko, egoera guztietan aplikatuko da aipatutako araua —irakasle aldaketa egonda ere, edo ikasleren
|
batek
hizkuntzaren batean akatsak egiten baditu ere— Hizkuntza aukera hori ez da inola ere aldatuko, eta ikasleek eta irakasleek dute horren gaineko akordiorik egin. 4 Protokolo bat ezartzea gelan eleaniztasuna kudeatzeko.
|
|
|
Ondorioz, guztiek izan behar dute nahi duten hizkuntza erabiltzeko aukera eta beste bi hizkuntzak ulertzeko gaitasuna. Hala eta guztiz ere, hori betetzen ez bada, edo ez pertsona guztiei dagokienez behintzat, irakasle edo ikasle
|
batek
hizkuntza batean izan dezakeen urritasuna —hau da, hiru hizkuntza horietako bat ez jakitea edo behar bezala ez jakitea— inola ere ez da hartuko unibertsitatearen urritasuntzat. Norbanakoaren urritasuntzat hartuko da, eta, halere, inork —ez irakasleek, ez ikasleek, ez erakundeak— du ikasketaedo erakunde jardueren hizkuntza aldatu horregatik.
|
|
|
euskararen transmisioan eragiteaz gain, eepk hizkuntzaren erabilpena sustatu duela eta ez gazteengan bakarrik. " Irakaskuntzaren bidezko transmisioak bere mugak topatzen ditu eta ez du berak hizkuntza baten geroa bermatuko" (21 or.) ikuskariek" irakaskuntzatik at segur aski erabilpenaren finkotasuna desafio nagusiena" dela esaten dute (7 or.). bistan da, hau da nire ustez hizkuntza politika baten helburu nagusiena, hizkuntza komunitate
|
batean
hizkuntza baten bizitasun objektiboaren irizpide lehena horrren erabilera baita.
|
|
|
Bai eta ez. Zer mailatako hizkuntza azterketak neurtzen du zehatz, gazte
|
batek
hizkuntza bat (kasu honetan euskara) ondo dakien. Maila hori Europako C1en (gure kasuan EGAn) jartzen baldin badugu, badakigu maila hori gutxi gorabehera zenbat gaztek gainditzen duen:
|
|
|
...tza energeia gisa) eta bestea, Saussure-ri segituz sistema hitzaren inguruan antolatzen dena; bigarrena argi eta garbi nagusitzeak esplikatzen du, hein baten, hizkuntzalari humboldtiarrek pairatu duten marginazioa eta ahanztura; halaber, Humboldten asmo antropologikoak (jakina denez, harentzat hizkuntzalaritza antropologiaren atal bat zen funtsean) esplikatzen du primeran Uhlenbeck bezalako ikerle
|
batek
hizkuntza baten ikerketa herri baten manifestazio kulturalen osotasun banaezinaren baitan kokatu nahi izatea: oin beltzera, lehenengo eta behin, herri baten hizkuntza da, hots, osotasun baten zati bat.
|
|
|
Estatuek eta munduko instituzioek diru publikoa zuzenean eman diete bankuei krisitik ateratzeko, orain BNP bankuak 2009rako bere etekinak bikoiztu egin dituela esan du (Le Point,): baina, noski, pentsioak dira ordaindu, edota enpresa
|
batean
hizkuntza bat baino gehiago edukitzea garestiegia da... Krisi garaian, beraz, euskarari dirua kendu behar zaiola diote, ekonomia suspertzeko.
|
|
|
Aukera bat baino gehiago dugunean, hautu bat egin behar dugu. Gizarte
|
batean
hizkuntza bat baino gehiago, edo hizkuntz aldaera bat baino gehiago dagoenean, hautu bat egin behar da; hautua maila politikoan egiten da, eta ondoren hautatu dena, alegia, etorkizunerako erabaki dena, praktikara eraman behar da. Horretarako plangintza bat abian jartzen da, gure kasuan hizkuntza plangintza bat.
|
|
|
Bada, egoera elebidunetan, eta aurrekoan sakonduz, ez da hiztun batzuen eta besteen arteko ukipena bakarrik gertatzen, baizik eta baita giza komunitate linguistiko ezberdinen artekoa ere; eta ukipen hori gehienetan desorekatua denez, ohikoak dira halaber" gatazka" linguistikoak. Gatazka horien ondorioa, muturrenekoa bederen," ordezkatze linguistikoa" izango litzateke, zeinek, Moreno Fernandezen hitzetan," komunitate
|
batek
hizkuntza bat —beste hizkuntza baten mesedetan— guztiz uztea suposatzen duen" 168: ordezkatze hori, beti ere, ez da bat batekoa, baizik eta mailaz mailako prozesu baten emaitza, non hizkuntza ahulean —eta arrazoi ezberdinengatik— hiztun kopuruaren gutxitzea, lexikoaren pobretzea eta, batez ere, erabilera eta funtzioen galera izaten den.
|
|
2011
|
|
|
Siguán zenak sarri aipatzen zuen Bartzelonako portuan erdi Aroan hogei hizkuntza baino gehiago hitz egiten zirela, eta itxuraz elkar ulertzeko arazo handiegirik ez zuten. XIX mendeko nazio/ estaduen eraikitzearen ondorioz nazio
|
bat
hizkuntza bat politika zabaldu eta inposatu da, bereziki europan, eta haren eragineko beste herrialde askotan ere bai, estatu Batuetan, esaterako. hainbestekoa izan da ideologia honen eragina eta arrakasta, non zentzuzkoena eta zabalduena den ustea, sentidu komunekoa esango zaio erdaraz, normala, elebakarra izatea dela. Nolanahi ere, ez dago gaur europan estaturik bere lurraldean hizkuntza bizi bat eta bakarra duenik. estatu batzuetan onartuago eta zainduago, Itziar Idiazabal – Eleaniztasuna hezkuntzaren derrigorrezko beste utopia bat?
|
|
|
Munduan izan dan gerrarik ikaragarriena antxina ez zala amaituta, irabazi eban gudarosteko gudaria, galdu eban gudarostekoaren ondoan, batak besteari besoz beso helduta. Milaka bateko eta milaka besteko, alkarri besotik heldurik, danak,
|
batean
hizkuntza baten, bestean beste hizkuntzan, abestuz eta otoitz eginaz, aurrera. Ikusi ete daiteke gauza hunkigarriagorik?
|
|
|
Esan beharrik ez dago, horrelakoetan, herri mintzaira baztertuaren estatus soziolinguistiko makurretik datozkiola halako hiztunari burutazio autosuntsigarri horiek. Ezintasunean abaildurik, ez litzateke batere harritzekoa izango gertatzen zaion zoritxar guztiaren zergatiak ama hizkuntzaz berea duen mintzaira zokoratuari egoztea hiztunak. Hizkuntzak, hala ere, guk dakigula, berez ez dira zorrotzago edo kamutsago, egokiago edo aldrebesago, dagokien eginkizuna egokierarik doituenean hezurmamitzeko. Beti dago linguistikoa ez den botere arrazoi
|
bat
hizkuntza bat adierazpide gaitua izateko edo ez izateko.
|
|
|
–Zalantzarik gabe, dio, bere aldetik, David Crystalek?, munduko hizkuntzek aurre egin beharreko krisiak ez du pareko aurrekaririk neurriari eta presari dagokionez. (?) Gutxi gorabehera hamabost egunetik behin munduko lekuren
|
batean
hizkuntza bat desagertu izanak garrantzia kentzen dio landare eta animalien espezieek duten desagertzeko mehatxuari, eta arreta berezia eskaintzea eskatzen du, ozenki eskatu ere? .
|
|
|
XIX. mendearen bukaera aldera bereziki hedatu ziren azpiratze ereduak, industrializazioak ekarritako hezkuntza formalaren beharrak eraginda gero eta haur gehiago eskolaratu baitzen. Garai bertsukoa da, halaber, nazio bat estatu
|
bat
hizkuntza bat ideia, eta hau ere erabakigarria izan zen han eta hemen azpiratze ereduen hedapenean (Skutnabb Kangas, 2008b). Uste zen, eta oraindik ere uste da, azpiratze programek haur guztiek nazio menderatzailearen hizkuntza nagusia ikastea bermatzen dutela, eta horrek, aldi berean, estatuaren homogeneotasuna eta batasuna bermatzen dituela.
|
|
2012
|
|
|
Hortaz, gaur egun, ikasleen euskara maila ez da oztopo ikasketetan?
|
Batek
hizkuntza batean maila kaskarra duenean, hobetu behar du. Baina ez da oztopoa.
|
|
|
Izan ere, Jaurlaritzaren argudio bakarra Blanca Urgell Kultura sailburuaren hitz hauek laburbiltzen dute: «Herrialde
|
batean
hizkuntza bat ofiziala bada, ez da normala herritarrei hizkuntza ofizial horren ziurtagiria eskatzea administrazio publikoko lanpostu bat eskuratzeko». Gauza bera esan zezakeen Nafarroako Gobernuko kide batek, Nafarroan ere hasiak baitira ikasketak euskara ziurtagiriekin parekatzen.
|
|
|
A gizarteko kide guztiek hitz egiten dute, eta B, berriz, gutxiengo elebidun batek bakarrik. Garatuko dugun ereduan, agente elebidunek erabaki estrategikoak hartu behar dituzte elkarrizketa
|
batean
hizkuntza bat ala bestea erabiltzeko, partehartzaileen elebitasunari edo elebakartasunari buruzko informazio inperfektua izanik. Ahal dela, populazio elebiduna bi taldetan banatuta dago:
|
|
|
Garatuko dugun ereduan, agente elebidunek erabaki estrategikoak hartu behar dituzte elkarrizketa
|
batean
hizkuntza bat ala bestea erabiltzeko, parte hartzaileen elebitasunari edo elebakartasunari buruzko informazio inperfektua izanik.
|
|
|
Nola bereizi hizkuntzak eta dialektoak? Nola jakin, hizkuntzen eboluzio historikoan, noiz utzi dion dialekto
|
batek
hizkuntza baten adar izateari, hizkuntza desberdin gisa garatzen hasteko. Testuaren definizioari dagokionez ere beste hainbeste galdera egin genitzake.
|
|
|
eskaintzen. Aitzitik, itzulpen ekintza deskribatzera mugatzen da, itzultzaileak testu
|
bat
hizkuntza batetik bestera aldatzean jasaten duen prozesua xeheki azalduz. After Babel liburuko. The hermeneutic motion?
|
|
|
Lehenik eta behin, munduko literatura, errefrakzio? gisa definitzean, literatura lan bat kultura batetik beste batera igarotzean nahitaez transformatzen dela onartzen du, eta, ondorioz, lan
|
bat
hizkuntza batetik beste batera itzultzean lan hori desitxuratu, berridatzi edo birsortu egiten dela. Ondorio berberera iristen da subalternoek enuntziazio lekurik ez dutela esatean.
|
|
|
Pasarte hori ia bere osotasunean da ironikoa, esatariak hitzez hitz esandako horrekin justu kontrakoa inplikatzen baitu: ez da aski egonaldi labur
|
bat
hizkuntza bat ikasi eta barra barra egiteko, ezta ikasle hori Cela bezain azkarra eta. Jainkoaren dohai bereziz argitu eta zorroztutako gogoa duen artista228, izanik ere.
|
|
2013
|
|
|
azpitituluak hizkuntza batean baino gehiagotan eskaintzeko aukera dago. Horrekin batera, audio duala emateko aukera ere badute telebista kanalek, ikusleak erabakiko duelarik programa
|
bat
hizkuntza batean edo beste batean jarraituko duen.
|
|
|
polita den, familian hitz egiteko egokia iruditzen zaigun edo ez... Bigarren kasuan, jarrera ekintzekin lotzen da; gizarte
|
baten
hizkuntza batekiko jarrerak gizarte horren portaerak aztertu ondoren eratorpenak eginez aztertzen da. Muturreko adibide bat ematearren, euskaraz erdaraz baino gaitasun hobea duten bi pertsona elkartzean ikertzaileak erdaraz aritzen direla ikusten badu, euskararekiko jarrera ezkorra dutela erator/ ondoriozta dezake.
|
|
2014
|
|
|
Horren harira, harreman asimetrikoen beharraren inguruko gogoeta plazaratzen du Pello Jauregik liburuan. Hizkuntza harreman asimetrikoak ematen dira kide
|
batek
hizkuntza bat erabiltzen duenean (euskara, adibidez) eta besteak beste hizkuntza batez erantzuten dionean (gaztelaniaz); bien arteko komunikazioa ez da eteten, elkar ulertzen dutelako. Hor dago Kataluniako kasua.
|
|
|
Pertsona
|
bat
hizkuntza batean ezagutu baldin baduzu, hala jarraituko duzu berarekin topo egiten duzun bakoitzean.
|
|
|
Gizarte psikologian jarreren ikasketa oinarrizko gaietako bat izaten dela aipatzen du, eta jarrerek erantzun ikasia izaten dutela ere azpimarratzekoa da (Zimbardo eta Leippe, 1991). Pertsona
|
bat
hizkuntza batean ezagutu baldin baduzu, hala jarraituko duzu berarekin topo egiten duzun bakoitzean. Ohitura kontua da.
|
|
|
1085. La communauté du langage est un des grands caractères d, une nation; mais elle ne suffit pas pour la caractériser?. Ezaskitasunaren arrazoia hemen ematen dena da, nazio
|
batean
hizkuntza bat baino gehiago mintza daitekeela.
|
|
|
Euskal Nazioak euskalduna izan behar duelakoan gaude, Herri
|
bati
hizkuntza bat baitagokio. (?).
|
|
2015
|
|
|
Hala, eremu geografiko jakin
|
batean
hizkuntza bat baino gehiago elkarrekin bizi badira, ukipenean daudela esaten da. Kontu izan munduan 6000 hizkuntzatik gora daudela; beraz, toki batean baino gehiagotan daude hizkuntzak ukipenean.
|
|
|
Edozelan ere, komenigarria da hizkuntzen ordezkatze prozesuari astiroago erreparatzea. Prozesu hori abiarazteko modu
|
bat
hizkuntza bat beste baten esparru huts batean sartzea da; hots, hizkuntza batek hutsik zeukan esparru bat beste batek betetzea. Besterik da, noski, lehendik hizkuntza batek betea zeukan esparru batean beste hizkuntza bat sartzea.
|
|
|
Gauzabi esaten ditu artikulu honek hor: alde
|
batetik
hizkuntza bat bakarra erabil daitekeela. Argi ez dagoena lege honek indarrean zer sistema jartzen duen da.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntzaren inguruko erabakiek bizitzako alor guztietan eragiten dute, adibidez, puntuazioan, nazio hizkuntzan eta hezkuntza motan. Pertsona
|
batek
hizkuntza bat ikastea erabakitzen duenean, testuinguru eleaniztun batean hizkuntza bat erabiltzea aukeratzen duenean, edota seme alabei hizkuntza horretan hitz egitea erabakitzen duenean, politika erabakiak hartzen ari da, nahiz eta erabaki horiek ez dituen kontzienteki hartzen. Hizkuntza politika asko joera irmotan eta mailaz mailako jabetze prozesuetan eskuratutako sinesmen eta pertzepzio sendoetan oinarritzen dira.
|
|
|
Hizkuntzaren inguruko erabakiek bizitzako alor guztietan eragiten dute, adibidez, puntuazioan, nazio hizkuntzan eta hezkuntza motan. Pertsona batek hizkuntza bat ikastea erabakitzen duenean, testuinguru eleaniztun
|
batean
hizkuntza bat erabiltzea aukeratzen duenean, edota seme alabei hizkuntza horretan hitz egitea erabakitzen duenean, politika erabakiak hartzen ari da, nahiz eta erabaki horiek ez dituen kontzienteki hartzen. Hizkuntza politika asko joera irmotan eta mailaz mailako jabetze prozesuetan eskuratutako sinesmen eta pertzepzio sendoetan oinarritzen dira.
|
|
|
Azken batean,, nazio
|
bat
hizkuntza bat literatura bat, eredua kritikatzen du, zeina oraindik ere eredu oso indartsua den ikasketa literarioen eremuan.
|
|
2017
|
|
|
Soziolinguistika kritikoaren paradigmak" hiztun berria" kontzeptuaren berri eman du, eta kritikatu du, bereziki, hizkuntzalaritzan eta horri lotutako adarretan" hiztun zaharraren ideologia" nagusi dela. historikoki, hiztun zaharrak benetakotasunaren eta legitimitatearen tontor gisa aurkeztu izan dira, eta esan izan da horien moldea eredugarritzat hartu luketela" ikasleek"," hiztun zahar ez direnek" edo" bigarren hizkuntzako ikasleek". ingelesaren moduko munduko hizkuntza nagusien kasuan, hiztun zaharraren nozio ukaezin bat luze kritikatu bada (davies 2003), esan daiteke are gatazkatsuagoa izan dela hizkuntza gutxituen kasuan. izan ere, hizkuntza gutxituetako hiztunak" hiztun zahar" eta" hiztun ez zahar" izatearen arteko muga lausoaren bi aldeetara daude, eta" hiztun zahar" diren gazte askok hiztun zahar ez izatearekin lotutako ezaugarri linguistiko post tradizionalak erabiltzen dituzten, eta alderanIrlanderadun berriak: jatorria, motibazioa, erabilera eta ideologia – Jon Walsh tziz. o’rourke et al en arabera (2015)" hiztun berri"
|
bat
hizkuntza bat naturaltasunez eta erregulartasunez hitz egiten duen pertsona bat da, hizkuntza hori lehen sozializazioko hizkuntzatzat izan gabe hazi dena, hizkuntza hori tradizioz hitz egiten den eremu batean. hizkuntzalaritzan autoritarioak izan arren arazoak sortzen dituzten jatorrizko etiketetako batzuk ezabatzeko ahalegin bat bezala har daiteke" hiztun berria" terminoa, hiztunaren h... Sarritan, errealitatea askoz anbiguoagoa eta zalantzazkoagoa da, funtsezko desberdintasunak baitaude testuinguru soziolinguistiko historikoaren eta gaur egun hiztun gazteak hizkuntza gutxituekin hazi diren testuinguruaren artean. izan ere, testuinguru soziolinguistiko historikoan hizkuntzek presentzia sozial handiagoa zuten eskualde historikoetan. horrez gain, herritarrak ez ziren mugitzen modernitate berantiarrean mugitzen diren bezain beste, eta herritarrek ez zuten modernitate berantiarrean hitz egiten den bezain erraz hitz egiten. hiztun berriaren kontzeptuak arazoak sortzen ditu" l1" eta" l2" hizkuntzen arteko banaketa binario sinplean, eta bide ematen du kategoria batean edo bestean argi eta garbi sartzen ez diren hizkuntza ohiturak arretaz aztertzeko. horrek hautsi egiten du" hiztun zaharraren" nagusitasun (sozio) linguistiko historikoa, eta legitimitateari nahiz hizkuntza jabetzari buruzko auziak jartzen ditu agertokiaren erdi erdian:
|
|
|
Gure indar ideia da hizkuntzaren jarraipena ez dela gertaera mekanikoa; ordea, hiztunen erabaki eta hautuetan oinarritzen da. dea, bere egiten du hurbilpen kualitatiboa eta diziplinen arteko muga zurrunak gainditu asmo ditu. ralfh Fasold soziolinguistaren arabera (1995) hiru modu daude jendarte edo espazio jakin
|
batean
hizkuntza bat bertzearen gainetik hobesteko erabakia aztertzeko: psikologikoa, soziologikoa eta antropologikoa (Fasold, 1995:
|
|
|
53) eta gehienetan hizkuntza hegemonikoa gailendu da ikus entzunezko espazioan. Baina, izan teknologiak ahalbidetzen duelako, izan aldarrikapen sozio-politikoek eragin dutelako (irisgarritasuna kasu),, kanal
|
bat
hizkuntza bat, eredua haustu egin da.
|
|
|
Izan ere, hizkuntza bat da pertsona
|
bat
hizkuntza bat hitz egiten. Edo gertuago:
|
|
2018
|
|
|
Euskara batuaren alde egin dugu azkenik, hautuak aitortuta desleial izanagatik ederrago direlakoan beheko bertsook (itzulpen askori buruz esaten den bezalaxe, les belles infidelles direlakoan). Jakin badakigu xehetasunen
|
bat
hizkuntza batetik besterako bidean galdu zaigula, baina, dagokigun prozesuko itzultzaileen hitzak gure eginez, esan dezagun bertsoon mezua eta prozesuko paperetako mezua alderatuta, “funtsezkoenean ez dagoela bariaziorik”. Hobeto egin zitekeen, seguru, baina entregatzeko epea ailegatu orduko, itzulpenekin gertatzen den modu moduan, bukatu ordez, bertsook abandonatu behar izan ditugu.
|
|
|
Eta aukera horiek egiteko arrazoiak elikatu behar ditugu azken finean: zerk eramaten du pertsona
|
bat
hizkuntza bat hautatzera. Zerk ez?
|
|
|
Batzuetan erantzungo nieke, baina ez litzateke ulertua izango, erreparazio historiko bat badela hemen egiteko. Langileek, gaizki egiten zutenaren sentimendua izan gabe, estatuak momentu
|
batean
hizkuntza bat desagerrarazi nahi izan zuen, nahiz eta ez zuen hori bilatu. Gaur egun erreparazio bat galdegiten du, baina hori frantses sisteman ezin pentsatua da, estatu egiturekin topo egiten dugulako.
|
|
|
Bai. Abesti
|
bat
hizkuntza batetik bestera itzultzeko, ez da nahikoa esanahia itzultzea, kontuan hartu behar dira silabak eta erritmoa. Abestia, itzuli eta, egokitu?
|
|
|
Beraz, honela uler daiteke hiztun komunitatea: jende talde
|
batek
hizkuntza bat erabiltzen du, eta erabiliz jabetzen da hizkuntzaz. Horrez gain, hizkuntzan oinarritutako nortasuna garatzen du.
|
|
2019
|
|
|
Lan honetan, ostera, hizkuntzaren definizioa alde batera utziko da zuzenean hizkuntza gutxituak edo eremu urriko hizkuntzak aztertzeko. Fundéuren arabera (FundeuBBVA, 2019), hizkuntza gutxitua lurralde
|
bateko
hizkuntza batekiko hiztun kopuru txikia duen hizkuntza da. Antzeko definizioa ematen dio kontzeptuari Soziolinguistika hiztegiak, baina hizkuntzen arteko gatazka eta arazo horren ondorioak azpimarratzen ditu (eusko Jaurlaritza, 2010, 43 or):
|
|
|
...glofonoak, euskaraz entzun ditu ikusle euskaldunak, eta puntuan betetzen delarik Juan Garziak Godoten esperoan tragikomediako hitzaurrean dioena, zeinean irakur daitekeen kimera tristea dela itzulpen literala egitea, horrela jokatuta" sistema guztiz kalteturik gertatzen baita hitzak hitzez hitz aldatzean (hizkuntza bakoitzera moldatu behar baita guztia, alusioak barne)", garbi utziz obra
|
bat
hizkuntza batetik bestera pasatzerakoan kultura batetik bestera egiten dela joan etorria, itzulpena ez dadin hitz gorpuen meta izan.
|
|
|
Ezta traducir guztiek gaztelaniaz. Polonierazko t, umaczyc' guztiak ere ez dira beti testu
|
bat
hizkuntza batetik bestera ekartzea. Agian harritu egingo zarete, baina itzuli hitzak hogeita hamar adieratik gora ditu euskaraz, ez da txantxa!
|
|
2021
|
|
|
Nire ikuspuntua nahiko subjektiboa da; izan ere, hain justu komunikazio bimodalari buruzkoa egin dut gradu amaierako lana, eta balio izan dit ikusteko horrela komunikatzen jakitea denontzat dela mesedegarria: izan daiteke haur
|
bat
hizkuntza baten zenbait gauza barneratzea zail egiten zaiona, izan daiteke pertsona autista bat... Ez horiek bakarrik:
|
|
|
Edota medikuen adibide paradigmatikoaz haraindi, Araba, Bizkai eta Gipuzkoako biztanle saldoak herritar eskubideak etenda dauzkala euskaraz ez dakienez administrazioan lan egiteko aukerak erabat itxita dauzkalako. Edo beste era batera esanda, gutxiengo esentzialista
|
baten
hizkuntza bat inposatzen zaiola gehiengoari arrazionalitatearen, justiziaren eta demokraziaren kontra".
|
|
2022
|
|
|
Segitzen du: " Zuk, lur batekin pertenentzia sentimendu bat lortzen duzunean, kontzientzia bat, kultura
|
bat
hizkuntza bat..., lur hori zeure egiten duzu eta bere iraganeko pasarte oro zure sentitzen duzu. Bakotxak bere baitatik sentitzen du lotura hori, araberan engaiatzen da elkarte edo erakunde batean edo bertzean; badu hauta:
|
|
|
Herri
|
bat
hizkuntza bat! Gustüko züan arraprua ikurra bezala hartüz, Ziberou ko Egünaria, eta Hiztegi Ttipia Euskara Batua Zuberera hontü züan eta Sü Aziakoeki argialatü zütüen.
|
|
2023
|
|
|
Motibazioaz ari garenean esan behar da pertsona
|
bat
hizkuntza bat ikastera bultzatzen dituzten arrazoiak askotarikoak direla. Nork bereak izanen ditu.
|
|
|
Europar ofizialtasuna gaur gaurkoz estatu partaideetan ofizialtasun aitorpena izatetik jariatzen da, baina estatu
|
batek
hizkuntza bat baino gehiago izan dezake ofizialtzat, eta horren adibiderik bitxiena ingelesa bera da gaur egun, Irlandako bi hizkuntza ofizialetatik bat besterik ez baita brexit ondoren.
|