|
2000
|
|
|
gai, gertaera eta pertsonaien izaera, jatorria, Euskal Herriarekin zuten lotura edo eragina, hizkuntza eta bestelako datu batzuk. Honekin hauxe
|
jakin
nahi genuen, funtsean: zeinerreferentzia eremu islatzen dute egunkariek nagusiki, eta nolako Euskal Herria erakusten dute? 13
|
|
|
Nolanahi dela, ia etxe guztietan dagoen telebista hargailuan sintonizatzen direnkanalak ez dira beti berberak izaten herrialde guztietan. Alegia, probintziakakoazterketa egitea komenigarria da, nolako kontsumo pautak erakusten dituzten
|
jakiteko
.
|
|
|
Gure herrian, telebista, irrati eta egunkari desberdinek eskuratzen duten audientzia zenbatekoa eta zelakoa den aztertzea da atal honen helburua. Erabiliko duguninformazioaz baliatuz, hedabideetatik bidaltzen diren edukiek beren xedera norainoiristen diren eta, maila horretan, arrakasta izan dezaketen
|
jakitera
hurbil gaitezke.
|
|
|
Hedabideen azterketarako abiapuntua ez da berbera, egunkaria erosi egin behardelako eta mundu guztiak egunkariak irakurtzeko ohiturarik ez duelako eta, aldiz, telebista eta irratia ia unibertsalak eta dohanekoak kontsidera ditzakegulako. Hala ere, liburu honetan, informaziobide hauetan igortzen diren mezuak eta errealitatea ulertzekoproposamenak egiten direnez, audientziaren portaera nolakoa den
|
jakitea
komenigarriada oso.
|
|
|
Egunkari desberdinek kaleratzen dituzten ale bakoitza zenbat jendek irakurtzenduen
|
jakitea
interesgarria izaten da, euskarri horren penetrazioa eta proiekzio sozialaneurtzean. Hala ere, datu honek bi desbideraketa dakartza berez:
|
|
|
Ipar Euskal Herrian egiten den egunkari honen inprimaketa 40.000 alekoa da; hots, 100 etxetatik 36 baino gehiagotan irakurtzen da, beraz, argitalpen hau Ipar Euskal Herriko zabalduena bilakatuz. Sud Ouestek aspaldi lortu dubere ezarpena Ipar Euskal Herrian, onartua izaten eta bertako pentsamolde eta berezitasun kulturalei egokitzen
|
jakin
duelako, honela, bere ezarpena lortzearekin batera, estatu frantseseko gaurkotasuna ekarriz. Emaitza hau are interesgarriagoa da, komuntasun sentimenduak, bereziki eskualdeko errealitate kultural biziei dagokienean?, askotan, hedapen eremu zabaleko egunkari diseinatzaileei arazoak sortzen dizkiela, aintzat harturik16 Jakina, zeren zeintzuk dira egunero Sud Ouest irakurtzen duten euskaldun, bordeles eta biarnesek dituzten arlo komunak?
|
|
|
Errespetua eta euskaldun izatearen sentimendua, frantses kontzientzia etasentimenduaren igorpen eta erreprodukzioarekin bateratzen
|
jakin
behar izan du Sud Ouestek, Frantzian eskualdeko eguneroko prentsak tradizioz betetako funtzioa izandena17, argitalpen guztietan azaltzen den orrialde multzoari esker (nazioartekoak, estatukoak, eskualdekoak...).
|
|
|
txosten proposatu zituzten, mugaz gaindi edotaeuropar dimentsioan gai berari buruz aldi berean argitaratzearen printzipioan oinarritzen duen formula. Geroago, Akitania Euskadi euro eskualdea garatzeko rol bultzatzailea joka zezaketela ziur izanda, eta nahikoa erakarpen indar bazutela
|
jakinda
, Correo eta Sud Ouest taldeek. Forum Atlantique, izenekoa eratu zuten, ardatz atlantikoaren barruan mugaz gaindiko lankidetza hobetzeko ekimenak bultzatzeko helburuaz.Saiakuntza hau 1993ko abenduaren lehenean hasi eta 1996an amaitu zen, eta bereeginbeharra hiri ezberdinetan (Bordelen, Biarritzen, Donostian, Bilbon,...) eztabaidapublikoak antolatzea eta egunkariek honen berri zabala ematea zen.
|
|
|
Gaur egun gehien entzuten diren irratien arteko laugarrena da Radio France Pays Basque (Baiona) (%12, 4), FranceInter (%19), estatuaren mailako estazio publiko garrantzitsuena, France Inforen (%16, 4) eta NRJ (%16, 3) Frantziako musika irrati sare garrantzitsuenaren atzetik26.Arrakasta honek Radio France Pays Basque eskualdeko irratirik entzunena bilakatu du, entzunagoa Euskal Herriko barnealdean, askoz ere urbanizatuagoa den itsasaldeanbaino? eta arrakasta are interesgarriagoa da, estazio honek frantsesezko programazioorokorrean euskara egun guztian zehar txertatzeko apustua egin duela
|
jakinda
. Berriakeuskaraz 6:00etan eta 8: 30etan eskaintzen dituzte.
|
|
|
albistegiaz gain, 1992tik, bere jaiotzeurtetik, Egunkariak erredakzio bulegoa sortu zuen Baionan. Eta bere argitalpenarendebekura arte, Eginek bazuen Baionan delegazio bat, logikoa irudi duena, egunkarihau Herri Batasuna partidu independentziazaletik garatu zela
|
jakinda
. Ikus daitekeenezEAEko hedabide hauek guztiek jadanik nahikoa ugaria den hedabideen paisaiabetetzen dute Frantziar estatuko eskualde berezi honetan.DIAZ, Bernardo:
|
|
|
ELPERIODICO DE ALAVAri dagokionez, berek luzatutako datuak hartu ditugu.5Egunkari honek gainera, azpi edizioak ere baditu, esaterako, Bizkaian Ibarrezkerra edo Uribe kostahartzen dutenak. ...ko informazioaz betetzen dituzte hainbat orrialde.6Espainiar Oficina de Justificacion de la Difusion (OJD) erakundearen datuen bidez saldutakoenartean Iparraldean zenbat diren eta atzerrian zenbat diren jakiterik ez dagoenez, guk multzo berean kokatuditugu kopuru biak.7OJDren (1998 eta 1999) eta CIESen (1999ko lehen olatua) datuak hartu ditugu kontuan egunkaribakoitzak aleko zenbat irakurle dituen
|
jakiteko
. Beraz, OJDren kontrolpean ez dauden kazeten kopuruak, enpresan bertan jasoak dira edo beste iturri bibliografikoetatik hartutakoak dira.Kopuru hauek kalkulatzerakoan egunkari desberdinen audientziak eta berauen arteko duplikazioakere hartu dira kontuan.9Atal honetan Hego Euskal Herria dugunez erreferentziatzat, eta Ipar Euskal Herrirako audientzia ikerketa propiorik ez dagoenez, CIESen datuetan oinarritzen gara.
|
|
|
Erreferentzia eremu nagusiak (Euskal Herria, Espainia eta Frantzia) egunkarietanzein gairen inguruan egituratzen diren ikusi ostean, azter dezagun orain nola eraikitzendiren Euskal Herriaren barneko erreferentzia eremuak. Hots,
|
jakin
nahi duguna hauxeda: zeri buruz mintzatzean islatzen digute egunkariek Euskal Herriaren osotasuna. Edo zein izaera du Euskal Autonomia Erkidegoak?
|
|
|
gure asmoa ez da egunkariek Euskal Herriaz eraiki duten irudiaren azterketahistorikoa egitea, une jakin batean dagoen errealitatea hedabideetan nola islatzen denikertzea baizik. Une hori ez-ohikoa edo berria bada, berripaperek ez ohikotasun edoberritasun hori jasotzen ote duten edo nola interpretatzen duten
|
jakin
nahi dugu, datuenbilketa eta azterketaren bitartez. Eta horixe eskaintzen digu oraingo azterketak.
|
|
|
Bi ikuspegi hauek bateratuz eta ETBko albistegiek eskaintzen duten EuskalHerriaren irudia nolakoa den
|
jakiteko
asmoz arituko gara ondoko pasarteetan.
|
|
|
Albistegien azterketarako saio guztiak ez ditugu kontuan hartu, eta egunerokoalbistegi orokorretan eta bertan hedatzen diren saioak beren artean orekatzen dira, herrialde baten edo beste baten agerpenaren aldeko joerarik sortu gabe. Horrela,
|
badakigu
ezen bizkaitarra Bizkaiko albisteak jasotzen ari den bitartean, arabarra Arabakoakjasotzen ari dela. Baina Euskal Herriaren irudia albistegi orokorrak eskainiko dio.
|
|
|
Geure ikerketa honetan helburu hori izan dugu: ETBren albiste saioetan miatuz, egiten den Euskal Herriaren definizioa eta errepresentazioa nolakoak diren
|
jakitea
hainzuzen.
|
|
|
Geure ikerketan, hiru maila hauetako lehen biei egingo diegu kasu. Izan ere, ETBren albistegietan aurkezten zaizkigun gaiak, pertsonaiak eta hauen bidezzedarriztatzen den Euskal Herria nolakoa den
|
jakitea
da gure nahia.
|
|
|
Irratian, berriz, Estatu mailako kateen nagusitasunaren aurrean Euskal Herrikoirratiek ez dute
|
jakin
bertakotasunari leku bat egiten, Herri Irratiaren (OM lizentziakDonostia, Gasteiz eta Bilbon eta FMkoak Donostian, Loiolan eta Bilbon) edo NervionGorbea (bi FMko lizentzia Bilbon eta Gasteizen) taldeen salbuespenekin. Aipatutakohoriek alde batera utzita, ez da gaitasunik egon sare edo programazio bereziturikeratzeko; eta beste guztiak, independenteak zein El Correo ren Telebasconia irrati taldea barne, kanpoko programazioen menpe geratu dira.
|
|
|
Zaila da
|
jakitea
, irrati/ telebista sisteman zerbitzu publikoko irizpideak zehaztu etahoriek bestelako irizpide komertzial eta teknologikoekin batera garatzeko, azaldutakoarau, instituzio, betebehar eta prozedurek etorkizunean izango duten eraginkortasuna.Hori bai, horretarako nekez aurkituko da Europako beste inongo lurraldetan, antzekoegitura juridiko konplexu eta, itxuraz behintzat, osatuagorik. Hala eta guztiz ere, sistemaren azken bi hamarkadetako bilakaerak erakusten du ezen, erregulazioa eragile ekonomiko, politiko, teknologiko eta sozialak ordenatzeko mekanismo gisa uler badaitekeere, horien menpe dagoen zerbait ere badela, indar harremanen arabera interes batzukedo besteak babesten dituena.
|
|
|
Gizarteak ez du elebidun funtzionatzen, gizarteak ez
|
dakizki
euskara eta gaztelania edo euskara eta frantsesa; horixe da errealitate gordina. Hego Euskal Herriko erakunde publikoak (Jaurlaritza, Gobernua, Aldundiak, Unibertsitateak) ozta ozta heltzendira eredu elebidunetara, publikoari eskaintzen dizkieten eduki idatziak kontuanhartuta; eredu mintzatuetan eta abarretan, ostera, ez.
|
|
|
Jakina, dibertsitate politikoak badu bere isla hedabide desberdinek euskalerrealitate nazionalari eman dioten lurralde trataeran. Horixe dugu orain erronka, alegia, lurralde marka bakoitzaren atzetik, irakurketa mapalizatu bakoitzaren atzetikzer eta nor dagoen
|
jakitea
.
|
|
|
Berau da,
|
dakizunez
, gaur gaurkoz, euskara hutsez gure artean argitaratzen denegunkari bakarra. Izan ere, ez dira asko izan euskaraz argia ikusi izan dutenak eta, gauregun, bizirik dagoen bakarra hauxe da.
|
|
|
Horren bitartez, nolaprentsaren irakurleak hala ikus entzunezkoen audientziak, egunero egunero, iakonturatu gabe, begien aurrean du, presente, errealitate politikoaren mapa sinbolikoa: eguraldi mapek, trumoiak non izango diren iragartzeaz batera, non horiek norenakdiren ere esaten baitute. Irrikitan egon ohi da ikusle irakurlea eguraldi iragarpenak zeresango duten
|
jakiteko
eta, nolabait adieraztearren, egunero egunero eskatzen diohedabideari mapa hori emateko; agian, politikoki erabakitako eguraldi mapa batsozializatzen eta ezartzen ari direla sumatu gabe.
|
|
|
Mapak Munduari buruz daukagun kontzeptzio abstraktua eta ideala gidatzen du.Mundua bere osotasunean ikusterik eta ezagutzerik ez dugunez, zerbaitek irudikatubehar dizkigu bizi garen lur eta itsaso eremuak, non garen eta zein leku betetzendugun
|
jakin
dezagun; erakusle hori, normalean, mapa da, kartografia.
|
|
|
Kolektibitateen harreman sozialak etaerakunde politikoen joko administratibo eta militarrek markak eta mugak maiz aldatudituzte lekuz; horiek gaur hemen egotea eta bihar hara eramatea, bai historia zaharreanbai garaikidean sarritan ikusi dugun afera da. Horretan azpimarragarria da
|
jakitea
, ezenkolektibitate sozialen gainean eraikitzen diren entitate politiko eta administratiboekezartzen dituztela normalean marka lerroaren definizioak; eta, ez entitate politiko etaadministratibo horiek zerbitzatzen omen dituzten herriek berek. Markatze etamugatze lan horretan, berebiziko rola jokatu dute mapek gizateriaren historian.
|
|
|
Aitzpea Leizaola antropologo gazteak jardun du horretaz. Nolakoa behar du izan norbanakoaren eta egitura politiko
|
jakin
baten artekoloturak. Nortasun agiri ofizialek betetzen duten funtzio soziala hartuko du hizpideLeizaola k, beti ere, atze oihal gisa identitate formalek gizarte mailan sor ditzaketen gatazkak izango dituelarik.
|
|
|
Argitu dezagun, hala ere, modan egon arren, burujabetasunaren gaia ez delainteresgarria modan dagoelako bakarrik. Euskal txokora modak nortzuek eta zertarako ekartzen dituzten
|
jakinik
, modan egotea ez da kasu gehienetan batere seinaleona izaten. Ez dugu, burujabetza?
|
|
|
Internet ezartzea lortuz gero, zertarako balio izango du13? Internet en bidez, mendebaldeak
|
dakien
guztia, eskura izango omen dute.
|
|
|
Ez
|
genekien
nolako interesak zeuden Internet en atzean. Orain arte izan direnizugarrizko gastuak, telekomunikazio azpiegituran gehienbat, gobernuek berengain hartu dituzte.
|
|
|
Ekonomiaz
|
dakitenak
, horretaz arduratu dira maiz: [Tamayo], [VVAA], [VVAA].
|
|
|
Ez dira baina beti elkarrenbaliokide. Hain zuzen ere, norbanakoaren eta egitura politiko
|
jakin
baten artekoloturaren inguruan jardutea izango da lan honen xedea. Horretarako nortasunareneraikitze prozesuak baino, nortasunaren adierazle diren elementu zenbait hartukoditut kontuan, batik bat, agiri ofizialak eta haien inguruan sortutako eztabaidak etaproposamenak.
|
|
|
Ikerketa akademikoaren interes falta salatzearekin batera, egoera horren zergatia azalduko luketen bi argudio aurreratzen ditu egile horrek: batetik, eta soziologia politikoari dagokionez, gizarte nazional
|
jakin
bat aintzakotzat hartu izana.Kritika beste kontzeptu eta disziplina eremuetara zabal daiteke, ordea. Antzeko ibilbidea ezagutu dute berriki arte estatu kontzeptuak eta honen inguruan dauden bestehainbat kontzeptuk, zeren erabat aintzakotzat hartu edota ikerketatik at izan baitira, askotan aintzakotzat hartu izanagatik, hain zuzen ere?, antropologiaren eremuanbatik bat disziplinaren bilakaera izanik egoera honen errudun.
|
|
|
Jatorriazuzenbide erromatarrean kokatzen den arren, frantses iraultzak finkatutako hiritartasun kontzeptuarekin nahastu eta identifikatzeko joera handia dago, hiritartasunanazionalitatearekin parekatuz. Hiritartasuna egitura politiko
|
jakin
batek norbanakobatekin bermatzen duen estatus juridiko politikoa dugu, norbanakoari betebehar etaeskubide jakin batzuk esleituz eta bermatuz. Gaur egungo panorama politiko modernoan ezinbesteko ezaugarri unibertsala dela esan beharra dago (Brubaker, 1992: 21), estatu modernoaren bilakaerarekin lotura estua duena, nazionalitatearekin gertatzenden antzera.
|
|
|
Jatorriazuzenbide erromatarrean kokatzen den arren, frantses iraultzak finkatutako hiritartasun kontzeptuarekin nahastu eta identifikatzeko joera handia dago, hiritartasunanazionalitatearekin parekatuz. Hiritartasuna egitura politiko jakin batek norbanakobatekin bermatzen duen estatus juridiko politikoa dugu, norbanakoari betebehar etaeskubide
|
jakin
batzuk esleituz eta bermatuz. Gaur egungo panorama politiko modernoan ezinbesteko ezaugarri unibertsala dela esan beharra dago (Brubaker, 1992: 21), estatu modernoaren bilakaerarekin lotura estua duena, nazionalitatearekin gertatzenden antzera.
|
|
|
Izendapen hauek fikziozkoak dira nik
|
dakidala
; orain arte ez dut inoren ahotan horrelakorikentzun. Alabaina, sarritan batez ere erdarazko testuetan, honen antzekoak diren izendapenak aurkiditzakegu, identitate konplexu baten adierazle baino gehiago (zenbaitetan hala dira, W.
|
|
|
Alde batetik, moneta zentralizatua beharrezkoa da biztanleria
|
jakin
batenbaliabide ekonomiko ezberdinak formalki alderagarriak eta batugarriak izan daitezen; eta are oinarrizkoagoa, baliabide horien esleipena kudeatu ahal izateko.
|
|
|
Kolektiboen eremura joanik, eta esparru hartan koka daitezkeen nazio aldarrikapenak kontuan ez hartzeagatik hain zuzen, injustiziazko egoera gatazkatsuaklehertu izan dira behin baino gehiagotan, aipatutako arazo horiek estatuak beharbezala bideratzen
|
jakin
ez duelako.
|
|
|
Besteen etxean atzerritar garenoi begirale lanak dagozkigu, agian baita iritzi emailearenak ere, baina inoiz ez epailearenak. EA, EAJ etaEH hiru alderdi nazionalisten txosten politikoei buruz nire iritzia eman dezadaneskatu zait, eta erronka onartzea erabaki dut, nahiz eta
|
badakidan
jakin, gaia guztizkorapilatsua dela eta, hartaz, aukera guztiak dauzkadala bat baino gehiago mintzeko. Horregatik, aldez aurretik barkamena eskatzen dizut zuri, irakurle horri; kontuan har ezazu ondorengoa nire iritzi pertsonala dela, nirea bakarrik.
|
|
|
Besteen etxean atzerritar garenoi begirale lanak dagozkigu, agian baita iritzi emailearenak ere, baina inoiz ez epailearenak. EA, EAJ etaEH hiru alderdi nazionalisten txosten politikoei buruz nire iritzia eman dezadaneskatu zait, eta erronka onartzea erabaki dut, nahiz eta badakidan
|
jakin
, gaia guztizkorapilatsua dela eta, hartaz, aukera guztiak dauzkadala bat baino gehiago mintzeko. Horregatik, aldez aurretik barkamena eskatzen dizut zuri, irakurle horri; kontuan har ezazu ondorengoa nire iritzi pertsonala dela, nirea bakarrik.
|
|
|
kontuan izanik prozesua oso korapilatsua dela eta alderdien artekozenbait desberdintasunek konponezinak diruditela, hori guztia ez ote da ondasunakbanatzeko saiakera hutsal bat? Eta hori, ez ondasunen jabe gu ez garelako, jabe izateko aukerarik izango ote dugun ez
|
dakigulako
baizik?
|
|
|
Hori
|
jakin
nahian,. Euskal Herriko etorkizuna globalizazioaren munduan, izenburupeko mahai ingurua antolatu zuen EZBAIKAk, apirilaren 11n, DonostiakoKoldo Mitxelena kulturgunean. Bertan hizlari hauek parte hartu zuten:
|
|
|
Horretarako, gure iritziz, ezinbestekoa da gizartearen parte hartzea, gizartearen sektoreguztiena, herritarrena zein sindikatu, gizarte mugimendu, Udalbiltza eta abarrena.Ezinbestekoa da, baita ere, alderdi politiko guztien artean proiektu hori jorratzea etalantzea, ezinbestekoa den bezala, denen artean, alderdi abertzaleak ere berenproiektua gauzatzea, momentu historiko honetan horixe baita eskatzen zaiguna etaegin genukeena. Guk, jeltzaleok, geure ahalegina egin dugu ponentzia politiko baten eta horren gehigarriaren inguruan, eta nikuste dut beste alderdiek ereegina dutela (EAk egin du, eta
|
badakit
EH ere lehenengo proposamena gehiago lantzeko asmotan dabilela). Kuestioa da, norberak bere proposamena eginbeharko duela, eta ondorenalderdi abertzaleon arteansaio bat egin dugula, elkarrekin gutxienekopuntu batzuk gauzatu ahalizateko.
|
|
|
deritzo, esan nahibaita, gorputza mintzabide bilakatzen dela. Eritasunaren eta hitzaren arteko harremanaren aurkikuntza ez dagokio Freud-i; zientziaren diskurtsoan txertatu aurretikere oso ongi
|
zekien
medikuntzak, hein handi batean hitzen bidez eragiten zuela. Etaerlijioak oso ongi ezagutzen du aitortzaren eta barkamen hitzaren arintze balioa.
|
|
|
Betidanik
|
dakiguna
dago batetik, eta psikoanalisiaren garaian, psikoterapiakontzeptua sortu den aro post kantiarrean aldatu dena dago bestetik. Auzia kausalitate gatazkaren terminotan formulatzera heldu izana da aldatu dena.
|
|
|
Realitat. Auzia, orduan, errealitate psikiko horretan nola eragin
|
jakiteari
dagokiona da. Hau da, zein da Realitat errealitate psikikoan eragiten duenerrealitate eraginkorra. Wirklichkeit Freud-en terminotan??
|
|
|
Hemen psikoterapeuta izateari uko egiten dionean irekitzen du diskurtsoarenberezko dimentsio analitikoa. ?
|
Badakit
zu zer zaren, badakit zer behar duzun, zureonura ezagutzen dut, jakinaraztearekin, ate hori itxi egiten du.
|
|
|
Hemen psikoterapeuta izateari uko egiten dionean irekitzen du diskurtsoarenberezko dimentsio analitikoa. . Badakit zu zer zaren,
|
badakit
zer behar duzun, zureonura ezagutzen dut, jakinaraztearekin, ate hori itxi egiten du.
|
|
|
jakinaraztearekin, ate hori itxi egiten du. . Nik ez
|
dakit
, horregatik hitz egin behar duzu, esaldia subjektuari entzunarazten badio soilik geldituko da irekita.
|
|
|
Eta horida,. Analista al naiz? nork esan behar duen
|
jakiteko
auzia planteatzen duena.Lehenik, analisiaren praktikak ordena soziala auzitan jartzen du eta bere balioen asaldura eratzen du. Bigarrenik, analista bera ez da agertzen Estatuarentzatidentifikagarri.
|
|
|
Psikoanalistaren bigarren betebeharra: analista bat zer den, hau da, zer
|
dakien
–eta agindu dezakeenaz publikoa ohartarazi.
|
|
|
eta agindu dezakeenaz publikoa ohartarazi. Analistak ez
|
daki
, hots, ez duaurre juzgurik egiten, beste batekiko ezberdin zaren neurrian zuk behar duzunaz.Psikoanalista batek ez du emakume batek haurrak izan behar dituenentz aurre-juzgurik egiten, ez du homosexual bat nahitaez heterosexuala bilakatu behar izateariburuzko aurre-juzgurik egiten, ez du aurre-juzgurik egiten semea aita bezalakoaizatea hobea ote den jakiteari buruz,, nolako enborra halako ezpala, atsotitzarenarabera, edo semeak aitari kontra egin behar ote dion,, aita biltzaile, seme banatzaile?
|
|
|
Helburua ez da bizia salbatzea, norbaiten analisiari jarraipena eman ahal izatea baizik. Eta hala, jakinguraren izenean, batzuetan analistakbadirudi biziaz balio bat egiten duela, eta
|
badaki
buru hiltzea errepresioaren garaipena dela beti, suizidioa, ezer jakin nahi ezaren, muturreko era dela.
|
|
|
Helburua ez da bizia salbatzea, norbaiten analisiari jarraipena eman ahal izatea baizik. Eta hala, jakinguraren izenean, batzuetan analistakbadirudi biziaz balio bat egiten duela, eta badaki buru hiltzea errepresioaren garaipena dela beti, suizidioa, ezer
|
jakin
nahi ezaren, muturreko era dela.
|
|
|
Horretatik dator, sugestioak eragiketa analitikoaren errealitatean zein parte hartzen duen ikustearen auzia.Zein analistak esan lezake inoiz ez duela erabili Bestearengandik emana datorkioninbestidura? Zuzen ulerturik, larritasun subjektiboen aurrean, botere horretaz balialiteke analista, eta baliatu ere baliatu behar litzateke, bere burua puntu finko modura eskaini, psikotikoarentzat aldaezina den puntu modura; deserosotasun une batean obsesibo baten trantzea aurkitzen badu, hitzak eragindako esanekotasunerajotzen ba al
|
daki
–Bere buruaz beste egiteko zorian dagoen histerikoaren aurrean, nork ukatuko luke ekintzara pasatzeari irmoki aurka egitea?
|
|
|
Bere buruaz beste egiteko zorian dagoen histerikoaren aurrean, nork ukatuko luke ekintzara pasatzeari irmoki aurka egitea? Egitura kliniko bakoitzarentzat eta egora dramatiko bakoitzean, Lacan-ek adierazle nagusi deitu zuenaren zilegizko erabilpena zein den
|
jakitean
datza kakoa.
|
|
|
Izaera horietako bakoitzaren bereizgarriak gatazka patogenoakgertatu diren haurraren garapen faseari dagozkio; izan ere, gatazka horien erreakzio gisa defentsabide psikologiko zein muskularrak abiarazi baitira. Nolanahi ere, antolamendu genitalak dira, hau da, sexualitate genitalaren mendean daude.Zehaztapen gehiago
|
jakin
nahi izanez gero, ikus Lowen (1985): El lenguaje delcuerpo edo autore beraren La Bioenergie (1975), (1977).
|
|
|
–Paziente batentzat bere gatazken jatorria
|
jakitea
bezain garrantzitsua da gorputz jarduerari esker bere buruaren pertzepzioa berrezartzea.?
|
|
|
Baina sentipenetik pertzepziora daraman bidean funtzio tonikoa ere badago, alegia, giharren funtzioa. Eta gaur egun
|
badakigu
giharren uzkurdura kronikoarenfuntzioa sentipena deuseztatzea dela, hari existentzia ematen dion energia absorbatuz. Zergatik iratzartzen dira terapian sentipen eta emozio sarritan penagarrihoriek, maiz mingarriak izaten diren oroipenak indarberrituz?
|
|
|
Horregatikezin izan ninduen sekula besoetan hartu. Eta nik haren lau hankak heredatu ditut, eta ez dut inoiz
|
jakin
neure haurrak besoetan hartzen?.
|
|
|
–Gestalt Terapian funtsezkoena da
|
jakitea
, ez hitzezkoa beti dela hitzezkoabaino garrantzitsuagoa. Hitzek gezurra diote eta zuritu egiten dute; gorputzarenposturak, ahotsa eta ez hitzezko jokaerak beti egiazkoak dira?. 24
|
|
|
–Gure munduaren erdi erdian geratzeko prest bagaude, eta ez beste edonon, esku bietakoak gara, gertakari bakoitzean alde biak ikusteko gai izango gara.Iluntasunik gabe ez
|
dakigu
argirik baden. Antzekotasunik balego, jabetzerik ezlegoke.
|
|
|
Ondorio gisa, estres egoeraren aurrean, ekidin zaleen akatsa era zuzeneanlaguntzarik ez eskatzea da, ez
|
dakitelako
, edo ezin eska dezaketelako.Anbibalenteak, aldiz, emozio negatiboen barruan kateaturik aurkitzen dira, eta ezinibil daitezke era konstruktiboan harremanaren barruan (Sroufe, 1990). Horrelaegiterakoan, laguntza eskaintzen duten harremanei uko egiten diete subjektu hauek (anbibalenteek eta ekidileek), arrazoi ezberdinengatik, eta horrela, estresa etapsikopatologiaren kontrako babes aukera garrantzitsu bat galtzen dute.
|
|
|
Horretarako, ahalik eta erlaxatuen etadesinhibituen egotea lortu du, hasi berariazko beroketarekin, eta dramatizazioan zehar zuzendariak sartuko dituen teknikekin jarraituz, hain zuzen ere, beredrama espontaneoki adieraztea ahalbidetuko diotenekin. Protagonistak
|
dakienarekin
ez jardutea lortu nahi da, eta aldiz, bere espontaneitateari atea zabalik uztea, etajardun ordez dramatizatzea. Kasu honetan, hauxe esan nahi du:
|
|
|
Etorkizunerako proiekzioa, protagonistak bere etorkizuna irudikatu eta errepresentatzen dutenean. Rol rehearsaledo roletan entrenatzea, adibidez, egoera zail eta berri baten aukera guztiakerrepresentatzen direnean, lan berri batenak kasu, e.a. Azterketarako psikodrama, bizitzako egoera arrunt eta motz bat errepresentarazten denean, subjektuari bereegoeraren berri
|
jakiteko
; eta abar.
|
|
|
|
Jakin
badakigunez, Freud-ek hasiera batean hauxe uste izan zuen: histerikoenminen jatorria beren haurtzaroan pertsona helduek benetan egindako sedukzioanzegoela.
|
|
|
Jakin
|
badakigunez
, Freud-ek hasiera batean hauxe uste izan zuen: histerikoenminen jatorria beren haurtzaroan pertsona helduek benetan egindako sedukzioanzegoela.
|
|
|
Terapia taldeetan bereziki agerian jartzen diren egoera hauek, taldeko gainerako kideek angustiaz eta ondoezaz bizi dituzte, nola eta zergatik
|
jakin
gabenorbaitekiko gorrotoa sentitzen baitute. Hain zuzen, bizitzako edozein egoeratangerta daitezkeen egoera hauek, hitzaren eta ulermenaren bidez lantzea eta gainditzea ahalbidetzen du talde terapeutikoak.
|
|
|
Talde erresonantzia oinarrizko talde fantasiei esker sortzen da. Horregatik,, talde batean agintzen duten indar asko nondik datozen
|
jakiteko
, nahitaezkoa dalan arkeologikoa, alegia, zereginak eragindako aldaketazko egoeraren aurreanateratako oinarrizko fantasiek itxuratutako talde historia berregitea?. (Fumagalli, 1982, 106 or.)
|
|
|
Eta, ondorioz, artikulugintzak, entseguak, iritzi idatziak, ezinbestekoadute haren sinadura. Hizkuntzalaritzari egin dion ekarria, ez
|
dakit
oraingo ikasleokdakizuen, baina ez baldin badakizue, irakasleen errua da. Hor daude bere lan idatziak; gustuko izanen ditugu edo ez; guttik erakuts lezake parekorik.
|
|
|
Eta, ondorioz, artikulugintzak, entseguak, iritzi idatziak, ezinbestekoadute haren sinadura. Hizkuntzalaritzari egin dion ekarria, ez dakit oraingo ikasleokdakizuen, baina ez baldin
|
badakizue
, irakasleen errua da. Hor daude bere lan idatziak; gustuko izanen ditugu edo ez; guttik erakuts lezake parekorik.
|
|
|
Obra ez literarioak ere interesatzen baitzaizkit, eguneroko jarduna, eredupublikoa. Ezohiko kontsekuentziaz obratu du Txillardegik; ez
|
dakit
noiz irakurri zuenJean Paul Sartre, ez dakit hura irakurrita ezer berririk ikasi zuen, baina hura bainoaskoz engainamendu sakon eta latzagoan lotu zen bere herriaren ibiliari. Hori ezinbarkatua da, jakina, traizioa eta inkontsekuentzia bitalismoaren froga modura irentsarazi nahi diguten intelektualentzat.
|
|
|
Obra ez literarioak ere interesatzen baitzaizkit, eguneroko jarduna, eredupublikoa. Ezohiko kontsekuentziaz obratu du Txillardegik; ez dakit noiz irakurri zuenJean Paul Sartre, ez
|
dakit
hura irakurrita ezer berririk ikasi zuen, baina hura bainoaskoz engainamendu sakon eta latzagoan lotu zen bere herriaren ibiliari. Hori ezinbarkatua da, jakina, traizioa eta inkontsekuentzia bitalismoaren froga modura irentsarazi nahi diguten intelektualentzat.
|
|
|
Pasarte horietan islatzen da ondoen nik ezagutu dudan Antiguako irakaslea.Aurren aurrenik
|
jakin
minez beteriko ikertzailea eta jarraian, baina etenik gabe, euskaltzale oldarkor eta suharra. Behin, irribarrez, aipatu zidan Gabriel Arestik esanziola olerkitarako sena zuela.
|
|
|
Behin, irribarrez, aipatu zidan Gabriel Arestik esanziola olerkitarako sena zuela. Egia esan, ez
|
dakit
duen ala ez, ez baitiot olerkirikirakurri. Baina sentibera eta umoretsua dela ikusi izan dut.
|
|
|
Ikasketaz ingeniaria zela
|
jakin
nuenean, datu edo ñabardura horrek pozez etaharrotasunez bete ninduen, neu ere horretan bainiharduen. Baina ez zen ingeniaritza lana berarengana hurbilarazi ninduena, euskarari buruzko lana baizik.
|
|
|
Txillardegiri irakurriz argi ulertugenuen elebitasunaren tranpa, gure egunotan ere oraindik Euskal Herrian argi ezdagoena, eta egunero entzuten ditugun diskurtso moduetan gehiegi argitu gabedagoena. Elebitasun edo eleaniztasun pertsonala eta elebakartasun soziala elkarrekinbateragarriak direla ikusten dudan modu berean, eleaniztasun kolektiboan oinarriturikoproiektuaren gezurra sumatzen dut argiro, eta hori benetan kezkatzen nauen arazoa da.Jakin
|
baitakit
gure herriaren (berr) eraikunta nazionaleko proiektuan argi ez dagoenpuntua dela, lurraldetasunaren eztabaida gero eta argiago dagoen arren. Lurraldetasunaren arazoa eta bertako hizkuntzaren arazoa txanpon beraren bi aurpegiak baitira, hizkuntzak bere lurraldea behar baitu.
|
|
|
Ez naiz gehiago luzatuko, eta neure iritzia esaldi bakarrean laburbilduko dut: Txillardegik bere marka utzi digu askori. Ez
|
dakit
nik oraingo belaunaldi berrikoei utzidien, baina zalantzarik ez dut gure belaunaldiko euskaltzaleengan izugarrizko eraginaizan duela aitortzeko. Ez soilik ideiengatik, baita haren lanen irakurraldietan izandakoatseginagatik ere.
|
|
|
Beraz, linboetatik ezin jalgiz ari zen erle kofoin bikoitz horretan irakasle sartunintzen 1961eko lehen egunetan. Ez
|
nekien
orduan urte mordo batez borrokatubeharko nuela halako. Far West, moldagaitz batean.
|
|
|
Oroitzen naiz arratsetan, afal ondoan, hegoaldeko giroaz eta gertakizunez mintzozitzaigula. Horiez nik baino gehiago
|
bazekiten
Xarritton ek eta Bidegain aldudar apaizabertzaleak (geroztik zendua da hau).
|
|
|
Ongi betetzen du ez
|
dakit
zein frantses pentsalariren esaldi eder hau: «Mieux vautetre un Socrate mecontent qu, un pourceau repu» (Zerri asea baino hobe Sokrates kexubat izatea).
|
|
|
Han ikusi nuen lehenengoz Txillardegi eta, egia esan behar badut, bileretanhitz egiten zenaren erdiaren erdia ere ez nuen ulertzen. Alde batetik, nire euskara mailahausnarketa sakonetan murgiltzeko modukoa ez zelako; beste aldetik, erreferentziapolitiko eta kultural asko falta zitzaizkidalako, eta ez
|
nekien
nortaz edo zertaz ariziren; eta, azkenik, zenbait gauza hitz erdiaz edo klabez esaten zirelako, gauzakzehatz mehatz azaldu gabe. Horiek ziren klandes tinitatearen morrontzak, eta nireeuskarak oraindik ez zuen hura guztia ulertu ahal izateko finezia nahikorik.
|
|
|
Bigarren ikasgaia eskaini zidan orduko hartan: linguista, gramatikaria etaidazlea izateaz gain, militante politiko eta pertsona konprometitua ere bazela, nikoraindik ez
|
nekien
norainoko konpromisoaz gainera.
|
|
|
Nonbait egotekotan ez dago atzean, aurrean baizik. Txillarrek bainohobeto inork ez
|
daki
zenbateraino dagokion Joneri berari buruz esaten ari den hainbatgauza.
|
|
|
Txillar emotibitate hutsa da, erromantiko petoa zentzu berezkoenean; maitasuna da bere motorra, eta emozioa duegintza guztien oinarrian.
|
Badakigu
politika (politikoa esan nahi dut) eta maitasuna ezdatozela beti bat. Horregatik erratu izan da batzuetan, eta horregatik jakin behar izandu onartzen erratu egin dena.
|
|
|
Badakigu politika (politikoa esan nahi dut) eta maitasuna ezdatozela beti bat. Horregatik erratu izan da batzuetan, eta horregatik
|
jakin
behar izandu onartzen erratu egin dena. Maitasun hutsagatik.
|
|
|
Adiskide edota lagun bati buruz zerbait idaztea, zinez, ekintza zaila eta delikatuaohi da oso. Zentzu horretan ez
|
dakit
, benetan, ondo egin nuenentz mandatua onartuz.
|
|
|
Bakoitzak
|
dakienez
, EKINen sortzaileen egitarauko lehen pondua, helburua edoxedea zen, hagitz oroz gain?, Euskal Herriaren independentzia, erran nahi baita, herrialde guztien arteko batasuna lortzea eta galduriko independentzia berreskuratzea. Honekin batera, noski, amildegian zen euskararen ikaste edo berrikasteari ekingenion.
|
|
|
Honetan jazo zena, maiz eta testu frankotanagertua da.
|
Dakigunez
, bilkura historiko hartan, bertzeak bertze, gaizki edo ondosamar?, anitz definizio eman genuen hitz askotaz, hala nola,, herria?,, nazioa?,, burgeseria?,, proletargoa?... Baita sozialismoaz ere.
|
|
|
Galdegin nionean noiz jazo zen sartze hura, erantzun zuen: «Pentsamazu, gure aitatxi zena haurra zen oraino, denbora hartan, hori gertatu zenean».Bizkitartean, gertakari bera askoz urrunago kokatzen dute beste bidarraitar batzuek; «Jinkoak
|
daki
noiz» izan zela esaten zuten.
|
|
|
Aldi berean, hilaren eta giza katuaren seme bat,* Marcos, fraile zegoen komentuan ere zarata handiak igarri zituzten eta
|
jakin
zuten fraileren baten etxean zer edo zerjazoten zela. Biharamun goizean, meza ostean superioreak estola («liburua» esan nahidu Eulalik) zabalik utzi zuen (horren bidez jakin dezakete apezek nor den sorgina), eta* Marcos komentutik bota zuen.
|
|
|
Aldi berean, hilaren eta giza katuaren seme bat,* Marcos, fraile zegoen komentuan ere zarata handiak igarri zituzten eta jakin zuten fraileren baten etxean zer edo zerjazoten zela. Biharamun goizean, meza ostean superioreak estola («liburua» esan nahidu Eulalik) zabalik utzi zuen (horren bidez
|
jakin
dezakete apezek nor den sorgina), eta* Marcos komentutik bota zuen. Pablok zioen aitak parte txarrekoak (familiarrak) zituela.
|
|
|
Araneko gizonaren ezaugarriak eta bitxikeriak ondo ulertzeko, Eulalik esan barikutzi zituen zehaztasun asko
|
jakin
behar dira. Hasteko, tradizioko sorgin katuen ibilmoldeak azalduko ditugu, bai Euskal Herrian bai besteetan.
|
|
|
Askotan kontatzen da katu bilakaturik lapurretanibiltzen direla, edo jendeak izuarazteko haien bidera irteten, edo tximiniatik jausten, laminak legez, janari eske. Hola xifritua izan denak katuari kolpe bat ematen dio etazauritu; eta biharamunean herriko lagun bat, komunzki atso bat, hilik edo kolpatuaagertzen da katua zauritua izan den leku berean, zango edo beso batean gehienetan.Horrela
|
jakiten
da lagun hori sorgina dela eta katu bihurtzen dela. Gerta liteke horrenondorioz sorgina errea izatea.
|
|
|
egon bere ezin zirean etzean bere, eta derrigor egon behar eudien». Esperientziabizitu horiek gertakariaren egia bermatzen dute, nahiz ez lekukoek eta ez guk ere ezdugun
|
jakingo
zer izan zen egunkari agerpen hura. Adar joleren bat, menturaz, ondozekiena non, noiz, zerk eragingo zuen izialdura; osterantzean, ez diot xehetasun horriparekorik aurkitu tradizioan.
|
|
|
Oroituko gara baiAranen berean eta bai hilaren semearen komentuan, zarata itzelak entzun zirelamemento hartan. Horrelako fenomenoak ezagutzen ditugu kinka antzekoetan agiturik, haien bidez
|
jakiten
ahal da urrun dagoen norbaiten heriotzaren berri; Marcaida kjasotako erreferentzian (1923, 31), eri bat hil zela igarri zuten, lagunen etxean entzunziren zaratengatik.
|
|
|
Egiaztatu nahi izan zuen eta testinfaliblea egin. Tradizioak diosku apezak badutela bide bat
|
jakiteko
nor den sorgina: meza ondoan, aldarearen gainean liburua zabalik utziz geroz, elizan dauden sorginakparalizatu bezala gelditzen dira, ezin mugituz. Hori egin ziokeen superioreak* Marcosi, eta testak positibo emanik, berehala bota zuen frailea komentutik.
|
|
|
Eta ulertzekoa da, estola eta liburua trukagarriak baitira askotan, biok tresna bikainak konjuruak egiteko eta edozein parte txarreko uxatzeko. Bestalde, Eulalik berak kontatu zuen liburu zabalduaren testa nola erabili zuen beste apez batek, bere ama sorgina zela
|
jakiteko
.
|
|
|
Zeberioko laminaren asmoa ez da ona, hilari bota zion kapa, sarea arrainaribezala, harrapatzeko asmoz. Eta arima zertarako behar zuen zuzen ez
|
badakigu
ere, segur da ez zuela hartaz gauza onik egingo.
|
|
|
Ez
|
dakigu
, ezta ere, Araneko* Teofilok zertarako nahi zuen emaztearen gorpua.Gorpua baitzuen eroan gura, eta ez arima; baina nago bereizketa ez dela pertinenteatestuinguru honetan, pertsona izaten dela kontua. Zeberion elkarrekin doaz kapabotatzea eta gorpua eramateko asmoa.
|
|
|
Araneko gertakaria erasi dutenek,* Teofilok parte txarrekoak zituela eta katubilakatzen zela segur baitziren ere, beste mundukoen jestu bat erantsi diote, estalgiarenmotiboa. Baina motiboa bera aldakorra izanik (baikorra sobrekama ederraz estaltzeaOrozkon, ezkorra kapa sarea botatzea Zeberion), ez
|
dakigu
zer bilatu zuten berenauzoan biziriko gertakari latz bati gaineratu diotenean, lazgarria areagotzea, motiboezkorra, ala lazgarria gozatzea, motibo baikorra?.
|