|
2000
|
|
|
azaltzen digu Joseba Martinek. Bere ibilbidea «La jungla sonora» musika saioari atxikia egon den arren,
|
jakin
bazekiten kultura oso begikoa duela. Joseba albistegietan hasi zen Bilboko Herri Irratian, Barakaldoko Radio 7n gero
|
|
|
Alegia, eta arrazoi hauen artean nagusiki EAJ PNVren epelkeria irekitako prozesu politikoaren aurrean.
|
Jakin
bagenekien, ETAk beti pentsatu izan duela borroka armatuak Estatuaren aurkako estrategian zuela bere funtzio nagusia; orain berriz, deskubritu dugu zenbait abertzale epel «bide onera» ekartzeko ere agian serbi dezakeela. Hala uste dute behintzat su etena utzi dutenek.
|
|
|
Osagilearengana joatean euskalkia interesgarria da, bai ume zein edadeko pertsonekin. Edadeko jende askori gertatzen zaio erdararekin,
|
jakin
badaki baina ez du erraztasunik gauzak azaltzeko. Medikuari
|
|
|
Esan izan da sasoikako langile hauek asko irabazi dutela hemengo uztetan. Esaten ez dena eta
|
jakin
badakiguna da lanegun oso luzeak, 12 ordutarainokoak, egin izan dituztela, eta ukuilu, txabola eta barrakoietan bizi izan direla. Lanerako baino ez dute denborarik izan; apenas gastatu duten dirurik eta zerbait aurreztu ahal izan dute.
|
|
|
Kazetari ikerketak telebistan dirua eta denbora eskatzen ditu gainera eta arrakasta, oso gutxitan jo daiteke ziurtzat. Alabaina, sona handiena duten telebistetan
|
jakin
badakite kate baten heldutasuna fikziozko telesailekin ez ezik, erreportaje eta dokumentalen bidez ere lortzen dela. Ikerketa erreportaje batek esaterako, batez beste 15 milioi pezetako (600.000 bat libera) aurrekontua behar du, ikuskizun saio baten erdia, alegia.
|
|
|
». Baina, Zuberoako Sindikatarentzat PCD lan egitaraua lantzen duen arduradunak
|
badaki
jakin, ez dela ibilbide hori arazorik gabekoa eta lan askorik gabekoa izango.
|
|
|
Tira, hauteskundeen usainean hor dabiltza lurrak saldu erosi dituztela jada ubidearen arrastorako. Guttira isilduko dira,
|
jakin
badakite-eta ubidearen gezurrak nondik egiten duen herren"
|
|
|
Hirugarrenik, Rabanerak eta Alonsok
|
jakin
badakite euskara edo kultura guretzat diren bezain gai garrantzitsuetan PNVren politika erraz gaindi dezaketela eta horrela izaten ari da emandako dirulaguntzekin, inbertsioekin, eta abar. Gasteizen aurrekontuaren inguruan gertatutakoa barne, zeinean soilik PPri euskaraz akats potoloak sartzea gerta dakiokeen, Cuerdak beti erdera hutsez egiten baitzuen.
|
|
|
Beraz, satelite, kable eta telematikaren zirimola gainean dugula, Goienakoek ez dute ostrukarena egin edo lozorroan geratu nahi izan.
|
Jakin
badakite ate joka dugun telebista digitalean jendeak menu zabala izango duela aukeran. Gaikako kateak eta Interneten bitartez, gaur egun dugun eskaintzaren merkatua eskari merkatua bilakatuko da, zeinean ikusleak" eguneko menua" jatetik" kartara" aukeratzera pasako diren.
|
|
|
" un buen aldeano de Ororbia que a Pamplona vino(...) y en la botica le pregunto en lengua vascuence si le daria algo para curarse". Hots, egileak ongi baino hobeki ezagutzen zuen gure historia,
|
jakin
bazekien urte horietan Iruñerriak, Iruñeak zuten komunikatzeko hizkuntz garrantzitsuena euskara zela. Eta ez zuen ezkutatu, 1937 izan arren.
|
|
|
Erran zaharra berritu dezagun badaezpada:
|
dakienak
daki, ez dakienak kasu!
|
|
|
|
Badakigu
jakin, gaztelaniazko paperetan Echevarriaedo SanAndrésde Echevarria dena, euskaraz, gureganainoheldudirenkantazaharetaahozkotradizioan, MarkinEtxebarri edota, Euskaltzaindiarenarabera, (Markin) Etxebarri dela; halaere, gauregun udaleandarabiltenizenofizialaEtxebarridaetagukerehalaerabilikoduguliburuhonetan.
|
|
|
Besteen etxean atzerritar garenoi begirale lanak dagozkigu, agian baita iritzi emailearenak ere, baina inoiz ez epailearenak. EA, EAJ etaEH hiru alderdi nazionalisten txosten politikoei buruz nire iritzia eman dezadaneskatu zait, eta erronka onartzea erabaki dut, nahiz eta
|
badakidan
jakin, gaia guztizkorapilatsua dela eta, hartaz, aukera guztiak dauzkadala bat baino gehiago mintzeko. Horregatik, aldez aurretik barkamena eskatzen dizut zuri, irakurle horri; kontuan har ezazu ondorengoa nire iritzi pertsonala dela, nirea bakarrik.
|
|
|
|
Jakin
badakigunez, Freud-ek hasiera batean hauxe uste izan zuen: histerikoenminen jatorria beren haurtzaroan pertsona helduek benetan egindako sedukzioanzegoela.
|
|
|
Aukeraturiko gaian sartu baino lehen, bi ohartxo beharrezko ditudala iruditzen zait.Lehenengo eta behin, ene artikulu hau Jose Luis Alvarezi eskainiriko ahalegintxoa da;
|
jakin
baitakit hau bezalako aukera ez dudala beste behin ere izango, eta euskaltzalemoduan Txillardegirekin dudan zorra pixka bat arintzeko asmoz, hona hemen nireesker oneko idazkia.
|
|
|
Ondorioz, errealitate enpirikoarenulerkuntza kontzeptuzkoa heriotza da.
|
Badakigu
jakin ez dela beharrezkoa errusinolbat hiltzea bere kontzeptuaren arabera ezagutu eta definitzeko, eta ez dela nahitaezkoahil dadin arte itxarotea bera ulertzeko. Dena den, Kojeve k zuzen nabaritzen duenez, errusinolaren ulerkuntza kontzeptuzkoak edo zientifikoak azken batean disekzioaeskatzen du.
|
|
|
Holakoetan ez zitzaion pentsamendu positiboegirik etortzen.
|
Jakin
bazekien Eider bat bateko bidaia hura prestatzen ari zela, baina gonbidatu ere ez zuen egin, ezta hitz laurden bat ere, berarekin joan nahi zuen galdetzeko. Ezertxo ere ez.
|
|
|
Ene mundu hartan nehork ez zidan nehoiz neskei edo emaztekiei buruzko komentariorik egin, baina,
|
jakin
banekien, edo neure gisa imajina nezakeen, zer izan zitekeen puta bat eta zer putetxe bat, zeren eta aitak, konparazione, noiznahi den erraiten baitzien etxeko sehiei —baita Mattini eta bioi ere hainbatetan— ezen ez zuela jauregia putetxe edo burdel bat bihurturik ikusi nahi, bertze nonbait aipatu dizudan bezala.
|
|
|
Nola pentsatzen zuen, bada, Giordano Brunok? —galdetu nizun, entusiasmaturik, su berri batek harturik sentitzen nintzela, zeren zuk
|
zenekiena
jakin nahi bainuen nik ere, eta zu bezalakoa izan nahi bainuen jadanik, denbora batean osaba Joanikot izaitearekin amestu izan nuen bezala.
|
|
|
Eta hala izan da ene bizitza eta halakoa da,
|
jakin
dakidan arren ezen mundu honetan ez dudala nehoiz ere libertatea guztiz eskuratzerik izanen, zeren mementuko libertatea mementuan agortzen baita, eta gaurkoak ez du biharko balio; eta zeren, uste dugunean ezen, zazpi itsasoak zeharkatu bezain sarri, iritsi garela eta atzeman dugula lur prometatua, aitzitik, oinak lurrean ipini orduko ohartzen baikara ezen han ez zegoela libertatearen fruituak ema...
|
|
|
Baina horregatik ere galdetzen dizut, hain zuzen ere, ni baino jakintsuago zarelako...
|
jakin
dakidan arren, bertzalde, gauzen esplikazionerik onena eta justuena dela ezen esplikazionerik ez dutela, hainbatetan eta hainbatetan ez bederen: zer gertatu ote zitzaion aitona Nikolasi, jaun André...?
|
|
|
Jauregiaren aitzinean bazegoen menditik xuxenean zetorren iturri bat, gure osaba Bernabek egokitu zuena, hartarako pareta bat eraikiz eta paretan lehoi buru bat ipiniz, ahoa zabalik zuena, nondik ateratzen baitzen ura zurrusta hotsandi batean, aska errektangular zabal samar baterat isurtzeko. ...ure zurezko belauntzitxoekin, edo eskuekin plisti plasta, eta, jakina, nola laurak ere ez baikinen geldi egoiteko mutilak, hala hasten ginen elkarri kilika, zirika eta zipriztinka... baita borrokan ere handik gutirat, anaiak anaien kontra beti ere —Markos eta Fabian, Mattin eta bion kontra—, harik eta, mila oihu eta bertze hainbat irriren artean, laurok uretan blai akabatzen genuen arte,
|
jakin
genekien arren ezen ez amak eta ez osaba izebek zutela hura laket eta hargatik debekatu zigutela elkar bustitzen ibiltzea, erraiten zutelako ezen ura azal xuloetarik sartu eta eragin gaixtoa izan zezakeela gure humoreen funtzionamenduan, nola baita medikuen eta bertze anitz jakintsuren sinestea egun ere. Ordea, borroka haiek, arestian erran bezala, mila oihu eta bertze hainbat irriren artekoak izaiten ziren, eta horrek ederki erakusten dizu ezen gehiago zutela idurizkotik zinezkotik baino.
|
|
|
—galdetzen zigun aita Bartolomek harri eta zur— Bada baldinba, Italiarat joaiten denak ez du Italia ikusten, baldin ez badu Erroma bisitatzen... —eta nola oroitarazi zizkidaten hitz haiek, Pisan ezagutu nuen eta Maurice Ducreux zeritzan gizon printzipal harenak!, zeina hain sutsuki aritu baitzitzaigun osaba eta bioi Berniniz eta Molièrez,
|
jakin
nekien arren ezen aita Bartolomeren arrazoinak guztiz bertze alde batekoak zirela, zeren eta frantsesak, Hiri Sainduaz aritu zenean ere, Hiri Sainduko artea izan baitzuen gogoan, eta aita Bartolomek, aldiz, aita saindua eta eliza katolikoaren buruzagi spirituala.
|
|
|
Ez zen erantzunaren zain egoten. Nik
|
banekien
bazekiela galdetutako gauza guztien erantzuna, baina zer edo zertaz hitz egin behar zuen gurekin, eta edonori atsegin zaio jakitea bere gainetik dagoen batek bere arazoen berri dakiela eta kezkatu egiten dela. Gaur, egia esan, ezin dut horrelakorik jasan, baina orduan bertute zoragarri, gizon zuzenaren ispilu iruditzen zitzaidan erretorearen galdetu behar etengabea.
|
|
|
" Zelan daukazu atzamar hori? Ez
|
dakit
dakizun, baina listua da erreduretarako erremediorik onena", esan dit," eta ni prest nago zurea behar bezala sendatzeko" (sic). Zure pozerako, horretara eta, beste irtenbiderik ezean, hemendik aurrera Rakeli gehiago itsasten saiatu dut.
|
|
|
Berak, ohi bezain adeitsu, irribarre batekin erantzun dit:
|
baleki
badakidala!
|
|
|
|
Jakin
bagenekien (orri hauetan esana genuen) aurreko urteetako bonanza k ez zuela luze iraungo, eta halaxe konfirmatu da, urte honetan manifestuen inguruan sortu den iskanbilak agerian utzi duen bezala.
|
|
|
erreko gara eskua sutan sartuz gero, baina sua horrelako ondorioen zergatia delako. Suak erreak eragiten [kausatzen] dituela nola
|
dakigun
jakitean datza arazoa.
|
|
2001
|
|
|
Seguruenik horrela izan behar zuen baina bigarrengo bat ahalik eta borobilena izan luke, bai denboran bai urratsetan. Norabidea jarriz gero, denbora ez da izango oztopo guretzat,
|
jakin
badakigulako sierra haginak izango direla eta atzera eta aurrera egingo dela. Azken urteetan asko aurreratu dugu eta bide horretatik jarraitu behar dugu.
|
|
|
arrazoi faltagatik ez dadila izan, zeren zientifikoa da. Baina emakume horrek intuizioa ere badu, eta askok ez
|
dakiguna
daki: maitasunaren izenean leialtasun batzuk posible direla.
|
|
|
35 urterekin sartu naute kartzelan, ez naiz mutiko bat, pertsona heldua naiz, espe txeak ez nau asaldatu, besteak beste, abokatua naizen aldetik, nire burua defenda tzeko bitartekoak ezagutzen ditudalako. Bestalde, ez nuen espero horren" azkar" ateratzea, baina
|
banekien
jakin ere espe txealdiaren arrazoiek ez zutela sostengatuko urtetarako espetxealdia. Kontziente nintzen ez nengoela pertsona baten bizi tza desegituratzen duen panorama baten aurrean, alegia.
|
|
|
Euskal gizarteak en tzungor egiten duen? Euskal gizarteak
|
jakin
badaki azken bolada honetan errepresioa areagotu egin dela eta Estatuaren bisaiarik ankerrenak agertu egin direla. Ez dut sinesten Euskal Herrian tortura existitzen ez duela pen tsatzen duen inor dagoenik.
|
|
|
Ez dut sinesten Euskal Herrian tortura existitzen ez duela pen tsatzen duen inor dagoenik. Batzuek onartzen dute zinikoki, beste batzuek entzungor eta ez ikustearena egiten dute, baina gizarteak
|
badaki
jakin torturatzen dela.
|
|
|
Inpresioa dut sumario honen helburu nagusia ez dela epaiketa batean bukatzea baizik eta bidea egitea ezker abertzalearen egitura batzuk oztopatzeko, ezker abertzalearen jarduera baldintzatzea, alegia. Baina
|
jakin
badakite lehenbiziko unetik ikuspegi juridiko batetik sumario honek ez duela bukaera onik. Garzoni berari esan nion:
|
|
|
Baina halako batean mister Daffodilek duen denda bereziaren berri izango du eta bere arazoa konponduko da. Izan ere, Ninak
|
jakin
bazekien gizon atsegin hark zer edo zer birziklatzen zuela, bere dendako sarreran" Daffodil Birziklapenak" jartzen zuelako. Zer birziklatzen ote zuen, ordea?
|
|
|
erorketa hauekin ETA su etenaren aurreko egoera ahulean omen legoke berriz. Batek daki, halakoen egiatasuna norainokoa den,
|
jakin
dakiguna da katua eta saguaren arteko joko latz honetan behin eta berriro errepikatzen direla antzerako argudio eta egoerak, eta euskal gizartean bizi den gatazkak, gorabeherak gorabehera, bere horretan dirauela azken 40 urteetan. Aurkariak, izan hauek armatuak ala ez, polizialki garaitu daitezke, munduan horren adibide ugari dago; gatazka politikoa gainditzea, ordea, beste kontu bat da, eta konponbide baten aldeko benetako urratsak norabide horretara bideratu lirateke, horretarako elkarrizketa balore garrantzitsuena bihurtuz.
|
|
|
Estatutua betearazteko gai izan ez diren EA eta EAJ alderdiek, nola adierazi dezakete lotsagorritu gabe marko politiko honetan estatuek onartu dutela euskaldunon edozein erabakia?
|
Jakin
badakite Frantziak eta Espainiak ez dutela gogo onez hartuko euren barruko herrien autodeterminazioa. Haien tresneria guztia horren aurka erabiliko dutela.
|
|
|
Baina arteak bere" suizidioa" antzeztu badu, ez da izan Hegelek pentsatutako" goi mailako kontzientzia" bilakatzeko, eskenatokiaren bestaldetik hitz egiten jarraitzeko baizik. Berriro ere Sarrionandia aipatuz" Ezin mintza daitekeenaz, mintzatu egin behar da" 16, eta horregatik, Wittgenstein-ek Filosofiari zeregin analitiko berria egotzi zion bezala, Becketten protagonistak ez dira inoiz isilduko, bere azken Sobresauts en dakusagun bezala (nahiz eta
|
jakin
badakigun, bere obran baliapideak murriztea azken mugetaraino iristen dela).
|
|
|
Euskal Herrian emakume idazleak behar ditugu», eta erabat deskolokatuta utzi ninduela. Nik
|
jakin
banekielako emakumea nintzela, eta Euskal Herrikoaere bai; baina ipuina, idazle bezala egin nuelako, emakumea noski, eta EuskalHerrikoa... baina beste batzuk emakumezko ez, eta Euskal Herrikoak ere ez direnbezala...
|
|
|
Gainera hitzez beti sobera gabiltzan arren, larri ibiltzen bide gara hitz horiek geureganatzeko astiaz, nahiz eta bi izan entzuteko ditugun belarriak eta bat bakarra mintzatzeko mihia. Beraz eman diezaiogun, erabat jakintzat badugu ere, beste birpasa bat zuk hezitako egia horri, nire belarriak hala eskatzen didalako eta,
|
jakin
badakizunez, zure hitza dela egarri hori asetzeko gai den bakarra.
|
|
|
Ez da zortzi urte lehenago bi txirikorda zeramatzan neskatilatxo hura, dagoeneko neska heldu eta hazia da. Oraindik amarengana itzuliko den esperantza gordetzen du bere bihotzaren erdian, baina
|
jakin
badaki ama ez dela inoiz aktoresa ospetsu izatera iritsiko.
|
|
|
ospitalean egon zirenekoa, Maria eskaileretatik jausi zenekoa, gazte koipezto hori etxean hartu zutenekoa. Eta ondo
|
zekien
jakin, egun hartan, Gabon zahar egunean, gonbidatu bat zutela. Neska ilegorria, dentistaren alaba.
|
|
|
Nekez, ordea, asmo jakiterik gabe. Eta ez
|
dakigula
jakitea omen da jakinduriaren hasiera eta iturburua.
|
|
|
Orain, Â urteak joan eta urteak etorri, besterekin erabili lirateke eskularruok.
|
Dakienak
daki âeta ez dakienak ez dakike azterketa nekagarrien buruan baizikâ nolako giro negargarria genuen nagusi zenbait" Euskaltzaleen biltzar" zirelakotan.
|
|
|
Arrazoi dute, beharbada, baina ezin dezake egungo eguneko inork aldi hartako edozeinek
|
zekiena
jakin, ez sentitzen zuena sentitu. Hona zer bertso egin omen zituen Txirritak, eta ez da Txirrita jauntxotzat hartuko duenik jaio, Cánovasen alarguna ikusi ondoan:
|
|
|
ezaugarriok fabrikatik dauzkazu ala ez; ez dauzkanak ezin ditu eskuratu, eta kitto. Hizkuntza, aldiz, nork beregana dezakeen zerbait da, ez
|
jakitetik
jakitera pasa daiteke. Ez da zerbait itxia, guztiz irekia baino.
|
|
|
Orain ez dute horrenbeste aipatzen euskarak ez duela balio goi mailako irakaskuntzarako, edo maitasuna adierazteko eta antzeko zozokeriak, garai batean zioten moduan.
|
Badakite
jakin euskarak erroak bota dituela Euskal Herriko jendarteko esparru esanguratsuetan eta goi mailako hizkuntz funtzioetarako balioa baduela eduki. Zalantzan daude, gu gauden modu berean, euskararen normalkuntza atzera itzuli ezineko prozesuan sartu ote den.
|
|
|
goren denarengandik alde egin gutxiago denarenarantz. Beraz, inork ez beza nigandik eskatu nik ez
|
dakidala
dakidana, ez bada ikasteko jakin egin behar dela jakinezina dela.124
|
|
|
DAKI:
|
dakiena
daki eta bestea jakingo duela daki. Ez dago ezeren zain den dena bere esanera jartzeko, gizakia, gizakiaren eginbeharrak, etika osoa.
|
|
|
Bere hegal erraldoiak zabal zabalik mugituz eta mokoa ene irensteko zorian zirudiela gelditzera bortxatu ninduen.
|
Banekien
jakin, ez zela aspaldian espero nuen eta" Marteko euskara" ezpainetan zeukaten estralurtar haietarik. Amerikar film askori esker egia erran, galaxiatik kanpoko izaki horien seinalakuntza zehatza baneukan:
|
|
|
Bere rolean ezin egokiago sarturik zegoen, egokiegi akaso. Bazuen zerbait bihotzik gogorrena urtzeko modukoa eta
|
bazekien
jakin horretaz baliatzen.
|
|
|
Zaila egiten zitzaidan nire barneko ezinegonari arrazoi sinesgarririk aurkitzea.
|
Banekien
jakin aspaldi goiz zahartzen hasia nintzela; baina horrek ez ninduen inoiz biziki kezkatu. Bestalde, ohi bezala, osasuna eta lana elkarren paretik zebilzkidan:
|
|
2002
|
|
|
Hala, lehorte handia izan den urteko eraztuna nahikoa mehea izango da, eta bere inguruko arbola guztiak moztu badituzte, ordea, eraztun lodia sortuko du, konpetentzia faltari esker. Dendrokronologian adituek ere
|
jakin
badakite arbolak euren eraztun faltsuak sortu eta ikerketetan nahasmenak eragin ditzaketela. Horregatik zientzialariek aztertutako zuhaitzen eraztunen datuak (lodiera, batik bat) ordenagailuan sartzen dituzte.
|
|
|
Testuinguru horretan euskara, oro har, ez da gazte belaunaldi berrientzat beharrezkoa den hizkuntza eta,
|
badakigu
jakin beharrezkoa ez den hizkuntzak atzera aurrera desagertzeko bidea hartu ohi duela. Gazte belaunaldiek, esate baterako, erdarei funtzio komunikatibo balioa ez ezik, helduaroko hizkuntzarekin (horretan, besteak beste, helduon joera eta jokabideak erabakigarriak baitira) identifikatzen dute; euskarari, aldiz, funtzio sinbolikoa eta politikoa ematen diete.
|
|
|
Nik, berriz, inbidia badut beste idazle batzuekiko. Hau da, niri gustatuko litzaidake beste idazle batzuek
|
dakitena
jakitea, nik ez dakidana. Nik inbidia sano hori eduki dut, badut.
|
|
|
Peru da eleberriaren protagonista narratzailea, eta larri kezkatuta bizi da denboraren iragate geldiezinagatik. Heideggerrek baieztatutakoaren haritik, historian Peru ezin da bere existentziaren jabe izan,
|
jakin
baitaki bere bizitza finitutasunak markatuta dagoela (ik. Heideggerrek gizakiaz egiten duen baieztapena, hots, gizakia heriorako izakia dela).
|
|
|
|
Jakin
dakigu lekeitiarrak 1381 urtea baino lehen be, baleak hartzen hatarakoak zireana. Zer esan bakoa.
|
|
|
Ergelak ba direla
|
jakin
nekien, baina hainbestean...!
|
|
|
Aita, zuk
|
jakin
dakizu, gero!
|
|
|
Ba
|
nekian
jakin, Urzai ere damurik geratu zana bere erritxoan. Soniaren edertasunak lilluratutako txoria zan hau ere.
|
|
|
Toki jakin batean atzo ura noraino heldu zen, ba dakigu, eta zein ordutan. Bihar noraino eta zein ordutan helduko den ere,
|
jakin
dakigu. Harrigarria, ezta?
|
|
|
Aurreko orrialdean aitatuten dan norbait hori," Erletxue" izengoitiduna,
|
jakin
dakigu Juan Abando Urrejola jauna zana, Urkiagaren lagun haundi, eta aldi haretan Bilboko zinegotzien mordoan EAJkoan ziran udalgizonen taldeko buru zana.
|
|
|
Irakurleak
|
jakin
daki elabarri honen egiturea karta bitartezkoa dana. Hau da, hamahiru eskutitz, beste hainbeste kapitulu dira.
|
|
|
Hori dela eta, atal honetan aipatzen diren emisorak tokiko administrazio publikoarekiko lotura zuzena dutenak dira, bai udalarenak direlako, bai tokiko administrazioak babes instituzionala ematen dietelako, baita udal aurrekontuetan diru sorta finkoa eskaintzen zaielako. Egileak
|
jakin
badaki ere, tokiko irrati batzuek udalen babes ekonomikoa izaten dutela subentzio moduan; euskaraz aritzeagatik ematen den laguntza da batzuetan, edota herriko kultur taldeei ematen zaiena besteetan. Hala ere, irrati horiek askotan herriko bizitzan duten eragina onartu arren, emisora horiek ez dira atal honetan sartzen, irrati askeen edo gizarte emisoren atalean baizik, helburu komertzialik ez dutenean?, edota tokiko irrati pribatuen sailean, xede komertziala dutenean?.
|
|
|
|
Jakin
badakizunez, komunikazioaren oinarrian zeinuak daude; era anitzeko zeinu horiek multzo handi bitan sailkatu ohi ditugu: berbatuak eta ez berbatuak.
|
|
|
Honez gero,
|
badakizu
jakin, gizartearen garapena eta hedabideena eskutik etorri direla lotuta, elkarren eragina eduki dutela bi biek. Teknologiak izugarrizko indarra eduki du garapenean, aldaketetan.
|
|
|
Hasiera hartan,
|
jakin
badakizunez, prentsak itsu itsuan segitu zituen estatu boterearen eta agintari klaseen aginduak.
|
|
|
Jakintzaren edo ezagutzaren bati praktikotasuna aurki dakiokeenean, ezagutza horrek konpetentzia sortzen du.
|
Dakitenek
dakitena gorde gura dute; ez dakitenek jakin gura dute.
|
|
|
Jakintzaren edo ezagutzaren bati praktikotasuna aurki dakiokeenean, ezagutza horrek konpetentzia sortzen du. Dakitenek dakitena gorde gura dute; ez
|
dakitenek
jakin gura dute.
|
|
|
Pribilegiatu izatearen xarma dario taktika honi. Pribilegiatuak besteek ez
|
dakitena
daki, eta horrek besteen gainetik egotea dakarkio: besteei aurrea hartu ahal dielako edo bidean ustekabeko oztopoa jarri diezaiekeelako.
|
|
|
Ordea, nola erreakzionatuko zuen amak, Sarak esan ziezaionean Alpujarretara zihoala, ez Sergio bisitatzera, baina harekin bizitzera? Beldur zen Sara,
|
jakin
bazekielako amak hainbat gairi buruzko ikuspegi ezin zurrunagoa zuela. Atzerakoia zela, alegia.
|
|
|
Deus ez
|
dakit
dakidan oroz.
|
|
|
Bide batez, egunokaz Enrique Mugica Herzog-ek hitzez hitz errepikaturiko ideia.
|
Jakin
bagenekien euskaldunok irudimen handiko jendea ginena, baina hainbesteko. Ez daukatege ro merezimendu txikia gure arbasoek, hainbeste gezur eta hain modu sinesgarrian egindakoek.
|
|
|
Lanpostu kualifikatuetarako hautagaientzako, salbuespenak salbuespen, lanpostuaz jabetu ahal izateko ezinbesteko baldintzetariko bat unibertsitate mailako tituluduna izatea da; unibertsitate mailako titulurik ez duenak ez du goi mailako lanposturik eskuratzen, ez alor pribatuan ezta publikoan ere. Jende xeheak
|
badaki
jakin, unibertsitate mailako zenbat eta titulu gehiago —eta hobeak— eduki orduan eta lanpostu itxurosoagoak eskura daitezkeela.
|
|
|
|
Badakit
jakin pare bat paragrafotan garbitu dudala balizko prozesu bat zein izango baita, mundu errealean inoiz gauzatzen bada, korapiloz beteriko zorroa. Ez da arinkeria.
|
|
|
– Erdu hona –leiho ondoko mahaian antolatuta zeukan laborategitxo aldera seinalatu zuen, eta Joselu heldu bitartean paper mordoa hartu zuen apalategitik, aldizkariak, liburu bat eta koadernatu gabeko eskuizkribuak; bion arteko bakea sinatu asmorako ematen zuen beso tinkatzea egin zion sorbaldetan– Ikusten duk dokumentazio hau? Emaiok begiratu txiki bat –izenburuetako testuak atzamarrez azpimarratzen zituen hurrengo orrialdeak haizatu aurretik denbora neurtzen legez–, ez
|
zekiat
jakingo ote duan botikarako zelako beharrak egin behar izaten ditudan hemen goian, baina zin egiten diat honek guztiak ez daukala zerikusirik botikako negozioarekin. Portugaleten ez zagok hainbeste gaixo birika kontuetan.
|
|
|
Bai, baziren. Abertzaleekin lerrokatutako faxistak ziren,
|
jakin
bazekiten herrian Manuel Gorostizak abertzaleak salduko zituela Bilbo jausi ondoren. Bai baitzekiten Bilbo luze gabe eroriko zela.
|
|
2003
|
|
|
Bestalde, eta dagoeneko, Iparraldeko beste lau heriotza gaineratu behar zaizkie datu ofizial horiei. Horrez gainera,
|
badakigu
jakin Hego Euskal Herrian 8 heriotza behintzat gertatu zirela azaroan. Kontuak horrela, 134 langile behinik behin baziren zenduak urteko lehen 11 hilabetetan, eta ziur aski 140 langiletik gorakoa izango da urte osoko konputua.
|
|
|
Hizkuntzalari horiek proposatzen dute hori guztia sistematikoki aztertzea eta ingeles errazago horri ere duintasuna ematea, azken batean, agiria edo titulua ematea. Horrela, diote, ez lirateke horrenbeste ikasle frustratu eta lotsatu ibiliko, ez direla iristen, ezin dutela, motz geratu direla, moldatu bai baina
|
jakin
jakin ez dakitela...
|
|
|
Aztarnategi horiek gure historiaren garai garrantzitsu bati argi pixka bat eman diote, orain
|
jakin
baitakigu Gipuzkoan habitat finkoak eraiki zirela eta hauetan, teknologia berriei esker, nekazaritza eta merkataritza sendo bat garatu zela. Garai bateko mitoak hautsi eta Gipuzkoa, artzain lurralde isolatu bat bakarrik ez zela garbi erakusten digu honek.
|
|
|
Astun, gogor, ulergaitz egin zitzaidan.
|
Banekian
jakin euskaraz, nire herriko euskaraz; baina hitz, aditz eta esakera asko ez nituen konprenitzen, eta gaia ilundu, haria galdu, nekagarri ta aspergarri egiten zitzaidan Kresala zoragarria irakurtzea. Hala ere, behinolako elkarrizketaren bultzadaz (Zuluetagaz izandakoa) eraberrituriko gogoa adoretsu nuen, ta Mendizabalen hiztegia erosi, hitz ezezagunen esanahia nobelako orrialde bakoitzaren barrenean jarri, ekin eta ekin, aurrerapide handiak egin nituen berehala, irakurgai hura pozgarri ta bultzagarri izateraino aurrerapideak" (Euskal Literatura, 1, 10 or.).
|
|
|
Gure osabea baserriko semea zan, Iurretako Gaztañatza auzoan jaio ta hazia, eta euskerea geuk lez ekian. Haren andreak, Etxebarriko alabea izanik, euskera
|
jakin
baekian, baina erderaz erreztasun gehiago eukan, eta etxean, bai senarragaz eta bai lau seme alabakaz, erderea baino ez eban erabilten. Nire 4 lehengusuak, ni baino 5 urte zaharragoak, euskerea ia ulertu be ez eben egiten.
|
|
|
Patxi Epelde (E) azpeitiarra, Santi Garmendia (gar) ormaiztegiarra eta Txomin Artetxe (te) bizkaitarra, Arteako semea. Eurok esanda
|
dakit
dakidan hau: Gasteizko Seminarioan" teologo" zirala, euskerea lantzeko batzen ei ziran, eta horretarako liburu horren gaia jorratu eben kiputx biak eta gure bizkaitarrak.
|
|
|
|
Dakiguna
dakigula, jatorri enbrionarioko ama zelulak hobeak dira hedatzeko eta bereizteko, organo bat sortzeko eta zeinahi organotan beren burua bereizteko gaitasun handiagoa dutelako.
|
|
|
Historia apur bat
|
dakienak
jakin behar luke, bestalde, ustekabe larriak gertatzen direla nazioen eta kulturen bilakaeran, Jean Haritschelharren idazki pollit batek adierazten duen bezala:
|
|
|
Adituek
|
jakin
bazekiten 2002koa gertatu egin zitekeela: –It is clear and notsurprising for hydrologists and other experts that the cascade (presa katea) in theVltava river cannot protect Prague during so extreme flood.
|
|
|
Horrek, egoera penagarria izan arren, irudiek esaten dutena baino ez duazpimarratzen. Ikusleak
|
jakin
badaki arazoa larria dela, eta informazio osagarriaematea dela kazetariaren egin beharra.
|
|
|
Edo bestela liburua jakin minez irakurriko duzun horietako bat.Edozelan ere, etxeko zauzkat irakurle. Ez dizut azaldu behar UEU zer den edo zerizan den, hori gutxi gorabehera
|
badakizu
jakin, edo, bestela, aurreragoko orrialdeetan ikusiko duzu.
|
|
|
Bestak beste 1996 bitartean UEUko zuzendaria izan zelako. Eta nik
|
badakit
jakin UEUko zuzendaria izatea zer den.
|
|
|
Edozelan ere, etxeko zauzkat irakurle. Ez dizut azaldu behar UEU zer den edo zer izan den, hori gutxi gorabehera
|
badakizu
jakin, edo, bestela, aurreragoko orrialdeetan ikusiko duzu.
|
|
|
Euskaraz dakiten ikasleentzat, irakaskuntza osoa euskaraz. Euskaraz ez
|
dakitenak
jakinda irten daitezela.
|
|
|
Esnatu zenean, egindako ametsaren hondakinak zituen Matiasek oraindik garunetik zintzilik.
|
Jakin
bazekien Malanda pentsioan zegoela, ohe batean, baina bere gorputzeko atalen bat –ukondo bat, esaterako– ametsean zuen oraindik. Eta ametsa berdea zen, alfonbra berde bat bezain berdea; ez belarra bezain berdea, edo basoak bezain berdea, edo hosto bat bezain berdea.
|
|
|
Hain ondo ezagutzen ez direnak, alabaina, Touchangueseko hiritar ospetsuaren benetako bizitza eta heriotza iluna dira.
|
Jakin
bazekiten hogei urte inguru zituelarik alde egin zuela, eta esploratzaile batekin ezkontzeko ametsa zuen neska batengatik alde egin zuela ere bai. Baina ez dirudi inork inon Albert Mezigue ikusi zuenik.
|
|
|
Eta ez bakarrik salan.
|
Jakin
badaki logelan ere piztu izan duela noiz edo noiz, bera lo zegoelakoan. Lehen ezberdina zen.
|
|
|
Laster ditu, seguru.
|
Jakin
badaki ez duela begirik bilduko gau osoan. Denbora pasa ibili du kate batetik bestera, zaping egiten.
|
|
|
Ez dute harrezkeroztik bere berririk izan. Idoiak
|
jakin
badaki Joni ere edozein momentutan etor dakiokeela isiltzeko ordua. Luzeegi darama jardunean.
|
|
|
" segituan bidaliko dut salbamendu patruila bat", edo agian," ahal dudanean bidaliko dut salbamendu patruila bat" erantzun zuen ezin dezaket gogora, nire urduritasuna eta haren abiadura zirela medio, bietatik zein esan zuen, eta eseki egin zuen. Barrenak husteko gogoz gelditu nintzen, bidegabekeria erraldoi hartan guztian kulparik gutxien zuena telefonista zela
|
jakin
banekien ere. Deiak iraun zuen tarte laburrean, gainera, iruditu zitzaidan emakumetxoa itota zebilela, edo, zuzenago oraindik, gainezka eginda; ez nuke esaten jakingo zergatik, baina haren ahotsa, haren presa, entzun nuen azpi soinu erogarria... horrek denak pentsatzera eraman ninduen gauzak ez zebil  tzala ongi, edo ez behar bezain ongi behintzat.
|
|
|
Gipuzkoako Kultura kontuez arduratuko den Imanol Agoteri aitortu behar zaio urte asko eman dituela mundu horretan, eta aitortu behar zaio, baita ere, euskaraz badakiela, herri honen ondare eta altxor kultural nagusiena omen den euskara menderatzen duela. Verasateguik ez
|
dakit
badakien ala ez, baina ziur nago Ramon Rabanerak ez duela faktore hori kritikotzat jo euskalduna zen Sancristoval ordezkatzeko (ze mania, aizue," V" a erabiltzeko, Arabako kultura diputatuek!). Bizkaiko BelenGreaves komertzio kontuetan aditua dugu, funtzionario zintzoa, eta politikari leiala, sailburuordetzatik sailburutzara ere salto egindakoa (Ajuria Eneko mahaian tokia izan zuena alegia), baina itzulera bidea ere erabateko diskrezioz egindakoa.
|
|
|
Ez dakit nik bi liburu moten arteko proportzio egokia zein den, oraingo hau ala besteren bat.
|
Badakit
jakin beste herri batzuetan pisu txikiagoa duela itzulitako liburuak, hori bai. Baina gure kulturak eta hizkuntzak dituzten baldintzak kontuan hartuzge ro, ez zait iruditzen kezkatzekoa denik orain agertzenzaigun proportzio hau.
|
|
|
Beste hitzaldi batzuk, batez ere zuenak, aberats eta negozio gizonenak, entzuten ditudanean, ordea, ni neu atsekabetzen naiz eta zuetaz eta zuen lagunez errukitzen naiz, ezer egin gabe zerbait egiten duzuela uste baituzue. Eta agian zuek, aldiz, ni naizela zorritxarrekoa uste izango duzue, eta egiazko d ustea duzuela uste dut nik, baina nik zuetaz ez dut usterik,
|
jakin
baitakit ederki asko.
|