|
2001
|
|
|
Erotzeko zorian zaude, txori bat bezalakoa zara eta ez zara kaxa ilun batetan egoteko jaio. Horrelako lekuetan zaudenean pentsatzen ematen duzu eguna, imajinatzen,
|
baina
asko imajinatzea ere ez da oso ona. Handik irtetean egingo duzunaz buruari bueltaka hasten zara, askatasun egun hori egun zoriontsua bilakatzen duzu, izango duzun egunik zoriontsuena izango da.
|
|
|
Handik irtetean egingo duzunaz buruari bueltaka hasten zara, askatasun egun hori egun zoriontsua bilakatzen duzu, izango duzun egunik zoriontsuena izango da.
|
Baina
egunak joan egunak etorri etsitzen hasten zara, egun gehiegi igaro behar duzulako denok merezi dugun askatasuna lortu arte. Agian zure gurasoei barkamena eskatu eta nota hobeagoak ekarriko dituzula zin eginez, bidezkoa ez den zigor gogor hau altxatuko dizute, baina oso buru gogorra zara, zure gurasoekin batez ere.
|
|
|
Baina egunak joan egunak etorri etsitzen hasten zara, egun gehiegi igaro behar duzulako denok merezi dugun askatasuna lortu arte. Agian zure gurasoei barkamena eskatu eta nota hobeagoak ekarriko dituzula zin eginez, bidezkoa ez den zigor gogor hau altxatuko dizute,
|
baina
oso buru gogorra zara, zure gurasoekin batez ere.
|
|
|
Zuk irribarre egin diozu, eta hark berehala itzuli dizu. Horrela, denbora luzez, isilik gelditu zarete, irribarrez eta elkarri begira, maiteminduak dirudizue,
|
baina
ez duzue elkar ezagutzen, batak bestearen izena besterik ez dakizue eta.
|
|
|
Besoa askatu dizu eta txangoa bizkortu du, nonbaitera joan nahi duela ematen du. hondartzara zindoaztela bururatu zaizu,
|
baina
ez, ezagutzen ez zenuen bide batetik sartu zarete (ez dakit horrela deitu diezaiokegun, sasiz eta belar txarrez josita baitago).
|
|
|
Zu lurrera begira zoaz, Abeliok oinak jartzen dituen lekuan zeureak ipiniz, zaila baita hortik ibiltzea.
|
Baina
bat batean, zelai berde batean geratu da, aurrera begira, arnasa sakon hartuz eta irribarre zabala ezpainetan. Itsas labar baten gainean zaudete, parean itsasoa du, oinetan hondartza eta atzean herria.
|
|
|
Zuk oso ondo dakizu zergatia. Denek alferra zarela uste dute,
|
baina
ez da horregatik, hori disimulatzeko trikimailu bat besterik ez da, eskolan ez duzu lagunik, baztertuta zaude. Honen arrazoia ez dakizu; seguruenik, hasiera batean lagunak oso gaizki tratatu zenituelako:
|
|
|
Eta orain, aldiz, zigorra jasotzen ari zara, denen aurrean barregarri utzi eta zokoratu zaituzte. Uste duzu ondo merezia duzula,
|
baina
hau kontatzeak lotsa izugarria ematen dizu, horregatik eskolan potro jorretan ibiltzen zara pailazokeriak egiten. Horrenbeste denbora pasatzen duzu mozorro horrekin, ze azkenean burua galtzen duzu eta benetan nor zaren ere ez duzu oso garbi.
|
|
|
Horrenbeste denbora pasatzen duzu mozorro horrekin, ze azkenean burua galtzen duzu eta benetan nor zaren ere ez duzu oso garbi. Denek arazorik ez duzula pentsa dezaten egiten duzu hau,
|
baina
zure bihotza zuloz beterik dago, eta egunero jasotzen duzu labankada bat zure ikaskideengandik.
|
|
|
Hura isilik geratu da, itsasoari gogor begira eta zuri ezin egona sortu zaizu, ezin dituzu zure lagunak burutik kendu, norbaiti kontatzeko beharra sentitu duzu, beste askotan ere gauza bera gertatu izan zaizu,
|
baina
ez zenuen inor ondoan, eta, beraz, gose hura asetzeko idazten basten zinen, burura etortzen zitzaizuna, poesia bat, kontakizun bat... Baina hori ez zen nahikoa.
|
|
|
Hura isilik geratu da, itsasoari gogor begira eta zuri ezin egona sortu zaizu, ezin dituzu zure lagunak burutik kendu, norbaiti kontatzeko beharra sentitu duzu, beste askotan ere gauza bera gertatu izan zaizu, baina ez zenuen inor ondoan, eta, beraz, gose hura asetzeko idazten basten zinen, burura etortzen zitzaizuna, poesia bat, kontakizun bat...
|
Baina
hori ez zen nahikoa.
|
|
|
Nik ere antzeko arazo bat nuen, lagun mordoa nuen,
|
baina
bat bera ere ez nire modukoa.
|
|
|
Norberak bere bizitzaren bidea egina duelarik jaiotzen da, ez galtzeko gurasoak dituzu, haiek esaten dizute nondik joan,
|
baina
ni independenteegia nintzen eta gurasoek ez zidaten jaramonik egiten. Oso zaila da bide horretan galtzea, zuzen zuzena baila, baina nik zoritxarrez, bide erdian zegoen harri koxkor batean egin nuen estropozu eta bide zidor batera bota ninduen; bidetxo hau aurrekoa baino ederragoa zen eta atzera bueltatu beharrean bizitzako bidetik jarraitzeko bide zoragarri hartatik jarraitu nuen.
|
|
|
Norberak bere bizitzaren bidea egina duelarik jaiotzen da, ez galtzeko gurasoak dituzu, haiek esaten dizute nondik joan, baina ni independenteegia nintzen eta gurasoek ez zidaten jaramonik egiten. Oso zaila da bide horretan galtzea, zuzen zuzena baila,
|
baina
nik zoritxarrez, bide erdian zegoen harri koxkor batean egin nuen estropozu eta bide zidor batera bota ninduen; bidetxo hau aurrekoa baino ederragoa zen eta atzera bueltatu beharrean bizitzako bidetik jarraitzeko bide zoragarri hartatik jarraitu nuen. Hau gero eta gogorragoa zen, koskaz betea, aldapaz josta...
|
|
|
Hau gero eta gogorragoa zen, koskaz betea, aldapaz josta... Nire aurreko bide zuzena nahiago nuen,
|
baina
beranduegi zen bueltatzeko, ezin nuen atzera egin.
|
|
|
Azkenean ezkonduz bukatu genuen eta Getxotik honaino etorri ginen bizitzera. Oso gazte ezkondu ginen, lehenengo egunetan ez ginen ea etxetik irteten,
|
baina
hilabeteak pasa ahala, nitaz aspertzen hasi zen eta etxetik alde egin zidan. Ni, lur jota gelditu nintzen, munduan bakarrik nengoen, ez nuen lagunik ez emazterik, ez gurasorik, ez ezer.
|
|
|
Barkatu,
|
baina
joan beharra daukat.
|
|
|
Ez, ez esan horrelako gauzarik, lagun onak gara eta ez gaitu inork bananduko. Inork ez gaitu bananduko, bion arimek bat egiten baitute,
|
baina
gure gorputzak bananduko dira. Zurea, gaztea, lurrean geratuko da bizitzaz gozatzen eta nirea, zaharra, lurpean.
|
|
|
Oso goibel joan zara. Herrira sartu orduko euria hasi du eta ez duzu euritakorik,
|
baina
berdin zaizu, busti bustita zaude, bai kanpotik eta bai barrutik ere. Etxera iritsi zara, ezin dituzu Abelioren begi berde handiak burutik kendu.
|
|
|
Ohe gainean etzanda jarri eta sabaian duzun leihotik begira gelditu zara. Ez da gaua,
|
baina
hodei ilun eta lodi batzuek estaltzen dute zerua. Txikitan horrenbeste gustatzen zitzaizun ttantta hotsa entzuten da kristalean kolpeka.
|
|
|
Hurrengo goizean esnatu bezain} aster, itsas labarrera joan zara, badakizu ez dela inor egongo
|
baina
ez duzu Abelio ahaztu nahi. Zuhaitz azpian eseri zara eta atera berri den eguzkiari begira gelditu zatzaizkio.
|
|
|
Azkarra zara oso,
|
baina
zure alferkeria are handiagoa denez, eskolan ez zoaz batere ondo. Lau bat asignatura (ez duzu gogoratu nahi) suspenditurik bukatu duzu eskolako azken kurtsoa; gehiegitxo ezta?
|
|
|
Gauzak horrela, udako lehen egunak zure izebaren jatetxean igaro dituzu lanean, zigortuta.
|
Baina
zorionez, han pare bat egun besterik ez duzu igaro. Zerbitzari gisa zinen eta bi egun neketsu haietan, hamaika plater hautsi dituzu.
|
|
|
Zerbitzari gisa zinen eta bi egun neketsu haietan, hamaika plater hautsi dituzu. Gurasoak are haserreago jarri dira, eta hautsitako plater bezainbeste lanetan saiatu zara,
|
baina
denetan porrot. Azkenean, eman ziezazuketen zigorrik handiena jarri dizute:
|
|
|
Zure bete beharreko guztia zaharrekin egotea da, haiekin hitz eginez eta alaitzen saiatuz..
|
Baina
, badakigu nolakoak diren atso eta agure guztiak, gehienbat horrelako kartzeletan giltzapetuta egoten direnak, mojak dirudite. Berria den norbait bisitara sartu orduko, umeak litxarrerietara bezala hurbiltzen zaizkio eta bere izenaz eta bere gurasoez galdezka basten, axola balitzaie bezala, eta titi ume bat balitz bezala goxoki bat eskaintzen diote, oso ederra eta handia dela esan ondoren.
|
|
|
Berria den norbait bisitara sartu orduko, umeak litxarrerietara bezala hurbiltzen zaizkio eta bere izenaz eta bere gurasoez galdezka basten, axola balitzaie bezala, eta titi ume bat balitz bezala goxoki bat eskaintzen diote, oso ederra eta handia dela esan ondoren. Zuri zorionez ez dizute gozokirik eskaini, hala ere gutxi batzuk ez ezik, hauek erdi hilak denak gerturatu zitzaizkizun, Amak esan dizu ez duzula denekin batera egon beharrik, lehenengo egunetan tira,
|
baina
gero baten bat aukeratu eta hura paseatzera eramateko.
|
|
|
|
Baina
egunak pasa ahala zahar hauek zutaz ahazten joan dira eta horrela zuk haiek benetan nolakoak diren jakin ahal izan duzu: denak igoalak, agure zaharrak!
|
|
|
Burutik oritzapen haiek kendu nahian aurpegiko beste atal baterantz so egin zuen,
|
baina
gorputz osoarekin zeuden loturik memoria haiek, jipoi garrasi eta orroe haiekin soldatuak baleude bezala. Ezin aurkitu txokorik gogoeta haietan murgildu barik.
|
|
|
Beste pauso batzuen gaitz esana ere entzutea ahalbidetzen zuten horma zahar haiek, hauek lumarik gabe utzi arte hitz egiten zutelarik. Begiradak eta begiradak, zein baino zein errukiorragoak,
|
baina
denak ere tristuraz nekaturik begiak itxi eta desagertu egiten ziren, zuhaitzetik hosto ihar bat, hego zakarraren aurka sostengatu beharrean, haizearen beso leunetan eramaten uzten den moduan, enbor meharra indarrik eta babesik gabe utziz.
|
|
|
Hatz zaharkituak eraman zituen bere aurpegirantz, leihoan islatzen zen emakume hura zela egiaztatzeko asmoz. Goitik behera arakatu zion aurpegia,
|
baina
imana balitz bezala, sudur zapatean gelditu ziren begi goibel haiek. Bat batean oroitzapen mingarriak iritsi zitzaizkion.
|
|
|
|
Baina
urmael zikin hartatik behar baino gehiago edana zen jada eta etxekotua zen putzu hartako sufrimendu eta algaren nahasketa gazi gozora.
|
|
|
Jarrera hartan geratu zen, ez atzera eta ez aurrera, eskuineko eskua giltzari bira emateko prest.
|
Baina
bazirudien bere barnean ura ur jauzien moduan zetorkiola, bukaerarik ageri ez zuten sentimenduen ur jauziak. Bere bihotzean aspaldidanik igarria zuen bi bandoen guda eta harrezkeroztik inork ez zion besteari aurrera egiteko aukerarik eman.
|
|
|
Azken begirada bat bota zuen bere ingurunera eta euritako ontzirantz so eginez, han aurkitzen zen aterkia hartu zuela pentsatu zuen.
|
Baina
ez zen horrela izan, bere pausoak taupada batean gelditu baitziren.
|
|
|
Azkenekoa izango zela zioten hitzak sinistu zituen, ez zela berriro gertatuko, milaka hitz samur eta inoiz sentitu gabeko laztanen artean.
|
Baina
hitz haiek ez zuten aldatzeko asmorik, tabako eta alkohol usainak betiko jarraituko baitzuen, garrasiak ez baitziren inoiz hitz atsegin bihurtuko, ez eta jipoiak fereka. Aspertua zegoen kalera irten orduko beleak ikusteaz, nekatua parke hura hain bakartia izateaz eta hormak marmarren doinuan begiradez betetzeaz.
|
|
|
Kezkatzen hasia nintzen, lehen aldiko nigarra begi bazterretara heldu zitzaidan eta garaje ondora ihes egin nuen berriz. Etxeko toki bakarra zen bildua ez zena, eta han, amak sekulan Jan datu ez zituen lore abantsu ustelduen artean zegoen Oiher, izozturik;
|
baina
, hala ere, entzuten ahal ninduen. Ez dakit zendako, baina momentu horretan aitak tikitan erran zidan esaldi bat etorri zitzaidan burura.
|
|
|
Etxeko toki bakarra zen bildua ez zena, eta han, amak sekulan Jan datu ez zituen lore abantsu ustelduen artean zegoen Oiher, izozturik; baina, hala ere, entzuten ahal ninduen. Ez dakit zendako,
|
baina
momentu horretan aitak tikitan erran zidan esaldi bat etorri zitzaidan burura. Hona erran zidana:
|
|
|
Halako batean, hurbil zegoen zuhaitz gibeletik martiztarra hurbildu zitzaigun. Nahi nuen ihes egin,
|
baina
ezin nintzen higitu: zangoak lurrari itsatsiak neuzkan.
|
|
|
Joana deitzen naute, hamahiru urte ditut eta Baionako kale hestu batean bizi naiz anaia Oiher eta. Alimaleko etxe bat dugu eta, nire ama hoteletako apainketez eta arduratzen baita, etxea beti garbi dugu, ez da sekulan deus lurrean, gusto haundiarekin apaindua da,
|
baina
, nire ustez, murruak sobera kargatuak dira aitak hainbeste maite dituen Picasso-ren tinduez. Etxe honetan den giroa ez dut batere maite, ama beti gibeletik dabilkit, ez baititut, neska normalek bezala, ene puskak biltzen, ezta lanak egiten.
|
|
|
Erran behar da ere, neska bakarra naizela atsedenetan rugby an ari naizena.
|
Baina
, hala ere, ezerk ez du sekulan familiako harmonia (edo borroka) hautsi.
|
|
|
Badakizue fikziozko filmetan ikusten diren ontzi hegalariak bezalakoa. Familiak hori ikus zezan oihu egin nuen,
|
baina
baratzera buruz begiratzerakoan dena desagertua zen. Hori guztia lehenbailehen ahantzi behar nuela erran zidan aitak; amak lokartzeko agindu.
|
|
|
Nire anaiarekin ez naiz sekulan mintzatzen,
|
baina
segurtatzen ahal dizut espezimen bikaina dela!
|
|
|
(gainera, nik nion propasatu hura eramatea) Berehala aurkitu behar nituen aterabideak. Arratsaldean etxera sartzerakoan, ez nituen oraino aurkituak,
|
baina
nire ganbaran sartzean, martiztarra bilatu nuen eta ezin izan nuen idoro. Ez nuen denbora aski ukan martitzen nire anaiari egingo ziotenaz galdetzeko, baina segur nintzen atseginak ez ziren gauzak zirela.
|
|
|
Arratsaldean etxera sartzerakoan, ez nituen oraino aurkituak, baina nire ganbaran sartzean, martiztarra bilatu nuen eta ezin izan nuen idoro. Ez nuen denbora aski ukan martitzen nire anaiari egingo ziotenaz galdetzeko,
|
baina
segur nintzen atseginak ez ziren gauzak zirela. Orduantxe bertan ohartu nintzen niretzat kalapita eta istilurako arrazoin hutsa izana zen pertsona ez zela hain nardagarria.
|
|
|
ohe gaineko estalkiak perfektuki lisatuak, snow boardeko afixak murru batean itsatsirik zeuden eta bulego gainean ez zen, nire bulegoan izaiten ohi ziren bezala, ez orririk ez kaierarik denetan barreiaturik.
|
Baina
Oiher non ote zegoen, buruan argi bat piztu zitzaidan.
|
|
|
|
Baina
aste bat berantago etorri zen berriro pertsonaia bitxia, eta beti ere ideia berarekin. Espli katu zidan martitzeko joanjina egina zuela nire anaiari toki bat prestatzeko.
|
|
|
Izan ere esan nuen ez baitago mundu ulergarriaren azken mugan ere jakintza osoagorik, eta gutxiago oraindik mundu ikusgarri honetan. Ez dago ezer esaterik, gutxi dugu honezkero gehitzeko eta barkatuko didazu, lagun,
|
baina
gaurkoan uste dut soberan daudela hitzok, egia esateko, arrotzak nabari baititut. Gaurdaino eraiki dugun jakintza gorena hobetu ezinean egonik, hau zikintzeko beldur izango balira bezala.
|
|
|
|
Baina
jakin ezazu zure laudorioek batik bat urduritu egiten nautela, halakoak baitira Sofistei luzatzen dizkiezunak, zure ezagutzarik eza bermatzen duzun bitartean.
|
|
|
Ez nuke ekin zion Sofisten baldarkeria nire bihurtu dudala iruditzerik nahi, baina, nere ez jakintasunaren erruz beharbada, egia esan behar badut, bada zure idatzien artean, izar uxoen antzera, deigarri ageri zaidan esaldiren bat, edo akaso hitz xumea dena,
|
baina
hain xume ezin liteke zurea izanik eta izarrekin parekatzea merezi baldin badu. Hortaz, eta lehenbailehen nere jomugara heltzeko asmoz, ezeztatu edo baieztatu ezazu, maisu, egitera noakizun proposamena.
|
|
|
Zuk ondo baino hobeto azaldu duzu aurreko hau eta baita formakuntz prozesua bideratzeko zientzia onuragarrienak zerrendatu ere.
|
Baina
problematikaren gailurrera heldurik, hitz bat erabiltzen duzu eta pentsatzen jarrita, hau uste dut izan daitekeela nire kezka guztiaren muina: dialektika.
|
|
|
Eta gogoan izango duzu, ziurrenez, haren filosofia dialektikan oinarritzen zela.
|
Baina
ez zen zure dialektika bera. Zureak arrazoimena hartu zezakeen sinonimo gisa eta jakinbide autonomo batean datza; aitzitik, haren dialektikak ideien kontrastean zuen oinarria, gerra da ororen jaiotza, zeren beti egongo dira bi sujetu kontrajartzen direnak.
|
|
|
Barkatu nazazu, Berasa laguna hasi nintzaion herabeti,
|
baina
asmatu ezinik nabil non ote den, neuk Dialektikari atxeki diodan garrantziaren eta definizioaren huts egitea...
|
|
|
Kontu egizu, bada, arestian bakarkako lantzat izendatu duzula Dialektika eta horrenbeste, ezagutza errealarekin topo egitea norberaren ardurapean isolatu duzu.
|
Baina
hori, Sokrate, ez al litzateke eguna definitzen saiatzea bezala, gauaren izaera zertan den jakin gabe. Posible al da egun hitza erabiltzea, gau hitza oraindikan asmatzeke bada?
|
|
|
Dialektika bakarkako lana den neurrian, arrazoimena izango omen da, egia absolutoa bilatzerako orduan, norberaren tresna bakarra.
|
Baina
hori horrela izanik, eta bide batez barkatu ezazu galderaren sinpletasuna, zertarako behar nauzu zuk orduan?
|
|
|
Mundua ez da, Sokrate maitea, atzo goizekoa, ezta bihar artekoa ere.
|
Baina
denbora ez denez geldituko, harengan erreparatu arren, hobe dut nere hitzen bitartez itsasontziaren lema zuzentzea eta abian jartzea gure xedearen hila, ez zoriontsuen irletara, baizik, hain zuzen ere, zalantzaren irlarantz erreztasunez lotzen zituen esaldiak. Ez dakit ezagutuko duzun; agian entzugo zenuen noizpait gaur kontatzera noakizun istorioa, Tximuaren alegoria deitua izan dena.
|
|
|
Ez, Berasa, ez dut entzun,
|
baina
ziur nago zuri esker ondo ezagutzeko aukera izango dudala...
|
|
|
Honezkero asmatuko zenuen, Sokrate, tximu horrek aukeratu zuena. Baliteke naturari automatikoki emandako erantzuna izatea,
|
baina
, egia esanda, tximuren batek, oharkabean bada ere, bere gain hartu zuen erabakiaren ardura, zalantza bat agertzen zaigun guztietan halakoa baita gure jokaera. Ez dago erabakirik zalantzarik egon ezean, inork ez du zertan bere burua erabili, zalantzak bere ateraldia egingo ez balu.
|
|
|
Ez dago erabakirik zalantzarik egon ezean, inork ez du zertan bere burua erabili, zalantzak bere ateraldia egingo ez balu.
|
Baina
nik baino hobeto dakizu zuk hori, greziarra izanik, ondo ezaguna izango baituzu atsotitz greziarrak dioena: ezer gutxi daki zalantzarik ez duenak.
|
|
|
Atrebentzia haundia ez bada esan zuen, gogora ekarri nahi nituzke Fedro lagunari eskeini zenizkion hitzak eta, batez ere, Gurdi Hegaduna deitu zenuen mitoa. Ez dut mito hau, zuk erabili zenuen zentzu berean erabiliko, nik beste helburu bat baitut buruan,
|
baina
iruditzen zait baliagarria izango zaigula zalantzaren apologia honi pisuzko arrazoiak bilatu nahi badizkiogu. Zeren, eta hona hemen mito hau hizpidera ekartzearen zergatia, ez da nahikoa gauzak zalantzan jartzeko eskubidea aldarrikatzea, beharrezkoa zaigu egia absolutoen aurka altxatzea.
|
|
|
Imagina ezazu herri hau gurdi hegadun bat balitz bezala. Gurdi hau bi zaldiri esker aurrera egin nahian dabil,
|
baina
ezinezkoa zaio, zeren bi zaldik norabide ezberdinean tiratzen baitute. Zaldi biak ezberdinak dirudite hasiera batean, bata zuria eta bestea beltza delako.
|
|
|
–
|
Baina
denbora joan ahala, konturatzen gara, toki ezberdinetara tiratzen duten arren, biek bortizkeria eta zalaparta gaitzesgarri berbera erabiltzen dutela bere xedea lortzeko; konturatzen gara, haien begietara so eginez, ez dutela amore emateko itxurarik, ez direla inolaz ere, inon eta inori barkamena eskatzeko prest egongo, ez dago haien bihotzetan hutsunea eta gorrotoa besterik eta hala jarraitzen du... Konturatzen gara, azken batean, kanpokaldetik ezberdinak agertzen zaizkigun bitartean, bi zaldiak arraza berekoak direla.
|
|
|
Eta jakin ezazu herri hori, gurdi hori, aurrera jo ezinik dabilela, bi zaldi erotuen erruz argitu zuen Berasak.
|
Baina
hau gutxi balitz, zaldi bakoitzak soilik bere garaipenean pentsatzeaz gain, zaldi baten zein bestearen alde agertzen ez diren hiritarrei ez diete tarteko beste zaldi bat proposatzen uzten. Zaldi zuriak esaten die:
|
|
|
Ulertu dudala uste dut esan nuen,
|
baina
esan iezadazu, herri horretako hiritarrek ba al dute, zaldi zuria eta beltza alde batera utzita, beste aukerarik?
|
|
|
Ez al da grisa deritzogun kolore berria sortzen?
|
Baina
ez pentsa grisa kolore bakarra denik, bere barman zuriari eta beltzari kontrajartzen zaizkion kolore guztiak baitaude: horia, gorria, berdea, urdina...
|
|
|
Miresten dut zuk diozuna, Berasa haundia, ez dago zure hitzaldian pausa bat bera ere lekuz kanpo.
|
Baina
diozunaren arabera, ez al ginateke Sofisten erlatibismoari eta eszeptizismoari paso ematen ariko. Ez al dago egia unibertsal eta absolutorik?
|
|
|
Ados nago zurekin, lagun esan nuen,
|
baina
nik are gehiago esango nuke, ez soilik giza eskubideak, baita, oro bar, bizitzaren eskubideak ere.
|
|
|
Nahiago nuke, bai, dena nire irudimenaren kontua balitz,
|
baina
ez da horrela, herri hori zinez bizi baita eta bizi gainera, kontatu dizudan egoera horretan. Segurtasun osoz mintzo zela zirudien.
|
|
|
Grezia osoa korritu arren ez duzu hitza erabiltzen duen inolako animaliarik topatuko, eta are gehiago esango nuke, itsasotik haratago joateko beharrezkoa den ausardia bazenu, ez zenuke ez ohian hezeetan, ez basamortu idor haietan beste inolako animaliarik topatuko gizakia baino. Egia da, animaliek soinu ezberdinak igortzen dituztela,
|
baina
bakardadean ere luzatzen dituztenez gero, ondoriotza genezake, ez direla igorritako hots horiek modu erabat kontzientean burutzen, gizakiaren kasuan bezala, baizik dituzten sentsazioak automatikoki botatzen dira, bat batean, hitz bihurtu gabe.
|
|
|
Honezkero jakin genuke, gu garela mundu honetan inoiz kontzepturik zailenetan aldrebestuenak pertsonatik pertsonara transmititzeko gai.
|
Baina
askotan, badirudi zenbaitek birtute hau ahantzi egiten dutela, eta beste bide bat erabiltzen dute, ziurrenez beste animaliena baino mespreziagarriagoa, indarkeria deitzen dugun hori, hain zuzen ere. Diozunaren arabera behinik behin, zure herri horretan bada halakorik, ez al da hala?
|
|
|
Herri honetan badakigu zergaitik egiten den negar
|
baina
ez zertarako bat gehiago edota bat gutxiago esan behar den ez dakigun bezala
|
|
|
Ni behinik behin ez nago oraingoz mozkortuta ekin zion Berasak,
|
baina
formula ona litzateke, baldin eta horrekin bihotz gogortuak biguintzea eta aho mutuak elkarrizketara bultzatzea lortuko balitz. Ez al da hala?
|
|
|
|
Baina
ekin zion ez al zara zu, maisu, maieutikaren defendatzaile sutsua. Ez al duzu behin eta berriro zure ezjakintasuna aldarrikatu gizaki guztien aurrean?
|
|
|
Ezaguna nuen zure izena, Berasa, eta urrutiko lurretatik etorria zinenez, azkar asko interesatu nintzen zure bisitaldiaz.
|
Baina
asmatzen hasia naiz ez zirela aski osatuak zurekiko ezagutu nituen deskribapenak, argalak eta laburrak geratzen zaizkizu honezkero iraganeko haiek, eta neu arduratuko naiz aurrerantzean zure izenik aipatzerakoan agi gera dadin zein den zure bene benetako jakintza.
|
|
|
Ez nuke ekin zion Sofisten baldarkeria nire bihurtu dudala iruditzerik nahi,
|
baina
, nere ez jakintasunaren erruz beharbada, egia esan behar badut, bada zure idatzien artean, izar uxoen antzera, deigarri ageri zaidan esaldiren bat, edo akaso hitz xumea dena, baina hain xume ezin liteke zurea izanik eta izarrekin parekatzea merezi baldin badu. Hortaz, eta lehenbailehen nere jomugara heltzeko asmoz, ezeztatu edo baieztatu ezazu, maisu, egitera noakizun proposamena.
|
|
|
Eguneroko ohitura bilakatu zen haien jardunean parada bat egin eta epe laburrekoa bazen ere, nire magalean eseririk beren aritzea. Normalean beren seme alabak izan ohi zituzten beren hizketa gai,
|
baina
gainontzekoak ere ez ziren libratzen.
|
|
|
Gau guztian ezin izan ninan begirik batu haien erruz. Goiz etorriko zela esan zinan
|
baina
... astebukaeraro bezala, berandu! Aldameneko zokormazoari berriz bost axola zaion bere semeak egiten duena, horrek bai egiten din lo, ondo egin ere lo, aurretik semea ageri ez delako kezka dela eta ezin lo eginik banabil, aldamenetik zurrunda hots nazkagarri hori besterik ez dinat entzuten!
|
|
|
Ideia izpirik ere ez zeukanat,
|
baina
nire alaba
|
|
|
Ezer ez. Oso haserre zegok,
|
baina
pasako zaiok! Betiko txapada bota zidan; gazteegia naizela edaten hasteko eta ez duela berriro gertatzerik nahi.
|
|
|
Beren garaietatik gaur arte gizarteak jasandako aldaketez mintzatzen ziren beti, beren desadostasuna agertuz. Egungo gaztediaren jarrera zela, zientzian eta teknologian emandako aurrerakuntza xelebreak zirela, etab. beti ziren kexu,
|
baina
era berean, beren garaiak gogoratzen zituzten sarri.
|
|
|
Hain lasaia zen ingurumenean, gizon gihartsuak eta emazte burutsuak bizi ziren. Laborantzatik bizi ziren apur bat,
|
baina
gehien bat arrantzari esker jaten zuten. Emazteek, beren senarrak itsasoan zeudenean, luzaz beha egon behar baldin bazuten ere, biziki airosa eta laketa zen gune hura.
|
|
|
Oilategiaren ondoan xerria gizentzen eta bizpahiru untxi hazten zituen. Lan hori guzia egiten zuen, senarrik gabe bizi ahal izateko;
|
baina
ez zituen denak jaten, gehienak azokan saltzen zituen. Etxeko jaunak, aldiz, altzariak zizelkatzen zituen oso ederki.
|
|
|
Ez zen batere alferra gazte hura, eta ez zen sekula gelditzen lan egitetik.
|
Baina
gaixoarentzat, langilea izaitea ez zen aski, lan on bat aurkitu behar zuen, arrantzale izateak ez baitzuen aski diru ematen. Gainera, sortuko zen alabatxoarekin ezin izango zuten gehiago oraingo moldean bizi edo iraun.
|
|
|
Han, ohe gainean, emaztea izerdiz beterik dago. Bere bi emazte kuttunak elkarturik daude,
|
baina
bata bestea baino ahulagoa da... Sortu berria eskaintzen dio amatxok.
|
|
|
kortsario izatea. Emazteak, ikaraz beteta, ezetz erran zion;
|
baina
pentsatu ondoren erabaki zuen aterabide bakarra zela, eta joatera utzi. u lasai bat pasa ondoren, iritsi zen portura gizona. .
|
|
|
erakusten zuten gizonaren moltsaren pizua.
|
Baina
ikusten zen asko baliatu zuela eguzkiak ere koloreak higatu zizkiolako ehunari. Erran bezala, Ramuntxok bere etorreraren arrazoia azaldu zion.
|
|
|
Hilabeteak ziren arrantzan ari zirela eta lanaren fruituak agertzen hasiak ziren.
|
Baina
ez zituzten arrainak bakarrik harrapatzen. Tarteka, itsasontzi batzu kausitu eta kapitainak agindurik, ezagutzen ez zituzten ontzietako gizon harrituak hil ondoren, aurkitzen zituzten urre zaku guziak hartu eta ihes egiten zuten.
|
|
|
Tarteka, itsasontzi batzu kausitu eta kapitainak agindurik, ezagutzen ez zituzten ontzietako gizon harrituak hil ondoren, aurkitzen zituzten urre zaku guziak hartu eta ihes egiten zuten. Ramuntxok ez zuen gogoko,
|
baina
ezin zuen atzera egin, kontratu madarikatu harengatik kortsarioen menpe baitzen. Kostaldetik hurbiltzen zihoazela, bere alabarentzat irabaziriko dirua zenbatu zuen.
|
|
|
Anartean, Josefina etxean zegoen, aski lasaiki biziz.
|
Baina
herriko emazteek jakin zuten senarra kortsario egin zela; orduan, herriko aberatsenek baztertu zuten. Geroztik, bere gibelean zurrumurruak eta irriak entzuten zituen.
|
|
|
Geroztik, bere gibelean zurrumurruak eta irriak entzuten zituen. Ez zitzaion batere gustatzen honelako arazoak ukaitea,
|
baina
pentsatu zuen halako atso zaharrei ez zitzaiela kasurik egin behar.
|
|
|
Senarra ihes joan zen bere etxeraino. Han, emaztearekin egon zen hizketan;
|
baina
ez zion deus erran kortsarioekin eginiko lapurketez.
|
|
|
|
Baina
egun batez, Ramuntxo portuan ibilki zela, kortsarioa ikusi zuen; beti berdina, baina apur bat zahartua, bere ontzia bezala. Itsas ertzean zegoen tente, eta haren begitarte maltzurrak erakusten zuen sator lanean ari zela.
|
|
|
Baina egun batez, Ramuntxo portuan ibilki zela, kortsarioa ikusi zuen; beti berdina,
|
baina
apur bat zahartua, bere ontzia bezala. Itsas ertzean zegoen tente, eta haren begitarte maltzurrak erakusten zuen sator lanean ari zela.
|
|
|
Ikusi orduko, xistu egin zion gazteari, hurbiltzeko aginduz.
|
Baina
hura, zalu malu, itsasontziko oroitzapen latzak gogoan, ziztu bizian joan zen lasterketa. Kalera iritsi zen.
|
|
|
Kalera iritsi zen. Han, zakarrontzien artean ezkutaturik, toki seguruan zelakoan zen,
|
baina
berantegi zen; kapitainak lepotik azkar heldu eta beste laguntzaleengana bota zuen. Buruzagia irriz hasi zen:
|
|
|
Ha! Eta besteek berdin,
|
baina
azkarrago: Ha!
|
|
|
Josefinak, beldurturik, ohetik jeiki eta lehiotik begiratu zuen. Han, denak korrika ari ziren zerbaiti ihes egin nahian bezala;
|
baina
zeri. Etxe batetik soldadu bat atera zen, bere burdinezko babesarekin.
|
|
|
Josefina pozik zen, basa haiek ez zituztelakoan ama eta alabak bereizi. Ez zuten janaririk,
|
baina
iturrino bat aurkitu zuten, ziegako zoko batean. Kanpoan, zutabe luzeak plazaren erdian ezarriak zituzten.
|
|
|
Egurren artean, gorputz erreak errauts bilakatuak ziren.
|
Baina
oihuak entzun eta hara buruz joan ziren geldituriko emazteak salbatu nahiz. Madarikatua izanen zen gunetik presaz atera eta familia guziak, batzuk pozik, besteak triste, andere zenbait erreak izan baitziren, herrira itzuli ziren.
|
|
|
Amona bat ikusten da marmolezko lurrean itzalari itsatita. Goian, bonbila bat dantzan aire kirastuari, giro mantsotuari, kolore lausotuari putz egin nahian,
|
baina
denboralaren erdian itotako itsasontziaren lanbide alferrikakoa aukeratua du. Argiaren mugimenduaren azpian, amona marmolezko lurrean aurrera doa pauso ttipiz maleta haundi bat arrastaka daramala.
|
|
|
Kutxa aldendu du eta ohe azpira bultza du, izan ere, oztopa egin dezake bere lanean. Gorputzaren gaztetasuna ferekatu du,
|
baina
, haatik, ez du bere soinean sentitu eta zahartzaroaren urrats geldiezinak ahantzi nahiz gogoa kontzentratzea erabaki du. Beharrezko materialea eskura jarri du:
|
|
|
Gorpua konketaren azpian jarrita, ispiluari so egin dio ia nahigabe, inertziaz, hasera batean bere irudi lausotua ikusiz.
|
Baina
, ondoren ispilua bihurtzen joan zaio eta aldendu ezinezko irudi bat agertu da momenturo, hitz egiten hasi den arte...
|