|
2000
|
|
|
Lexikoak ere ez omen du eragozpenik ekartzen. Ez behintzat beste
|
hizkuntzatan
baino gehiago. Elexpuruk bederen ez du eragozpen handirik izan eta, exenplu emanez, bi liburu burutu ditu berak zuzentzen duen bildumarako.
|
|
|
1999ko apirilean egin zen inkestan galdera hau ageri da: Nafarroan 40 urte barru zein
|
hizkuntzatan
hitz egin dadin nahi zenuke. Emaitza benetan argigarria da:
|
|
|
idazle bikainari zor diogu, zeinak argitara eman baitzuen 1949an Alderdi aldizkarian, izenburutzat Giza eskubide guztien Aitorkizuna jarriz. Gero, Coruñako Agrupación Cultural O Facho zeritzan elkarteak, ONUren agiri horren hogeigarren urteburuan (1968) lau
|
hizkuntzatan
(galegoz, gazteleraz, katalaneraz eta euskaraz) argitara eman zuen Coruñako Moret argitaletxean, J. A. Gonzalez Casanova irakaslearen hitzaurrez. Euskarazkoa. Orixe, ren testu bera zen.
|
|
|
Aipatutako On Domingo Abona ere, politikan bezala
|
hizkuntzatan
, Lauzurikarenezpal berekoa zen, nonbait (Renterfa 1982: 324).
|
|
|
Pinker ek dioenez, entzun nahi duguna entzuten dugu, ez gara konformatzen soinuak jasotzearekin, darabilgun hizkuntzak dituen soinu idealizazioen baitan interpretatzen ditugu. Adibideugari ematen ditu Donegan ek bere artikuluan honi buruz, adibidez zein ingurunetansudurkaritzen den bokala, zein
|
hizkuntzatan
betetzen den arau hau, zeinetan ez etazergatik.
|
|
|
Urte bat geroago zeharo debekatu zuen atzerriko estazioak entzutea, interferentziak edo trabak ere jarriz, jendeak estazio haiek sintoniza ez zitzan. 1943 urtean Joseph Goebbels en agintepean uhin luzeko 107 estazio eta uhin motzeko 23 zeuden; uhin motzean 207 informazio eta propagandaemanaldi egiten ziren 53
|
hizkuntzatan
(Faus, 1981, 72). Irratia gerrako helmugen mesedetan zegoen, eta horretarako funtzionatzen zuen.
|
|
|
Hala bide zegoen Xabier Montoia ere, eta sinets iezadazue bazukeela horretarako arrazoirik, ezagutzen dudan irakurlerik asegaitzena baita. Bost
|
hizkuntzatan
pairatu behar izan zituen negar guztiek eragindako nardak poema hau sorrarazi zion:
|
|
|
Ertzain autoan zein kaleetako plaketan euskarazko hitzak irakurri berria zen arren, zalantzak izan zituen ertzainarekin zein
|
hizkuntzatan
mintzatu. " Tira, ez hadi koldarra izan", esan behar izan zion bere buruari.
|
|
2001
|
|
|
Zenbait hitzekin, adibidez, oso estuak dira, eta batzuetan ahotsak gaizki aukeratu eta pertsonaiek sinesgarritasun apur bat galtzen dute". Tinkoren nahia ikusleak zinema aretotik ateratzean filma zein
|
hizkuntzatan
ikusi duen ahanztea dela gaineratu digu.
|
|
|
Gainera, CONSUMER aldizkariak eta Eroski Taldea Fundazioako berri eta ekimenak ere bost
|
hizkuntzatan
daude jasota: gaztelaniaz, euskaraz, katalanez, valentzieraz eta galizieraz).
|
|
|
Bideo erreproduzitzaile arrunt batek ez bezala, DVD hauek ezin dute grabatu baina, bestetik, aukera asko ematen dituzte: zeinahi eszena ikusteko sarrera berehalakoa, 8 hizkuntzataraino bikoizturiko edukiak, 32
|
hizkuntzatan
azpitituluak ezartzeko aukerarekin, zoom digitala, hainbat ikusmen angelu eta haurren babespenerako blokeoa.
|
|
|
Ikerketa hori klasiko bat da, ikertzeko metodologia berria (matched guise technique) plazaratu zuelako. Matched guise techniquehorretan, elebiduna den gizabanako batek testu bat irakurtzen du ukipen egoerandauden bi
|
hizkuntzatan
, eta ikerketa horretan parte hartzen duten gizabanakoek irakurlearen nortasuna diferentzial semantiko batekin ebaluatu behar dute. Gizabanakoek pentsatzen dute testua irakurtzen duena bi pertsona ezberdin direla, eta, egindako ebaluaketa erabiliz, hizkuntzekiko jarrerak inferi daitezke.
|
|
|
Momentuan momentuko eta beste mugaketatan sartu gabe oraingoz (etorriko baita garaia hori egiteko) hemen hartuko dugu euskal literatura bezala, arrazoi berezirik ez baldin bada, euskaraz idatzirik agertzen den guztia edo gehiena behintzat, eta nahiz idatzirik ez egon, euskaraz esan diren gauza franko. Honetaz uste dut beste momentu batean mintzatu behar genukeela, baina badakizue badela literatura idatziaren aldamenean edozein
|
hizkuntzatan
aho literatura deritzana, ahotik belarrira dabilena, eta aho literatura horrek zenbait literaturatan, direnak direlako, garrantzi eta pisu gehiago duela bestetan baino. Are gehiago, edozein literaturatan garai batzuetan aho literatura horrek pisu gehiago du bestetan baino; esate baterako, inguruko edo hemen gehienbat ezagutzen ditugun literaturetan, aspaldiko garaietako literaturan aho literatura beti askozaz ere nabarmenagoa izaten da gero baino.
|
|
|
Hasiera eman zaigunean, Piarres eta kontatzailea, garaia, lekua eta gainerakoak, kontaketa luza daiteke nahi adina kontakizuna poliki poliki, bideak eskaini ahala, taxutuaz. Horrelakoak dira, adibidez, Don Quijote, Pickwick Papers eta Manuscrito encontrado en Zaragoza (izena gaztelaniaz ematen diot ez baitakit zein
|
hizkuntzatan
, fran  tsesez?, izan zen idatzia) eta beste ezin konta ahala, Tormesko itsumutila, Gil Blas eta beste hainbeste. Tarteka, lerro nagusiaz saihesturik, bestelako ipuinak ere sar daitezke.
|
|
|
Ez dugu berehalakoan ikusiko, izpiritu gaietan  saiatzen diren euskaldunek maiz alde egiten baitute guregandik âez ote ditugu behin baino gehiagotan gerok uxatu? â, baina ez dugu irudimena estuegi lotu beharrik. Zein
|
hizkuntzatan
emango luke berria. Euskaraz ematea, ez ote litzateke mutua hartzea oihulari?
|
|
|
Adiskidetasun horrek izan baitu ondore ugaririk gure literaturan bertso eder (edozein
|
hizkuntzatan
egin diren bezain eder) horiezaz gainera. Lizardiren alderdi bat Orixeri zor diogu eta Orixerenetik aski Lizardiri, ikasle bezain gidari izan zuenari.
|
|
|
Nolanahi ere den, Larramendik argi eta garbi aitortu zuen asma  tzea zilegi zela, edozein
|
hizkuntzatan
bezala," voces facultativas" direlakoetan, hots, alemanez fachsprachlich (eta hemen orain, berezituak) omen direnak.
|
|
|
Izan, euskaldun garbia izan naiz beti, gure artean gero eta ugariago agertzen diren iratxo horietakoren batek besterik uste duen arren. Hots, mordoilo xamarra naizenez izatez, edozein
|
hizkuntzatan
izan naitekeen bezain hiztun garbia. Halaz guztiz, bost urtetarik edo gora, erdara ari zi  tzaion nagusitzen euskarari.
|
|
|
Eta ez du gutxiagorik merezi heriotzak eten ez duen adiskidetasun ederrak. Horrek esan du, Orixeren ahoz, inoiz adiskidetasunak, edozein
|
hizkuntzatan
, dakidanez, esan duen esaldirik ederrena:
|
|
|
c) Hitz berriak sortzeko eskua ere badugu, edozein
|
hizkuntzatan
gertatzen denez, eta Larramendi baliatu zen horretaz, XVII.ean Oihenart bezalatsu, traketsago haatik. Baditugu gainera geureganatuak eta etxerakotuak ditugunak metaka eta ez genituzke (Altubek oraindik orain horixe uste zuen) bertan behera utzi behar.
|
|
|
" Literatura vasca" ez da beti, ezta maizenik ere, antzina" literatura vascongada" deitu ohi zutena (hots," euskal literatura"), nahiz guk besterik nahi. Zein
|
hizkuntzatan
agertu dira gure antzinako eta beranduagoko balentriak  zabaldu zituzten irakurgaiak. Zenbat aldiz izan da euskara erdararen mirabe horrelakoak iraultzean, teatro lanetan esate baterako?
|
|
|
Bizkaieraren aldeko gurutzada sutsu honetan, gainera, munduko inongo
|
hizkuntzatan
onartuko ez liratekeen gehiegikeriak egiten ari dira: bizkaitarrok euskara batuan esandako gauzak" bizkaierara" itzultzea, jatorrizko" topatzen ibiltzen naiz", ez dakigu zein irakurlek hobeto uler dezan," topetan ibilten naz" bilakaraziz, euskaltzain honi azken orduko kazetari umegorri ausart batek inoiz egin dionez.
|
|
|
Hamabost hizkuntza, hil zein bizi, menderatzen ditut, hogeita hamarren bat hala edo nola lardaskatzen, arabiera irakurtzen badakit, baina oso ahoskera txarra daukat. Berrehun liburutik gora idatzi ditut, zazpi
|
hizkuntzatan
, eta beste hainbeste itzuli. Horietako bat, nik idatzia zena, ingelesez idatzi eta frantsesera itzuli nuen; gero frantsesezko bertsioa hartu eta alemanera; halaxe egin nuen, hizkuntzatik hizkuntzara, zortzi aldiz, azkeneko bertsioa, jada zer hizkuntzatan zegoen gogoratzen ez dudana berriz hasierako ingelesez jarri nuen arte.
|
|
|
Berrehun liburutik gora idatzi ditut, zazpi hizkuntzatan, eta beste hainbeste itzuli. Horietako bat, nik idatzia zena, ingelesez idatzi eta frantsesera itzuli nuen; gero frantsesezko bertsioa hartu eta alemanera; halaxe egin nuen, hizkuntzatik hizkuntzara, zortzi aldiz, azkeneko bertsioa, jada zer
|
hizkuntzatan
zegoen gogoratzen ez dudana berriz hasierako ingelesez jarri nuen arte. Inork ez zuen emaitza hasierako liburuarekin identifikatu; hortaz, beste jatorrizko liburua bailitzan pasa nuen merkatuan, baina geroztik itzulpenak egiteari utzi nion.
|
|
2002
|
|
|
errealitatearen arabera jokatzen dutela. Estreinaldi baten aipamena egiterakoan, zein
|
hizkuntzatan
estreinatzen den hartzen dute kontuan. Euskarazko estreinaldia bada, euskaraz egiten dute eta bestela gaztelaniaz.
|
|
|
Bezero garen banku nahiz aurrezki kutxaren sukurtsalik hurbilena bisitatzeko ordua, beraz. Kutxazain automatikoan txartela edo libreta sartu ondoren, pantaila batek galdetuko digu ea eragiketak zer
|
hizkuntzatan
egitea nahi dugun. Hori da esaterako BBK, Caixa, Kutxa, Vital Kutxa eta Euskadiko Kutxaren kasua.
|
|
|
utz ditzagun dauden egoerak dauden moduan eta gutxienez jar dezagun aldaketarako ahalegina hastear direnekin. Herri elebidun batean bagaude, horri aurre egin behar zaio eta bietan funtzionatu behar da, zerbitzuak ere bi
|
hizkuntzatan
emanez. Eta hori, kasurik gehienetan, ez da ematen, nahiz eta tartean dauden eragile guztiak euskaldunak izan.
|
|
|
256). Are gehiago, EHUko komunitateko kideek hautatu egin dezakete zein
|
hizkuntzatan
komunikatuko diren administrazioarekin eta eskubidea dute, «edozein hizkuntza ofizialez irakaskuntza jasoeta eskaintze [ko]». Jadanik ematen ari zen euskarazko irakaskuntza garatu etahorretarako beharrezko zen plangintza eratuko zuen Unibertsitateak.
|
|
|
Egoera berri horri erantzuna emateko, MUren apustuan heziketa eleaniztasunean oinarritzea da hizkuntza politika. MUren helburu estrategiko bat, bertanikasitako tituludunak hiru lan
|
hizkuntzatan
(euskara, gaztelania eta ingelesa) moldatu ahal izateko gaitzea da, gaur egungo eta etorkizun hurbileko harremanetarako prestatuta atera daitezen, behar adinako hizkuntza trebeziaz. Beraz, irakaskuntza bideratzeko hizkuntzak, aipatutako hirurak izango dira.
|
|
|
Euskaraz diharduten irakasleek, oro har, erdaraz dihardutenak baino lan baldintza eskasagoetan ari dira lanean: behin behineko kontratuak ugaltzen ari dira; asignatura edo irakasgai ezberdin gehiago eman behar izaten dituzte; frankotan, gainera, irakasgai desberdin gehiago izateaz gain, bi
|
hizkuntzatan
eman behar izaten dituzte; halaber, euskarazko testuliburu eta material falta handiagoa izaten dute.
|
|
|
Izanere, epaimahaia osatzeko, unibertsitateek eskatzen duten araudia estua baita etaeuskaldunekin betetzeko zaila. Normalean, horrelako kasuetan doktoregaiek tesiabi
|
hizkuntzatan
idazten dute eta, horrela, epaimahairako kide erdaldunak ereizenda daitezke.
|
|
|
Zein
|
hizkuntzatan
ikasi zenuen irakurtzen eta idazten?
|
|
|
Ohitura linguistikoak: Zein
|
hizkuntzatan
zuzentzen zatzaizkio lankideeuskaldun bati?
|
|
|
Dena Euskaraz 24? Bi
|
hizkuntzatan
17 Gai ez direnen aldetik?. Igorle modura: o Dena gaztelaniaz 21o Ahal duena euskaraz 26?
|
|
|
Animalia asko dira gai, ikuspuntu biologikotik ikusita, beren espeziekideekin eredu entzungarrien bidez komunikatzeko. Gizakiaren kasuan bakarrik biltzen dira eredu entzungarri horiek
|
hizkuntzatan
edo, bestela esanda, sinbolo sozialen sareetan, zeren horiek ez baitira osagai biologiko hutsak, ikasiak baizik, eta norbanakoa taldekide bilakatzen baitute.
|
|
|
Mesopotamiako idazkera kuneiformea bost
|
hizkuntzatan
erabili zen, honako hauetan hain zuzen: sumeriarra, akadiarra, semita mendebalekoa, kanaar zaharra eta elamitarra.
|
|
|
konpilazio garaian forma guztiak lortzen dira; beraz, analisia zerrenda baten bilaketa baino ez da. Honek analisi abiadura handia dakar (hashtauletan19 oinarritutako teknikak erabiltzen dira), baina mugatua da euskara bezalako flexio handiko hizkuntzetarako, forma gehiegi edo infinitu sor baitaitezke halako
|
hizkuntzatan
.
|
|
|
Fenomeno konplexuagoak gertatzen dira hainbat
|
hizkuntzatan
. Filipinetako tagalog hizkuntzan, esaterako, gertatzen den bikoizketa ikus dezakegu ondoren:
|
|
|
Euskara bezalako flexio handiko hizkuntzetan, tratamendu morfologikoa eta lematizazioa funtsezkoak dira tresna linguistikoak egin nahi direnean. Horrela, hainbat
|
hizkuntzatan
egiaztapen ortografikoa hitz zerrendetan oinarrituta egiten den arren, euskaraz modu horretan egitea (ia) ezinezkoa da, lema batetik sor daitekeen forma kopurua izugarri handia baita.
|
|
|
Prozedura honi esker, billeteen aurrealdeko zenbait elementu erliebean inprimatuta daude, eta hori da euroaren billeteei erantsitako segurtasun elementuetako bat. Sistema horren bidez, Europako Banku Zentralaren siglak jaso daitezke ukituta, hainbat
|
hizkuntzatan
(BCE, ECB, EZB, EKT, EKP), billetearen balioa adierazten duten zifrak, euro hitza eta piezaren arrazoi nagusia osatzen duten atea edo leihoa. 200 eta 500 euroko billeteek beste ukipen marka berezi batzuk dituzte, ikusteko zailtasunak dituztenei identifikatzeko.
|
|
|
Hala, erromesek liburuak kontsultatzera etor daitezke, eta telebista bat ere badute bideoak ikusteko», ziurtatu zuen Pugliesek. Erakusketa berrian, hamaika
|
hizkuntzatan
idatzitako dokumentuak ikus daitezke: euskara, katalana, galiziera, gaztelania, portugesa, frantsesa, ingelesa, italiera, alemaniera, norvegiera eta baita japonieraz ere.
|
|
|
Ez dakit berandu ez ote den izango. Kezkak, batzuek arduratuago ikusten ditudalako programa informatikoen itzulpenak bultzatzen hizkera kriptiko hori berdin zaigu erabiltzaileoi edozein
|
hizkuntzatan
, ez ordea negoziokoei eta ez euskaraz zuzenean idatzitako liburu xarmant horiek irakurtzen. Horregatik kezkak, tesi antzera agertuak.
|
|
|
Zein
|
hizkuntzatan
irakatsi behar da?
|
|
|
Nire iritziz, Euskadiko hiru
|
hizkuntzatan
eta, horiez gain, ingelesez ere. Horrek ez du esan nahi unibertsitate guztietan lau hizkuntza horietan eta neurri berean irakatsi behar denik.
|
|
|
Zein
|
hizkuntzatan
irakatsi behar da?
|
|
|
Batzuek ez dute harridura ezkutatzen" Sarrionandiaren poema bat, musika eta literatura biltzen dituen ikuskizun baten ardatz" eta antzekoak ikustean, baina gehienek, egia aitortzera, ez diote egunkari alemaniar bati edo indiar bati baino arreta handiagoa eskaintzen. Zuk eskertu egiten duzu informazioa bi
|
hizkuntzatan
jasotzea. Nolako hizkuntza halako informazioa ez, baizik eta halako plazera halako zirrara halako goxotasuna.
|
|
2003
|
|
|
Baina, Euskal Herrian, bere burua euskalduntzat duen jende asko da euskaraz ez dakiena. Zein
|
hizkuntzatan
hitz egingo dugu gai horri buruz. Euskaraz, ala gaztelaniaz?
|
|
|
Hatan horretan, Ballester horrek behin aitatu euskun berak baeukala baimena edozein
|
hizkuntzatan
mezea emoteko, bere ritoari jarraituz, jakina; eta euskeraz emoteko be prest egoala, norbaitek bere liturgiaren euskal itzulpena eskaintzen baeutsan. Bai gero?
|
|
|
soinu banda eta azpitituluak hainbat
|
hizkuntzatan
.
|
|
|
Gernikako herriak estreinatu berri du Bakearen Museoa eta, paradaz balia, begiratu ditut ikusliarrentzat lau
|
hizkuntzatan
argitaratu dituzten pertsona, alderdi edo elkarte ezagun batzuen oharrak euskal gatazkari buruz.
|
|
|
Manex Goihenetxek erakutsi duenez, Ipar Euskal Herrian, XVI. mendetik Frantses Iraultzara arte, liburu gehiago argitaratu ziren euskaraz frantsesez baino (90 euskaraz, 73 frantsesez eta 9 beste
|
hizkuntzatan
). Baina euskarazko liburu produkzioa, ia osotara gai erlijiosoen ingurukoa zen (90 liburutik 83), frantsesez orotariko gaiak lantzen ziren bitartean (literatura, zientziak, testu juridikoak, historia lanak,...). Epealdi horretan, Manex Goihenetxeren arabera, euskaraz ez zen propioki historia generoko lanik argitaratu (ikusi ditugun zeharkako historia aipamentxoak, eta eskuizkribu mailan geratu zen Etxeberri Sarakoaren testua albo batera utzita). 38 Hego Euskal Herrirako, gisa bereko inbentario zehatzik ezagutzen ez badugu ere, dudarik gabe, hemen ere, XVI XVIII. mendeen artean, euskarazko argitalpen praktikoki guztiak erlijio arlokoak izan ziren.
|
|
|
Arau berriak, berrikuntza nagusi gisa, kanpaleku librea debekatzea ekarri du, salbuespen bakar batekin: udalek gaitutako guneetan kanpatzeko autokarabanei ematen zaien aukera, kanpinek bezeroei segurtasuneko eta informazioko arauak lau
|
hizkuntzatan
azaltzeko liburuxka emateko betebeharra, eta ezbehar bakoitzeko gutxienez 600.000 euroko estaldura duen erantzukizun zibileko asegurua sinatzea. Gainera, gehienez ere zortzi hilabetez egon ahal izango da establezimendu horietan (lehen sei hilabete ziren), baimendutako zarata mugak ezartzen ditu (gehienez ere 50 dezibelio) eta instalazioak ezgaitasuna duten pertsonen beharretara egokitzeko neurriak ditu, oztopoak ezabatuz, espazioak erreserbatuz eta gida txakurrekin ibiltzeko baimena emanez.
|
|
|
Welchiak asmo onak dituela dirudien arren, adituek ez fidatzea gomendatzen dute. TrendMicro antibirusaren fabrikatzailearen arabera, birus berria sistema informatikoetarako diseinatuta dago hiru
|
hizkuntzatan
txinera, ingelesa eta korean, eta taldeko beste edozein nazionalitatek kalte larriak eragin diezazkioke. Gainera, TrendMikok ohartarazi zuenez, “kontragusanoek” trafiko gehigarria sortzen dute sarean, eta birus sistema garbitu ordez, are gehiago pilatzen dute.
|
|
|
Ze kognizio bide da eleaniztasuna herri baten egituraketa publikoan? Zelan pentsatzen dute eliteek, ze
|
hizkuntzatan
inferitzen dute. Ze alokuzio modu hautatuko dute eliteek?
|
|
|
Funtsean, gure bidaiari segida eman nahian, hango delegazio bat etorri da azaro hastapen honetan bai Euskal Herriaren hobeki ezagutzeko, bai Saint Pierre eta Miquelon uharteen aurkezteko. Guhaurek Euskal kultur erakundean sortu dugun euskarri multimedia bat Euskal Herrikoau rp egiak izenekoa eta lau
|
hizkuntzatan
egina (euskaraz, frantsesez, ingelesez eta espainolez) aurkeztu diegu eta oso interesatuak dira hango liburutegi eta turismo espazioetan horrelako lanabesaren ezartzeko.
|
|
|
(Niri dagokidanez, gaiak elkarren artean gero eta antzekoagoak izateraino aizuntzearen aurka daudenen artean kokatzen dut neure burua: gaur egun katolizismoa gustatzen ez zaion horrek hura utzi luke eta protestante bihurtu, edo ateo, eta ez hura suntsitu herri
|
hizkuntzatan
esandako mezaren antzeko aldaketa antzuak sartuz.) Eta fisikarekin halaxe da, erlijioarekin edo prostituzioarekin den bezalaxe. Baina ideologia berezi horiek, abilezia berezi horiek, ez dute lekurik norbanakoa gizartean bere eginkizunerako prestatzen duen hezkuntza orokorraren prozesuan.
|
|
2004
|
|
|
Eta beste aldarrikapen batzuetan horren prestu azaltzen diren sindikatuetako militanteek? Administrazioak bi
|
hizkuntzatan
gizartea zerbitzatuko badu, hango langileen bidez eman da, bada, zerbitzu hori. Baina, Piñeirorekin gertatzen den antzean, agidanez, hori beste batzuen egitekoa da.
|
|
|
Bi kontu besterik ez dut aipatuko, edo hiru. Bata, 1830ean, Pascual Iturriagak Hernanin antolatuko eskola, lau
|
hizkuntzatan
. Voltairezalea zela eta itxiarazi egin zioten.
|
|
|
Memoria para la conservacion de la lengua vascongada idatzi zuen Iturriagak, eta diputazioari aurkeztu. Mendea bukatu baino lehen, 1896an, Azkuek Bilbon, hiru
|
hizkuntzatan
jarri zuen martxa eskola, Sallekorrei eskatuta. Gaztelania, euskara eta frantsesa zituen gogoan.
|
|
|
Era horretara, zikloetan eta etapetan lantzen diren jakintza arloak hizkuntza desberdinetan jorratuko genituzke harik eta derrigorrezko heziketa prozesua burutu arte. Inguruabar horretan, unibertsitatean zein lanbide heziketan gai berberak hizkuntza desberdinetan eskaini beharrean, gai desberdinak hizkuntza desberdinetan eskaini ahal dira, hots, titulua eskuratu nahi duenak lau
|
hizkuntzatan
burutuko luke prozesu osoa. Sistema honek, hizkuntzak gauza konkretuak egiteko eskuratu ez ezik »hiztunen gaitasunean eraginez», hizkuntzak »haien artean euskara» beharrezkoak izatea eragingo luke, askoz baliabide gutxiago xahutuz, azkarrago ezartzeko modua eta errealitate berriei egokitzeko malgutasuna eskainiz.
|
|
|
Bere idazlan ugarietan (Estatu espainiarreko eta nazioartean, hainbat
|
hizkuntzatan
, 23 liburu eta 300 artikulu eta entsegu eman ditu argitara) nabarmentzekoak: Fundamentos de Educación Comparada (Dykinson 1982, 1986, 1991, errumanierara, ingelesera eta txinerara itzulitakoa), Problemas mundiales de la educación (Dykinson 1982, 1987, 1992), Primary Education on the Threshold of the Twenty first Century (ingelesez, frantsesez eta espainieraz, Paris 1986, 1987, 1988); Reformas educativas en Europa (Madril, 1994), The Enciclopedia of Higher Education, I.
|
|
|
Ez dira erdarak debekatuko. Baina soilik biztanle guztion elebitasun aktiboak, ziurta lezake hiztunon diskriminazio eza ezein
|
hizkuntzatan
–. 238
|
|
|
Euskaraz ari garela uste dugu eta erdaraz ari gara. Pentsamendu dena beste
|
hizkuntzatan
daukagu, alboan oso indartsu dauzkagu nola frantsesa hala espainola, eta ez da giro hemen irauten?. 531
|
|
|
Hori hemen, Yemenen eta Taiwanen. (...) Bi
|
hizkuntzatan
ongi mintzo dela uste duena, bi hizkuntzatan ongi idazten duela uste duena, eta hiru edo lau hizkuntzatan ongi egiten duela uste duena zer esanik ez, erdipurdiko bizimodu ergelaren eredu baizik ezin liteke izan. Ez nortasunik, ez inongo errorik ez sustrairik ez duten idiota modernoak dira bestela pentsatzen dutenak.
|
|
|
Hori hemen, Yemenen eta Taiwanen. (...) Bi hizkuntzatan ongi mintzo dela uste duena, bi
|
hizkuntzatan
ongi idazten duela uste duena, eta hiru edo lau hizkuntzatan ongi egiten duela uste duena zer esanik ez, erdipurdiko bizimodu ergelaren eredu baizik ezin liteke izan. Ez nortasunik, ez inongo errorik ez sustrairik ez duten idiota modernoak dira bestela pentsatzen dutenak.
|
|
|
Hori hemen, Yemenen eta Taiwanen. (...) Bi hizkuntzatan ongi mintzo dela uste duena, bi hizkuntzatan ongi idazten duela uste duena, eta hiru edo lau
|
hizkuntzatan
ongi egiten duela uste duena zer esanik ez, erdipurdiko bizimodu ergelaren eredu baizik ezin liteke izan. Ez nortasunik, ez inongo errorik ez sustrairik ez duten idiota modernoak dira bestela pentsatzen dutenak.
|
|
|
Epelak ere hasi omen ziren berotzen egun haietan: . Epeletik gora egin behar luke euskal gizarteak ere, herri honen eraikiera zinez zein
|
hizkuntzatan
eta ze modutan ehundu nahi duen argi adieraziz. Eta epeletik gora jo behar lukete Erakundeek?. 414 Bihotz taupadak bizkortu eta euskaltzaleen odola borborka.
|
|
|
Euskaltzale askoren buruhauste gogorra izan da, dudarik gabe, hizkuntza jokaeraren zer nolakoak atzemateko gogo bizia. Ikuspegi holistikoaren premia nabarmendu da duela gutxi eratutako batzar batean.591 Bi
|
hizkuntzatan
bizi den gizarte batean horietako bat bestearen ordez hautatu izanak dituen zergatikoak begiz jotzeko, egia esan, begi zorrotza behar da, hiztunaren komunikazio egoerak etengabe aldatzen baldin badira behinik behin. Bateko, egitura soziolinguistiko objektiboaren aldaera daukagu holakoetan, hizkuntza bakoitzak gizartean irabazia daukan legitimazio sozialaren oihartzuna; besteko, aldiz, hiztunen kontzientzia linguistikoa, aurreko baldintza soziolinguistiko objektibo horien aldekoa edo aurkakoa.
|
|
|
Aurreko atalean aztertu dugun logikaz baliatuz, hau da, proposizioen iogikaz baliatuz, matematikan eta, hedapenez, beste zenbait
|
hizkuntzatan
gcrtatzen diren argudioak ezinadieraz ditzakegu. Dioguna ulertzeko, kontsidera dezagun ondoko argudio hau:
|
|
|
FAOk Kodearen eta Nazioarteko Ekintza Planen aplikazioa sustatzeko egiten dituen jarduera osagarrien artean daude akuikultura eta arrantza arduratsuaren eta arrantza antolatzeko ikuspegien berri ematen duten jarraibide ugari prestatzea; FAOren Arrantza Kodea programa aurkeztea, garatzen ari diren herrialdeei Kodea aplikatzen laguntzeko. FAOk gogorarazi du, halaber, Kodea, 40
|
hizkuntzatan
itzulia, hainbat kanaletan zabaldu dela: gobernuetan, arrantzako eskualde erakundeetan, gobernuz kanpoko erakundeetan eta oinarri komunitarioko erakundeetan.
|
|
|
Birusei eta Segurtasun Informatikoari buruzko Alerta Goiztiarreko Zentroak (CATA) ohartarazi du “zizare” bat agertu dela, “Zafi.D” izenekoa, posta elektronikoko mezuen bidez banatzen den kode maltzurra, Gabonetako zorion mezu baten itxura duena. “Eguberrietako zorion mezuak erabiltzen ditu hainbat
|
hizkuntzatan
, eta posta elektronikoko helbidearen arabera hautatzen du”, adierazi du CATA enpresak. P2P fitxategiak trukatzeko sareen bidez ere zabaltzen dela jakinarazi du.
|
|
|
Halere, zenbat hitz duzu zure hiztegian? Edozein
|
hizkuntzatan
, zenbat kolorek dute izen berezirik. Zeiñek du frekuentzi guzientzako hitz berezirik?
|
|
|
" Finlandiera"," finlandiarren" hizkera alegia, ez da Sueden’go hizkuntza berbera baizik. Berezketa berbera egiten da beste
|
hizkuntzatan
: " finlandais" eta" finnois" frantseseraz;" finlandés" eta" finés" espaiñeraz.
|
|
|
Konkretuki, 2005 urte amaierarako, hitza, dantza etamusika ren inguruko ikusgarri berezi bat obratuko dugu artista profesionalekin, halaber euskara espazio publikoetan sarrarazteko ekintzak, edo haurrentzat eskolan edo eskolatik kanpoko euskarazko animazioak, ahantzi gabe orain bertan prestatzen ari garen internet atari berria, lau
|
hizkuntzatan
. Azkenik, Kantuketan bezalako erakusketa ibiltari berri bati buruz lanean hasiak gara.
|
|
|
Kritika konplizea proposatzean kritikaren kontestualizazioa egiten dugu. Zein herritan, zein
|
hizkuntzatan
, zein literaturatan ematen den. Kritika eraikitze nazional eta herrikoian situatzen da, euskal proiektuaren aldeko konplizitatean, eta ernegarria eta bizigarria izatearen eginbidea du.
|
|
|
Hau ulertzeko kontuan izan behar da berarentzat pentsamendua eta giza egitura razionalak hizkuntzaren aurrekoak direla, eta horregatik bere egiara heltzeko ez dela beharrezkoa izango elkarrizketa prozedura bati jarraitzea, bakarrizketa nahikoa izango da-eta arrazoimenera eta egiara heltzeko. Berdin da, beraz, zein
|
hizkuntzatan
dihardugun, latinera, behe bretoiera, frantsesa..., guztien aurretik pentsamendua legoke. Ez da ukatzen, orduan, hizkuntz aniztasunaren balioa, baina onartzen da, haatik, hizkuntzarako gaitasunaren aurretik badela ahalmen bat, egitura razional bat, edozein motatako hizkuntzaren aurrekoa izango dena eta eurak baldintzatzen dituena.
|
|
|
Oso berria da dena Loiuko aireportuan. Bilbao, Euskal Herria, Spain txartela ikusi zuen buru gainean Ferminek, ezkerretara beste bat hiru
|
hizkuntzatan
: Ez hartu besteren maletarik, No coja la maleta de otro, Take your own baggage.
|
|
|
Ez du inporta zein
|
hizkuntzatan
esaten diodan,
|
|
2005
|
|
|
Jite askotako programak aurkezteaz gain bi
|
hizkuntzatan
aritu da, gehienetan euskaraz. Berari galdetu diogu ea nola moldatzen den ondoen:
|
|
|
Egia da, erabilerari dagokionez, katalanaren aurrerapena txikiagoa dela gaitasunarena baino. Hori horrela da, baina edozein
|
hizkuntzatan
gertatzen da hori. Ez da harritzekoa.
|
|
|
Luxua da estresa, definizioz. Afrikako zenbait
|
hizkuntzatan
ez omen dute" etorkizun" adierazten duen hitzik. Etorkizunaren premiarik ez dutelako.
|
|
|
Iparraldeko bertsolaritza hobeto ezagutzeko abagunea eskaintzen du Euskal Kultur Erakundeak sareratu duen www.bertsulari.com webguneak. Lau
|
hizkuntzatan
(euskara, frantsesa, gaztelania eta ingelesa) jarri dituzte edukiak: bertsolaritzaren historia eta bilakaera, bertso saio eta txapelketen albisteak, Iparraldeko bertso eskolen mapa, azken albisteak, bideoak eta Amets Arzallus, Sustrai Colina, Miren Artetxe, Patxi Iriart eta Xalbador zenaren gogoetak jaso dituzte.
|
|
|
Bitartean Baionako geltokia berritzeko lanak bukatzen ari dira eta hainbeste ekintzen bitartez aldarrikatua izan zen seinalitika elebidunetik haratago joateko asmoa dute SNCFeko arduradunek. Iragarkiak hiru
|
hizkuntzatan
ezarriko omen dituzte: frantsesa, espainola eta ingelesa.
|
|
|
Ipuinak hiru
|
hizkuntzatan
irakur daitezke erakusketan, euskaraz, gaztelaniaz eta jatorrizko hizkuntzan.Gainera, guztiak liburu batean bildu dituzte, Alberdania argitaletxearen eskutik, eta bertan ipuinez gain, margo lanen argazkiak ere ikus ditzakegu.
|
|
|
Adibidez, euskaraz eta espainieraz gaitasun osoa lortzea, euskara lehenetsiz, bi hizkuntzak ikasleentzat" naturalak" izan daitezen; 3) Adina kontuan hartu eta hezkuntzako mailetan lau hizkuntzekiko plangintza bateragarria eraiki; 4) Modu egokienak zeintzuk diren kontuan hartu: murgiltzea, curriculumaren ikasgaiak hainbat
|
hizkuntzatan
ikasiz eta biziz. Hainbat esperientzia egin da orain arte eta badirudi, emaitza onak lortu dituztela.
|
|
|
Kontsumitzaile eta erabiltzaileek betetzeko egiten diren inprimaki edo eredu ofizialak bi
|
hizkuntzatan
emango dira.
|
|
|
Kontsumitzaileak edo erabiltzaileak berak hizkuntza ofizialetako bakarra erabiltzea nahi duela adierazi ezean, bi
|
hizkuntzatan
idatziko dira atxikipen kontratuak, klausula ereduak dituzten kontratuak, araupeko kontratuak, baldintza orokorrak eta kontratu horiei buruzko edo horiek egitearen ondoriozko agiriak.
|
|
|
Zehazki kontsumitzaileei zuzendutako jakinarazpenak bi
|
hizkuntzatan
eman dira, eta baita fakturak, aurrekontuak eta antzeko agiriak ere, kontsumitzaile eta erabiltzaileak berak bi hizkuntza ofizialetako bat bakarrik erabiltzea aukeratu ezean.
|
|
|
Bi
|
hizkuntzatan
idatziko dira, halaber, produktu eta zerbitzuak erabili eta mantentzeko jarraibideen liburuxkak, berme agiriak eta etiketetan eta ontzietan adierazi beharrekoak.
|
|
|
Kontsumitzaile eta erabiltzaileei zuzendutako produktu, ondasun eta zerbitzuen eskaintza, sustapena eta publizitatea, erabilitako euskarria edozein dela ere, bi
|
hizkuntzatan
egingo da.
|
|
|
Lege horren oinarriak ondokoak dira: hizkuntza ofizialkidetarik edozeinetan (gaztelaniaz zein katalanez) aurkeztutako agiriak erregistra daitezke; erregistroko idazkuna eragin duen agiria zein
|
hizkuntzatan
izan, eta hizkuntza ofizial hori erabil daiteke idazkuna egiteko; eskatzaileak aukeratutako hizkuntzan emango dira ziurtagiriak; herritarra hartzeko, edozein hizkuntza erabil daiteke, baina bi hizkuntza ofizialetako inprimakiak egongo dira eta euren arteko itzulpen lanak arinduko dira.
|
|
|
Hirugarrenean, zuzenean itzuli behar dira bi testu, oposiziogileak aukeratutako atzerriko bi
|
hizkuntzatan
. Eskaera orrian hala eskatuz gero, oposiziogileak modu berean egiazta dezake beste hizkuntza batzuk ere badakizkiela.
|
|
|
eta berdinak dira edozein
|
hizkuntzatan
idatziriko testuetan. Mota honetakoak dira Nazioarteko Sistemako unitateen laburtzapenak, elementu kimikoen ikurrak eta formulazioa, eta formula eta ekuazio matematiko eta fisikoak.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailaren mendeko Hiru.com atariak hizkuntza autodidaktak ikasteko metodo berri bat jarri du abian, multimedia sistema baten bidez helduentzat. Europako Batasuneko (EB) lau
|
hizkuntzatan
(ingelesa, frantsesa, alemana eta italiera) titulu ofizialaren hirugarren maila arte ikasteko aukera ematen du e LEA izeneko programak. Bi ikaskuntza modalitate daude:
|
|
|
Elebitasunetik abiatuz bi dira Udalak egiten dituen bi salbuespenak (hizkuntza paisaiari dagokionez), Landak azaldu zuenez. Lehendabizi, bi
|
hizkuntzatan
grafia oso antzekoa den terminoetan euskarari ematen zaio lehentasuna. Adibidez,' aeropuerto' eta' aeroportua' hitzen kasuan.
|
|
|
Arau orokor bezala, elebitasunetik abiatuz bi dira salbuespenak (hizkuntza paisaiari dagokionez). Lehendabizi, bi
|
hizkuntzatan
grafia oso antzekoa den terminoetan euskarari ematen zaio lehentasuna. Adibidez," aeropuerto" eta" aeroportua" hitzen kasuan.
|
|
|
Egitasmo horren bidez, Informazio eta Komunikazio Teknologietan oinarrituriko zerbitzu multzo bat eskaintzen da lau
|
hizkuntzatan
(euskaraz, frantsesez, ingelesez, gaztelaniaz).
|
|
|
" Dragoi Bolak pila bat galtzen zuen gaztelaniaz, baitaDo ra emonek ere". Produktu bat lehenengoz zein
|
hizkuntzatan
ezagutzen den, eragin handia duela onartzendute ikasleek. Lehenengo hizkuntzan ezagutzen den produktua, oroimen onarekin gorde ohi dute;" galera" —hautematekotan— produktu bera bigarren hizkuntzan entzunondo ren gertatzen da, eta bigarren hizkuntzari lotuta egon ohi da (kontuan hartu gabe zein hizkuntza den kaltetua; bigarrena izate hutsagatik baizik):
|
|
|
5) Lehenago aipatu dugunez, ikasleek fikzioko pertsonaia bat ezagutzen dutenean, horrek sortzen du erreferentzialtasuna: lehenengo zein ahotsi lotuta ezagutu duten huraxe da" benetakoa" beraientzat, pertsonaia horrek zein
|
hizkuntzatan
hitz egin duen bainoago. Adituek ere garrantzitsutzat daukate hori.
|
|
|
Etorkinentzako irudizko hiztegia. Oinarrizko lexikoa zazpi
|
hizkuntzatan
. (e).
|