|
2001
|
|
|
hiztunarentzat/ ikaslearentzat
|
hizkuntza
komunikazio tresna ezezeelkarreragin tresna da.
|
|
|
c) Lehenbiziko puntuan
|
hizkuntza
komunikazio tresna ezezik elkarreragin tresna dela esan dugu; bigarrenean, bestalde, testua/ diskurtsoa erdigunetzat etasaialekutzat hartzen duen pedagogia aipatu dugu. Bi alderdi horiek estuki lotutadaudela antzeman dezakegu.
|
|
|
Euskararen berreskuratze prozesuak euskara erabiltzen dueneuskalduna eskatzen digu, eta ez bakarrik euskara ezagutzen duena. Ondorioz, komunikazioak garrantzi handia hartzen du ikas prozesuan,
|
hizkuntzak
komunikazio tresnak besterik ez direlako, eta ikasleak behar komunikatiboak asetzekobaliagarria dela frogatzen duen neurrian erabiliko duelako. Hizkuntzaren arloformalaren eta komunikazio gaitasunaren artean dagoen harremana oso estua dahelduen euskalduntzean, hizkuntza ezagutzeko motibazioa komunikatzeko erabiltzen hasten diren neurrian handitzen delako.
|
|
|
Gaur egungo hizkuntza eskolen azken helburua xede
|
hizkuntzaz
komunikazio gaitasuna lortzea da. Horrela, bada, ez da arraroa azken hamarkadetan lan ugarikargia ikusi izana hizkuntzaren azterketa komunikatiboa egiteko asmoz.
|
|
|
Honela, beharrezkoa ikusten da sare baten ezarpena, zeinen sistemek hizkuntzaren jarraipena gizartea ren alor guztietan bermatzen duten. Berriro diot
|
hizkuntzak
komunikaziorako tresna eraginkorra izan behar duela, deskribatzea, aztertzea eta egituratzea eta harremanak egitea ahalbidetzen duen tresna.
|
|
2002
|
|
|
|
Hizkuntza
komunikaziorako gaitasunak
|
|
|
2 GAITASUN KOMUNIKATIBOA eta GAITASUN OROKORRAK: Ekintzakomunikatiboaren bidez ikasleak bakarka edo agente sozial bezala gaitasunbatzuk garatzen ditu, bai orokorrak eta, batez ere,
|
hizkuntzaren
komunikaziorakoak.
|
|
|
|
Hizkuntza
komunikaziorako gaitasunak
|
|
|
– Eredu honek gaitasunaren erdigunean diskurtsoa jartzen du;
|
hizkuntza
komunikazioa da eta komunikazioa diskurtsoan mamitzen da. Horrenbestez, gaitasun diskurtsiboa dateke funtsezkoena.
|
|
|
2
|
Hizkuntza
komunikazio eta lan testuinguruaren arteko lotura.
|
|
|
Komunitate linguistikoak erabat aparte biziko lirateke Euskal Herrian, euskaldunek inguru hurbileko erdarak ontzat hartu eta komunikazio tresna gisa erabili izan ez balituzte. Ez da gauza bera gertatzen erdaldunen lerroetan, horiek ez baitute aintzakotzat hartzen euskal
|
hizkuntza
komunikazio tresna moduan. Hizkuntzen arteko lubakia ez da itxi; areago, badirudi gero eta zabalagoa izan daitekeela, baldin eta neurri zuzentzailerik hartzen ez baldin bada.
|
|
|
Hizkuntzak gizartea existitzea ahalbidetzen du.
|
Hizkuntzak
komunikazio zehatza, pentsatua eta bizkorra sortzeko bideak zabaltzen ditu. Lengoaiak, jakina, gizartearen arautegiak sortu ahal izatea dakar, giza harremanetan beharrezkoa den informazioaren trukaketa garatuz.
|
|
|
Komunikazio linguistikoaren ardatza?
|
hizkuntzaren bidezko
komunikazioaren ardatza, hitza da, berba, elea.
|
|
|
Adigai eta ideia berriak idazten diradoktore tesietan, ikertzaile gazteen lehenbiziko ikerketa lan garrantzitsuak baitira. Hori dela eta, aberasgarri samarra da tesia euskaraz idaztea, bai doktore berria ren hizkuntz prestakuntzaren ikuspuntutik, bai eta
|
hizkuntzaren
komunikazio beharren ikuspuntutik ere. Gaur, euskaraz idazten diren tesien portzentaia %10 baino baxuagoa da Euskal Herrian, eta EHUn egindakoak dira idazten direngehienak.
|
|
2003
|
|
|
Teorian argi omen dago:
|
hizkuntza
komunikazioaren oinarrizko esparrutik harago doa. Praxiak beste aurpegi bat erakusten du:
|
|
|
Euskarazko komunitate sentsazioa areagotzeko, ezinbestekoa da gazteek ikustea euskara ez dela bakarrik eskola tresna bat. Eskuartean darabilgun  ikerketa horrek argitzen duenez,
|
hizkuntza
komunikazio bidea izateaz gain gizarte egitura guztietan txertaturik dagoen giza baliabidea da; hala da teorikoki behintzat.
|
|
2004
|
|
|
Kontrako prozesua egin nahi badugu inportantea da jendeen arteko elkar ezagutza garatzea.
|
Hizkuntza
komunikazio tresna izatea nahitaezko da. Gainera »Noelek esan bezala» laugarren hizkuntza bat sartu da gure artean:
|
|
|
Hizkuntza, pentsamenduaren garapen harian momentu jakin batetik aurrera, tresna formala bilakatzen da, kultur ondarearen ikasbidea bai, baina baita kontzeptuaren egituratzailea eta arrazonamenduaren euskarria ere. Edozein
|
hizkuntza
komunikazio tresna hutsa bailitzan definitzea eta horretara mugatzea, norbanakoaren garapena alderdi horretara mugatu nahi izatea bezalatsu da. Adierazi moduan, hizkuntza ez da soilik komunikaziotarako erabiltzen, emozioetan, pentsamenduaren garapenean eta ihardueran besteak beste erabili beharrekoa baita?. 31
|
|
|
Hori ulertuko nuke nik Mendigurenen goiko iritzi horretan. Haatik, hizkuntzaren erabilera ezin da gizarte organo bakartu baten irudira planteatu; besteak beste, ustezko beregaintasun hori ez dagoelako gizarte komunikazioaren sare orokor eta nagusitik at. Gorputzaren organo guztiak odolaren zain sareetan txertatuak dauden bezalatsu, familia bezalako esparru pribatuak ere
|
hizkuntzazko
komunikazio sareetan estekatuak baitaude gizartearen bizitzan.
|
|
|
Bada besterik ere, adierazitakoaz gainera. Diglosiaren minbiziak jotako
|
hizkuntzaren
komunikazio garapena nola bideratu behar da mintzaira hori komunikazioaren erabilera eremu guztietan garatzen ez bada. Kanpo eta barne diglosiaz ari naiz, ageriko gauza denez.
|
|
|
Kontzeptu honen argitan ere ikusi behar baita euskararen aurrerapena, ez soil soilik eremu formaletan bereganatu dituen eginkizun berrietan. Dudarik gabe, ondorio sakonak dituen gertaera da
|
hizkuntz
komunikazioaren zer nolakoa, gaitasun komunikatibo horren izaerak zuzen zuzen eragiten baitu euskararen erabileran. Halaxe da, bai, halaxe denez:
|
|
|
Funtzio komunikatiboa barik, erakusle bereizgarritzat hartzen zuen. Eta hizkuntza izan lukeen bezala berpentsaturik berrasmatzen saiatu zen, balizko printzipio batzuen arabera,
|
hizkuntzaren
komunikazioaren funtzioa bigarren mailan alboratuz. 1893ko Larrazabaleko hitzaldian, helburu garbia erakusten du:
|
|
2006
|
|
|
Lehendabizikoa kenduta(, ulergarritasuna?
|
hizkuntza
komunikazioan gertatzen dela aurresuposatu behar dugu, bestela gainerako dimentsioek ez dute zentzurik), beste hiru asmoak neurtzea entzuleari dagokio: egia, edo errealitatearekiko konexioa; zuzentasun normatiboa; eta egiazaletasun subjektiboa52.
|
|
|
Eredu teleologiko estrategikoan,
|
hizkuntza
komunikazio bitartekoa baino ez da, plan estrategikoak aurrera eramateko bitartekoa, hain zuzen. Bere oinarrian aktorea mundua harremana aurkitzen dugu, eta mundua, interbentzioa eta manipulazioa ametitzen duen objektu gisa ikusten da.
|
|
|
Berritasunen artean, etapa arrakastaz amaitzeko, ikasleek oinarrizko zortzi gaitasun lortu dituzte:
|
hizkuntza
komunikazioa, matematika, mundu fisikoarekiko ezagutza eta elkarreragina, informazioaren tratamendua eta gaitasun digitala, gizartearen eta herritarren gaitasuna, kultura eta arte gaitasuna, ikasten ikasteko gaitasuna eta autonomia, eta ekimen pertsonala. Etapako lau kurtsoetako irakasgaiak gaitasun horiek lortzera bideratuta egongo dira.
|
|
|
• Komunikazio ikuspegia.
|
Hizkuntzak
komunikazio eta esanahien negoziaketa testuinguruan ikasten dira, nahiz eta hizkuntzaren alderdi formalenak ere kontuan hartu behar diren ikuspegi sistematiko osoan.
|
|
2007
|
|
|
bestela, izan ere, euskaldun gazte elebidun, edo hiru eledun? horrekzergatik jotzen du erdal prentsara horren erraz bere eskola
|
hizkuntzaren
komunikazio bidea utzita?
|
|
|
Funtsean nirekin bat den zeretik sortua den hartan, batean urtzen dira subjektu eta objektu, menpekotasun eta menpegabeziaren kontzeptuak. Hizkuntza nire jabegoa da, nik egiten dudan eran, nik sortzen dudalako; eta horretarako oinarria aldi berean giza belaun guztien hizketan eta hitz egin izanean datzanez gero, haien artean
|
hizkuntzazko
komunikazioa etenik gabe egona izan dadin bestean,
|
|
|
Europar Batasunaren (EB) gomendioen arabera, oinarrizko zortzi gaitasun identifikatzen dira:
|
hizkuntza
komunikazioan, matematikan, mundu fisikoa, soziala eta herritarra, kulturala eta artistikoa ezagutu eta elkarrekintzan, ikasten ikasteko, eta autonomia eta ekimen pertsonalean. Irakasgai bakoitzean erreferentzia esplizituak sartzen dira gehien orientatzen diren oinarrizko gaitasunetan egiten duten ekarpenari buruz.
|
|
|
Hizkuntzari buruzko pedagogiaren galdera, sakonean, ez da estrukturala(" zein" da kode linguistikoaren egitura?) edo portaerazkoa(" nola" erabiltzen da
|
hizkuntza
komunikazioan?), baizik eta funtzionala(" zertarako" balio dio hizkuntzak gizakiari?) 107 Zentzu honetan interesgarria dirudi Buhlerren" hizkuntzaren teoria" klasikoa gogora ekartzea, non" hizkuntza" —Aristotelesi jarraituz— gizakiak edo" animalia sozio-politikoak" (zoon politikon) erabiltzen duen" tresna" (oiganon) bezala interpretatzen... " errepresentazio funtzioa" (zeinuak" sinbolo" bezala objektuarekiko duena)," espresio funtzioa" (zeinuak" sintoma" bezala igorlearekiko duena) eta" apelazio funtzioa"
|
|
2008
|
|
|
Ixa Taldea & Elhuyar Fundazioa (2007)" Testu corpusak: ezaugarriak, eraketa eta tresnak." In
|
Hizkuntza
komunikazioaren eta teknologiaren garaian. Herri Arduralaritzaren Euskal Erakundea (IVAP).
|
|
|
Hizkuntza beharra soilik ekonomikoa edo komunikazio behar berehalako baten adierazle ez dela onartuz, L. J. Calvetek hizkuntzen identitate funtzioa txertatzen du bere ikuspegian; baina gero funtzio hori gizarte funtzio nagusiekiko2 gutxiesten du. Identitate funtzio hori, gizarte eskaeren eragilea dena eremu urriko hizkuntzen kasuan —eskualdehizkuntzak esaten zaie Frantzian hizkuntza horiei—, nahiz eta berez ukatua izan ez, alferrikakotzat hartzen da
|
hizkuntza
komunikazioko oinarrizko nahiak, eta beraz hizkuntzen bizitza, asetzeko. " Guretzat hizkuntza ez da jada objektu sakratu bat, arriskuan dagoen monumentu bat, gizakiarekiko kanpo tresna bat.
|
|
|
Identitate funtzioak, soilik, ez du benetan aukera handirik komunikaziofuntzioan gutxi asetzen diren —edo batere ez— nahiak konpentsatzeko.
|
Hizkuntzak
komunikaziorako gizarte erabilgarritasuna edo instrumentaltasuna izan behar du, eta hemen hizkuntza, gure ustez, orokorrean hartu litzateke, hizkuntza jakin batek oraindik erabiltzen duen edo erabil dezakeen taldearentzat izan dezakeen erreferentzia funtzioaren bitartez. L. J. Calvetek hizkuntzaren gizarte funtzio horri buruz mahaigaineraturiko galdera funtsezkoa da, baina, gure ustez, galdera horren erantzun bakarrak ez luke izan behar esatea funtzio hori betetzeko ahalmena galdu duen hizkuntza jada ez dela baliagarria, eta ez dela harritzekoa hizkuntza horren hiztunak hizkuntza horretatik aldentzea.
|
|
|
|
Hizkuntzak
komunikaziorako gizarteerabilgarritasuna edo instrumentaltasuna izan behar du, eta hemen hizkuntza, gure ustez, orokorrean hartu litzateke, hizkuntza jakin batek oraindik erabiltzen duen edo erabil dezakeen taldearentzat izan dezakeen erreferentziafuntzioaren bitartez.
|
|
|
Hutsaren hurrengoa. Hizkuntzari buruzko tresna kontzeptuak era horretan pentsatzera behartzen gaituenez gero, euskal kulturaren berezko balioa kultura horren edukietan besterik ez du hautematen ikuspegi instrumental horrek, edukietatik aparte dagoen
|
hizkuntzaren
komunikazio, irudikatze, ezagutze eta sortze jarduna ez baita kulturaren ezaugarri.
|
|
|
–Hizkuntzaren teoria murrizgarriaren ustez,
|
hizkuntza
komunikaziorako darabilgun tresna hutsa da, jadanik, errealitatean egon dauden, gauzak komunikatzeko lanabesa; eta gauza horiek, jakina, independenteak direnez gero, hizkuntzatik kanpo daude:
|
|
|
Horrela, derrigorrezko hezkuntza etapetako arlo edo irakasgaien curriculuma diseinatzean, bakoitzak, neurri handiagoan edo txikiagoan, oinarrizko zortzi gaitasun garatzen eta eskuratzen lagundu du:
|
Hizkuntza
komunikaziorako gaitasuna. Matematikako gaitasuna.
|
|
|
|
Hizkuntzek
komunikazio aukerak areagotzen dituzte, eta abantaila horri esker, milaka kilometrora dauden adin txikikoak harremanetan jarri dira. Ekimen horri “Letter Exchange” (karta trukea) deritzo, eta barneko errefuxiatu eta desplazatu gazteak harremanetan jarri nahi ditu bizi baldintza oso desberdinak dituzten beste adin txikiko batzuekin.
|
|
2009
|
|
|
Ludotekak haurrak jolastu ahal izateko eta ongi pasatzeko guneak izaten dira, eta euren trebetasunak, ahalmenak eta nortasuna garatzeko ere baliagarriak dira. Egitasmoaren xedeak euskara ikasgeletako lau horma artetik nolabait ateratzea eta jolasen bidez
|
hizkuntza
komunikazio tresna ere badela ikusaraztea dira.
|
|
|
Irakasgai horien guztien kasuan, haurrak hutsetik abiatzen dira eskolan hasten direnean. Euskararen ikaskuntza haiekin parekatuko balitz, zeharo alboratuko genuke
|
hizkuntzak
komunikazioan duen funtsezko eginkizuna, baita hizkuntzaren esanahia ere nortasun pertsonala nahiz soziala osatzeko prozesuan. Hori dela-eta, euskararen irakaskuntza/ ikaskuntza egungo testuinguruan bermatzeko ezinbestekoa da eskolaz kanpoko errefortzua; errefortzu hori, gizarteerabilerari dagokio.
|
|
|
Zenbait girotan erran komuna da
|
hizkuntza
komunikazio tresna hutsa dela eta, beraz, politikaren esparrutik erabat kanpo egon lukeela. Baieztapen bera modu gordinagoan agertzen da batzuetan, alegia, hizkuntza berez
|
|
|
ISEI IVEI erakundeak 2005 urtean egin zuen ikerketa oinarritzat hartuta ondorioztatu berri duguna berretsi baino ez dute egiten lehen hezkuntzako laugarren ikasmailako eta derrigorrezko bigarren hezkuntzako bigarren ikasmailako ikasleen Diagnostiko Ebaluazioa egiteko 2009an ISEI IVEI erakundeak berak buruturiko proben emaitzek [66]. Ikerketa horretan, beste zenbait gaitasunen artean, Euskarazko
|
Hizkuntz
Komunikaziorako Gaitasuna neurtzen da, hiru mailotan: hasierako maila, erdiko maila eta maila aurreratua.
|
|
|
hasierako maila, erdiko maila eta maila aurreratua. Ikasketak ereduan egin dituztenen %38, 5ek euskarazko
|
hizkuntza
komunikaziorako gaitasun maila aurreratua erakusten du, %38, 6k erdi mailako gaitasuna, eta %22, 9 hasierako mailan geratzen da. Etxeko hizkuntza euskara dutenen kasuan, ordea, %55, 3 dira gaitasun maila aurreratua erakusten dutenak, eta etxeko hizkuntza gaztelania dutenen kasuan, berriz, %32, 4 besterik ez dira gaitasun maila hori bera erakusten dutenak, nahiz eta, ez dezagun ahantzi, guztiak ereduan jardun ikasketak egiten.
|
|
|
Bastardas ek bere aurreragarritasun irizpidearen aplikaziorako proposatzen du tokian tokiko hizkuntzan bete daitekeen komunikazio funtzioa ez dezala eremu handiagoko hizkuntzak bete (subsidiariotasun printzipioa) eta tokian tokiko hizkuntzentzat gordetako komunikazio funtzioak ez daitezela bigarren mailakoak izan, hots,
|
hizkuntzen arteko
komunikazio funtzioen banaketa egiterakoan tokian tokiko hizkuntzak ez daitezela bigarren mailakotzat hartuak izan.
|
|
|
Beste hitz batzuetan esanda,
|
hizkuntzen
komunikazio gaitasunaren eta garapenaren neurria mugatzen duena ez da hizkuntza bera, baizik eta hiztunek hizkuntzari urteetan zehar eman dioten erabilera eta funtzionaltasunaren nolakoa. Lizardik euskararentzako aldarrikatu zuen hizkuntza noranahikoaren irudiaz baliatuz, zenbat eta noranahikoago izatea lortu, orduan eta era guztietako errekurtso gehiagoz eta aberatsagoz jabetzen da hizkuntza, edozein delarik ere.
|
|
2010
|
|
|
Etxean haurrekin erdara praktikatzen hasi behar al dugu?
|
Hizkuntzak
komunikazio tresna hutsa balira, aisa erantzunen genioke galdera horri akaso. Ez dira, ordea.
|
|
|
Berarentzat 21 mendean eleaniztasuna beharrezkoa da gure bizitzarako behar dugun informazioren sarbidea ziurtatzen baitu.
|
Hizkuntzak
komunikazio tresnak izateaz gain mundu eta kultura berriei ateak irekitzeko ezinbesteko lanabesak bihurtzen ari dira. Amaitzeko, unibertsitatean euskara eta beste hizkuntzen egoerei buruzko gogoetak eta eztabaidak planteatzen ditu.
|
|
|
Familiaren hizkuntzak eragin nabarmena du euskarazko
|
hizkuntz
komunikazioaren emaitzetan. Honek 2009an adierazi zena baieztatzen du eta agerian uzten du familia inguruneak, eskolarekin batera, hizkuntz gaitasunak eskuratzeko prozesuan duen garrantzia.
|
|
|
Gaur egun
|
hizkuntza
komunikazio tresnatzat hartzen da eta hizkuntzaren eta testuinguru soziokulturalaren arteko loturak gero eta garrantzi handiagoa du. Zenbait ikertzailek ideia hori azpimarratu dute euren teorizazioetan.
|
|
|
Horrenbestez,
|
hizkuntza
komunikaziorako tresnarik eraginkorrenetarikoa den heinean, hiztunen komunikazio gaitasunak ere garrantzia hartu du, eta ikerketa askoren oinarri izan da.
|
|
|
Balorazio hori curriculumaren oinarrizko gaitasunak batera ebaluatuz lortzen da:
|
hizkuntza
komunikazioa, matematika, ezagutza eta mundu fisiko, sozial eta hiritarrarekiko elkarreragina. Proba pilotuak egin ondoren, ikasturtean, lehen hezkuntzako hezkuntza sistemaren diagnostikoaren ebaluazio orokorra hasi zen (lehen hezkuntzako laugarren maila), eta ikasturtean bigarren hezkuntzako (DBHko bigarren maila) ikasturtea amaitu baino lehen aplikatuko da.
|
|
|
Fasoldek, hemen, bi" ikuspegi" posible bereizten ditu: bata" instrumentalista", zeinek"
|
hizkuntzak
komunikazio bitarteko bezala duen funtzioa nabarmentzen duen", eta bestea" soziolinguistikoa", zeinek" hizkuntzaren esanahi sinbolikoa eta soziala azpimarratzen duen" 194 Guretzat, jakina, bigarren hori da garrantzitsuena, hain zuzen, horrek pedagogia linguistikoaren dimentsio hezitzailearekin bat egin dezakeelako. Esan dezagun, beraz, hizkuntzaren inguruko ikerketa sozio-kulturalek, orokorrean, agerian uzten dutela zer puntutaraino den ere hizkuntz irakaskuntza, beti eta salbuespenik gabe, aldagai kontestualen menpeko.
|
|
|
horrexek osatzen du, Reyesen hitzetan," pragmatikaren beste interesgune nagusia", non aztertu beharrekoa" esanahi logiko gramatikalaren eta esanahi kontestualaren arteko aldea" den, bai eta horrekin batera" elkarrekiko ulermen prozesua bera" ere61 Kontua da, adibidez" ironiarekin" ikus daitekeen bezala, espresio linguistiko batek askotan —literalki esaten duenaz gain— ez dakarrela berarekin bakarrik erantsitako esanahi osagarri bat, baizik eta egiaz esaten duenaren justu kontrakoa adierazi nahi duela. Kasu horretan, bada, zeinu linguistikoen" erabilera ez konbentzionalaz" hitz egin behar dugu, horrek —Escandellen hitzetan— agerian uzten duelarik"
|
hizkuntzak
komunikazioan ez duela soilik informazioaren kodifikatzaile bezala jarduten" 62 Antzeko beste adibide bat da, Reyesek gogorarazi bezala," isiltasunarekin" gertatzen dena:
|
|
|
Linguistikaren beraren zabaltze prozesuak, bestela, aukera ematen digu —hizkuntzaren pedagogiaz gain— baita pedagogiaren hizkuntza ere perspektiba berri batetik kontsideratzeko, edota —Titoneren hitzetan— mezu didaktikoaren dimentsio funtzional pragmatikoa aztertzeko. " Ikas irakas prozesua", egiaz,"
|
hizkuntz
komunikazioan oinarritzen da" nagusiki99, eta, beraz," komunikazio didaktikoak" badu aztertu beharreko" alde linguistiko funtzional" bat: horregatik, bada —honela gure autorea—," estrukturalismoa" edota" generatibismoa" baino interesgarriagoa da hor" linguistika funtzionalaren posizioa", horrek" situazio didaktikoan izaten den ahozko komunikazioa aztertzeko oinarri emankorra aurkezten baitu" 100 Kontua da, bestela esanda, irakaskuntzaren hizkuntza ezin daitekeela modu formal, hotz eta hutsean behatu, hain zuzen, bertan pertsonen arteko interakzio partikular eta dinamikoa dagoelako, zein egiaz beti testuinguru edo situazio jakin batean gauzatzen den.
|
|
2011
|
|
|
–
|
Hizkuntza
komunikazio tresna hutsa baino gehiago da: giza taldearen identitate ikurra da eta, horregatik, ikergai sentibera oso?.
|
|
|
–
|
Hizkuntzak
komunikazio tresnak besterik ez dira ideologia horren ustez. Jakina, hori bistakoa denez, eta inork ukatzen ez duenez gero, modu negatiboan formulatzen dute postulatua:
|
|
|
Jakina, hori bistakoa denez, eta inork ukatzen ez duenez gero, modu negatiboan formulatzen dute postulatua:
|
hizkuntzak
komunikazio tresnak direla baieztatzeak identitate zeinu ere izan daitezkeela ukatzea dakar, nahiz eta gizateriaren parte garrantzitsu batek kontrakoa uste izan eta uste horren arabera jokatu; eta jokatu ere ez nolanahi, aitzitik, nor bere komunikazio tresna partikularraren alde sakrifikatzeraino jokatzeko? .
|
|
|
Oinarri oinarrizko bat, hasteko:
|
hizkuntzen arteko
komunikazioa posible da, eta oso ohikoa da, gainera. Itzulpengintzari esker, oso normala da hizkuntza ezberdinetan ari diren lagunek elkar ulertzea.
|
|
|
Skutnabb Kangasek (ibid.) honela ematen dio buelta aniztasunaren aurkako argudio honi: komunikazioa baldin bada gizakiak hizkuntzaren bidez lortzen duen gauza garrantzitsuenetakoa, orduan,
|
hizkuntzen bidezko
komunikazioa babestea eta bultzatzea bestelako komunikazio mota batzuk babestea baino merkeagoa da. Izan ere, komunikazio fisikoaren kostua (materialena, pertsonena) askoz handiagoa da hizkuntza bidezko komunikazioaren kostua baino.
|
|
|
Ondorengo alor hauetan egiten dute lan: zientzia teknologian, osasun kulturan,
|
hizkuntza
komunikazioan, teknologia digitalean, gizarte eta herritartasunean eta norberaren autonomia eta ekimenean.
|
|
|
Horren ondorioz, derrigorrezko eskolaldian graduatutako curriculum espezifikoa osatzen duten eguneroko jarduerak, ariketak eta aplikazioak sortzen dira.
|
Hizkuntza
komunikazioa “dastatzea” bezain erraza da. Ikasgelan sartzean, bertan bizi den literatura sena “arnastu” behar da, hormetan, testuinguruan eta protagonistetan.
|
|
2012
|
|
|
Gehiengoaren hizkuntzara egokitzeko beharra ezartzen duten estigmatizazioen, debekuen eta hizkuntzaideologien ondorioz, gutxiengoaren hizkuntzaren erabilera publikoa oso mugatua izaten da askotan (Woolard 1989). Hori dela eta, litekeena da hizkuntza gutxitu bateko gaitasunen neurketa oso adierazle ahula izatea
|
hizkuntzak
komunikazio bide gisa duen indarra neurtzeko. Era berean, badakigu ingurune sozial eta politikoak baldintzatu egiten dituela hiztunak, hizkuntzari buruz dituzten ezagutzak adierazteko orduan, bai eta erabilera kalkulatzeko orduan ere (Bourhis eta Sachdev 1984).
|
|
|
Hamarkada hartako beste teorialari bat John Cunnison Catford dugu. A Linguistic Theory of Translationtranslation shifts (1965) liburuan,
|
hizkuntza
komunikazio gisa aztertu ondoren, honela definitzen du itzulpena: –the replacement of textual material in one language (SL) by equivalent textual material in another language (TL)?
|
|
|
Erregistroa, azken batean, egoeraren ezaugarrien arabera (solaskideen arteko harreman, asmo, gai, formaltasun maila, etab.), esatariak hautatzen duen hizkera edo hizketa modua litzateke (Escandell 2005). Hizkuntzaren jabe den hiztunak, gehienetan, hainbat erregistro menderatzen ditu eta badaki
|
hizkuntza
komunikazio egoera bakoitzari egokitzen.
|
|
|
2 Oinarrizko
|
hizkuntz
komunikazioa ezaugarritzeko erabil daiteke; hau da, egunerokoa eta bat batekoa den ahozko hizkera ezaugarritzeko.
|
|
|
Bakhtinen ustez, enuntziatua bere enuntziazio testuingurutik bereiztea akats handia litzateke,
|
hizkuntza
komunikazio truke zehatzean agertzen baita eta hurbileko gizarte egoerak enuntziatua bera mugatzen baitu. Enuntziatu oro elkarrekin uztartuta dauden bi alderdiz osatuta dago:
|
|
|
|
Hizkuntza
komunikazioko gaitasuna.
|
|
|
Zer biogenetikak? (Hizkuntzaren) Filosofiak. Hizkuntzaren edo gizakiaren ezaugarri konkretu batera lotzen dute hizkuntza.Hizkuntza bakarrik gramatika da,
|
hizkuntza
komunikazio tresna soila da, hizkuntzakonkretuek hizkuntza unibertsal batean dute beren jatorria... Hau da, disziplinarteabaino, erredukzionismoa (izan) da nagusi gai honetan ere (Pinker, Chomsky...). Eta horrekin batera ere, dogmatismoa eta esentzialismoa.
|
|
|
Zer biogenetikak? (Hizkuntzaren) Filosofiak. Hizkuntzaren edo gizakiaren ezaugarri konkretu batera lotzen dute hizkuntza.Hizkuntza bakarrik gramatika da,
|
hizkuntza
komunikazio tresna soila da, hizkuntzakonkretuek hizkuntza unibertsal batean dute beren jatorria... Hau da, disziplinarteabaino, erredukzionismoa (izan) da nagusi gai honetan ere (Pinker, Chomsky...). Eta horrekin batera ere, dogmatismoa eta esentzialismoa.
|
|
|
Euskal Herritik kanpoko herrialdeek egiaztatu bezala, hizkuntza nagusitu batek nazio
|
hizkuntzako
komunikazioaren merkatuan eragiten duenean, kanpoko hizkuntzaren esku hartzea mugatzen dute gobernuek. Horretarako, legezko zenbait xedapen ezartzen dute:
|
|
|
Saio honetan
|
hizkuntzak
komunikazio tresna izateaz gain, beste zerbait ote diren aztertzea zen helburu nagusia, eta hizkuntzak elkarrekin bizitzea posible den pentsatzea; hizkuntzen ekosisteman hizkuntza guztientzako tokia dagoen ikustea eta eztabaidatzea.
|
|
|
1,8 1,8 Lehen Hezkuntzako ebaluazio azterketak Lehen Hezkuntzako hirugarren mailako azterketa batek
|
hizkuntza
komunikazioko eta matematika komunikazioko oinarrizko gaitasunak ebaluatuko ditu Ebaluazio proba horiek ezartzeko, herrialde osoa eta ziklo guztiak hartuko dira kontuan, Lehen mailakoak barne. Etapa honetan, helburua edozein arazo detektatzea da «konpontzera bideratutako jarduerak goiz adoptatzeko aukera emateko».
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntzaren ikuspegi komunikatiboa da(
|
hizkuntza
komunikazio tresnatzat hartzen da, beraz, horretarako irakatsiko da: komunikatzeko) ikastetxeetan erabiltzen den material didaktikoen oinarria.
|
|
|
Lehen azterketan sakonduz, hizkuntzaren ikuspegi komunikatiboa da(
|
hizkuntza
komunikazio tresnatzat hartzen da, beraz, horretarako irakatsiko da: komunikatzeko) ikastetxeetan erabiltzen den material didaktikoen oinarria.
|
|
|
Bakhtine ren ustez (1979), enuntziatua bere enuntziazio testuingurutik bereiztea akats handia litzateke,
|
hizkuntza
komunikazio truke zehatzean agertzen baita eta hurbileko gizarte egoerak enuntziatua bera mugatzen baitu. Enuntziatu oro elkarrekin uztartuta dauden bi alderdiz osatuta dago:
|
|
|
Azken batean, oinarrizko gaitasun hauek lantzeko aukera ematen du proposamenak:
|
Hizkuntza
komunikazioa; izan ere, hizkuntza da albisteak idazteko eta adierazteko tresna nagusia, kazetaritzarekin edo hautatzen dituzten albisteekin lotutako hiztegi berria eskuratzeaz gain. Mundu fisiko eta naturalarekiko ezagutza eta elkarrekintza, gertatzen dena ulertzeko eta haren ondorioak aurreikusteko.
|
|
2014
|
|
|
Bestela ere medikuarengana joateko nahikoa beldur izaten dute, edo ahalegina egin behar dute, eta horri beraiena ez den hizkuntza batean hitz egitea gehituta...
|
Hizkuntza
komunikazio tresna bat da, eta ez badaki medikuak euskaraz, behar duten hurbiltasun hori galdu egiten da. Ez da umeekin harremana estutzea lortzen, eta egoera edo distantzia hori apurtzeko euskara beharrezkoa da.
|
|
|
Bestela ere medikuarengana joateko nahikoa beldur izaten dute, edo ahalegina egin behar dute, eta horri beraiena ez den hizkuntza batean hitz egitea gehituta...
|
Hizkuntza
komunikazio tresna bat da, eta ez badaki medikuak euskaraz, behar duten hurbiltasun hori galdu egiten da. Ez da umeekin harremana estutzea lortzen, eta egoera edo distantzia hori apurtzeko euskara beharrezkoa da.
|
|
|
Ardatz honen baitako hausnarketa ez da euskara edota
|
hizkuntzak
komunikazio tresna hutsa diren edo ez. Identitatearen eraikuntzan eta mundu ikuskeran eragin bizia daukatela eta hizkuntza bakoitzak mundu ikuspegi ezberdin bat eskaintzen digula kontutan hartuta ere; gazteek horrela pertzibitzen duten litzateke kontua:
|
|
|
Espainiako estatuan 2006ko LOE delakoak, bere 21, 29 eta 144 artikuluetan, ezarri zuen ebaluazio diagnostikoak egin behar zirela urtero. Horrela, Espainiako estatuan 2009an egin zen Ebaluazio Diagnostiko Orokorra (Evaluación General de Diagnóstico, gaztelaniaz) eta hartan,
|
hizkuntza
komunikaziorako konpetentzian Nafarroak 528 puntuko batez bestekoa erdietsi zuen (Espainia osoko batez bestekoa 500 puntutan finkatu zen).
|
|
|
2011/ 12%28, 3%62, 8%8, 9%23, 5%62, 9%13, 6Urtea: 2012/ 13%26, 9%60, 5%12, 6%27, 6%60, 4%127 taula: ikasleen ehunekoak mailaka
|
hizkuntza
komunikaziorako gaitasunean euskaran eta gaztelanian (urteak). Iturria:
|
|
|
Baldintza horietako bat zen irakaskuntza hiru hizkuntzaren bidez garatu beharra, hizkuntza bakoitzari gutienez eskola orduen %20 emanez. Ebaluazioan neurtu dira
|
hizkuntza
komunikaziorako gaitasunak hiru hizkuntzatan (euskara, gaztelania eta ingelesa), eta baita beste konpetentzia batzuetan ere (Matematikarako konpetentzian eta Zientzia kulturarako konpetentzian). Saio horren ebaluazioan honako ondorio hauek bildu dira:
|
|
|
ISEI IVEI erakundearen txostenean (ISEI IVEI, 2014b), HMHren ebaluazioaz honelako baieztapenak ikus daitezke, besteak beste: ...rendimendua antzekoa izan dela HMH taldeetan eta kontrol taldeetan; ingelesezko errendimendua askoz ere handiagoa izan dela HMH taldeetan; beste konpetentzietan antzeko errendimendua ageri dela bi talde motetan; «esperimentazio prozesuak erakutsi du Matematikarako konpetentzian, Zientzia kulturarako konpetentzian eta Irakurmenean, gaztelaniaz eta euskaraz ez dagoela gutxiagotzerik eta ingelesezko
|
hizkuntza
komunikazioan, berriz, irabazia handia dela»; bestalde, «badirudi ingelesean eta euskaran, badagoela hizkuntza horiek dituzten presentzia orduen gutxieneko atalase bat emaitzetan igoera lortu nahi bada, eta ez, ordea, gaztelanian» (ISEI IVEI, 2014b: 69 or.).
|
|
|
Badira, beraz, eztabaidak hainbat alderditan ea nolako tratamendua eman behar zaion hizkuntza bakoitzari eskolaren esparruan, baina ez du ematen desadostasunak hagitz handiak diren nazioarteko erabilerarako
|
hizkuntzan
komunikazio konpetentzia erdiesteari dagokionez. Adibide gisa bi datu apuntatzenditugu:
|
|
|
Oinarrizko
|
hizkuntza
komunikazioa; hau da, egunerokoa eta bat batekoaden ahozko hizkera (Oesterreicher, 1996).
|
|
|
instrumentalean eta baloratzailean. Dimentsio instrumentalean(
|
hizkuntza
komunikazio tresna gisa hartuta), hizkuntzaren sinbolismoak mezuak igortzeko balio digu eta, aldi berean, sinbolismo horrek berak talde jakin bateko kide izatearen sentimendua indartu dezake gugan. Horrez gain, Tejerinak gogoratzen digu hizkuntzak funtzio politikoa bete duela beti:
|
|
|
..., Sádaba); kontsumo gizartearen saturazioa eta herri kulturari lotutako ikonografiak (Alfaro, Llaría); eskultura eta formen eta zeinuen birziklatzea (Crespo, Baldés); alor linguistikoa eta subjektiboa bateratzen diren mundu pertsonalen sorrera (Aitzkoa, Montón, Bilbao); instituzioen kontrol sistemak eta dinamikak (Otamendi); diseinuaren, artearen eta hezkuntzaren bidegurutzea (Arenzana); edota
|
hizkuntza
komunikazioko arazoa, performancearen bidez (Urra).
|
|
2015
|
|
|
3 kasutan herritarrak gaztelaniaz jaso ditu idazkiak eta euskaraz nahi zituen, baina erabiltzaileari berari zegokion euskara
|
hizkuntza
komunikazio gisa hautatzea. Aldundiak herritarraren hautua bete du.
|
|
|
Adibide bezala, Arregik dio euskara ezin zaiela Euskal Herriko erdaldunei inposatu, askatasun printzipioaren kontra lihoake eta. Hizkuntza aberastasun bezala ikasi behar da; ez halabeharrez behar sozial bezala,
|
hizkuntza
komunikazio tresna gisa ulertu behar da eta (1996: 76).
|
|
|
Segurtasunez ahoskatzen eta hitz egiten ez duen laguna ez da bere buruaz ziur sentitzen eta entzuten duen hura xuxen deskodetzen ez duen hiztuna ere ez da ongi sentitzen. Usu entzuten dugu Amikuzeko euskara eta Zuberoakoa hurbil daudela, bata bestearen ondoko ibarrak izanik elkarrekin berriztatu dituztela ezaugarri batzuk, beren arteko
|
hizkuntza
komunikazio maila gora dela, baina Zuberoako mugaren ondoko Amikuzeko gizon gamuetar bat ez zaigu guri honela mintzatu (2005):
|
|
|
Marko nagusi horretan hezkuntza sistemari lehen mailako zeregina eta ardura egozten zaio hiztunen
|
hizkuntza
komunikaziorako gaitasuna garatzeko (Eusko Jaurlaritza Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila, 2010). Hizkuntzaren bidez komunikatzeko konpetentzia hori maila hoberenera eramateko, berriz, ingurune eleaniztunean, funtsezkoa da hizkuntza erabiltzaileek eskura edukitzea orientabideak eta baliabideak, idatzizko prosa arina eta efizientzia handikoa eraikitzeko euskaraz.
|
|
|
Benkllinker Irakurtzen ikastea ezinbesteko prozesua da haurraren garapenean. Hezkuntza Ministerioak garatutako Leer.es atariak definitzen duenez, irakurketa «ezagutzaren oinarrizko tresna eta ikaskuntza ororen oinarria» da,
|
hizkuntza
komunikazioa gainerako guztien oinarrian baitago. «Matematika eta natur zientziak irakurtzen ditugu; musika, literatura edo zinema irakurtzen ditugu», erantsi du dokumentuak.
|
|
2016
|
|
|
Mengishen azalpen honek hizkuntzaren garrantzia azaltzen digu hemen, soinu, hitz bakoitzaren soinu eta polisemiaren garrantziaz hitz egiten digu,
|
hizkuntza
komunikazioa komunio bihurtzen baita, erran eta entzun biak batean gertatzen baitira.
|
|
|
3) Matematikarako gaitasuna. 4)
|
Hizkuntza
komunikaziorako gaitasuna. 5) Informazioa tratatzeko eta teknologia digitala erabiltzeko gaitasuna.
|
|
2017
|
|
|
6 pierre bourdieuren ustez egunerokotasunean oso arraroa da
|
hizkuntza
komunikazio tresna huts gisa erabiltzea: hizkuntza truke orok ekonomia printzipiotan oinarrituta dago eta irabazi sinbolikoa (pertsonala eta soziala) irabazteko helburua du (bourdieu, 1985: 40)
|
|
|
gure hezkuntza sisteman, emaitzei erreparatuz gero. Antza denez, gaztelaniaz,
|
hizkuntza
komunikazioa bermatua dute ia ikasle guztiek; euskaraz, ordea, ez da halakorik gertatzen? 239 Beste era batean esateko: ereduak erdal elebidunak sortzen ditu, euskarazko jardunak ez dauka jariotasunik eta erraztasunik, eta erdara dute pentsamendu eta kultura hizkuntza.
|
|
|
Hau da, gure ama zena bezalako euskaldun hutsak, motibazio politiko arrastorik gabe pentsatu eta lexikoan konpontxorik bilatu beharrik sentitzen ez duenak, oso garbi bereizi dituela bi munduak: euskalduna dago, beraren komunitatekoa, eta erdalduna dago; berarekin euskaraz mintzo dena dago eta arrotza dago, h. d., berak dakien hizkuntza bakarrean
|
hizkuntzazko
komunikaziorik harekin posible ez duena. Elebakarrarentzat hizkuntzak garbi eta seguru bereizten ditu komunitateak.
|
|
|
4Pierre Bourdieuren ustez egunerokotasunean oso arraroa da
|
hizkuntza
komunikazio tresna huts gisa erabiltzea: hizkuntza truke orok ekonomia printzipiotan oinarrituta dago eta irabazi sinbolikoa (pertsonala eta soziala) irabazteko helburua du (Bourdieu, 1985: 40)
|
|
|
|
Hizkuntza
komunikaziorako instrumentu eraginkorretariko bat den arren, ez da bakarra; izanere, keinuek, besteak beste, komunikatzeko balio dute (Molinuevo, 2016). Berriki hitz egiteareneta keinuen arteko erlazioaren interesa piztu da (Murillo, 2011) eta gu bat gatoz keinuak etahizketa prozesu beraren parte direla eta komunikatzeko nahiarekin oso hasierako momentu bateanelkarrekin sortzen direla (McNeill, 1992).
|
|
2018
|
|
|
Aldiro aldi oro egiten diren neurketetan Lehen Hezkuntzako 4 mailako ikasleek (9 urte) eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako 2 mailako ikasleek (12 urte) parte hartu ohi dute. Emaitzetan erreparatuta, ikusiko dugu bi kasuetan euskarazko
|
hizkuntza
komunikazioarekin lotutako konpetentzietan alde nabarmenak daudela neska eta mutilen artean. ISEI/ IVEI k argitaratutako txostenetan irakur daitekeen moduan, neskek eta mutilek hizkuntzekin loturiko konpetentzietan agertzen diren aldeak estatistikoki adierazgarriak dira.
|