|
2009
|
|
|
Euskal abizenek, inguruko
|
hizkuntzetakoek
ez bezala, ez diote erreferentziarik egiten aitari, baizik eta jatorrizko etxeari. Etxeak ematen zien izena euskaldunei eta lehenago aipatu dugun jabetzaren kontzeptuaren berri ematen digu.
|
|
|
Nolanahi ere, eta berriro ere Euskal Autonomia Erkidegoko perspektibatik begiratuta, euskararen bizi indarraren berri ematen diguten adierazleen argitan esan dezagun azken hamarraldiotan erabilerak ere goranzko bidea egin duela, hilzorian diren
|
hizkuntzek
ez bezala. Badakigu gauza bat dela euskaraz jakitea eta bestea euskaraz hitz egitea, eta horretan, geroago ikusiko dugunez, bada arduraz zeri erreparaturik; baina erabili ere lehen baino gehiago erabiltzen da, eta zenbait gune geografiko eta funtzionaletan asko erabiltzen da.
|
|
2012
|
|
|
Sarritan euskara sailak dirudi euskal kulturaren gunea, eta ez kultura sailak berak. dibortzio horrek bi irakurketa maltzur sor ditzake: bata, euskaraz sortzen den kultura oro subentzionatua da, lagundua, dirutza gastatzen da horretan, beste
|
hizkuntzetan
ez bezala. Bigarrena, euskaraz sortzen dena kultura txikia da, ez benetako kultura.
|
|
|
Dibortzio horrek bi irakurketa maltzur sor ditzake: bata, euskaraz sortzen den kultura oro subentzionatua da, lagundua, dirutza gastatzen da horretan, beste
|
hizkuntzetan
ez bezala.
|
|
2013
|
|
|
Botere politiko bakar baten azpian behin ere ez egonagatik, gertaera soziohistoriko erabakigarri bat partekatu du euskal komunitate osoak: Euskal Herrian hitz egiten ziren beste
|
hizkuntzei
ez bezala, hizkuntza ofizialaren maila ukatu izana euskarari, estatus hori aitortzeko ahalmena zuten botere politikoek.
|
|
2015
|
|
|
Hala balitz, hain erraz nabaritzen den fenomenoa, Ilargi faseena, hankamotz geratuko litzateke euskaraz. Ilargi betea eta Ilargi berria genituzke, baina izenik gabe geundeke tarteko faseak adierazteko, beste
|
hizkuntzetan
ez bezala. Absurdoa litzateke.
|
|
|
Ostera, ezberdintasunak iraupen denboran eta ekoiztutako zeinukopuruan ikusi ditugu. Bel et al. (2014) aditzera ematen duten moduan, hizkuntza zeinatuakhizkuntza esplizituak dira, ahozko
|
hizkuntzak
ez bezala, eta agian ezberdintasunak bidehorretatik joan daitezke.
|
|
2018
|
|
|
Aldaketa bat izan dela argi da. Beste
|
hizkuntzetan
ez bezala. Frogatzekoa.
|
|
2019
|
|
|
Ondare
|
hizkuntzak
ez bezala, hizkuntza indartsuak bilatzea erraza da. orokorrean t (oparo) eta V (bizi) kategorietako hizkuntzetarako bilioika (mila milioi) hitz topa ditzakegu, egunero milioika hitz berrirekin. Igoera digitalaren azken muturrean oparo motako hizkuntza bat L1 zein L2 komunitateetako hiztunek erabiltzen dute.
|
|
|
Gai horien artean bat aukeratzekotan, komunztadurak erakusten diguna: adizki horietan, espresuki, pluralgile horren bitartez, barrideko
|
hizkuntzetan
ez bezala, objektu zuzena gure adizkietan ordezkatuta agertzen zaigu; gainerako gaiak, deklinabidea, eta singularra eta plurala aspaldi dauzkagu mahai gainean.
|
|
2020
|
|
|
Aipatu
|
hizkuntzatan
ez bezala, euskaraz lurraldearen antolaketa politikoaren errealitatearen osagai eta aldagai esanguratsu diren horiek izendatzeko hitz bakarra edo berori osagai duen hitz elkartu edo eratorri multzoabaliatzen dugu: muga.
|
|
|
Beste
|
hizkuntzetan
ez bezala, euskaraz ezin ei ziren partikula modal bi (edo gehiago) perpaus berean erabili (Euskaltzaindia 1987: 500; Mujika 1988:
|
|
2021
|
|
|
11.4b Euskarazko aditzen irudia ez da jinguluerarena bezain muturrekoa, baina ziurrenik irakurle askori euskarazko zenbait aditz etorri zaizkio gogora jingulueraren aditzen berri izatean. Euskaraz, ondoko
|
hizkuntzetan
ez bezala, aditzezko esanahi asko egin, hartu eta eman aditz arinekin eraikitzen dira. Hona hemen adibide gutxi batzuk:
|
|
|
badirudi euskal sintaxiak ezinbestean eskatzen duela, izenen edo izenondoen kasuan, hauek beti determinatzailearekin agertzea. Hola, etxe bat irudikatzen duen margolan baten azpiko aldean maison, house edo casa jarri badaiteke ere, euskaraz nahitaez etxea behar dugu, mugatzailearekin, beste
|
hizkuntzetan
ez bezala. Beste hitzetan esanda, euskaraz aipu forma mugatzaile eta guztikoa da.
|
|
|
Australiako hizkuntzetan eta papuetan modu desberdinean jokatzen dute izenek eta izenordainek, adibidez, kontu honi dagokionez. Bestetik, euskaraz ergatibitatea perpaus nagusian eta mendekoetan ere atxikitzen da, Yucatango maia
|
hizkuntzetan
ez bezala, eta ez da aldatzen aspektu edo aldien arabera (georgieraz, hindiz edo tibeteraz gertatzen den moduan). Beraz, euskara uniformeagoa da ergatibitatearen ezarpen horretan, orainaldi iraganean batzuetan ergatibitatea hausten bada ere (ikus" ergatiboaren hausturaz" ยง 18.3.3).
|
|
|
Multzokatu ere hogeika multzokatzen dira zenbatzaileak euskaraz, inguruko
|
hizkuntzetan
ez bezala: hogei, berrogei, hirurogei (hiruretan hogei), laurogei (lauretan hogei) eta abar.
|
|
|
hezkuntza maila guztietan ziren irakasteko tresna, eta kultura arlo guztietan erabiltzen ziren. Aipatu beharra dago, halaber, alfabeto latindarra gorde zutela eta ez zutela zirilikora pasatu behar izan, SESBeko beste
|
hizkuntzek
ez bezala.
|