|
2000
|
|
|
Egun bideragarritasun plangintza burutzen ari dira elkarlanean. Oraindik ez
|
dakite
non kokatuko den; hala ere, kokaleku posibleak ari dira aztertzen. Aukerak bi dira, Pasaiako Portuko La Herrera industrialdea edo Oiartzungo Ugaldetxo auzoko futbol zelaiko ingurua.
|
|
|
" BusinessWeek" aldizkarian jasotako txostenak dio eszeptikoek Amazon.com enpresaren zenbaki gorriak, egunetik egunera handiagoak, aurkezten dituztela argudio gisa. Hala eta guztiz ere, banatzaileek ondo asko
|
dakite
lau urtetan 1.400 milioi dolarreko fakturazioa lortu duen edozein enpresa mehatxu bat dela. Eta on line saltzeko ehundaka negozio berri daude saltzeko mahaiaren atzeko aldean dauden arerioei lekua kentzen.
|
|
|
Anartean, udaran udalekuetarako erabiltzen den etxe bat alokatu dute, eta datorren ikasturtean ere bertan jarraitzeko asmoa dute. Behin betiko egoitza non izango den ez
|
dakite
oraindik; mementoz, lurra bilatzen ari dira, non egin dezaketen begira, eta erabakitakoan kanpaina bat jarriko dute abian dirua biltzeko.
|
|
|
Hasteko, presoen arazoak euskal herritar guztiak hunkitzen dituela eta gehiengoak haien etxeratzea eskatzen duela aldarrikatzen da. Bai, denek
|
dakite
presoak badirela, baina ez da segur denek nahi dutela haien eskubideen errespetua, are gutxiago haien askatasuna. Estatuarentzat, politikari gehienentzat eta opinioaren parte batentzat, presoak ongi dira preso eta kartzela denbora konplitu behar dute.
|
|
|
Gure herrialdean euskarak aurrera egin du milaka euskaltzaleren ahalegin izugarriari esker, horretaz inork ez du dudarik. Baina, euskararen etsaiek ederki
|
dakite
heroismoak ezin duela betiko iraun eta ondorioz, ez digute erraztasunik emango euskarak bere bidea egin dezan amore emango dugunaren esperantzaz. Jai dute.
|
|
|
Medikuak ari dira pastarekin eta arrozarekin... txinatar aurpegia jartzen ari zait niri ere, baina medikuek
|
dakite
. Eta bigarren platerean jaten ditugu oilasko bularrak, eta oilasko bular horiekin laster hasiko gara positibo ematen, oilaskoa den edo zer den ez zaio tankerarik ematen eta.
|
|
|
" Iparamerikarrak bere egoaldean bizi diran Herrien senidetasuna egokitera eziñezkoa du. Bai bait
|
dakite
bere ekonomi ta politika indarra zenbateraiño Herri hoien menpetasunean finkatua dagoen. Chile-ko politika giroak ere burruka nagusi horren txispristiñetatik ihes egiterik ez dauka.
|
|
|
Bada, uste dena baino askoz gehiago, kiroltasuna zer den transmititzen dakien jendez inguraturik badaude, Aingeru Epaltzaren" Baloika" ko protagonistak erakusten duten bezala. Neska motiko hauek, futbito talde bateko partaide izanik guztiak, kiroltasuna ondotxo
|
dakite
zer den, jokoan eta lehian gogo biziz ari diren arren. Eta aurkakoak azpijokoetan hasten zaizkienean, ahatik ez dira sekula maltzurkeria berdinean eroriko, benetako pistolei eta beraietako baten bahiketari aurre egin beharrean badira ere.
|
|
|
Inguru hartatik atera gabe, halaber, ehun biztanle inguru zuen Barañain herriko etxekoandreek behi esnea nafar hiriburuan partitzen zuten XX. mendearen hirugarren hamarkadan. Egun, berriz, andre haien etxeak desagertu eta horien ordez dorreetan bizi diren hogei mila lagunek, oro har, Zizur" zendea", haranarekin zuten loturaz deus guti
|
dakite
.
|
|
|
kontatzeko duten ahalmena kontuan hartu, balizko erritmo bat aztertu, hori izan da erreferentzia nagusia. Euskaldunok kontalari onak garela uste dut, ahozko literaturaren eragina gertu behar du, eta gurasoek, zentzu horretan, euskara asko
|
dakite
... Hor dago erreferentzia nagusia:
|
|
|
–Errege kontseju nagusiaren buruak agin dezan, ta hau are debeka dezan, Hiriak elkarganatzea ta behar zan bezala biltzea, ahalik balu ta iñoiz izandu baleu bezala, Fuero gureak ematen digun eskua kentzeko eta itxitzeko bidea? Baña zergatik horrela dabiltzan, berak
|
dakite
; baita beste guztiok ere badakigu! Alabaiñan agerian zebiltzan.
|
|
|
Euskaldun batzuk, beharbada, ez dira konturatu euskal kultura, euskalizaeraren gakoa, zein aberatsa den kanpotik ikusita. Sortzez ohituta daude nonbait, etadaukatenaren berri azalpenetan egiten ez
|
dakite
. Horretan bizi ez direnak, aldiz, ezindute kanpotik dastatu eta ez dute erraz horretarako bidea.
|
|
|
Baina berotasun hori ez da aldebakarrekoa, konpartitua baizik. Telebistan lan egiten duten irrati profesionalek ondotxo
|
dakite
irratigintzan hurbilago sentitzen dela entzuleen presentzia.
|
|
|
Iturrietatik beraietatik garatzen dira bi alor hauek, eta bitartekoak zenbat eta gehiago izan, hainbat eta fidagarritasun txikiagoa eman behar diegu informazioei. Kazetariek ongisko
|
dakite
zeinen garrantzitsua den hori, eta horregatik eduki behar dute hasieratik argi zer nolako iturriak nahi eta behar dituzten.
|
|
|
Nolabait esateko, informazio katean hedabideak gatibu geratzen dira sarri askotan albiste agentzia handien atzaparretan. Eta hau hirugarren munduko estatuek
|
dakite
ongi asko.
|
|
|
–Oraindik ez
|
dakite
nor den bart gaueko atentatuan Madrilen zauritu zuten jenerala?
|
|
|
Eta laburkina lexikalizatuz joan zen, harik eta herri xeheak tezef hitza bere egin zuen arte. Ipar Euskal Herriko lagunek ongisko
|
dakite
oraindik zer izkutatzen duen hitz laburtzapen horrek.
|
|
|
–unetxo batez Txemari bururatu zitzaion txiste txar bat egitea, alegia titiak ukitu zizkionean taloa egiteko orea sentitu zuela esku artean, baina laster jakin zuen Europako ekialdeko neska hark ez zuela txistea ulertuko. Taloak zer diren jakingo balu sikiera..., baina txekiar hauek txistorra zer den ere ez
|
dakite
. To!
|
|
|
Poz txiki bat zen hura, batailatxo bat guda handiaren barruan. Soldaduek ondo
|
dakite
, batez ere kalte sakonak pairatzen ari direnean, irabazitako gudaldi ñimiñoetan kontzentratu behar dutela poz guztia, bestela akabo.
|
|
|
—Zure bi seme horiek nik baino gehiago
|
dakite
, eta prezeptore berria ekarri zeniekete, baina prezeptore on bat. nuke nik ere halako sermoiak eginen banitu...!
|
|
|
Adinean aitzina egin ahalean korapilatsuagoak eta nahasiagoak bilakatzen garela uste dute zenbaitek. Horiek deus guti
|
dakite
, ez nerabezaroaz, ez helduaroaz. Hamahiru urtetako bi obsesio haietarik, batek baizik ez du lehengo lekua ene gogoan.
|
|
|
Uztailaren hasieran etortzen dira egunkarira, ikasturte hondarreko azterketetan botatako izerdia oraino larru-azalean itsatsia daramatela. Lerro bat ere ez
|
dakite
zuzen idazten, eta orduan, zuzendariak —lehengoak edo oraingoak, berdin du—, urtero hutsik egin gabe, niri egozten dizkit hasierako egunetan. Alferrik dira nire protestak eta nire erreguak.
|
|
|
Jasoak liburu bihurtu ditut, hitz egin dira nire esku tximeletatsuetan; eta hi  tzak, musu. Bizitza, ordea, eman duzuna da, ez jaso duzuna; eta hau ez
|
dakite
gizasemeek. Neuk, hori jakin nuen egunez geroztik, ez dut nire bizitza osoan besterik egin; nire biografia sekretua horixe besterik ez da:
|
|
|
Txangozale galduen parabola Descartesengandik hartu zuen Neurathek haren ideiak garbiago erakusteko asmoz. Lau txangozale baso batean galtzen dira eta ez
|
dakite
nondik abiatu bertatik ateratzeko. Badakite geldirik ezin dutela iraun, horrek beren amaiera suposatuko lukeelako.
|
|
|
Popperren iritziz, 1934 urterako jada batzuk bazekiten ikusmolde vienarra gaizki kokatua zegoela: " Denek
|
dakite
egun positibismo logikoa hilda dagoela. Baina badirudi inork ez duela sumatzen hemen galdera bat egon daitekeela —’Nork egin du? ’ galdera(...) — Uste dut nire erantzukizuna onartu dudala.
|
|
|
Haiek ez
|
dakite
Bobby Sands poeta zela
|
|
|
eta oroitzapenak gordetzen ere ez
|
dakite
.
|
|
|
Ez
|
dakite
bidaiariak
|
|
|
Ez
|
dakite
nirekin zer egin
|
|
|
ez
|
dakite
, ordea, gure sufrimendua hautazkoa den ala ez.
|
|
2001
|
|
|
Inork ez daki nor den, nondik datorren, zergatik burutzen dituen sarraski ikaragarri horiek. Ez dago hilketen lekukorik, ez hiltzailearen arrastorik, eta poliziek ez
|
dakite
zer egin. Hiritarrak, horregatik, zeharo izututa daude, edozein momentuan edonor akaba dezakeelako.
|
|
|
Terminologiaren arazoa handia da, Iñaki Bastarrikaren ustez. Izan ere,, arrantzaleek, bizkaitarrek adibidez, asko
|
dakite
horri buruz, baina ez dira alfabetatuak, eta gero itzulpen hutsak diren terminologia arrotza zaie. Adibide ugari aipatzen ditu:
|
|
|
hemen irtenbide bakarra tiroak botatzea da. Gertatzen dena da gerrara itzultzea oso gogorra dela, eta eurek inork baino hobeto
|
dakite
, baina nik uste momentu honetan ez zaiela beste irtenbiderik gelditzen, zoritxarrez. Zentzu horretan haserretuta daude, baina itxaropena galduta ez, inola ere.
|
|
|
Egun, ikastolek, ez dute geure berezko irudimenik haurrarengan pizten. Gure andereñoek ere ezer gutti
|
dakite
, gure irudimen jatorraz".
|
|
|
Nire zakurrek Txiki eta Txoko izena dute eta euskara bakarrik
|
dakite
, ez dute ingelesezko hitz bat ere ulertzen. Gainera baditut bi anaia inguruan bizi direnak, eta haiekin ere beti euskaraz egiten dut.
|
|
|
" Gazteentzat zoramena eta eriotza itz utsak dira eta ez diete beldurrik. Horiek ez
|
dakite
zer dan alienazioa, zer dan betiko morrontza, eta bestalde, ain gertu jartzen diete atsegiña!".
|
|
|
Hildakoen benetako kopurua zazpiehun ingurukoa izan zen, erdia poliziak edo militarrak, eta «Securitatea» bera erdibituta egon zen, batzuk erregimenaren alde eta bestetzuk matxinatuen alde. Baina hau guztiau jakin genuenerako ondo irentsia genuen piperra, eta askok oraindik jakin ere ez
|
dakite
hura ziria izan zenik.
|
|
|
" Baina egungo filosofiak eta egungo poesiak ondo
|
dakite
ez dela posible errealitatearen ezagunen oso eta sistematikoa, aspaldi frogatu bait dira fede dogmatikoaren okerrak eta baitaere arrazionalismoaren gabeziak...
|
|
|
" Poesiaren gaia errealitatea da, beraz, baina egungo filosofiak eta egungo poesiak ondo
|
dakite
ez dela posible errealitatearen ezagumen oso eta sistematikoan antzematea, poetak badaki ezin duela errealitatearen bere esperientzia baino isladatu ahal, eta esperientzia hau ere galbahe ugari iraganda gero bakarrik, bitarteko bait ditu bere oroimenaren hutsuneak, bere gogoaren eta bere lengoaiaren akatsak, eta poemagintzako desfigurazio bera ere bai. Orduan galbahe hauek iraganez gero, poesiaren objetoa errealitatea bada ere, poeman ez da benetako errealitatea isladatzen, baizik eta errealitate poetikoa, poesian bertan kreaturiko beste errealitate bat halegia.
|
|
|
Harrigarria da marinelen bizimodua: miseriazko soldatak dituzte eta ez
|
dakite
igeri egiten"
|
|
|
Estazioek duela hilabete zabaldu zituzten pistak eta dagoeneko adituek ba omen
|
dakite
aurtengoak zer ekarriko duen: negute benetan eskuzabala dator, inondik inora.
|
|
|
Dena den, gauzak horrela izatearen errua lege testuen sakabanaketari egozten dio aholkularitza horrek eta, gainera, hitzez hitz honela darrai: Seguruenik, enpresa horiek beraiek ere ez
|
dakite
akatsik daukatenik, ez direlako jabetu horretaz.
|
|
|
(Isilpean.) Baina ez
|
dakite
–
|
|
|
Badakizu, gaurko gazteek ez
|
dakite
nondik jotzen dien haizeak ere...
|
|
|
Etxera sartu eta atea isten du bere atzealdean. LEIREk eta JOXEPAk ez
|
dakite
zer egin.
|
|
|
JOXEPA eta LEIRE badoaz. TOMAS eta ANGELA moztuta daude, ez
|
dakite
elkarri zer esan. Isiltasuna.
|
|
|
Eta ez da hor bukatzen: ikasleek ez
|
dakite
zeregin, zein estrategia erabili, ulermen arazoei aurre egiteko. Ulermena trebetasunaktiboa omen da, ikaslearen aldetik buru ahalegin handia eskatzen duena; bainahorretan ere gutxieneko trebakuntza behar da.
|
|
|
(4) Gaitasun estrategikoa: Hiztunek ez
|
dakite
oso ondo adierazten zer dagoenplazan, eta, holako bat, erabiltzen dute (konpentsazioa).
|
|
|
Ikerketa horretan, Valerie Ratt doktoreak eta Washingtongo Unibertsitateko bere lagunek ikusi zuten bi botikek obulazioa eta aipatutako patologia hori duten gaixoen haurdunaldi probabilitateak areagotzen dituztela. Adituek ez
|
dakite
zein diren obulutegietako gaitz horren arrazoi zehatzak, haurdunaldian dauden emakumeen %4 eta %6 artekoak baitira. Sindrome hori duten emakumeek hormona maila handia dute gizonezkoetan, eta kiste anizkoitzak garatzen dituzte obulutegietan eta obularrean irregulartasunez.
|
|
|
Kontsumitzaileek ez
|
dakite
nahikoa etiketa bat interpretatzeko
|
|
|
Espainian 46 Nazioarteko Txertaketa Zentro daude, Munduko Osasun Erakundeak onartuak. Urtetik urtera bisita gehiago jasotzen dituzten arren, oraindik bidaiari askok ez
|
dakite
haien osasuna ere haiekin oporretan joango dela. Ministerioak hartutako informazio neurriak areagotu egin ziren, urtetik urtera herrialde tropikal, exotiko edo garatze bidean dauden herrialdeetara bidaiari kopurua nabarmen handitu zelako.
|
|
|
Gainera, ez du baztertzen epe laburrean arrainarekin batera informazio hori guztia eramatea. Isabelle Bouvery Gaztela eta Leongo osasun albaitariaren iritziz, kontsumitzaileek ez
|
dakite
zein diren beren eskubideak. “Kontsumitzailea harategira joaten denean, ez du galdetzen nondik datorren haragia, noiz hil zen edo berrikuspen prozesuak pasatu diren.
|
|
|
amak lan egiten duen zahar egoitzara eraman. Gorroto duzun zure aitona harekin egotea; ondotxo
|
dakite
gurasoek; kexaka ibiltzen zaizu eta, hori gutxi balitz, dena gaizki egiten duzula iruditzen zaio. Eta amonarekin, aldiz, ezinegona sortzen da zure barruan, gehiegi zaintzen zaitu eta.
|
|
|
Diogenes. Froilan eta binagreak, haserretu da Tasio, neskek ez al
|
dakite
gai interesgarriagoez hitz egiten. Futbolaz, adibidez.
|
|
|
Bederatzi urte dituen Vikas emagaldu baten semea da. Egia esan, eskolako bere lagunik kuttunenek ere ez
|
dakite
Delhiko auzo gorrian, Swami Shradhaman Margen, bizi dela. Auzo hori jendeak ezagunago du bere aspaldiko izenarekin:
|
|
|
Indian %48k ez
|
dakite
irakurtzen. Emakumeetan %60 analfabetoak dira.
|
|
|
Emakumeetan %60 analfabetoak dira. Gizonezkoetan %36 Herrixketan %80 emakumek ez
|
dakite
idazten.
|
|
|
‘Bikote batzuek hitz egiten
|
dakite
, ’ diot eta beldurrak nago, ‘urruntze hori ulertu nahi dute, baina gehienek ez dute ulertu beharrik... ’
|
|
|
... Oraindik ez
|
dakite
bart gaueko haizeak, berriro ere, oihal guztia destolestu dienik...
|
|
|
Erdaraz adierazi nuen. Euskaldunek, nik uste, horrelako gauzak irakurtzeko gogoa duten euskaldunek?, erdaraz badakite; irakurtzea nahi nukeen zenbait erdaldunek, berriz, ez
|
dakite
euskaraz.
|
|
|
badugula, aspaldidanik, gure artean harako Nafarroan genuen" osin ondargabe" haren antzeko zerbait, eta osin hori komunikabiderik ezak zabaldu eta sakondu duela. Gazteagoek, eta ez dira hain gazte, ez
|
dakite
gure berri (ez ote dut, bada, oraindik orain irakurri Pikabea Donostiatik ihesi joan zela? 9), eta zaharragoek ez dugu gazteagoen berririk ere jakin nahi, esaten eta egiten dutena okerreko aldetik hartzeko ez baldin bada. Badakigu, noski, nondik datorren elkar ezin aditu hori.
|
|
|
Zer dela-eta ezinikusi hori? Zurrundurik bezala ageri dira âbesteak Piarres galdu beharrean, bere burua hondatu beharrean Piarresâ, ez
|
dakite
beren erraiak urratzen besterik. Ez da gogo giro aldakor xotilik.
|
|
|
beti gorroto izan dituztelako edota, bestela, Egiptoko ilunpeak baino ilunagoen erdian, Damaskora gabe, argiaren distirak begiak liluratu dizkielako. Batzuek eta besteek, nik uste, ez bide
|
dakite
, gerokoak geroko, Frantziako kondairaren 1789 urteari 1868 dagokiola Espainian, alde huts batekin, halaz guztiz: Espainiakoek kolpe huts egin zutela Frantziako kideek burutik burura erdietsi zutena eskura nahi izan zutenean.
|
|
|
Usuago  erabili da han euskara zeregin horretan, aise usuago, hemen baino. Nire adineko jendeak eta zaharragoak, zaharragorik gelditzen baldin bada, ongi
|
dakite
hori horrela dela.
|
|
|
Ez ote zen Chomsky aspaldi jaio? Ez ote
|
dakite
kaleko zakur katuek ere (edo hobeki esan, ez ote lukete jakin behar) hizkuntzak, edozein hizkun  tzak, anbiguitatea berezko duela?
|
|
|
Aspaldion euskarak aurrera egin badu, neurri handiz, euskara batuagatik izan da, eta hori ongisko
|
dakite
gure hizkuntzaren etsaiek. Hor dira, adibide garbiz, Jaime Ignacio del Burgoren hitzak," A los nacionalistas no les intereBestalde, euskara batuari erantsi nahi zaion" artif izial" kutsu horrek, bidezkoa ez izateaz gainera —bai baitirudi euskalkiz mintzo diren analfabeto guztiak hiztun eredugarriak direla—, aspaldiko salatzaile nagusiaren hitzez," Ma rteko euskara" delako etiketak, mesede baino kalte handiagoa egiten du, Jose Ignacio Perez Iglesiasek, EHUko euskara errektoreorde ohiak zuhurki salatu duenez, horrek, azken buruan, euskaldun berriak erdaraz egitera gonbidatzen dituelako, hainbeste nekez ikasi duten euskara baztertuz, eta, bide batez euskara ikasteko inolako ahaleginik egin nahi ez dutenen zabarkeria eta alfertasuna xuritzen duelako.
|
|
|
2. Oso eragin txarra, zalantzarik gabe. Zoritxarrez, euskaldunok ez dugu berton ikusten, entzuten eta irakurtzen direnmassmediagehienen kontrola, eta horiek beren gogara darabiltzaten gure etsaiek ongisko
|
dakite
hedabideok zern olako kaltea egin diezaguketen.
|
|
|
Sokratesek, baina, haien jakinduriagatik entzutetsuenak zirenak ezagutzen zutela esaten zuten horretan benetan ezjakin hutsak zirela erakutsiz agerian utzi zuen azalaren benetako mamia: jeneralek ez
|
dakite
adorea zer den, politikariek justizia zer den ere ez... Gainera, oinarri eta baliorik gabeko eredu kulturalak daude indarrean:
|
|
|
Telebistetako egitarau muntatzaileek ontsa
|
dakite
estresak gatibatu sozietate" kitzikatu" honetan loa gehiengoaren kezka bilakatua dela, eta karia horretara, gaiaz eztabaidatzeko espezialistez mukurutu platoak osatzen dituzte, astean behin: bizkarreko mina, homosexualitatea, haragi kutsatuak, behi eroa, bikote mistoak, emigrazioa edo lo egiteko arazoak dabiltza aipamen, lekukoak eta medikuak, zenbaitetan jendeez mintzatzeko beterinarioak gonbidatzen dituztela.
|
|
|
ez
|
dakite
ezer.
|
|
|
ez
|
dakite
abiatu diren lur berberera iritsi direla,
|
|
2002
|
|
|
Inbidia asko dago. Askok uste du gora iritsi zarela zortea izan duzulako eta ez
|
dakite
zenbaterainoko lana egin duzun txikitatik. Asko beti saiatzen dira zuri sufriarazten, zu gaizki sentitzeko helburu hutsarekin.
|
|
|
Eta «villa miseria»tako biztanleek ederki
|
dakite
gainera Mercedes hori ordaintzeko dirua ez duela jabeak garbi lortu. Argentinan korrupzioa «villa miseria»k bezainbeste edo gehiago hedatu baita, estatutik hasita.
|
|
|
Bi sindikatuon arteko harremanei dagokienez, LABeko kideek ondotxo
|
dakite
elkarlanerako oztopoak zeintzuk diren, eta badakite ere oztopo horiek kentzeko ezinbestekoa dela LAB mugitzea; benetako mugimendua ez da, baina, lekutik aldendu gabe egiten den zalaparta, sarritan mugitzeko borondate edo ahalmen ezaren mozorrotzeko erabiltzen dena.
|
|
|
Informazioa eta merkataritza jardueren arteko mugak ez dira bereizten errazak eta askok ez
|
dakite
adibidez, zer gertatuko den iritziak eta zerbitzuak eskaintzen dituzten orriekin edo informazioa izan baina autofinantzatzeko publizitate bannerra jartzen duten orrialdeekin. Azken kasu hori, publizitatea jartzea merkataritza egitea denez, legeak arautzen duen esparrua bihurtzen baita.
|
|
|
Etxe gehienetan, guztietan ez esateagatik, goian aipatutako produktuen birziklapena egiten dugu bakoitzak bere txokoa duelarik. Denek
|
dakite
zer, zerekin, non eta nola gorde behar den birziklapen prozesua arrakastatsua izan dadin. Halaber, egunetik egunera produktu gehiago batuz doaz birziklapenaren unibertso horretara, jendearen ohiturak aldatuz joan direlarik.
|
|
|
Alde batetik ezagutzen naute pertsona bezala, ezagutzen gaituzte, eta naturaltasunez onartzen gaituzte; baina beste aldetik telebista eta komunikabideen eragina hor dago, eta gurekiko jendea nahastuta dagoela esango nuke: ez
|
dakite
gure" rolloa" nondik dabilen," los vascos" hauek zer nahi duten, iritzi faltsuak zabaltzen dira... Trantsizioko urteetan" vienen los vascos que nos van a quitar la tierra" zabaldu nahi izan zuten.
|
|
|
Ordu honetan egingo dira ere herri kirolak. 16:00etan Kukubiltxo antzerki taldeak bere ikuskizun berria" Ekidazu, lehoiek ez
|
dakite
bibolina jotzen" aurkeztuko du. 17:30ean" Nafarroa hitza dantzan" izeneko kontzertuaren bigarren zatia egingo da.
|
|
|
Gainera, iazko azarotik ekainera arte, hilero hilero ekitaldiren bat egin da Araba Euskarazen egitarauaren barruan: 2001eko azaroan Errekamariren emanaldia egin zen, abenduan Txan Magoaren ikuskizuna, urtarrilean Takolo, Pirritx eta Porrotxen zuzeneko emanaldia, otsailean Taupada antzerki taldearen ikuskizuna, martxoan Azika txotxongilo taldearen emanaldia, martxoan bigarren aldiz Txan Magoaren magia, apirilean Oskorri eta Kukubiltxoren" Ekidazu, lehoiek ez
|
dakite
biolina jotzen" ikuskizuna Mendizorrotzan lagun bildu ziren bertan, maiatzean Kukubiltxoren emanaldi arrakastatsua, maiatzean ere Mikel Urdangarinek" Bar Puerto" lana aurkeztu zuen, eta, azkenik, ekainean Karidadeko Bentaren" Morgan Pirata" obraz gozatzeko aukera izan da.
|
|
|
Izan ere, Sanzen Gobernua izan ezik, beste guztiek tokian tokiko hizkuntzen aldeko urrats handiak nahiz txikiak ematen dituzte, betiere hiztunen eskubideak murriztu gabe. Europan eta Espainiako Estatuan, gainera, oso gutxik
|
dakite
Nafarroan ere euskaraz egiten dela. Horregatik Euskara Kultur Elkargoak Nafarroatik kanpo euskararen eta euskal kulturaren inguruko gorabeheren berri ematea erabaki du, bereziki EBLULi (Hizkuntza Gutxituen Bulego Europarra).
|
|
|
Ildo horretan, Sarea zerbitzuko koordinatzaile Patxi Labordaren iritziz," ez bakarrik Europan, Espainiako Estatuan bertan Nafarroan euskarak bizi duen egoeraz eta sufritzen ari den erasoez oso gutxik
|
dakite
, albisteak tentu handiz helarazten baitituzte. Sarea web orriak egoera horri nolabait buelta eman nahi dio, erabakiguneetara etengabe informazio objektiboa eskainiz, Sanzen Gobernuak hartzen dituen neurri murriztaileak kanpoan ere ezagutu daitezen".
|
|
|
Izan ere, gaur egun, Chicagokoa da Euskal Herriko makina tresnaren sektorean itxaropenaren azoka, zeren, aurreko urte batzuetan salmentetan gora egin ondoren, iaz geroztik murrizten ari zaizkie etengabe, eta, beheranzko joera hori aldatu ezean, arazo larriak gerta daitezke enpleguaren alorrean. Makina tresnaren sektore garrantzizko horretan, lehendik ere ondo
|
dakite
krisia zer den, eta, horrenbestez, larri eta erne dabiltza guztiak.
|
|
|
Beste herrialde askotako laborariek bezalaxe, Euskal Herrikoek ere ez
|
dakite
geroan zer gertatuko zaien beren nekazaritza ustiapen familiarrei, eta oso kezkati dabiltza. Izan ere, baldin Europako Batzordeak Nekazaritza Politika Bateratuaren erreformaren proposamenean jaso dituen planteamenduak nabarmen aldatzen ez badira, litekeena da, buruhauste horiek direla kausa, egoera larriak eta mobilizazioak ikustea.
|
|
|
Eta ez dut nahi desmobiliza nazaten, errebeldeek ongi ezagutzen nautelako: haiek ongi
|
dakite
gupida gabe hiltzen ditudala»
|
|
|
Gazte jendearen artean asko igo da era guztietako drogak kontsumitzen dituztenen kopurua, aurreko astean ikusi genuen bezala. Baina benetan ba ote
|
dakite
gure gazteek zer nolako kalteak dakartzaten hain sarritan kontsumitzen dituzten substantzia horiek?
|
|
|
" Ta gaur, gizonik geienak ez
|
dakite
, ez zaitute aurkitu nai. Zure eskua beuren gain sentierazten ez ba duzu ta zure aotsa beraien biotzetan, beuren buruen billa jardungo dute, arkitzeke, iñor ezpaita norbere jabe, zeu ezpa zaduka.
|
|
|
Nornai da orain zine zale amorratua. Jakin eta ezjakin, ume ta gazte, ta zaarrak ere, guztiak
|
dakite
zinetxeak nun dauden.
|
|
|
Urrutiko berriak horrela ziran asi berritan, eta ez genekian horrela zan ala ez. Orain, ordea, emen berton dugu, Euskalerrian, tresna orren bitartez ikusi aal izatea, eta euskaldun askok
|
dakite
nolakoa dan, egunero ortan ari diralako.
|
|
|
Eta kritika zorrotza eta biribila eskatzen duten gertaera onartezinen aurrean ere, zorrotz, ñabardura aberastasun handiz eta neurriz kritikatzen
|
dakite
.
|
|
|
Egia da, baina pobreek ez
|
dakite
ezer gauza horietaz.
|
|
|
Teknikaren mirariak eta narrazioaren eraginkortasunak ahalmen handia dute edertasuna, interes dramatikoa eta kiroletarako grina bat egiteko. Hala ere, oso gutxik
|
dakite
, gaur egun ere emankizunen estetika gidatzen eta zuzentzen duten irizpideak emakume berdingabe bati zor zaizkiola. 101 urte zituela hil zen Leni, 2003an.
|
|
|
Aldiz, Nafarroan ere euskal irakaskuntzaren beharrak geroago eta handiagoakdira. Gaur egun, ikasleen artean, %25ek ondo
|
dakite
euskaraz, ikasketak hizkuntza horretan jarraitzeko moduan, alegia, eta beste %13k badute euskararenezagupen mailaren bat.
|
|
|
Gure inguruan autoikaskuntzarako sistema berria da, bai guretzat, bai gure ikasleentzat. Irakaslea desagertzen denean, haiek ez
|
dakite
zer egin eta guk ere ez nolalortu ikasleen arteko elkarreragina.
|
|
|
Bere herrialdean ohikoak ezdiren produktuak.NON EROSI: Herri txiki bateko dendan; dendariek ez
|
dakite
ingelesez.ZEREN LAGUNTZAZ: Hiztegi liburu batdarama soinean.
|
|
|
Tokian tokiko historian, zuzenean edota itzulpenen bitartez, euskaraz argitaratutako lanak ugariak baldin badira, ez da gauza bera gertatzen ikerketaren munduan. Izan ere, euskara existitzen dela justu justu
|
dakite
askok; ez dutehizkuntza beren ikerketan erabiltzen, are gutxiago beren gaiaren inguruan egondaitezkeen lan apurrak. Lanen kalitatea kideek finkatzen duten neurrian, eta zenbateta aipu gehiago jaso hainbat eta hobea denez, euskarak atzera egin du; baita berenhasieran lanak euskaraz idatzi zituztenen (genituenen) artean ere.
|
|
|
Hasiera batean Lekunberriko kontzejuan zalantzan aritu ziren ea dena euskaraz izan behar ote zen edo ez. Izan ere, Lekunberrin esate baterako, gazte gehienek ez
|
dakite
euskaraz. Azkenean garbi ikusi zen eguneroko programazioa euskaldun batek egin behar zuela eta dena euskaraz egitea.
|
|
|
Era berean, gaurko objektuek (etxeek, autoek, jantziek) hitz egiten
|
dakite
, ahoa zabaldu barik. Gaur egungo gizakiak, soinu barik, asko dio.
|
|
|
Larrua jotzean amoranteak, zalantzan, Ez
|
dakite
beren desirak ordenatzen. Bortxaz besarkatzen dira, elkarri Min eginez, haginkatu egiten dituzte Ezpainak, eta samindurik daude Laztanka eta mosuka.
|
|
|
Sumintzen dituen desira hori ase nahi dute, Beren gaisotasun halabeharrezkoarentzat Erremediorik aurkitu ezinik: Ez bait
|
dakite
non ezkutatzen den Erresumintzen dituen zauri sekretua.
|
|
|
Kolore eta forma erakargarriek haurrak eta helduak erakartzen dituzte, eta beren dastamenak gozatzen dituzten zaporeek arrastaka uzten dituzte. Baina askok ez
|
dakite
hain mendekotasuna duten gozoki horiek ia ez dutela elikagairik ematen eta kaloria gehiegi ematen dituztela. Espainian oso informazio gutxi dago, edo batere ez," litxarreriei" buruz, litxarreriak ezagutzen diren bezala.
|