|
2001
|
|
|
Ni anaiaren ondotik.
|
Banekien
nora eramanen ninduen.
|
|
2002
|
|
|
M. KAZALIS: Ez
|
dakit
nora eramango gaituen honek, baina nik uste ez dagoela kalkulatuta noiz arte iraungo duen edota zer egingo duen talde honek. Hasieran bi edo hiru kontzertu eskaintzea pentsatzen genuen.
|
|
|
Maiz irakurtzen ditugu horrelako historiak. Zakurra ez
|
dakit
nora eraman eta handik egun batzuetara, kilometro asko eginez, atzera lehengo tokira itzuli.
|
|
2004
|
|
|
–Ez dakigu non gabiltzan, ez
|
dakigu
nora eraman nahi gaituzten –esan zuen Josebak, pentsamenduak ozen adieraziz– Baina haiek espero ez duten zerbait daukagu. Haiek direnak direla ere –logelara atera ziren biak, eta aurrez aurre jarri– Prest zaude planarekin jarraitzeko?
|
|
|
Heldu nauk ba hara eta, ni bazterretara begira, han kanpoan kutxillari sakatzeko palankaren bat ote zegoen; lehen izaten zuan ba. Eta... hor bazagok tubo handi bat, estoldara edo ez
|
zakiat
nora daraman horrek eta, han barruan, txerrikume bat ikusi diat. Fundi!
|
|
2005
|
|
|
' Halako eta halako!' hots egiten zuten. Eta
|
bazekiten
nora zeramatzaten. Eta hurrengoan,' halako eta halako!', eta horrela, norberaren izena esango zuten beldurrez.
|
|
|
Orain, nire gelatik behatzen nituen kamioi ustel horietako baten barnean nago giltzapeturik, espetxeraturik, hainbat nazi ditugularik geure aldamenean suzko armekin seinalatuaz, betiere heriotzarekin amenazoka. Ez
|
dakigu
nora garamatzaten, ez eta zer egin diezaguketen ere, gauza bakarra dakigu denok. Bertatik bizirik
|
|
|
Ni hemen bainago, heriotzaren korridorean, ate lodi hori, berriz noiz ireki zain, nire hila noiz etorriko zain. Ez dakit zer egingo didaten, baina kementsu azalduko naiz, ez
|
dakit
nora eramango nauten, baina harro sentituko naiz naizena izateagatik. Ez naiz sufrimendua aurpegian islaturik dudala irtengo, honela naziek nire heriotzarekin gozatu egingo baitute, ez, aurre egingo diet, harro, harro nire sinesmenarekin, harro nire kulturarekin, harro maite dudan herriarekin!
|
|
2006
|
|
|
17 urterekin adingabekoentzako zentro batean sartu zuten 18 hilabetez, indarkeria erabilita lapurreta egiteagatik. «Ez
|
nekien
nora eraman behar ninduten, norekin egongo nintzen, zer egin behar nuen eta hasieran ez nintzen inorekin fidatzen. Ihes egin nahi nuen,' jende honek askatasuna kenduko dit', pentsatzen nuen eta lau hilabete inguru eman nituen jarrera horrekin.
|
|
2008
|
|
|
Aste batzuk lehenago, uda euritsu hartan bizitzen ari zena bizitzeko gai zenik ere zukeen imajinatu. Ez
|
zekien
nora eramango zuen horrek guztiak, baina beldurra galtzen hasia zen. Burusoilak lehen egunean egindako burbuiletako bat bezala sentitzen zen bera ere, airearen apetara dantzan, aske.
|
|
2009
|
|
|
1944ko abenduan, errusiarrak gertu zirela, Walter sarjentuak argazki guztiak biltzen hasi eta dokumentazio garrantzitsuena Auschwitzetik atera zuen. Inork ez
|
daki
nora eraman zituen, baina inoiz ez da gasezko ganberen edo Mengeleren esperimentuen froga grafikorik aurkitu. 200 bat argazki baino ez dira berreskuratu, itxuraz Walterrek berak eta bere laguntzaile Ernst Hofmannek eginak.
|
|
|
NAIA: Bapore handi bat konpontzen ari dira eta
|
badakizu
nora eramango duten?
|
|
|
gurutzatzen diren istorioak. Ederki aski
|
daki
nora eraman nahi duen kontakizuna, zein behar duen klimax ustez hunkigarriaren momentua. Eta hara iristeko ez du oztoporik nahiko, eta diren trikimailu guztiak erabiliko ditu:
|
|
2010
|
|
|
Bi mundu posible ikusten ditut. Lehenbizikoa egungoaren degradazio bat litzateke, baina horri apenas erreparatzen diodan, ez
|
baitakit
nora eramango gintuzkeen. Nik aurreikusten dudan munduan egoera baikorragoa da askoz, urteetan zehar aldaketak txertatu dizkiogulako, eta aldaketa horiek eragindako gatazkek jasangarritasun handiago batera eramango gaituztelako.
|
|
|
Horrez gain, militarrak saharar familien etxeetara jo dute gazteen bila. Zerrenda batean jasota dituzten pertsonak atxiki, eta ez
|
dakite
nora eramaten dituzten.
|
|
|
Gezurra dirudi, baina horrelako engainuen kontsumitzaileen artean jende ikasia barra barra dago. Makina bat lankide ditut, beren eguneroko ikerketan prozedura zientifiko ezin zorrotzagoak erabiltzen dituztenak, haurrak iridiologoarengana, kristalen terapiara, antroposofoarengana, edo nik al
|
dakit
nora daramatzatenak. Eta guztiak ni konbentzitu nahian, beren esperientziak erakutsi omen dielako oso eraginkorra dela.
|
|
|
Eta ulertzekoa zen haien argudioa. Hau da, abentura batera sartzera gindoazen, eta ez
|
genekien
nora eramango gintuen?.
|
|
|
Larri gaude, adierazi dio BERRIAri Juan anaiak. Espetxez aldatu zuten atzo Landa, baina ez
|
dakite
nora eraman duten. Gaizki ulertze baten ondorioz, ostiralean espetxetik aterako zirela jakin zen ezker abertzaleko kideen artean kokatu zuen Landa egunkari honek atzoko alean, baina, anaiak azaldu duenez, Auzitegi Nazionalak ez du oraindik erabaki espetxealdia beste bi urtez luzatuko dion edo askatu egingo duen.
|
|
|
–Ez al duzu ikasi lezioa, Akiles, ene semea? Ez al
|
dakizu
nora eramango zaituzten zure suminak eta mendeku irrikak. Gizon heldua zara dagoeneko, garaipenaren eta porrotaren zaporea, biak batera probatutakoa, horren arin ahaztu duzu hori?
|
|
|
Ez
|
dakit
nora eraman gintuzten, zakutxo bat jarri baitziguten burutik behera. Baina Zaragozan behintzat ez ginen gelditu, zeren hiruzpalau ordu egin baikenituen autoz.
|
|
|
ni naiz orain don Pedro Galarreta. Gaua da, auto batean sartuta nago, ez
|
dakit
nora eraman nahi nauten. Bakarrik dakit nirekin zihoazen batzuk hilda daudela dagoeneko.
|
|
2011
|
|
|
Sindikatua, noski, gauza horiek guztiak bezala pikutara joan zen. Dena itxi ziguten eta genituen agiri eta paper guztiak ez
|
dakit
nora eraman zituzten. Iruñean egitear genuen gure biltzar nagusia, uztaila aldean, eta noski, ez zen egin.
|
|
2012
|
|
|
Baina kolorea ez dago planteamendu jakin baten barruan, baizik eta kolorea saturatuz joan nintzela, koloreak nora eramango ninduen jakin gabe». Nora doan jakin gabe Albor ideia orokor batetik abiatzen da lanak sortzeko, baina horiek pintatzen ari dela ez
|
daki
nora eramango duten, ez daki konposizioan zer beste elementu sartuko dituen. Margotu bitartean itxuratzen ditu koadroak, pixkanaka pixkanaka, ingurutik hartutako erreferentziak gehituz.
|
|
|
Auto batean gindoazen. Ez
|
nekien
nora ninderamaten eta horregatik, beharbada, ez nuen erresistentzia gehiegi jarri, jakinda ere uste dut ez nuela horrelakorik egiteko indarrik izango.
|
|
|
Arduraduna etorri da goizean goiz, bihar etxez aldatuko nautela iragarri dit. Ez
|
dakit
nora eramango nauten baina nahiago dut hemendik atera. Muga igarotzean sentitu nuen poza desagertu egin zait etxe honetan eman ditudan ordu eskasetan.
|
|
2013
|
|
|
Baina aurrerago, lehertu zenean, gauza batzuk argitu zizkidan. Kotxean sartuta ez
|
dakit
nora eraman zutela. Gauez egin zutela joan etorria, eta ez zekiela zehazki nora eraman zuten.
|
|
|
Baziren bi ordu Renotik atera ginenetik, baina auzi hark argitu gabe jarraitzen zuen. Ez
|
nekien
nora ninderamaten, eta aldika hipotesiak luzatzen nizkien behi haien izaerari buruz, hezur haragizkoak ote ziren, ala mineralak Virginia City edo Tonopah aldeko meatzeetako urre edota zilar harriak bezala. Ideia dibertigarriago baten ezean, hura izan zen Chevrolet barruko txango umoreari egin nion ekarpena.
|
|
|
Ez
|
dakit
nora eramango nauen 2011ko irailaren 9an hasitako esperimentu honek. Ez dakit, ezta ere, zer epetara arte luzatuko den eta zer beste kontagai bilduko dituen.
|
|
|
Kasu egitea nahi zuen.
|
Bazekiela
nora eraman xakur ttikia. Bazekiela!
|
|
|
Interesgarri jauna,
|
badakit
nora eramango zaitudan.
|
|
2014
|
|
|
Jaiotzean baino zaharragoa zen Mircea Eliade hil zenean, baina esaldi horiek idatzi zituenean ere ez zen umea, ondo
|
zekien
nora eraman nahi zuen Errumania... Milgram bera baino arinago heldu zen Milgramen ondorioetara beraz.
|
|
|
Baina orain
|
badakigu
nora eraman gintuen erabakiak.
|
|
2015
|
|
|
–
|
Badakit
nora eramaten dituzten, aitortu dio gazteak erdi ahapeka.
|
|
|
Ibaiko belauntzi baten erritmo patxadan doa behera. Ez
|
dakigu
nora garamatzan, gozamena da narratzaileak bere gogara eraman gaitzala uztea, ia pasibitatean, kontu kontalariaren kontuekin limurturik edozein kapitulu eta ataletan, inora gindoazenik ahaztuta.
|
|
|
|
Badakit
nora eraman duen Belialek,
|
|
2016
|
|
|
" Presevo ondoren ez
|
dakigu
nora eramango gaituzten baina hemen baino hobe egotea espero dugu" dio Mohamed siriarrak. Homs-etik datorren gizon honek errefuxiatuak nazioaren eta sexuaren arabera banandu lituzkeela dio," arazoak egon ez daitezen hobeto elkar ez ikustea ere".
|
|
|
berriro hutsetik hasiz maiz asko398, etxetik, auzotik eta lagunarte hurbiletik jasotzen ez duten euskarazko jardun biziaren truk euskara ikasteko bide formala eskaintzea399. " Orain ikasi" lelopean indarberritze saioaren esfortzu nagusia de facto eskolara mugatzeak
|
badakigu
nora garamatzan. EAEn gero eta jende gehiagok daki euskaraz, hein batean edo bestean:
|
|
|
Ez nuen ikusten laguntzen ari nintzaizunik, eta, zilegi izatekotan ere, ez nekien nola lagun zintzakedan. Ez
|
nekien
nora eramango gintuen duela ia bi urte hasitako idazketaprozesuak, eta ez nekien jarraitzerik nahi nuen ere. Barnea iraultzen zidan zure egoerak, endekatzen ari zinela ikusi baina ezer egin ezinak.
|
|
|
Eleberriak, eraginkorra izan dadin, kontakizuna lotzen jakin behar du, haririk solte ez uzten ehuntzen ari den oihal erraldoian. Bizitza, ordea, egiten doa egunez egun, mudatzen eta garatzen; eta hari solte asko dituenez gero, egundo ez
|
dakizu
nora eramango zaituen. Pertsonaiak benetakoak diren eleberrietan idazleak hautatu egin behar du zer kontatu eta zer ez, biribiltasuna edo sinesgarritasuna lortze aldera.
|
|
|
«Nork
|
daki
nora eramango gaituen?
|
|
|
|
Badakit
nora daramaten. Badakit zergatik jarraitzen duen bizirik.
|
|
|
Egia esan, ez
|
dakit
nora eramango gaituen.
|
|
2017
|
|
|
Berak eraman zian herritik Izañaren autoa. Ez
|
zekiat
nora eraman zuen ere. Ni etxean sartuta eta burua altxatu ezinik nengoen bitartean, Izañaren hilketa ikertzen bazuten susmagarria izan zitekeela autoa herrian topatzea eta herritik eraman egin zian.
|
|
|
ez
|
dakit
nora naramaten
|
|
2018
|
|
|
Bestalde, Bolsonaro eta bere jarraitzaileen indarkeriaren erabilpena ikaragarria da. Ez
|
dakigu
nora eramango gaituen indarkeriazko egoera horrek.
|
|
|
Pozik bizi ginen etxalde hartan. Goizero, oilarraren kukurrukuak esnatzen gintuen, baina beste lau neba arrebak eta bostok, beste egin beharrik ez eta etzanda gera eta ama gure bistatik eramaten zuen, baina inoiz ez dut
|
jakin
nora eramaten zuen egunero, gehien gustatzen zitzaiguna egiten ari ginenean hain zuzen.
|
|
|
Niretzat oso zaila da hain urrun proiektatzea; duela hamar urte erran izan bazenit bi orduko elkarrizketa bat egingo genuela Maxekin, ez zintudan sinetsiko. Ez
|
dakit
nora eramango gaituen honek denak, eta etorkizunean nola eta zertan izanen garen dena ongi egiten badugu. Dena ongi egitea da nire lehentasuna.
|
|
|
Identifikazio ariketa batek hartu du. Bere nobelan, zientzialari alemaniarrek Serge Cabot bahitu eta, zaku batekin burua estalita, batek
|
daki
nora eraman dute. Berak, bitartean, ez daki ezer, ez non dagoen, ez zergatik dagoen han...
|
|
|
Agian berak
|
badaki
nora eramango gaituzten.
|
|
2019
|
|
|
–
|
Badakizu
nora eraman zituzten?
|
|
|
Damaren tirabuzoiei herriko jaietan kioskeroek saltzen zituzten errosken itxura hartzen nien. Ez
|
dakit
nora eramaten ninduen eszena rokoko hark, paisaia malbabiskoren batera, askotan hartzen nuen eskuetan eta.
|
|
2020
|
|
|
" Urrunago iritsi bada nire ikuspegia, erraldoi batzuen sorbalda gainean jarrita egoteari zor zaio hori". Bada, nik ez
|
dakit
nora garamatzan gure oraingo erraldoi mozkor honek sorbalda gainean, baina horrenbeste leiho eta horrenbeste zulo eta horrenbeste ostertz erakusten dizkigu aldi berean, azkenerako susmo sorra pizten baita ez ote garen ari gehiago miopetzen eta motzagotzen, jakintsuagotzen baino.
|
|
|
Uste dut
|
badakidala
nora garamatzan. Lehendik ere pasa dugu gau bat hemen.
|
|
|
Gorantz hasi arren, trabeska jarraitu genuen ordu pare bat edo, altueran baino gehiago luzeran metroak biltzen. Ez
|
nekien
nora ninderaman. Zein ingurutan genbiltzan banekien, jakina.
|
|
|
–Seme, nik
|
badakit
nora zaramatzaten. Donostiara zoaz, marinel ikastera.
|
|
|
Sua bezatuz abiatu gara
|
jakin gabe
nora garamatzan bideak. Ardoz bataiatu ditugu zeru lurretako belar eta planetak:
|
|
|
Nik nora goazen erabakitzen dut; tokia ezagutzea gustatzen zait,
|
jakitea
nora daramadan taldea. Nahiago dut aurrez bisitaturiko tokietara itzultzea, ez dakigula jazo glaziar hartan gertatu zitzaiguna.
|
|
|
Jainkoak
|
daki
nora eramango gaituen.
|
|
2021
|
|
|
Ongi
|
baitakizu
nora daraman menderatze faltak!"
|
|
|
Pozten naiz Zawi horrekin ongi izango zarelako. Nik ez
|
dakit
nora eramango nauten, nor izango den nire nagusia. Auriak hura entzutean, lasaitu nahi izan zuen.
|
|
|
Eguberrietan, Legazpi (Gipuzkoa) jaioterrian inauguratuko du beste bat. «Marrak egiten gozatzen dut, eta ez
|
dakit
nora eramango nauten. Trazu bakarrean marrazten ditut, eta egiten ditudan heinean imajinatzen ditut».
|
|
|
Horregatik gabiltza herritar legez hau idazten. Ez delako inolako titulurik behar
|
jakiteko
nora eraman gintuzten, orain dela ez hainbeste, segregazioan, diskriminazioan, kriminalizazioan oinarritutako adierazpenek, ekintzek. Ziur gaude, oraindik garaiz gabiltzala pandemia honetan gertatzen ari diren gai askori buruz lasai hausnartzen hasteko, baita, beharrezkoa bada, norabidez aldatzeko ere.
|
|
|
Artista lan ildo bera urratzen segitzeko asmotan da udan: «Ez
|
dakit
nora eramango nauen. Tira, bizitzan ia dena da zirkularra, edo espiral erakoa:
|
|
|
Josu Bergarak soinekoa badaukagula esaten zigun kapitulu honen hasieran, nahiz eta ez oso ondo
|
jakin
nora eramateko: edo lanera edo dantzaldira.
|
|
|
Ez Carmen, ez Mercedes ez dira harritu. Lourdesek ez
|
daki
nora eraman duten, ezta zenbat denboraz izango duten behin behineko atxiloketa zentroan. Bakarrik eta ikaraturik egon behar du.
|
|
|
Ordurako, Jonanek ohea bul  tzaka abiarazia zuen. Ez
|
dakit
nora eraman zuten bien artean. Ia ordubetez egon nintzen begiak leihoan josita, ez irakurri, ez ezer.
|
|
|
Gutun hau irakurtzen duzunean, nork daki non egongo naizen ni edo, hobeto esateko, nork
|
daki
nora eraman ote nauten. Gaur gaurkoz, neuk ere ez dakit zer gertatuko zaidan.
|
|
|
Beherean sugetzen zihoan bide bat jarraitu nuen begiz. Ez
|
nekien
nora eramaten zuen. Niri bost, Bilboko Pedro aspaldiko lagunak zioen eran.
|
|
|
Dudarik ez. Hiru koloredun kotxe horretan zerraturik, ez
|
zekien
nora zeramaten aitzineko eserlekuetan zapal zeuden bi gizonkoteek. Elkarrizketa apalean zirauten.
|
|
|
Orduan ez
|
nekien
nora eramango ninduen kutxa horiek zabaltzeak, ze lurralde argituko zen nire barruan. 1949ko urtarrilean, aurreko urtean hil ziren pertsona esanguratsuenen artean aipatu zuen The New York Times egunkariak Rosika Schwimmer, Mahatma Gandhiren tamainako beste izen handi batzuekin batera.
|
|
|
|
Badakizu
nora eramango zaituen hitzaldiak?
|
|
2022
|
|
|
Felix Gutierrezek egin zien harrera, urteetan Ulya etxean hartutako gizonak: «Ez
|
genekien
nora eraman. Udaletan galdetu genuen, eta Galdakaokoak larrialdi egoeretarako zuen azken etxebizitza utzi zien».
|
|
|
Horretarako, taldeko pasaporte bat atera behar izan genuen, han zeuden beste emakumezko eta haur batzuekin batera, guk geuk ordainduta. Ez
|
genekien
nora eramango gintuzten. Pegatina bana jarri ziguten soinean, eta Ordizia egokitu zitzaigun guri.
|
|
|
–Mugitzen hasi dira! Ez
|
dakit
nora eramango gaituzten, baina bi xafla horiek berreskuratu behar ditugu. Ez zaitut beste ezertara derrigortuko, Eñaut, eta gezur gehiagorik ez, benetan diotsut.
|
|
|
biok
|
dakigu
nora garamatzan segida honek
|
|
2023
|
|
|
Jolasa zen, ia, Urkullu lehendakariaren ahotsa erabiliz mezu batzuk hedatu ziren arte. Orduan, ez
|
genekien
nora eramango gintuen; gaur, berriz, ez dut zalantzan jartzen adimen artifizialaren lehenengo urratsak zirela.
|
|
|
Begiak tapatu eta auto batean sartu ninduten. Ez
|
dakit
nora eraman ninduten. Biluzi egin ninduten, eta torturatzen hasi.
|
|
|
Bidaiari urduriak geltokian bezala, zuhaitz hostoak ekurugaitz, dardarka euren adarretan urriko goiz epel honetan, batek
|
daki
nora eramanen dituen haizearen aiduru...
|
|
|
Paseatzera joatea gustatzen zaie. Ez
|
dakit
nora eraman.
|