2000
|
|
—Ttipiz ez
|
dakit
deus. Sinesgaitz behatu nion, nekizkien guztiak kontatzeko prest.
|
|
—Ez omen
|
zakik
deus. Zazpietako txandan hasi omen duk lanean, eta gauekoa arratseko hamaikak arte ez omen duk itzuliko.
|
|
Planta hutsa zen. Ez nintzen oroitzen zenbat diru neukan lehenago eta, beraz, ezin
|
jakin
deus falta ote zen. Giltzak eta mukizapia poltsikoetara itzuli ziren eta erlojua eta gerrikoa hurrenez hurren eskumuturrera eta gerri ingurura.
|
2001
|
|
– A, ze gogorazioak dituen zuen osaba horrek! Nik ez
|
zekinat
deus ere, biño ez niken nahiko arrainaren gorputzean bizi! Beti ur azpian, iguzkia ikusi gabe, arrantzaleak atakean... nahiko bizimodu itsusia iduritzen zaidan.
|
|
Bi osagarri horiek ez badira, kausarik ez badago, alegia, ez dago heroirik, ez traidorerik. Nik ez dut kausarik, eta ez
|
dakit
deus honetaz. Susmoa dut kausa bera benetan ederra eta justua izatea baino zerbait gehiago behar dela zuek hala dela aldarrikatzeko, baina hori gaurko sarrera mintzalditik aparte gelditzen zaidan gaia da.
|
2002
|
|
bat adierazten dute, eta badirudi informazio trukea ere txikiegia dela unibertsitateko euskal irakasleen artean, beste unibertsitateetan argitaratutako liburuei dagokienez. Ondorioz, uste baino maizago gertatzen da, unibertsitate bateko irakasleek ez
|
dakitela
deus jakintza alorberean beste unibertsitate bateko irakasleek idatzi eta argitaratutako liburuei buruz.
|
|
Frantsesak ez
|
zekien
deus, egun bi lehenago iritsi baitzen Miarritzetik. Aguilerarekin berriro berba egin nahi zuela errepikatu zion lotinantari, Bolini berari deitzeko.
|
2003
|
|
Izena jakin, nongoa den, bitxikeria pertsonalen bat. Eta nik ez
|
dakit
deus ere. Ez zeukaten pertsonaren ezaugarririk, egitekoa torturatzea zuten funtzionarioak besterik ez ziren.
|
|
Edo bestela norbaitek berotuko zion burua. Ez
|
dakit
deus ere, baina uste dut Joseba ederki damututa dagoela esan zizunaz.
|
|
Ez
|
nekien
deus ere zure istripuaz. Zer moduz zaude?
|
2004
|
|
–Zuk ez
|
dakizu
deus ere Iratiz, Joana, horrela hitz egiteko.
|
|
Beñatek nire titiak, hik Zilbortxoren ipurdia eta auskalo zer... Hik ere ez
|
dakik
deus ere Beñaten sentimenduez. Beraz, lehengo hori sobra zuan.
|
|
–Horrekin zer esan nahi duk, nire gurasoek ez dutela niretzat lagun edo bikote pobrerik nahi? Ez
|
dakik
deus ere, motel! Orain min egin nahi al didak nire gurasoengatik gezurrak asmatuz?
|
|
Infiltrazioak izatean, soldadu gehiago ekarri zituzten Gipuzkoatik mendiak makiz garbitzeko. Oso egoera nahasian bizi izan ziren gehienak, biztanleriaren gehiengoak ez
|
baitzekien
deus borroka hauei buruz, mugetako herrietako biztanleek izan ezik.
|
|
Egunak joan egunak etorri, eta Magdalenaren arrastorik ere ez. Herriko inork ere ez
|
zekien
deus. Nik ez nuen piperrik ere konprenitzen.
|
|
eltzetzu batek, eltzetzu madarikatu eta alu batek ihesari emana omen zion. Eta honetaz ere inork ez
|
zekien
deus. Harrigarria.
|
2005
|
|
Pelegrinazioak goi egoera baterako bidean kokatzen dira. Gure aitona amonak horrelakoetan ibili ziren, kontzientzia moduko ezberdin bat zuten gure aldean, bazekiten zertara zihoazen, jakina, ez
|
zekiten
deus konkretua, sentitua eta bizitua baizik.
|
|
Nondik? Agerrek ez
|
daki
deus, Lasserrek agindutakoa besterik ez daki. Proiektua politikoki inposatu nahi dute, gero nahi dutena egiteko.
|
|
Zirudienez oraindik ez
|
zekien
deus arazoaz. Dena den, zer zekien, oro har?
|
|
dago edertasuna. Ez
|
daki
deus
|
|
– Ez
|
zakiat
deus horretaz. Lehengusua ez diat inoiz ikusi.
|
|
Eta hemen, ordea, Celta bezain famatu eta estimatua omen da. Harrigarria eman badezake ere, neuk ere ez
|
nekien
deusik haren gainean Garaziri Las llamadas perdidas ipuin bilduma sinatu arte. Lolo lagunari esker irakurri nuen lehen liburua, ¿ Qué me quieres, amor?
|
|
Bakean utzi zuten, bazuen arrazoirik, letra handiz egon behar zuen Mateo Taboadaren izenak herriko hilerrian, eta harriaren azpian Mateo Taboadaren gorputza, orain dagoen bezala, letrak kolokan dauden arren eta gaineko triskelea higatu samarra. Kubertan, kamainan, jantokian, faktorian, zerbait
|
zekienak
deus ez zekienari eman zion orduan, ahapetik, Nemesio Arozenaren haserrea pizteko beldur, hildakoaren berri. Eta pentsatzen ahal duzu kontatutako denak ez zirela zuzenak izanen, badakizu nolakoak garen solasean hasten garenean, ipuinetan aritzen gara ez bada filmetan.
|
|
Nik ontzian nahi nuen, berdin zitzaidan Seven Seas Spray edo beste edozein, marinelak ez
|
daki
deus egiten lehorrean. Andonik tabernetan eta karriketan jotzen ahal zuen, baina berak ere itsasora behar zuela, gustatu egin.
|
2006
|
|
laborantzan ere esperimentatu behar da. Nik ez
|
dakit
deus bioteknologiaz, baina uste dut esperimentatu behar dela. Zenbait arlotan emaitzak ez dira hain ziur egokiak eta baztertu behar dira, baina onak ere izanen dira.
|
|
Ene herriaz eta ene kulturaz nire kideek ez
|
dakite
deus.
|
|
ez daukat zer esan handiegirik gaiareninguruan. Ez
|
dakit
deus literaturaz, ez dut ezagutzen literaturaren historia, ez dakitgauza handiegirik idaztearen teknikaz... Egia esan ezin da ulertu zergatik eskatudidaten hona etortzeko.
|
2007
|
|
– Jakin ez, Cosme, jakin ez
|
zakiat
deus. Iruditu, iruditu baizik ez –berak ere milagarrenez.
|
|
Ez
|
zekien
deus ere.
|
2008
|
|
Anitz herri inguratu dituenak anitz daki hango eta hemengo gauzez, jendeaz, bizimoduaz. Ez
|
daki
deus erraten gauzez, jendeaz, biziaz.
|
|
Ez dakigu pobreziak bultzatuta utzi zuen kale gorrian ala isun ikaragarri handi bati zion beldurrak eraman ote zuen Enara abandonatzera. Ez
|
dakigu
deus ere. Dakigun gauza bakarra" abandonu" hitzak ez duela esanahi bera gure gizartean edo Hirugarren Munduan.
|
|
Arestian esan bezala, ez
|
dakigu
deus ez Enararen ama biologikoaz ezta alaba abandonatzera eraman zuten zioez ere, baina zalantza izugarriak izango zituela pentsatu nahi dugu. Bazituen beste aukera batzuk, baina ez dut liburu honetan ume hilketaz hitz egin nahi.
|
|
Beldurrez bai, baina arrazoiez, ordea, ez genuen txintik ere esan. Egun, adibidez, ez
|
dakit
deus Itsaso eta Erre Aintziraren bila joatera bultzatu zuten zioez, ezta Jesus eta Estherren zioez ere. Sekula ez genuen hitz egin adopzioaren mundura iritsi  aurretiko bideez.
|
2009
|
|
Neskatxaren gurasoei deitu. Ez
|
zekitela
deus ere. Poliziari gaztigatu.
|
|
Zer gertatzen da hemen? Nik ez
|
dakit
deus gehiago eta interesatu ere ez zait interesatzen. Nik ez diet beren bizitzaz deus galdetzen ostariei.
|
|
Ikerketa lan txiki bat egin behar izan nuen hilerri honetara heltzerako. Columbiako kongresura joan aurretik, New Yorken nintzela, ospitalera hots egin nuen baina, urte asko igaro zirenez, horko bulegariek ez
|
zekiten
deus eta Joseba Telleriaren fitxarik ez zen agertu. –Bronx-en daukagun artxibategi batera eramaten dira record zahar guztiak eta, tokia betetzen doanez, batzuetan galdu egiten dira?
|
|
Konfiantzakoa, bai. ...hogeita bosten bat urte... oharrak eman dizkiot... noiz esan eta hantxe izanen duzu... bi garraiotarako esan diot... hori, gure eskuetan dagoenez gehiagotarako... noski, nahi dugun arte... bestela garbitu... ez dio poliziari deus esanen... lasai, nire eskuetan dago... nik ordainduko diot bai, besteei bezala... kontrazeinua eman diot... badakizu... oharkabean pasatuko da mutil hau... bai, lasai, ez
|
daki
deus... ederki, gabon?.
|
|
–Ez ongi. Entzun dut euskaldunei buruz baina ez
|
dakit
deus handirik. Espainian dago, ezta?
|
|
Karta jokoekin ere nahiko txarra zen eta sentitzen zuen, benetan, baina ez zuen bere burua zaldi gainean hanka bakarrean joateko gai ikusten. Ez
|
zekien
deus egiten, aitortu zuen, eta orduan barre, metro erdi ere ez zeukan zirkuko ugazabak barre egin zion eta mundu guztiak zerbait egiten zekiela erantzun.
|
|
–Eta zuk, andre isil horrek, ez
|
dakizu
deus zure anaia gazteenaren ihesaz?
|
|
Ez nuen nahi kontatzerik inor gutik
|
zekien
deus.
|
|
Josetxok ez
|
zakik
deus bere lagunen aldaketez, noski; hark lehengoan jotzen gaitik.
|
|
Jakin, ez
|
zenekien
deus, edo deus gutxi,
|
|
Nor da lurperatzen ari diren umea, zergatik hil da edo zerk hil du, gurasoak zertan ari ziren umea zendu denean? Ez
|
dakigu
deus. Lanbro artean ezkutatu eta galdu da testuaren sorrera eragin zuen gertakaria.
|
|
–Ohartzen haiz ez
|
dakigula
deus ere istoriotxoaren kontalariaz. Norena da kontakizunaren ahotsa?
|
|
Enpresan bertan ez zuten Mabeka ezagutzen. Nehork ez
|
zekien
deus, ez haren izenik, are gutxiago non aurki nezakeen. Kolegak erran zidan, salatua izan zela menturaz eta Madrid Hotelean zegokeela.
|
2010
|
|
gurea uholde modukoa izan zen ikastolentzat, eta mesfidantzaz begiratzen gintuzten?. Gizonezko horiek kulturalki jantziak zeuden, baina pedagogiaz ez
|
zekiten
deus. –Orduan, nahasketa modukoa eman zen ikastoletan:
|
|
Konplikatua dun, tresneria hau guzia, zer uste duzue ala... Zaude Añamari, orain argiak igorriko dizkizut, segi ezazu gustian, hauek ez
|
dakite
deus hemen gertatzen denaz, eta erranen didazu zein duzun gustukoen, forma diferentekoak igorriko ditut eta zuk erranen didazu zein nahiago duzun...
|
|
Gure aitatxiren osaba bat itsasoaz bestalde joan zuzun misionetan, horrara buruz, Asia edo Kontxentxina edo... Funtsera eta, ez
|
dakigu
deus xuxenik, zeren ez da nehon deus herexarik gelditu gizon hortaz. Ibilia naiz bizpahiru apezpikutegietan, Erromara idatzi dut, Txinako kontsulatuari ere deika ibilia naiz, deus, nehon deus, tutt!
|
|
Hau da ene azken gezurra gaurko! Gezurrez gezur ibiltzeaz akusatzen nauzue, baina hau da azkena, ez
|
dakit
deus gehiagokorik nik. Ez nakinan Añamari hire korrespondatak bildu gauza horien laurdena ere...
|
|
Urteetan errepikaturik ere, itzulirik eta afitxaturik Parisko metroan gaindi, Iparralde osoko barne produktu gordina enpoildurik, egundaino ez du onartuko frantses batek Montoiaren liburu batek Amelie Nothombena bezainbat balio duela. Eta guk sinesten badugu froga zaie ez
|
dakigula
deus, eta normal dela euskaldunak garelako. Kalipu hori guzia barneko ezarria balitz ez gintezke berdin edo egoera berean.
|
|
Xabier eraman egin zutela esan zidanez Veroniquek, nork eraman zuen eta nora eraman zuten galdetu nion arren ez zidan erantzun argirik eman. Berak ez omen
|
zekien
deus.
|
|
Jakingo zuen agian zergatik nengoen kartzelan, zaindariren batek esanda. Edo okerrago, ez
|
zekien
deus, eta preso arrunten itxura ez nuela ikusita zernahi izan nintekeela, baita bortxatzailea ere, pentsa zezakeen.
|
|
Begok ez
|
zekien
deus horri buruz. Ez nion fitsik esan, behin baino gehiagotan aitortzeko gogoa izanagatik.
|
|
– Zu ez zara ez langilea, ez sozialista, hain gutxi txiste kontalaria. Eta Fanon mutilzaharra da, ez
|
daki
deus partekatzeaz.
|
2011
|
|
Suntsiketarik handiena iparraldeko Iwate, Miyagi eta Fukushima probintziek pairatu dute. Minami Sanriku herrian (Miyagi), adibidez, agintariek ez
|
dakite
deus 7.500 bizilagunen inguruan. Tsunamiak txikitutako herrietako bat da Minami Sanriku.
|
|
Izan ere, sei urte besterik ez dute Ferminek eta Donatok, Donatok eta Ferminek. Harrigarriena, halere, zera da, Donatok Ferminenak bezalaxe jakin ohi zituela Ferminek Donatorenak, baina, txita akabatze kontu honetan bederen, Ferminek ez omen
|
zekien
deus ere.
|
|
Hurrengo goizean, zelaietarantz jaistean, behizain bati galdetu nion, konplimendurik gabe, ea zer zekien heresiaz. Gaztelako armada etorria zela eta hainbat jende kartzelaturik zeukatela, bertze batzuk ezkutaturik eta mendietara ihes eginik zeudela erran zidan, eta ez
|
zekiela
deus ere gehiago. Utzi nuen, eta bidea segitu.
|
|
Gauza originalak bakarrik ikasten zituen hark ez
|
zekien
deus.
|
|
Erokeria hutsa litzateke. Ez
|
dakit
deus tiroketan gertatutakoaz. Ez lagunak hilda ote dauden, ez beste ezer.
|
|
Beraiek ni baino aintzinago joanak ziren, eta berak pentsatu zuen ni berriz ere bertze pakete batzuen bila joana nintzela, bertze biaje bat egiterat. Ez
|
zekien
deus zer gertatua niri.
|
|
Eguna argitu aurretik iritsi ginen baserri ondoko artzain borda batera eta han, belar gainean, lo kuluxka egiteko asmotan etzanda jarri ziren. Gu baserrira joan ginen bertakoekin hitz egitera, oraindik ez
|
baitzekiten
deus ere hartaz. Tomasek bertatik pasa zen batetik ezagutzen zituenez, nola edo hala azaldu zien egoera, eta kafea eta gosaltzeko zerbait ere eskatu zien.
|
|
Zur eta lur utzi ninduen erantzunak, eta pozarren. Ez dakit esker emaile hura nor den, profesionala den, ez
|
dakit
deus ere. Animoz beteta igo nuen Adarra mendiko azken aldapa.
|
|
Nik dakidana?, errepikatu zuen Giuseppuccik, baina zertaz? Nik ez
|
dakit
deus! Utzidazu zure Beretta, esan zion Bobbyk Giovanniri, ez ditut balak xahutu nahi.
|
|
Cappuccino a zerbitzatzen zuen bitartean, Settimok maitekiro begiratu zuen agurea eta erantzun zion: ni tabernari hutsa naiz, Giovanni, gaztea naiz, ez
|
dakit
deus munduaz eta, zu ez bezala, ni ez nintzen borrokatu azken gerra handian, baina, baina... balea zuria datorrela diozunean orduan bai ez dudala tutik ere ulertzen!
|
|
Kontrabiografoa, aldiz, agerikoago bihurtua zitzaidan. Ez
|
nekien
deus hari buruz, salbu eta Bilboko auzo txinatarrean bizi zela. Beste toki batera hanka egin izana ere ez nuen baztertzen.
|
|
Ea aita kantu bateko edo literatura unibertsaleko pertsonaia bat bilakatu ote zen. Ez
|
nekien
deus aitaren gainean, beraz zaila pertsonaia aukeratzea; kantua, bestalde, edonorentzako hautu egokia zela erabaki nuen. Gregor Samsa ere kantu bilakatu izan balitz, horretarako aukera izan balu, bere gela hartatik libre irteteko bidea izango zuen.
|
|
Pasta kaxa batekin itzuli da bere tokira. Txokolatez bustitako bat aukeratu eta egiaztatu dut ez
|
dakidala
deus amaren eta aitaren sendiaren arteko hartu emanez, ezta gurasoen euren artekoez ere.
|
|
Hautagaiak hitz haiexek esan zizkionetako bat izateko hala moduzko pribilegioa izan zuen Fontechak. Hark ez
|
zekien
deus berataz, baina hala ere esan egin zion, esatea tokatzen zitzaiolako, bizitza hau esatea tokatzen dena esan behar izaten dugun une, aste, hilabete, urte pilaketa bat besterik ez delako.
|
2012
|
|
" Txillidari, Oteizari edo iniziatiba plastiko esanguratsuenei buruzko hemengo lan akademiko gehienek ez dute aintzat hartzen euskaraz idatzitakoa". " Balirudike euskarak ez
|
dakiela
deus euskal arteaz". Erdarazko saiakerez ari da, mingots eta arrazoiz.
|
|
Intelektualen boterea, medikuena, irakasleena, abokatuena, zanpatzailea da: dena dakite eta zuk ez
|
dakizu
deus. Gaur egun, sekula baino tresna gehiago ditugu libro izateko, baina zer egiten dugu libertate horrekin?
|
|
Zaila da, sinestarazten digutelako nortasuna, kultura edo eskola ez daudela gure esku, guk ez
|
dakigula
deus, eta dakitenek eginen digutela argi. Adineko jendea gutxietsia izan da nortasunean.
|
|
Antzezleek ez
|
dakite
deus isilean gordetzen;
|
|
Eskuin liberala egiten ari den txikikeria konprenitu egiten dugu, logikoa dela sinetsarazi digute. Ez
|
baitakigu
deusik sistema ekonomikoaz eta ideologiaz. Eta okerragoa dena, ez dugu jakin nahi, nahigo dugu orain ere futbol kontuetan endredatu.
|
|
Baina alferrik da. Han ez
|
dakite
deus.
|
|
Aitaren etxea defenditu nahi dut lan dorpeen denbora zen haurride askok eltzekaria partekatuz goizetik arrats kabalak arta eta alorrak landu etxea erosi dutenek dena garbitu ez
|
dakite
deus ere lehengoaz lan tokia egun pausa leku txukun belar moztu apainak sarbide harriztatua portale ongi zerratuarekin
|
|
Ez
|
dakit
deus ez, denboraren joanak maitaleak hartzen ditu beti bere altzoan bertze bizitza batera gu gatozelarik.
|
2013
|
|
Versus izen bat baino ez da, ihintzaren memoria, iturburu guztien urdintasuna. Ez
|
daki
deus Versusek barruan daraman haurraz, haur etzanaz, zeinak oroimen minduei atzera bakea eta lasaitasuna eta bizigarri berriak ekartzen baitizkie... Versus istripu bat da, ordainik gabeko kaltea, inork nahi ez duen legenaren negarra.
|
|
–Parisen ez
|
dakizue
deus ardoaz, erran zuen ene lagunak, izugarrikeria bat salatzen ari balitz bezalako doinuan?. Saumuroiskoa.
|
|
–Burdelaz ez
|
dakit
deus. Guzman delakoarengana jotzeko erran didate, ostatu emanen zidala.
|
|
–Nik uste garrantzi handiko kontua zela, ez? Ia aita izan zinen, eta nik ez
|
nekien
deus ere.
|
|
Atxilotu eta geroxeago askatu egin zuten. Erraten zuten bera zela, gero ezetz; askatu zuten, eta orain ez
|
dakigu
deus ere. Inoiz ez da argitu nor zen, eta, ondorioz, inoiz ez dute atxilotu.
|
|
ez
|
dakite
deus ere lehengoaz lurra saltzen laguntzen duen
|
|
Eta egunkariek beren lekuari buruzko berri bat ematen zutenean, taldean irakurtzen hasten ziren. Ez
|
zekiten
deus beste lekuetan gertatzen zenaz. Eta berri horiek ere nahi zituzten.
|
|
Noiz izan ote zuten estreinakoa? Nitaz aparte, bertze inork ote
|
zekien
deus?
|
|
Ez
|
dakizu
deus ere.
|
|
" Champ, alkoholiko arriskutsua eta arrazista hutsa zara eta ez
|
dakizu
deus kirolei buruz".
|
2014
|
|
Eta nihaur?... Artista, ez
|
baitakit
deusen egiten!".
|
|
txaloak jo, kaxoia, abestiak, janari asko... Ezkontzak nola egiten ditugun ere azaltzen diet. Umeak harrituta geratzen dira; ez
|
dakite
deus horren inguruan, ezta irakasleek ere! Kalo hizkuntzarik ere ez da aditzen ikasgeletan.
|
|
Vasili Fedorrek burua makurtu zuen! Nadia ongi ezagutzen zuen, eta
|
bazekien
deusek ere ez zuela geldiaraziko.
|
|
Jada ez dakizu. Iruditeria wagneriarra buruan daukazu funtsezko jantziekin, baina ez
|
dakizu
deus bere funtzionamenduari buruz. Prest zaude tradizio metafisiko eta teologiko bat oinordetzeko, nahiz eta badakizun gaizki amai daitekeela.
|
|
Urte haietan Europan mugimendu politiko, zientifiko eta artistiko garrantzitsuak ematen dira. Marokotik ahotsik gabe bueltatu den aitonak, baserritarrak, ez
|
daki
deus abangoardia artistikoei buruz, Freudi buruz, ezta gorputzaren zirrikitu batean, beharbada hezur baten ertzean, itsatsita geratu zaion lotsa sentimenduari buruz ere.
|
|
Eta Xabi han uretan bakarrik, ezin balentriarik asmatu neskei erakusteko. Ez
|
baitzekien
deus egiten. Hondora joan eta hondar eskukada bat hartu eta, kanpora irtendakoan, hura jaurti.
|
2015
|
|
Musika gustatzen zaien ala ez erabakitzeko hamabost pertsona daude bileretan eta zuk ez dakizu hamabost horietarik hamabi nortzuk diren, zer funtzio duten... Ez
|
dakizu
deus. Alta, denek dute iritzia emateko eskubidea, izugarrizko kontrol afana daukate eta erabateko arrakastaren formula baizik ez dute buruan.
|
|
–Berak oraindik ez
|
daki
deus, ezta?
|
|
Ez, oraindik ez
|
daki
deus.
|
|
eta ez
|
daki
deus ingeniaritza biologikoaz.
|
|
Ez, nire emazteak ez
|
zekien
deus, zinez, nik Madrilen eragindakoaz. Horixe zen arazoa, hain zuzen ere, berak ez zekiela fitsik eta nik ezin niola neuk burututakoaz ezer esan.
|
|
Inoren etxean egoteak ematen duen bakardade hartan, ez nekien auzoko etxeetatik, kaletik eta nonahitik zetozen zarata arrotz haiek guztiak ezagutzen. Ez
|
nekien
deus.
|
|
Geldigaitza eta urduria da. . Ez
|
dakit
deus egin gabe egoten?. Espainiako ONCE itsuen fundazioarekin harremanetan jarri zen lehenik, eta unibertsitateetara jo zuen gero kazetaritzako ikasketekin jarraitu ahal izateko.
|