|
2010
|
|
|
Augustin bigarren joera honetakoa zen. Augustinek
|
herriarentzako
idatzi behar zela ulertzen zuen, berak, hain zuzen ere, herria prestatzeko antzerkia lantzen baitzuen. Baina euskaraz idazterakoan, modu jasoan idatzi behar zelako ustekoa zen, euskal literatura, hain zuzen ere, beste herrialdeetako literaturaren mailara igotzeko.
|
|
|
Augustin bigarren joera honetakoa zen. Augustinek herriarentzako idatzi behar zela ulertzen zuen, berak, hain zuzen ere,
|
herria
prestatzeko antzerkia lantzen baitzuen. Baina euskaraz idazterakoan, modu jasoan idatzi behar zelako ustekoa zen, euskal literatura, hain zuzen ere, beste herrialdeetako literaturaren mailara igotzeko.
|
|
|
1935eko abenduan Ondarroako
|
herriak
lehen omenaldia egin zion Augustin Zubikarai gazteari. 21 urte zituen eta herriak eskertu egin zion ordura arte egindako ahalegina eta, bide batez, haren gogoa piztu nahi zuen etorkizuneko lan handiagoetarako.
|
|
|
1935eko abenduan Ondarroako herriak lehen omenaldia egin zion Augustin Zubikarai gazteari. 21 urte zituen eta
|
herriak
eskertu egin zion ordura arte egindako ahalegina eta, bide batez, haren gogoa piztu nahi zuen etorkizuneko lan handiagoetarako. Euzkeltzale Bazkunak antolatu zuen eta Augustinek idatzitako bi obra antzeztu ziren:
|
|
|
Baina hura idazle handi goi mailakotzat zuten. Augustin
|
herritik
hurbilago ikusten zuten: Ondarroako herriak Txomin Agirre, idazle handia?
|
|
|
Augustin herritik hurbilago ikusten zuten: Ondarroako
|
herriak
Txomin Agirre, idazle handia, ezagutzen zuen lehendik.
|
|
|
Hurbilekoa. Augustin, bere antzerkiari eta artikuluei esker,
|
herriaz
eta herriarentzat idatziko zuen lehen idazle ondarrutarra izan zen.
|
|
|
Hurbilekoa. Augustin, bere antzerkiari eta artikuluei esker, herriaz eta
|
herriarentzat
idatziko zuen lehen idazle ondarrutarra izan zen.
|
|
|
Augustinen eta beste Ondarroako idazleen kronika puntualak benetan aberatsak dira Ondarroako
|
herriko
bizitzaren eta asmoen historia egiteko.
|
|
|
Kroniketan
|
herriko
bizia azaltzen bazan, artikuluetan orduko pentsaera agertzen jaku, pentsaera sozial politikoa, kulturala eta erlijiosoa. Hemen Euskal Herri osoko arazoak agertzen dira, bai eta nazioartekoak ere, gizarteko arazoak izan nahiz politikoak.
|
|
|
Kroniketan herriko bizia azaltzen bazan, artikuluetan orduko pentsaera agertzen jaku, pentsaera sozial politikoa, kulturala eta erlijiosoa. Hemen Euskal
|
Herri
osoko arazoak agertzen dira, bai eta nazioartekoak ere, gizarteko arazoak izan nahiz politikoak.
|
|
|
Lantxo hau biografiaren atarikoan datozen Andres Urrutiaren hitz batzuekin hasi dugu eta amaitu ere haren beste hitz batzuekin egingo dugu: Liburu hau irakurtzen duenak ere laster atzemango du, Ondarroako
|
herriak
euskarari eta euskal kulturari eman dien bizitasunaren katean, kate-begi preziatua izan dela Augustin Zubikarai.
|
|
|
Iazko urtea, 2009koa, azkenetan zela, kresal usaineko bi liburu eskuratu ahal izan genituen: Augustin Zubikarai,
|
herri
euskararen zaindaria() zen bata, Ana Urkizak idatzia eta Augustin Zubikarai. Bigarren Errepublika denboraldiko idazlanak() eta Ondarroa.
|
|
|
Idazle ondarroar baten ohoragarri haren biografia osatzera datoz
|
herri
bereko beste bi idazle: Julen Urkiza eta Ana Urkiza osaba ilobak.
|
|
|
Hala gertatzen direla esango nuke. Izan ere, bata eta bestea Ondarroako
|
herriak
bideratutako bi proiekturen barruan sortu dira, nahiz eta Anarenak Elkar argitaletxearen bidez argia ikusi eta Julenenak, Ondarroako Udalaren bidez.
|
|
|
Bi erakunde horiekin kontrastean bezala, hau dio ondoren: Hala ere, eta oraindik 1918an, eskoletan, ume euskaldunen mihiak mututzeko eraztun salatariak erabiltzen ziren.Urte horretan, 1918an, Kirikiñok Abarrak liburua idatzi zuen,
|
herriak
egunero erabili ohi zuen euskaran idatzia. Geroago Augustinen gogo gogoko liburua izango da.
|
|
|
Batzokian zuten beren txoko maitea Ondarroako idazleek; han izaten zuten kulturako eta politikako berri, han eskolatzen eta trebatzen ziren
|
herriaren
zerbitzurako. Idazleak, ohiturari jarraituz eta une batzuetan debekuak zirela eta isilpean jardun behar zutelako, izenordeaz baliatzen ziren.
|
|
|
etab. Haien artean garbi ikusi omen zuen bere bidea zein zen: bere
|
herriaren
eta euskararen alde lan egitea. Eta euskara bultzatzeko eta maite zuen herriari buruzko ideiak agerrarazteko modurik egokiena, jendearengan eragina izan zezaketen bitartekoak erabiltzea zen, hau da, egunkarietan idaztea.
|
|
|
bere herriaren eta euskararen alde lan egitea. Eta euskara bultzatzeko eta maite zuen
|
herriari buruzko
ideiak agerrarazteko modurik egokiena, jendearengan eragina izan zezaketen bitartekoak erabiltzea zen, hau da, egunkarietan idaztea.
|
|
|
Kultura arloan baziren garai honetan ereduak eta gidari onak,
|
herria
eraikitzeko euskaran eta literaturan tresna guztiz baliagarria ikusi zutenak; horietako bat zen Jose Ariztimuño. Aitzol?. Honek El Día egunkari elebiduna, EAJren organo ofiziosoa, abian jartzea lortu zuen.
|
|
|
Honek hartu zuen bere gain Kirikiñok sortu eta bere ardurapean izan zuen euskal atala. Lauaxetaren lan nagusietakoa
|
herrietako
berriemaileak eta idazleak bilatu, antolatu eta haiei gogoa piztarazi eta idaztera bultzatzea izango zen. Mitin eta hitzaldietan ibili ohi zen idazle berrien bila.
|
|
|
Euzkadin Lauaxetarekin harremanetan jarri zela adierazi dugu. Harreman hauek sendotuz joango dira gerora eta Lauaxetak,
|
herriko
kronikak ez eze, herri jakintza, ohiturak, estropada bertsoak etab. biltzea ere eskatu zion. Eta Augustini, bere bizitzako lan arlo handi bat izango dena zabaltzen zaio.
|
|
|
Euzkadin Lauaxetarekin harremanetan jarri zela adierazi dugu. Harreman hauek sendotuz joango dira gerora eta Lauaxetak, herriko kronikak ez eze,
|
herri
jakintza, ohiturak, estropada bertsoak etab. biltzea ere eskatu zion. Eta Augustini, bere bizitzako lan arlo handi bat izango dena zabaltzen zaio.
|
|
|
Horrela, hiru lan esparru landuko ditu Euzkadin: kronikak, artikuluak eta
|
herri
jakintza. Bestalde, Lauaxeta eta herrietako idazleen artean konfiantza handiko euskal eskola modukoa sortu zen.
|
|
|
kronikak, artikuluak eta herri jakintza. Bestalde, Lauaxeta eta
|
herrietako
idazleen artean konfiantza handiko euskal eskola modukoa sortu zen. Gainerako idazleek ere, esaterako, garai hartako olerkariek, begi onez ikusten zuten Lauaxeta:
|
|
|
Eta hori oso positiboa da. Gotzain batek bere eliztarren hizkuntzak eta ohiturak eta
|
herriaren
historia jakitea beharrezkoa da. Horretan behintzat, Gipuzkoako Elizak suertea izan dau.
|
|
|
Pixka bat harritu egin nau beste inok gauza honeek aintzat be ez hartzea. Jesus Nazaretarraren esaera famatua,, ez da inor profeta bere
|
herrian
–, beteko ete da orain ere?
|
|
|
2.3. Ez nuke inola ere idazki hau amaitu nahi gure auzian?
|
Herri
salaketa, ren ordezkaritza izan duten. Dignidad y Justicia? (DyJ) eta AVT elkarte edo taldeez zerbait esan barik.
|
|
|
ETAren biktima batzuk hartu dituzte ikurtzat eta, biktima hauek eragindako minak bultzaturik, gorrotoa eta mendekua dute, ene ustetan, helburu.
|
Herri
salaketak izan lezakeen alde ona, hemen aipatutakoek eta beste batzuek hankaz gora bota dute, perbertso bihurtu dute guztiz.
|
|
|
Nori? Senide, adiskide eta lagunei lehenik; Euskal
|
Herriko
eta kanpoko milaka eta milaka herritarri bigarrenik; BABES TALDEAri hirugarrenik; erakunde, alderdi politiko, sindikatu, euskalgintzako enpresa eta talde askori laugarrenik, eta aipatu ez dudan, baina ahaztu ere ez, hiri eta herri mordotako babes talde guztiei, bereziki Madrilen epaiketa amaitu ostean afari eta giro goxoa eskaini ziguten haiei guztiei.
|
|
|
Senide, adiskide eta lagunei lehenik; Euskal Herriko eta kanpoko milaka eta milaka herritarri bigarrenik; BABES TALDEAri hirugarrenik; erakunde, alderdi politiko, sindikatu, euskalgintzako enpresa eta talde askori laugarrenik, eta aipatu ez dudan, baina ahaztu ere ez? hiri eta
|
herri
mordotako babes talde guztiei, bereziki Madrilen epaiketa amaitu ostean afari eta giro goxoa eskaini ziguten haiei guztiei. Den denei bihotz bihotzez auzipetuon izenean ESKERRIK ASKO!
|
|
|
Ezin kexatu, beraz, g.z. hauek emandako tratuaz: EH, erlijioa, Euskaldunon EGUNKARIA,
|
Herri
irratia, Loiolaetxea, euskal arazoa, ETA, e.a. izan genuen mintzagai, beraiek mihitik, tiraka, neure iritzi eta usteak jaso nahian.
|
|
|
(, excusatio non petita, accusatio manifesta??). Nongoa zen, Galiziakoa, bere ama hizkuntza,
|
herrienganako
bere begirunea e.a. aipatu zizkidan. Oso tonu oneko elkarrizketa izan zen, begietara so eginez, normaltasunez egoera oso anormalean.
|
|
|
ETAkide izatea eta egunkaria ETAren zerbitzuan jartzea. Hasierako fiskalak bere egin zituen salaketa hauek, baita
|
Herri
salaketa aurkeztu zuten. Dignidad y Justicia, eta. Asociación de Víctimas del Terrorismo?
|
|
|
Joan Mari TORREALDAI (Egunkaria SAko Administrazio Kontseiluko Lehendakaria), Txema AUZMENDI (Administrazio Kontseiluko Idazkaria), Iñaki URIA (Egunkaria SAko Kontseilari Ordezkaria), Martxelo OTAMENDI (Euskaldunon Egunkariako Zuzendaria) eta Xabier OLEAGA (Euskaldunon Egunkariako Zuzendariorde ohia). Zer eskatzen dute gure kontra?
|
Herri
salatzaileek?? 14na urteko espetxealdia eta 15nako inhabilitazioa.
|
|
|
Auzi honetan ere ez dago salaketa partikularrik gure kontra, bai ordea
|
Herri
salaketa deritzana(. Dignidad y Justicia, elkartearena) eta fiskalarena, honek bat egin baitu DyJ delakoak eskatutakoarekin, baina epaiketa Audiencia Nacionalean egin beharrean Tolosako epaitegian?, epaitegi naturalean??
|
|
|
Kantuaren gertaera, Jean Haritschelharrek argitu zuenez, Atharratzeko Arengarai (edo modu laburtuan Arañe edo Arrañe3) auzoko neskatila jabegai edo, prima, ri zuzendua da. Barkoxeko
|
herri
tradizioari jarraiturik, Etxahunen beraren biloba txipia zen Madame Poussard en arauera, kantuaren egilea Pierre Topet. Etxahun, bera izango zen.
|
|
|
eta. Belhaudiko bortian? egiletza egotziBarkoxe
|
herriaren
aipamena ere bada5 Aipamen hau froga txikitzat hartu badaiteke ere, ez da, Haritschelharrek berak argitzen duenez, erabatekoa6.
|
|
|
Uste horren froga edo irozgarriak bat baino gehiago dira. Barkoxeko
|
herri
tradizioa, batetik, garai bateko kantarien ustea. (Hemen, jakina, goraxeago aipatu dugun Sebastien Eppherre ere badugu, nahiz ez den barkoxtarra.) Frogarik sendo eta irmoena, arrazoibiderik indartsuena, ordea, Haritschelharrek ere baieztatzen duenez, kantaren estiloan berean aurki daiteke, gure ustez.
|
|
|
Hona hitz bitan gure frogabidearen argudioetako batzuk. Kanta Etxahunen garaikoa da; kantaren estiloak ere, apur bat zehatzago esanez, XVIII mendeko
|
herri
lirikakoa izateaz gainera badu Etxahunen bihotz oldarra. Baliteke, beste alde batetik, kanta paper batean kantua zabaldua izana.
|
|
|
Autore ezagunak sortutako kanta asko tradizionaldu egin dira, denok dakigunez. Etxahunen amodiozko kantu asko
|
herriak
beretu eta aldaeretan bizi dira. –Ahaire zahar huntan?
|
|
|
–Ahaire zahar huntan? honetan ere beste
|
herri
kanta askotan dauden hainbat esaldi egin eta ideia ikus ditzakegu. Etxahunena berarena izan litekeen. Filipiñekuak?
|
|
|
Gainerako
|
herri
lirikako aipamen gehiago ere aurki daitezke kantu honetan. Ahapaldi oso bat, esaterako, beste kantu batzuetan ere aurki daiteke.
|
|
|
kantuan. Bistakoa den bezala,
|
herriak
beretu duen kanta honetan herri herrikoak diren beste ahapaldi batzuk txertatuz osatuko ziren guk ezagutzen ditugun aldaerak.
|
|
|
kantuan. Bistakoa den bezala, herriak beretu duen kanta honetan
|
herri
herrikoak diren beste ahapaldi batzuk txertatuz osatuko ziren guk ezagutzen ditugun aldaerak.
|
|
|
kantuan. Bistakoa den bezala, herriak beretu duen kanta honetan herri
|
herrikoak
diren beste ahapaldi batzuk txertatuz osatuko ziren guk ezagutzen ditugun aldaerak.
|
|
|
–Zazpi urthez zitzait onduan ebili, ene tronpatü nahiz malezian bethi.Orai egiten düzü aisa nitzaz
|
erri
, bena abisa zite Jinko Jaunak püni.
|
|
|
Haritschelharrenean aisa eni erridator. KKK ko alean aisa nitaz
|
erri
. Gure kasuan, Zuberoako arauei jarraiki, aisa nitzaz errida.
|
|
|
–
|
Herri
metafora da Graziano Anduagaren liburuan agertzen denez Jaungoikoa eskilara egilea dela, goikoak behean jartzen dituelakoa eta behekoak goian, denboraren joanean. Gure irudi hau landu edo kultuagoa dirudi.
|
|
|
Behin ahapaldi ezkutatuak ezagutu ondoren zail egiten zaigu ulertzea.
|
Herri
metafora bidezko bi ahapaldi dira eskuidatzian datozenak. Bestela esan, amodio baten frutua den umea aipatzen dute metafora bidez. Bi ahapaldi hauek duten tonua kontuan harturik, ez ote da froga handiago bat khantorea Etxahunena dela baieztatzeko?
|
|
|
–Zazpi urthez zitzaitzat ebili ondoti, Ene trompatü nahiz malezian bethi.Orai egina gatik aisa eni
|
erri
, Begiraizü Jinkuak zü etzitzan püni.
|
|
|
HAMAR URTE EUSKAL
|
HERRIKO
UNIBERTSITATEAN.
|
|
|
Pasa den martxoaren 5ean ekitaldi akademiko ludiko berezia ospatu zen Euskal
|
Herriko
Unibertsitatearen Leioako campusean, 1979 ikasturtean Zientzia Fakultatean abiaturiko euskarazko irakaskuntza ofizialaren hogeita hamar urteak ospatzeko, jai giro ederrean. Jaialdia bi ataletan banaturik egon zen:
|
|
|
EUSKARAZKO IRAKASKUNTZA OFIZIALAK HOGEITA HAMAR URTE EUSKAL
|
HERRIKO
–
|
|
|
EUSKARAZKO IRAKASKUNTZA OFIZIALAK HOGEITA HAMAR URTE EUSKAL
|
HERRIKO
–
|
|
|
EUSKARAZKO IRAKASKUNTZA OFIZIALAK HOGEITA HAMAR URTE EUSKAL
|
HERRIKO
–
|
|
|
Euskaldunok bost kontinenteetan barrena ibili bagara, eta ibili bagabiltza ere, Hego Amerika da, dudarik gabe, euskal diasporaren kokaleku garrantzitsuena, eta bertako
|
herrien artean
Argentina izan da kopuru handienean hartu gaituena. Argentina eta Uruguaiko panpetan du jatorria landatuko dugun azken zuhaitzak, onbuakalegia.
|
|
|
Eta suposatu egiten dut ezen oparotasun materialean joera ekonomikoa birbanatzailea dela, redistributivoa, baina igarotzen baldin bagara egoera material urrietara, privaziozkoetara, orduan joera aldatu egiten da eta akumulativoa da, metatzailea (paradigmatikoa izango litzateke basamortuetan garatu den kultura orientala, akumulativoa, gerrazale ondorioz, eta patriarkala). Hipotesis horrekin nik historiaren filosofia bat egiten dut, eta
|
herri
indigenak ikusten ditut, aldaerak aldaera, inguru oparoetan, oso oparoetan, bizi izandakoak direla, eta joera birbanatzailea erakusten dutela euren antolamendu politikoetan, eta hori historikoa da, historiak estudiatu lukeen fenomenoa. Baina ostera, basamortuetako Orientean ikasten dut gizarte antolamendu politiko klasistak, marxismoan esaten den moduan, hau da, joera akumalativo garbikoak, eta Orienteko cultura metatzailea ikasten dut nik gerraren eta patriarkatuaren hazia bezala, eta baita ikasten dut nik joera horren arrazionalizatze bat jabego pribatuaren inguruko legediarekin.
|
|
|
Eta aunitzetan gainera erori da harrokeriaren bekatura, hau da, arrazakeriaren teorizaziora, eta praktikara. Hori
|
herri
indigenetan baino kultura orientaletik datozen kulturetan gertatu da gehiago, piska bat sakonduz gero denok dakigun moduan.
|
|
|
Une batetik bestera uretan aurkitzen zara eta uger egin behar dozu, bizitzan sarri jazoten dan lez. Dana dala, nik naziono arteko esperientzi apur bat baneukan, gure Euskal
|
Herriko
Probintzia Ameriketan, Indian eta Afrikan hedatua izan danez, eta mundu guztiko batzarren batzuetan parte hartua nintzanez.
|
|
|
batzuetan txirotasuna be duina dala esan leiteke, duintasunez daroena, batez be oindino euren tradizinoak eta berezko inguruak zuzentzen dituanean. Eta orokorrean bizinahi indartsuak bultzaturiko
|
herriak
dira, alkartea, ospakizuna eta kanpokoakaz hartuemonak izatea maite dituenak.
|
|
|
Indian txirotasunaren eta aberastasunaren, edo behintzat ekonomi dinamismoaren, arteko aldea, kontrastea, ikaragarria da sarri. Historian
|
herri
baketsua izan da gehien baten eta kanpokoa hartzeko irekia. Azken aldian nazionalismo kulturala eta erlijiosoa sortu da, gogorkeriaz be bai.
|
|
|
Luis Arostegi-k: Egia da, kontaezin
|
herri
, kultura eta gizarte eta pertsonakaz hartuemoneten jartzen zaitu karguak. Aukera hori ordain ezinekoa da.
|
|
|
Kultura errien izakera da, euren pentsakera eta balio sakonak. Munduko
|
herrien artean
harmonia eta bakea lortuko badira, herrien balioak errespetuz artu behar dira aintzat. Badakigu horretan bereizkuntzak egin behar dirala, ezin daitekela gai korapilotsu honeetan injenuidadez berba egin.
|
|
|
Kultura errien izakera da, euren pentsakera eta balio sakonak. Munduko herrien artean harmonia eta bakea lortuko badira,
|
herrien
balioak errespetuz artu behar dira aintzat. Badakigu horretan bereizkuntzak egin behar dirala, ezin daitekela gai korapilotsu honeetan injenuidadez berba egin.
|
|
|
Badakigu horretan bereizkuntzak egin behar dirala, ezin daitekela gai korapilotsu honeetan injenuidadez berba egin. Ohiturak ez zuzenak eta kaltegarriak dira sarri, geure
|
herrietan
be historian zehar jazo izan dan lez eta jazoten dan lez. Kultura aipatu eta begirunez hartzea ez da lehengoa bere haretan aldatzeke mantentzea.
|
|
|
Maitasuna da kulturen bihotzean sartu eta honeek barrutik eraldatu eta garatzeko baldintza. Maitasunak bereizi behar dau zer dan
|
herria
suntsitzen dauana eta zer garatzen dauana. Dinodan hau orokorra da, gain gainekoa, baina ikusi daiteke badagoala hor egiaren alderdia.
|
|
|
Karmel-ek: Badabe hortik gure
|
herriaren
barririk?
|
|
|
Horretan Europa-ren, historian gure herriagaz hartuemonen bat izan daben lurraldeen artean, eta beste guztien artean bereizi behar da. Orokorrean, gure
|
herria
lehenagotik misiolarien bidez izan da leku askotan ezagutua. Ameriketan eta Australian, gure herritarren emigrazinoaz be bai.
|
|
|
eskolak, geixotegiak, lantegiak: an agertzen da gure
|
erriaren
izena. Gaur egun komunikabideen bidez urrineko barriak leku askotara heltzen dira.
|
|
|
Gaur egun komunikabideen bidez urrineko barriak leku askotara heltzen dira. Horretan gure
|
herria
, zoritxarrez, ETAren egintzez da ezaguna sarriegi, eta horrela beste lurralde batzuetako gerra eta terrorismoaz antzeratua edo bardindua. Holakoetan azalpena emon beharra izan neban, gure herria historiaz eta kultura sendoz bakezalea, errespetu handikoa dala(, lotsa?
|
|
|
Horretan gure herria, zoritxarrez, ETAren egintzez da ezaguna sarriegi, eta horrela beste lurralde batzuetako gerra eta terrorismoaz antzeratua edo bardindua. Holakoetan azalpena emon beharra izan neban, gure
|
herria
historiaz eta kultura sendoz bakezalea, errespetu handikoa dala(, lotsa, berbeak ondo adierazoten dauan lez).
|
|
|
berbeak ondo adierazoten dauan lez). Inoz gure
|
herriaren
jatorriaz itaundu deuste, eta euskerazko berbaren batzuk esateko eskatu, eta zerbait abesteko be bai. Orduan,. Agur, jaunak?
|
|
|
Gure herrikideak euskal kantuakaz paperak banandu ebezan monja eta batu ziran iparramerikarren artean, eta danak ahalegindu ziran gugaz batera, Santu, Gure Aita eta Agur, Jesusen Ama, abesteko. Egintzaren barruan esan behar neban berbaldian, gure aurreko euskal artzainen adore harrigarria goraldu neban, Sartalde haretako lautada bakartuetaraino bizibide bila joateko adorea, eta beste
|
herrietako
etorkinena be bai, eta baita hartu zituan lurraren eskuzabala be, gaurko Ipar Amerika etorkinak eratutako nazinoa dala gogoraziz.
|
|
|
Karmel-ek: Ez zara, ardura eta joan etorri artean, gure
|
herriaren
zoriaz ahaztuta ibili.
|
|
|
Ezinezkoa da ahaztutea. Eta, ganera, Karmel hartzen neban eta Euskal
|
Herriko
beste aldizkari batzuk, interes handiaz ikusten nebazanak, Erroman nengoanean. Handik ikusten neban seriotasunez eginak zirala, eta konturatu zelako ahalegina eskatzen dauan holako aldizkariak prestatzen jarraitzeak.
|
|
|
Hau gaineratu gura dot hemen: Gure
|
herriaren
historiak eta kultura egoereak berez beste holakoen antzeko zoria ulertzeko erreztasuna edo bidea emoten deuskue.
|
|
|
Eta beste hau esatea be zilegi bekit: Gure misiolarien egintzen ondorioak ikusiz, eta beste
|
herri
batzuen gaurko entusiasmua asmatuz, gure herriaren gaurko egoerea gogarte gai bihurtzen jatan. Ekonomi eta gizarte aurrerakuntza eta erosotasunak, alderdi batetik.
|
|
|
Eta beste hau esatea be zilegi bekit: Gure misiolarien egintzen ondorioak ikusiz, eta beste herri batzuen gaurko entusiasmua asmatuz, gure
|
herriaren
gaurko egoerea gogarte gai bihurtzen jatan. Ekonomi eta gizarte aurrerakuntza eta erosotasunak, alderdi batetik.
|
|
|
Bestetik, niretzat garrantzizko diran balioak desagertzea. Alkarrizketetan gure
|
herriaz
galdetzean, batzuk izan dogun erlejinoari buruzko aldakuntzak harritzen zituan. Hori eta beste balio batzuen aldakuntza kultura eraldatzea dala azaltzen ahalegintzen nintzan, nahiz eta zaila izan zergaitik jazoten diran holako aldakuntzak guztiz argitzea.
|
|
|
Baina hau be gogorazten neban: gure
|
herrian
jende askok, eta gazteen artean ez gitxik, boluntario erakundeetan lan egiten dabela, Euskal Herrian bertan naiz garapen nazinoetan. Beraz, badala hor prestutasuna, eta gerorako itxaropena.
|
|
|
Eskerrik asko. Ondo etorria
|
herrira
eta Karmel-era.
|
|
|
Eskerrak zeuoi, hemen lanean jarraitu dozuenoi. Gure
|
herritik
, hemengo Elizatik, hemengo karmeldarrekandik hartu dogu hainbeste, eta hau mundu guztiko Eliza eta herrietatik hartutakoaz alkartzen da egoki. Geureak besteen balioak estimatzera garoaz; besteak ezagutu eta onartzeak geurea estimatzera.
|
|
|
Eskerrak zeuoi, hemen lanean jarraitu dozuenoi. Gure herritik, hemengo Elizatik, hemengo karmeldarrekandik hartu dogu hainbeste, eta hau mundu guztiko Eliza eta
|
herrietatik
hartutakoaz alkartzen da egoki. Geureak besteen balioak estimatzera garoaz; besteak ezagutu eta onartzeak geurea estimatzera.
|
|
|
Rosario, Jose Bizente, Jose Mari eta Arantxa. Lanean berrogeita bi urte eman eta gero, 1981ean jubilatu zen Arrasate
|
herriaren
omena samurkiro jasorik. Handik gutxira, Basarri handiak honela agurtzen zuen kalezain bertsolaria Donostiako egunkari bateko bere bordatxotik:
|
|
|
Berrogei ta bi urte egi, ikArrasateko kalezai, atsedentzeko, Joxe Manuel, badala uste det garai.Lan eta kezkak utzi dituzu, bizi zaite orain lasai, zu guztiz ondo portatu zera, eta
|
herria
ere bai.
|
|
|
Jubilazio kari, lasai bizitzeko ziotson Basarrik atsedena hartzeko garaira heldu zen lagunari. Harrezkero, halaxe bizi da emazte Josefak lagunduta, beso zabalik hartu zuen Arrasate
|
herrian
.
|
|
|
Nekez bada ereomen liburuan Juan Mari Lekuonak, Arriolaren bertsogintzaren azterketa egiten duelarik, beren beregi azpimarratzen du Debako bertso jartzaileak Arrasateko bertako zein Euskal
|
Herri
zabaleko gertakizunen inguruko kronikak egiteko duen jaidura. Izan ere, inguruan gertaeraren bat sumatuz gero, luma dantzatzeari ekingo zion kalezain jatorrak:
|
|
|
Arrasateko benetako kronista dugu Arriola, berak erabilitako gai zerrendatxo honetan ikus daitekeenez: jaiak, kultur ekintzak, omenaldiak, herritar ezkonduen urrezko ezteiak, jubilatuen inguruko ospakizunak,
|
herrian
gertatutako aldaketa sozialak, familiari eta senideei eginiko bertso sortak... Esan dezakegu Jose Manuel Arriolak XX. mendearen bigarren parteko Arrasate herriaren historia apal bat idatzi digula, bihar etziko arrasatearrek euren herria nolakoa zen ikusi ahal izan dezaten.
|
|
|
jaiak, kultur ekintzak, omenaldiak, herritar ezkonduen urrezko ezteiak, jubilatuen inguruko ospakizunak, herrian gertatutako aldaketa sozialak, familiari eta senideei eginiko bertso sortak... Esan dezakegu Jose Manuel Arriolak XX. mendearen bigarren parteko Arrasate
|
herriaren
historia apal bat idatzi digula, bihar etziko arrasatearrek euren herria nolakoa zen ikusi ahal izan dezaten. Lekuonak Nekez bada ereliburuan zioskunez:
|
|
|
jaiak, kultur ekintzak, omenaldiak, herritar ezkonduen urrezko ezteiak, jubilatuen inguruko ospakizunak, herrian gertatutako aldaketa sozialak, familiari eta senideei eginiko bertso sortak... Esan dezakegu Jose Manuel Arriolak XX. mendearen bigarren parteko Arrasate herriaren historia apal bat idatzi digula, bihar etziko arrasatearrek euren
|
herria
nolakoa zen ikusi ahal izan dezaten. Lekuonak Nekez bada ereliburuan zioskunez:
|
|
|
–Gaur edo biar, egungo urbiltasuna igarotakoan, eta gauzak atzenduxe zaizkigunean, orduan lagungarri ona gertatuko da gure
|
erriaren
kondaira bizia azpi azpitik ezagutu nai dutenentzat. Batez ere aragi bizitan datoz Arrasatek ogeigarren gizaldiko azken laurdenean eduki dituen kinka eta azimi, ak, krisialdiak, gizonak, erakundeak, kirolariak eta abar.
|
|
|
Batez ere aragi bizitan datoz Arrasatek ogeigarren gizaldiko azken laurdenean eduki dituen kinka eta azimi, ak, krisialdiak, gizonak, erakundeak, kirolariak eta abar. Eta denboraren joanean, beste dokumentuekin batera, iturritxo bat izan daitezke,
|
erri
xeeak bizi izan zuen aldartea ezagutzeko, batez ere mondragoitarren giza aldarteaz jabetzeko?.
|
|
|
Gizon apal bat zara
|
herrian
, zintzoa eta garbia, zuzen ipintzen ahaleginduazoker dabilen jendia; atseden ordu daukazuneanbertso idazle trebia, omen batekin ez da ordaintzenzuk egin duzun guztia.
|
|
|
Basarrik ere, liburuaren atarikoan agertzen ditu Arriolaren dohain pertsonalak, haren bertsogintzaren ingurukoak J. M. Lekuonaren esku uzten ditu?, baita bertsolaria eta Arrasate
|
herria
bihotz bihotzez zoriondu ere:
|
|
|
Jose Antonio Ardanza Garro lehendakari ohia eta orduko (1981) alkateak herritar guztien izenean luzatu nahi izan zion Arrasate
|
herriaren
omena:
|
|
|
–Mondragoetar guztien nahiaren oihartzuna harturik eta bere lan eskergaren ordain apal bezala, udaletxeak omenaldi bat eratu nahi izan dio, kalezain zintzo, bertsolari trebe eta, oroz gainetik, gizon jator, arduradun, soil eta leial denari. Jauna, zuregandik du ohore gure
|
herriak
!?.
|
|
|
1999ko azaroaren 19an Deustuko Unibertsitatean, jakintzaren etxean, egin zen ekintza akademiko solemne hartan, doktore, katedratiko eta jakintsu askorekin batera, Manuel Lasarte, Jon Lopategi, Basilio Pujana, Joxe Lizaso, Txomin Garmendia eta Jose Maria Lertxundi bertsolariek ere hartu izan zuten parte:
|
herri
literatura apalak bere lekua izan zuen saio unibertsitario ohoretsuan.
|
|
|
Gure erriarentzat ere gauza aundia dala derizkiot. Gure
|
erriaren
izkerak eta literaturak oso gutxitan artu dute gaurkoa ai, a goralpenik eta onespenik. Egia esateko, i, oiz eman zaien oorerik aundiena une ontan eskeintzen zaie bearbada?.
|
|
|
Agur eta ohore,
|
herri
kulturaren zimendu apal bezain sendo zareten idazle, kontalari, bertsolari, bertso jartzaile... jatorroi!
|