|
2000
|
|
|
HORREN inguruan, ezin dugu ahaztu ETA erakundeak publikoki adierazi duela bere praktika armatua alde batera uzteko prest dagoela Euskal
|
Herriko
eskubide politikoak gauzatzeko prozesu demokratikoarekiko konpromiso tinkoa baldin bada. Beraz, borroka armatua elkarlanerako arazo gaindiezina bilakatzen zaien sektore horientzat, badago eskaintza zehatzik, askotan aipatutako su eten berri bat baino eraginkorragoa, hots; ETAren borroka armatua baztertzea Euskal Herri osorako prozesu demokratikoaren truke.
|
|
|
Zein dugu, ordea, askeak izateko irtenbide bakarra? Dudarik gabe, gaur egun, bai espainiar legeak baita nazioarteko egoerak ere debekatzen diguten autodeterminaziorako
|
herri
eskubidea gauzatzea.
|
|
|
II. Mundu Gerraren ostean, Nazio Batuen Karta izenpetu zen 1945ean SanFrantziskon, bertan gizakien eta
|
herrien
eskubideak agertu eta onartu zirelarik. Hainzuzen ere, 55 artikuluak, eskubide berdinen eta herrien autodeterminazioarenerrespetua?
|
|
|
Hain zuzen ere,
|
Herrien
eskubideak bitan aipatzen dira Nazio Batuen Kartan: 1 artikuluan, antolakuntzaren helburuak proposatzean, eta 55 artikuluan.
|
|
|
Berez, azken urteotan, bai NBEren jarduerak, eta baita nazioarteko praxiak ereazpimarratu izan dituztenak, ez dira izan estatuek eraikitzeko
|
herrien
eskubideak, estatua eraiki izan duten autodeterminazio eskubideak baizik. Azken finean, bieskubideen gatazka eman izan da:
|
|
|
—Hori baino aitzinagoko kontuak daudelako, Joanes... —ihardetsi zidan osabak— Eta
|
herrien
eskubideak herrien eskubide dituk, eta ez zagok herritarren lurrak horrela kentzerik. Zeren horrek izen bakarra dik:
|
|
|
—Hori baino aitzinagoko kontuak daudelako, Joanes... —ihardetsi zidan osabak— Eta herrien eskubideak
|
herrien
eskubide dituk, eta ez zagok herritarren lurrak horrela kentzerik. Zeren horrek izen bakarra dik:
|
|
|
Europa mendebaldarreko Kolonialismoaren aurkako burrukaren Agiria. 2 zk. (1977), 107 Argel eko Agiria:
|
Herrien
eskubideez deklarapen nagusia (Argel, 1976ko Uztailak 4). 2 zk. (1977), 113 Herria ez da negoziatzen. 3 zk. (1977), 5 Autonomi Estatutua. 3 zk. (1977), 11 Bibliografia. 3 zk. (1977), 77 Euskal Kanta, heldutasun bidean. 4 zk. (1977), 5 Euskal Kanta Berria. 4 zk. (1977), 7 Bibliografia. 4 zk. (1977), 65 Kontzientzia ekologikoa. 5 zk. (1978), 5 Bibliografia. 5 zk. (1978), 75 Nafarroa bahitua. 6 zk.(... " Aberri eta klase burruka euskal Mugimenduan". 6 zk. (1978), 113 Agur, idazle. 8 zk. (1978), 1 Filosofo berriak:
|
|
|
Europa mendebaldarreko Kolonialismoaren aurkako burrukaren Agiria. 2 zk. (1977), 107 Argel eko Agiria:
|
Herrien
eskubideez deklarapen nagusia (Argel, 1976ko Uztailak 4). 2 zk. (1977), 113 Herria ez da negoziatzen. 3 zk. (1977), 5 Nazio Galegoa. 39 zk. (1986), 5 Bibliografia. 39 zk. (1986), 85
|
|
2001
|
|
|
Munduko bazter guztietan, ondorio samingarriak dituzten gatazka politikoak soluziobide politikoak aurkitzen ari dira, herriek beren kabuz inongo mugarik gabe erabakitzeko duten eskubidean oinarrituta. Horrela jaso tzen dute nazioarteko oinarrizko itunek; giza eskubideen eta
|
herrien
eskubideen inguruko itunak, elkar ulertzea eta elkarren errespetuaren oinarri direnak, nahiz eta estatu moderno askok ez dituzten berretsi. Ez da Estatu espainiar zein frantsesaren kasua; batak zein besteak sinatu dituzte gizabanakoen eskubideak zein eskubide kolektiboekiko errespetua, oinarrizko eskaera baita nazioarteko komunitatearen aurrean homologazio demokratikoa lortu ahal izateko.
|
|
|
Espainiako Konstituzioak berak armadari ematen dio enkargua bere 8 artikuluan. Horrek
|
herrien
eskubideen kontrako eraso zuzena izateaz gain, gizabanakoen eskubideen kontrako eraso garbia suposatzen du, hain zuzen, Euskal Herriak libre izateko duen eskubideen aldekoak fisikoki meha txatzen dituelako. Egungo marko juridiko politikoak gureak ez diren hizkuntzak, kulturak, kirol selekzioak, justizia administrazioak, nortasun agiriak, zerga ordainketa eta hemengoak ez diren polizien inposaketa bermatzen ditu.
|
|
|
Haien gizarteetan, eskolatik administrazio eta kultur zerbitzuetaraino, ez bide da" obligaziozkoa" (bertako nahiz etorkin diren) guztientzat berenhizkuntzetan jardutea. Haiek menperatu
|
herrietan
eskubide eta obligazio guztiak (lortu) dituzte, ezeingo inposaketarik gabe, nonbait; ondorioz, Euskal herrian, adibidez, erdaraz soilik nonahi bizi daitekeen bitartean euskaraz bakarrik inon ez. Inor hori, gainerat, beti erdalduna da... bereaez den etxean; euskalduna, araiz, inoiz ez dainor, ez etabe re etxean ere.
|
|
2002
|
|
|
Udazkenerako antolatzen ari diren Estaturik gabeko herrien Konferentzia izango da Udalbiltza honen ardatzetako bat, Xiberoa Garatzen kanpainarekin batera. Horren ingurura biltzen dira Euskal
|
Herriko
Eskubideen Karta osatzeko lanak eta Bake Proposamena burutzekoak. Azken hau da gutxien entzuten dena, baina ez mugimendu gutxien darabilena.
|
|
|
Cual esta sea en las Provincias Bascongadas lo hemos demostrado ya, asi como tambien su caracter de estados separados e independientes, y con esto solo esta plenamente probado el derecho que asiste a todos lospueblos para la observancia de sus fueros y leyes».
|
Herri
eskubide kolektiboenadierazpena nabari dugu adierazpen horretan. Foralisten eta antiforalisten artekodiskurtsoetan, XIX. mendean, eta bereziki neofuerismoaren bidetik, hiru herrialdeen nortasun politikoaren indarra gero eta nabarmenago azpimarratzen zen, monarkiaren aniztasunaren baitan.
|
|
2003
|
|
|
Estatu Batuek erasorako harturik duten erabakiari buruz iritzia eman aurretik, demokrazia eta askatasunaren ikuspegitik erabat osasungarria da erregimen eta buruzagi hari buruz bi gogoeta labur egitea. Lehenik esan behar da Sadam Husein tirano bat dela eta bere erregimenak Irakeko Estatuaren lurraldearen baitan bizi diren pertsonen eta
|
herrien
eskubide eta libertateak ukatzen dituela. Urrutira joan gabe hor dugu kurduen kontra egindako erasoa.
|
|
|
Ez, guk errealitatea ikusten dugu eta gaur egungo Euskal Herria ez dugu gustuko, bere
|
herri
eskubideak ez zaizkiolako onartzen. Guk sinesten dugu Euskal Herria existitzen dela eta beste edozein herri bere eskubide guztiekin bizi den bezala, guk ere eskubide guztiak izan nahi ditugu.
|
|
|
Autodeterminazio eskubidea heldu zelarik V. Errepublikako Konstituzioak onartu egin zuen, baina eskubide hori kontraesanez betea dago. Batetik hainbat
|
herriei
eskubide hori ematen dio, Korsikari, konparazione. Baina, zein neurrian?
|
|
|
Hurrengo hau ez neuke esan barik itxi gura. Eskoletan euskerarik ez aitatu ez irakatsi ez baeuskuen be, gure buruak eta gogoak gizonaren eta
|
herrien
eskubideetara zabaltzen asko lagundu euskuen. Batez be, Gregorio.
|
|
|
Baina Mixelen pertsuak konparatuz Itxaroren lerroekin, iduritzen zait ez dabiltzala hain urrun baten bertsoak bestearen lerroetarik. Ezen hainbeste hausnarketa eta solas erabili ondoan estatuaz, nazioaz, estatu nazioaz, estatuen eta nazioen arteko gatazkez edo hitzarmenez, hau da, herrigintzaz edo politikaz, nago ez ote dugun bitartean gizaki soilaz arduratzea ahantzi, eta
|
herri
eskubideen/ giza eskubideen arteko auzia zuritu gabe utzi.
|
|
|
Badut uste, ororen buru, hau dela gure herriak behar duen justizia: alde batetik, herri orok hartze dituen
|
herri
eskubideak Euskal Herriak ere erdiestea, eta, bestetik, herritar bakoitzari zor zaizkion giza eskubideak euskal herritar bakoitzari bermatzea. Hor daude beraz lehian, gutartean, giza eskubideak eta herri eskubideak.
|
|
|
alde batetik, herri orok hartze dituen herri eskubideak Euskal Herriak ere erdiestea, eta, bestetik, herritar bakoitzari zor zaizkion giza eskubideak euskal herritar bakoitzari bermatzea. Hor daude beraz lehian, gutartean, giza eskubideak eta
|
herri
eskubideak.
|
|
|
Euskal Herria helburu hartua genuenok aspaldiko denboretan eta gaur egun hor gabiltzalarik
|
herri
eskubideen eta giza eskubideen arteko korapiloa ezin askatuz, Gastelu zenaren idazpurua har dezakegu oraino bideko lagun: Ez lotsa, ez lokar!
|
|
|
Dena den, I. Mundu Gerlako irabazleak saiatu ziren
|
herri
eskubideen edo bederen herri gutiengoen aldeko neurriak hartzen eta neurri horiek Genevako Nazio Elkartearen gomendio ezartzen, baina badakigu historia triste hori nola amaitu zen, Europa osoko judu eta ijito gutiengo guztien suntsiketa edo Shoah lotsagarriarekin.
|
|
|
Horretan gelditu zen gure solasaldia, bestela gogorarazi nion ene jaunari Frantziak onartu berri zituen eta giza eskubideez diharduten 1966ko bi Hitzarmenen lehen artikuluak
|
herri
eskubideak dituela aipatzen. Baina hortik luze joan zitekeen gure eztabaida, legelari batzuek diotelarik herrien autodeterminazio eskubidea dela oinarrizko giza eskubideen lehen urratsa, beste batzuek aldiz uste dute herri eskubideak aldarrikatuz giza eskubideak ehorzten direla edo bederen ehorzteko aitzakiak bilatzen.
|
|
|
Horretan gelditu zen gure solasaldia, bestela gogorarazi nion ene jaunari Frantziak onartu berri zituen eta giza eskubideez diharduten 1966ko bi Hitzarmenen lehen artikuluak herri eskubideak dituela aipatzen. Baina hortik luze joan zitekeen gure eztabaida, legelari batzuek diotelarik herrien autodeterminazio eskubidea dela oinarrizko giza eskubideen lehen urratsa, beste batzuek aldiz uste dute
|
herri
eskubideak aldarrikatuz giza eskubideak ehorzten direla edo bederen ehorzteko aitzakiak bilatzen.
|
|
|
Guretzat, aldiz, ezin bereiziak dira
|
herri
eskubideak eta giza eskubideak; gehiago oraino, aitortzen dut azken finean elkarren osagarri eta elkarren zurkaitz direla batzuk eta bertzeak.
|
|
|
Ohartu naiz askotan, gure herritarrek jasan ohi dituzten bidegabekerien aurka jazartzean
|
herri
eskubideak aldarrikatzen ditugularik, sinesgarritasun oro galtzen dugula, baldin eta, ber denboran, giza eskubideak oro, bai eta arerioenak ere, salbuespenik gabe, mendekatzen ez baditugu.
|
|
|
II.
|
HERRI
ESKUBIDE/ GIZA ESKUBIDE
|
|
|
Bai Euskal Herriari ekimeneko kideen hitzetan," EHNA da Euskal Herritarren naziotasuna adierazten duen agiria". Horregatik," gaur inoiz baino indar handiagoz, Euskal
|
Herriko
eskubide zibil eta politikoak jokoan izanik", egunero erabiltzeko tresna dela diote. 125.000 sinadura jaso ziren Udalbiltzak Euskal Naziotasuna aitortzen zuen agiria abian jar zezan.
|
|
|
Gu ez gabiltza galduta, ederki dakigu zertan gabiltzan, erantzun du irmo mutilak. Gu
|
herriaren
eskubideak zapaltzen dituztenen aurka gabiltza. Herri honi egiten zaion eraso bakoitzari erantzuten.
|
|
2004
|
|
|
|
Herri
eskubide zein hiritar eskubideak. Pertsona guztiek pertsona izateagatik dugun eskubide eta duintasuna bermatzea ere helburu dugulako.
|
|
|
«Atzeraka doan estatuak utzitako lekua GKEek betetzen dute, itxuraz. Baina funtsean dakartena da jendearen haserre politikoa hustu eta
|
herriari
eskubidez dagokiona karitate moduan banatzea. GKEek herriaren psikea aldatzen dute, biktima ahul bihurtzen dituzte herritarrak eta erresistentzia kamusten dute.
|
|
|
Konstituzioaren 2 artikulua," Espainiako Nazioaren batasun disolbaezina" rekin batera" nazionalitate eta erregioentzat autonomia" bermatzen duena, izanen zen ordutik aurrera beraien politikoa. Deszentralizazio gisako autonomiak onartzeko prest zeuden, baina haruntzago joan zitezkeen
|
herri
eskubideak inolaz ere ez. Hori dela medio, Konstituzioaren gainetiko eztabaidetan, hutsaren hurrengoa izan zen abertzaleek eskuratu zuten uzta.
|
|
|
Txosten hori egiteko, WWF/ Adena erakundeko zientzialariek, Munduko Bankuarekin eta Babestutako Guneen Munduko Batzordearekin lankidetzan, munduko 34 herrialdetako 200 bat basoren jarraipena egin dute azken bost urteetan. Lan honen ondorioek erakusten dutenez, babestutako basoetan gehien errepikatzen diren arazoak “indigenen eta
|
herrietako
eskubideen urraketa, legearen planifikazio, jarraipen eta aplikazio falta —gehienetan ez dira zigorrak aplikatzen— eta aurrekontu funtsen falta dira”. Erakunde ekologistaren arabera, zigorrak ez aplikatzeak “basoetako zaintzaileei kalte egiten die eta talde kriminalen legez kontrako ekintzak sustatzen ditu, hala nola arriskuan dauden espezieen trafikoan inplikatutakoak”.
|
|
2005
|
|
|
Euskal Herriaren normalizazio politikoa,
|
herri
eskubideen aitortza, Espainiako estatuarekin lortutako une jakin bateko akordioa baino gehiago prozesu luze baten ondorioa gertatuko da; Espainiako estatua ez dagoelako Euskal Herriaren herri eskubideak aitortu eta bere estatu eredua aldatzeko prest. Ikuspegi teoriko batetik aitorpen sinbolikoak egin ditzake, baina praktikan Madrilek aitortzen duen nazio bakarra Espainia da.
|
|
|
Euskal Herriaren normalizazio politikoa, herri eskubideen aitortza, Espainiako estatuarekin lortutako une jakin bateko akordioa baino gehiago prozesu luze baten ondorioa gertatuko da; Espainiako estatua ez dagoelako Euskal Herriaren
|
herri
eskubideak aitortu eta bere estatu eredua aldatzeko prest. Ikuspegi teoriko batetik aitorpen sinbolikoak egin ditzake, baina praktikan Madrilek aitortzen duen nazio bakarra Espainia da.
|
|
|
9 Maila teknikoan, norbanakoen eskubideei buruzko lehen eskubide belaunaldi bat aipatzen da; bigarren belaunaldi batek kultur, ekonomi eta gizarte eskubideak aipatzen ditu, eta hirugarrenak eskubide kolektiboak eta
|
herri
eskubideak.
|
|
|
Ondoren bere ideia nagusi bat:
|
herrien
eskubideek ez dutela preskribatzen.
|
|
2006
|
|
|
Orain gutxi irakurri dut bioaniztasuna eta
|
herrien
eskubideak guztiz lotuak daudela...
|
|
|
haziak, landareak, lurraldea. Beraz, bioaniztasuna erabat lotuta dago
|
herrien
eskubideekin.
|
|
|
Habeak Espainiako Gerran Euskal Herriaren alde borroka egin zuten gudariak omendu nahi izan zituen. " Euskal
|
Herriko
eskubideen ikurra den Gernikako arbolaren kimuaren azpian bildu gara memoria historikoa berreskuratu nahian. Ozen aldarrikatu nahi dugu Euskal Herriaren eskubideak zapalduak jarraitzen dutela, eta gatazka historiko hau konpontzeko giltza autodeterminazio eskubidea aitortzean datzala, orain 70 urte bezalaxe gaur ere".
|
|
|
Cromwelek, lehen, ez zuen jendea liluratu erlijio kutsuko bere hitzaldiekin, baina orain abilezia handia izan zuen armada antolatu eta, batez ere, borroka dei egiteko garaian; gazte eta zaharrei, bihoztun eta koldarrei,
|
herriaren
eskubideak errespetatzea eskatzen zuenari eta ohorearen deiak axola zien orori dei egin zien, norberaren iritzien alde borroka egiteko prest zegoen edonori egin zion dei.
|
|
|
Ametsak ereiten, itxaropenak biltzen. Bety Cariño, indigena feminista, aktibista, amalurraren eta
|
herrien
eskubideen babeslearen istorioa. BARBERO, Ruma// Barbero, Ruma.
|
|
2007
|
|
|
Dagokigun bakea, askatasun eta eskubideen gainean eta indarkeria oro baztertzeko jarreran eraikia. Bide politiko hutsen garaia da, eta
|
herri
eskubideak lortzeko herri estrategiaz jardutekoa, herri eskubideak estatuei atera egin behar baitzaizkie. Horretarako baina, gizarte zibilak hartu du ekimena, egiazko bake eta normalizazioaren alde elkarlan dinamikak bultzatzekoa; politikariak ez baitira horretarako gai beren kabuz.
|
|
|
Dagokigun bakea, askatasun eta eskubideen gainean eta indarkeria oro baztertzeko jarreran eraikia. Bide politiko hutsen garaia da, eta herri eskubideak lortzeko herri estrategiaz jardutekoa,
|
herri
eskubideak estatuei atera egin behar baitzaizkie. Horretarako baina, gizarte zibilak hartu du ekimena, egiazko bake eta normalizazioaren alde elkarlan dinamikak bultzatzekoa; politikariak ez baitira horretarako gai beren kabuz.
|
|
|
Lelio Basso italiarra aipa dezakegu aurrenik. Sozialismoa eraberritzeko zenbait saialditan ibili eta gero, ondoko urteetan
|
Herrien
Eskubideen aldeko Liga Internazionalaren bultzatzaile nagusi gisa aurkituko dugu.
|
|
|
Bestalde, Europa sozialismoaren sehaskaizan zen.
|
Herrien
eskubideen inguruko kezkaren piztea orduan hasi zen.Herrien eskubideak aldarrikatuko zituen teorizatzailerik ere bazen. Baliohoriek guztiak, gehiegikeriaz edo hutsunez, bizi eta defendatu izan dira.Horixe da gai nagusia.
|
|
2008
|
|
|
Ideia eta helburu nagusienekin ados egonik, plan horien eraginkortasuna eskasa izango da berriro ere arazoen erroetara jo ezean eta pertsonen eta
|
herrien
eskubideek urratuta jarraitzen duten bitartean; Tuterakoa adibide. Nafarroako hizkuntza ereduaren arabera ikasleek ez dute euskaraz ikasteko eskubiderik Tuteran, eta ikastola da euskarazko irakaskuntza eskaintzen duen hezigune bakarra.
|
|
|
Sinai penintsulako jatorrizko biztanleak diren beduinoek Egiptoko Gobernuari exijitu diote errepresioa amaitu eta euren
|
herri
eskubideak errespetatzeko.
|
|
|
Sinai penintsulan (Egipto) bizi diren 300.000 beduinoen leinuburu talde batek errepresioa amaitu eta euren
|
herri
eskubideak errespetatzeko exijitu zioten Kairoko gobernuari, abuztu hasieran. Ezen, basamortu horretan VII. mendeaz geroztik zabalduak diren leinu arabiar ibiltari horiek arrotz bilakarazi dituzte euren lurretan bertan.
|
|
|
Bertzela erranda: Aiako Harritik ekialdera ba al dago
|
herri
eskubiderik?
|
|
|
Hainbat fruitu ere eman ditu, ordea, borrokak. Lehena, 1988ko Konstituzio Federalak jatorrizko
|
herrien
eskubide hori jasotzea. Eta, azkena, 2005eko apirilean Luiz Inazio da Silva Lula-k Raposa Serra do Soli erreserba izaera eman izana.
|
|
2009
|
|
|
Autonomia Eraikik gogoratu duenez, Frantziako Estatuak ez du euskal herria aitortzen eta, beraz, ez du errespetatzen NBEk 2007ko irailean sinatutako
|
herrien
eskubideen deklarazioa.2007an sortuta, Ipar Euskal Herriko gazte, artista, enpresaburu, irakasle eta herritarrek osatzen dute Autonomia Eraiki plataforma.
|
|
|
Alderdi abertzaleek egin nahi duten polo soberanista ez dela nahikoa uste du, gizartean arazo gehiago daudelako. Iruditzen zaio Ezker Batuako Gipuzkoako arduradunari polo soberanistaren bultzatzaileek ez dakitela non dauden eta
|
herriaren
eskubideei lotutako akordioa bakarrik egin nahi duela.
|
|
|
Ildo horretan, Arroyoren ustez, gizarte eta politika eragile guztiek, zein gobernuak, badakite egungo egoera aldatzeko ezker abertzaleak duen boterea eta ausardia. Salbuespen egoera gainditzeko eta Euskal
|
Herriko
eskubideak nazio bezala beteko diren garai berri bat zabaltzeko borondatea azaldu du Arroyok.
|
|
|
Ildo horretan, Arroyoren ustez, gizarte eta politika eragile guztiek, zein gobernuak, badakite egungo egoera aldatzeko ezker abertzaleak duen boterea eta ausardia. Salbuespen egoera gainditzeko eta Euskal
|
Herriko
eskubideak nazio bezala beteko diren garai berri bat zabaltzeko borondatea azaldu du Arroyok.
|
|
|
Gainera, itxaropenerako egun on bat dela gaineratu du Haidarrek. Sahararrak Espainiako gizarteari eskertu dio erakutsi duen elkartasunarekin eta Sahara
|
herriko
eskubideen babesarekin. Eskerrik asko une latz hauetan elkartasuna erakutsi didatenei, esan du Haidarrek.
|
|
|
ESAITek gogor salatu zuen Espainiako Gobernuaren jarrera. ESAITek esan zuen Euskal Herri gisa kirol diziplina guztietan nazioarteko txapelketetan parte hartu ahal izatea
|
herri
eskubidea dela. Espainiako Gobernua Euskal Herriaren kirol eta giza errealitatetik oso urrun dagoela gaineratu zuen ESAITek, eta helegiteak aurkeztuta, Espainiako Gobernua Euskal Herriko kirol federazioen etsai moduan kokatu zuela bere burua.
|
|
|
Gaur abiatuko da
|
Herrien
eskubide kolektiboen karpa
|
|
|
Gaurtik aurrera, Munduko Gizarte Foroan, autodeterminazio eskubidearen alde egingo duen
|
Herrien
eskubide kolektiboen karpa martxan jarriko dute lehen aldiz. Munduko estaturik gabeko hainbat herritako ordezkaritzekin batera, Euskal Herriak ere presentzia izango du karpan, Askapena, LAB eta ezker abertzaleko hainbat kideren bidez.
|
|
|
Panamazoniako indigenen eguna izan zen atzokoa eta
|
Herrien
eskubide kolektiboen karpa ren aldarrikapenak CAOIko (Talde Indigenen Koordinazio Andetarra) mezuarekin bat egin du: Ez gara oporretan etorri Belemera.
|
|
|
Gure bokazioa argia da, eta foroaren momentu kritikoaren isla dauka oinarrian. Indigenek buruturiko hainbat ekitalditan
|
herrien
eskubideetan eta garapen eredu berrietan oinarritutako politikaren alde egin dute. Ildo horretan, Kurdistango, Palestinako, Euskal Herriko eta beste hainbat herritako ordezkariekin batera, Carles Riera, Herrien eskubide kolektiboen karpa ekimena martxan jarri zuen CIEMEN elkarteko ordezkariak autodeterminazio eskubidearen aldeko mezua zabaldu du eszenatoki nagusitik.
|
|
|
Indigenek buruturiko hainbat ekitalditan herrien eskubideetan eta garapen eredu berrietan oinarritutako politikaren alde egin dute. Ildo horretan, Kurdistango, Palestinako, Euskal Herriko eta beste hainbat herritako ordezkariekin batera, Carles Riera,
|
Herrien
eskubide kolektiboen karpa ekimena martxan jarri zuen CIEMEN elkarteko ordezkariak autodeterminazio eskubidearen aldeko mezua zabaldu du eszenatoki nagusitik.
|
|
|
Lehen aldiz,
|
herri
eskubideak eta estaturik ez duten indigena, komunitate eta nazioen erabaki eskubidea dira foroaren ardatz nagusietako bat. Munduko Gizarte Foroan gai propioak jorratuko dituzten 17 karpetatik garrantzitsuenetakoa da, hain zuzen ere, Herrien eskubide kolektiboen karpa.
|
|
|
Lehen aldiz, herri eskubideak eta estaturik ez duten indigena, komunitate eta nazioen erabaki eskubidea dira foroaren ardatz nagusietako bat. Munduko Gizarte Foroan gai propioak jorratuko dituzten 17 karpetatik garrantzitsuenetakoa da, hain zuzen ere,
|
Herrien
eskubide kolektiboen karpa. Ekimen berri horretarako ideia iazko Nairobiko Munduko Gizarte Foroan sortu zen, eta helburu nagusia estaturik gabeko nazioek globalizazio neoliberalaren aurkako borrokan eragile aktibo direla ohartarazteko espazioa sortzea da.
|
|
|
Biharkoan ere euskal ordezkariak izango du oihartzuna
|
Herrien
eskubide kolektiboen karpan: Walter Wendellin ezker abertzaleko kideak Eskubide kolektiboen gainean eraikitako antolaketa internazionalak mahai inguruan parte hartuko baitu.
|
|
|
Azken horretan Askapeneko kide Oier Imazek hartuko du parte. Zibilizazio krisiaren foroak emango dio amaiera
|
Herrien
eskubide kolektiboen karpari.
|
|
|
Egia esan, beste aurpegirik erakusteko gai ez den demokrazia dugunez, ezin du, bada, besterik egin: pertsonaren, zein
|
herrien
eskubide zibil eta politikoak urratu.
|
|
|
1996ko Deklarazio Unibertsalaren arabera Hizkuntz komunitatea da zuzenbidezko subjektu. Berdintasunezko printzipioa hori behar dugu, gure eskubideak ez ezik, munduko pertsonen, hizkuntzen eta
|
herrien
eskubideak gauza daitezen; Euskal Herriak eta munduko hizkuntz komunitate guztiek lehentasun osoa izan dezaten beren lurralde historikoetan. Herritar guztien hizkuntz eskubideak bermatzeko, hizkuntz komunitate bakoitzaren osotasunaren baitan, eta munduko hizkuntz aniztasuna bermatzeko.
|
|
|
Eta horixe dago, funtsean, Peruko gatazkaren oinarrian ere. Apirilaren 9an egin zuen Aidesepek indigena komunitateren ordezkaritza du matxinadarako deia, Gobernuak jatorrizko
|
herrien
eskubideak urratzen zituen bederatzi dekretu indarrean jarri zituelako. –Interes nazionala?
|
|
|
Azkenik, Irango agintari gorenei zinki eskatu die, jokabide okerretan? atzera egiteko, eta, berantetsi gabe, legezkotasuna eta
|
herriaren
eskubideak errespetatzeko.
|
|
|
Lan oparoa utzi du arlo guztietan. Okzitaniaren
|
herri
eskubideen defentsa eta garapena izan du ildo nagusia.
|
|
|
Zuhaitz batek bere adarrak zabal hedatzekotan, sustrai sendoak behar dituela beti argi izan du gogoan. Hori dela eta, kultura oso zabaleko gizon hau Okzitaniaren maitale eta honen
|
herri
eskubideen defendatzaile sutsua zen. Bigarren Mundu Gerra doi doi amaitua zela, Okzitaniako Ikerketa Institutua sortu zuen, 1945ean.
|
|
|
Uste dute Zigor Goikoetxeak baldintzarik gabe aske egon lukeela, eta hala aldarrikatu dute. Bere
|
herrian
eskubide guztien jabe bizitzeko eskubidea duela esan dute.
|
|
|
Presoon eskubideen alde aritzeak, balore biderkatua du, gure
|
herriaren
eskubideen alde aritzea baita, gatazka konpondu eta askatasunetik hurbilago egiten gaitu eta. Presoen alde indarrak biltzeak, konpromisoak berritzeak eta aktibatzeak garrantzia biderkatua du.
|
|
|
Horretarako behar du batez ere burujabetza Euskal Herriak, euskararen herria berreraikitzeko aukerak eman ditzakeen eskenatoki bat sortzeko alegia. Euskal Herri euskaldunaren alde lanean gabiltzan euskaltzaleok beraz indar egin behar dugu gure
|
herriaren
eskubideen alde. Honekin batera, Euskal Herriaren eskubideen alde diharduten eragile ezberdinek ere ozen aldarrikatu lukete euskaraz biziko litzatekeen herria dutela helburu.
|
|
|
Horretarako behar du batez ere burujabetza Euskal Herriak, euskararen herria berreraikitzeko aukerak eman ditzakeen eskenatoki bat sortzeko alegia. Euskal Herri euskaldunaren alde lanean gabiltzan euskaltzaleok beraz indar egin behar dugu gure
|
herriaren
eskubideen alde. Honekin batera, Euskal Herriaren eskubideen alde diharduten eragile ezberdinek ere ozen aldarrikatu lukete euskaraz biziko litzatekeen herria dutela helburu.
|
|
|
Zoritxarrez, ez dago munduan halako presioaren aurrean ahultasun sintoma moduan interpreta litekeen urratsik egingo duen erakunderik. Eta tentsio horren erdian, Kurdistanen bezala, epe laburrera, mailegatutako botere guneak gure
|
herriaren
eskubideak ukatzen dituztenek kudea ez ditzaten, inposatutako arauen barruan mugituko den bloke independentista bat osatzea beste aukerarik ez dago.
|
|
|
Bukatzeko, Fronte Polisarioaren sortzaile Luali Mustafaren hitz batzuk: Saharan, Magreben eta mundu osoan,
|
Herrien
eskubideak izango dira garaile. Bada garaia.
|
|
|
BIhar, berriz, Nekane Jurado Elkartzen Euskal
|
Herriko
eskubide sozialen aldeko mugimenduko kideak eta Atilio Boron soziologoak emango dituzte hitzaldiak. Boron soziologo argentinarra Harvardeko Unibertsitateko doktorea (AEB) eta Buenos Airesko Unibertsitateko irakaslea da.
|
|
|
Horrez gain Zubizarretak gogorarazi du Udalbiltzaren sorrera eta garapena herrien determinazio librearen eskubideen babespean kokatzen dela. Besteak beste, 1976ko uztailaren 4an, Nazio Batuen Erakundeak, Aljerian onartutako
|
herrien
eskubideen adierazpen unibertsalean bilduta dago. Bosgarren artikuluak horrela dio:
|
|
|
Hizkuntzaren lurraldetasun printzipioak, herriaren lurralde osoa eta jendartearen funtzio guztiak irabaztea eskatzen du. Gure
|
herriek
eskubidea dute hizkuntzak lurralde osoan ofizialak izateko, frantsesa Frantzian duen estatus eta ofizialtasun maila berdinarekin.
|
|
|
Gure lurraldean ere, gure betiko lurraldean, erbesteraturik gaude. Etsaiek inguraturik, gure
|
herri
eskubideak ukaturik, botere guztiak, komunikazio tresnak, justizia aparatua, polizia, konstituzioa, gure kontra altxaturik.
|
|
|
" Gu ez gara espainolak, euskaldunak baizik" aldarrikatzen badugu," hori metafisika atzerakoia da, ez dago herririk, indibiduoak baino ez dira errealak" erantzuten digute, konstituzioaren gailurretik goitik behera begiratuz. Eta,
|
herrien
eskubideak gogora ekarriz, gure errebindikazioan tematzen bagara, begirada gogortuz eta tonua puztuz, herria alemanez" volk" esaten dela eta delako volk hori nazismoaren mamia izan zela gogorarazten digute. V o l k, n a-z i s m o a; herria, n a-z i onalismoa, ulertzen al duzu?, errepikatzen digute behinolako misiolari inkisidoreen grinarekin.
|
|
|
Baina nazio estatuaren muina eta oinarria kapitalismoa izanez gero, ze demokrazia mota izango da? Giza eskubideak eta
|
herrien
eskubideak ala diruaren interesak eta nazio estatu indartsuen boterea bermatu eta defendatzeko adinakoa. Ikusten denez," demokrazia" kontzeptua ez da unibokoa.
|
|
|
Batzuek eta besteek, demokratek eta erradikalek, espainolek, katalanek edo euskaldunek, irtenbide bakarra demokrazia dela aldarrikatzen dutenean, kontrako gauzak esaten ari dira. Batzuek, Estatu indartsuaren legearen inposaketaz ari dira, besteek Estaturik gabeko
|
herrien
eskubideez. Garbi dago, nire ustez, nori emango dion arrazoia nazio estatuaren demokraziak.
|
|
2010
|
|
|
Euskal Herriarentzat marko demokratikoa eraiki behar da, gure
|
Herri
eskubideak aitortuz eta etorkizunari begira aukera politiko guztiak ahalezko eginez.
|
|
|
Oro har, euskal herritarrei dei zabala egiten diegu prozesuan buru belarri murgiltzeko eta gure
|
Herri
eskubideen alde borroka egiteko.
|
|
|
Gaur egungo inposizioa, zatiketa eta ukazioaren markoa gaindituz, Euskal Herriarentzat marko demokratikoa eraiki beharra dago, gure
|
Herri
eskubideak aitortuz eta etorkizunari begira aukera politiko guztiak ahalezko eginez.
|
|
|
Oro har, euskal herritarrei, eta ezker abertzaleko kideei bereziki, dei zabala egiten diegu prozesu honetan buru belarri murgiltzeko eta gure
|
Herri
eskubideen alde borroka egiteko.
|
|
|
2 1940ko Euskadiko Batzar Nagusiaren edota 1942ko Eusko Jaurlaritzarenlehen zeregin politikoa Euskal Herrian demokrazia berreskuratzea etaindependentzia bermatzea zen. Jaurlaritzak euskal herritarren segurtasunaeta
|
herriaren
eskubide politiko, ekonomiko, sozial eta kulturalen babesabehar zuen eskuratu lehenik. Ondorioz, estatubatuar edota britainiar administrazioak itun politiko bat sinatzen ez bazuten, kolaborazioak zentzugabea bezain taxugabea zen Irujoren aburuz.
|
|
|
Getxoko hamaika eragile eta herritar: " Amnistiaren bidean euskal presoak Euskal
|
Herrira
eskubide guztien jabe!"
|
|
|
Amnistiaren bidean euskal presoak Euskal
|
Herrira
eskubide guztiek jabe!
|
|
|
Kataluniako herritarrek onarturiko" Estatut" aren aurka Espainiako Auzitegi Konstituzionalak ebatzitako epaiak berriro ere agerian utzi du Espainiako Konstituzioa
|
herrien
eskubideen eta aspirazio demokratikoen ukazio tresna dela. Horren aurrean, Kataluniako herriak erabakitze eskubidea aldarrikatuko du uztailaren 10ean “Som una nació.
|
|
|
Katalanek bezala euskal herritarrok ere gure
|
herri
eskubideak ukatuak ditugula salatzeko eta gure herriak duen burujabetza beharra aldarrikatzeko, Eusko Alkartasunak, Ezker Abertzaleak eta Alternatibak uztailaren 10erako “Nazioa gara. Autodeterminazioa” lelopean Donostian burutuko den manifestaldi nazionala deitzen dugu.
|
|
|
Egindako ekimen garrantzitsuenak hauek dira, besteak beste: Euskal Garapen eta Kohesio Fondoa; Xuberoa Garatzen ekimena; Euskal Herrian Demokrazia eta Bakeranzko Bidean ekimena; Euskal Herriaren Eskubideen Karta idaztea;
|
Herrien
eskubideen aldeko nazioarteko konferentzia 2002ko abenduan; EHNA (Euskal Herriko Naziotasun Aitormena) martxan jartzea; generoen arteko berdintasuna sustatzea; harremanak diasporarekin; Euskal Herriko Ekonomia eta Gizartearen Behategia (Gaindegia) sortzen laguntzea eta Euskal Herriko Estatistika Zentroa. Legez kanporatzeari dagokionez, Udalbiltzak nazio eraikuntza mailan egindako lan dena ez dute onartu Madrilen, eta Udalbiltza zigortu eta moztu nahi dute Euskal Herrian egiten ari zen lan guztia suntsitzeko.
|
|
|
Martxoaren 22a. 19:30ean
|
Herri
eskubideaz mintzaldia, Jakes Bortairuk emanik.
|
|
|
Hego Ameriketan, ordea, diktadura asko zeuden urte haietan, eta gero ageri den bezala, handiak izan ziren orduko diktadura batzuk egin zituzten kalteak
|
herriaren
eskubide guztiak zapalduz. Adibidez, Argentinan(), Txilen(), Brasilen() eta Erdialdeko Amerikan.
|
|
|
Ahal den guztia egin behar dugu, bada, Euskal Herriaren kontra irain berri bat eta
|
herri
eskubideen urratze bat gerta ez daitezen, Euskal Herria eraikitzen hain lan ona egin dutenak zigortuak izan ez daitezen, herri bat (kasu honetan Euskal Herria) eraikitzea herri eskubideak gauzatzea delako eta eskubide horiek eragoztea, berriz, delitua, nahiz eta demokrazia horientzat delitua, itxuraz, herri eskubideak gauzatzea izan eta eragoztea, ostera, eginkizun txalogarria.
|
|
|
Ahal den guztia egin behar dugu, bada, Euskal Herriaren kontra irain berri bat eta herri eskubideen urratze bat gerta ez daitezen, Euskal Herria eraikitzen hain lan ona egin dutenak zigortuak izan ez daitezen, herri bat (kasu honetan Euskal Herria) eraikitzea
|
herri
eskubideak gauzatzea delako eta eskubide horiek eragoztea, berriz, delitua, nahiz eta demokrazia horientzat delitua, itxuraz, herri eskubideak gauzatzea izan eta eragoztea, ostera, eginkizun txalogarria.
|